Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Chỉ đạo cách tổ chức một số hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm trong trường Tiểu học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kỹ năng cơ bản để học tiếp Trung học Cơ sở hoặc đi vào cuộc sống lao động.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Chỉ đạo cách tổ chức một số hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm trong trường Tiểu học

PHONG GD&ĐT TAM D ̀ ƯƠNG TRƯƠ Trong quá trình th NG TIÊU HOC H ực hi ̉ ̣ ỢậP TH ̀ ện bản thân đã nh n đượỊNH c sự giúp đỡ BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: Chỉ đạo cách tổ chức một số hoạt động ngoài giờ lên lớpn nhằm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm trong trường Tiểu học Tác giả sáng kiến: Phùng Thị Thúy Phương Duy Phiªn , th¸ng 5 n¨m 2014 Ngêi viÕt s¸ng kiÕn Phïng ThÞ Thuý Ph¬ng 1
MỤC LỤC Nội dung Trang 1. Lời giới thiệu 2 2. Tên sáng kiến 3 3. Tác giả sáng kiến 3 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến 3 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến 3 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử 3 7. Mô tả bản chất của sáng kiến 3 7.1. Nội dung sáng kiến 7.1.1. Cơ sở lí luận 3 7.1.2. Cơ sở thực tiễn 5 7.1.3. Những nội dung chỉ đạo cách tổ chức một số hoạt động ngoài 6 giờ lên lớp 7.1.3.1. Nắm vững, hiểu đúng, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả vai 6 trò, tầm quan trọng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp 7.1.3.2. Nắm vững, hiểu đúng, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả 7 mục tiêu, nội dung các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp 7.1.3.3. Thực hiện linh hoạt yêu cầu chung khi tổ chức chương 8 trình 7.1.3.4. Xây dựng kế hoạch chương trình cụ thể, khoa học, sát thực 8 tế 7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến 23 8. Những thông tin cần được bảo mật (không có) 25 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến 25 10. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến 25 10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp 26 dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả 2
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp 26 dụng sáng kiến của các tổ chức, cá nhân. BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu Mục tiêu của giáo dục Tiểu học là hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kỹ năng cơ bản để học tiếp Trung học Cơ sở hoặc đi vào cuộc sống lao động. Để thực hiện mục tiêu đặt ra nhà trường phải tiến hành nhiều hoạt động giáo dục với nguyên lý "Học đi đôi với hành", "Nhà trường gắn liền với xã hội". Vì vậy, cùng với hoạt động dạy học trên lớp, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường Tiểu học có một vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình giáo dục trẻ em. Thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp những tri thức, kỹ năng cơ bản đã được lĩnh hội có điều kiện để củng cố, mở rộng, khơi sâu. Đồng thời các em được trực tiếp rèn luyện các hành vi ứng xử, các phẩm chất nhân cách và là điều kiện tốt để các em hòa nhập cuộc sống. Giữa hoạt động dạy học các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có mối liên hệ mật thiết với nhau, tác động bổ xung lẫn nhau, tạo cho quá trình giáo dục trẻ em đảm bảo sự phát triển toàn diện. Khi hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được tổ chức thực sự với các hình thức hoạt động cụ thể, đa dạng, hấp dẫn sẽ tạo nhiều khả năng thuận lợi cho sự hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam phù hợp với yêu cầu của thời đại. Ở bậc tiểu học, việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có khả năng cùng lúc hướng tới ba đích. Đó là, giáo dục ý thức (tri thức, niềm tin…), giáo dục thái độ, tình cảm (những rung động, xúc cảm…) và giáo dục hành vi, kỹ năng cho học sinh. Cũng từ đặc điểm hiếu động, thích hoạt động và tính hồn nhiên của học sinh tiểu học thì đây là cơ hội tốt nhất để các em phát huy tối đa tính tích cực, sáng tạo trong quá trình tham gia hoạt động. Những năm gần đây, trong chỉ đạo của Bộ GD&ĐT đã rất quan tâm đến hoạt động ngoài giờ lên lớp. Tuy nhiên, một thực tế là một số trường do điều 3
kiện về cơ sở vật chất còn nghèo nàn, trang thiết bị cho hoạt động ngoài giờ lên lớp còn thiếu thốn; Một số ít trường, BGH còn chưa thực sự quan tâm tới hoạt động này; Đội ngũ Tổng phụ trách Đội có hơn 90% là làm kiêm nhiệm nên ít có thời gian chuyên sâu; Các hình thức, nội dung hoạt động còn tẻ nhạt, đơn điệu, đôi khi còn mang tính hình thức chiếu lệ dẫn đến hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường Tiểu học chưa đạt kết quả cao. Đối với hoc sinh tiểu học, người ta vẫn nhắc đến cụm từ “Học mà chơi – Chơi mà học”. Vì vậy, ngoài việc học tập, việc vui chơi là vô cùng cần thiết với các em: học để mà vui chơi, vui chơi để tiếp thu kiến thức mà học tập; Học – chơi đan xen nhau một cách hài hòa. Sau những giờ học căng thẳng, các hoạt động ngoài giờ lên lớp được các em tiếp nhận một cách say sưa. Các em thích được hát, được múa, được tập thể dục, được chơi các trò chơi dân gian. Chúng ta tưởng tượng xem nếu học sinh tiểu học đến trường chỉ mỗi nhiệm vụ học tập, một điều tất yếu sẩy ra là khi vào giờ học, các em sẽ không thể tập trung tiếp thu bài được và đương nhiên chất lượng giáo dục sẽ thấp kém. Sau đó các em sẽ chán học và không muốn đi học. Làm thế nào để giúp trẻ cân bằng giữa việc học tập và vui chơi, giúp trẻ giảm bớt sự mệt mỏi, căng thẳng sau những giờ học trên lớp, tạo hứng thú trong học tập, trong tư duy, trong nghiên cứu sáng tạo, rèn luyện và phát triển thể chất, tinh thần cho trẻ, … Việc tổ chức tốt hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường sẽ giải quyết được vấn đề nêu trên. Bởi chính hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một sân chơi bổ ích và lí thú nhất trong nhà trường giúp các em vừa được học tập ôn luyện củng cố, mở mang kiến thức đã học trên lớp vừa được vui chơi, giải trí lành mạnh và thể hiện được chính mình. Đây là động lực thúc đẩy giúp các em học tốt hơn các môn học văn hóa, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh trong nhà trường. Từ những lý do trên, trong nhiều năm qua, tôi đã quan tâm tìm hiểu và tổng kết thực tiễn để đề suất một số biện pháp "Chỉ đạo cách tổ chức một số hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm trong trường Tiểu học” làm đề tài sáng kiến, nhằm góp phần tìm ra những phương pháp, hình thức chỉ đạo, tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phù hợp, từng bước nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục của nhà trường, giáo dục thế hệ trẻ một cách toàn diện hơn. 2. Tên sáng kiến 4
Chỉ đạo cách tổ chức một số hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm trong trường Tiểu học. 3. Tác giả sáng kiến Họ và tên: Phùng Thị Thúy Phương Địa chỉ tác giả sáng kiến: Phùng Thị Thúy Phương – Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hợp Thịnh – Tam Dương – Vinh Phuc. ̃ ́ Số điện thoại: 0985 792 993 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến Nha giao: Phùng Th ̀ ́ ị Thúy Phương – Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hợp Thịnh – Tam Dương – Vinh Phuc. ̃ ́ 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến Công tác chủ nhiệm lớp ở Trường Tiểu học. 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử Ngay 05 thang ̀ ́ 9 năm 2018. 7. Mô tả bản chất của sáng kiến 7.1 Nội dung của sáng kiến 7.1.1. Cơ sở lí luận + Trong Luật giáo dục Việt Nam năm 2005, điều 2 chương 3 đã quy định như sau: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” Khoản 1 Điều 29 Điều lệ trường tiểu học 2010 đã ghi: “Hoạt động giáo dục bao gồm hoạt động giáo dục trong giờ lên lớp và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm rèn luyện đạo đức, phát triển năng lực, bồi dưỡng năng khiếu, giúp đỡ học sinh yếu kém phát triển phù hợp đặc điểm tâm lí, sinh lí lứa tuổi học sinh tiểu học”. Như vậy, hoạt động giáo dục trong trường Tiểu học được chia thành hai bộ phận: Hoạt động giáo dục trong giờ lên lớp; Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Hoạt động giáo dục trong giờ lên lớp được tiến hành thông qua việc dạy học các môn học bắt buộc và tự chọn trong chương trình giáo dục phổ 5
thông cấp Tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục ban hành. (Khoản 2 Điều 29 Điều lệ trường tiểu học 2010). Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm hoạt động ngoại khóa, hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, tham quan du lịch, giao lưu văn hóa, văn nghệ, hoạt động bảo vệ môi trường; lao động công ích và các hoạt động xã hội khác. được tiến hành thông qua việc dạy học các môn học bắt buộc và tự chọn (Khoản 3 Điều 29 Điều lệ trường tiểu học 2010). + Hoạt động ngoài giờ lên lớp trong trường Tiểu học là hoạt động mang tính chất pháp chế được quy định trong các văn bản pháp quy của Nhà nước và Bộ Giáo dục Đào tạo. Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã nghiên cứu một số tài liệu sau: Cẩm nang nâng cao năng lực quản lý nhà trường (dành cho hiệu trường và cán bộ quản lý nhà trường) Nhà xuất bản chính trị quốc gia – Hà Nội năm 2007. Điều lệ trường tiểu học năm 2010 Luật giáo dục Việt Nam năm 2005. Luật phổ cập Giáo dục Tiểu học. Chương trình hoạt động GDNGLL của Bộ GDĐT. Văn bản hướng dẫn tổ chức hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp của Phòng Giáo dục và Đào tạo Tam Dương ; Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Phúc trong những năm qua. + Do yêu cầu thực tiễn giáo dục và đào tạo, hoạt động giáo dục, dạy học trong trường học ngày càng phức tạp, đa dạng.Trên cơ sở đó, hiệu trưởng rút kinh nghiệm, cải tiến cơ chế quản lý và hoàn thiện chu trình quản lý mới phù hợp hơn, đảm bảo nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, đào tạo trong nhà trường. Hơn nữa, từ năm 2008 đến nay, căn cứ chỉ thị số 40/CT BGD ĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo về thực hiện phong trào “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”; để thực hiện tốt phong trào này đòi hỏi phải thực hiện tốt tất cả các mặt giáo dục trong nhà trường theo 5 nội dung của trường học thân thiện, học sinh tích cực mà điều cần quan tâm là việc nâng cao chất lượng giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh mà từ trước đến nay chúng ta còn xem nhẹ. + Trong Điều 29Điều lệ trường Tiểu học của Bộ GDĐT ban hành tháng 12 năm 2010, qui định về các hoạt động giáo dục trong trường tiểu học đã khẳng định: 6
Hoạt động giáo dục bao gồm hoạt động trên lớp và hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm rèn luyện đạo đức, phát triển năng lực, bồi dưỡng năng khiếu, giúp học sinh yếu kém phù hợp với đặc điểm tâm lí, sinh lí lứa tuổi học sinh tiểu học. Hoạt động giáo dục trong giờ lên lớp được tiến hành thông qua việc dạy học các môn bắt buộc và tự chọn. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm hoạt động ngoại khóa, hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, tham quan du lịch, giao lưu văn hóa, hoạt động vệ sinh môi trường, lao động công ích và các hoạt động khác. Như vậy các hoạt động giáo dục trong nhà trường tiểu học bao gồm hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Hai hoạt động này gắn bó hữu cơ với nhau trong quá trình giáo dục. Hoạt động này góp phần bổ sung cho hoạt động kia vận động và phát triển và cùng thực hiện chung một mục đích là giáo dục học sinh trở thành những con người mới XHCN. Hoạt động ngoài giờ lên lớp là một hoạt động giáo dục cơ bản được thực hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm thực thi quá trình đào tạo nhân cách học sinh, đáp ứng những yêu cầu đa dạng của đời sống xã hội. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp do nhà trường quản lí, tiến hành ngoài giờ dạy học trên lớp theo chương trình, kế hoạch dạy học. Nó được tiến hành xen kẽ hoặc nối tiếp chương trình dạy học trong phạm vi nhà trường hoặc trong đời sống xã hội do nhà trường chỉ đạo, diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ. 7.1.2. Cơ sở thực tiễn Trường Tiểu học Hợp Thịnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc đóng trên địa bàn xã Hợp Thịnh. Nhiều năm liền Trường đạt danh hiệu tiên tiến xuất sắc cấp Tỉnh, năm học 20142015 trường được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen. Ban giám hiệu nhà trường, công Đoàn, hội cha mẹ học sinh, ban chăm sóc thiếu nhi, giáo viên chủ nhiệm nhiệt tình, luôn kịp thời hỗ trợ quan tâm giúp đỡ hoạt động Đội đạt kết quả. Học sinh của nhà trường đa số là con gia đình làm nông nghiệp hoặc công nhân. Số rất ít gia đình đi làm ăn xa để lại con cho ông, bà và anh, chị, em tự chăm sóc nhau. Các em phần lớn đều dễ bảo, có phần mạnh dạn và nhiệt tình trong hoạt động Đội. 7
Trong thời gian làm công tác chủ nhiệm tôi luôn luôn suy nghĩ, tìm tòi, học hỏi các bạn đồng nghiệp cũng như tìm hiểu về tư liệu hoạt động ngoài giờ lên lớp sao cho đạt hiệu quả. Trên cương vị quản lý, tôi càng băn khoăn trăn trở hơn “Làm sao để chỉ đạo giáo viên của mình làm tốt công tác chủ nhiệm, làm tốt công tác hoạt động ngoài giờ lên lớp, làm sao để giáo viên của mình không còn lo lắng phải tổ chức một giờ sinh hoạt ngoại khoá như thế nào để lôi cuốn, thu hút các em tham gia , làm sao để giáo viên không cảm thấy “sợ”, “mệt” do thiết kế nội dung chương trình cho các giờ sinh hoạt còn đơn điệu, thiên về kiểm điểm, giáo huấn, không phù hợp tâm lý học sinh tiểu học. Dưới sự chỉ đạo của Hội đồng Đội Tỉnh, hội đồng Đội Huyện, ban chấp hành Đoàn xã Hợp Thịnh, sự ủng hộ, giúp đỡ của các đồng chí giáo viên đã từng nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, ngay từ cuối năm học 20172018, tôi đã xây dựng kế hoạch hoạt động theo đợt thi đua, tháng, tuần rồi chỉ đạo giáo viên thực hiện. Nội dung chương trình dựa vào kiến thức các môn học với sự giúp đỡ BGH và tổ trưởng chuyên môn các đồng chí giáo viên đã hoàn toàn tự tin với nội dung sinh hoạt trong các tiết học ngoài giờ lên lớp, ngày lễ kỷ niệm lớn trong năm của mình và đã đạt kết quả rõ rệt. Vì thế năm học này, tôi mạnh dạn đưa sáng kiến vào áp dụng và trình bày trước hội đồng sang kiến các cấp. 7.1.3. Những nội dung chỉ đạo cách tổ chức một số hoạt động ngoài giờ lên lớp 7.1.3.1. Nắm vững, hiểu đúng, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả vai trò, tầm quan trọng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường Tiểu học Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong hai con đường cơ bản thực hiện quá trình giáo dục trẻ em, nó bao gồm các hoạt động được nhà trường tổ chức vào thời gian ngoài giờ lên lớp. Đó là những hoạt động được tổ chức ngoài giờ các môn học. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối và thống nhất hữu cơ với hoạt động dạy học, tạo điều kiện gắn lý thuyết với thực hành, góp phần quan trọng vào sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của học sinh. Theo luận điểm tâm lý học, hoạt động và giao tiếp là nhân tố chủ yếu trong sự hình thành và phát triển nhân cách, ở nhà trường, các hoạt động ngoài giờ như vui chơi, văn nghệ, hái hoa dân chủ, … cùng các quan hệ không 8
thường nhật của học sinh là điều kiện để các em rèn luyện hành vi, thái độ, tình cảm và củng cố kiến thức một cách chắc chắn hơn. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao giờ cũng được tổ chức trong mối quan hệ của tập thể, trong tập thể diễn ra các hình thức hoạt động da dạng, phong phú và các mối quan hệ giao tiếp giữa các cá nhân với cá nhân, cá nhân với nhóm, nhóm với nhóm. Ảnh hưởng của xã hội, mối quan hệ của xã hội thông qua các nhóm và tác động đến từng người. Ngược lại, mỗi cá nhân tác động tới cộng đồng, tới xã hội, các cá nhân khác, … cũng thông qua nhóm, qua tập thể. Tác động của tập thể đến nhân cách cá nhân qua hoạt động cùng nhau. Đối với học sinh tiểu học, thời gian hoạt động ngoài giờ lên lớp chiếm phần lớn, do đó ở lứa tuổi này nếu học sinh được tổ chức hoạt động theo nội dung tốt, hợp lý, đúng cách và đúng lúc thì hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ đem lại tác dụng tích cực, phát triển năng khiếu, tính tình, sở thích, hứng thú,…của các em. Thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, học sinh nắm được cách cư xử giữa người với người, các quy tắc đạo đức, cung cách làm việc, thái độ thật thà, tinh thần tập thể, tính sáng tạo, … Ngoài ra, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn phát triển ở các em khả năng ghi nhớ, trí tưởng tượng, cá tính, lòng dũng cảm, sự kiên trì, sức lao động bền bỉ, dẻo dai. Tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh, chính là tổ chức cho các em thực sự tham gia vào các hoạt động văn hóa, xã hội. Chính điều này đã ảnh hưởng lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách học sinh tiểu học. Mặt khác, cũng qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giúp các em củng cố khắc sâu những kiến thức đã học ở các môn học trên lớp và phát triển, bồi dưỡng năng lực tổ chức quản lý… Trong hoạt động của các em có thể tự khẳng định trước xã hội, nên dạng hoạt động này có sức hấp dẫn mạnh đối với trẻ em vốn rất hiếu động, ham muốn tham gia sinh hoạt tập thể và muốn tự khẳng định mình. Do vậy, trong quá trình giáo dục ở nhà trường dựa trên những lợi thế này để lôi cuốn, thu hút các em và tổ chức khéo léo sinh động, đa dạng, thường xuyên thì hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ đem lại hiệu quả vô cùng to lớn. Nhất là khi các hoạt động này lại do chính các em tổ chức, tự nguyện tham gia và tham gia hết mình thì càng có ý nghĩa giáo dục mạnh mẽ. 7.1.3.2. Nắm vững, hiểu đúng, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả mục tiêu, nội dung các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp 9
a. Mục tiêu của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm mục tiêu: Củng cố, khắc sâu những kiến thức đã học qua các môn học ở trên lớp. Phát triển sự hiểu biết của học sinh trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, từ đó làm phong phú thêm vốn tri thức của các em. Hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng ban đầu, cơ bản, cần thiết phù hợp với sự phát triển chung của trẻ (đó là các kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tham gia hoạt động tập thể, kỹ năng nhận thức, …). Góp phần hình thành và phát triển tính tích cực, tự giác cho học sinh trong việc tham gia vào các hoạt động chính trị xá hội. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng cho trẻ thái độ đúng đắn với các hiện tượng tự nhiên và xã hội, thái độ trách nhiệm đối với công việc chung. b. Nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học Nội dung của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học đó là: Phản ánh cuộc sống học tập, sinh hoạt và rèn luyện cho học sinh tiểu học ở nhà trường, gia đình và trong cộng đồng. Những thông tin cập nhật trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội phù hợp với nhận thức của học sinh tiểu học. Tạo cơ hội để học sinh tiểu học phát triển các khả năng của mình trong hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Những nội dung trên được thể hiện ở các loại hình hoạt động sau đây: + Hoạt động văn hóa Nghệ thuật. + Hoạt động vui chơi giải trí, thể dục thể thao. + Hoạt động thực hành khao học. + Hoạt động lao động công ích. + Hoạt động của Đội thiếu niên. + Các hoạt động mang tính xã hội. Với nội dung phong phú, đa dạng như vậy, song các nội dung trên trong năm học thường được tổ chức lồng ghép gắn với từng chủ điểm cụ thể. 7.1.3.3. Thực hiện linh hoạt yêu cầu chung khi tổ chức chương trình 10
Tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp là việc làm thường xuyên và quan trọng không thể thiếu được của người phụ trách. Đây là yếu tố quyết định sự thành công của phong trào Đội. Chính vì vậy để tổ chức tốt chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp cần: Nội dung chương trình phải đảm bảo đúng với đường lối, quan điểm của Đảng; Nhà nước, bám sát vào chương trình học của học sinh. Giáo viên phải đầu tư thời gian để thiết kế các trò chơi đảm bảo khoa học, rõ ràng và thể hiện “Tính vừa sức” giúp các em phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong các giờ học. Hình thức tổ chức cần khoa học, gọn nhẹ, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý “Học mà chơi, chơi mà học” của các em học sinh. Đồ dùng cần thiết phục vụ chương trình phải đảm bảo về mặt thẩm mỹ, gây ấn tượng đối với các em. Thời gian thực hiện chương trình vừa phải, không nên dài quá dễ gây mệt mỏi cho các em. 7.1.3.4. Xây dựng kế hoạch chương trình cụ thể, khoa học, sát thực tế Căn cứ vào nội dung chương trình năm học 2018 – 2019; căn cứ vào hướng dẫn hoạt động Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh hướng dẫn tổ chức các hoạt động kỉ niệm 88 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, 78 năm ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh, 129 năm ngày sinh nhật Bác… Để tổ chức tốt các hoạt động ngoài giờ lên lớp cho học sinh tôi đã xây dựng theo chủ điểm tháng, tuần với chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp như sau: Tháng Chủ điểm Tuần Nội dung Hình thức 3 * Tìm hiểu về trường, lớp, Hội vui học chương trình hoạt động Đội. tố t Vui bước * Tìm hiểu luật an toàn giao 9/2018 đến trường 4 thông. Từ hàng dọc: MŨ BẢO Trò chơi ô chữ HIỂM 10,11 Chăm 10 * Tìm hiểu về Ngày, Phụ nữ Trò chơi ô chữ ngoan, học Việt Nam, Ngày Nhà giáo Việt giỏi – Tôn Nam 11
sư trọng 11 Hội vui học tốt đạo. Từ chìa khoá: BIẾT ƠN 15 * Tìm hiểu truyền thống Quân Hái hoa dân Uống nước đội nhân Việt Nam chủ 12 Nhớ nguồn 16 * Tìm hiểu về quân đội. Trò chơi ô chữ Từ chìa khoá: ANH HÙNG Mừng 20 * Tìm hiểu về các loại Hoa Trò chơi ô chữ 1,2/2019 Đảng * Tìm hiểu về Đảng CSVN. Hội vui học Mừng xuân 21 Từ chìa khoá: HOA MAI tố t 22 * Tìm hiểu về Đoàn TNCSVN. Trò chơi ô chữ Tiếp bước * Tìm hiểu về Ngày Quốc tế Hội vui học 3 dưới cờ 25 Phụ nữ. tố t đoàn Từ chìa khoá: QUỐC TẾ PHỤ NỮ Bác Hồ 34 * Tìm hiểu truyền thống Đội Hái hoa dân kính yêu TNTP Hồ Chí Minh (15/5/1941) chủ 4, 5 Tự hào 35 * Tìm hiểu về cuộc đời và sự Trò chơi ô chữ truyền nghiệp của Bác. Hội vui học thống Đội. Từ chìa khoá: HỒ CHÍ MINH tốt 7.1.3.5. Các biện pháp và hình thức tổ chức Hoạt động ngoài giờ lên lớp Qua các đợt tập huấn về cách tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp, sự tìm tòi học hỏi, kinh nghiệm của bản thân. Đặc biệt là các chương trình giải trí trên truyền hình như: “Lực sĩ tí hon”; “Đường lên đỉnh Olimpia”; “Theo dòng lịch sử”; “Vượt qua thử thách”… tôi tham khảo và tổ chức các hình thức cho phù hợp với trường, và từng lớp cụ thể. a. Tổ chức hoạt động: “Hội vui học tốt” * Mục đích: Để giúp các em học sinh ôn lại kiến thức của các môn học thì việc tổ chức cho các em tham gia vào “Hội vui học tập” là điều cần thiết. Hình thức này tuy có mất nhiều thời gian hơn so với các hình thức khác nhưng lại giúp các em ôn lại kiến thức một cách có hệ thống, rèn luyện phản xạ nhanh, tinh 12
thần đoàn kết của tập thể. Thường sử dụng hình thức này trong những tháng thi đua cao điểm. * Cách thức tổ chức: Được tổ chức từ các tổ trong tập thể lớp, chi đội đến liên đội với các phần thi: Phần 1: Màn chào hỏi Phần 2: Thi kiến thức (Môn Tiếng việt, Toán, Tiếng Anh, Khoa học, Lịch sử và Địa lí, Âm nhạc, Mĩ thuật). Phần 3: Dành cho khán giả. * Thời gian tổ chức: Tổ chức vào giờ sinh hoạt lớp hoặc lồng ghép trong các tiết học Hoạt động ngoài giờ lên lớp. * Ví dụ cụ thể: Tháng 11 với chủ điểm: “Tôn sư trọng đạo” Đây là tháng cao điểm thi đua học tập chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 tôi triển khai cho các em tham gia hội vui học tập theo tổ. Sau đó lựa chọn mỗi tổ hai em xuất sắc nhất để tham gia hội thi của trường. Dưới đây tôi xin giới thiệu chương trình hội vui học tập dành cho lớp: CHƯƠNG TRÌNH “HỘI VUI HỌC TỐT” Chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20 11 Hoạt động 1. Giới thiệu 3 đội chơi Hoạt động 2. Giới thiệu thành phần ban giám khảo Tổng phụ trách Đội, giáo viên Tiếng Anh, Mỹ thuật, Âm nhạc. Hoạt động 3. Giới thiệu luật chơi Mỗi đội có một xúc xắc, khi mỗi câu hỏi đưa ra thì các đội đưa ra tín hiệu để dành quyền trả lời. Nếu đội nào đưa ra tín hiệu sớm nhất thì đội đó dành quyền trả lời đầu tiên. Nếu trả lời không chính xác thì cơ hội đó dành cho hai đội còn lại. Cả 3 đội không trả lời được, câu trả lời sẽ dành cho khán giả (Trước khi vào phần thi chính dành cho 3 đội, người dẫn chương trình tạo không khí cổ vũ từ phía khán giả dành cho 3 đội). Hoạt động 4. Ba đội thực hiện phần thi của mình 13
Mỗi một dữ kiện, người dẫn chương trình đưa cách nhau 10 giây, nếu trả lời được ở dữ kiện thứ nhất được 30 điểm, ở dữ kiện thứ hai được 20 điểm, ở dữ kiện thứ ba được 10 điểm. Câu 1: Tìm một câu tục ngữ (hoặc câu ca dao) Dữ kiện thứ nhất: đề cao lòng quý trọng của học sinh với thầy cô giáo. Dữ kiện thứ hai: Có 14 tiếng. Dữ kiện thứ ba: Liên quan đến tình thầy trò. Đáp án: “Muốn sang thì bắc cầu kiều Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy” Câu 2: Cho đoạn thơ sau: Em nghe thầy đọc bao ngày Tiếng thơ đỏ nắng xanh cây quanh nhà Mái chèo nghe vọng sông xa Êm êm nghe tiếng của bà năm xưa. Đoạn thơ trên được trích trong bài thơ nào? (10đ) Hãy nêu tên tác giả của bài thơ? (10đ) Bạn hãy trình bày bài thơ đó? (10đ) Đáp án: Bài thơ “Nghe thầy đọc thơ”, tác giả Trần Đăng Khoa. Câu 3: Tìm một từ có thể điền vào tất cả các chỗ trống trong những câu thanh ngữ, tục ngữ, danh ngôn sau: Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải........ Đi một ngày đàng .......một sàng khôn .......Thầy không tày........bạn. ...........đi đôi với hành. ........, .........nữa ........mãi. Đáp án: Từ “học” Câu 4: Tổng của 20 số tự nhiên đầu tiên bằng bao nhiêu? a. 210 c. 380 b. 190 d.420 Đáp án: b Câu 5: Tính nhanh: Tích của 100 số tự nhiên liên tiếp đầu tiên bằng bao nhiêu ? 14
Đáp án: Bằng 0 Câu 6: HIV không lây truyền qua đường nào? a. Tiếp xúc thông thường. b. Đường máu. c. Đường tình dục, đường máu, từ mẹ sang con lúc mang thai và sau khi sinh con. Đáp án: a. Câu 7: Em hãy cho biết giữa hai từ “Hour và Home” có sự khác nhau và giống nhau như thế nào? Đáp án: * Giống nhau: Cùng có cặp chữ “H” và “O” đứng đầu. * Khác nhau: Hour chỉ một khoảng thời gian (VD: H ết 5 giờ) Home chỉ ngôi nhà Câu 8: Nghe nhạc đoán tên bài hát và nói rõ bài hát này thuộc dân ca vùng nào? Hãy trình bày một trong các bài hát mà đội chơi đoán được. Đáp án: +Bài: “Gà gáy” Dân ca Tống Lai Châu + Bài: “Xòe hoa” – Dân ca Thái + Bài: “Chim sáo” – Dân ca Ba na. Câu 9: Trong vòng 5 phút các đội chơi vẽ xong bức tranh trên bảng phooc với chủ đề: “Cô và Mẹ”. (Các đội thi vẽ trên nền nhạc bài “Những bông hoa, những bài ca”) Câu 10: Một cây gỗ dài 2m. Một bác thợ mộc muốn cưa cây gỗ đó thành các khúc gỗ dài 4dm. Biết rằng: mỗi lần cưa hết 5 phút, cưa được một khúc gỗ bác nghỉ thêm 3 phút nữa. Hỏi bác thợ mộc cưa xong cây gỗ đó mất bao nhiêu phút. a. 32 phút b. 29 phút c. 8 phút Đáp án: a. Hoạt động 5. Kết thúc phần thi dành cho 3 đội Trong khi chờ đợi BGK đánh giá, tiếp đến là phần chơi dành cho khán giả. 15
1. Trò chơi 1: Gắn biển báo an toàn giao thông (Thi tiếp sức) Cách chơi: Gọi 14 em chia thành hai đội xếp thành 2 hàng dọc, khi có hiệu lệnh chơi, em đứng đầu lên gắn trở về vị trí, tiếp đến em thứ hai… cho đến em cuối cùng. Kết thúc trò chơi: Công bố dành chiến thắng và trao phần thưởng. 2. Trò chơi 2: Trò chơi âm nhạc mang tên: Gắn tên bài hát đúng với dân ca các miền (Mỗi đội 5 em). Cách chơi: Hai đội xếp thành hai hàng dọc, em đứng đầu lên gắn trở về vị trí, tiếp đén em thứ 2… cho đến em cuối cùng. Đáp án: + Bạn ơi lắng nghe – Dân ca Ba Na + Ru em – Dân ca Xê Đăng + Đi cấy – Dân ca Thanh Hóa + Cò lả Dân ca Bắc bộ + Quê hương tươi đẹp – Dân ca Nùng * Kết thúc trò chơi: Công bố dành chiến thắng và trao phần thưởng Hoạt động 6. Tổng kết hội thi Người dẫn chương trình tổng kết điểm của BGK của các đội chơi, mời đại biểu về dự phát biểu ý kiến và trao thưởng cho các đội chơi. b. Hình thức: “Hái hoa dân chủ” * Mục đích: Giúp các em học sinh trong toàn liên đội được tham gia. Qua trò chơi các em được rèn luyện về phản xạ và khả năng tư duy cao. * Cách thức tổ chức: Câu hỏi được đưa ra về các lĩnh vực: Tìm hiểu sự kiện, âm nhạc, giáo dục truyền thống, tấm gương tiêu biểu, … từ dễ đến khó phù hợp với lớp và được gắn vào những bông hoa theo màu sắc khác nhau. Học sinh lên hái hoa, nếu trả lời đúng được nhận phần thưởng của ban tổ chức. (quyển vở, bút chì, thước kẻ .v.v). Nếu trả lời sai bạn khác sẽ dành quyền trả lời. * Thời gian tổ chức: Tổ chức vào giờ sinh hoạt lớp hoặc lồng ghép trong các tiết học Hoạt động ngoài giờ lên lớp. * Ví dụ cụ thể: 16
Tháng 5 với Chủ điểm: Bác Hồ kính yêu Tự hào truyền thống Đội. Đây là tháng cao điểm thi đua học tập chào mừng ngày Thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh và ngày sinh nhật Bác, tôi triển khai cho các em tham gia Hái hoa dân chủ theo tổ. +) Mục đích: Thông qua cuộc chơi gúp các em có những hiểu biết về tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh. Thể hiện lòng biết ơn, niềm tự hào đối với các anh hùng nhỏ tuổi. Từ đó các em phấn đấu học tập, rèn luyện để trở thành Đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ. +) Chuẩn bị: + Giấy màu cắt thành hoa. + Trang trí cây hoa. + Đàn Hoạt động 1. Giới thiệu trò chơi Hoạt động 2. Giới thiệu thành phần ban giám khảo Tổng phụ trách Đội, giáo viên Tiếng Anh, Mỹ thuật, Âm nhạc, Hoạt động 3. Giới thiệu luật chơi Học sinh lên hái hoa, nếu trả lời đúng được nhận phần thưởng của ban tổ chức. (quyển vở, bút chì, thước kẻ .v.v). Nếu trả lời sai bạn khác sẽ dành quyền trả lời. Hoạt động 4. Chơi trò chơi Câu 1: Đội TNTP Hồ Chí Minh được thành lập vào ngày, tháng năm nào? Đáp án: (15/5/1941). Câu 2: Em hãy cho biết người đội trưởng đầu tiên của Đội TNTP Hồ Chí Minh? Đáp án: (Nông Văn Dền hay còn gọi là Kim Đồng). Câu 3: Em hãy điền 2 từ còn lại vào câu thơ sau: “Trung thu trăng sáng như gương Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương …” Đáp án: (Nhi đồng) 17
Câu 4: Em hãy nghe 1 đoạn nhạc sau và cho biết tên bài hát đó. Em thể hiện bài hát cho các bạn cùng nghe. (Giáo viên nhạc đánh bài: “Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh”) Đáp án: “Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh” Câu 5: Với 2 câu thơ sau, em hãy đoán xem tên người anh hùng nhỏ tuổi này là ai? “Giữa rừng Việt Bắc chiến khu Ai làm liên lạc giấu thư tài tình” Đáp án: Anh Kim Đồng. Câu 6: Thật dũng cảm, mưu trí, gan dạ khi một mình đốt kho xăng của địch. Anh là ngọn đuốc sống của Thành phố mang tên Bác. Em cho biết tên anh là gì? Đáp án: (Anh Lê Văn Tám). Câu 7: Em hãy hát bài: “Hành khúc Đội TNTP Hồ Chí Minh” sáng tác của nhạc sĩ Phong Nhã. Câu 8: Em hãy cho biết Anh Kim Đồng hi sinh trong hoàn cảnh nào? Đáp án: (Tóm tắt: Một lần đi liên lạc, anh phát hiện ổ phục kích của địch gần nơi có bộ đội của ta. Vì sợ chúng phát hiện nên anh đã đánh lạc hướng để bọn chúng nổ súng về phía mình, nghe tiếng súng bộ đội ta đã trốn thoát nhưng anh Kim Đồng đã anh dũng hi sinh, lúc đó anh vừa tròn 14 tuổi). Câu 9: Em hãy cho biết tên người anh hùng đã hi sinh thân mình cứu hai em nhỏ giữa làn bom đạn của địch? Đáp án: (Anh Nguyễn Bá Ngọc). Câu 10: Em hãy nêu những lần đổi tên của Đội? Đáp án: (Năm 1941: Đội mang tên Đội Nhi đồng cứu quốc. Năm 1952: Đội mang tên Đội Thiếu nhi tháng Tám Năm 1956: Đội mang tên Đội TNTP. Năm 1970 đến nay: Đội mang tên Đội TNTP Hồ Chí Minh). Hoạt động 5. Tổng kết hội thi Người dẫn chương trình tổng kết trò chơi, mời đại biểu về dự phát biểu ý kiến. 18
c. Hình thức: “Trò chơi ô chữ” * Mục đích: Đây là hình thức luôn thu hút các em tham gia nhiệt tình nhất. Ở hình thức này các em học sinh tham gia tìm hiểu những ô chữ kỳ diệu theo từng chủ điểm giúp các em rèn luyện khả năng tư duy, óc phán đoán khi tìm tiếng, tìm từ. Từ đó các em được lĩnh hội, bổ sung thêm nhiều kiến thức trong học tập. * Cách thức tổ chức: Đoán từ hàng ngang ra từ hàng dọc. Đoán từ hàng ngang tìm từ chìa khoá. Với mỗi câu trả lời đúng từ hàng ngang, các em sẽ được nhận phần thưởng là 1 quyển vở, (thước kẻ, bút chì, cục tẩy…) tìm ra chìa khoá (hay từ hàng dọc) sẽ được nhận phần thưởng là 2 quyển vở. * Thời gian tổ chức: Tổ chức vào giờ sinh hoạt lớp hoặc lồng ghép trong các tiết học Hoạt động ngoài giờ lên lớp. *Đồ dùng phục vụ: Bảng di động được kẻ ô sẵn theo nội dung câu hỏi hàng ngang và hàng dọc, phấn màu để điền chữ (phấn mầu trắng hàng ngang, phấn màu đỏ chữ hàng dọc) * Ví dụ cụ thể: Tháng 3 với chủ điểm: “Mẹ và cô”. +) Mục đích: Giúp các em hiểu được ý nghĩa của Ngày Quốc tế phụ nữ. +) Chuẩn bị: * Bảng di động * Phấn màu đỏ để ghi từ hàng dọc. * Phấn màu trắng để ghi chữ cái hàng ngang. * Ảnh chụp: mẹ và cô. Hoạt động 1. Giới thiệu chương trình Hoạt động 2. Giới thiệu thành phần ban giám khảo Tổng phụ trách Đội, giáo viên Tiếng Anh, Mỹ thuật, Âm nhạc, Hoạt động 3. Giới thiệu luật chơi 19
Đoán từ hàng ngang ra từ hàng dọc. Đoán từ hàng ngang tìm từ chìa khoá. Với mỗi câu trả lời đúng từ hàng ngang, các em sẽ được nhận phần thưởng là 1 quyển vở, (thước kẻ, bút chì, cục tẩy…) tìm ra chìa khoá (hay từ hàng dọc) sẽ được nhận phần thưởng là 2 quyển vở. Hoạt động 4. Chơi trò chơi * Ô chữ: (1) I Q (2) C A U V O N G (3) H O N G (4) C O C (5) T A O Q U A N (6) H U E (7) P H U O N G (8) C H I H A N G (9) T R A U (10 N G O C H A ) (11 G U O M ) *Gợi ý tìm từ Hàng ngang thứ 1: (Từ gồm 2 chữ cái): Cách gọi tắt chỉ số thông minh? IQ  xuất hiện chữ Q Hàng ngang thứ 2: (Từ gồm 7 chữ cái): hiện tượng thường xuất hiện sau các trận mưa? CẦU VỒNG  xuất hiện chữ U Hàng ngang thứ 3: (Từ gồm có 4 chữ cái): Loài hoa được mệnh danh là nữ hoàng các loài hoa? HỒNG  xuất hiện chữ Ô Hàng ngang thứ 4: (Từ gồm 3 chữ cái): Đây là con vật được dân gian mệnh danh là “Cậu ông trời”? CÓC  xuất hiện chữ C 20