Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Giải pháp giúp phát huy tính tích cực cho học sinh lớp 4 trong hoạt động trải nghiệm

Chia sẻ: Tomjerry004 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm giúp cho GV hướng dẫn HS có kĩ năng thành thạo trong trong từng hoạt động HĐTN theo hướng tiếp cận HS nhằm trợ giúp HS tự học, tự giải quyết vấn đề và phát triển các năng lực cho các em thông qua việc rèn luyện các kĩ năng tư duy, phân tích, tổng hợp; kĩ năng giao tiếp ngắn gọn, logic toán học... Qua các HĐTN học sinh có nền tảng tư duy độc lập, chủ động tìm lời giải cho các vấn đề của môn học và các vấn đề trong cuộc sống thực tiễn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Giải pháp giúp phát huy tính tích cực cho học sinh lớp 4 trong hoạt động trải nghiệm

I.Tên biện pháp: “GIẢI PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CHO HỌC SINH LỚP 4 TRONG HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM” II. Nội dung biện pháp: 2.1. Lý do chọn biện pháp: Trong xu h ướ ng đổ i mớ i và toàn cầ u hóa hiện nay, con ng ườ i d ễ dàng tiế p cận tri thức thông qua nhi ều phươ ng ti ện, b ởi giáo dụ c đã thay đổ i từ cách tiế p cận n ội dung sang ti ếp c ận năng lự c ngườ i h ọc. M ột trong nh ững gi ải pháp giáo dụ c hi ện đạ i nhằm đị nh hướ ng và phát triển năng lự c ngườ i họ c đó là tổ chứ c các hoạt độ ng tr ải nghi ệm (HĐTN) trong d ạy h ọc, th ực hi ện nguyên lí “Họ c đi đôi vớ i hành”. Ở ti ểu h ọc, theo Ch ươ ng trình giáo dụ c phổ thông 2018, HĐTN là hoạ t độ ng giáo dụ c b ắt buộc và đượ c thự c hiện xuyên suố t ở tấ t cả các môn họ c. Thông qua các HĐTN, h ọc sinh (HS) có nền t ảng tư duy độ c lậ p, chủ độ ng tìm lời gi ải cho các vấn đề củ a môn họ c và các vấ n đề trong cuộ c sống thực ti ễn . Đặ c bi ệt, vai trò lớ n nhất c ủa các HĐTN chính là kết n ối ki ến th ức v ới th ực ti ễn, ngườ i h ọc bi ết mang nh ững v ấn đề đã họ c vậ n dụng vào cuộ c số ng nhằm giáo dụ c cho h ọc sinh kĩ năng số ng. Đây là mộ t thách th ức nhưng cũng là cơ hộ i lớ n cho GV tạo ra các hoạt độ ng sáng tạo để đáp ứ ng nhu cầu phát triển m ọi mặt cho HS. Việc tổ chức các HĐTN như thế nào để mang lại hiệu quả cao trong dạy học ở tiểu học luôn là vấn đề mà giáo viên (GV) chú trọng, bởi đây là hoạt động giáo dục đòi hỏi HS phải chủ động phân tích, tổng hợp, trừu tượng hóa, khái quát hóa cao các kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết các vấn đề thực tế do GV xây dựng hay đặt tình huống cụ thể. Để giúp học sinh HĐTN có hiệu quả thì việc tạo hứng thú cho HS tích cực trong quá trình hoạt động là việc làm hết sức quan trọng. Qua thời gian thực hiện việc xây dựng và tổ chức HĐTN, bản thân tôi đã tích lũy được một số kinh nghiệm cộng với sự tìm hiểu của bản thần về việc xây dựng HĐTN. bản thân tôi quy ết đị nh lự a chọn “Gi ải pháp giúp phát huy tính tích c ực cho h ọc sinh l ớp 4 trong ho ạt độ ng trải nghi ệm” . 1
2.2. Mục đích của giải pháp: “Giải pháp phát huy tính tích cực cho học sinh lớp 4 trong hoạt động trải nghiệm” nhằm giúp cho GV hướng dẫn HS có kĩ năng thành thạo trong trong từng hoạt động HĐTN theo hướng tiếp cận HS nhằm trợ giúp HS tự học, tự giải quyết vấn đề và phát triển các năng lực cho các em thông qua việc rèn luyện các kĩ năng tư duy, phân tích, tổng hợp; kĩ năng giao tiếp ngắn gọn, logic toán học... Qua các HĐTN h ọ c sinh có nền tảng tư duy độ c lậ p, ch ủ độ ng tìm lờ i giả i cho các vấ n đề củ a môn họ c và các vấn đề trong cu ộc s ống thực ti ễn. Giải pháp tôi tiến hành nghiên cứu, áp dụng trong phạm vi tại trường Tiểu học nơi tôi công tác. Giải pháp có thể áp dụng cho tất cả giáo viên đang dạy lớp 4 ở các trường Tiểu học. 2.3. Cách tiến hành: Từ những nội dung trên tôi đã mạnh dạn đưa ra các giải pháp phát huy tính tích cực cho học sinh lớp 4 trong hoạt động trải nghiệm như sau: 2.3.1. Làm tốt việc lên chương trình và thiết kế các HĐTN: Ngay từ đầ u năm họ c, nhà trườ ng đã tổ chứ c t ập huấn để toàn thể GV tiếp cận ch ươ ng trình mớ i. Sau khi chuyên môn triển khai cũng như đị nh hướ ng về cách thực hi ện thì GV đã tiến hành thảo lu ận, th ống nh ất ch ươ ng trình HĐTN. Qua quá trình thực hi ện các tiết ho ạt độ ng trả i nghi ệm, bản thân tôi thấ y việc thi ết k ế HĐTN có ảnh hưở ng lớ n đế n sự thành công hay không củ a nộ i dung HĐTN đó. Tôi xin đư a ra ý kiến bản thân về quy trình thiết kế và tổ chứ c mộ t chủ đề HĐTN nh ư sau: Bước 1: Xác định chủ đề học tập trải nghiệm, đặt tên cho chủ đề. Giáo viên cần căn cứ vào nộ i dung ki ến th ức mà mình muố n xây dự ng HĐTN cho h ọc sinh để có nhữ ng đị nh hướ ng ti ếp theo cho phù hợ p. Khi lựa chọn nộ i dung, giáo viên cần cân nh ắc v ề tình hình thực t ế, điề u kiện của đị a phươ ng cũng nh ư nhu c ầu c ủa h ọc sinh để nộ i dung đó có tính hiệ u quả cao. Bước 2: Xác định mục tiêu của chủ đề. 2
Các m ục tiêu của ho ạt độ ng cầ n xác đị nh rõ cụ thể và phù hợ p; phả i phả n ánh đượ c mức độ cụ thể về yêu cầ u cầ n đạ t về kiế n thứ c, kĩ năng, thái độ và năng l ực c ủa HS. Khi xác đị nh m ục c ần có sự đo lườ ng mức độ cụ thể như : Hoạt độ ng này giúp HS hình thành ki ến th ức ở mức độ nào? Mứ c độ củ a các kĩ năng mà HS hình thành đượ c sau khi tham gia HĐTN ra sao? Phát huy năng lực c ủa HS ở mức độ nào? Bước 3: Xác định các nội dung HĐTN. Căn cứ vào mực tiêu đã xác đị nh ở bướ c 2, GV s ẽ xác đị nh các nộ i dung hoạt độ ng cần có trong ch ủ đề . Cầ n có sự xác đị nh cụ thể. T ới bướ c này thì mọ i nộ i dung có trong chủ đề sẽ đượ c làm rõ. Dự a vào điều ki ện v ề c ơ s ở v ật ch ất, v ề hoàn cả nh cụ thể củ a nhà trườ ng, củ a l ớp để có nhữ ng nộ i dung đáp ứ ng đẩ y đủ mụ c tiêu củ a HĐTN. Vớ i mỗ i nộ i dung, c ần xác đị nh theo đó các phươ ng pháp và hình thức tươ ng ứng. Với m ột n ội dung có th ể sử d ụng nhi ều phươ ng pháp khác nhau để tạ o hiệ u quả cao nh ất. Bước 4: Thiết kế các hoạt động trải nghiệm. Trong n ội dung này, GV h ệ th ống l ại các nộ i dung c ụ th ể sau đó có sự cân đố i gi ữa nội dung mong mu ốn v ới các điề u kiện cho phép về nhân lự c, vậ t lự c, t ư li ệu, thời gian, không gian... Trong ph ần k ế ho ạch c ụ th ể, GV c ần có nộ i dung đánh giá th ườ ng xuyên, phải d ự đoán đượ c các trườ ng hợ p có thể xả y ra. Bước 5: Kiểm tra, đánh giá HS. Sau quá trình ti ến hành HĐTN theo k ế ho ạch thì GV cần đánh giá lạ i quá trình của HS b ằng các phươ ng pháp khác nhau, ví dụ như hỏ i đáp, phiế u thăm dò ý kiến, thuy ết trình… Qua vi ệc đánh giá này sẽ giúp GV có đượ c cái nhìn cụ thể nhất v ề hi ệu qu ả c ủa HĐTN, để từ đó có nhữ ng thay đổ i phù hợ p. 2.3.2. Hình thành niềm yêu thích, ham học hỏi và hứng thú cho HS đối với HĐTN: 3
Để lôi cuốn HS vào HĐTN thì trướ c thực hiện tôi thườ ng thông báo cho các em về nội dung sẽ làm sau đó để các em tham gia vào quá trình xây dụng hoạt động đó. Ngoài ra tôi thường cho các em cơ hội chuẩn bị các hình ảnh, tài liệu liên quan để các em có sự tò mò, hiếu kì với nội dung giáo viên sẽ đưa ra trong HĐTN. 2.3.3. Xây dựng kĩ năng nền cho học sinh: Khi tham gia HĐTN thì HS phải huy động kiến thức, kĩ năng, các phẩm chất năng lực để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn đượ c đưa ra trong HĐTN. GV cần phải hướ ng dẫn các em hình thành kĩ năng như quan sát. Để tránh tình việc HS quan sát một cách lan man, quan sát không có chủ đích thì tôi thường hướng dẫn các em cách quan sát nội dung cơ bản phục vụ cho HĐTN đó. Tương tự như vậy, tôi hướng dẫn cho các em hình thành các kĩ năng khác như: kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng lắng nghe và phản hồi tích cực, kỉ năng ghi chép, thu thập xửa lý thông tin, kỉ năng ra quyết định. 2.3.4. Phát huy vai trò của hội đồng tự quản (HĐTQ) Trong bất cứ hoạt động học nào thì HĐTQ luôn có vai trò rất lớn. Không chỉ trong các buổi sinh hoạt mà cần phát huy vai trò của các em khi tham gia HĐTN. Đến tại thời điểm này, HĐTQ của lớp tôi đã có thể quản lý các hoạt động như sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt giữa giờ. Đặc biệt vào các buổi sinh hoạt theo chủ đề thì việc trang trí lớp sẽ do các em tự phân công đảm nhiệm. 2.3.5. Tổ chức phong phú các hình thức, phương pháp dạy học trong HĐTN: Với mục tiêu đánh giá về phẩm chất và năng lực của HS thì việc lựa chọn linh hoạt các hình thức và phương pháp dạy học là việc làm vô cùng quan trọng. Có 4 nhóm tổ chức hoạt động: Thứ nhất là những hình thức nhóm mang tính cống hiến (gồm các hoạt động tình nguyện, nhân đạo, vì cộng đồng,…). Thứ hai là hoạt động có tính khám phá như những chuyến đi thực địa, tham quan, dã ngoại,… Thứ ba là hoạt động mang tính thể nghiệm, trẻ được trải nghiệm và thể nghiệm mình luôn qua các hoạt động giao lưu, đóng kịch, sân khấu hóa,… 4
Thứ tư là những hoạt động có tính nghiên cứu và phân hóa (những dự án, hoạt động nghiên cứu khoa học, các hoạt động CLB có tính định hướng có tính phân hóa,…) Trong quá trình tổ chức hoạt động cần lựa hợn hình thức phù hợp và có sự thay đổi nhằm tạo hứng thú cho học sinh, kích thích sự tò mò, ưa khám phá của học sinh. 2.3.6. Phối kết hợp với các tổ chức xã hội để tổ chức các HĐTN: Giáo viên nên tích cực phối hợp với các đoàn thể (GV tổng phụ trách đội, công đoàn, chi đoàn, Hội cha mẹ học sinh, những tấm gương tốt gần gũi với các em ...) trong việc tổ chức các HĐTN của HS để được hỗ trợ về mọi mặt. Đặc biệt thường xuyên phối hợp với cha mẹ học sinh để trao đổi về việc giáo dục các em về vấn đề vận dụng những kiến thức đã học vào trong thực tế cuộc sống. III. Kết quả đạt được: Như vậy tổ chức hoạt động dạy học có lồng ghép HĐTN đúng mục đích là một yếu tố góp một phần quan trọng trong việc quyết định chất lượng giờ dạy nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung trong các nhà trường Tiểu học trong giai đoạn hiện nay. Tổ chức hoạt động dạy học bằng việc tham gia các HĐTN nó còn rèn cho HS các kĩ năng cơ bản như nghe, nhìn, đọc, viết, tính toán, kĩ năng sống, kĩ năng học tập, biết đoàn kết, tương trợ, hợp tác lẫn nhau, có những đức tính tốt cần thiết cho bản thân và xã hội. Qua việc thực hiện các giải pháp trên, bản thân nhận thấy các em có tiến bộ rõ rệt. Học sinh có sự thay đổi lớn trong việc hiểu cũng như tham gia tích cực hơn trong HĐTN. Các em được tham gia phần lớn vào quá trình thực hiện HĐTN. Hiện tại khi nhắc đến HĐTN thì các em đều rất hào hứng, tự chủ động trong việ tìm hiểu, sưu tầm trước các thông tin cần thiết. HĐTQ rất chủ động trong việc quản lý nề nếp, đặc biệt các bạn đã chủ động hơn trong các buổi sinh hoạt lớp. Tôi xin đưa ra phần kết quả so sánh cụ thể sau để có cái nhìn cụ thể hơn: KẾT QUẢ KHẢO SÁT SỰ HỨNG THÚ CỦA HỌC SINH LỚP VỚI HĐTN TUẦN 3 NĂM HỌC 2020 – 2021 5
TỔNG SỐ HS KHÔNG THÍCH THÍCH RẤT YÊU THÍCH SL % SL % SL % 22 8 36,4% 14 63,6% 0 0 TUẦN 16 NĂM HỌC 2020 – 2021 TỔNG SỐ HS KHÔNG THÍCH THÍCH RẤT YÊU THÍCH SL % SL % SL % 22 0 0 4 18,2% 18 81,8% Cũng nhờ vào sự tiến bộ của HĐTN mà kết qủa của các môn học khác cũng có sự thay đổi rõ rệt. *Một số điều cần lưu ý khi tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh: Khi tổ chức họat động chúng ta cần phải dựa vào nội dung bài học, vào điều kiện cơ sở vật chất của trường, thời gian trong từng tiết học để tổ chức hợp lý, phù hợp với đối tượng học sịnh. Người giáo viên cần có kỹ năng tổ chức, hướng dẫn các em hoạt động thật hợp lý và đồng bộ, phát huy được tối đa vai trò của học sinh. Trên đây là giải pháp mà tôi đã áp dụng để dạy ở lớp 4. Do không có nhiều thời gian nghiên cứu và trình độ, kinh nghiệm còn hạn chế nên những vấn đề nêu trên không khỏi có sai sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến góp ý chân thành của Ban giám hiệu nhà trường, các bạn đồng nghiệp để tôi có thể rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học ngày càng tốt hơn./. Xin chân thành cảm ơn! Xác nhận của lãnh đạo nhà trường Giáo viên thực hiện Hoàng Thị Mai 6