Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Nâng cao giá trị bản thân cho giáo viên trong hoạt động giáo dục tại trường THPT Đô Lương 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Nâng cao giá trị bản thân cho giáo viên trong hoạt động giáo dục tại trường THPT Đô Lương 2" nhằm giúp giáo viên xác định được giá trị bản thân để thực hiện có hiệu quả nhất của mục tiêu giáo dục; Góp phần vào chiến lược phát triển đội ngũ nhằm đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Nâng cao giá trị bản thân cho giáo viên trong hoạt động giáo dục tại trường THPT Đô Lương 2

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT ĐÔ LƯƠNG 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NÂNG CAO GIÁ TRỊ BẢN THÂN CHO GIÁO VIÊN TRONG HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TẠI TRƯỜNG THPT ĐÔ LƯƠNG 2 Lĩnh vực: Quản lí ___Năm học 2021 – 2022 ___
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT ĐÔ LƯƠNG 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NÂNG CAO GIÁ TRỊ BẢN THÂN CHO GIÁO VIÊN TRONG HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TẠI TRƯỜNG THPT ĐÔ LƯƠNG 2 Lĩnh vực: Quản lí Tác giả: 1. TRẦN HỒNG HÀ Phó Hiệu trưởng 0944422678 – hath@nghean.edu.vn 2. ĐÀO THỊ KIM DUNG Tổ phó tổ Ngữ văn – Ngoại ngữ 0947831878 – dungha1704@gmail.com ___Năm học 2021 – 2022 ___
MỤC LỤC Trang PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích, nhiệm vụ 1 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 2 4. Phương pháp nghiên cứu 2 5. Đóng góp mới của đề tài 2 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI 3 1.1.Cơ sở lí luận 3 1.1.1. Khái niệm “Giá trị bản thân” 3 1.1.2. Các yếu tố xác định giá trị bản thân 5 1.1.2.1. Giá trị nội tại 5 1.1.2.2. Giá trị cộng đồng 7 1.2 Cơ sở thực tiễn 8 1.2.1. Thực trạng nhận thức giá trị bản thân 8 1.2.2. Thực trạng nhu cầu phát triển bản thân 10 1.2.3 Kết luận về thực trạng 11 Chương 2. CÁC GIẢI PHÁP VÀ QUY TRÌNH TẠO CƠ HỘI CHO 12 GIÁO VIÊN PHÁT TRIỂN GIÁ TRỊ BẢN THÂN 2.1. Tuyên truyền nâng caonhận thức của giáo viên về giá trị bản thân 12 2.1.1. Nội dung đa dạng 12 2.1.2. Hình thứclinh hoạt 12 2.2. Nắm bắt nhu cầu phát triển giá trị bản thân của giáo viên 16 2.2.1. Liệt kê các hoạt động trong năm 16 2.2.2. Giáo viên đăng kí 17 2.3. Tư vấn và định hướng 17 2.3.1. Vai trò của ban giám hiệu và đội ngũ cốt cán 18 2.3.2. Vai trò cá nhân giáo viên 18 2.4. Xây dựng kế hoạch phát triển giá trị bản thân 20 2.4.1. Đối với nhà trường 20 2.4.2.- Đối với cá nhân 22 2.5. Tổ chức thực hiện 23 2.5.1. Nhiệm vụ của nhà trường 23 2.5.2. Nhiệm vụ của tổ nhóm chuyên môn 23 2.5.3. Nhiệm vụ của giáo viên 24 2.6. Tổng kết đánh giá 25 Chương 3.ĐÁNH GIÁ VÀ ĐỀ XUẤT 29 3.1. Kết quả đạt được 29 3.2. Những đề xuất 30 PHẦN III: KẾT LUẬN 32 1. Kết luận 32 2. Hướng phát triển của đề tài 32 TÀI LIỆU THAM KHẢO 23 PHỤ LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Giáo dục Việt Nam đang chuyển mình với những thay đổi căn bản và toàn diện. Giáo dục cấp THPT đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc đào tạo nền tảng vững chắc cho nguồn nhân lực đáp ứng thời đại 4.0. Đây là giai đoạn các em học sinh được trang bị kiến thức, trau dồi phẩm chất, kỹ năng và thái độ, hình thành cái “tôi” để tự tin bước vào đời. Các em cần hiểu được “mình là ai”, điểm mạnh, điểm yếu của bản thân là gì để có kế hoạch tương lai cho chính cuộc đời mình. Những điều này không chỉ được cung cấp cho học sinh ở kiến thức của các phân môn mà còn được bổ sung từ sự tích cực tham gia các hoạt động giáo dục khác do nhà trường tổ chức, có sự tham gia của giáo viên với những thế mạnh ngoài chuyên môn. Để đáp ứng những mục tiêu, yêu cầu toàn diện ấy của chương trình giáo dục, yếu tố mang tính quyết định chính là nguồn nhân lực tự thân ở các nhà trường THPT. Đây thực sự vừa là cơ hội vừa thách thức đối với cả nhà trường và cá nhân giáo viên, đòi hỏi sự thay đổi trong nhận thức cũng như trong chiến lược phát triển đội ngũ nhà trường và chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên. Giá trị của một giáo viên không chỉ giới hạn ở phân môn giáo viên đó được đào tạo mà họ có thể làm được nhiều hơn thế. Vấn đề là giáo viên phải dũng cảm bước ra khỏi vùng an toàn của mình để khám phá những giá trị còn tiềm ẩn của chính bản thân. Điều khó khăn nhất của nghề giáo không phải là việc trao truyền kiến thức mà là phát huy được năng lực toàn diện của mình để đánh thức những giá trị trong sâu thẳm của các em học sinh, trở thành một người truyền cảm hứng thực sự. Trách nhiệm của nhà trường là phải xây dựng một đội ngũ xứng tầm. Phải phát hiện, khơi dậy được những giá trị tiềm ẩn của giáo viên trong các hoạt động giáo dục. Phải tạo được môi trường cho những giá trị ấy được “phát lộ”. Có như vậy mới có thể hoàn thành nhiệm vụ và đạt mục tiêu giáo dục trong thời kì mới. Vậy làm thế nào để có thể phát huy tối đa năng lực tiềm ẩn trong mỗi giáo viên, làm thế nào để những người thầy, người cô vượt qua giới hạn phân môn mình phụ trách để có thể đóng góp nhiều hơn nữa trong mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh, cần những giải pháp hỗ trợ nào để họ tự tin và đầy trách nhiệm với nhiệm vụ kép đầy mới mẻ? Những trăn trở này chính là lý do thôi thúc chúng tôi chọn đề tài “Nâng cao giá trị bản thân cho giáo viên trong hoạt động giáo dục tại trường THPT Đô Lương 2”. 2. Mục đích, nhiệm vụ - Mục đích nghiên cứu: + Giúp giáo viên xác định được giá trị bản thân để thực hiện có hiệu quả nhất của mục tiêu giáo dục 1
+ Góp phần vào chiến lược phát triển đội ngũ nhằm đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018. - Nhiệm vụ nghiên cứu: + Hệ thống hoá những vấn đề lý luận liên quan tới vấn đề giá trị bản thân + Mô tả thực trạng, phân tích, đánh giá thực trạng sự hiểu biết giá trị bản thân của giáo viên + Đề xuất các biện pháp, giải pháp, khuyến nghị để nâng cao giá trị bản thân của giáo viên 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: + Sự hiểu biết của giáo viên về giá trị bản thân + Cách thức để phát huy giá trị bản thân - Phạm vi nghiên cứu: + Nội dung: Các hoạt động giáo dục tại trường THPT Đô Lương 2 + Không gian: Đề tài nghiên cứu trong phạm vi trường THPT Đô Lương 2 + Thời gian: Áp dụng từ năm học 2017 - 2018 đến 2021 - 2022 4. Phương pháp nghiên cứu - Điều tra khảo sát ngẫu nhiên và lựa chọn - Phân tích tổng hợp sự hiểu biết và giá trị bản thân - Đánh giá tác động 5. Đóng góp mới của đề tài - Đưa ra một hướng nghiên cứu mới về vai trò của người giáo viên trong hoạt động giáo dục. - Đề xuất các giải pháp mang tính thực tiễn để hoàn thiện nguồn nhân lực trong trường THPT. 2
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1.1. Cơ sở lí luận 1.1.1. Khái niệm “Giá trị bản thân” Mỗi người khi sinh ra đều mang trong mình một sứ mệnh. Sứ mệnh ấy có thể lớn lao như cải tạo thế giới, thúc đẩy xã hội nhưng cũng có thể có những sứ mệnh rất đỗi giản dị như lan tỏa được yêu thương, nguồn năng lượng sống tích cực cho những người xung quanh. Không ai là không có một giá trị nhất định. Vậy giá trị bản thân là gì? Chúng tôi rất tâm đắc với một hình ảnh so sánh: Đà điểu rất giỏi chạy nhanh còn đại bàng thì có khả năng bay cao. Không ai đánh giá cao đà điểu ở khả năng bay hay huấn luyện đại bàng để chạy nhanh cả. Vì vậy, mỗi người cần biết rõ các giá trị của mình và chọn các công việc phù hợp để giá trị đó được tỏa sáng. Thực tế đã chứng minh, chỉ những người nào nắm vững kỹ năng và yêu thích công việc mình đang làm mới có khả năng trở thành người giỏi trong lĩnh vực đó. Mặt khác, tin tưởng và đi theo những giá trị của chính bản thân mình sẽ giúp định hướng nghề nghiệp và đến thành công. Một ví dụ điển hình cho việc can đảm theo đuổi giá trị bản thân chính là sự thành công của Steve Jobs khi sáng chế ra máy tính Mac. Dù chán ghét việc học tập ở môi trường đại học nhưng Steve Jobs lại có một niềm đam mê đặc biệt với các kiểu chữ. Chính niềm say mê này đã khiến ông theo học một khóa luyện viết chữ đẹp. Tại đây, ông đã học hỏi mọi thứ về các kiểu chữ, khoảng cách giữa các tổ hợp kí tự khác nhau và về kỹ thuật in. Mười năm sau, Jobs cho ra đời chiếc máy tính Mac đầu tiên với một đặc điểm chưa từng có: người dùng có thể tùy chọn các kiểu font chữ phong phú và nhìn thấy kiểu chữ hiển thị ngay trên màn hình chứ không cần phải đợi cho đến khi in ra. Khi tham gia khóa học viết chữ đẹp này, hẳn Steve Jobs không hề nghĩ đến việc một ngày mình sẽ thay đổi cả thế giới như thế nào. Tuy nhiên một thực tế đang tồn tại trong cuộc sống của chúng ta là không phải ai cũng biết lắng nghe bản thân mình, khám phá ra giá trị vượt trội của bản thân, chưa kể là rất nhiều người còn nghi ngờ chính khả năng của mình. Giá trị tự nó đã sẵn có ở trong mỗi người, chỉ cần khám phá ra chúng. Khi xác định các giá trị, chúng ta cần biết điều gì là quan trọng với bản thân mình. Một cách dễ dàng để làm việc này là nhìn lại những thành quả mình đã có và xem xét lĩnh vực nào khiến chúng ta cảm thấy tự tin khi thực hiện. Hiểu được sức mạnh của thái độ đối với bản thân là điều vô cùng quan trọng. Nếu tự hạ thấp mình, coi thường giá trị bản thân và xem nhẹ khả năng của mình trước mặt người khác, chúng ta sẽ bị xem là tự ti, đánh giá thấp bản thân, và vô dụng. Mặt khác, chúng ta sẽ bị gán mác là người tự cao tự đại và ngạo mạn nếu phóng đại quá mức những phẩm chất, tài năng và kỹ năng của mình. Suy cho cùng, đó không phải là đề cao giá trị bản thân mà là đang đánh lừa bản thân vì thiếu tự 3
tin. Mỗi người trong quá trình công tác ở bất cứ lĩnh vực nào cũng phải nhận ra mình là một người có giá trị, ngang tầm với người khác. Có như thế mới có thể tự tin để theo đuổi mục tiêu và thành công với mục tiêu đó bởi thành công không thể đến với những người không khám phá ra sức mạnh của chính bản thân mình. Vì vậy mỗi người, nhất là những người hoạt động trong lĩnh vự giáo dục cần phải học cách coi trọng bản thân. Thực tế đôi khi việc ý thức về giá trị bản thân thường bị đánh đồng với thói tự kiêu, tính ích kỷ và dạng hướng nội với nghĩa tiêu cực. Điều này có lẽ một phần là do sự phức tạp của từ "giá trị bản thân", bởi nó bao hàm nhiều yếu tố khác nhau trong cuộc sống. Ranh giới của giá trị và sự tự kiêu rất mong manh. Tuy nhiên, theo chúng tôi, về một khía cạnh nào đó, giá trị của mỗi người sẽ được chính họ khám phá ra thông qua việc mình đang đảm nhận và thực hiện. Đây là yếu tố đầu tiên tạo tiền đề cho ta khám phá ra giá trị của chính mình. Giá trị bản thân đòi hỏi chúng ta phải học cách lắng nghe và tin vào khả năng của chính mình. Và giá trị bản thân sẽ giảm xuống khi để người khác quyết định thay chúng ta. Ngược lại giá trị bản thân sẽ tăng lên khi chúng ta tự đưa ra quyết định cho chính mình. Tham khảo qua các tái kiệu, chúng tôi thu thập được một số nhận định về giá trị bản thân như sau: Theo Hanoijob.vn thì Giá trị bản thân được hiểu là mức độ quan trọng của bản thân mà bạn cảm nhận được. Là những cảm nhận về bản thân so với người khác. Salem Ohgna đưa ra quan niệm: Giá trị bản nhân là những thứ quan trọng đối với bạn, là những đặc điểm và hành vi thúc đẩy bạn và định hướng các quyết định của bạn. Còn Alyssa Cheng thì cho rằng: Giá trị bản thân là những thứ mà bạn tin rằng chúng quan trọng đối với mình và đem đến thành công trong công việc hằng ngày, và bạn xứng đáng có được một cuộc sống trọn vẹn. Có thể thấy hầu hết những quan niệm trên đang khai thác yếu tố tự thân giá trị ở mỗi người. Tuy nhiên chúng tôi thấy rằng khi đã nhắc đến giá trị thì nó không chỉ là việc bản thân mình cảm thấy mà quan trọng hơn những điều ấy còn phát huy, lan tỏa đến cộng đồng. Nói cách khác, giá trị ấy không phải chỉ là cơ sở để mình tự thỏa mãn, tự ghi dấu ấn mà là điều quan trọng hơn là biết phát huy những giá trị đó khi người ta cần chứ không phải là có biểu hiện tất cả những gì mình có. Tổng hợp từ những quan niêm trên, và xuất phát từ nhận thức trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi cho rằng: Giá trị bản thân là những năng lực, khả năng của chính mỗi người để tạo ra những giá trị tích cực cho cuộc sống. Nó chính là ý nghĩa tồn tại của mỗi chúng ta, là yếu tố then chốt khẳng định vị trí của mỗi người trong công việc cũng như trong cuộc sống của mỗi người. 4
1.1.2. Các yếu tố xác định giá trị bản thân Giá trị bản thân là một khái niệm rất rộng, bao hàm nhiều mặt của cuộc sống con người. Tùy thuộc vào những tình huống cụ thể mà các giá trị bộc lộ một cách khác nhau. Với hướng nghiên cứu của đề tài, chúng tôi chỉ dừng lại khai thác các yếu tố để xác định giá trị bản thân của một giáo viên. Trong yêu cầu đối với giáo viên hiện nay, Bộ giáo dục và đào tạo đã có những văn bản hướng dẫn về nhiệm vụ của giáo viên theo chức danh nghề nghiệp. Căn cứ vào các yêu cầu đó, chúng tôi nhận diện giá trị bản thân của giáo viên ở hai yếu tố cốt lõi: giá trị nội tại và giá trị cộng đồng. 1.1.2.1. Giá trị nội tại Giá trị nội tại là khả năng, năng lực, phẩm chất, thái độ tự có của mỗi người để thích nghi với công việc cụ thể. Với giáo viên, giá trị nội tại chính là những tiêu chuẩn về chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất chính trị đạo đức, sự am hiểu về lĩnh vực phụ trách về thực tế môi trường giáo dục địa phương, cụ thể: - Có khả năng nghiên cứu, cập nhật kịp thời yêu cầu đổi mới về kiến thức chuyên môn để đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục trong từng thời kì. Giá trị của một giáo viên không chỉ đóng khung trong bảng lương anh ta được hưởng mà quan trọng hơn, giá trị ấy phải được thể hiện trong việc đáp ứng yêu cầu công tác giảng dạy của mình. Muốn thế mỗi người cần phải có khả năng cập nhật kiến thức phù hợp, phải hướng tới dạy cái học sinh cần, xã hội cần chứ không phải dừng lại dạy những gì mình có. Cuộc sống luôn vận động kéo theo sự thay đổi của thời đại. Nếu giáo viên luôn đóng khung mình vào điều đã có, không cập nhật xu hướng, mục tiêu mới của giáo dục, họ trở thành người tụt hậu, tự đưa mình vào thế rớt lại phía sau. Và như vậy, họ không thể hoàn thành được nhiệm vụ một cách hiệu quả nhất và cũng không phát huy được giá trị của mình. - Có khả năng vận dụng sáng tạo, phù hợp với các hình thức, phương pháp và lựa chọn nội dung học tập. Đây là một khả năng rất quan trọng, không chỉ đánh dấu giá trị của mỗi giáo viên mà còn là yêu cầu của thời đại. Để đạt được mục tiêu của chương trình giáo dục mới, giáo viên phải có khả năng linh hoạt, sáng tạo trong phương pháp dạy học. Mỗi một giáo viên, khi lên lớp họ phải đối mặt với các mức độ tiếp nhận khác nhau của học sinh nên khả năng linh hoạt trong lựa chọn các phương pháp để không bỏ lại học sinh nào có thể coi là một giá trị nội tại. Sự linh hoạt trong phương pháp không chỉ ghi điểm giá trị cho giáo viên mà quan trọng hơn nữa chúng ta đã khơi gợi được những giá trị tiềm ẩn của mỗi học sinh, hướng tới mục tiêu phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh trong tình hình mới. - Có khả năng đánh giá hoặc hướng dẫn đồng nghiệp nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng; đánh giá sán phẩm nghiên cứu khoa học kỷ thuật cùa học sinh trung học phồ thông từ cấp trường trờ lên cũng là một phương diện thể hiện giá trị nội tại của mỗi giáo viên trong sự nghiệp cầm phấn của mình. Chúng ta đều biết, 5
ẩn sâu trong mỗi nhà giáo là một nhà nghiên cứu. Thực tế đã chứng minh, giáo viên có thể có những ý tưởng đầy sáng tạo và hơn thế nữa họ có thể hướng dẫn đồng nghiệp và học sinh nghiên cứu những đề tài mang tính ứng dụng thực tiễn rất cao. Đây là lí do tại sao chương trình khởi nghiệp ngày càng nhiều dự án cấp THPT tham gia. Rõ ràng, mỗi giáo viên đều có thể có khả năng này, vấn đề là họ có biết cách phát huy nó hay không. Và họ có cơ hội để thể hiện giá trị của mình hay không. - Có khả năng vận dụng, sáng tạo các hình thức, phương pháp kiểm tra đánh giá kết quà học tập và sự tiến bộ của học sinh theo hướng phát triền phẩm chất, năng lực. Có thể nhiều người sẽ cho rằng, đối với giáo viên, dạy được cho học sinh cái gì mới là quan trọng còn việc đánh giá học sinh thì chờ các kì thi sẽ rõ. Điều này không hoàn toàn đúng. Đành rằng nhiệm vụ của giáo viên là tổ chức dạy học, khám phá và truyền thụ tri thức nhưng nếu giáo viên không biết cách tổ chức các hình thức, phương pháp kiểm tra đánh giá thì làm sao biết được học sinh của mình tiếp nhận như thế nào, làm sao có thể khích lệ các em kịp thời, làm sao có thể phát huy tận độ nỗ lực của các em? Chúng ta đừng nghĩ rằng việc đánh giá đơn giản, chỉ cần vài điểm số là xong mà trong hành trình đổi mới của giáo dục, việc đánh giá là khâu quan trọng để hướng tới phát triển năng lực của học sinh. Thực tế cho thấy rất nhiều giáo viên đã linh hoạt trong hình thức đánh giá. Họ không chỉ đóng khung trong những bài kiểm tra viết, thay vào đó có thể đánh giá qua các dự án học tập, các nhiệm vụ học tập của học sinh; không chỉ giáo viên đánh giá mà còn tổ chức cho học sinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau. Sự ghi nhận của giáo viên, sự thừa nhận của bạn bè là một điều khích lệ vô cùng lớn. Cách tổ chức đánh giá này một mặt cho thấy sự linh hoạt, biến hóa và chủ động trong đánh giá, mặt khác cũng bộc lộ được năng lực tổ chức của giáo viên. Đó cũng là một kênh để chúng ta nhìn nhận về giá trị của người giáo viên đó. - Có khá năng vận dụng có hiệu quả các biện pháp tư vấn tâm lý, hướng nghiệp và công tác xã hội trường học phù hợp với từng đối tượng học sinh trong hoạt động dạy học và giáo dục. Thoạt nhìn nhiều người sẽ nghĩ khả năng này liên quan gì đến giá trị của một giáo viên? Nhưng nghiên cứu kĩ chúng ta lại thấy đây là một khả năng rất đặc biệt của họ. Mỗi giáo viên là một nhà tâm lí thực thụ. Một tiết dạy 45 phút không chỉ để thực hiện chương trình mỗi tiết học mà họ còn phải quan sát thái độ học tập của từng học sinh để phát hiện ra những vướng mắc để có thể có những giải pháp kịp thời. Và rất tuyệt vời ở chỗ, có những giáo viên đã lồng ghép giải pháp qua những lời tâm tình qua những câu chuyện cuộc sống thay vì gọi tên nhắc nhở để tránh cho học sinh có vấn đề không phải xấu hổ. Điều này mang lại hiệu quả giáo dục rất cao. - Có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện các nhiệm vụ cùa giáo viên trung học phổ thông. Trong thời đại 4.0, đặc biệt hướng tới sự thay đổi chương trình mới, hơn lúc nào hết, giáo viên phải tự phát huy khả năng của mình trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Nếu không họ sẽ không thể nào hoàn 6
thành tốt mục tiêu giáo dục của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Có thể nói công nghệ thông tin là yêu cầu và cũng là phương tiện đắc lực của giáo viên và học sinh trong quá trình hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông. Sự thay đổi về phương pháp dạy học cũng như hình thức đánh giá học sinh đặt ra yêu cầu giáo viên không những có thể sử dụng một cách chủ động công nghệ thông tin mà hơn thế nữa họ chính là người sẽ hướng dẫn học sinh mình cùng sử dụng. Trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, một bài học sẽ không thể đạt được yêu cầu cần đạt nếu học sinh và giáo viên không tương tác với nhau qua sự hỗ trợ của các phần mềm, dữ liệu điện tử. 1.1.2.2. Giá trị cộng đồng Ngoài việc phát triển được giá trị nội tại của bản thân, giáo viên cần phải tạo ra giá trị cộng đồng. Nghĩa là họ phải sử dụng giá trị nội tại ấy vào công việc đang thực hiện để tạo ra giá trị công việc. Giá trị công việc sẽ được lan tỏa và cộng hưởng tới cộng đồng và cộng đồng được thừa hưởng giá trị ấy. Với giáo viên, ngoài những khả năng mình có thể làm, giá trị bản thân của họ chỉ thực sự được ghi nhận khi họ biết phát huy khả năng ấy để tạo ra những giá trị chung trong hoạt động giáo dục. Một giáo viên giỏi về chuyên môn không phải chỉ để tự thỏa mãn bản thân mình, để được đồng nghiệp thừa nhận mà hơn thế, người giáo viên ấy phải biết đem cái giỏi của mình để hướng dẫn học sinh của mình đạt kết quả cao nhất có thể trong học tập và rèn luyện. Không dừng lại ở đó, họ cần phải tham gia vào các hoạt động hỗ trợ đồng nghiệp để đồng nghiệp mình cùng giỏi. Chỉ khi họ mang nguồn năng lượng tích cực của mình để tạo nên sự tiến bộ của cộng đồng, lúc ấy giá trị bản thân mới được tạo lập trọn vẹn. Theo chúng tôi, giá trị cộng đồng của một giáo viên được thể hiện ở những phương diện sau: - Sử dụng các khả năng nội tại của mình để giáo dục toàn diện cho học sinh. Khi một giáo viên hội tụ được các giá trị tự thân, phát huy tận lực giá trị ấy để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục được giao là lúc họ phát huy giá trị cộng đồng của mình trong hoạt động giáo dục. Họ biết cách khai thác các giá trị tự thân đó vào việc hướng dẫn học sinh, góp phần thúc đẩy sự tiến bộ của học sinh. Nói cách khác phải cho học sinh thừa hưởng những khả năng của mình. Lúc ấy giá trị của một giáo viên mới được khẳng định. Không phải tự nhiên mà khi đánh giá một khả năng của giáo viên, người ta lại nhìn vào kết quả đạt được của học sinh bởi kết quả ấy là sự cộng hưởng của sự nỗ lực của bản thân học sinh và giá trị cộng đồng mà người giáo viên tạo ra. - Sử dụng các khả năng nội tai để lan tỏa nguồn năng lượng tích cực tới đồng nghiệp của mình, hỗ trợ đồng nghiệp để tạo nên một môi trường giáo dục tích cực, tạo ra một nguồn nhân lực đồng đều. Giá trị của một giáo viên không dừng lại việc tổ chức hoạt động dạy học trên lớp cho học sinh mà còn phải biết chia sẻ, trao đổi, hỗ trợ khả năng ấy với đồng nghiệp. Chính trong quá trình chia sẻ ấy giá trị của bản thân vừa được trao đi vừa được nhận lại và ngày càng được bồi đắp. Việc phát huy giá trị của bản thân trong việc hỗ trợ đồng nghiệp ấy còn góp phần tăng 7
tính đoàn kết tập thể và tạo một môi trường thân thiện, tích cực, thúc đẩy nguồn cảm hứng công việc cho mỗi người, khiến mỗi người sẽ cảm thấy gắn bó với ngôi trường của mình hơn. - Sử dụng các khả năng để mọi người có thể biết về trường mình nhiều hơn, thu hút được các nguồn lực đầu tư cho hoạt động giáo dục trong nhà trường. Trong thời đại công nghệ, rất nhiều trang web, zalo, facebook giới thiệu về trường được thành lập bởi những giáo viên có khả năng về công nghệ và viết lách. Chính nhờ những hình ảnh đẹp được lan tỏa ấy mà hình ảnh về nhà trường đến được với nhiều thế hệ học trò đã qua và cả những lớp học trò tương lai. Thậm chí, không dừng lại ở việc lan tỏa hình ảnh, giáo viên còn phát huy khả năng thu hút các nguồn lực đầu tư cho nhà trường trong hoạt động giáo dục. Tóm lại, giá trị bản thân là biết phát huy khả năng của bản thân để phục vụ cộng đồng, cải tạo cộng đồng đem đến chất lượng, hiệu quả tích cực trong công việc. Muốn chứng tỏ được giá trị bản thân, rất cần một môi trường để thể hiện nó. Giá trị của bản thân cần được phát huy ở cái nơi mà người ta cần, trân trọng giá trị đó. Đừng cố tỏ ra mình có giá trị bằng cách khoe tài trước mặt người khác. Một trường học mạnh là một trường học tạo được môi trường cho các hoạt động phát triển giá trị bản thân giáo viên, khơi dậy, phát huy tận cùng ý thức giá trị bản thân ở họ, có thể mới có thể đạt hiệu quả cao trong mục tiêu giáo dục. 1.2. Cơ sở thực tiễn Thực trạng hiểu biết về giá trị bản thân của giáo viên không phải ai cũng giống ai. Có những giáo viên họ rất rõ ràng trong việc xác định giá trị bản thân của mình để từ đó vạch định một hướng phát triển phù hợp, phát huy được giá trị của mình, góp phần thúc đẩy sự tiến bộ về chất lượng của nhà trường. Tuy nhiên cũng có những người rất mơ hồ trong việc xác định giá trị này. Họ làm việc một cách bản năng, vì vậy đôi lúc hiệu suất công việc chưa cao. Đây là một thực trạng chung đang xảy ra ở các trường THPT. Để nắm rõ thực tiễn về việc giáo viên có hiểu giá trị của bản thân không, nếu có họ mong muốn điều gì, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu thực trạng thông qua phiếu khảo sát. 1.2.1. Thực trạng nhận thức giá trị bản thân Đối với phần nhận thức của giáo viên về giá trị bản thân, chúng tôi thiết kế phiếu khảo sát [Phụ lục 1] gồm 09 câu hỏi mang ý nghĩa như sau: - Câu hỏi 1 mang tính chất định hình chung về nghề. - Câu hỏi 2, 3, 4, 5 là khảo sát nhận thức về giá trị nội tại của giáo viên, cụ thể là năng lực giáo viên có thể làm được. - Các câu hỏi 6, 7, 8, 9 thiên về giá trị cộng đồng. Đối tượng khảo sát của nghiên cứu được thực hiện với 20 giáo viên ngẫu nhiên trong trường THPT Đô Lương 2. Qua câu trả lời của 20 giáo viên [Phụ lục 2], chúng tôi thống kê được kết quả như sau: 8
TỔNG HỢP KẾT QUẢ KHẢO SÁT Hiểu biết về giá trị bản thân của giáo viên Thầy/cô đồng ý như thế nào với các nhận định sau đây. Hãy đánh dấu (x) vào các ô tương ứng 1. Hoàn toàn không đồng ý 2. Không đồng ý 3. Đồng ý 4. Hoàn toàn đồng ý TT Nội dung 1 2 3 4 1 Giáo viên là một nghề cao quý trong bất kì xã hội nào, đồng nghĩa khi bạn là giáo 80% 20% viên thì bạn được coi là người có giá trị 2 Một giáo viên có phẩm chất tốt, lối sống mô phạm được coi là một người có gi 55% 45% trị 3 Một giáo viên có trình độ vượt chuẩn 30% 70% được xem là một người có giá trị 4 Một giáo viên có trình độ vượt chuẩn, có năng lực chuyện môn nghiệp vụ tốt được 15% 75% 10% xem là một n ười có giá trị 5 Một giáo viên đ t được danh hiệu cá nhân như giáo viên dạy giỏi, giấy khen 20% 60% 20% trong hoạt động nghiên cứu khoa học được coi là người có giá trị 6 Một giáo viên giá trị là người có trách 35% 60% 10% nhiệm cao với nghề 7 Giáo viên có giá trị là người nhiệt huyết, thường giúp đỡ học sinh và đồng nghiệp 100% trong dạy-học và đời sống hàng ngày. 8 Giáo viên có giá trị là người tích cực thực 25% 75% hiện các hoạt động chuyên môn bề nổi 9 Một giáo viên thu hút được các nguồn lực phục vụ hoạt động giáo dục được coi là 35% 65% giáo viên có giá trị 9
Từ việc tập hợp thông tin thu thập được từ 20 phiếu khảo sát với giáo viên trường THPT Đô Lương 2, chúng tôi có những nhận định như sau: - Ở câu hỏi số 1, các giáo viên được đều có nhận thức đúng với 100% không đồng ý với việc khi là giáo viên thì hiển nhiên được coi là một người có giá trị. Giá trị của con người không phải là cái nghề bạn đang làm mà bạn làm như thế nào. - Với nhóm câu hỏi về giá trị nội tại (2-5) số giáo viên đồng tình với các nhận định ít hơn, đặc biệt là yếu tố trình độ vượt chuẩn không nhận được ý kiến tán thành nào. Điều này là khá hợp lý vì trình độ vượt chuẩn không đồng nghĩa với năng lực chuyên môn cao. - So sánh kết quả ở nhóm câu hỏi, giáo viên có xu hướng nhìn nhận giá trị cộng đồng cao hơn nhiều so với giá trị nội tại, với số lượng tán thành vượt trội (trung bình 77,5% tán thành) so với 37,5% tán thành của giá trị nội tại. 1.2.2. Thực trạng nhu cầu phát triển bản thân Phiếu khảo sát bao gồm 15 câu [Phụ lục 3], trong đó 4 câu đầu tập trung tìm hiểu nhu cầu nâng cao giá trị nội tại của bản thân. Các câu hỏi sau (11 câu) là nhu cầu thể hiện bản thân. Nói cách khác đó là giá trị cộng đồng. Đối tượng khảo sát là 15 giáo viên [Phụ lục 4] với tuổi nghề từ 6 – 12 năm, đã đạt được một số thành tích nhất định như giáo viên dạy giỏi cấp trường, chủ nhiệm giỏi cấp trường, giáo viên có sáng kiến cấp ngành và một số giáo viên đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp cơ sở. Xét ở góc độ nào đó, họ có giá trị nội tại cao, tuy nhiên, các giáo viên này chưa được nhà trường giao nhiệm vụ chính thức, chưa có cơ hội được thể hiện nhiều trong các hoạt động chuyên môn bề nổi. TỔNG HỢP KẾT QUẢ KHẢO SÁT Nhu cầu phát triển giá trị bản thân của giáo viên Thông tin cá nhân - Số năm công tác của các thầy/cô: ………………………………….…………………. - Thành tích thầy/cô đã đạt được: * Giáo viên dạy giỏi cấp trường: …………………….…………………. * Giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp trường: ……………………………………. * Có sáng kiến kinh nghiệm (cấp): ………………………………………………………. * Chiến sĩ thi đua (cấp): ………………………………………………………..…. Nhu cầu phát triển giá trị bản thân (Đánh dấu x vào hoạt động TT Nội dung Nhu cầu 1 Học sau đại học 10 2 Tham gia các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị 6 3 Học các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ 15 10
4 Nâng cao trình độ năng lực ngoại ngữ, tin học 13 5 Tập huấn chuẩn bị cho chương trình mới 15 6 Bồi dưỡng học sinh giỏi 8 7 Hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học 12 8 Hướng dẫn học sinh tham gia các hội thi 15 9 Tham gia công tác tư vấn cho học sinh 15 10 Báo cáo chuyên đề cấp trường, dạy minh họa 7 11 Tham gia các hoạt động xã hội 15 12 Tham gia hoạt động ra đề, chấm thi học sinh giỏi 10 13 Tham gia đánh giá SKKN của đồng nghiệp 5 14 Tham gia đánh giá hồ sơ chuyên môn 7 15 Tham gia đánh giá các hội thi giáo viên 3 Khảo sát cho thấy tất cả các giáo viên đề có nhu cầu phát triển giá trị bản thân. Ở từng nhóm khác nhau đã cho kết quả khác nhau. Ở nhóm giá trị nội tại, 100% thầy cô có nhu cầu được tham gia tập huấn nâng cao chuyên môn nhiệp vụ và nhận thức về chương trình giáo dục phổ thông mới. Nhóm giá trị cộng đồng cũng được giáo viên hưởng ứng với 100% ở 3 lĩnh vực đó là hoạt động nghiên cứu khoa học, tư vấn học sinh và hoạt động xã hội. Cũng trong nhóm giá trị cộng đồng, nhu cầu đánh giá đồng nghiệp có tỷ lệ thấp, qua trao đổi, các giáo viên còn ngại vì tuổi nghề chưa cao, chưa có kinh nghiệm nhiều trong lĩnh vực này 1.2.3. Kết luận về thực trạng - Về nhận thức: Giáo viên bước đầu đã có những nhận thức về giá trị của bản thân. Tuy nhiên những nhận thức ấy còn ở dạng đơn lẻ theo nhóm hoặc là nội tại hoặc cộng đồng. Đại đa số đề cao giá trị bản thân ở nhóm giá trị cộng đồng mà chưa nhìn nhận ra được bản chất và mối quan hệ chặt chẽ giữa yếu tố nội tại và cộng đồng. Nói cách khác, họ chưa thực sự hiểu được giá trị bản thân một cách trọn vẹn. - Về nhu cầu: Kết quả khảo sát cho thấy, có nhu cầu rất lớn trong việc việc phát triển giá trị bản thân, thể hiện qua mong muốn được nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn nghiệp vụ và mong muốn được giao nhiệm vụ, được thể hiện bản thân cống hiến cho nhà trường. 11
Chương 2. CÁC GIẢI PHÁP VÀ QUY TRÌNH TẠO CƠ HỘI CHO GIÁO VIÊN PHÁT TRIỂN GIÁ TRỊ BẢN THÂN Trên cơ sở lý luận và thực trạng cụ thể tại trường, kết hợp với hoạt động phát triển đội ngũ năm học nhằm hướng tới hiệu quả cao trong hoạt động giáo dục của nhà trường, hằng năm chúng tôi đưa ra giải pháp và quy trình để tạo cơ hội cho giáo viên phát triển giá trị bản thân như sau: - Tuyên tuyền nâng cao nhận thức giá trị bản thân - Nắm bắt nhu cầu phát triển giá trị bản thân của giáo viên - Tư vấn, định hướng - Xây dựng kế hoạch phát tiển bản thân - Tổ chức thực hiện - Giám sát và đôn đốc - Tổng kết đánh giá 2.1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức của giáo viên về giá trị bản thân Để nâng cao nhận thức về giá trị bản thân, qua đó mỗi giáo viên có thể có cái nhìn đúng đắn về năng lực của mình, đồng thời giáo viên có thể được hỗ trợ tốt nhất trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường, chúng tôi nhận thấy vai trò to lớn của công tác tuyên tuyền. Công việc này được thực hiện liên tục, cơ bản là lồng ghép với các hoạt động chuyên môn chung, trong đó luôn đề cập và nhấn mạnh giá trị bản thân của người giáo viên đối với hoạt động giáo dục trong nhà trường. 2.1.1. Nội dung đa dạng Nội dung của công tác tuyên truyền là những hoạt động giáo dục kể cả hoạt động xuyên suốt và hoạt động thời vụ. Kèm theo đó yêu cầu, đòi hỏi trong quá trình triển khai hoạt động giáo dục, những điều kiện cần – đủ để thực hiện có hiệu quả hoạt động giáo dục đó. Qua đó, giáo viên phần nào định hình được năng lực của mình và khả năng thực hiện công việc cụ thể. Nói cách khác, đó chính là giáo viên hiểu được giá trị bản thân của mình. 2.1.2. Hình thức linh hoạt Do điều kiện thời gian, việc tuyên truyền được lồng ghép trong việc triển khai các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Sự linh hoạt trong hình thức tuyên truyền thể hiện trong các đại hội, hội nghị, các cuộc họp cơ quan : - Việc tuyên truyền có thể được thể hiện qua các bài phát biểu chỉ đạo của ban giám hiệu. Đây là một hình thức thực sự cần thiết, thể hiện sự quan tâm, đôn đốc của ban giam hiệu tới chất lượng đội ngũ và chất lượng giáo dục. Do tính đặc thù của nghề nghiệp, hình thức tuyên truyền này được lồng ghép trong các Hội nghị, Đại hội khi nêu nhiệm vụ của năm học cũng như nhiệm vụ của các tổ, nhóm chuyên môn. 12
“Ảnh Đại hội chi bộ 2020 - 2025” – Hiệu trưởng Nguyễn Đình Vỹ - Tham luận tại các đại hội, hội nghị do các giáo viên thực hiện. Hình thức này được tiến hành trong Hội nghị viên chức cũng như trong các hội nghị chuyên đề. Hoạt động này là một hoạt động thường niên tại trường THPT Đô Lương 2, được Ban chuyên môn cho các tổ đăng kí các bài tham luân. Những bản tham luận này rất quan trọng, vì đó là những chia sẻ của cá nhân giáo viên có kinh nghiệm, thành tích cao trong các lĩnh vực họ tham gia. Nó giúp đồng nghiệp có thể học hỏi, đúc rút nên những cách thức, kinh nghiệm cho riêng mình. “Kinh nghiệm giáo dục học sinh yếu kém hiệu quả” – Cô Đào Thị Trường 2017- 2018 13
“Kỹ năng quản lí lớp hiệu quả” – Cô Cao Thị Kim Dung 2018-2019 Chuyên đề :Viết sáng kiến kinh nghiệm hiệu quả – Cô Đào Thị Kim Dung 2019-2020 14
- Chia sẻ trên các diễn đàn trực tuyến trên các trang mạng xã hội. Hiện tại trường THPT Đô Lương 2 đã có những nhóm kín, hoạt động nội bộ theo từng mảng giáo dục của nhà trường. Việc ứng dụng công nghệ vào chuyên môn đáp ứng được yêu cầu cấp bách, tức thì của mỗi tình huống khi cần hỗ trợ. Nhóm riêng giáo viên Trường THPT Đô Lương 2 - Facebook Nhóm riêng giáo viên cốt cán Trường THPT Đô Lương 2 - Facebook 15
Nhóm riêng giáo viên chủ nhiệm Trường THPT Đô Lương 2 - Facebook 2.2. Nắm bắt nhu cầu phát triển giá trị bản thân của giáo viên 2.2.1. Lập bảng liệt kê các hoạt động Chúng tôi lập danh mục các hoạt động giáo dục theo từng năm học. Các hoạt động này dựa vào hướng dẫn nhiệm vụ năm học hàng năm của Bộ GDĐT, Sở GDĐT và kế hoạch giáo dục năm học của nhà trường. Trong cách sắp xếp, chúng tôi liệt kê các nhu cầu theo 02 nhóm: giá trị nội tại (mục 1-5) và giá trị cộng đồng (mục 6-15) [Phụ lục 5] TRƯỜNG THPT ĐÔ LƯƠNG 2 BẢN ĐĂNG KÝ Tổ chuyên môn…………..……… Tham gia các hoạt động chuyên môn năm học ……….……………..… Họ và tên: ………………………………………………………………………………………….………….. Giáo viên môn: ………………………………………………………………………………….………….. Dạy các lớp: ……………………………………………………………………………………….………….. TT Nội dung Đăng kí 1 Học sau đại học 2 Tham gia các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị 3 Học các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ 4 Nâng cao trình độ năng lực ngoại ngữ, tin học 16
5 Tập huấn chuẩn bị cho chương trình mới 6 Bồi dưỡng học sinh giỏi 7 Hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học 8 Hướng dẫn học sinh tham gia các hội thi 9 Tham gia công tác tư vấn cho học sinh 10 Báo cáo chuyên đề cấp trường, dạy minh họa 11 Tham gia các hoạt động xã hội 12 Tham gia hoạt động ra đề, chấm thi học sinh giỏi 13 Tham gia đánh giá SKKN của đồng nghiệp 14 Tham gia đánh giá hồ sơ chuyên môn 15 Tham gia đánh giá các hội thi giáo viên Đô Lương, ngày tháng năm 202… TỔ TRƯỞNG NGƯỜI ĐĂNG KÝ 2.2.2. Giáo viên đăng kí Việc giáo viên đăng kí bằng văn bản rất quan trọng. Chúng tôi đã thực hiện việc nắm bắt nhu cầu giáo biên qua các bước sau: Bước 1: Các giáo viên được nghiên cứu kĩ, đối chiếu bản thân, để từ đó đăng kí những hoạt động phù hợp. Bước 2: Ban chuyên môn tập hợp và phân loại các hoạt động mà giáo viên đăng kí. Từ đó thành lập các nhóm giáo viên thực hiện cùng một nhiệm vụ. Bước 3: Họp cốt cán chuyên môn để chuẩn bị các hình thức tư vấn chia sẻ và hỗ trợ giáo viên thực hiện các hoạt động đăng kí. 2.3. Tư vấn và định hướng Tư vấn là góp ý kiến về một vấn đề được quan tâm nhưng không có quyền quyết định. Đây là bước quan trọng và có ý nghĩa rất lớn đến thành công trong việc phát triển giá trị cá nhân của giáo viên. Hoạt động tư vấn định hướng sẽ khích lệ, động viên giáo viên nhận ra những khả năng tiềm ẩn mà họ có, giúp họ mạnh lên, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá và dám bước ra vùng an toàn của mình để có những đóng góp cho mục tiêu chung của nhà trường. 17