Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách Đội TNTP HCM để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục ở trường tiểu học

Chia sẻ: Tomjerry004 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Điểm mới trong đề tài là đã đưa ra các biện pháp phù hợp với quy trình quản lý; phù hợp với tình hình thực tế của tất cả các trường phổ thông và tôi đã áp dụng các biện pháp đó ở nhiều trường tôi công tác có tính khả thi cao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách Đội TNTP HCM để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục ở trường tiểu học

PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Hơn nửa thế kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Bác Hồ kính yêu và sự dìu dắt của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, phong trào thiếu nhi cả nước ngày càng phát triển mạnh mẽ. Đội TNTP HCM trở thành nơi hội tụ của thiếu nhi và không ngừng lớn mạnh, xứng đáng là lực lượng giáo dục tích cực trong và ngoài nhà trường, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay Việt Nam bước vào thời kỳ CNHHĐH, con người được đặt ở trung tâm chiến lược phát triển kinh tế xã hội, trong đó lớp thiếu niên nhi đồng hôm nay sẽ là người chủ tương lai của đất nước. Trước những nhu cầu và sự phát triển đa dạng của thiếu nhi, vấn đề đặt ra là công tác Đội và phong trào thiếu nhi trong thời kỳ mới sẽ đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ mới. Nhận thức rõ vấn đề này, Đảng ta đã thực sự coi "'Giáo dục Đào tạo là quốc sách hàng đầu". Trong văn kiện hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII đã khẳng định: "Nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản của giáo dục nhằm xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, CNHHĐH đất nước, giữ gìn và phát huy các giá trị của văn hoá dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức và kỷ luật, có sức khoẻ, là những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên" như lời căn dặn của Bác Hồ". Đến văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng lại nhấn mạnh: "Phát triển giáo dục đào tạo là một trong những động lực quan trọng
thúc đẩy sự nghiệp CNHHĐH, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người yếu tố cơ bản để phát triển xã hội tăng trưởng nhanh và bền vững". Nghị quyết Hội nghị TW 8 Khóa XI “về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và đào tạo” số 29 ngày 4 tháng 11 năm 2013 xác định: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực”. Như vậy tổ chức Đảng các cấp đã thực sự quan tâm đến sự nghiệp giáo dục và từng bước đầu tư cho giáo dục, tạo điều kiện cho giáo dục phát triển nhằm đào tạo nhân lực bồi dưỡng nhân tài để xây dựng quê hương đất nước. Tổ chức Đội TNTP HCM ở trường tiểu học có mục đích tập hợp, đoàn kết rộng rãi thiếu nhi vào tổ chức Đội để cùng nhà trường giáo dục các em học tập và rèn luyện theo 5 điều Bác Hồ dạy, trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ kính yêu. Mục đích của hoạt động Đội TNTP HCM thống nhất với mục tiêu giáo dục của nhà trường. Đội là người hỗ trợ tích cực, là cầu nối giữa nhà trường và xã hội, cùng nhà trường thực hiện nội dung và mục đích giáo dục. Tổ chức triển khai mọi chủ trương của nhà trường, động viên, cổ vũ tất cả học sinh tham gia. Tổ chức Đội TNTPHCM cũng là cầu nối giữa nhà trường và xã hội góp phần thực hiện nguyên lý giáo 2
dục của Đảng: "Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội". Đội TNTP HCM là một thành viên giáo dục trong và ngoài nhà trường, các em thiếu nhi vừa là đối tượng vừa là lực lượng giáo dục chủ yếu của Đội. Để quản lý, chỉ đạo, tổ chức hoạt động Đội trong trường tiểu học có hiệu quả, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đòi hỏi sự phối hợp thống nhất giữa hiệu trưởng và tổng phụ trách Đội. Trên thực tế hiệu trưởng nhận thức chưa đầy đủ về vai trò, nhiệm vụ hoạt động Đội và sự phối hợp giữa hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội trong trường tiểu học hiện nay còn nhiều bất cập. Xuất phát từ những lý do khách quan và chủ quan như đã phân tích ở trên, tôi nhận thấy rằng cần phải lựa chọn đề tài "Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách Đội TNTP HCM để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục ở trường tiểu học". * Điểm mới của đề tài. Đề tài “Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách Đội TNTP HCM để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục ở trường tiểu học” là một đề tài đã được rất nhiều tài liệu nói đến nhưng trên thực tế ở nhiều trường tiểu học việc phối hợp giữa Hiệu trưởng với Tổng phụ trách Đội đã bị lãng quên hoặc có phối hợp nhưng ở mức độ thấp. Bởi vậy, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài này để nghiên cứu. Điểm mới trong đề tài là tôi đã đưa ra các biện pháp phù hợp với quy trình quản lý; phù hợp với tình hình thực tế của tất cả các trường phổ thông và tôi đã áp dụng các biện pháp đó ở nhiều trường tôi công tác có tính khả thi cao. 1.2. Phạm vi nghiên cứu 3
Tìm hiểu kinh nghiệm phối hợp giữa Hiệu trưởng với giáo viên tổng phụ trách Đội ở trường tiểu học. 4
II. PHẦN NỘI DUNG 2.1. THỰC TRẠNG VỀ SỰ PHỐI HỢP GIỮA HIỆU TRƯỞNG VỚI GIÁO VIÊN TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC. 2.1.1 Thực trạng về công tác Đội TNTP HCM ở các trường tiểu học hiện nay. Hiện nay, công tác Đội và phong trào thiếu nhi của nhà trường vẫn được duy trì và phát triển cả bề rộng lẫn chiều sâu, thu hút được đa số các em tham gia hoạt động nên đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Tuy nhiên trong quá trình hoạt động Đội vẫn còn nhiều khó khăn. Do đặc thù của một số Nhà trường(Trường vùng khó...). Mặt khác, giáo viên tổng phụ trách chưa được ổn định ở một vị trí, chỉ làm tổng phụ trách Đội từ một đến hai năm sẽ đổi giáo viên tổng phụ trách mới (do thuyên chuyển..) do đó giáo viên tổng phụ trách thiếu kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động. Hơn thế nữa giáo viên tổng phụ trách còn phải kiêm nhiệm nên thời gian dành cho công tác Đội Sao còn ít. Có nhiều giáo viên chủ nhiệm lớn tuổi nên khó khăn trong hướng dẫn cho các em hoạt động. Tài liệu công tác Đội còn thiếu, cơ sở vật chất phục vụ hoạt động Đội còn đơn giản chưa đáp ứng với nhu cầu cần thiết của Đội. Mặc dù có nhiều khó khăn như vậy nhưng giáo viên tổng phụ trách Đội phải chủ động trong hoạt động mới đạt được kết quả nhất định. Thực hiện đầy đủ 3 chương trình công tác Đội (nhi đồng chăm ngoan, thiếu niên sẵn sàng, phụ trách tài năng) quan tâm xây dựng Ban chỉ huy liên đội, đội cờ đỏ, đội cờ, đội trống… Tập huấn cho anh chị phụ trách và phụ trách sao, ban chỉ huy liên đội, chi đội. Tổ chức tốt đại hội liên đội đầu năm, xây dựng quy chế thi đua khen thưởng và công khai cho toàn liên đội nắm rõ để thực hiện. Hàng 5
tháng tổng phụ trách Đội nắm kế hoạch chung của Hội đồng Đội huyện để xây dựng kế hoạch cụ thể phù hợp với tình hình của nhà trường và được Hiệu trưởng duyệt trước khi triển khai thực hiện, làm tốt công tác tuyên truyền vận động, tổ chức nhiều cuộc thi có ý nghĩa và tổ chức nhiều phong trào được đông đảo thiếu niên, nhi đồng tham gia như: phong trào đền ơn đáp nghĩa, giúp đỡ bạn nghèo, đôi bạn cùng tiến, vì vậy nhiều liên đội luôn đạt danh hiệu vững mạnh xuất sắc. 2.1.2. Thực trạng về nhận thức của Hiệu trưởng về công tác Đội TNTP HCM. Hiệu trưởng trường tiểu học với tư cách là người lãnh đạo cao nhất trong nhà trường nên cần có sự quan tâm chỉ đạo hoạt động Đội. Hoạt động Đội nhằm hỗ trợ cho việc nâng cao chất lượng giáo dục, tạo động cơ học tập đúng đắn cho học sinh. Tuy nhiên nhiều hiệu trưởng chưa thật sâu sắc về vai trò, vị trí, chức năng của tổ chức Đội trong nhà trường tiểu học; sự phối hợp giữa hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội chưa nhịp nhàng ở tất cả các khâu của quá trình quản lý, từ việc lập kế hoạch, chỉ đạo thực hiện kế hoạch đến kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch. Vì vậy việc tạo điều kiện về thời gian, kinh phí, nhân lực chưa ở mức tối đa. Mặt khác một số hiệu trưởng cũng chưa quán triệt nhận thức về tầm quan trọng của công tác Đội cho giáo viên. Vì vậy giáo viên còn coi công tác Đội là trách nhiệm của giáo viên tổng phụ trách Đội. Nếu có sự nhắc nhở của giáo viên tổng phụ trách Đội thì họ mới tham gia nhưng chưa có ý thức và trách nhiệm nên chỉ tham gia một cách đối phó. 2.1.3. Thực trạng về công tác xây dựng kế hoạch hoạt động Đội. Nhận thức rõ công tác Đội TNTP HCM là công việc quan trọng đầu tiên trong các khâu quản lý. Sau khi nhận được kế hoạch hướng dẫn, chỉ đạo của phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng triển khai, giáo viên tổng phụ trách 6
Đội xây dựng kế hoạch sau đó trình lên Hiệu trưởng duyệt. Như vậy bản kế hoạch hoạt động Đội mới phù hợp và có tính khả thi cao. Tuy nhiên việc phối hợp xây dựng kế hoạch hoạt động Đội giữa Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách vẫn còn một số hạn chế cụ thể như trong các bước xây dựng kế hoạch giữa Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách chưa phối hợp một cách chặt chẽ. Để xây dựng kế hoạch bước đầu tiên là thu thập và xử lý thông tin, nghiên cứu đánh giá thực trạng bên trong và bên ngoài nhà trường, dự báo kết quả sẽ đạt được. Song Hiệu trưởng và giáo viên chưa thực hiện tốt mà chủ yếu xây dựng kế hoạch theo hướng dẫn của cấp trên. Do đó kế hoạch không phù hợp với thực tế của nhà trường. Ví dụ: Cấp trên chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động Đội trong đó có phong trào "Em yêu đường sắt quê em" nhưng mốt số xã có trường trường tiểu học đóng không có đường sắt đi qua nhưng giáo viên tổng phụ trách cứ xây dựng phong trào này thì làm sao thực hiện được... Bước thứ hai là thiết lập các mục tiêu. Đây là yếu tố quan trọng nhất trước khi xây dựng một bản kế hoạch. Nhưng hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách chưa quan tâm đúng mức mà chỉ xây dựng kế hoạch để đạt được chỉ tiêu của cấp trên đề ra nhằm đạt danh hiệu thi đua. Trong xây dựng kế hoạch cần phải có nhiều phương án thực hiện để tuỳ vào điều kiện cụ thể để lựa chọn phương án cho phù hợp, tránh bị động. Do chỉ xây dựng một phương án duy nhất nên nhiều lúc phương án đó không phù hợp với điều kiện thực tiễn nhưng cũng phải thực hiện hoặc có thay đổi dẫn đến bị động, do đó hiệu quả hoạt động thấp. 2.1.4. Thực trạng về việc tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động Đội Tổ chức là quá trình là quá trình phân phối và sắp xếp nguồn nhân lực theo những cách thức nhất định để đảm bảo tốt nhất mục tiêu. Chức năng tổ chức là chức năng quan trọng thứ hai sau chức năng kế hoạch. Trường tiểu 7
học cần có sự phối hợp giữa Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách trong việc tổ chức hoạt động Đội. Sau khi xây dựng xong bản kế hoạch hoạt động Đội, giáo viên tổng phụ trách căn cứ vào tính chất công việc, số lượng công việc để dự kiến nhân lực cần thiết cho hoạt động đó đạt hiệu quả cao. Sau đó trình lên Hiệu trưởng và yêu cầu Hiệu trưởng bố trí, điều động nhân lực cùng tham gia với giáo viên tổng phụ trách Đội. Với cách phối hợp tổ chức hoạt động Đội như vậy mới tạo được sức mạnh tổng hợp trong nhà trường cùng tham gia vào hoạt động Đội và đem lại kết quả hoạt động cao và đạt kế hoạch đề ra. Thế nhưng sự phối hợp tổ chức giữa Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách nhiều trường vẫn còn một số hạn chế như: Nhiều lúc Hiệu trưởng không bố trí, sắp xếp được lực lượng tham gia hoạt động Đội do bận việc chuyên môn hoặc lý do ý thức của các thành viên trong nhà trường không muốn tham gia hoạt động. Họ ỷ lại và cho rằng hoạt động Đội là công việc, là trách nhiệm của giáo viên tổng phụ trách Đội còn giáo viên chỉ lo công việc chuyên môn là giảng dạy. Với những lý do đó nên việc tổ chức, phân công nhân lực thực hiện kế hoạch hoạt động Đội ở trường tiểu học còn gặp nhiều khó khăn, chất lượng hiệu quả giáo dục chưa đáp ứng với mục tiêu đề ra. 2.1.5. Thực trạng về việc chỉ đạo hoạt động Đội. Sau khi xây dựng xong kế hoạch hoạt động Đội, tổ chức được nguồn nhân lực để thực hiện kế hoạch đặt ra thì việc tiếp theo cũng không kém phần quan trọng đó là chỉ đạo hoạt động. Để phối hợp với giáo viên tổng phụ trách Đội chỉ đạo hoạt động Đội, Hiệu trưởng giao trách nhiệm cho mỗi thành viên và tổ chức trong nhà trường phải thực hiện trực tiếp tham gia chỉ đạo và giúp đỡ học sinh hoạt động Đội. Đưa kết quả tham gia hoạt động Đội vào chỉ tiêu thi đua của giáo viên và tập thể học sinh. Còn giáo viên tổng phụ trách Đội thực hiện chỉ đạo với vai trò chỉ huy, hướng dẫn và triển khai các 8
nhiệm vụ một cách trực tiếp. Như vậy chất lượng và hiệu quả giáo dục học sinh mới đạt cao. Vậy mà sự phối hợp chỉ đạo hoạt động Đội và giáo viên tổng phụ trách Độỉ ở nhiều trường tiểu học vẫn còn những hạn chế. Nhiều khi Hiệu trưởng khoán trắng cho giáo viên tổng phụ trách Đội, giáo viên tổng phụ trách toàn quyền và chịu trách nhiệm chính trong chỉ đạo hoạt động Đội. Hiệu trưởng phó mặc cho giáo viên tổng phụ trách Đội. Do không có sự chỉ đạo và tác động của Hiệu trưởng nên giáo viên trong nhà trường không tham gia chỉ đạo hoạt động Đội, hoặc tham gia một cách qua loa, cốt là chỉ có tham gia chứ trách nhiệm chưa cao, do đó một số hoạt động đạt kết quả chưa cao. 2.1.6. Thực trạng về việc kiểm tra và đánh giá hoạt động Đội. Kiểm tra đánh giá là khâu cuối cùng của quá trình quản lý. Công việc này ở trường tiểu học thực hiện nghiêm túc và thực hiện một cách thường xuyên. Hiệu trưởng kiểm tra xem anh chị phụ trách (giáo viên chủ nhiệm) chỉ đạo hoạt động Đội của lớp mình như thế nào. Còn giáo viên tổng phụ trách Đội kiểm tra hoạt động của các chi đội và các lớp nhi đồng theo kế hoạch đã đề ra. Tuy nhiên, sự phối hợp trong công tác kiểm tra và đánh giá hoạt động Đội giữa Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội vẫn còn nhiều thiếu sót cần phải điều chỉnh như: Việc kiểm tra chưa đúng nơi, đúng lúc, kiểm tra đánh giá chưa khách quan, chưa thống nhất trong cách đánh giá. Sau khi kiểm tra đánh giá, khen thưởng động viên kịp thời nên chưa kích thích được phong trào hoạt động Đội. Tóm lại: Sự phối hợp giữa Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách còn có nhiều hạn chế. Đặc biệt là mối quan hệ giữa Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách hầu hết trong các nhà trường là sự đan xen giữa mối quan hệ phụ thuộc và mối quan hệ bình đẳng phối hợp. Nguyên nhân chủ yếu là do 9
hoạt động dạy học chiếm nhiều thời gian, kinh phí cho hoạt động Đội còn hạn hẹp, các em học sinh còn ngại, sợ hoạt động tập thể, giáo viên tổng phụ trách đội còn phải kiêm nhiệm, công tác kiểm tra đánh giá của Ban giám hiệu chưa hiệu quả. 10
2.2. NHỮNG BIỆN PHÁP PHỐI HỢP GIỮA HIỆU TRƯỞNG VỚI GIÁO VIÊN TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU QUẢ GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC. 2.2.1. Hiệu trưởng nhận thức rõ tầm quan trọng của tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh trong nhà trường tiểu học. Để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục học sinh điều trước tiên là người Hiệu trưởng phải nhận thức được tầm quan trọng của tổ chức Đội trong nhà trường. Hoạt động đội có quan hệ chặt chẽ với hoạt động của nhà trường bởi vì mục tiêu giáo dục của nhà trường tiểu học và mục tiêu của hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh là giáo dục thiếu nhi trở thành những con người mới, những công dân có ích cho xã hội. Trong nhà trường, hoạt động giáo dục đào tạo theo mục tiêu, kế hoạch, chương trình của Nhà nước là hoạt động chủ đạo. Hoạt động giáo dục của Đội TNTP Hồ Chí Minh nhằm hỗ trợ hoạt động giáo dục đạt kết quả cao hơn. Hoạt động Đội có tác dụng lớn đối với giáo dục đạo đức, tư tưởng chính trị xã hội cho học sinh. Về nội dung: Đội tập hợp và sử dụng tất cả các nội dung có trong sách giáo khoa, báo chí, thông tin đại chúng với các hình thức vui chơi, cắm trại, múa hát tập thể và các cuộc thi… các hoạt động tập thể làm cho hoạt động giáo dục trở nên sinh động, hấp dẫn tạo hứng thú thu hút các em đến trường. Hoạt động Đội có vai trò nâng cao chất lượng học tập văn hoá Đội hỗ trợ bằng cách: + Giáo dục học sinh xác định động cơ, thái độ học tập đúng đắn. + Xây dựng nề nếp học tập, phương pháp học tập. 11
+ Giúp đỡ nhau học tập tốt như:" Đội bạn cùng tiến", nhóm học tập, các câu lạc bộ học tập như câu lạc bộ Toán, Tiếng Việt… hay các nhóm sở thích… Các danh hiệu quả Đội như "Cháu ngoan Bác Hồ" , "Chi đội mạnh", "Liên đội mạnh"… là hình thức động viên cá nhân và tập thể phấn đấu học tập tốt. Hoạt động Đội cũng góp phần nâng cao giáo dục thể chất và lao động như tổ chức các trò chơi vận động, ca múa hát tập thể, lao động công ích như giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ, chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ, "Đoạn đường em chăm", "vườn hoa em chăm"… tổ chức hướng dẫn thiếu nhi lao động tự phục vụ bản thân, lao động giúp gia đình. Thông qua đó giáo dục cho các em tình yêu lao động, yêu quý người lao động. Hiệu trưởng không những nhận thức rõ vai trò của tổ chức Đội trong nhà trường mà còn phải nhận thức được vai trò của giáo viên tổng phụ trách Đội trong nhà trường. Giáo viên tổng phụ trách Đội là một chức danh được công nhận. Điều 27 Điều lệ trường tiểu học ghi rõ: "Mỗi trường tiểu học có một tổng phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh. Tổng phụ trách có thể là giáo viên chuyên trách hoặc giáo viên kiêm nhiệm". Không những thế, trong trường phổ thông nói chung và trường tiểu học nói riêng, vị trí của viên tổng phụ trách Đội hết sức quan trọng, bởi hoạt động Đội góp phần rất lớn vào hoạt động giáo dục của nhà trường. Hoạt động đội tốt, có chất lượng, có hiệu quả không chỉ nhờ vào sự quan tâm của Hiệu trưởng mà còn phụ thuộc vào khả năng của người giáo viên tổng phụ trách Đội: Yêu, say mê và tâm huyết với công tác Đội, có năng lực tổ chức các hoạt động của thiếu nhi, có năng lực sư phạm vững vàng, có kỹ năng nghiệp vụ công tác Đội, có khả năng vận động quần chúng, có mối quan hệ mật thiết với trẻ, là người gắn bó và luôn ở bên các em trong mọi hoạt động, là người đại diện cho quyền lợi chính đáng của các em. Vì vậy khi chọn giáo viên tổng 12
phụ trách Đội, Hiệu trưởng cần phải chọn giáo viên có đủ phẩm chất, năng lực để đáp ứng yêu cầu và tính chất của hoạt động Đội. Để hoạt động Đội có hiệu quả không những Hiệu trưởng nhận thức rõ vai trò của tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh mà cần phải quán triệt, tuyên truyền để đội ngũ giáo viên của nhà trường cũng thấy được vai trò của tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh. Cần tạo mọi điều kiện về thời gian, kinh phí và nhân lực cho hoạt động Đội. Có như vậy khi tham gia các hoạt động của Đội giáo viên mới nhiệt tình và có ý thức, trách nhiệm cao. 2.2.2. Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên tổng phụ trách Đội để xây dựng kế hoạch hoạt động Đội. Trong một chu trình quản lý, kế hoạch là khâu đầu tiên. Mọi hoạt động đều bắt đầu từ khâu lập kế hoạch. Chức năng kế hoạch là xác định mục tiêu, là quyết định những biện pháp tốt nhất để thực hiện đạt được mục tiêu đó. QUY TRÌNH QUẢN LÝ KẾ HOẠCH KIỂM TRA THÔNG TIN QUẢN LÝ TỔ CHỨC CHỈ ĐẠO Hiệu trưởng cần phối hợp với giáo viên tổng phụ trách Đội để xây dựng kế hoạch hoạt động Đội. Khi bản kế hoạch được xây dựng phù hợp là điều kiện quyết định đầu tiên hoạt động có hiệu quả cao. Một bản kế hoạch hoạt 13
động Đội đảm bảo được tính khoa học và thực tiễn có ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả của hoạt động Đội. Do đó Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách cần thống nhất về quy trình soạn thảo kế hoạch hoạt động của Đội như sau: Bước 1. Xác định mục tiêu hoạt động, có tác dụng giáo dục học sinh vấn đề gì? học sinh sẽ được hình thành thái độ và kỹ năng gì? Bước 2. Thu thập và xử lý thông tin. Trước khi xây dựng kế hoạch hoạt động Đội, Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội cần phối hợp nghiên cứu, phân tích và xử lý thông tin bao gồm: nghiên cứu các văn bản hướng dẫn, chỉ thị của ngành giáo dục, của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, của Hội đồng Đội các cấp và kế hoạch hướng dẫn thực hiện năm học của Bộ Giáo dục, Sở Giáo dục, Phòng Giáo dục và kế hoạch năm học của nhà trường. Sau đó dựa vào tình hình thực tế của địa phương và thực trạng của nhà trường để xây dựng kế hoạch hoạt động Đội cho phù hợp. Bước 3: Dự thảo kế hoạch xây dựng các phương án tổ chức hoạt động Đội. Sau khi thu thập và xử lý thông tin, Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội tiến hành dự thảo kế hoạch và xây dựng các phương án hoạt động. Bản kế hoạch dự thảo phải chi tiết, chính xác. Nội dung công việc, hình thức hoạt động, thời gian, điều kiện, địa điểm, người phụ trách phải rõ ràng. Cần xây dựng 2 3 phương án và tuỳ điều kiện thực tiễn cụ thể để lựa chọn, quyết định phương án phù hợp. Bước 4: Xây dựng kế hoạch chính thức. Sau khi xây dựng xong dự thảo kế hoạch và các phương án hoạt động Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội rà soát lại một lần nữa bản thảo. Ví dụ: Xây dựng kế hoạch hoạt động Đội tháng 12. 14
Chủ điểm: "Uống nước nhớ nguồn". Bước 1: Xác định mục đích của hoạt động Đội. Giúp học sinh hiểu được ý nghĩa của ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam 22 12. Học sinh có thái độ kính trọng, biết ơn các cô chú bộ đội, thương binh, liệt sĩ. Học sinh có kỹ năng thực hiện một số hoạt động để thực hiện ý thức "Uống nước nhớ nguồn". Bước 2. Thu thập và xử lý thông tin. Nghiên cứu văn bản hướng dẫn thực hiện năm học của Bộ Giáo dục, Sở Giáo dục, Phòng Giáo dục về việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Công văn hướng dẫn của Hội đồng Đội huyện, xem xét đánh giá thực trạng của nhà trường và của liên đội. Bước 3. Xây dựng phương án hoạt động (Dự thảo kế hoạch). Phương án 1: Thăm và giúp đỡ gia đình thương binh, liệt sĩ, viếng nghĩa trang liệt sĩ. Phương án 2: Thăm và giúp đỡ gia đình thương binh, liệt sĩ, mời cựu chiến binh nói chuyện truyền thống quân đội Việt Nam... Bước 4. Xây dựng kế hoạch chính thức. Dự thảo kế hoạch, đối chiếu với thực tiễn của nhà trường, liên đội để chỉnh sửa lại những điểm chưa phù hợp, sau đó quyết định kế hoạch chính thức. Bước 5. Phổ biến bước tập thể sư phạm và tổ chức thực hiện. Tại hội nghị viên chức đầu năm, Hiệu trưởng phổ biến phương hướng kế hoạch hoạt động năm học của nhà trường trong đó có kế hoạch hoạt động 15
Đội. Giáo viên tổng phụ trách Đội đưa ra chương trình hoạt động phù hợp với nội dung kế hoạch. Như vậy trong việc lập kế hoạch, Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội cùng nhau bàn bạc, thống nhất tạo được mối quan hệ phối hợp làm việc có hiệu quả ngay từ khâu đầu tiên, tránh được sự chồng chéo, bỏ sót hay mất cân đối giữa các hoạt động của nhà trường, phát huy được tính sáng tạo của giáo viên tổng phụ trách Đội. Mặt khác, kế hoạch đề ra sẽ mang tính pháp chế cao và huy động được các lực lượng trong nhà trường tham gia. 2.2.3. Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên tổng phụ trách Đội tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động Đội. Chức năng tổ chức là quá trình bố trí và sắp xếp nguồn nhân lực theo những cách thức nhất định để đảm bảo tốt mục tiêu đề ra. Tổ chức là chức năng thứ hai trong quá trình quản lý, chức năng tổ góp phần thực hiện hoá mục tiêu quản lý. Nếu tổ chức một cách khoa học, hợp lý thì sẽ tạo ra sức mạnh mới. Sức mạnh mới của tổ ch ức có thế mạnh lên nhiều so với khả năng vốn có của tổ chức đó. Việc tổ chức phù hợp, khoa học hay không sẽ quyết định sự thành công hay thất bại của công việc. Nhằm thực hiện tốt kế hoạch Đội đã đề ra đòi hỏi Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội phải tổ chức thực hiện một cách khoa học, hợp lý thì sẽ tạo ra sức mạnh mới. Sức mạnh mới của tổ chức có thế mạnh lên nhiều so với khả năng vốn của tổ chức đó. Việc tổ chức phù hợp, khoa học hay không sẽ quyết định sự thành công hay thất bại của công việc. Nhằm thực hiện tốt kế hoạch Đội đã đề ra đòi hỏi Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội phải tổ chức thực hiện một cách khoa học và hợp lý. Hiệu trưởng và giáo viên tổng phụ trách Đội không nên ôm đồm công việc mà phải biết tận dụng sức mạnh tập thể, nhà trường, vận dụng sức mạnh của các lực lượng xã hội. Nhưng để thực hiện nhịp nhàng cần có người chỉ huy, để tổ chức tốt hoạt động Đội nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo 16
viên Hiệu trưởng, phối hợp với giáo viên tổng phụ trách thành lập Ban chỉ đạo tổ chức hoạt động gồm: Trưởng ban chỉ đạo: Hiệu trưởng. Phó ban chỉ đạo: Giáo viên Tổng phụ trách Đội. Ban viên: Đại diện Công đoàn, Chi đoàn, giáo viên nhạc hoạ, giáo viên thể dục, đại diện cha mẹ học sinh, Hội đồng Đội xã… Sau khi thành lập xong, Ban chỉ đạo tiến hành phân công trách nhiệm và quyền hạn cho mỗi thành viên trong Ban chỉ đạo. Tuỳ tính chất từng công việc để chọn người phụ trách cho đúng sở trường, năng lực của họ nhằm phát huy hết khả năng của từng thành viên trong ban chỉ đạo. 2.2.4. Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách Đội chỉ đạo hoạt động Đội. Chức năng chỉ đạo là chức năng thứ ba trong quá trình quản lý, nó cùng với chức năng tổ chức thực hiện hoá mục tiêu. Chỉ đạo là quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu với chất lượng cao. Hoạt động của Đội TNTP Hồ Chí Minh trong nhà trường Tiểu học rất phong phú và đa dạng. Vì vậy Hiệu trưởng và giáo viên Tổng phụ trách cần phối hợp chặt chẽ với nhau trong việc chỉ đạo hoạt động Đội nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo viên. Cụ thể là sự chỉ đạo, hướng dẫn, động viên, giúp đỡ mọi người làm việc đạt hiệu quả cao. Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách chỉ đạo tốt thì mọi thành viên trong tổ chức sẽ làm việc với tinh thần thoải mái, có ý thức cao, mỗi người sẽ đưa hết khả năng của mình để làm việc, vì vậy hiệu quả của hoạt động sẽ ở mức cao nhất. Ở Trường tiểu học có nhiều hoạt động Đội, nhưng với khuôn khổ đề tài không cho phép, tôi chỉ đưa ra một ví dụ thể hiện 17
sự phối hợp giữa Hiệu trưởng và giáo viên Tổng phụ trách Đội trong việc chỉ đạo hoạt động Đội. Ví dụ: Chỉ đạo tổ chức hội thi: "Phụ trách Sao giỏi". Mục đích: Tổ chức cho thiếu nhi thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy, phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ. Quá trình chỉ đạo: Hiệu trưởng cùng giáo viên Tổng phụ trách Đội duyệt kế hoạch, chương trình tổ chức hội thi, thành lập Ban chỉ đạo và giao trách nhiệm cho các thành viên. Ban chỉ đạo gồm: Trưởng ban : Hiệu trưởng. Phó ban : Giáo viên Tổng phụ trách Đội. Uỷ viên : Chủ tịch Công đoàn nhà trường Bí thư chi đoàn. Các đồng chí tổ trưởng tổ chuyên môn Hiệu trưởng phát động hội thi. Phân công phụ trách: + Hiệu trưởng (Trưởng ban): Chỉ đạo chung, phát động thi đua. + Giáo viên tổng phụ trách (Phó ban): Chịu trách nhiệm về chương trình, phổ biến hội thi và biểu điểm chấm. + Bí thư chi đoàn: Phân công các đồng chí đoàn viên tập luyện cho các phụ trách sao, trang trí và các điều kiện khác. + Chủ tịch Công đoàn: Phân công đoàn viên chấm điểm thi đua và chuẩn bị phần thưởng. + Các tổ trưởng là các tiểu ban. Hiệu trưởng và giáo viên Tổng phụ trách Đội hướng dẫn và đôn đốc các tiểu ban hoạt động và hoàn thành nhiệm vụ được giao đúng thời gian qui định. Trong quá trình chỉ đạo Hiệu trưởng và giáo viên Tổng phụ trách Đội thường 18
xuyên hướng dẫn, theo dõi đôn đốc và giúp đỡ, kiểm tra mọi người thực hiện, không nên phó mặc cho họ. 2.2.5. Hiệu trưởng phối hợp với giáo viên tổng phụ trách Độ trong kiểm tra, đánh giá hoạt động Đội. Kiểm tra là khâu cuối cùng của quá trình quản lý, kiểm tra là kênh thông tin phân hồi quan trọng nhất, kiểm tra để đánh giá thực trạng, khuyến khích cái tốt, phát hiện những sai phạm để điều chỉnh nhằm đạt mục tiêu đề ra. Kiểm tra để làm các căn cứ, bằng chứng cụ thể, rõ ràng phục vụ cho việc đánh giá chính xác. Mặt khác kiểm tra để thẩm định tính đúng sai của kế hoạch. Với mục đích quan trọng như trên đòi hỏi Hiệu trưởng và giáo viên Tổng phụ trách Đội phải phối hợp chặt chẽ với nhau để thực hiện tốt chức năng kiểm tra hoạt động Đội. Khi kiểm tra hoạt động Đội Hiệu trưởng và giáo viên Tổng phụ trách Đội cần dựa trên mục tiêu, chương trình và kế hoạch đã đề ra, phải có tiêu chí và chuẩn mực đánh giá rõ ràng, phải thống nhất cách đánh giá. Đánh giá tốt nhất là đánh giá theo định tính. Nếu những trường hợp không thể đánh giá theo định tính được thì mới đánh giá theo định lượng. Nhưng đánh giá phải đảm bảo tính khách quan, chính xác, công bằng mới kích thích được phong trào phát triển. Kiểm tra đánh giá hoạt động Đội không thiên về phê bình mà chủ yếu tìm ra sai lệch để uốn nắn kịp thời và tìm ra cái tốt để tuyên dương, động viên và nhân rộng điển hình, có thể tuyên dương về một mặt nào đó. Việc kiểm tra, đánh giá hoạt động Đội phải được tiến hành thường xuyên hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng. Vì thế Hiệu trưởng và giáo viên Tổng phụ trách Đội phải xây dựng được một đội ngũ làm công tác kiểm tra hoạt động có đủ khả năng và nhiệt tình để đem lại sự công bằng, khách quan trong đánh giá. Ban kiểm tra hoạt động Đội bao gồm: 19
Trưởng ban: Phó Hiệu trưởng. Phó ban: Giáo viên Tổng phụ trách Đội. Ban viên: Bí thư chi đoàn. Giáo viên chủ nhiệm lớp Đội cờ đỏ của liên đội Để làm tốt công tác kiểm tra được tốt, Hiệu trưởng và giáo viên Tổng phụ trách Đội cần có kế hoạch bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ những người làm công tác kiểm tra đánh giá, đặc biệt là đội cờ đỏ của liên đội vì khả năng của các em còn hạn chế. Các thành viên khác trong Ban kiểm tra đánh giá cũng phải được bồi dưỡng công tác kiểm tra hoạt động Đội, vì hoạt động Đội phong phú, đa dạng và không thuộc lĩnh vực chuyên môn của họ. Đội cờ đổ của liên đội theo dõi hàng ngày về nề nếp của các chi đội, các lớp nhi đồng. Mỗi giáo viên chủ nhiệm trực ban một tuần có nhiệm vụ theo dõi nề nếp từng lớp. Vì vậy phải có biển điểm chung để đánh giá một cách thống nhất, tránh sự đánh giá vênh nhau như lớp trực tuần đề nghị tuyên dương lớp A còn liên đội đề nghị tuyên dương lớp B. Do đó, giáo viên tổng phụ trách Đội giúp đỡ và hướng dẫn các Ban viên thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Điểm xếp loại thi đua của tuần là điểm chung giữa Đội cờ đỏ và giáo viên trực tuần tổng hợp. Đối với kiểm tra, đánh giá một hoạt động theo một chủ điểm hoặc một đợt phát động thì phải thành lập Ban kiểm tra, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên, thống nhất biểu điểm. Cần đưa kết quả hoạt động Đội vào đánh giá thi đua của giáo viên chủ nhiệm. Có như thế giáo viên chủ nhiệm mới có trách nhiệm với các hoạt động của lớp mình phụ trách. Sau khi đánh giá cần có khen thưởng động viên một cách kịp thời nhằm tạo được sự hăng hái thi đua cho các đợt sau, kích thích được thi đua thực sự, tránh ganh đua. 20