Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tạo sự hứng thú cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX khi mở đầu tiết học giáo dục hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi kỹ năng sống

Chia sẻ: Chubongungoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm THPT được hoàn thành với một số biện pháp như sau: Nhận thức về mối tương quan giữa việc tạo hứng thú trong dạy học tích cực với trò chơi giáo dục kỹ năng sống; Cách tạo hứng thú khi mở đầu tiết học Giáo dục hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi giáo dục kỹ năng sống;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tạo sự hứng thú cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX khi mở đầu tiết học giáo dục hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi kỹ năng sống

1 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng thẩm định sáng kiến ngành giáo dục thị xã Bình Long Tôi ghi tên dưới đây: Tỷ lệ Trình (%) đóng Số Ngày tháng Nơi công Chức độ góp vào Họ và tên TT năm sinh tác danh chuyên việc tạo môn ra sáng kiến Trung tâm GDNN- Cử nhân 01 NGUYỄN THỊ THỦY 12/06/1988 Giáo viên 100% GDTX Bình Lịch sử Long Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Tạo sự hứng thú cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX khi mở đầu tiết học giáo dục hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi kỹ năng sống” - Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tác giả đồng thời là chủ đầu tư tạo ra sáng kiến. - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục và Đào tạo. - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: từ ngày 02 tháng 04 năm 2020. - Mô tả bản chất của sáng kiến: Tên đề tài: “Tạo sự hứng thú cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX khi mở đầu tiết học giáo dục hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi kỹ năng sống” I. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 1. Tình trạng của giải pháp đã biết
1 Hiện nay, độ tuổi đi học của học viên Trung tâm GDNN - GDTX không còn quá chênh lệch nhiều so với độ tuổi học sinh phổ thông cho nên việc giáo dục hướng nghiệp cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX là hoạt động cần thiết, nhằm giúp học viên làm quen với một số nghề phổ biến trong xã hội và của địa phương, từ đó giúp các em tự đánh giá được năng lực, chủ động, tự tin lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực, điều kiện bản thân và tình hình thực tế. Tuy nhiên trong những năm gần đây chủ đề về “Hướng nghiệp, chọn trường, chọn nghề”, “học nhầm ngành”,… đang được xã hội nhắc đến ngày càng nhiều, công tác giáo dục hướng nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập, chưa có giải pháp căn cơ. Môn Giáo dục hướng nghiệp ở trung tâm GDNN - GDTX không được chú trọng. Học viên học môn Hướng nghiệp thường học theo kiểu đối phó, không thích học biểu hiện trên nhiều phương diện như: học viên cho đây là môn phụ không ảnh hưởng đến điểm số hoặc bản thân chưa quan tâm đến sau này học xong mình làm gì nên không cần thiết phải học…. Lí giải cho thực trạng trên đến từ nhiều phía như: hạn chế trong nhận thức của phụ huynh nói riêng và toàn xã hội nói chung về giáo dục nghề nghiệp; công tác hướng nghiệp, dạy nghề ở trường phổ thông nói chung và trung tâm GDNN - GDTX nói riêng còn mang tính hình thức, còn nặng nề về lý thuyết, thiếu những kiến thức trải nghiệm thực tế, đội ngũ làm công tác phân luồng và hướng nghiệp ở Trung tâm GDNN - GDTX chưa được đào tạo bài bản, trong khi vấn đề “hướng nghiệp’’, “chọn trường’’, “chọn nghề’’ đang là vấn đề nóng bỏng đối với nhà trường, phụ huynh và cả học viên. Mặc dù ở Trung tâm GDNN - GDTX trong những năm học vừa qua, được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo nhà trường, tổ chuyên môn không ngừng nỗ lực nâng cao chất lượng dạy và học. Tuy nhiên trên thực tế, việc Giáo dục hướng nghiệp tại đơn vị vẫn còn tồn tại những vấn đề sau: Cũng giống như một bộ phận học sinh của cả nước hiện nay, học viên Trung tâm GDNN - GDTX có thái độ khá lạnh nhạt và thờ ơ với bộ môn Giáo dục hướng nghiệp này. Các bạn còn rất mơ hồ về hướng nghiệp, hầu hết học viên không tự đánh giá được năng lực của mình, không biết rõ mình thích nghề gì, câu hỏi học trường nào, làm nghề gì thường là câu hỏi khó giải đáp nhất.
2 Về tình cảm, học viên luôn cảm thấy chán, không cảm thấy môn học này quan trọng, các em tỏ ra kém hứng thú, ít mặn mà và tâm huyết với môn học. Đa phần học viên đều xem Giáo dục hướng nghiệp là môn phụ, các em chỉ tiếp cận qua loa. Bằng việc chỉ ra những thực trạng trên, tôi mong muốn góp phần nhỏ bé vào việc cải thiện tình hình dạy và học bộ môn Giáo dục hướng nghiệp hiện nay tại đơn vị. Từ đó đưa bộ môn về với đúng giá trị và ý nghĩa nhân văn của nó. 2. Tính mới Từ nhận thức và kinh nghiệm giảng dạy của bản thân, tôi nhận thấy chúng ta cần kết hợp những kiến thức liên môn, liên ngành vào việc giảng dạy Giáo dục hướng nghiệp, để môn học thật sự gần gũi với cuộc sống hiện đại và dễ dàng có được sự đón nhận của học sinh hiện nay. Từ động cơ trên, tôi quyết định thực hiện giải pháp này với những điểm mới sau: Trước nay, bước đặt vấn đề vào bài học hướng nghiệp thường thông qua cách giới thiệu trực tiếp vào bài bằng lời kể, mô tả, giới thiệu khái quát về nội dung bài học. Hiệu quả hơn, một số thầy cô chọn cách tạo tình huống nêu vấn đề bằng cách cho học sinh xem một đoạn phim, hình ảnh, … để khơi gợi trí tò mò, khám phá tri thức của các em. Tuy nhiên, các cách đặt vấn đề bài học này đều chưa tạo sự hứng thú tối đa cho học sinh, cộng với việc các tiết học bắt đầu bằng những lời rao giảng tẻ nhạt làm cho học sinh không thể tìm hiểu bài học một cách đầy năng lượng, từ đó ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng giảng dạy. Do đó điểm mới của đề tài là áp dụng các trò chơi kỹ năng sống ngay khi mở đầu bài học qua đó giáo viên có thể kết hợp dẫn dắt, đặt vấn đề vào bài mới bằng chính thông điệp mà trò chơi mang lại. Việc áp dụng các trò chơi giáo dục kỹ năng sống vào tiết học Hướng nghiệp đem lại nhiều ưu điểm: Thứ nhất, các trò chơi thu hút gần như 100% học sinh trong lớp tham gia, buộc các em phải hoạt động do đó ngay khi bắt đầu tiết học các em đã được truyền năng lượng để tích cực làm việc, các em được thoải mái không thấy căng thẳng, ể oải khi bước vào tiết học; Thứ hai, ngay khi tham gia trò chơi, tâm lý các em đã bắt đầu tò mò về bài học bởi trong đầu học sinh sẽ luôn tự đặt câu hỏi: “Trò chơi này có liên quan gì tới bài học hôm nay?” Chính điều này đã gây tò mò cho học sinh
3 ngay khi bắt đầu vào bài, sự tò mò thôi thúc các em tìm hiểu để được thõa mãn, từ đó sản sinh ra tính tích cực học tập. Nhiều người cho rằng, giáo dục kỹ năng sống và Giáo dục hướng nghiệp không có sự liên quan, tuy nhiên xét về bản chất các hoạt động giáo dục kỹ năng sống và Giáo dục hướng nghiệp đều nhằm mục đích hình thành phẩm chất, năng lực và nhân cách người học. Nội dung giáo dục kỹ năng sống có phạm vi rất rộng, trong đó có cả việc giáo dục các giá trị sống cho học sinh: hợp tác trong công việc và cuộc sống, lập trường kiên định, nghị lực vươn lên...đặc biệt kỹ năng “Tự xác lập mục tiêu” thông qua việc phân tích những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, điều kiện của gia đình và địa phương…từ đó giúp học viên xác định được ngành, nghề phù hợp với năng lực bản thân. Như vậy, về mặt mục đích giáo dục, việc tổ chức các trò chơi kỹ năng và dạy học hướng nghiệp có mối tương quan sâu sắc, chính vì lẽ đó chúng ta có thể dễ dàng tìm kiếm trong các trò chơi kỹ năng những giá trị sống tương đồng với nội dung bài học, từ đó có thể lồng nghép trò chơi để mở đầu bài học một cách sinh động, hấp dẫn, dễ đi vào lòng người. Giải pháp đề nghị công nhận không trùng hoặc tương tự với giải pháp của tác giả nào trước đó đã được áp dụng hoặc áp dụng thử. 3. Giải pháp thực hiện 3.1. Nhận thức về mối tương quan giữa việc tạo hứng thú trong dạy học tích cực với trò chơi giáo dục kỹ năng sống. Hứng thú là một thuộc tính tâm lí - nhân cách của con người. Hứng thú có vai trò rất quan trọng trong học tập và làm việc, không có việc gì người ta không làm được dưới ảnh hưởng của hứng thú. M.Gorki từng nói: “Thiên tài nảy nở từ tình yêu đối với công việc”. Tạo hứng thú trong việc dạy và học là một vấn đề quan trọng trong hoạt động dạy - học. Hứng thú làm tăng hiệu quả của quá trình nhận thức làm nảy sinh khát vọng hành động và hành động một cách say mê, sáng tạo, tăng năng suất làm việc ở mỗi người. Chính vì vậy, việc tạo hứng thú học tập cho người học là một trong những yêu cầu nhất thiết đối với việc dạy học, đặc biệt trong môn Giáo dục hướng nghiệp ở Trung tâm GDNN-GDTX. Theo các chuyên gia tâm lý, trò chơi giáo dục chiếm vai trò quan trọng trong sự phát triển trí tuệ, thái độ và kỹ năng của người tham dự. Sự tương tác giữa người chơi
4 sẽ mở rộng tâm trí, phát triển hệ thần kinh, thúc đẩy sự sáng tạo và trí tưởng tượng, làm tăng khả năng tập trung, rèn luyện tính khí, tình cảm. Ngoài ra, việc sử dụng trò chơi còn giúp kích thích sự hứng thú học tập của học viên, làm thay đổi không khí lớp tạo sự sôi nổi mà vẫn đạt được mục tiêu bài học, đồng thời rèn luyện kỹ năng như: kỹ năng phân chia thời gian hợp lý, kỹ năng hợp tác, chia sẻ, kỹ năng thể hiện sự tự tin trước đám đông, kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc, kỹ năng suy luận,... Những kỹ năng đó rất cần thiết để trang bị cho học viên trong quá trình lựa chọn nghề trong tương lai. Trong bộ môn Hướng nghiệp, việc lồng ghép trò chơi vào nội dung bài học là phương pháp giúp học viên hứng thú trước khi tìm hiểu một vấn đề, một ngành nghề hay thể nghiệm những hành động, thái độ, việc làm, thông qua đó giáo viên có thể kết hợp dẫn dắt, đặt vấn đề vào bài mới bằng chính thông điệp mà trò chơi mang lại. Chính vì vậy, việc vận dụng các trò giáo dục kỹ năng sống nhằm tăng sự hứng thú cũng như một cách dẫn dắt tình huống, nêu vấn đề cho tiết học Giáo dục hướng nghiệp là một giải pháp triển vọng, một mặt vừa giúp học viên tiếp cận với những kỹ năng sống cần thiết qua các thông điệp mà trò chơi mang lại, mặt khác giúp các em bắt đầu bài học một cách tràn đầy năng lượng, phấn chấn tinh thần, sẵn sàng khám phá nội dung tri thức. 3.2. Cách tạo hứng thú khi mở đầu tiết học Giáo dục hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi giáo dục kỹ năng sống 3.2.1. Sự phù hợp của trò chơi giáo dục kỹ năng sống đối với tiết học Giáo dục hướng nghiệp. Hiện nay với sự phát triển của công nghệ thông tin, phương tiện thông tin đại chúng… chúng ta không mấy khó khăn để tìm kiếm, sưu tầm những trò chơi nhận thức trong giáo dục kỹ năng sống. Khi thực hiện phương pháp này, theo tôi mỗi giáo viên nên có cho mình một bộ sưu tập các trò chơi với nhiều thể loại, cách thức thực hiện và thông điệp trò chơi mang lại. Mỗi một trò chơi nhận thức trong giáo dục kỹ năng sống luôn hàm chứa một thông điệp cuộc sống, điều quan trọng là giáo viên phải biết lựa chọn từ trong sự phong phú đa dạng đó một trò chơi phù hợp với nội dung bài học để học viên vừa nhận ra giá trị sống, vừa tiếp cận với việc hình thành biểu tượng ban đầu cho bài học. Từ đó tạo cho các em sự hứng thú, tò mò, sẵn sàng khám phá nội dung tri thức.
5 Giáo viên nên chọn những trò chơi đơn giản mà mọi học viên đều có thể dễ dàng thực hiện. Không áp dụng những trò chơi không phù hợp với tâm trạng học viên, xa lệch nội dung bài học, trò chơi có luật chơi phức tạp, mất thời gian gây ảnh hưởng tiết học. Những trò chơi xúc phạm đến nhân cách của người chơi, những trò chơi thiếu văn hóa, thiếu tính giáo dục. 3.2.2. Các bước tiến hành a. Chuẩn bị Nội dung trò chơi hay người chơi tham gia nhiệt tình nhưng người thầy (cũng là người quản trò) không biết cách chuẩn bị và tổ chức trò chơi thì trò chơi sẽ kém phần hấp dẫn, khó thành công và không đạt được ý đồ mong muốn trong việc dẫn dắt bài học. Vì vậy bước chuẩn bị là một vấn đề hết sức quan trọng đối với phương pháp này. Trước tiên, người giáo viên cần tích lũy cho mình những hiểu biết cần thiết liên quan tới kỹ năng quản trò. Điều này không hề đơn giản, cần có sự rèn luyện và phụ thuộc vào năng khiếu sở trường của mỗi người. Tuy nhiên, theo bản thân tôi, một giáo viên kiêm người quản trò cần hội tụ các yếu tố sau: sự tự tin, hài hước vừa phải, linh hoạt trong giao tiếp (sử dụng ngôn ngữ nói). Chuẩn bị vật dụng cần thiết nếu lựa chọn loại trò chơi có sử dụng đồ vật. b. Tiến hành trò chơi Trước khi tiến hành trò chơi giáo dục kỹ năng, giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung bài học, lựa chọn một trò chơi có thông điệp phù hợp với nội dung đã được nghiên cứu nhằm mục đích lồng ghép việc đặt vấn đề bài học vào trong trò chơi. Giáo viên chú ý, sử dụng trò chơi có thời gian vừa phải, cách chơi đơn giản nhưng vẫn đảm bảo tính mới lạ và hấp dẫn để thực hiện (bởi đây chỉ là bước khởi động cho một bài học, tránh sử dụng trò chơi có thời lượng dài gây ảnh hưởng tới hoạt động chính của tiết học). Để mở đầu bài học bằng việc tiến hành trò chơi kỹ năng cần làm theo các bước sau: Bước 1: Giới thiệu trò chơi, luật chơi một cách ngắn gọn, dễ hiểu. Bước 2:Tiến hành trò chơi thuần thục, không dài dòng mất thời gian, đảm bảo không khí tiết học luôn vui nhộn. Bước 3: Kết thúc trò chơi bằng việc công bố kết quả, khen thưởng, xử phạt.
6 *Một số lưu ý khi tiến hành trò chơi nhằm tạo hứng thú trong tiết học Giáo dục hướng nghiệp: - Chọn lối giải thích rõ ràng, ngắn gọn, dễ hiểu, dí dỏm. Giải thích sao cho người chậm hiểu nhất cũng hiểu được. Nếu cần thì không cần giải thích mà dẫn dắt người chơi từng bước để tạo sự hấp dẫn. - Nói và cử động làm mẫu thì dễ hiểu hơn, nếu cần có thể chơi thử để giảng lại luật lệ trò chơi. - Phải luôn luôn di động để nhìn được mọi người. Điều khiển từ chậm đến nhanh để tạo sự căng thẳng. - Khai thác sự dí dỏm của người chơi, hay chế biến trò chơi sao cho vui vẻ, thoải mái. - Đề cao tinh thần tự giác, thẳng thắn trung thực. - Khi bắt lỗi phải khách quan, chính xác, dứt khoát, công bằng. - Phải biết dừng trò chơi đúng lúc. - Thưởng phạt nhẹ nhàng, thoải mái không làm mất thời gian. c. Truyền tải thông điệp kỹ năng sống trò chơi mang lại Mỗi một trò chơi giáo dục kỹ năng sống luôn ẩn chứa một thông điệp hay một giá trị sống nhằm mục đích giáo dục người chơi: hợp tác trong công việc và cuộc sống, lập trường kiên định, nghị lực vươn lên... vì vậy sau khi kết thúc trò chơi giáo viên cần rút ra thông điệp mà trò chơi mang lại nhằm giáo dục cho học sinh những giá trị sống tốt đẹp. d. Lồng ghép ý nghĩa trò chơi vào nội dung bài học Trong các môn học ở Trung tâm GDNN-GDTX, môn Giáo dục hướng nghiệp có chức năng rất quan trọng giúp các em định hướng nghề nghiệp ngay từ khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường. Như vậy, về mặt mục đích giáo dục, việc tổ chức các trò chơi kỹ năng sống và dạy học giáo dục hướng nghiệp có mối tương quan sâu sắc, chính vì lẽ đó chúng ta có thể dễ dàng tìm kiếm trong các trò chơi kỹ năng những giá trị sống tương đồng với nội dung bài học hướng nghiệp từ đó, có thể lồng nghép ý nghĩa trò chơi để mở đầu bài học một cách sinh động, hấp dẫn, dễ đi vào lòng người. 3.2.3. Ví dụ minh họa
7 a. Áp dụng trò chơi “Tìm nghề nghiệp’’ cho Chủ đề 3: “Tìm hiểu một số nghề thuộc ngành năng lượng, bưu chính - viễn thông, công nghệ thông tin” - Chương trình Hướng nghiệp 11 - Tên trò chơi: “Tìm nghề nghiệp” - Kỹ năng cần đạt: rèn luyện kỹ năng hợp tác, phối hợp ăn ý, suy đoán nhanh khi làm việc nhóm. - Thông điệp kỹ năng sống: Trong bất cứ công việc gì bạn cũng cần có sự am hiểu, óc phán đoán, tính nhạy bén trong công việc, trong cuộc sống. - Luật chơi: chơi theo nhóm, các nhóm cử 1 người (thứ tự) lên bốc thăm trúng nghề nào thì phải diễn tả nghề đó cho đồng đội (diễn tả bằng hình thể, không được nói) nhóm nào đoán đúng được số lượng nghề nhiều hơn là nhóm chiến thắng. - Cách thức tiến hành: + Giáo viên chuẩn bị sẵn bút, giấy có ghi sẵn các nghề cụ thể thuộc lĩnh vực năng lượng, bưu chính - viễn thông, công nghệ thông tin. + Giáo viên phân chia lớp thành 2 nhóm (do học viên trong 1 lớp ở Trung tâm GDNN - GDTX số lượng ít khoảng 15 đến 20 học viên). + Giáo viên phổ biến luật chơi, có thể cho một nhóm làm nháp. + Giáo viên là người quản trò cho lần lượt các nhóm cử đại diện của nhóm lên bốc thăm theo thứ tự – trúng nghề nào thì phải diễn tả nghề đó cho đồng đội nêu đáp án (người được cử lên sân khấu chỉ được diễn tả bằng hình thể, không được nói). Sau 30 giây đội đó không trả lời đúng thì các đội khác có quyền trả lời – nếu đúng là đội đó thắng, còn đội kia sẽ thua. Trò chơi chỉ diễn ra cho từng đội một, mỗi đội chỉ được 5 lần lên bốc thăm, xem xong phải trả giấy thăm lại cho người quản trò. Khi trả lời áp dụng luật đếm nốc ao (Từ 1 đến 10) (có thể dùng khăn bịt miệng người trả lời cho khách quan). Cuối cùng giáo viên chốt câu trả lời đúng của từng nhóm để làm căn cứ so sánh tìm ra đội có câu trả lời đúng nhiều nhất. (Chú ý: giáo viên phải có cách ứng xử khéo léo, phong cách quản trò dí dỏm, vui nhộn tạo không khí thi đua, vui tươi cho học sinh) + Sau khi tìm ra nhóm chiến thắng có thể tuyên dương, khen thưởng. + Kết thúc trò chơi bằng việc lồng ghép giới thiệu nội dung bài học:
8 Giáo viên đặt câu hỏi cho một thành viên bất kỳ trong nhóm có kết quả thấp nhất: “Tại sao chúng ta không đoán đúng nghề mà bạn mình diễn tả?” hoặc “Tại sao nhóm em lại đoán đúng được ít nghề ?” Học sinh sẽ có câu trả lời ngay: “Do cả nhóm chưa có sự phối hợp ăn ý, người diễn tả và cả người đoán nghề chưa am hiểu ngành nghề mình bốc thăm được cho nên không hiểu ý nhau kết quả cuối cùng là đoán đúng được ít nghề”. Giáo viên nắm bắt câu trả lời học sinh, dẫn dắt ngay vào nội dung bài học: Sau khi các em được làm quen với một số nghề qua trò chơi, để thật sự am hiểu về những ngành nghề trong xã hội nói chung các ngành nghề thuộc ngành năng lượng, bưu chính - viễn thông, công nghệ thông tin nói riêng cần các em phải tìm hiểu về nó và bài học hôm nay cô sẽ giúp các em những có kiến thức, những hiểu biết về những ngành nghề này, đồng thời giúp các em nắm được vị trí, tầm quan trọng, yêu cầu, nơi đào tạo triển vọng phát triển, nhu cầu lao động của ngành năng lượng, bưu chính - viễn thông, công nghệ thông tin đối với sự phát triển kinh tế xã hội. b. Áp dụng trò chơi “Viên phấn đổi màu” cho chủ đề “Em thích nghề gì – Năng lực nghề nghiệp và truyền thống của gia đình” - Chương trình Hướng nghiệp 10. - Tên trò chơi: “Viên phấn đổi màu” - Kỹ năng cần đạt: rèn luyện kỹ năng đưa ra quyết định. - Thông điệp kỹ năng sống: kiên định lập trường, đưa ra quyết định đúng đắn, tự tin với sự lựa chọn của bản thân. - Luật chơi: Chọn một học sinh và bố trí cho học sinh ra ngoài, xa lớp học (lưu ý trước khi học sinh ra ngoài phải chưa biết gì về trò chơi), khi học sinh được đưa ra ngoài, giáo viên và tập thể lớp thỏa thuận cùng đóng một vở kịch, tất cả quy ước viên phấn màu trắng trên bàn là viên phấn đỏ. Sau đó cho học sinh được chọn vào lớp, giáo viên hỏi học sinh về màu sắc viên phấn, học sinh trả lời đúng nhưng giáo viên và cả lớp không đồng ý, khẳng định đó là viên phấn đỏ. Hầu hết học sinh tham gia trò này đều tỏ thái độ rất thú vị và sau đó ngã về ý kiến số đông, thay đổi đáp án của mình. - Cách thức tiến hành: + Giáo viên yêu cầu một học sinh mạnh dạn xung phong tham gia làm người trải nghiệm trò chơi.
9 + Giáo viên xắp xếp cho học sinh được chọn ra ngoài và bố trí trò chơi trong lớp theo luật chơi ở trên. Mọi thỏa thuận giữa giáo viên và tập thể lớp phải bí mật, diễn ra tự nhiên mới đảm bảo sự thành công trò chơi. + Kết thúc trò chơi bằng việc lồng ghép giới thiệu nội dung bài học: Trong tiết học hôm nay giúp các em hiểu mình, hiểu các nhu cầu của nghề, định hướng cho các em đi sâu vào các lĩnh vực mà xã hội đang có nhu cầu. Giúp các em biết tự đánh giá năng lực của bản thân, điều kiện gia đình nhu cầu xã hội để chọn nghề lập thân, lập nghiệp tương lai sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông. Biết phân tích được yếu tố quyết định việc chọn nghề cho bản thân và nghề nghiệp cho tương lai. Trong vô vàn những ngành nghề trong xã hội, mỗi cá nhân các em phải đưa ra quyết định chọn cho mình một nghề được cho là phù hợp nhất với bản thân. Có những lúc sự quyết định lựa chọn của chúng ta là khác biệt so với số đông, nhưng nếu chúng ta có lập trường kiên định, tự tin với quyết định của mình thì quyết định đó chưa chắc là sai. Bài học hôm nay sẽ giúp các em biết được bản thân mình thích nghề gì? (Lưu ý: Do dung lượng sáng kiến có hạn, tác giả chỉ xin giới thiệu 2 ví dụ để minh họa cho phương pháp. Trên thực tế, quý thầy cô có thể dễ dàng tra tìm các loại trò chơi nhận thức trên các trang mạng xã hội hoặc các sách giáo dục kỹ năng sống, từ đó quý thầy cô sẽ lựa chọn trò chơi phù hợp với nội dung bài học để áp dụng). 3.2.4. Một số lưu ý khi tiến hành phương pháp Trò chơi phải phù hợp với nội dung bài học. Đặc biệt cần chú ý thời lượng tổ chức trò chơi (một trò chơi chỉ nên thực hiện trong thời lượng 5 - 7 phút đầu tiết học) Quản trò là người quan trọng nhất. Nội dung trò chơi hay người chơi tham gia nhiệt tình nhưng quản trò không biết cách tổ chức thì trò chơi sẽ kém phần hấp dẫn và khó thành công. Biết cách sử dụng trò chơi đúng đối tượng. Hãy chọn những trò chơi đơn giản mà mọi người đều có thể dễ dàng thực hiện. Điều kiện để cuộc chơi thành công là người chơi muốn chơi, nắm vững luật chơi, tự nguyện, nhiệt tình chủ động tham gia trò chơi. Vì vậy, trước hết cần dùng những lời nói ngắn gọn, hài hước, dí dỏm giới thiệu tên trò chơi, mục đích ý nghĩa của nó. Tiếp theo cần nêu rõ cách chơi và những "luật lệ” cần tuân thủ.
10 Biết điều hành trò chơi một cách linh hoạt, thông minh. Giáo viên phải di chuyển sao cho có thể quan sát được toàn bộ cuộc chơi, nhanh chóng phát hiện ra những người lanh lợi, họat bát, dí dỏm làm nòng cốt cho cuộc chơi. Nghiêm túc tuân thủ luật chơi đảm bảo thực sự công bằng, bình đẳng song vẫn vui vẻ, thoải mái và hào hứng. Biết cách luyện tập tác phong phù hợp trong khi điều khiển trò chơi. Dáng điệu, cử chỉ của giáo viên phải gây được thiện cảm, tạo sự chú ý ban đầu, tạo nên sự gần gũi thân quen trong suốt cuộc chơi. Tâm hồn trong sáng, cởi mở, toàn tâm, toàn ý cho cuộc vui chung. Biết hành động, biết nói sao cho đúng lúc, đúng đối tượng, biết khích lệ tán dương sự cố gắng của mọi người nhằm bảo đảm hiệu quả giáo dục sâu sắc. Những điều cần tránh: đưa ra trò chơi không phù hợp với nội dung bài học, người chơi chưa nắm vững luật chơi hay trò chơi có cách chơi mất thời gian, gây ảnh hưởng tới tiết học. Những trò chơi xúc phạm đến nhân cách của người chơi, những trò chơi thiếu văn hóa, thiếu tính giáo dục. II. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG CỦA SÁNG KIẾN 1. Những thông tin cần được bảo mật: Không 2. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến Có sự chấp thuận của Ban Giám đốc, Tổ chuyên môn nhà trường. Sở GD & ĐT cần tăng cường tổ chức các lớp tập huấn về giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên và học sinh (hầu như các lớp này thường dành cho cán bộ làm công tác Đoàn là chủ yếu). Thiết nghĩ, việc trang bị kiến thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là một việc làm cần thiết, nên tổ chức rộng rãi cho đội ngũ giáo viên để có thể sử dụng, lồng ghép trong chính bài học. Bản thân giáo viên cần chủ động tự học để trang bị thêm kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng chuyên biệt để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của giáo dục hiện đại. 3. Đánh giá kết quả đạt được khi áp dụng sáng kiến. 3.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả.
11 Giải pháp “Tạo sự hứng thú cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX khi mở đầu tiết học giáo dục hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi kỹ năng sống” được áp dụng tại Trung tâm GDNN - GDTX Bình Long – TX. Bình Long – tỉnh Bình Phước. Từ thực tế ứng dụng cho thấy, giải pháp đã góp phần tích cực vào việc xây dựng và phát triển môi trường giáo dục trong bộ môn Giáo dục hướng nghiệp tại đơn vị: - Việc đổi mới phương pháp đã làm cho lớp học diễn ra trong không khí khá sôi nổi, hăng say và đặc biệt phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh trong quá trình học tập. - Tăng cường thêm một số kỹ năng hoạt động học tập như quan sát, phán đoán, lập mục tiêu, làm việc nhóm… cũng như kỹ năng sống hữu ích. - Hoạt động của giáo viên lên lớp nhẹ nhàng hơn, thuận lợi hơn. Nhờ sự đổi mới kiên trì qua các tiết học, thái độ học sinh với bộ môn dần thay đổi. Trước đây đến tiết Giáo dục hướng nghiệp nhiều em không học, thậm chí các em bỏ về do các em cho rằng đây là môn phụ không lấy điểm, không thật sự cần thiết từ khi áp dụng phương pháp mới tình trạng đó không còn nữa, học viên hăng hái, duy trì sĩ số đến cuối tiết học thể hiện trong phần ghi sĩ số trong sổ đầu bài. Nhờ đó nhiều học sinh định hướng được nghề phù hợp cho tương lai ngay khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường và cả sau khi tốt nghiệp. Qua nhiều năm giảng dạy bộ môn Giáo dục hướng nghiệp, kiêm làm công tác tư vấn hướng nghiệp, hướng dẫn các em làm hồ sơ thi kỳ thi THPT quốc gia tôi thấy với đặc điểm học viên trung tâm GDNN - GDTX Bình Long thường có học lực yếu nhưng nhiều em vẫn chọn những trường đại học lớn, quá sức với bản thân để thi nhưng từ khi các em được định hướng nghề nghiệp thông qua những tiết học áp dụng phương pháp mới thì thực trạng này không còn nữa. Các em học viên khối 10,11 qua các tiết hướng nghiệp. đã đăng ký và đang theo học tại các lớp trung cấp nghề như: nghề điện công nghiệp do Trung tâm GDNN - GDTX Bình Long liên kết với trường Cao đẳng nghề Hàng hải, học ngay tại Trung tâm với số lượng học viên đang học là 12/27 học viên khối 10,11. Nhiều học viên trước khi ra trường đã có trong tay tấm bằng trung cấp nghề để các em xin việc mà không cần mất thêm thời gian đi học.
12 Năm học vừa qua các em khối 12 đã biết hướng chọn ngành, trường cũng như chọn nghề phù hợp với năng lực bản thân thể hiện qua số liệu thống kê sau: Tổng số học viên khối 12 năm học 2019- Tổng số học viên khối 12 năm học 2020- 2020: 20 học viên 2021: 15 học viên Số lượng học viên thi đại Số lượng học viên thi đại 05 (25%) 03 (20%) học, cao đẳng học, cao đẳng Số lượng học viên học nghề 15 (75%) Số lượng học viên học nghề 12 (80%) (Số liệu trên được tác giả thống kê trong phiếu Đăng ký dự thi kỳ thi tốt nghiệp THPT của học viên khối 12 Trung tâm GDNN-GDTX Bình Long năm học 2019-2020 và Số liệu dự kiến Đăng ký thi kỳ thi tốt nghiệp THPT của học viên khối 12 năm học 2020-2021 do các em đăng ký) Như vậy, các em đã có những thay đổi trong nhận thức là không nhất thiết phải học đại học mà chuyển sang chọn những trường, ngành, nghề phù hợp hơn (Số lượng học viên có xu hướng chọn học nghề tăng qua các năm). Những kết quả thu được hoàn toàn phù hợp với quy luật nhận thức của học viên, phù hợp với xu hướng hướng nghiệp của giáo viên và của Trung tâm GDNN-GDTX Bình Long. 3.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử. - Đánh giá của cô Hoàng Thị Thảo - Giáo viên chủ nhiệm lớp 11 Trung tâm GDNN-GDTX Bình Long. Sáng kiến được áp dụng nhằm giúp giáo viên có thêm một phương pháp mở đầu bài học, tạo hứng thú, vui vẻ cho học sinh, từ đó phát huy tính tích cực học tập của học sinh. Xây dựng môi trường giáo dục thân thiện. Sáng kiến có thể áp dụng cho tất cả giáo viên dạy bộ môn xã hội ở các khối lớp khác nhau trong cùng đơn vị cũng như ở các đơn vị khác. Ngoài ra, sáng kiến này còn lồng ghép trang bị cho học sinh một số kỹ năng sống thông qua trò chơi và môn học. Đây là một việc cần thiết cho học sinh Trung tâm GDNN - GDTX hiện nay. XÁC NHẬN CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
13 - Đánh giá của Tập thể học sinh 11 Trung tâm GDNN-GDTX Bình Long. Đối với học viên chúng em, việc học Giáo dục hướng nghiệp thường gặp khó khăn, do tâm lí đối với môn học của đa phần học viên đó là môn phụ, không lấy điểm. Tuy nhiên, việc khởi động bài học Giáo dục hướng nghiệp bằng các trò chơi kỹ năng tạo cho học sinh nhiều thích thú, các trò chơi rất dễ thực hiện, kích thích tư duy, rất trí tuệ. Tiết học trở nên rất thú vị. Bên cạnh đó, qua mỗi trò chơi, chúng em lại được giáo dục một kỹ năng cần thiết, trang bị cho cuộc sống đời thường của bản thân. Đó là điều chúng em thấy giá trị và bổ ích nhất khi được học phương pháp này. ĐẠI DIỆN TẬP THỂ LỚP XÁC NHẬN LỚP TRƯỞNG 3.3. Đánh giá của Hội đồng sáng kiến - Đánh giá của Hội đồng sáng kiến Trung tâm GDNN - GDTX Bình Long: ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... .................................................................................................................................
14 Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Bình Long, ngày 23 tháng 02 năm 2021 Người nộp đơn Nguyễn Thị Thủy