Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tìm hiểu tranh dân gian lớp 4 Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tìm hiểu tranh dân gian lớp 4 Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi" giúp giáp viên hiểu rõ thêm và đưa ra một số phương pháp góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Vận dụng các phương pháp giúp học sinh phát triển khả năng vẽ tranh. Làm tài liệu cần thiết cho các giáo viên tham khảo để dạy tốt phân môn thường thức mĩ thuật - tìm hiểu tranh dân gian ở khối lớp 4.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tìm hiểu tranh dân gian lớp 4 Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi

1 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Đất nước phát triển, xã hội đi lên kéo theo vô vàn sự thay đổi trong đó việc thường thức cái hay, cái đẹp cũng không nằm ngoài vòng xoáy ấy trong các thế hệ có cả học sinh tiểu học. Vậy tìm cái đẹp ở đâu và ai là người cung cấp cho các em những yêu cầu ấy? Đó là chúng ta, những con người làm công tác giáo dục được cả xã hội tin tưởng giao phó giáo dục bồi dưỡng những chủ nhân tương lai của đất nước. Cảm thụ cái đẹp để sống đẹp là mục tiêu của giáo dục hiện nay, lấy những cái đẹp để giáo dục con người, như vậy “cái đẹp là cái đức”. Bồi bưỡng cái đức cho các em có nhiều phương tiện trong đó môn Mĩ thuật cũng góp phần không nhỏ. Môn mĩ thuật sẽ tạo điều kiện cho học sinh học khả năng quan sát, nhận xét, cách suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo, tư duy hình tượng và phương pháp làm việc khoa học, nó sẽ góp phần hình thành phẩm chất của con người lao động trong thời kì hiện đại hoá đất nước. Như chúng ta đã biết, trong mục tiêu giáo dục, chúng ta đã xác định giáo dục thẩm mĩ có vai trò rất quan trọng. Nếu con người được giáo dục về thẩm mĩ đến nơi đến chốn thì sẽ ngày càng hoàn thiện bản thân mình hơn và tiến đến chân thiện mỹ. Môn học Mĩ thuật là một trong những môn học góp phần giáo dục thẩm mỹ cho học sinh một cách tốt nhất, hiệu quả nhất. Đặc biệt là đối với trường tiểu học, môn Mĩ thuật giúp cho học sinh được giáo dục thẩm mĩ từ rất sớm, được trải nghiệm phát triển sự sáng tạo và khả năng biểu đạt. Có thể nói, dạy học Mĩ thuật trong nhà trường không nhằm đào tạo các em trở thành hoạ sỹ mà thông qua các hoạt động tạo hình để khơi gợi và phát huy khiếu thẩm mỹ vốn có ở học sinh, gây hứng thú cho học sinh trước cái đẹp tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ của riêng mình trong cuộc sống hằng ngày. Khi xem các tác phẩm tranh dân gian hay hội hoạ hoặc công trình kiến trúc đẹp chúng ta không thể không thắc mắc tác phẩm nghệ thuật này có ý nghĩa gì ? … ai là người đã sáng tạo nó? nhất là đối với học sinh tiểu học, những câu hỏi đó luôn xuất hiện trong đầu các em. Chính vì vậy tôi thấy tìm hiểu tranh dân gian là một chủ đề hay nhằm trang bị, cung cấp cho các em một số hiểu biết về nghệ
2 thuật tạo hình thể hiện qua đường nét, hình mảng, hình khối, đậm nhạt, không gian ánh sáng, màu sắc thông qua một số tác phẩm tranh ảnh tranh dân gian. Qua đó góp phần hình thành ở học sinh khả năng cảm nhận cái đẹp. Đối với học sinh tiểu học các em đã được làm quen với môn học này từ lớp đầu cấp, các em có thể tìm hiểu, sưu tầm trên báo chí, sách....để phục vụ cho việc học tập. Từ đó, các em học sinh biết rõ hơn tầm quan trọng của tìm hiểu tranh đối với cuộc sống và phục vụ các môn học khác. Các em biết quý trọng các giá trị truyền thống của dân tộc. Để làm được điều này đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp dạy học tốt nhất và phối hợp với học sinh một cách nhịp nhàng trong khi đứng lớp nhằm giúp học sinh từng bước nâng cao nhận thức làm cho tâm hồn các em trở nên phong phú, phát triển toàn diện nhân cách. Nhà trường ngày nay ngoài việc truyền thụ kiến thức Toán, Tiếng Việt,... còn phải chú ý đến giáo dục thẩm mĩ, nhằm đào tạo học sinh trở thành những học sinh phát triển toàn diện để xây dựng đất nước. Với thực tế hiện nay, do đồ dùng dạy học hạn chế khiến các em thiếu tập trung, tư duy, không chịu tìm tòi, suy nghĩ. Vì vậy việc dạy mĩ thuật nói chung và việc dạy tìm hiểu tranh dân gian ở trường tiểu học nói riêng chưa thực sự đạt chất lượng cao. Chính vì thế tôi chọn đề tài: “Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tìm hiểu tranh dân gian lớp 4 Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi ”. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Để giúp cho giáo viên dạy tốt hơn nữa các giờ học về tranh dân gian thì nhiệm vụ của giáo viên đầu tiên là phải tìm hiểu thực trạng tại trường, dự một số giờ để rút ra cho mình một số kinh nghiệm bổ ích qua tìm hiểu một số tài liệu trên sách báo, tranh ảnh, các tài liệu về chuyên đề dạy mĩ thuật nói chung và các bài tìm hiểu tranh dân gian nói riêng nhằm nâng cao chất lượng giờ dạy, giúp học sinh hứng thú với giờ học hơn. Mục đích của sáng kiến là giúp cho bản thân tôi hiểu rõ thêm và đưa ra một số phương pháp góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Vận dụng các phương pháp giúp học sinh phát triển khả năng vẽ tranh. Làm tài liệu cần thiết cho các giáo viên trường bạn tham khảo để dạy tốt phân
3 môn thường thức mĩ thuật- tìm hiểu tranh dân gian ở khối lớp 4. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: Chủ thể: “Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tìm hiểu tranh dân gian lớp 4 ”. Học sinh khối 4 của Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi. 4. Giới hạn của đề tài: Phạm vi nghiên cứu tập trung chủ yếu là: Tìm hiểu quá trình dạy và học phân môn thường thức mĩ thuật- tìm hiểu tranh dân gian ở lớp 4 Tìm hiểu những vấn đề cơ bản thường gặp, những tình huống, ưu điểm, hạn chế qua quá trình dạy và học bài tìm hiểu tranh dân gian ở trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi. Phân loại học lực của tất cả các học sinh khối lớp 4. Tìm hiểu thái độ học tập của học sinh. 5. Phương pháp nghiên cứu: Các phương pháp cơ bản được sử dụng để nghiên cứu đề tài bao gồm: a. Sưu tầm tài liệu có liên quan: Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài, không thể phủ nhận vai trò quan trọng của công tác tham khảo tài liệu. Tài liệu có từ nhiều nguồn khác nhau như: sách, báo, tạp chí, kinh nghiệm từ đồng nghiệp… Đặc biệt là sử dụng Internet: đây là một công cụ thuận tiện để tiếp cận nhanh và dễ dàng đến một lượng thông tin khổng lồ và phong phú. Nhưng khi tham khảo cần phải có kiến thức và kinh nghiệm để sàng lọc những thông tin (vì không phải thông tin nào cũng là đúng) thì mới tìm được nguồn thông tin phù hợp, chính xác với nhu cầu một cách nhanh chóng, hiệu quả. b. Phương pháp vấn đáp: Là phương pháp mà giáo viên sẽ dùng một hệ thống câu hỏi để học sinh trả lời bằng miệng nhằm thu được những thông tin nói lên nhận thức hoặc thái độ của cá nhân đối với vấn đề nội dung bài học. c. Phương pháp quan sát: Quan sát là phương pháp thu thập thông tin về quá trình giáo dục trên cơ sở tri giác trực tiếp các hoạt động dạy – học cho ta những tài liệu về thực tiễn để có thể nắm bắt một cách hiệu quả và chính xác. Thông qua quá
4 trình quan sát, giáo viên ghi nhận lại tình hình học tập của học sinh, những vấn đề nảy sinh trong quá trình giảng dạy nhằm tìm ra biện pháp giải quyết thích hợp nhất. d. Phương pháp thực nghiệm: Giáo viên thực hiện giảng dạy ở các khối lớp. e. Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng và tổng hợp các kết quả thu được qua quá trình nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả của giải pháp. f. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra phỏng vấn tình hình học sinh, dự dự giờ, rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy phân môn thường thức mĩ thuật- bài tìm hiểu tranh dân gian. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận. Việc đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục đặc biệt là nâng cao chất lượng các giờ Mĩ thuật trong trường học đồng thời phát huy hiệu quả các năng lực phẩm chất của người học. Môn Mĩ Thuật là bộ môn mà Nhà nước - Bộ GD & ĐT có chủ trương đi đầu trong việc cải cách đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam. Đổi mới chương trình và phương pháp giảng dạy Mĩ thuật, gắn giáo dục mĩ thuật với giáo dục thưởng thức cái đẹp và kĩ năng sống cho học sinh. Công tác giảng dạy môn mĩ thuật trong trường học góp phần vào sự phát triển cảm thụ cái hay cái đẹp trong các tác phẩm tranh dân gian cho thế hệ học sinh tương lai của đất nước. Ở lớp 2, lớp 3 các em cũng đã được làm quen với tranh dân gian Việt Nam, các em đã được hình thành khả năng quan sát, tư duy, hình tượng, sáng tạo ra những bài vẽ theo ý chủ quan của mình. Trong đó mảng tranh dân gian trong phân môn “thường thức mĩ thuật” là phân môn quan trọng đóng góp một phần không nhỏ vào việc cung cấp cho các em học sinh về văn hoá dân tộc ,tìm hiểu về phong tục tập quán hay phong cách nghệ thuật của dân tộc mình và trên thế giới. Tranh dân gian Việt Nam là kho tàng độc đáo, mang đậm đà bản sắc dân tộc và có lịch sử từ rất lâu đời. Những dòng tranh tiêu biểu như Tranh Đông Hồ (Bắc Ninh), tranh Hàng Trống (Hà Nội), tranh đỏ Kim Hoàng (Hà Tây cũ), tranh Làng
5 Sình (Huế)... Tranh Đông Hồ mang giá trị nghệ thuật tạo hình độc đáo như: Màu sắc, mảng, nét, bố cục...Nội dung phản ánh về hiện thực cuộc sống, ước mong của con người, có ý nghĩa sâu sắc trong giáo dục, nâng cao nhận thức cũng như nhân cách con người. Có nhiều khái niệm khác nhau về tranh dân gian. Nhưng điểm chung đều ghi nhận “ Tranh dân gian Việt Nam có lịch sử từ lâu đời, do các nghệ nhân dân gian sáng tạo nên, được lưu truyền qua nhiều thế hệ đến ngày nay. Đã có những thời gian hưng thịnh phát triển rất mạnh, với ngày nay vẫn còn được giữ gìn và bảo tồn trong bảo tàng, một số làng nghề, một số nghệ nhân truyền thừa cho đời sau , gia đình nghệ nhân làm tranh”. Cũng có khái niệm cho rằng “ Tranh dân gian Việt Nam là một trong những loại hình nghệ thuật xa xưa, là sản phẩm của quá trình sáng tạo nghệ thuật của những nghệ nhân dân gian.Những sản phẩm nghệ thuật ấy thể hiện khát vọng, mong ước của con người về cuộc sống. Tranh thường được dùng trong những dịp lễ tết hay những sinh hoạt tín ngưỡng, nên còn gọi là tranh tết.” Thông qua học tập phát triển năng lực thẩm mĩ cho học sinh, hiểu và vận dụng sáng tạo, có ý thức gìn giữ bảo tồn di sản quý báu dân tộc, vận dụng phát huy từ vốn tinh hoa độc đáo, nét đẹp thể loại tranh Tết, lễ hội ở tranh dân gian Việt Nam trong dạy và học tạo tiền đề căn bản để học sinh có ý thức giữ gìn và phát huy các di sản văn hóa của dân tộc. Từ đó, các em thêm yêu quê hương đất nước, phấn đấu để học tập ngày càng tốt hơn. 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu. Nhìn chung về tình hình cơ sở vật chất của nhà trường đảm bảo đầy đủ, đáp ứng được mục tiêu giáo dục cũng như đáp ứng được nhu cầu giảng dạy nghiên cứu của giáo viên và nhu cầu học tập của học sinh theo chương trình đổi mới hiện nay. Ban giám hiệu nhà trường luôn làm tốt công tác tập trung mọi điều kiện để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Chú trọng xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ, làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục, tham mưu xây dựng cơ sở vật chất cho nhà trường, đổi mới, sáng tạo trong công tác quản lí, chỉ đạo chuyên môn và nhà trường. Thực hiện tốt qui chế dân chủ cơ sở, đảm bảo dân chủ, kỉ cương,
6 tình thương, trách nhiệm. Bên cạnh đó, ban Giám hiệu nhà trường luôn chú trọng triển khai có hiệu quả các cuộc vận động, các phong trào thi đua của Ngành, của Công đoàn. Hiện nay ở các trường Tiểu học hầu hết đã có đủ giáo viên được đào tạo chuyên dạy môn Mĩ thuật. Có thể nói năng lực giáo viên không còn là vấn đề phải bàn cãi. Do vậy chất lượng giảng dạy luôn được giáo viên quan tâm, đầu tư đúng mức. Nhà trường thực hiện dạy học mĩ thuật theo phương pháp mới, nội dung mới từ nhiều năm nay nên khả năng tiếp thu và nhận thức của các em học sinh cũng được cải thiện. Giáo viên áp dụng các phương pháp và hình thức dạy học mới tạo điều kiện cho các em học sinh cũng được trải nghiệm nhiều hình thức học tập mới, được tiếp cận với hình ảnh trực quan sinh động, hấp dẫn nên các em hứng thú học tập nhiều hơn. Tuy nhiên việc dạy bộ môn Mĩ thuật vẫn còn rất nhiều bất cập do nhiều yếu tố khác nhau, chưa đạt được kết quả như mục tiêu giáo dục mĩ thuật đã đề ra. Dạy học tìm hiểu tranh dân gian theo phương pháp mới sẽ rèn luyện cho học sinh rất nhiều kỹ năng, phát huy được trí tưởng tượng của các em. Các hoạt động học tập trên lớp hoàn toàn do học sinh chủ động: chủ động hợp tác, chủ động tư duy sáng tạo, chủ động phân tích đánh giá…Tuy nhiên việc học những bài tranh dân gian đối với học sinh trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi nói riêng và học sinh Đăk Lăk nói chung bị hạn chế rất nhiều vì các em chưa được thấy tranh dân gian trong thực tế mà chỉ thấy qua hình ảnh, ti vi... Mặt khác đối với học sinh lớp nhỏ, nhận thức của các em chủ yếu là nhận thức cảm tính. Các em cũng còn nhỏ tuổi nên chưa được trải nghiệm với nhiều kiến thức thực tế nên quá trình học tập sẽ khó khăn, hạn chế hơn. *Về giáo viên: Giáo viên dạy Mĩ thuật luôn được sự quan tâm của Ngành cấp trên, đặc biệt là Ban Giám hiệu nhà trường thường xuyên động viên, khuyến khích giáo viên áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy, luôn tạo mọi điều kiện để giáo viên an tâm công tác và thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Giáo viên nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có kinh nghiệm và năng lực chuyên
7 môn. Cơ sở vật chất của nhà trường khá khang trang, sạch đẹp. Có ti vi, máy tính phục vụ cho việc học tập, trải nghiệm của các em khi học mĩ thuật nói chung và trải nghiệm với tranh dân gian nói riêng. Các chủ đề trong nội dung dạy và học mĩ thuật lớp 4 nối tiếp liền mạch nhau, làm cho học sinh luôn cảm thấy hào hứng khi được khám phá, sáng tạo với nhiều trải nghiệm cũng như giúp các con có mạch kiến thức xuyên suốt và logic, dễ học, dễ tiếp thu và dễ ghi nhớ. Mặt khác, các em được thỏa thích với những sáng tạo, được trao đổi, học hỏi từ bạn rất nhiều. Thông qua hoạt động mỹ thuật thực tế, học sinh tự mình làm giàu cách biểu đạt, phân tích, đánh giá, tự lựa chọn và nhận thức để hình thành, phát triển những năng lực cá nhân. Chính bản thân các em sẽ tự tin trình bày những ý kiến cá nhân trước tập thể. Có thể nói việc giảng dạy bộ môn Mĩ thuật tương đối nhàn nhã, học sinh rất yêu thích môn học vì là một giờ học không gò bó, không có nhiều áp lực. Đó chính là một lợi thế, không phải môn học nào cũng có được. Trường học theo mô hình mới các em ngồi sẵn thành từng nhóm, thành thạo trong việc hoạt động học tập theo nhóm nên thuận lợi hơn trong quá trình học và thực hành trên lớp. * Về học sinh: Đối với học sinh Tiểu học giáo viên phải hướng dẫn vẽ từng bước chi tiết có khi các em còn chưa thực hiện được huống gì là theo phương pháp mới các em phải tự tìm ra cách thể hiện, cách vẽ, cách dựng câu chuyện… thông qua những trải nghiệm trên lớp. Hơn nữa nếu là học sinh lớp nhỏ thì vấn đề này càng đáng lo ngại, bởi lẽ không phải học sinh nào cũng sẵn sàng sáng tạo khi mà bản thân chưa hiểu, chưa nắm được cách vẽ, cách thể hiện qua các đường nét, màu sắc…để đạt yêu cầu bài học. Học sinh chưa phát huy được sự sáng tạo, chưa mạnh dạn tham gia các hoạt động trên lớp. Hoạt động theo nhóm nhiều lợi thế nhưng nếu không được tổ chức một cách khoa học thì vấn đề trật tự lớp học sẽ vượt ra khỏi tầm kiểm soát của giáo viên. Vì học nhóm, các em ngồi đối diện nhau hoặc thành vòng tròn nên hay nói chuyện,
8 đùa giỡn trong giờ học. Đặc biệt là nội dung về tranh dân gian lại là một nội dung trừu tượng, đòi hỏi các em phải có sự hiểu biết nhất định về lịch sử- địa lí, phong tục tập quán của người dân khắp mọi miền trên đất nước Việt Nam đối với một số em học sinh có lực học yếu hơn là cả một vấn đề lớn. Hầu hết giáo viên dạy bộ môn cho các em đều gặp khó khăn trong việc giảng dạy. Nề nếp lớp chưa ổn định, học sinh không quen ngồi lâu trong khuôn khổ. Giữ trật tự đã khó, để các em tham gia vào hoạt động học tập theo nhóm, theo hướng dẫn của giáo viên còn khó hơn. Kết luận: Phải giảng dạy nội dung tìm hiểu tranh dân gian cho học sinh lớp 4 và áp dụng phương pháp dạy học tích cực như thế nào cho phù hợp và đạt hiệu quả cao nhất so với mục tiêu bài học đưa ra là một vấn đề đòi hỏi giáo viên mĩ thuật như bản thân tôi phải trăn trở, suy nghĩ và tìm ra các giải pháp thích hợp nhất để việc giảng day đạt hiệu quả cao nhất có thể ? Như lời chuyên gia tư vấn Đan Mạch đã nêu tại các buổi tập huấn cho giáo viên khi thực hiện phương pháp mới của dự án SPEP “Các em học sinh khi tới trường giống như những cây non có rễ cứng cáp và đầy tiềm năng. Giáo viên chỉ đóng vai trò là những người thúc đẩy, biết cần phải thêm chất xúc tác gì vào nước tưới để giúp những cây non đó phát triển”. Cũng chính từ thông điệp này, qua quá trình giảng dạy nội dung phân môn thường thức mĩ thuật bài tìm hiểu tranh dân gian cho học sinh trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, tôi đã thực hiện và rút ra một số giải pháp cơ bản giúp giáo viên phần nào thực hiện có hiệu quả việc dạy và học có chất lượng. Bộ môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học là một trong những môn học đặc trưng, nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản của cái đẹp để các em tiếp xúc và làm quen với cái đẹp, cảm thụ, yêu quý cái đẹp, biết vận dụng vào trong cuộc sống hàng ngày. Hỗ trợ các em ở các môn học khác giúp các em phát triển toàn diện, lâu dài về Đức - trí - thể - mĩ. Trong xã hội phát triển với khoa học kĩ thuật ngày càng hiện đại, tiến bộ. Việc hiểu biết và giữ gìn những tinh hoa truyền thống, văn hóa bản sắc dân tộc ngày càng được coi trọng nhiều hơn. Thế hệ học sinh thời 4.0 nói chung và học sinh tiểu học nói riêng, các em đang dần tiếp cận với những xu thế mới, những trào lưu hiện đại , văn hóa độc hại từ khắp các môi trường khác nhau. Các em dần mất
9 đi những hứng thú với văn hóa dân gian, đặc biệt là tranh dân gian. Chính vì thế, vai trò của người giáo viên mĩ thuật là phải từ những nội dung bài học đơn giản, cụ thể trong chương trình mà khơi dậy niềm tự hào dân trộc, yêu quê hương đất nước trong chính bản thân các em lứa tuổi 9-10 . *Tình hình chung: Tổng số học sinh khối 4 năm học 2021 - 2022 là: 55 em được chia thành 2 lớp: Trường có 14 lớp học được trang bị bàn ghế, đèn phát sáng và quạt máy theo đúng tiêu chuẩn quy định. Trường là một trong số những đơn vị trường tiểu học trên địa bàn Thị xã Buôn Hồ áp dụng mô hình trường học mới VNEN nên cũng là một lợi thế khi thực hiện mô hình dạy học mĩ thuật mới . Đã có phòng học riêng cho môn mĩ thuật. Đây là sự đầu tư tích cực của nhà trường cho việc dạy và học bộ môn mĩ thuật của cô và trò trong năm học này. Tinh thần học tập của học sinh với phương pháp mới của dự án Đan Mạch là rất hăng say, thích thú và hứng khởi Thái độ học sinh với môn Mĩ thuật: Rất tích cực hợp tác và thân thiện hơn trước rất nhiều, các em rất tự giác sáng tạo khi trả lời các câu hỏi tìm hiểu tranh dân gian. Sở GD&ĐT và Phòng GD&ĐT rất quan tâm, tập huấn Mĩ thuật cho các giáo viên Mĩ thuật. Giáo viên đều hưởng ứng tích cực chủ trương đường lối của bộ GD&ĐT bộ môn Mĩ Thuật. Đối với Nhà trường đã có một số phương tiện dạy học như : Ti vi. Đường truyền internet, Bảng phụ, tranh ảnh.... Đối với học sinh thì đa số các em có đầy đủ đồ dùng học tập trong môn Mĩ thuật như: Sách học Mĩ thật, giấy, vở …học sinh rất hứng thú học tập. Bên cạnh đó có một số khó khăn nhất định: Đối với giáo viên: Một số giáo viên còn coi môn Mĩ thuật là một bộ môn phụ, cho rằng học sinh chỉ cần học tốt các môn Toán và Tiếng Việt còn các môn khác như Mĩ thuật, chỉ cần học cho có là được.
10 Đối với phụ huynh: Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm tới việc học tập môn Mĩ thuật của con em mình và cho rằng học môn Toán và Tiếng Việt mới là môn học chính. Đối với học sinh: Nhiều em tiếp thu bài còn chậm, năng khiếu còn hạn chế, chưa thực sự tập trung trong giờ học, còn xem nhẹ môn Mĩ thuật. Một số em chưa yêu thích môn Mĩ thuật, ngại học môn Mĩ thuật vì sợ phải trả lời các câu hỏi khi xem tranh dân gian hay các tác phẩm Mĩ thuật. Một số em thiếu đồ dùng học tập môn Mĩ thuật. Từ những thực trạng nêu trên, ngay từ đầu năm học 2021-2022, tôi đã tiến hành khảo sát học sinh khối lớp 4. Tôi đã cho học sinh làm bài kiểm tra trả lời các câu hỏi liên quan đến bức tranh ở tuần 15 chủ đề 6: Ngày tết, lễ hội mùa xuân( có một số bức tranh dân gian về nội dung ngày tết ). Trong tranh có những hình ảnh gì? Tranh còn có thêm hình ảnh gì khác? Hình ảnh trong được vẽ như thế nào? Bức tranh có những màu gì? Để phát hiện học sinh học tốt bằng cách thu các bài kiểm của các em và nhận xét. Qua kết quả khảo sát toàn khối thì số lượng học sinh chưa đạt theo yêu cầu còn nhiều, có đến 20 em chưa hoàn thành bài kiểm tra. Trong 20 em học sinh này đều là những em tiếp thu bài chậm, chưa thật tập trung chú ý trong giờ học và lười, không làm bài. Cho nên trong bài kiểm tra của các em chưa đạt yêu cầu và chưa hoàn thành. Với kết quả học tập của học sinh như vậy sẽ rất ảnh hưởng đến chất lượng học tập môn Mĩ Thuật nên bản thân tôi đã rất trăn trở, luôn suy nghĩ và tìm tòi các biện pháp, giải pháp để giúp học sinh học tốt hơn tìm hiểu tranh dân gian lớp 4, nhằm nâng cao chất lượng học tập môn Mĩ thuật đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. *Kết quả đầu năm học 2021 – 2022 Lớp Tổng số Thích học bài tranh dân Không thích học bài
11 gian tranh dân gian học sinh SL % SL % 4A 27 12 44,4 % 15 55,6 % 4B 27 14 52 % 13 48 % 3. Các giải pháp 3.1.Giải pháp thứ 1: Tìm hiểu nội dung, chương trình, đặc điểm dạy và học tìm hiểu tranh dân gian lớp 4 ở trường tiểu học. 3.1.1. Mục tiêu của giải pháp. Chương trình mĩ thuật gồm 5 phần nhưng hầu hết chúng ta thường rất khó khăn trong việc dạy phân môn xem tranh. Những bài dạy xem tranh thường chỉ có một vài hình ảnh minh họa đi kèm và phần đọc ở sách giáo khoa. Do đặc điểm đó mà hầu như giáo viên dạy phân môn xem tranh còn rất qua loa và học sinh thì chưa thực sự biết phân trích, biết tìm hiểu nội dung tác phẩm và hình thức thể hiện, bố cục, màu sắc, hình tượng nghệ thuật để bồi dưỡng dần năng lực cảm nhận nghệ thuật thực sự cho các em. Trong những năm học vừa qua, tôi được phân công giảng dạy môn Mĩ thuật tại trường. Tôi thấy hầu hết các em đều thích học vẽ, các em học tập với tinh thần hăng say, cảm nhận được cái hay, cái đẹp khi xem tranh dân gian. Bên cạnh đó còn một số học sinh nhút nhát, rụt rè chưa mạnh dạn nói lên những suy nghĩ của mình, một số em còn chán nản không thích học, đặc biệt là khi chia sẻ cảm nhận của mình về tranh dân gian và mô phỏng lại tranh. Học sinh vùng nông thôn nên việc tiếp thu kiến thức và thực hành còn nhiều hạn chế. Các em chưa từng được tiếp xúc với quá trình làm tranh dân gian; tiếp xúc với tranh cũng chỉ qua sách vở. Việc tìm hiểu về tranh dân gian, văn hóa dân gian lại mang đặc trưng riêng vùng miền. Lứa tuổi tiểu học ham chơi hay quên những việc thầy cô dặn dò chuẩn bị cho tiết học sau. Bên cạnh đó, vì nội dung bài học thời lượng hơi ít, phân phối tận những tuần cuối năm học nên việc hứng thú với nội dung bài học bị ảnh hưởng rất nhiều. Nội dung của tranh dân gian chủ yếu nói về cuộc sống, sinh hoạt, tín ngưỡng của người lớn; với lứa tuổi 9-10 các em chưa thể cảm nhận hết được nội dung ý nghĩa mà các nghệ nhân muốn truyền tải trong tranh.Vì thế, học sinh khó khăn
12 trong việc tìm hiểu, cảm thụ tranh dân gian, đặc biệt là nêu cảm nhận của mình về bức tranh. Tôi nhận thấy vấn đề chính của các nhược điểm trên là học sinh chưa xác định yêu cầu cần đạt cụ thể của bài học, chưa phân biệt được sự khác nhau giữa các dòng tranh dân gian đặc trưng của vùng miền; chưa biết liên hệ kiến thức xã hội khi tìm hiểu tranh dân gian. Tất cả những vấn đề trên rất đáng lo ngại, ảnh hưởng lớn đến việc học bài tìm hiểu tranh dân gian của học sinh, cho nên tôi đã tiến hành điều tra tại khối lớp 4 năm học 2021- 2022, xem có bao nhiêu em thích học bài tranh dân gian và bao nhiêu em không thích học bài tranh dân gian để từ đó tìm ra biện pháp khắc phục và kết quả như sau: 3.1.2. Nội dung của giải pháp. Tranh dân gian Việt Nam là kho tàng độc đáo, mang đậm đà bản sắc dân tộc và có lịch sử từ rất lâu đời. Những dòng tranh tiêu biểu như Tranh Đông Hồ (Bắc Ninh), tranh Hàng Trống (Hà Nội), tranh đỏ Kim Hoàng (Hà Tây cũ), tranh Làng Sình (Huế)... Tranh Đông Hồ mang giá trị nghệ thuật tạo hình độc đáo như: Màu sắc, mảng, nét, bố cục...Nội dung phản ánh về hiện thực cuộc sống, ước mong của con người, có ý nghĩa sâu sắc trong giáo dục, nâng cao nhận thức cũng như nhân cách con người. Tranh dân gian là đại diện cho cuộc sống thẩm mĩ của người dân Việt Nam từ những thế kỉ trước. Là dòng tranh mang tính đại chúng, đặc trưng xã hội của dòng tranh dân gian rất cao. Tranh được tạo ra từ các làng nghề truyền thống lâu đời, kĩ thuật làm tranh cũng mang tính chất thô sơ, truyền nghề; tranh dân gian không có tác giả cụ thể, có rất nhiều các phiên bản khác nhau vì tính chất đại chúng. Các dòng tranh dân gian khác nhau cũng đại diện cho nhiều tầng lớp, vùng miền khác nhau trên khắp đất nước Việt Nam. Nổi bật nhất trong các làng nghề tranh dân gian Việt Nam và còn tồn tại đến ngày nay là các dòng tranh Đông Hồ, Hàng Trống, Kim Hoàng hay tranh làng Sình. Bài tìm hiểu tranh dân gian nhằm giúp cho học sinh làm quen tiếp xúc với
13 các bức tranh đẹp, thông qua ngôn ngữ của mĩ thuật là hình, nét, màu sắc , bố cục, … giúp cho các em có được những hiểu biết về thường thức cái đẹp trong mĩ thuật, hình thành cho các em tình cảm, thị hiếu thẩm mĩ tốt, lành mạnh. Thông qua những bức tranh dân gian, các em có thể biết thêm về văn hóa các vùng miền trên cả nước, hiểu thêm về phong tục văn hóa, lối sống của nhân dan ta trong các giai đoạn lịch sử. Từ đó các em có thêm vốn sống, vốn tư liệu để học tập, vẽ tranh. Nội dung dạy học trong chương trình lớp 4 gồm có: Chủ đề: Tìm hiểu tranh dân gian Đông Hồ ( 2 tiết) Chương trình mĩ thuật 4 có lồng ghép các bức tranh dân gian và nội dung về tranh dân gian trong một số chủ đề khác nhau và có riêng một nối dung bài học về tìm hiểu tranh dân gian cụ thể là tranh dân gian Đông Hồ. Trong chủ đề tìm hiểu về tranh dân gian Đông Hồ này, yêu cầu cần đạt của bài học là: + Hiểu biết về nguồn gốc, nội dung và vẽ đẹp của tranh dân gian Việt Nam. + Biết yêu quý, có ý thức giữ gì n và bảo tồn nghệ thuật dân tộc. + Trải nghiệm, liên kết với tác phẩm bằng hình thức in mộc bản (nếu có) vẽ màu vào hình tranh dân gian hoặc vẽ lại được tranh dân gian. + Giới thiệu, nhận xét và nêu được cảm nhận về sản phẩm của mình, của bạn. Qua mục tiêu yêu cầu cần đạt của bài học chúng ta thấy được tầm qua trọng của tranh dân gian trong kho tàng nghệ thuật dân tộc nói chung. Chỉ qua 2 tiết học với tổng thời gian 70-75 phút, giáo viên phải truyền đạt cho học sinh lượng kiến thức khá rộng so với tầm hiểu biết của các em. + Đặc điểm dạy và học tìm hiểu tranh dân gian: Nội dung và yêu cầu kiến thức của bài được sắp xếp từ mức độ nâng cao dần. Ở lớp 4 ngoài việc làm quen tiếp xúc với các bức tranh, việc mô tả và nhận xét các bức tranh yêu cầu ở mức độ cao hơn, cụ thể hơn và có trọng tâm tập trung vào cách chọn hình tượng, cách sắp xếp hình mảng chính, mảng phụ cách phối hợp màu, cách tô màu hài hoà làm rõ nội dung. Bên cạnh đó học sinh còn phải thể hiện được những cảm nhận, những suy nghĩ tình cảm cá nhân của mình trước các bức
14 tranh, và bước đầu biết phân biệt được đâu là tranh đẹp và đâu là tranh chưa đẹp khi xem tranh. Đây là các bậc thang đầu tiên để dẫn dắt học sinh bước vào thế giới cái đẹp với một thị hiếu thẩm mĩ đúng đắn lành mạnh, đồng thời giúp các em biết thưởng thức được cái đẹp trong cuộc sống và trong nghệ thuật biết yêu quý và trân trọng cái đẹp. Dựa vào yêu cầu cụ thể của bài học, giáo viên có thể giới thiệu cho các em biết về quy trình để làm tranh dân gian nói chung và tranh Đông Hồ nói riêng. Bên cạnh việc thưởng thức cái đẹp, học sinh còn một nhiệm vụ quan trọng nữa để đạt được những yêu cầu của bài học đó là phải trải nghiệm, liên kết với tác phẩm bằng hình thức in mộc bản (nếu có) vẽ màu vào hình tranh dân gian hoặc vẽ lại được tranh dân gian. Đối với điều kiện cụ thể của nhà trường, các em sẽ thực hiện nội dung liên kết này bằng cách đó là vẽ lại một bức tranh dân gian có trong nội dung bài học. Vì điều kiện cụ thể của địa phương, chúng ta không thể cung cấp tranh in mộc bản( bước 3) cho các em trải nghiệm nên các em sẽ vẽ lại tranh dân gian bằng giấy A4. Đây có thể là một thách thức khá lớn đối với hầu hết các em học sinh. Sau đó các em lại phải nhận xét về các bài “chép tranh” của nhau để chọn ra bài vẽ tốt nhất, từ hoạt động này đã tạo ra vô vàn dị bản cho tranh dân gian. Các em ngoài việc cảm nhận cái đẹp trong tranh dân gian còn phải biết liên hệ thực tế cuộc sống để bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống của tranh dân gian. Với yêu cầu này đòi hỏi các em phải có lòng yêu nước, yêu quê hương, tinh thần trách nhiệm rất cao. Đây là những phẩm chất cần phải có trong mỗi con người Việt Nam. 3.1.3. Cách thức và điều kiện thực hiện giải pháp. Tìm hiểu nội dung, chương trình, đặc điểm dạy và học tìm hiểu tranh dân gian lớp 4 ở trường tiểu học. Đây là một yêu cầu bắt buộc đối với người giáo viên mỗi khi lên lớp. Giáo viên phải tìm hiểu, nghiên cứu về nội dung, phân phối chương trình để đề ra các biện pháp dạy học cho phù hợp. Để lên lớp dạy học có hiệu quả cao thu hút học sinh và nội dung bài học người giáo viên phải chuẩn bị đầy đủ về cơ sở vật chất, dồ dùng và phương tiện dạy học. Cụ thể trong chủ đề này, người giáo viên muốn học sinh của mình hứng thú khi xem tranh dân gian, hứng thú khi
15 trải nghiệm vẽ tranh dân gian thì người giáo viên phải tìm tỏi thêm nguồn kiến thức bên ngoài sách giáo khoa để giới thiệu cho học sinh. Phải tìm được nguồn tư liệu tranh ảnh bám sát nhất với tranh gốc, màu sắc hình vẽ rõ ràng có như vậy mới khơi dậy được hứng thú học tập, các em có thể cảm nhận tranh và trải nghiệm vẽ lại tranh cho chính xác nhất. Với điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường có đủ về phòng học mĩ thuật riêng, có ti vi trình chiếu hỗ trợ quá trình dạy học, có mạng internets phục vụ cho quá trình tra cứu thông tin hỗ trợ dạy học; đây chính là điều kiện thuận lợi nhất cho quá trình dạy và học của giáo viên và học sinh để đạt kết quả tốt nhất theo yêu cầu bài học đề ra. 3.2. Giải pháp thứ 2:Một số giải pháp khác cho việc dạy và học tìm hiểu tranh dân gian lớp 4 Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi. 3.2.1: Mục tiêu của giải pháp Ngoài việc tìm hiểu về nội dung, phân phối chương trình môn học, để việc dạy và học nội dung tìm hiểu tranh dân gian có hiệu quả người giáo viên còn phải tìm ra nhiều biện phác khác nhau để thực hiện tiết dạy cho hoàn thiện. Mĩ thuật là một môn học cần thiết góp phần quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Là một môn học giúp học sinh rèn luyện tri giác và khả năng thể hiện đối tượng vẽ cho học sinh, thông qua thực hành mĩ thuật, các em được rèn luyện cách phân tích, so sánh, đối chiếu với phương pháp từ bao quát đến chi tiết, điều đó giúp cho tư duy phát triển. Học mĩ thuật học sinh có điều kiện tiếp xúc và làm quen với cái đẹp, biết tạo ra cái đẹp và vận dụng cái đẹp vào trong sinh hoạt, học tập hàng ngày, mĩ thuật còn tạo điều kiện cho các em học tốt các môn học khác .... Với mục tiêu như vậy, người giáo viên mĩ thuật có nhiệm vụ, đó là phải làm sao để chuyển đến cho học sinh cái hay cái đẹp, những kiến thức cơ bản nhất mà học sinh có thể lĩnh hội một cách nhanh nhất, có hiệu quả nhất, muốn đạt được mục đích đó giáo viên phải biết vận động kết hợp hài hòa mọi phương pháp dạy học cho từng tiết dạy.
16 Đặc biệt ở phân môn thường thức mĩ thuật nếu dạy có hiệu quả giúp các em cảm nhận sâu sắc về con người, cảnh vật...quê hương đất nước. Từ đó làm giàu thêm tình yêu quê hương, đất nước trong lòng các em, để các em hăng say, đam mê môn mĩ thuật. 3.2.2: Nội dung của giải pháp. Thực tế giảng dạy, tham khảo dự giờ và trao đổi với bạn bè, đồng nghiệp về môn học tôi cảm thấy hầu hết các em học sinh và giáo viên đều cho là môn học khó, cái khó ở đây phải chăng là cái ngại, ngại dạy, ngại nghiên cứu bài và ngại học. Đối với giáo viên: Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn tổ khối tôi thường xuyên trao đổi với các giáo viên chủ nhiệm nhắc nhở học sinh lớp mình soạn sách vở, đồ dùng học tập đầy đủ đúng thời khóa biểu, khuyến khích học sinh bằng cách trong 15 phút sinh hoạt đầu giờ Hội đồng tự quản tổ chức các trò chơi đố bạn trả lời các câu hỏi liên quan đến tiết học để các em nắm chắc và nhớ lâu kiến thức tìm hiểu tranh dân gian. Giáo viên phải đổi mới các hình thức, phương pháp dạy học mới khi thực hiện tiết dạy tìm hiểu về tranh dân gian. Giáo viên phải xác định rõ ràng những yêu cầu cốt lõi của nội dung bài học: Kiến thức kĩ năng cơ bản cần đạt được sau giờ học. Những kĩ năng hợp tác, rèn luyện cho học sinh. Thái độ học tập của học sinh trong giờ học. Bên cạnh đó là các phương tiện dạy học sử dung khi thực hiện tiết dạy: Giáo án được soạn theo phương pháp dạy học mĩ thuật mới. Tài liệu tham khảo, đồ dụng dạy học, tranh ảnh, sách báo tư liệu liên quan. Bảng phụ hoạt động nhóm, nam châm, phấn màu... Dự kiến các phương pháp dạy học có thể áp dụng trong tiết học: Hướng dẫn cho các em cách chuẩn bị bài ở nhà. Giáo viên phải chuẩn bị bài kĩ lưỡng.
17 Giáo viên cần phải sưu tầm những tài liệu liên quan nội dung bài, hình ảnh tư liệu từ nhiều nguồn khác nhau đảm bảo độ tin cậy về thông tin. Đa số các đồ dùng dạy học tranh dân gian dều là các sản phẩm in ấn mộc bản nên có thể có nhiều phiên bản về màu sắc. Giáo viên cần phải hiểu vấn đề này để có thể giải thích cho các em khi các em thắc mắc. Khi giáo viên nêu một kiến thức nào đó mà có tranh ảnh và giải thích cụ thể thì các em sẽ chú ý đến lời giangr của giáo viên hơn và các em cũng sẽ tin tưởng giáo viên. Vận dụng nhiều phương pháp dạy học khác nhau trong quá trình dạy. Đối với mỗi bài thường thức mĩ thuật nói chung và tìm hiểu tranh dân gian nói riêng, tôi lại áp dụng các phương pháp dạy học khác nhau để lôi cuốn các em. Và đặc điểm chung các phương pháp của tôi đưa ra là các em học sinh là những người tìm và thu thập thông tin còn giáo viên chỉ là người bổ sung và quyết định tính chính xác của những thông tin đó. Đối với phụ huynh: Nhiều phụ huynh chưa nhận thức đúng đắn, còn xem thường môn học này. Để khắc phục tình trạng này, tôi đã thường xuyên trao đổi qua điện thoại để phụ huynh nhận thức được tầm quan trọng của các môn học trong sự phát triển về tâm lí thẩm mĩ của các con. Vừa làm công tác tư tưởng, vừa nhắc nhở phụ huynh quan tâm tới các em nhiều hơn nữa như soạn sách, vở đúng thời khóa biểu. Mua đồ dùng học tập đầy đủ. Kiểm tra việc học tập của con em thường xuyên. Cũng thông qua những liên hệ của giáo viên với phụ huynh, giáo viên có thể nhờ sự hỗ trợ của phụ huynh cho nội dung bài học bằng cách nhờ phụ huynh hỗ trợ các con trong việc tìm kiếm nội dung liên quan đến bài học trên sách báo, internet... để việc học tập có chất lượng hơn. Đối với học sinh: + Đối với học sinh tiếp thu bài tốt, tôi tổ chức cho học sinh thi đua với nhau kể tranh dân gian mà em biết ngoài các tranh trong sách giáo khoa. Ngoài ra tôi còn khuyến khích cho các em trả lời Bức tranh nào đẹp? Vì sao đẹp. + Đối với học sinh tiếp thu chậm, ít tập trung: - Tôi hướng dẫn cho học sinh tìm hiểu tranh dân gian:
18 Như tổ chức cho các em học sinh chơi trò chơi “ Kể các hình ảnh có ở trong tranh”. Mục đích của trò chơi là rèn cho những học sinh tiếp thu còn chậm, nhớ được các các hình ảnh. Chẳng hạn, Bạn A đố bạn B: Đố bạn trong tranh có hình ảnh gì? Trong tranh có màu gì? Bạn B trả lời và bạn B cũng có thể đố ngược lại bạn A. Qua trò chơi đó các em có thể tiếp thu kiến thức một cách nhanh nhất và từ đó các em sẽ tự tin mạnh dạn hơn. Trong những giờ ra chơi các em cũng có thể ngồi lại tạo thành một nhóm hay nhiều nhóm khác nhau để các em có thể đố nhau... - Thường xuyên kiểm tra sách, vở đồ dùng học tập và có chép bài môn học của các em. Ngoài các phương tiện phục vụ dạy học, giáo viên còn làm thêm đồ dùng dạy học phù hợp cho tiết học. Về dạy học: - Công tác chuẩn bị: Đối với giáo viên: Mĩ thuật là một môn học của” nghệ thuật tri giác” nên việc cụ thể hóa bài dạy bằng những tranh ảnh, vật mẫu là chủ yếu. Do vậy việc chuẩn bị kĩ về đồ dùng dạy học là một yêu cầu cần thiết đối vưới giáo viên, bởi chính trên cơ sở đồ dùng dạy học, cấu trúc bài học và hệ thống câu hỏi. Qua đồ dùng dạy học, học sinh sẽ cảm nhận được vẻ đẹp một cách cụ thể giúp các em dễ học, dễ nhớ và vận dụng, liên hệ bài học và thực tế một cách dễ dàng. Giáo viên chuẩn bị tranh, ảnh phiên bản của tranh dân gian cỡ lớn để học sinh dễ quan sát, tranh có nội dung gắn liền với bài học và gần gũi với bài học. Ngoài ra chuẩn bị các tranh khác có liên quan đến nội dung của bài nhằm làm phong phú thêm cho tiết dạy và mở rộng kiến thức cho học sinh. Chuẩn bị hệ thống câu hỏi trên phiếu: Giáo viên nghiên cứu nội dung bài dạy trước ở nhà và chọn ra một số câu hỏi Chuẩn bị giấy A3, A4, bút nét to, nam châm… Đối với học sinh:
19 Phải sưu tầm các hình ảnh về tranh và xem một số tranh có liên quan đến nội dung của bài học. - Vận dụng những phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh: + Phương pháp quan sát : Giáo viên sử dụng tranh ảnh tranh dân gian … Cần xem kĩ tranh trước và chuẩn bị các câu hỏi cần làm rõ các nội dung: Tên bức tranh Nội dung chủ đề Chất liệu vẽ tranh Hình ảnh chính, phụ trên bức tranh Cách sắp xếp hình vẽ của bức tranh Màu sắc có ở trên tranh Cảm nhận về bức tranh (thích hay không thích) + Phương pháp gợi mở: Là hình thức dùng các câu hỏi gợi mở để học sinh trả lời nhằm giúp học sinh tìm hiểu nội dung bức tranh. + Phương pháp tổ chức trò chơi: Ở giờ học tìm hiểu tranh dân gian để tạo hứng thú cho học sinh tích cực hoạt động, giáo viên tổ chức trò chơi giúp các em có tinh thần thoải mái. Trò chơi giúp các em phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo thông qua trò chơi. Vì vậy giáo viên chọn trò chơi phù hợp với nội dung bài dạy. Trò chơi không chiếm quá nhiều thời gian, nhưng đảm bảo vui nhộn để giúp học sinh thư giãn thoải mái . + Phương pháp thảo luận nhóm : Giáo viên đưa mỗi nhóm các câu hỏi thảo luận. Ví dụ bài tìm hiểu tranh dân gian, giáo viên đưa cho mỗi nhóm 1 phiếu câu hỏi: Tranh vẽ đề tài gì? Tranh có các hình ảnh gì? Hình ảnh nào là chính trong tranh? Tranh có những màu gì? Tranh vẽ bằng chất liệu gì?
20 Các nhóm thảo luận xong, sau đó nhóm trưởng đại diện các nhóm sẽ phát biểu ý kiến của nhóm mình, các nhóm khác nhận xét và bổ sung ý kiến. Sau khi các nhóm trình bày xong, giáo viên bổ sung kết luận chốt lại. Vận dụng các phương pháp dạy học trên, kích thích học sinh hoạt động một cách tích cực hơn. + Phương pháp tổ chức xem tranh - Sưu tầm tranh ảnh - Hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu. - Tổ chức học sinh thường thức các bức tranh. Giáo viên đưa ra: Chủ đề của bức tranh là gì? (vẽ cái gì?) Mô tả hình dáng, đặc diểm, vị trí của các hình ảnh? Hình ảnh nào phụ, chính có ở trên tranh? Có những màu nào vẽ lên tranh? Em thích hình ảnh nào nhất trong tranh? Tại sao thích? Dù áp dụng theo phương pháp nào giáo viên cũng cần cung cấp cho học sinh những kiến thức về bài học chính xác, khi đó học sinh mới nắm bắt được chính xác nội dung, hiểu rõ hơn về bài mình đang học và biết liên hệ được với thực tiễn. Ví dụ cụ thể khi tôi tiến hành dạy bài 19: Xem tranh dân gian Việt Nam tôi cũng thực hiện theo các biện pháp đã nêu: Tìm hiểu về nội dung, yêu cầu cần đạt của bài học: Sau bài học các em sẽ: Năng lực chung + Tự chủ tự học: Tự chuẩn bị được tranh ảnh, đồ dùng học tập phục vụ cho nội dung bài học. + Giao tiếp và hợp tác: Thảo luận với bạn, trao đổi với giáo viên về nội dung bài học. + Giải quyết vấn đề: Dựa vào những kiến thức bài học, các em có thể vẽ lại được những bức tranh theo yêu cầu bài tập. Năng lực đặc thù: + Năng lực quan sát thẩm mĩ: Hiểu biết về tranh dân gian Việt Nam và các loại