Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Biện pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 3A1 trường Tiểu học Thị Trấn - huyện Tam Đường - tỉnh Lai Châu

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến Biện pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 3A1 trường Tiểu học Thị Trấn - huyện Tam Đường - tỉnh Lai Châu với mục tiêu là đưa ra những phương pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu hay nhất để học sinh phân tích, khám phá làm các bài tập nhận diện, thực hành, luyện tập và giải quyết các vấn đề ứng dụng trong thực tiễn cuộc sống hàng ngày.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Biện pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 3A1 trường Tiểu học Thị Trấn - huyện Tam Đường - tỉnh Lai Châu

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG PTDTBT TIÊU HOC NÙNG NÀNG ̉ ̣ THUYẾT MINH SÁNG KIẾN Biện pháp giải toán dạng tỉ số phần trăm cho học sinh lớp 5A1 trường PTDTBTTH xã Nùng Nàng huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu Tác giả: Nguyễn Kim Tiên Trình độ chuyên môn: Đai hoc ̣ ̣ Chức vụ: Giáo viên Nơi công tác: Trường PTDTBT Tiêu hoc xã Nùng Nàng ̉ ̣
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập Tự do Hạnh phúc Tam Đường, ngày 24 tháng 2 năm 2020 ĐƠN ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ Kính gửi: Hội đồng xét, công nhận sáng kiến cấp cơ sở. Tôi ghi tên dưới đây: Trình Tỷ lệ (%) Ngày Số Nơi công Chức độ đóng góp vào Họ và tên tháng TT tác danh chuyên việc tạo ra năm sinh môn sáng kiến Tiểu học Giáo Đại 1 Bùi Vân Anh 9/2/1990 100 Thị Trấn viên học Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Biện pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 3A1 trường Tiểu học Thị Trấn huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu”. Cơ sở được yêu cầu công nhận sáng kiến: Trường Tiểu học Thị Trấn Tam Đường. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chuyên môn giảng dạy. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Từ tháng 8 năm 2019. Mô tả bản chất của sáng kiến: Các giải pháp trong sáng kiến: " Biện pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 3A1 trường Tiểu học Thị Trấn huyện 2
Tam Đường tỉnh Lai Châu" với mục tiêu là: Đưa ra những phương pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu hay nhất để học sinh phân tích, khám phá làm các bài tập nhận diện, thực hành, luyện tập và giải quyết các vấn đề ứng dụng trong thực tiễn cuộc sống hàng ngày. Trong sáng kiến có 3 giải pháp chỉnh sửa bổ sung: Giải pháp 1: Trong giải pháp này tôi đã bổ sung điểm mới như sau: Cung cấp mẫu lời nói hoặc hành động lời nói. Hướng dẫn HS phân tích mẫu theo một số yêu cầu. HS mô phỏng mẫu để tạo ra lời nói của mình. Kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm Học sinh biết phân tích ngữ liệu và ghi kết quả vào phiếu. Sau đó HS báo cáo kết quả học tập, cả lớp theo dõi và phân tích đượ c kết quả của bạn. Giải pháp 2: Với giải pháp này tôi đã chỉnh sửa bổ sung điểm mới như sau: Đặt HS vào trong giao tiếp, đưa các em vào từng hoàn cảnh giao tiếp cụ thể, yêu cầu các em hoạt động giao tiếp, để từ đó tự hình thành, củng cố, khắc sâu kiến thức và rèn luyện kĩ năng sử dụng phép so sánh trong giao tiếp. Giải pháp 3: Giải pháp này tôi đã chỉnh sửa bổ sung điểm mới như sau: Phương pháp trò chơi học tập tiếng Việt có thể sử dụng trong các tiết học phép so sánh với mục đích ôn luyện kiến thức và kĩ năng sử dụng phép so sánh. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Giáo viên nghiên cứu, chuẩn bị máy chiếu, phiếu bốc thăm, phiếu bài tập, sưu tầm các trò chơi, câu đố phù hợp với tiết học. Học sinh chuẩn bị bảng, phấn, giẻ lau...tích cực tự giác tham gia vào các hoạt động học tập. Những thông tin cần được bảo mật: Không 3
Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: + Giáo viên nắm được phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực, linh hoạt, sáng tạo trong việc khắc sâu kiến thức cho học sinh. + Học sinh có kĩ năng làm các bài tập về phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu không nhầm lẫn, giúp học sinh hào hứng, sôi nổi trong các giờ học. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu: Không Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. NGƯỜI ĐĂNG KÝ Bùi Vân Anh 4
BÁO CÁO TÓM TẮT SÁNG KIẾN 1. Tác giả Họ và tên: Bùi Vân Anh Trình độ văn hóa 12/12. Trình độ chuyên môn: Đại học. Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên Trường Tiểu học Thị Trấn. Nhiệm vụ được phân công: Giáo viên chủ nhiệm lớp 3A1. 2. Tên sáng kiến: “Biện pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 3A1 trường Tiểu học Thị Trấn huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu”. 3. Tính mới Các giải pháp của sáng kiến: Giải pháp 1: Rèn luyện theo mẫu và phân tích ngôn ngữ vào việc dạy phép so sánh cho HS lớp 3A1. Cung cấp mẫu lời nói hoặc hành động lời nói. Hướng dẫn HS phân tích mẫu theo một số yêu cầu. HS mô phỏng mẫu để tạo ra lời nói của mình. Kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm 5
Học sinh biết phân tích ngữ liệu và ghi kết quả vào phiếu. Sau đó HS báo cáo kết quả học tập, cả lớp theo dõi và phân tích đượ c kết quả của bạn. Giải pháp 2: Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm vào việc dạy phép so sánh cho HS lớp 3A1. Đặt HS vào trong giao tiếp, đưa các em vào từng hoàn cảnh giao tiếp cụ thể, yêu cầu các em hoạt động giao tiếp, để từ đó tự hình thành, củng cố, khắc sâu kiến thức và rèn luyện kĩ năng sử dụng phép so sánh trong giao tiếp. Giải pháp 3: Vận dụng phương pháp trò chơi học tập tiếng Việt vào việc dạy phép so sánh cho HS lớp 3A1. Phương pháp trò chơi học tập tiếng Việt có thể sử dụng trong các tiết học phép so sánh với mục đích ôn luyện kiến thức và kĩ năng sử dụng phép so sánh. 4. Hiệu quả sáng kiến mang lại a) Hiệu quả kinh tế: Giảm tiền mua đồ dùng dạy học. Học sinh vận dụng việc học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu vào trong thực tế cuộc sống. Đồng thời nó là kiến thức bổ trợ giúp các em học tốt hơn phân môn Tập làm văn để có những câu văn, bài văn hay, giàu cảm xúc. Học sinh yêu thích môn học 33/33 = 100%, học sinh đạt được các kĩ năng cơ bản 31/33 = 94%, 100 % học sinh đạt yêu cầu. b) Hiệu quả kỹ thuật ̣ Hoc sinh vận dụng kĩ thuật so sánh để làm các bài tập đúng, thành thạo không nhầm lẫn. Học sinh biết vận dụng chơi các trò chơi học tập để khắc sâu kiến thức. Thể hiện qua bảng số liệu sau: Tổng số 33 Số học sinh Số học sinh chưa biết làm các bài tập có hình học sinh biết làm các ảnh so sánh bài tập có hình ảnh so 6
sánh Số % Số % lượng lượng 31 94 2 6 c) Hiệu quả về mặt xã hội Giáo viên nắm chắc kiến thức, truyền thụ một cách chủ động, linh hoạt, sử dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực để dạy học sinh. ̣ Hoc sinh ham học, tích cực học tập, vận dụng khi học tập làm văn. ̣ ̃ ết cách làm và thực hanh phép so sánh trong phân môn Hoc sinh đa bi ̀ Luyện từ và câu. Qua các lần khảo sát kết quả đã được nâng lên rõ rệt. Nội Lớp Số HS Tháng Số HS Tháng 1 năm 2020 dung 8 năm khảo 2019 sát HT CHT HT CHT SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% Bài tập có 3a1 33 28 85 5 15 33 31 94 2 6 hình ảnh so sánh 5. Phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến Sau khi áp dụng sáng kiến ở lớp 3A1 tôi thấy hiệu quả được nâng lên rõ rệt. Tỷ lệ học sinh biết làm bài tập có hình ảnh so sánh trong phân môn Luyện từ và câu đã nâng lên. Tỉ lệ điểm 9,10 đã được nâng cao hơn những năm trước và chất lượng phân môn Luyện từ và câu cũng đã được nâng lên. Sang kiên này có kh ́ ́ ả năng ap dung ́ ̣ ở các khối lơp 3 tr ́ ường Tiêu hoc Th ̉ ̣ ị Trấn va co kha năng nhân rông t ̀ ́ ̉ ̣ ơi cac tr ́ ́ ương Ti ̀ ểu học trong huyện nhất là các trường Tiểu học có điều kiện tương đồng. Tác giả 7
Bùi Vân Anh 8
I. THÔNG TIN CHUNG 1. Tên sáng kiến: Biện pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 3A1 trường Tiểu học Thị Trấn huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu 9
2. Tác giả: Họ và tên: Bùi Vân Anh Năm sinh: 09/02/1990. Nơi thường trú: Thị trấn Tam Đường Tam Đường Lai Châu. Trình độ chuyên môn: Đại học. Chức vụ công tác: Giáo viên. Nơi làm việc: Trường Tiêu hoc Th ̉ ̣ ị Trấn huyện Tam Đường Lai Châu. Điện thoại: 0977 051 137. Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100% . 3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chuyên môn giảng dạy. 4. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ tháng 8 năm 2019 đến tháng 1 năm 2020. 5. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tên đơn vị: Trường Tiêu hoc Th ̉ ̣ ị Trấn. Địa chỉ: Thị trấn Tam Đường Huyện Tam Đường Tỉnh Lai Châu. Điện thoại: 02313 879 191. II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến: a) Sự cần thiết Nội dung chương trình phân môn Luyện từ và câu có vai trò quan trọng hàng đầu. Với tính chất thực hành toàn diện, môn Luyện từ và câu sẽ giúp các em hình thành, phát triển vốn ngôn ngữ của mình, hình thành kỹ năng ứng xử trong các tình huống giao tiếp cụ thể của cuộc sống. Đồng thời, môn Luyện từ và câu còn làm cơ sở hình thành kỹ năng tiếp nhận và sản sinh văn bản ở các lớp trên. 10
Trong cuộc sống hàng ngày, khi trò chuyện, giao tiếp với những người xung quanh không ai không một lần sử dụng phép so sánh. So sánh là cách nói rất quen thuộc và phổ biến trong cuộc sống, cũng như trong sáng t ạo văn chương. Nhờ phép so sánh, người viết có thể gợi ra những hình ảnh cụ thể, những cảm xúc thẩm mĩ lành mạnh, đẹp đẽ cho người đọc, người nghe. So sánh được coi là một trong những phương thức tạo hình, gợi cảm hiệu quả nhất, có tác dụng lớn trong việc tái hiện đời sống, hình thành và phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát và khả năng nhận xét, đánh giá của con người. Mặt khác, nó còn làm cho tâm hồn và trí tuệ của con người thêm phong phú, giúp con người cảm nhận văn học và cuộc sống một cách tinh tế hơn, sâu sắc hơn. Hình thành những hiểu biết ban đầu và rèn luyện kĩ năng sử dụng phép so sánh cho học sinh lớp 3 và nâng cao hứng thú và kết quả học tập về phép so sánh cho học sinh. Luyện tập, củng cố, vận dụng các kiến thức thực hành đã học, rèn luyện kĩ năng thực hành vào thực tiễn. Từng bước phát triển năng lực, tư duy, rèn luyện phương pháp, kỹ năng và óc sáng tạo và khả năng làm bài cho các em. Bên cạnh đó, các em có thêm nhiều kĩ năng về làm các bài tập có hình ảnh so sánh, từ đó có thể vận dụng những kĩ năng có được để vận dụng vào làm các bài tập có hình ảnh so sánh, trong giao tiếp, trong viết văn. Trên cơ sở thực trạng đó, tôi tiến hành một cuộc khảo sát như sau: Nội dung Lớp Số HS Hoàn thành Chưa hoàn thành khảo sát SL TL% SL TL% Bài tập về phép 3A1 33 28 85 5 15 so sánh Xuất phát từ tình hình thực tế học sinh như vậy, tôi mong muốn có những phương pháp giúp các em học tốt hơn về phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu ở lớp 3. Chính vì thế nên tôi đưa ra và thực hiện “Biện pháp dạy học phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 3A1 trường Tiểu học Thị Trấn huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu”. b) Mục đích Giúp học sinh cảm nhận được cái hay của một số câu văn, câu thơ và vận dụng phép so sánh vào quan sát sự vật, hiện tượng xung quanh và thể 11
hiện vào bài tập làm văn được tốt hơn. Mặt khác, việc dạy phép so sánh cho học sinh lớp 3 cũng là một cách chuẩn bị ban đầu để các em sử dụng thành thạo hơn phép so sánh này khi làm các bài văn kể chuyện, miêu tả ở lớp 4, lớp 5. Tăng số lượng học sinh khá, giỏi của lớp, tăng học sinh đạt tỉ lệ điểm 9 10, phấn đấu đạt trường chất lượng cao. Giúp các em nắm chắc các bài tập về phép so sánh trong phân môn Luyện từ và câu, tránh bị nhầm lẫn. Đồng thời tạo cho các em tác phong làm việc có kế hoạch, có kiểm tra. 2. Phạm vi triển khai thực hiện: Học sinh lớp 3A1Trường Tiểu học Thị Trấn – Tam Đường – Lai Châu với 33 học sinh. 3. Mô tả sáng kiến: a) Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến Trướ c khi có sáng kiến, tôi thườ ng hướ ng dẫn học sinh làm như sau: Giải pháp 1: Sử dụng phương pháp vấn đap, thuyêt minh ́ ́ Giáo viên dùng lời nói của mình để truyền tải kiến thức cho các em. Trong quá trình dạy học, tôi có sử dụng các đồ dùng dạy học là phương tiện hỗ trợ trong quá trình giảng dạy. Giáo viên hỏi học sinh trả lời. Thông qua câu trả lời của học sinh, giáo viên sẽ nắm được việc các em có hiểu bài hay không. Ưu điểm: Thông qua câu trả lời của học sinh, giáo viên sẽ nắm được việc các em có hiểu bài hay không. Hạn chế: Học sinh là người thụ động trong việc tiếp thu, lĩnh hội kiến thức, không phát huy được tính tích cực của học sinh trong giờ học. Sử dụng phương pháp dạy học đơn điệu, truyền thống sẽ gây ra sự nhàm chán trong việc lĩnh hội kiến thức của học sinh. 12
Nguyên nhân: Giáo viên chưa đưa ra hình thức, kĩ thuật dạy học tích cực để phát huy tính sáng tạo của học sinh. Giải pháp 2: Thực hành luyện tập Giáo viên lấy thêm các ví dụ để học sinh được làm nhiều, thực hành nhiều. Từ đó, sẽ hình thành cho các em kĩ năng, kĩ xảo trong quá trình làm bài. Ưu điểm: Học sinh được làm nhiều bài tập, vận dụng các bài tập đó vào thực tế cuộc sống. Hạn chế: Giáo viên là người chủ động trong quá trình hướng dẫn học sinh tiếp thu kiến thức mới, là người chỉnh sửa cho học sinh. Nguyên nhân: Giáo viên sợ học sinh không hiểu, không làm được bài nên thường hay hướng dẫn các em tỉ mỉ nên chưa phát huy được tính tích cực của học sinh trong khi làm bài. Giải pháp 3: Giao bài tập về nhà. Cuối mỗi buổi chiều, tôi có chuẩn bị sẵn các phiếu bài tập để giao về nhà cho các em làm. Công việc của các em khi về nhà là hoàn thiện các bài tập đó. Nếu bài nào không hiểu, các em có thể nhờ bố mẹ hướng dẫn cách làm. Buổi sáng khi đến lớp, vào lúc đầu giờ, lớp trưởng sẽ là người chữa bài cho các bạn và có sự giám sát của giáo viên. Ưu điểm: Học sinh sẽ chủ động trao đổi với bạn để hỏi đáp những vấn đề chưa hiểu trong khi làm bài tập. Hạn chế: Nhiều em chưa được bố mẹ quan tâm. Phụ huynh ít chú ý đến việc học tập của con em mình. Nguyên nhân: Một số học sinh còn lười làm bài tập, chưa mạnh dạn trong việc trao đổi bài với bạn. Nhiều phụ huynh học sinh chưa hiểu biện pháp so sánh ở tiểu học nên khó khăn trong việc hướng dẫn con em mình học tập. Chính vì những nguyên nhân trên nên tôi đề xuất giải pháp mới nhằm khắc phục nhược điểm của giải pháp cũ: Rèn luyện theo mẫu và phân tích ngôn ngữ. Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm. Vận dụng phương pháp 13
trò chơi học tập tiếng Việt cho HS lớp 3A1 giúp các em làm tốt dạng bài so sánh trong phân môn Luyện từ và câu. b) Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến Tôi xin trình bày các giải pháp mới được áp dụng như sau: Giải pháp 1: Rèn luyện theo mẫu và phân tích ngôn ngữ vào việc dạy phép so sánh cho HS lớp 3A1. Điểm mới: Cung cấp mẫu lời nói hoặc hành động lời nói. Hướng dẫn HS phân tích mẫu theo một số yêu cầu. HS mô phỏng mẫu để tạo ra lời nói của mình. Kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm Học sinh biết phân tích ngữ liệu và ghi kết quả vào phiếu. Sau đó HS báo cáo kết quả học tập, cả lớp theo dõi và phân tích đượ c kết quả của bạn. Cách thực hiện: a. Đối với loại bài tập nhận diện Ví dụ: Tiết luyện từ và câu tuần 1 (Tiếng Việt 3) Bài tập 2: Tìm những sự vật được so sánh với nhau trong các câu thơ, câu văn dưới đây: a) Hai bàn tay em Như hoa đầu cành. Huy Cận b) Mặt biển sáng trong như tấm thảm khổng lồ bằng ngọc thạch. Vũ Tú Nam c) Cánh diều như dấu "á" Ai vừa tung lên trời. Lương Vĩnh Phúc 14
d) Ơ, cái dấu hỏi Trông ngộ ngộ ghê, Như vành tai nhỏ Hỏi rồi lắng nghe. Phạm Như Hà * Bước 1: GV nêu nhiệm vụ và phổ biến hình thức tổ chức hoạt động HS đọc to ngữ liệu trong sách giáo khoa, cả lớp đọc thầm bằng mắt. GV nêu nhiệm vụ: Các em hãy đọc kĩ các câu thơ, câu văn rồi tìm ra những sự vật được so sánh với nhau trong các câu thơ, câu văn đó. Hướng dẫn HS phân tích mẫu: + Tìm các từ chỉ sự vật trong câu thơ trên? + Hai bàn tay em được so sánh với gì? + Theo em, vì sao hai bàn tay em bé lại được so sánh với hoa đầu cành? Phổ biến hình thức tổ chức hoạt động (làm việc theo nhóm hoặc cá nhân) Phát phiếu giao việc cho HS * Bước 2: HS tiến hành phân tích ngữ liệu và ghi kết quả vào phiếu. * Bước 3: Tổ chức cho HS báo cáo kết quả. GV treo bảng phụ có ghi những câu thơ, câu văn làm ngữ liệu trong sách giáo khoa. HS báo cáo kết quả. GV dùng phấn gạch chân dưới những sự vật được so sánh với nhau. HS cả lớp theo dõi phân tích kết quả của bạn, nêu nhận xét bổ sung. 15
a) Hai bàn tay em Như hoa đầu cành. b) Mặt biển sáng trong như tấm thảm khổng lồ bằng ngọc thạch. c) Cánh diều như dấu "á" Ai vừa tung lên trời. d) Ơ, cái dấu hỏi Trông ngộ ngộ ghê, Như vành tai nhỏ Hỏi rồi lắng nghe. * Bước 4: GV tổ chức cho HS rút ra bài học, thông qua các câu hỏi dẫn dắt, gợi ý. + Theo em, vì sao có thể nói mặt biển sáng trong như tấm thảm khổng lồ bằng ngọc thạch? ( Gợi ý: Biển và tấm thảm có gì giống nhau? Màu ngọc thạch là màu như thế nào? Màu đó có giống màu nước biển không?) + Cánh diều và dấu á có nét gì giống nhau? (Có cùng hình dáng và hai đầu đều cong cong lên) + Em thấy vành tai giống với gì? (Vành tai giống dấu hỏi) Hình thức tổ chức: Khi sử dụng phương pháp này với hướng tích cực hoá hoạt động nhận thức của HS, GV cần phối hợp vận dụng các hình thức dạy học như: dạy học theo nhóm, học cá nhân có sự hỗ trợ của phiếu giao việc. b. Đối với loại bài tập vận dụng Với loại bài này, khi sử dụng phương pháp phân tích ngôn ngữ chủ yếu là thao tác phân tích chứng minh và phân tích phán đoán. Vì vậy, GV cần hướng dẫn HS các điều kiện cần thiết khi tiến hành các mức độ phân tích đó. 16
Ví dụ: Tiết Luyện từ và câu tuần 15 (Tiếng Việt 3) Bài 3: Quan sát từng cặp sự vật được vẽ dưới đây rồi viết những câu có hình ảnh so sánh các sự vật trong tranh. * Bước 1: Xác định rõ yêu cầu bài tập, làm mẫu. Nhiệm vụ 1: Quan sát từng cặp sự vật trong tranh. Nhiệm vụ 2: Viết những câu có hình ảnh so sánh các sự vật trong tranh. Yêu cầu HS quan sát cặp hình thứ nhất và hỏi: + Cặp hình này vẽ gì? (Mặt trăng và quả bóng) + Tìm điểm giống nhau của mặt trăng và quả bóng? (Mặt trăng và quả bóng đều rất tròn) + Hãy đặt câu so sánh mặt trăng và quả bóng? (Mẫu: Trăng tròn như quả bóng) * Bước 2: Quan sát kĩ các cặp trong tranh, viết tên từng cặp sự vật được so sánh trong tranh. * Bước 3: Nhớ lại những kiến thức về phép tu từ so sánh (cách so sánh) * Bước 4: HS tiến hành làm việc và ghi kết quả vào phiếu * Bước 5: HS trình bày kết quả a) Trăng tròn như quả bóng. b) Bé cười tươi như hoa. c) Đèn sáng như sao. d) Đất nước ta cong cong hình chữ S. Dưới sự dẫn dắt của GV, HS rút ra kiến thức cần củng cố: Muốn viết được những hình ảnh so sánh, trước hết ta cần quan sát kĩ các sự vật được so 17
sánh với nhau, sau đó tìm ra sự giống nhau giữa chúng và từ đó viết hình ảnh so sánh. Ví dụ: Em hãy đặt 3 câu trong đó có sử dụng biện pháp so sánh với các từ sau: a. Con đường b. Cây bàng c. Hạt mưa Mẫu: Con đường uốn cong như một dải lụa Bước 1: GV treo bảng phụ có ghi bài tập và hình ảnh so sánh mẫu lên bảng Bước 2: GV hướng dẫn HS phân tích mẫu + Ở câu trên, sự vật nào được so sánh với sự vật nào? + Con đường và dải lụa có đặc điểm gì giống nhau? + Ở câu trên, từ nào là từ dùng để so sánh? + Con đường còn có thể so sánh với những sự vật nào? + Dựa vào câu trên, với từ con đường em hãy đặt một câu trong đó có sử dụng phép so sánh Bước 3: HS tự phân tích ngữ liệu để tập đặt câu Ví dụ: Con đường thân thiết như một người bạn. Con đường thẳng tắp như nét vẽ của một hoạ sĩ khổng lồ. Con đường như một con trăn khổng lồ. Bước 4: Nhận xét, bổ sung. Thông qua hoạt động này, tôi thấy các em rất tích cực trong học tập và biết vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề có liên quan trong cuộc sống. Giải pháp 2: Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm vào việc dạy phép so sánh cho HS lớp 3A1. 18
Điểm mới: Đặt HS vào trong giao tiếp, đưa các em vào từng hoàn cảnh giao tiếp cụ thể, yêu cầu các em hoạt động giao tiếp, để từ đó tự hình thành, củng cố, khắc sâu kiến thức và rèn luyện kĩ năng sử dụng phép so sánh trong giao tiếp. Cách thực hiện: Ví dụ: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm để dạy loại bài tập nhận diện. Bài: Luyện từ và câu Tuần 5 (TV3 trang 42) Bước 1: Phân nhóm (nhóm cùng bàn hoặc nhóm ngẫu nhiên...) Bước 2: Phát phiếu giao việc, HS thảo luận và cùng nhau giải quyết các câu hỏi trong phiếu. Phiếu giao việc 1. Tìm các hình ảnh so sánh trong những khổ thơ sau: a) Bế cháu ông thủ thỉ: Cháu khỏe hơn ông nhiều! Ông là buổi trời chiều Cháu là ngày rạng sáng. Phạm Cúc b) Ông trăng tròn sáng tỏ Soi rõ sân nhà em Trăng khuya sáng hơn đèn Ơi ông trăng sáng tỏ. Trần Đăng Khoa c) Những ngôi sao thức ngoài kia 19
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con. Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. Trần Quốc Minh 2. Hãy ghi các từ so sánh trong những khổ thơ trên Bước 3: Thông qua thảo luận nhóm giải quyết các bài tập trong phiếu giao việc, dưới sự dẫn dắt của GV HS sẽ rút ra những kiến thức sau: 1. Các hình ảnh so sánh trong câu thơ là: a) Bế cháu ông thủ thỉ: Cháu khỏe hơn ông nhiều! Ông là buổi trời chiều Cháu là ngày rạng sáng. b) Ông trăng tròn sáng tỏ Soi rõ sân nhà em Trăng khuya sáng hơn đèn Ơi ông trăng sáng tỏ. c) Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con. Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. 2. Các từ chỉ sự so sánh trong câu trên là: a) Hơn, là, là b) Hơn 20