intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp tăng cường tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả ôn tập trong hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:19

Thêm vào BST
Báo xấu
11
lượt xem 4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Một số giải pháp tăng cường tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả ôn tập trong hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn" nhằm phát huy được năng lực tự học, làm việc nhóm, thuyết trình và có được hứng thú trong học tập. Khơi gợi cho học sinh yêu thích môn văn nhiều hơn. Kết quả là các em ngày càng hứng thú hơn với việc học, ngày càng có nhiều học sinh lựa chọn môn văn trong tổ hợp môn xét tuyển đại học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp tăng cường tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả ôn tập trong hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn

  1. CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Sở Giáo dục và đào tạo Ninh Bình Chúng tôi ghi tên dưới đây: Tỉ lệ Trình độ (%)đóng ST Ngày,tháng, Nơi công Họ và tên Chức danh chuyên góp vào việc T năm sinh tác môn tạo ra sáng kiến THPT Đinh Thạc sĩ Ngữ 01 Ngô Thị Thu Hiền 04/06/1984 Tiên Hoàng Giáo viên 60% văn THPT Đinh Thạc sĩ Ngữ 02 Đào Thị Bích Thủy 05/08/1983 Giáo viên 15% Tiên Hoàng văn THPT Đinh Thạc sĩ Ngữ 03 Tô Thị Hồng Nhung 08/07/1985 Giáo viên 15% Tiên Hoàng văn Cử nhân Sư THPT Đinh 04 Nguyễn Thị Hải Vân 15/06/1978 Giáo viên phạm Ngữ 10% Tiên Hoàng văn 1.Tên sáng kiến Là các đồng tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Một số giải pháp tăng cường tính tích cực, chủ động củ a họ c sinh và nâng cao hiệ u quả ôn tậ p trong hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn. 2.Lĩnh vực, thời gian áp dụng sáng kiến: Sáng kiến được áp dụng trong hoạt động dạy học môn Ngữ văn lớp 12 cấp THPT, định hướng ôn thi Tốt nghiệp. Thời gian: năm học 2019-2020, năm học 2020-2021, năm học 2021-2022 3. Bản chất của sáng kiến: 3.1.Nội dung sáng kiến 3.1.1.Giải pháp cũ thường làm. 3.1.2. Giải pháp mới cải tiến a. Bản chất của giải pháp: Giải pháp này đòi hỏi người dạy cần quan tâm, dành nhiều công sức, trí tuệ, tăng cường phối hợp với đồng nghiệp, học sinh cho nhiều khâu, nhiều phần của quá trình hướng dẫn học sinh lớp 12 ôn tập: từ xây dựng kế hoạch, điều chỉnh kế hoạch, bám sát đối tượng, triển khai kế hoạch, phân tích kết quả, điều chỉnh phương pháp dạy – học…Thông qua quá trình này, học sinh lớp 12 có thể tích lũy kiến thức một cách chắc chắn, tự tin vào kĩ năng làm bài, xây dựng sự tin tưởng vào bản thân, bồi dưỡng hứng thú với việc học môn Ngữ
  2. 2 văn. Đó là những lợi ích thiết thực để các em vượt qua kì thi Tốt nghiệp, có được kết quả tốt xét tuyển vào các trường Đại học, Cao đẳng như nguyện vọng. Mở rộng hơn nữa, quá trình cũng giúp các em nâng cao khả năng sử dụng ngôn ngữ, vận dụng được những nội dung kiến thức của bài học áp dụng vào giải quyết được những tình huống trong thực tế, khơi gợi trong học sinh những cảm xúc thẩm mĩ, định hướng cách ứng xử giao tiếp với mọi người, thân thiện với môi trường, làm chủ cuộc sống… để từ đó giúp các em hoàn thiện nhân cách, kĩ năng sống, phẩm chất, năng lực. Đó là cơ hội để các em thực sự trưởng thành và lựa chọn được nghề nghiệp phù hợp với mình sau 3 năm ở cấp học THPT. Cụ thể cách thức tiến hành như sau: Giải pháp thứ nhất: Xây dựng kế hoạch và hướng dẫn học sinh học tập trong hè; vận dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ học sinh tối đa. (Phụ lục 1: Hình ảnh hỗ trợ trực tuyến trong hè, kế hoạch ôn tập hè ) Ôn tập thi TN là một quá trình lâu dài, bền bỉ, không phải là hoạt động chỉ diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn dễ khiến học sinh bị quá tải, hạn chế việc tiếp thu đối với nội dung ôn tập. Đặc biệt, với học sinh trung bình, yếu, đang bị hổng kiến thức, kết quả học tập chưa tốt do không có phương pháp và định hướng học tập rõ ràng. Việc cải thiện tình hình học tập đòi hỏi sự kiên trì nỗ lực từ hè để lấp đầy phần kiến thức hổng đó và chuẩn bị tâm thế, kế hoạch để tiếp thu kiến thức mới. Trong khoảng thời gian “nghỉ ngơi” khá dài do mùa hè mang lại, học sinh không bị gò bó bởi giờ giấc sinh hoạt cố định, thời gian học tập sẽ linh hoạt, dễ dàng điều chỉnh cho phù hợp với thể chất, hứng thú của từng bạn. Bên cạnh đó, đối với các nội dung, các phần học mà học sinh bị hổng kiến thức thì đây chính là lúc các bạn có nhiều thời gian tự học lại. Quá trình học này cần có sự định hướng, hướng dẫn, giám sát chặt chẽ của giáo viên -Giáo viên kết hợp với giáo viên chủ nhiệm xây dựng kênh thông tin hướng dẫn học trực tuyến. (Phụ lục 1.2: Bài tập hè giao trên Padlet) Dựa trên những nền tảng sẵn có, thông qua sự giúp đỡ của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên có thể xây dựng đa dạng kênh thông tin hướng dẫn học trực tuyến cho học sinh. Các kênh thông tin này có thể là nhóm Zalo, phòng họp trực tuyến Google Meet, nhóm Messenger, các kênh giao bài và chấm bài trực tuyến như azota.com hay padlet.com. Đối với một lớp, giáo viên nên xây dựng đa dạng kênh thông tin, vừa để khơi gợi hứng thú làm việc của học sinh, vừa có thể bám sát học sinh và phân loại đối tượng học sinh tốt hơn. -Giáo viên xây dựng bài kiểm tra đánh giá toàn diện năng lực môn Ngữ văn của học sinh. (Phụ lục 1.3: Một số đề kiểm tra, đánh giá trong hè) Thực tế ở các Nhà trường hiện nay, không phải lớp nào cũng là lớp mà giáo viên đã bắt đầu dạy từ lớp 10 hoặc 11; có những lớp, giáo viên bắt đầu nhận từ lớp 12. Khi nhận lớp, giáo viên cần nhanh chóng nắm bắt năng lực, trình độ, hứng thú của học sinh. Những thông tin này, giáo viên có thể cập nhật thông qua học bạ, sổ theo dõi đánh giá học sinh, trao đổi với đồng nghiệp dạy cùng môn, với giáo viên chủ nhiệm Tuy nhiên cách đánh giá nhanh nhất và chính xác nhất đó là thông qua bài kiểm tra đánh giá lại toàn diện kiến thức, kĩ năng của mỗi học sinh. Vì là thời gian nghỉ hè, giáo viên cần chủ động kiểm tra trực tuyến, đề kiểm tra mở, khuyến khích học sinh thực hiện các bài kiểm tra dạng viết luận để học sinh thực hiện một cách linh hoạt mà vẫn chính xác. -Giáo viên hướng dẫn học sinh xây dựng kế hoạch học tập, chú trọng tới kiến thức trọng tâm cần ôn tập và chuẩn bị sớm kiến thức mới.
  3. 3 Thông qua bài kiểm tra, đánh giá, giáo viên sẽ cùng học sinh phân tích, đánh giá năng lực của từng bạn, xác định các vùng kiến thức, kĩ năng mà mỗi học sinh còn yếu. Trên cơ sở đó, học sinh xác định được mục tiêu phấn đấu của mình, xây dựng kế hoạch học tập riêng biệt Bên cạnh kiến thức cần ôn tập, giáo viên cũng định hướng cho học sinh các vấn đề cơ bản của kiến thức mới trong năm lớp 12, khuyến khích học sinh tự đọc, tự học và thường xuyên trao đổi với giáo viên qua các kênh thông tin. Giáo viên có thể đưa lên các tài liệu dạng video, bản Word để học sinh tham khảo. Giáo viên cũng thực hiện giao một số nhiệm vụ cá nhân và nhiệm vụ nhóm. Các nhiệm vụ này đảm bảo vừa sức, bám sát các mục tiêu kĩ năng của các phần Đọc – hiểu, nghị luận xã hội và nghị luận văn học. Khi giao nhiệm vụ nhóm, giáo viên phải kết hợp chặt chẽ với nhóm trưởng để quản lí học sinh, động viên học sinh thực hiện nhiệm vụ. Đặt ra mục tiêu cụ thể cho bài thi môn Ngữ văn đạt được khoảng bao nhiêu điểm. Khi đã có mục tiêu thì việc học tập và ôn luyện sẽ nhanh tiến bộ và tạo được hứng thú hơn. -Giáo viên nỗ lực tạo cho học sinh môi trường học tập thoải mái nhất. Học sinh ôn tập trong hè cần có phương án chuyên biệt hóa, linh hoạt cho từng bạn; đảm bảo học sinh được nghỉ ngơi, tham gia các hoạt động khác. Giáo viên không giao các nhiệm vụ lớn, gây căng thẳng, áp lực lên học sinh. Học sinh khi ý thức được nhiệm vụ học tập, lại có tinh thần học tập thoải mái thì hiệu quả học tập sẽ cao hơn. -Giáo viên phân hóa đối tượng học sinh để xây dựng kế hoạch phù hợp: Học sinh chọn thi khối A, A1, B… sử dụng môn Ngữ văn để làm môn xét Tốt nghiệp: phần hướng dẫn học tập trong hè chú trọng đến kiến thức cơ bản. Phần Đọc – hiểu chú ý đến cấp độ nhận biết, thông hiểu. Phần Nghị luận xã hội chú ý đến kĩ năng nhận diện đề, xây dựng dàn ý. Phần Nghị luận văn học, chú ý đến kĩ năng xác định vấn đề; xây dựng dàn ý. Học sinh chọn thi khối C, D… sử dụng môn Ngữ văn làm môn trong tổ hợp xét tuyển Đại học, Cao đẳng cần chú trọng kiến thức cơ bản và kiến thức mở rộng, nâng cao. Phần Đọc – hiểu chú ý đến các cấp độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng. Phần Nghị luận xã hội chú ý đến kĩ năng nhận diện đề, xây dựng luận điểm, bổ sung lí lẽ, phân tích dẫn chứng. Phần Nghị luận văn học chú ý đến các dạng đề nghị luận có định hướng, nghị luận hai yêu cầu nghị luận, kĩ năng viết phần khái quát chung, phần đánh giá, khái quát lại. Giải pháp thứ hai: Tiến hành ôn tập song song với quá trình dạy chính khóa trên lớp, cùng học sinh nghiên cứu kĩ ma trận, bảng đặc tả dành cho các kì kiểm tra định kì theo hướng dẫn của Bộ giáo dục và đào tạo. Khi thời gian của năm học mới bắt đầu, ngoài việc học chương trình chính khóa ở trên lớp, giáo viên cũng cần chú trọng đến quá trình ôn tập, tiếp nối và tăng cường hoạt động ôn tập đã bắt đầu từ trong hè. Hoạt động ôn tập diễn ra chủ yếu theo các cách thức: Ôn tập trong giờ dạy chính khóa buổi sáng: giáo viên lồng ghép hoạt động ôn tập ở các tiết luyện tập, ở hoạt động Luyện tập của mỗi bài học thông qua các bài tập bổ sung ngoài SGK. Hệ thống bài tập này cần được thiết kế phù hợp với đối tượng học sinh từng lớp. (Phụ lục 4.1: Một số kế hoạch bài dạy chính khóa có lồng ghép ôn tập) Ôn tập trong giờ dạy buổi chiều: Kế hoạch dạy buổi chiều cần được chú trọng để xây dựng một cách tỉ mỉ và chi tiết, đảm bảo thống nhất, bám sát chương trình, đảm bảo phân hóa học sinh. Ôn tập buổi chiều là được coi là hệ thống ôn tập vòng thứ nhất của kì thi Tốt
  4. 4 nghiệp. (Phụ lục 4.2: Kế hoạch bài dạy buổi chiều) Quá trình ôn tập cũng cần có những định hướng rõ ràng. Định hướng này được xác định dựa trên việc nghiên cứu kĩ ma trận, bảng đặc tả và đề tham khảo kèm hướng dẫn chấm cụ thể cho bài kiểm tra định kì, được áp dụng thống nhất trên toàn quốc do Bộ GD&ĐT đã cung cấp. Giáo viên chia sẻ thông tin cụ thể về ma trận, bảng đặc tả tới từng học sinh, hướng dẫn các em đọc thông tin trên ma trận, trên bảng đặc tả. Giáo viên cũng chia sẻ thông tin về đề tham khảo, hướng dấn chấm, phiếu chấm của các bài kiểm tra định kì trong chương trình lớp 12. Để các em nghiên cứu kĩ, giáo viên có thể chia ra theo 04 nhóm để mỗi nhóm nghiên cứu sâu một ma trận, một bảng đặc tả tương ứng đi kèm với đề tham khảo và hướng dẫn chấm của từng kì. Sau đó học sinh sẽ cùng nhau trình bày và trao đổi. Nghiên cứu kĩ các văn bản này thì học sinh đã nắm chắc việc mình cần học cái gì. Điều này sẽ giúp cho các em thêm tự tin về con đường đi của mình, sẽ tìm ra cách thức học phù hợp nhanh nhất. Khi nghiên cứu kĩ Ma trận, các em sẽ hiểu được: trong từng phạm vi kiến thức phân chia theo các cấp độ ở đề thi thì từng cấp độ sẽ có bao nhiêu điểm, bao nhiêu câu hỏi. Từ đó, dựa vào mục tiêu về điểm số cần đạt được mỗi em sẽ biết cách rèn để “lấy điểm” ở từng phần. Ví dụ: Trong Ma trận môn Ngữ văn của cả 4 bài kiểm tra định kì khối 12, xét theo 4 cấp độ: Nhận biết, Thông hiểu, Vận dụng thấp, Vận dụng cao thì đều có sự thống nhất trong phân bố điểm trong 1 bài thi, lần lượt là: 4-3-2-1 (tương ứng tỉ lệ 40%, 30%, 20%, 10% trong tổng cả 2 phần đọc hiểu và làm văn). Kết hợp nghiên cứu kĩ Bảng đặc tả các em sẽ biết ở từng dạng câu hỏi trong từng phần thi cần nắm vững những phạm vi kiến thức nào, số câu hỏi theo từng cấp độ đạt được. Điều đó sẽ được hiện thực hóa qua Đề tham khảo và Hướng dẫn chấm và Phiếu chấm. Làm đề tham khảo, đặc biệt là nghiên cứu kĩ hướng dẫn chấm, phiếu chấm các em sẽ vững vàng hơn trong cách trả lời câu hỏi, cách viết đoạn văn/ bài văn để làm sao khai thác tối đa điểm số ở mỗi câu, mỗi ý, mỗi phần. Ví dụ: Ở câu 1 và câu 2 của phần Đọc hiểu chỉ nằm trong cấp độ Nhận biết, nên khi làm bài học sinh chỉ cần ghi từ/ngữ/câu chính xác theo yêu cầu đề bài, không cần phải giảng giải hay phân tích gì thêm; đảm bảo chính xác lại tiết kiệm được thời gian làm bài. Ở phần Nghị luận xã hội, trong Hướng dẫn chấm chỉ yêu cầu các vấn đề bàn luận tập trung vào khía cạnh mà đề bài hỏi, không bao quát toàn bộ vấn đề, cũng có nghĩa là khi làm bài, các em cần đặt trọng tâm ở khía cạnh đó, tránh viết lan man, vừa tiết kiệm được thời gian làm bài, vừa đạt điểm cao. Ở phần Nghị luận văn học, trong hướng dẫn chấm cho điểm với nội dung giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận. Nội dung này cũng chỉ ở cấp độ nhận biết, cho nên các em phải biết cách chắt lọc kiến thức chung/ khái quát để đưa vào bài làm. Như thế học sinh có trọn vẹn 0,5 điểm, đoạn văn cũng súc tích, tiết kiệm được thời gian làm bài. Hay ở cấp độ Vận dụng nâng cao, những học sinh khá giỏi muốn có điểm này thì cần tập trung cụ thể vào phần cho điểm sáng tạo có trong hướng dẫn chấm (0,5 điểm) để rèn luyện theo từng gợi ý ở hướng dẫn chấm để có điểm, hoặc viết sẵn/ chuẩn bị sẵn các mở bài trước để khi vào thi sẽ tiết kiệm được thời gian, có thời gian tập trung làm bài sâu hơn. Để hoạt động ôn tập hiệu quả, giáo viên không chỉ chú trọng đến cách thức mà cần lưu ý đặc biệt đến các phương pháp ôn tập: Trước hết, đó là khai thác tối đa SGK. Trong chương trình THPT đang hiện hành thì SGK là pháp chế, vì thế kiến thức chuẩn nhất là ở SGK. Nhiều học sinh, đặc biệt là học
  5. 5 sinh ở khu vực thành phố, được đầu tư, chú trọng hơn về phương tiện học tập, khi ôn thi lại tập trung nhiều vào sách tham khảo, bài văn mẫu. Học sinh chưa học kĩ nội dung Tiểu dẫn, chưa nắm vững kiến thức cơ bản về bài thơ nhưng lại đi sâu phân tích thơ; chưa nắm vững cốt truyện với sự việc, chi tiết chính mà lại đào sâu phân tích truyện. Điều này dễ dẫn đến tình trạng học văn mẫu, học vẹt. Bởi thế, yêu cầu rất quan trọng đặt ra với học sinh là phải đọc kĩ từng văn bản trong SGK, nắm vững kiến thức căn bản theo từng phạm vi bài học, từng thể loại thì việc học mở rộng, nâng cao mới có hiệu quả. Lúc đó các em mới tự xử lí được các nguồn thông tin ở sách tham khảo, mới chắt lọc được cái hay cái tốt để phát triển. Đây là định hướng quan trọng để giáo viên hướng dẫn học sinh. Bên cạnh đó, một phương pháp ôn tập cũng cần được chú trọng khi lồng ghép với chương trình chính khóa, đó là chú ý hệ thống lại phần kiến thức đã học trước sao cho “học đến đâu chắc đến đó”. Giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng các dạng thức như sơ đồ tư duy, bảng biểu, đề cương, sổ tay, ghi chú, hồ sơ học tập để học sinh có thể nắm chắc kiến thức theo từng phần, từng mảng, từng chủ đề, từng bài. Có hai dạng: vận dụng theo mẫu và vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt. Khi ôn, nên chú ý vận dụng theo cả hai tuyến: Theo chiều dọc: trong phạm vi cùng loại vấn đề, cùng thể loại…Theo chiều ngang: trong phạm vi những tác phẩm khác nhau nhưng có liên quan đến nhau về đề tài, nhân vật. (Phụ lục 2.4: Một số sơ đồ tư duy của học sinh) Giáo viên khuyến khích học sinh tiến hành song song hoạt động học lí thuyết mới và luyện tập bổ sung đi kèm. Khi học, cần hiểu rõ bản chất của vấn đề, nội dung tư tưởng của tác phẩm, phải xác định các đặc điểm của từng thể loại, cách thức vận dụng những nội dung, đặc điểm đó... trong việc giải quyết những vấn đề cụ thể. Từ đó, phải luyện tập để hình thành kỹ năng giải quyết vấn đề (đề thi cũng là một dạng vấn đề cụ thể cần giải quyết). Không phải đến giai đoạn gần sát với các kì thi, học sinh mới tham gia làm đề thi mà quá trình làm đề thi diễn ra liên tục, kéo dài, song hành với quá trình học các tác phẩm ở trên lớp. Đề thi cần được giáo viên và học sinh lựa chọn kĩ càng, đảm bảo phù hợp với chương trình, tiến trình học. Giáo viên cũng hướng dẫn học sinh tổ chức hoạt động nhóm, tăng cường tự học để “đào sâu”, phân tích kĩ càng tác phẩm theo hướng chia ra các đoạn, các phần nhỏ. Đề thi hiện nay chú trọng khả năng cảm thụ, cảm nhận của học sinh, giảm tải kiến thức thông qua hình thức chia nhỏ đơn vị kiến thức. Để có thể tìm hiểu cụ thể, sâu sắc các đơn vị kiến thức chia nhỏ, biện pháp học theo nhóm và tự học là hiệu quả nhất. Học sinh hỗ trợ nhau, phân chia phạm vi nội dung cụ thể cho từng thành viên nhóm, sau đó tiến hành trao đổi thông tin, kiểm tra chéo và bổ sung kiến thức cho nhau. Từ đó, mỗi tác phẩm văn học đều sẽ được tìm hiểu kĩ, tìm hiểu sâu, đảm bảo việc làm bài câu Nghị luận văn học có kết quả cao nhất. Giải pháp thứ ba đó là lựa chọn nguồn tham khảo phù hợp, cùng xây dựng nguồn đề tham khảo. Sách tham khảo vẫn là yếu tố không thể thiếu để học sinh bổ trợ cho việc học môn Ngữ văn và rèn luyện kĩ năng làm văn. Giữa biển sách tham khảo tràn lan trên thị trường và cũng ngập tràn trên không gian mạng, học sinh được tự học ở nhiều địa chỉ khác nhau; học sinh có nhiều nguồn sách tham khảo khác nhau. Tuy nhiên, tính tích cực và chính xác trong nội dung là vấn đề mà giáo viên cần quan tâm, hướng dẫn học sinh. Giáo viên lựa chọn nguồn tham khảo, khảo sát thực tế, bổ sung bằng ý kiến của nhiều khóa học khác nhau để gợi ý, định hướng cho học sinh những đầu sách tốt nhất, những địa chỉ uy tín và chất lượng. Đây là vấn đề đảm bảo cho học sinh vừa không tốn quá nhiều chi phí lại có hiệu quả cao
  6. 6 trong học tham khảo. (Phụ lục 2.3: Nguồn tài liệu tham khảo cho một số tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 12) Một nguồn tham khảo nữa, cũng là cách thức tăng cường tinh thần tự giác, ý thức làm việc nhóm ở một bộ phận học sinh, đó là hướng dẫn học sinh tự xây dựng hệ thống đề thi tham khảo trên cơ sở đề thi thử Tốt nghiệp ở các trường trên Toàn quốc, trong các năm học gần đây. Giáo viên cùng học sinh xây dựng kế hoạch tìm đề, chọn đề theo tuần. Giáo viên chia nhóm theo năng lực để học sinh làm việc hiệu quả. Giáo viên sẽ thảo luận cùng các em để xác định các vấn đề trọng tâm về Đọc – hiểu, nghị luận xã hội, nghị luận văn học. Trên cơ sở đó sẽ giao việc cho từng nhóm với cách thức là bốc thăm tác phẩm, mỗi nhóm 2 tác phẩm đến ba tác phẩm. Mỗi tuần mỗi nhóm sưu tầm 1 đề liên quan đến tác phẩm mà mình đã bốc thăm. Cán sự lớp sẽ thay nhau tổng hợp đề để xây dựng nguồn đề tham khảo cho cả lớp. Quá trình này được tiến hành trong suốt năm học. Đến khi bước vào giai đoạn ôn thi đầu tiên, mỗi lớp sẽ có một nguồn đề tham khảo của lớp mình. Nguồn đề này sẽ được các em sử dụng cho việc tự học, tự ôn tập, đặc biệt là ôn tập theo thể loại. Số lượng đề tương đối lớn, lại được chắt lọc sẽ giúp các em yên tâm khi sử dụng, không mất quá nhiều thời gian tìm kiếm. Hơn hết, quá trình các em tìm kiếm, tập hợp đề, các em sẽ nắm bắt một cách chủ động cấu trúc, dạng đề, hướng dẫn làm bài. Sự chủ động sẽ tăng hiệu quả, tạo nên sự tích cực cho học sinh. (Phụ lục 2.1,2.2: Bộ đề và một số đề trong bộ đề lớp 12A5) Giải pháp thứ tư là phân tích kĩ kết quả thi thử và rút kinh nghiệm toàn diện sau các đợt thi thử. Đối với học sinh lớp 12, trong suốt năm học sẽ luôn có các đợt thi thử tốt nghiệp. Đề thi được ra bám sát chương trình, nội dung thi của năm học đó. Bởi thế mà việc phân tích kết quả thi thử cho học sinh rất quan trọng. Phân tích kết quả thi thử không chỉ là thông báo điểm cho học sinh, thông báo số học sinh đạt từ 5.0 điểm trở lên mà cần khai thác thông tin về năng lực của học sinh một cách tối đa từ kết quả thi thử đó. Khi bài thi thử được trả về cho học sinh, giáo viên sẽ chia lớp theo nhóm để học sinh tiến hành thống kê điểm của bài thi theo các phần trong bài và theo các câu hỏi. Phân tích kết quả thi thử sẽ tập trung vào các nội dung sau: Bảng phân tích kết quả thi thử theo ngưỡng điểm: Ngưỡng điểm 4.0-5.0 5.25 – 6.0 6.25-7.0 7.25-8.0 8.25-9.0 Trên 9.0 Số lượng Tỉ lệ phần trăm Điểm bình quân chung của lớp
  7. 7 (Cột dưới 4.0 điểm có thể bổ sung với các lớp đầu yếu) Bảng phân tích kết quả thi thử theo điểm từng phần: Phần Đọc Nghị Nghị luận văn học hiểu luận xã hội Ngưỡng 1.0- 1.75- 2.5-3.0 Dưới 1.0- 1.75- Dưới 2.0-3.0 3.25-4.0 4.25-5.0 điểm 1.5 2.25 1.0 1.5 2.0 2.0 Số lượng Tỉ lệ phần trăm Phân tích kết quả thi cá nhân: PHIẾU PHÂN TÍCH KẾT QUẢ THI THỬ LẦN…….. Họ và tên:………………….. Lớp:……………………….. Kết quả thi thử lần…..:………….. Kết quả và điểm thành phần: 1.Đọc hiểu: - Câu 1:……. Câu 2:………………. Câu 3:……………….. Câu 4:………………. -Các câu mất điểm: - Nguyên nhân mất điểm:…. - Biện pháp khắc phục:…………………………. …………………………………. ………... ……………….. …………………………. …………………………………… ……………. ……………. ……………………………… …………………………………………… … 2.Nghị luận xã hội: -Điểm:…………………… - Các ý chưa hoàn chỉnh:……………………………. - Biện pháp khắc phục:…………………………. …………………………………. ………... ……………….. …………………………. …………………………………… ……………. ……………. ……………………………… …………………………………………… … 3.Nghị luận văn học. -Điểm:………………….. - Các ý chưa hoàn chỉnh:……………….. - Biện pháp khắc phục:…………………………. …………………………………. ………... ……………….. …………………………. …………………………………… ……………. ……………. ……………………………… …………………………………………… … 4.Những lưu ý chung trong kĩ năng làm bài: ……………….. …………………………. …………………………………… ……………. ……………. ……………………………… …………………………………………… … ……………….. …………………………. …………………………………… ……………. ……………. ……………………………… …………………………………………… … ……………….. …………………………. …………………………………… …………….……………. ……………………………… Giáo viên yêu cầu mỗi học sinh so sánh kết quả thi cá nhân với bảng phân tích chung, căn cứ vào điểm thi của từng phần để rút ra những lưu ý chung trong kĩ năng làm bài nhằm đạt điểm tối đa. Giáo viên căn cứ vào bảng phân tích chung để đánh giá toàn diện tình hình cả lớp,
  8. 8 xác định những phần còn yếu, còn chưa đạt của lớp; xác định các đối tượng yếu, chưa đạt theo từng phần, mục để điều chỉnh kế hoạch bài dạy. Đây là cách làm rất hiệu quả để tăng điểm cho học sinh, đảm bảo bám sát năng lực từng em, không bỏ rơi bất cứ học sinh nào. Bảng phân tích và kết quả phân tích cũng được lưu giữ lại để so sánh giữa các lần thi, từ đó xác định rõ hơn mục tiêu, năng lực của mỗi lớp học, chuẩn bị tốt nhất cho kì thi chính thức. (Phụ lục 3: Bảng phân tích kết quả thi thử và một số phiếu phân tích kết quả thi thử các lớp 12) Giải pháp thứ năm là tăng cường các biện pháp ôn tập tích cực, toàn diện cho đợt ôn tập thi cuối năm học. Giai đoạn ôn thi cuối năm học là giai đoạn học sinh đã hoàn thành các môn theo chương trình chính khóa, tập trung tăng cường ôn tập các môn thi theo tổ hợp lựa chọn và theo khối thi lựa chọn. Đây là giai đoạn cần tăng cường các biện pháp ôn tập Biện pháp thứ nhất là xây dựng kế hoạch ôn tập theo nhiều vòng . Kế hoạch ôn tập khi chia theo nhiều vòng có thể vừa phổ rộng kiến thức, vừa đào sâu vào một số phần trọng tâm, vừa chú trọng rèn luyện kĩ năng. Các vòng này bao gồm: , bám sát đối tượng. Vòng thứ nhất: Hệ thống hóa kiến thức: Phần Đọc – hiểu sẽ tiến hành rà soát các văn bản Đọc – hiểu trong SGK. Phần nghị luận xã hội sẽ tiến hành tổng hợp các chủ đề nghị luận xã hội căn bản trong SGK (sống đẹp, giữ gìn lí tưởng, giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt…). Phần nghị luận văn học sẽ tiến hành hệ thống hóa kiến thức các tác phẩm văn học: phân chia theo thể loại (thơ, truyện, kí); khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật từng tác phẩm; lựa chọn chi tiết tiêu biểu/đoạn văn tiêu biểu. Giáo viên có thể lựa chọn hình thức thực hiện là phân chia công việc theo nhóm, trao đổi, thảo luận; sử dụng hình thức lập bảng trình bày kết quả làm việc nhóm . Vòng thứ hai, luyện tập cơ bản: Luyện tập bài tập Đọc – hiểu chủ yếu ở mức độ: nhận biết, thông hiểu (nhận diện phong cách ngôn ngữ, nội dung, yêu cầu câu hỏi…); mở rộng các chủ đề nghị luận xã hội, đến các vấn đề có tính thiết thực, tính cập nhật; luyện tập nghị luận văn học dạng đơn: phân tích trong phạm vi một tác phẩm/cảm nhận về một đoạn/một nhân vật. Rèn luyện các thao tác lập luận cơ bản: bình luận, phân tích, chứng minh Vòng thứ ba, ôn tập theo chuyên đề: Đọc – hiểu: Ôn tập theo thể loại, chú trọng các dạng Đọc – hiểu theo thể loại ở từng cấp độ. Phần nghị luận xã hội ôn theo các chủ đề, cập nhật dẫn chứng. Nghị luận văn học tiến hành ôn tập theo cụm, nhóm văn bản; chú trọng ôn tập kĩ năng làm yêu cầu nghị luận thứ 2, chú trọng đến phạm vi của yêu cầu nghị luận thứ hai: trong đoạn trích, trong văn bản, trong sáng tác của nhà văn Vòng thứ tư: Luyện đề tổng hợp và kiểm tra. Giáo viên hướng dẫn thực hành làm đề tổng hợp. Phối kết hợp sử dụng HS Khá, Giỏi để phân tích, giảng giải và kiểm tra tổng thể kiến thức đối với tất cả học sinh. Biện pháp thứ hai, đặc biệt chú trọng phân hóa đối tượng. Trong một lớp học có thể có nhiều đối tượng khác nhau. Giáo viên căn cứ vào khảo sát, vào quá trình theo dõi của năm học để phân chia đối tượng và xây dựng hoạt động dạy học sát đối tượng nhất. Hoạt động dạy học phân hóa này đã tiến hành trong năm học, tuy nhiên đến giai đoạn ôn thi tốt nghiệp càng cần được tăng cường. Đối với phần Đọc – hiểu, giáo viên cần hệ thống kiến thức cơ bản về Đọc – hiểu; phân nhóm ôn tập theo năng lực HS; sử dụng cán sự bộ môn. Học sinh yếu, kém sẽ hướng dẫn ôn câu hỏi nhận biết, thông hiểu; chú trọng kỹ năng nhận
  9. 9 diện yêu cầu, kỹ năng trả lời để tránh mất điểm; chú trọng xây dựng bài tập rời cho các đơn vị kiến thức. Học sinh Trung bình, tập trung ôn 3 cấp độ: Nhận biết/thông hiểu/ vận dụng (thấp); kỹ năng nhận biết, kỹ năng trả lời để tránh mất điểm; đặc biệt là xây dựng bài tập tổng hợp với yêu cầu rõ ràng và hướng dẫn các thành viên trong nhóm đánh giá, nhận xét chéo. Học sinh khá, giỏi sẽ hoàn chỉnh yêu cầu thuộc các cấp độ (đặc biệt chú trọng cấp độ vận dụng cao); chú trọng rèn luyện kỹ năng trả lời có lập luận, tạo sức thuyết phục; giảng giải, sửa chữa kiến thức sai sót trong phần làm việc của nhóm Trung bình, Yếu; hoàn thành hệ thống bài tập nâng cao (bài tập về nhà). Phần nghị luận xã hội: Giáo viên hướng dẫn lập dàn ý khái quát cho các dạng nghị luận xã hội cơ bản. Giáo viên phân chia theo một số nhóm chủ đề (những vấn đề quen thuộc, gần gũi với học sinh). Mỗi chủ đề, xây dựng một số đề bài và dàn ý chi tiết cho đề bài cũng như một số đoạn tham khảo. Đối với học sinh yếu, kém sẽ tiến hành kiểm tra sát sao lí thuyết; hướng dẫn cách xác định đề (yêu cầu cơ bản nhất); luyện viết các câu văn theo từng phần: mở đoạn, giải thích, bàn luận, liên hệ bản thân, kết đoạn; đồng thời, giáo viên cùng với cán sự lớp cũng thường xuyên đọc và sửa chữa các đoạn văn đó, hướng dẫn viết lại theo đúng yêu cầu. Đối với học sinh trung bình, giáo viên sẽ tiến hành kiểm tra chặt chẽ phần lí thuyết (hình thức kiểm tra chéo); hướng dẫn cách xác định đề, bám sát các dạng đề cơ bản; hướng dẫn viết một số đoạn văn theo chủ đề. Giáo viên và cán sự lớp thường xuyên chữa đoạn văn cho 1-2 thành viên trong nhóm, các học sinh khác lắng nghe, tự sửa chữa. Giáo viên sau đó sẽ giao bài tập về nhà, yêu cầu hoàn thành, nhận xét, đánh giá chéo. Đối tượng học sinh khá, giỏi, học sinh sẽ tiến hành tự học lí thuyết; xây dựng các đề bài theo các chủ đề/ngữ liệu mà giáo viên đưa ra; viết các đoạn văn hoàn chỉnh theo các đề bài đó và tiến hành sửa chữa chéo trong nhóm. Học sinh Khá, giỏi cũng nâng cao hiệu quả học tập bằng hoạt động hướng dẫn viết cho các nhóm học sinh yếu, kém và Trung bình. Phần nghị luận văn học, giáo viên hướng dẫn ôn theo từng tác phẩm: Khái quát một số thông tin tiêu biểu về tác giả; Lập sơ đồ tư duy về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm; Chỉ ra và phân tích một số sự việc tiêu biểu/chi tiết tiêu biểu; Yêu cầu làm việc theo nhóm và nhận xét chéo. Để củng cố, giáo viên hướng dẫn học sinh ôn theo thể loại thơ (Khái quát về đặc trưng của thơ; làm sáng tỏ mạch cảm xúc trong tác phẩm); truyện (Khái quát về đặc trưng của truyện; Làm sáng tỏ mạch truyện, diễn biến cốt truyện, chú trọng dạng đề nghị luận về một đoạn văn bản, về một nhân vật qua một đoạn văn bản); kí (Khái quát về đặc trưng của kí; làm sáng tỏ sự vận động của mạch cảm xúc, hình tượng nhân vật trữ tình; chú ý dạng đề nghị luận về một đoạn văn bản. Đối với học sinh Yếu, kém, cần chú trọng đặc biệt ôn kiến thức cơ bản về tác phẩm (nắm chắc, hiểu kỹ, tránh nhầm lẫn); luyện các dạng đề cơ bản, chú trọng phân tích các đoạn văn bản (lập dàn ý, luyện viết các đoạn văn cụ thể). Đối với học sinh Trung bình, phần kiến thức cơ bản: Ôn như đối tượng học sinh yếu, kém; chú trọng luyện đa dạng đề hơn; yêu cầu học sinh làm việc và kiểm tra chéo kiến thức về tác phẩm; xây dựng dàn ý chi tiết, thường xuyên viết bài với các dạng đề cơ bản. Dành cho học sinh khá giỏi, giáo viên hướng dẫn học sinh tự ôn kiến thức cơ bản về tác phẩm; luyện viết một số đoạn văn phân tích các đoạn, nhân vật trong đoạn, một số chi tiết, hình ảnh; xây dựng dàn ý chi tiết cho các dạng đề; cùng với giáo viên xây dựng các chuyên đề. (Phụ lục 4: Kế hoạch ôn tập theo đối tượng, một số kế hoạch bài dạy theo đối tượng) Biện pháp thứ ba là đa dạng hóa hoạt động học. Giáo viên có thể sử dụng đối tượng học sinh khá giỏi để kiểm tra các học sinh khác theo hình thức kiểm tra phát vấn trực tiếp (nêu rõ phạm vi kiểm tra, nội dung, số lượng câu hỏi trên 1 lần kiểm tra, chọn một số
  10. 10 học sinh giỏi, kiến thức chắc chắn cùng tham gia làm giám khảo, chia ra nhiều bàn kiểm tra; học sinh được kiểm tra sẽ lên các bàn kiểm tra bốc thăm trả lời câu hỏi). Bên cạnh đó, giáo viên có thể chia nhóm, mỗi nhóm sẽ phụ trách xây dựng hoạt động tìm kiếm, cập nhật thông tin thời sự một tuần và trình bày trước lớp. Hoạt động này giúp học sinh tăng cường hiểu biết thực tế đời sống, tăng cường hứng thú học tập và cũng có thêm dẫn chứng cho đoạn văn nghị luận xã hội. Một hoạt động nữa, đó là trong quá trình học và ôn tập, giáo viên hướng dẫn học sinh cần biết nhóm các tác phẩm (cả khía cạnh nội dung tác phẩm) theo đề tài, chủ đề, theo giai đoạn văn học, theo tác giả, theo khuynh hướng (lãng mạn, hiện thực, sử thi,...), theo trào lưu, theo thể loại (trữ tình - tự sự - kịch - nghị luận), để phục vụ cho dạng đề liên hệ, so sánh mở rộng theo định hướng đề minh họa của Bộ. (Phụ lục 5: Hoạt động làm việc nhóm, kiểm tra phát vấn trực tiếp và thực hành bản tin thời sự trong quá trình ôn tập) Biện pháp thứ tư là duy trì, củng cố, giữ vững tinh thần học tập cho học sinh trong giai đoạn ôn tập căng thẳng nhất. Đây là yếu tố quyết định rất lớn đến kết quả ôn tập. Khi các em bước vào giai đoạn ôn tập căng thẳng nhất, giáo viên sẽ không chỉ là người hướng dẫn ôn tập kiến thức, kĩ năng mà còn là người kết hợp với gia đình để củng cố tinh thần, ý thức của các em. Những năm học trở lại đây đều diễn ra trong tình hình dịch bệnh Covid 19 diễn biến hết sức phức tạp. Các trường học ít nhiều đều có các tuần học trực tuyến, có khi hàng tháng học trực tuyến. Việc học trực tuyến với môn Ngữ văn cũng gặp phải nhiều bất lợi như: HS phân tâm nên dễ đánh mất cảm xúc, trả lời câu hỏi chiếu lệ, làm và nộp bài tập cũng đối phó, chấm bài và sửa bài bằng hình thức trực tuyến đối với giáo viên cũng vất vả và tốn nhiều thời gian hơn, … Điều này ảnh hưởng lớn đến tinh thần ôn thi của học sinh, kết hợp với sự căng thẳng do học tập càng khiến học sinh bước vào giai đoạn “nước rút” dễ bị sụt giảm hiệu quả. Vì thế, giáo viên cần tích cực nắm bắt tâm lí học sinh, tăng tương tác với học sinh, động viên tinh thần của học sinh một cách kịp thời, cùng học sinh giải quyết các vấn đề khó khăn. Chỉ có như thế mới giúp các em có được tinh thần, ý chí mạnh mẽ nhất để đến với kì thi. b.Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp mới. Thứ nhất: Xây dựng hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp có tính chất quá trình, chia nhỏ nhiều phần, nhiều vòng. Hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp không dồn vào một giai đoạn mà bắt đầu luôn từ hướng dẫn học hè, được lồng ghép vào các tiết Luyện tập, giờ dạy chiều. Điều này sẽ giúp học sinh tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn, tích lũy kiến thức, kĩ năng tốt nhất. Học sinh không bị dồn ép hay phải ghi nhớ quá nhiều trong một thời gian ngắn dẫn đến nhầm lẫn, sai sót, mất điểm đáng tiếc. Học sinh lại được rèn luyện qua nhiều vòng, có thể từng bước khắc phục phần còn hạn chế để hoàn thiện kĩ năng làm bài và có kết quả tối ưu nhất. Thứ hai: Nâng cao năng lực tự học Học sinh được trực tiếp tham gia vào quá trình giáo dục và tự giáo dục thực sự được trở thành chủ thể của hoạt động học, phát triển và hoàn thiện kĩ năng sống cũng như năng lực phẩm chất. Các hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp đều đặc biệt chú trọng đến tính chủ động của học sinh. Học sinh tham gia vào mọi phần, mọi nội dung ôn thi, tích cực tiếp cận với các cách thức ôn thi đa dạng nhất, từ đó tăng cường ý thức, tinh thần tự chủ. Thứ ba: Góp phần bồi dưỡng được một đội ngũ học sinh có kĩ năng tốt, tư duy tốt, năng lực phát triển. Thông qua nhiệm vụ học tập, thông qua sự phối hợp giữa giáo viên và cán sự lớp, các
  11. 11 học sinh khá giỏi của môn Ngữ văn, giáo viên sẽ tăng cường bồi dưỡng kĩ năng, năng lực của những học sinh đó. Đây là yếu tố giúp các em trưởng thành hơn và hoàn thiện bản thân hơn. Nhiệm vụ học tập chính là các tình huống có vấn đề mà khi học sinh giải quyết được, các em sẽ tự tin, chủ động, rèn luyện năng lực ngôn ngữ, năng lực xây dựng kế hoạch, năng lực làm việc nhóm… Những điều này sẽ giúp học sinh tự tin, có nhiều trải nghiệm để các em học tập tốt hơn ở bậc học sau. Thứ tư: Truyền cảm hứng và tránh nhàm chán, tăng tính thú vị cho các môn học Trong quá trình học, bằng những giải pháp trên, giáo viên đã truyền cảm hứng cho học sinh, khơi dạy niềm đam mê, sự nhiệt tình và lòng quyết tâm cao độ của các em. Các em được phát huy tính tích cực, sáng tạo, có được hứng thú cần thiết trong quá trình học. Từ đó mà hiệu quả học tập nâng cao rõ rệt. Thứ năm: Góp phần định hướng nghề nghiệp, xác định khả năng của học sinh. Với giải pháp này, khi tham gia lựa chọn, xây dựng và thực hiện nhiệm vụ học tập, giải quyết các tình huống, sưu tầm thông tin, tư liệu đời sống, học sinh bồi đắp kiến thức và phát huy được cao độ những năng lực của mình theo hướng sáng tạo riêng: Năng lực tự học; Năng lực Giải quyết vấn đề; Năng lực sáng tạo; Năng lực tự quản lý; Năng lực giao tiếp; Năng lực hợp tác; Năng lực khai thác và sử dụng công nghệ thông tin; Năng lực sử dụng ngôn ngữ. Đó là cơ sở để các em khám phá những khả năng của bản thân, từ đó có những định hướng đúng đắn trong việc lựa chọn nghề nghiệp, quyết tâm theo đuổi ước mơ của mình. Đặc biệt với học sinh lớp 12, việc lựa chọn nghề nghiệp lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Thứ sáu: Góp phần khai thác những lợi thế và hạn chế bất lợi của công nghệ thông tin trong hoàn cảnh giáo dục mới Việc sử dụng công nghệ thông tin trong hoạt động vận dụng, mở rộng và là phương tiện thuyết trình, triển khai vấn đề giúp các em học sinh khai thác được kho tài liệu khổng lồ của tri thức nhân loại. Khi tri thức đó được cập nhật thường xuyên, liên tục, do vậy các em sẽ tích lũy được kiến thức phong phú, đa dạng dưới nhiều cách nhìn, cách đánh giá. Công nghệ thông tin từ đó càng góp phần cải thiện chất lượng của các phương pháp học tập tiến bộ, giúp rút ngắn thời gian tìm tài liệu và bổ trợ kiến thức kịp thời cho học sinh trong quá trình sử dụng các phương pháp học tập mới, đồng thời hạn chế thời gian tiêu cực, lãng phí trên mạng của học sinh. Thứ bảy: Mở rộng không gian lớp học Không gian lớp học được mở rộng tối đa. Kiến thức học sinh tiếp nhận không còn đóng kín là những tác phẩm văn học kinh điển với kiến thức khô khan. Tri thức được kết nối với cuộc sống, vốn sống của học sinh được mở rộng, kĩ năng sống được hoàn thiện. Ôn thi tốt nghiệp trở thành một hoạt động học tập rộng mở, học sinh có nhiều cơ hội khám phá bản thân, biến một hoạt động vốn rất căng thẳng trở nên mới mẻ hơn, yêu thích hơn. 3.2.Khả năng áp dụng sáng kiến. Sáng kiến này đã áp dụng thành công, đem lại hiệu quả với đối tượng học sinh lớp 12 trong hai năm học 2019-2020, 2020- 2021, hiện tại tiếp tục áp dụng trong năm học 2021- 2022 đối với lớp 12 ở trường THPT Đinh Tiên Hoàng. Đặc biệt, khi vận dụng linh hoạt, thay đổi và điều chỉnh phù hợp có thể sử dụng cho học sinh ở tất cả các khối lớp; cũng có khả năng áp dụng trong toàn tỉnh cũng như toàn quốc. Giải pháp này có thể áp dụng cho nhiều năm học kế tiếp, đặc biệt là các năm học tới
  12. 12 đây khi thực hiện chương trình Giáo dục phổ thông mới. 4.Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến. Để áp dụng sáng kiến một cách hiệu quả đòi hỏi những điều kiện thích hợp về phương tiện, cơ sở vật chất và tổ chức dạy học, điều kiện về tổ chức quản lí, điều kiện về năng lực chuyên môn của giáo viên - Điều kiện về cơ sở vật chất: Để tăng hiệu quả, phòng học sử dụng giải pháp cần có sự hỗ trợ của máy chiếu, loa, phòng học máy tính… - Điều kiện về năng lực chuyên môn của cán bộ và giáo viên (Trường THPT Đinh Tiên Hoàng có 100% giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn) + Căn cứ tình hình thực tế, hoàn cảnh, trình độ học sinh trong mỗi năm học, mỗi lớp học để có sự điều chỉnh phương pháp dạy học cho hiệu quả + Linh hoạt, đa dạng trong cách thức sử dụng các hình thức tổ chức + Luôn đặt lên hàng đầu sự quan tâm, chia sẻ đến học sinh trong nội dung bài học + Tự tìm hiểu tài liệu, cập nhật thông tin tri thức mới , củng cố kiến thức chuyên môn. Từ đó nâng cao trình độ và bản lĩnh. + Để sử dụng hiệu quả giải pháp giáo viên cần có kế hoạch thời gian cụ thể cho tiết học, hướng dẫn học sinh sử dụng các phương pháp một cách cụ thể trách mất thời gian cho hoạt động. 5. Lợi ích thu được: 5.1. Kết quả đạt được: a.Về phía nhà trường: Về chất lượng ôn thi TN THPT của nhà trường: trong những năm học vừa qua giải pháp đáp ứng được yêu cầu nâng cao chất lượng của kì thi TN THPT. Bên cạnh đó việc áp dụng những giải pháp tăng cường tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả ôn tập trong hoạt động ôn thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn còn phù hợp thực tế đời sống tâm lí của HS cũng như tình hình thực tiễn hiện nay. Trong những năm trở lại đây, cấu trúc đề thi THPT quốc gia và đề thi TN THPT quốc gia đang có xu hướng thích ứng linh hoạt với tình hình thực tế ảnh hưởng của dịch bệnh Covid đáp ứng yêu cầu đổi mới kì thi TN THPT. Giải pháp tăng cường tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả ôn tập trong hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn góp phần không nhỏ giúp học sinh giải quyết các nội dung kiến thức và kĩ năng của kì thi. Vì thế, giải pháp đã góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng ôn thi TN THPT môn ngữ văn của nhà trường trong những năm gần đây. Cụ thể: Trong Nhà trường, môn Ngữ văn luôn xếp ở thứ hạng cao nhất so với các môn thi TN khác. Năm học 2020-2021, môn Ngữ văn xếp thứ nhất toàn Tỉnh, các môn học khác đều ở vị trí từ thứ 3 trở lên: Môn Tổng điểm thi TB Kết quả Ngữ Tiếng Hóa Sinh Lịch Toán Vật lí Địa lí GDCD văn Anh học học sử 6.9 Tỉnh 7.06 6.86 5.84 7.01 7.01 5.8 5.6 7.36 9.07 8
  13. 13 7.4 Trường 7.89 7.66 7.66 7.4 7.02 5.9 6.3 7.5 9.1 9 XT trong 6 2 3 5 11 9 9 16 14 3 tỉnh Đó là môn học với thành tích dẫn đầu, góp phần không nhỏ tạo nên thành tích chung cho Nhà trường, giúp Nhà trường giữ vững vị thế là một trong những trường có chất lượng ôn thi TN hàng đầu của tỉnh. Trong tỉnh, đối với kì thi TN THPT quốc gia của hai năm học trở lại đây, môn Ngữ văn của trường THPT Đinh Tiên Hoàng đạt được kết quả như sau: Năm học Điểm bình Độ lệch tỉnh Độ lệch toàn XTT quân quốc Toàn quốc Tỉnh Đinh Tiên Hoàng 2019-2020 6.62 7.0 7.6 0.6 0,98 2 2020-2021 6.47 6.82 7.67 0.85 1.2 2 Nhìn vào bảng số liệu này cho thấy: điểm bình quân môn Ngữ văn của nhà trường tăng 0.06 từ 7.6 năm học 2019 -2020 lên 7.67 năm học 2020 -202, mặc dù điểm bình quân toàn quốc cũng như điểm bình quân của tỉnh lại có xu hướng giảm. Độ lệch so với bình quân tỉnh tăng từ 0.6 năm học 2019 -2020 lên 0.85 năm học 2020 -2021. Độ lệch so với toàn quốc tăng từ 0.98 (2019 -2020) lên 1.2 (2020 -2021). Điều đó cho thấy chất lượng đầu ra của nhà trưởng về môn Ngữ văn có sự nâng lên đáng kể. Năm học 2021-2022: Giải pháp cũng mang lại hiệu quả đáng kể đối với kết quả ôn thi THPT môn Ngữ văn của trường THPT Đinh Tiên Hoàng trong năm học này qua các lần thi thử do Sở GD và Đào tạo Ninh Bình tổ chức cũng như cấp cụm. Đối với kì thi thử TN THPT của Sở Giáo dục điểm trung bình môn Ngữ văn của trường đứng thứ 3. Trong kì thi thử cấp cụm (gồm các trường THPT Bình Minh, THPT Kim Sơn B, THPT Đinh Tiên Hoàng) kết quả điểm thi môn Ngữ văn trường THPT Đinh Tiên Hoàng đứng thứ nhất. Cụ thể như sau: Kết quả thi thử tốt nghiệp THPT lần 1 cho học sinh lớp 12 năm học 2021 -2022 của SGD (Khóa thi ngày12,13 tháng 03 năm 2022) Môn Điểm TB XT trong tỉnh Ghi chú Ngữ văn 6.67 3 Sau LVT, NH Điểm từ 8 đến 10/môn thi Tỉ lệ chung các 8≤ Điểm≤ 10 Bài thi/Môn trường Ghi chú Số lượng Tỉ lệ Ngữ văn 36 9.23 6.16
  14. 14 Kết quả thi thử tốt nghiệp THPT lần 2 cho HS lớp 12 cấp cụm cho HS lớp 12 năm 2021-2022 (Khóa thi ngày 22/23 tháng 04 năm 2022) Môn Điểm TB XT trong cum Ghi chú Ngữ văn 6.99 1 Trước Kim Sơn B, Bình Minh Điểm từ 8 đến 10/môn thi Tỉ lệ chung các 8≤ Điểm≤ 10 Bài thi/Môn trường Ghi chú Số lượng Tỉ lệ Ngữ văn 51 12,44 10,72 Từ bảng số liệu trên cho thấy, điểm TB môn Ngữ văn của trường THPT Đinh Tiên Hoàng là khá cao. Đặc biệt tỉ lệ HS có điểm cao (từ 8 điểm đến 10 điểm) chiếm tỉ lệ tương đối cao hơn hẳn so với tỉ lệ chung các trường trong tỉnh cũng như cụm thi. Đợt 1 đạt 9.23 % và đợt 2 đạt 12,44% . Sáng kiến cũng góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Điều đó được thể hiện rõ qua đối sánh giữa điểm tuyển sinh đầu vào và kết quả TN THPT. Cụ thể: năm học 2020 điểm tuyển sinh đầu vào môn Ngữ văn của nhà trường là 6.36 đứng thứ 6 kết quả đầu ra môn Ngữ văn của nhà trường đạt 7.6 đứng thứ 2 toàn tỉnh tăng 1.24 điểm và tăng 4 bậc. Năm học 2021, điểm tuyển sinh đầu vào môn Ngữ văn của trường đạt điểm bình quân 6.74 đứng thứ 4, kết quả đầu ra trong kì thi TN THPT đạt 7.67 đứng thứ 2 toàn tỉnh tăng 0,93 điểm và tăng 2 bậc. Cụ thể như sau: Thống kê điểm thi đầu vào và đầu ra của nhà trường năm 2020, năm 2021 2020 2021 Tuyển sinh Xếp Tốt nghiệp Xếp Tuyển sinh Xếp thứ Tốt nghiệp Xếp thứ thứ thứ lớp 6,36 6 7.6 2 6.74 4 7.67 2 Về chất lượng thi HSG, bồi dưỡng học sinh chất lượng cao: Chất lượng thi HSG: Kì thi học sinh giỏi hiện nay cũng đang có xu hướng bám sát theo kì thi TN nên các giải pháp này cũng được ứng dụng triệt để trong công tác bồi dường học sinh giỏi, ứng dụng mạnh mẽ cho công tác bồi dưỡng học sinh chất lượng cao, hướng tới giải thưởng Đinh Bộ Lĩnh. Việc áp dụng giải pháp đã đem lại hiệu quả đáng kể với công tác bồi dưỡng HSG, học sinh đầu cao của nhà trường. Cụ thể: kết quả học sinh giỏi các môn văn hóa năm học 2020- 2021, môn Ngữ văn đạt 4 giải nhì, 3 giải 3, 1 giải khuyến khích, có 01 HS vào đội Dự tuyển quốc gia. Có 5 HS đạt giải thưởng Đinh Bộ Lĩnh ở tổ hợp khối thi đại học D01 (Toán, Ngữ Văn, Tiếng Anh). Năm học 2021-2022: đạt 1 giải nhì, 1 giải 3, 1 giải khuyến khích trong kì thi chọn HSG môn ngữ văn. Trong kì thi HSG theo tổ hợp môn thi đại học khối C01 và D01 môn Ngữ văn cũng đóng góp quan trọng và đạt kết quả: 03 giải nhì, 02 giải ba. Điều này cũng kiểm chứng phần nào hiệu quả mà giải pháp trên mang lại cho các em học sinh trong quá trình học tập, quá trình phấn đấu của mình. Kết quả bồi dưỡng học sinh chất lượng cao, kết quả xét tuyển Đại học – cao đẳng: Năm học 2019-2020, số lượng điểm môn Ngữ văn đạt từ 8,0 trở lên là 247/ 398 học sinh, đạt từ 8.5 trở lên là 97/398 học sinh và từ 9.0 trở lên là 03/398; điểm xét tuyển đại học khối C, D: có 14 lượt học sinh đạt từ 27 điểm trở lên; có 76 học sinh đỗ vào các trường Đại học thuộc top đầu như Đại học Ngoại thương, Đại học Kinh tế quốc dân, Đại học Sư phạm
  15. 15 Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội... Năm học 2020-2021, số lượng điểm môn Ngữ văn đạt từ 8.0 trở lên là 328/498 học sinh; đạt từ 8.5 trở lên là 185/498, đạt từ 9.0 trở lên là 21/498; điểm xét tuyển Đại học khối C, D có 24 lượt học sinh đạt từ 27.0 trở lên; có 85 học sinh đỗ vào các trường Đại học thuộc top đầu như Đại học Ngoại thương, Đại học Kinh tế quốc dân, Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội... Như vậy, chất lượng môn văn trong những lần kì thi thử TN THPT của sở GD, các kì thi thử TN THPT cấp cụm và cấp trường, kì thi chọn học sinh giỏi tổ hợp cấp tỉnh có sự chuyển biến rõ rệt so với các năm học trước. b. Về phía lớp giảng dạy Đối với các lớp chúng tôi tham gia giảng dạy trực tiếp: Sau khi áp dụng giải pháp, chúng tôi nhận thấy hiệu quả ôn tập được thể hiện qua kết quả bài thi môn Ngữ văn cũng như hứng thú của học sinh đối với môn học có nhiều thay đổi đáng kể. Điều này được thể hiện rõ ở cả các lớp đầu cao, những lớp có chất lượng trung bình và đặc biệt đối với các lớp tập trung học sinh có học lực yếu kém của khối, các lớp đăng kí xét tuyển Đại học Cao đẳng khối A, A1, B – tập trung nhiều hơn cho các môn tự nhiên - cũng đạt điểm bình quân cao trên bình quân tỉnh và cả nước. Đặc biệt với các lớp do chúng tôi trực tiếp giảng dạy cũng có kết quả vượt trội so với bình quân nhà trường , bình quân toàn tỉnh và toàn quốc. Cụ thể: Năm học 2019-2020: Lớp Điểm TB Độ lệch (+ ) so với TB tỉnh 12A1 7.87 0.87 12A2 7.85 0.85 12A7 7.23 0.23 Năm học 2021 – 2021: Lớp Điểm TB Độ lệch (+) TB tỉnh 12A4 7.95 1.13 12A5 8.24 1.42 12A8 8.08 1.26 Việc áp dụng sáng kiến cũng đem lại hiệu quả rõ rệt trong năm học này. Điều đó được thể hiện qua kết quả bài thi môn Ngữ văn trong các kì thi thử TN THPT của môn Ngữ văn trong năm học này (2021-2022). Điểm TB môn Ngữ văn của trường Đinh Tiên Hoàng luôn mằn ở nhóm trường cao của tỉnh vượt trội so với điểm trung bình chung. Cụ thể như sau: Đánh giá đối với từng lớp, từng môn, từng giáo viên Điểm Họ tên thi thử Điểm thi thử lần 2 GV Lớp lần 1 MÔN Điểm Điểm NGỮ XL Độ lệch XT Độ lệch TB TB VĂN 7.45 6.67 1 Đào Thị Bích Thủy A1 8.22 1 0.77 7.38 2 0.71 2 Ngô Thị Thu Hiền A2 8.05 2 0.60 7.43 1 0.76
  16. 16 3 Đào Thị Bích Thủy A6 7.27 8 -0.18 6.39 9 -0.28 4 Ngô Thị Thu Hiền A11 7.70 3 0.25 7.27 3 0.60 6.2 Hiệu quả kinh tế, xã hội dự kiến đạt được a. Hiệu quả kinh tế Sáng kiến có thể đạt hiệu quả tối ưu về mặt kinh tế (đặc biệt là kinh tế tri thức) khi được chia sẻ và áp dụng rộng rãi trong tỉnh cũng như trên toàn quốc thông qua các trang mạng violet.vn, doko.vn, ninhbinh.edu.vn,… Hiệu quả kinh tế cụ thể: * Thứ nhất là: Nếu như trước đây, mỗi năm nhà trường cần phải thuê các chuyên gia ở các trường Đại học về hướng dẫn học sinh các buổi ngoại khóa về rèn luyện một số kỹ năng quan trọng, cần thiết, tư vấn hướng nghiệp cho học sinh. Chi phí ước tính: 100.000 1 buổi/1 học sinh. Tổng số tiền phải chi phí cho 400 học sinh lớp 12 ước tính khoảng 40.000.000 đồng. Với việc thực hiện giải pháp này, học sinh được rèn luyện toàn diện về kiến thức, kĩ năng, phát huy năng lực và định hướng nghề nghiệp, tiết kiệm chi phí. *Thứ hai là: Bình quân một học sinh ở trường lên Trung tâm luyện thi để học thêm: 50.000VND/1buổi/1 tuần. Một năm học gia đình sẽ phải chi phí: 50.000VND x37 tuần = 1.850.000VND/1 năm học/1Hs Toàn trường có 11 lớp 12, tổng số học sinh là hơn 400. Trong đó có khoảng 60% học sinh tham gia học thêm. Khi áp dụng phương pháp trên thì học sinh có thể giảm bớt thời gian và kinh phí đi học thêm vì chương trình ngoại khóa đã giúp học sinh củng cố và tổng hợp được lượng kiến thức, kỹ năng lớn, tổng số tiền trên 1 năm có thể tiết kiệm được là: 1.850.000 VND x 400 x 60% = 444.000.000 đ. *Thứ ba là: Bình quân một học sinh lớp 12 của Nhà trưởng sẽ chi phí khoảng 40.000 để mua các bộ đề ôn thi. Khi áp dụng phương pháp trên thì học sinh có thể giảm bớt chi phí cho tài liệu tham khảo về đề thi. Tổng số tiền có thể tiết kiệm 01 năm là: 40.000x 400 = 16.000.000 đ Như vậy tại trường THPT Đinh Tiên Hoàng sau khi thực hiện sáng kiến, ước tính giá trị làm lợi ngay tại trường mỗi năm là: 40.000.000 + 444.000.000 + 16.000.000 = 500.000.000đ (Năm trăm triệu đồng chẵn) Sáng kiến đã áp dụng thành công với đối tượng học sinh lớp 12 và có thể áp dụng cho cả đối tượng học sinh lớp 9,10,11. Sáng kiến được chia sẻ tới tất cả giáo viên dạy trong Tỉnh và ngoài Tỉnh. b. Hiệu quả xã hội Đối với giáo viên - Việc triển khai và áp dụng giải pháp Một số giải pháp tăng cường tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả ôn tập trong hoạt động ôn tập thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn đã thu hút được sự quan tâm, hưởng ứng của đông đảo giáo viên Ngữ văn trong nhà trường. Đa số các giáo viên khi xây dựng kế hoạch ôn tập thi TNTHPT đều ít nhiều tham khảo các giải pháp này và lồng ghép vận dụng linh hoạt trong các kế hoạch bài dạy của các tiết ôn tập. Điều này đã làm cho các bài học ôn tập trở nên thiết thực, gần gũi và hiệu quả hơn trong quá trình dạy và học. Từ đó, kết quả của tổ nhóm chuyên môn, trình độ chuyên môn của các giáo viên cũng được nâng lên. Giáo viên môn Ngữ văn được Nhà trường đánh giá rất cao ở năng lực chuyên môn đồng đều, nền tảng kiến thức vững vàng, sẵn sàng thực hiện mọi nhiệm vụ mà Nhà trường giao, Không chỉ vận dụng đối với môn Ngữ văn giải pháp cũng có thể được vận dụng linh hoạt và rộng rãi ở các môn học khác trong quá trình ôn thi TN THPT.
  17. 17 - Việc áp dụng những giải pháp nhằm tăng cường tính tích cực, chủ động của HS giúp cho việc tổ chức, điều hành các hoạt động ôn tập tích cực, sáng tạo, phát triển năng lực, tinh thần tự chủ, tự học của HS từ đó giáo viên có thể xây dựng giáo án theo hướng đổi mới phù hợp với yêu cầu của thực tiễn hơn. Điều này phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục nói chung, đổi mới kì thi TN THPT nói riêng của Bộ Giáo dục và Đào tạo - Về giáo viên và học sinh: giải pháp đã giúp chúng tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ nhà trường đặt ra. Trong những năm gần đây kết quả thi tốt nghiệp của học sinh lớp 12 môn Ngữ văn do chúng tôi giảng dạy luôn đạt kết quả cao vượt trội so với kết quả đầu vào mà nhà trường giao cho. - Giải pháp đã góp phần thúc đẩy phong trào thi đua dạy và học trong trường của giáo viên, học sinh …Đây là tiền đề quan trọng giúp đội ngũ giáo viên có những kĩ năng, kinh nghiệm cần thiết đáp ứng được yêu đổi mới kì thi TN THPT, đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá của Bộ Giáo dục. Giải pháp trên đây có khả năng áp dụng rộng rãi và có tính thực tế cao nên không chỉ áp dụng trong việc tổ chức ôn tập ở bộ môn Ngữ văn mà còn có thể áp dụng cho tất cả các bộ môn khác trong nhà trường và có thể nhân rộng trong các trường THPT trong toàn tỉnh và toàn quốc. Đối với học sinh - Giải pháp giúp học sinh khắc sâu, mở rộng kiến thức khi tham gia các hoạt động trao đổi, đánh giá, thuyết trình, phản biện trong quá trình ôn tập. Các em sẽ phát huy được năng lực tự học, làm việc nhóm, thuyết trình và có được hứng thú trong học tập. Vì thế mà khơi gợi cho học sinh yêu thích môn văn nhiều hơn. Kết quả là các em ngày càng hứng thú hơn với việc học, ngày càng có nhiều HS lựa chọn môn văn trong tổ hợp môn xét tuyển đại học. - Việc triển khai và áp dụng giải pháp trên phù hợp và có vai trò quan trọng đối với công tác hướng nghiệp đối với học sinh THPT; giúp học sinh thường xuyên hoàn thành nhiệm vụ học tập và tích cực tham gia các hoạt động ôn tập kiến thức. Từ việc vận dụng giải pháp trên vào thực tiễn giảng dạy môn Ngữ văn ở các lớp hiệu quả tích cực trong việc ôn tập môn Ngữ văn của học sinh các lớp đã có sự tiến bộ vượt bậc, cụ thể là: Tỉ lệ điểm Giỏi, Khá của môn Ngữ văn trong các kì thi thử TN THPT. Điều này sẽ giúp ích cho học sinh có thể chọn được một con đường học tập và phát triển nghề nghiệp tốt hơn, rõ ràng hơn. - Chất lượng, kết quả học sinh giỏi môn Ngữ văn và đặc biệt kết quả học sinh giỏi tổ hợp các môn thi đại khối C01, D01 cũng đã được Sở Giáo dục ghi nhận, đánh giá cao trong kì thi vừa qua. Số học sinh tập trung và hứng thú với môn văn lựa chọn môn văn trong tổ hợp xét tuyển đại học vì thế cũng tăng lên rõ rệt. Điều này là một tín hiệu rất vui đối với thầy cô đã và đang áp dụng giải pháp trên đối với bộ môn Ngữ văn tại trường THPT Đinh Tiên Hoàng. Đối với phụ huynh: Phụ huynh rất yên tâm với kết quả học tập của con em, đặc biệt khi thấy rõ chất lượng ngày càng vượt trội trong kì thi Tốt nghiệp môn Ngữ văn. Đây cũng là động lực để nhiều phụ huynh tiếp tuc lựa chọn ngôi trường THPT Đinh Tiên Hoàng cho con theo học. 7. Danh sách những người đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu: Số Họ và tên Ngày thángNơi công tácChức Trình độ Nội dung công TT năm sinh danh chuyên môn việc hỗ trợ 1 Phan Sỹ Quý 13/03/1985 THPT Yên Tổ trưởng Thạc sĩ Ngữ Dạy thực Khánh A CM văn nghiệm sáng kiến 2 Trần Minh 26/08/1984 THPT Vũ Tổ trưởng Cử nhân Ngữ Dạy thực Tâm Duy Thanh CM văn nghiệm sáng
  18. 18 kiến 3 Vũ Thị Dung 21/01/1983 THPT Gia Giáo viên Cử nhân Ngữ Dạy thực Viễn C văn nghiệm sáng kiến 4 Nguyễn Thị 14/12/1981 THPT Đinh Giáo viên Cử nhân Ngữ Dạy thực Xuyến Tiên Hoàng văn nghiệm sáng kiến 5 Nguyễn Thị 12/01/1982 THPT Đinh Giáo viên Thạc sĩ Ngữ Dạy thực Phương Mai Tiên Hoàng văn nghiệm sáng kiến 6 Nguyễn Thị 04/04/1977 THPT Đinh Giáo viên Thạc sĩ Ngữ Dạy thực Liên Tiên Hoàng văn nghiệm sáng kiến 7 Đỗ Thị Thu 18/01/1989 THPT Đinh Giáo viên Thạc sĩ Ngữ Dạy thực Tiên Hoàng văn nghiệm sáng kiến
  19. 19 Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. XÁC NHẬN Ninh Bình, ngày 15 tháng 05 năm 2022 CỦA LÃNH ĐẠO ĐƠN VỊ Người nộp đơn Ngô Thị Thu Hiền Đào Thị Bích Thủy Tô Thị Hồng Nhung Nguyễn Thị Hải Vân
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2