Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp gây hứng thú học tập cho học sinh tiểu học trong giờ học Tiếng Anh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là giúp học sinh hiểu bài, yêu thích môn học và đưa ra một số phương pháp làm thế nào để gây hứng thú học tập cho các em học sinh tiểu học. Từ đó nhằm góp phần hoàn thiện, bổ sung và nâng cao kiến thức cho học sinh theo phương pháp học tập tích cực, cải tiến phương pháp mới trong quá trình dạy Tiếng Anh cấp Tiểu học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp gây hứng thú học tập cho học sinh tiểu học trong giờ học Tiếng Anh

MỤC LỤC Nội dung Trang 1. Lời giới thiệu. 2 2. Tên sáng kiến. 3 3. Tác giả sáng kiến. 3 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến. 3 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến. 3 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu. 3 7. Mô tả bản chất của sáng kiến. 3 8. Những thông tin cần được bảo mật: Không có 23 9. Các điều kiện để áp dụng sáng kiến. 23 10. Lợi ích thu được khi áp dụng sáng kiến. 24 11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử sáng 27 kiến. TÀI LIỆU THAM KHẢO 29 1
BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu. Trong xu thế hội nhập quốc tế của đất nước, Tiếng Anh là một môn học quan trọng đang được mọi ngành, mọi nghề, mọi lĩnh vực và mọi người quan tâm. Trong số khoảng 780 thứ tiếng trên thế giới hiện nay thì tiếng Anh chính là ngôn ngữ chính thức của hơn 53 quốc gia và vùng lãnh thổ, là ngôn ngữ chính thức của khối E.U và là ngôn ngữ thứ 3 được nhiều người sử dụng nhất chỉ sau tiếng Trung Quốc và Tây Ban Nha (do sự chênh lệch về dân số các quốc gia sử dụng), tiếng Anh được sử dụng như là ngôn ngữ thứ hai ở rất nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Ngoài ra, có tới hơn 1 tỷ trang Web sử dụng tiếng Anh, thật kinh ngạc khi chỉ cần học một ngôn ngữ là có thể khai thác hầu hết kho tri thức ấy. Những phần mềm thông dụng nhất trên thế giới, những mạng xã hội nổi tiếng nhất, những cổng thông tin phong phú nhất, ... tất cả đều được viết bằng tiếng Anh. Vì vậy, học tiếng Anh cũng là điều kiện quan trọng để chúng ta có thể tiếp cận, cập nhật những nguồn tri thức từ khắp thế giới. Trong xã hội hiện đại, bên cạnh sự du nhập mạnh mẽ của các nền khoa học công nghệ cao còn có sự du nhập đa dạng và phong phú của các nền văn hóa của các nước trên thế giới. Như vậy làm thế nào để có thể tiếp cận được với những tiến bộ về khoa học kỹ thuật hiện đại cũng như việc tiếp thu một cách có chọn lọc những tinh hoa văn hóa của các dân tộc trên thế giới, đồng thời giữ gìn được bản sắc văn hóa dân tộc, không có con đường nào khác là phải đào tạo cho thế hệ trẻ Việt Nam vốn kiến thức về ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng là điều hết sức cần thiết. Nhưng ai cũng biết rằng các ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng là một môn học khó. Vì thế, một vấn đề đặt ra là làm thế nào để nâng cao chất lượng đào tạo bên cạnh việc thúc đẩy hứng thú, khơi gợi niềm say mê học tập tiếng Anh nơi học sinh đang và sẽ không ngừng thu hút sự quan tâm của nhiều giáo viên có tâm huyết trong nghề. Vấn đề này cũng đã được đề cập đến trong một số công trình nghiên cứu của một số nhà giáo, các bài viết trên Tạp chí giáo dục, trang web của một số các thầy cô giáo, cũng như không ít những quyển sách tham khảo 2
của nhiều tác giả nổi tiếng. Các công trình đó đã tạo cơ sở, nền móng cả về mặt lí luận và thực tiễn để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu “Một số biện pháp gây hứng thú học tập cho học sinh tiểu học trong giờ học Tiếng Anh”. 2. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp gây hứng thú học tập cho học sinh tiểu học trong giờ học Tiếng Anh”. 3. Tác giả sáng kiến. Họ và tên: Kim Thị Việt Chinh Địa chỉ: Trường Tiểu học Hội Hợp A Thành phố Vĩnh Yên Điện thoại: 0912855816 Email: kimvietchinh@gmail.com 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Kim Thị Việt Chinh – Giáo viên trường Tiểu học Hội Hợp A Thành phố Vĩnh Yên – Tỉnh Vĩnh Phúc. 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Sáng kiến được áp dụng trong ngành giáo dục; môn Tiếng Anh ở bậc Tiểu học. Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích rút ra kinh nghiệm để có thể áp dụng ở trường chúng tôi và một số trường trong thành phố với mục đích cuối cùng là giúp học sinh hiểu bài, yêu thích môn học và đưa ra một số phương pháp làm thế nào để gây hứng thú học tập cho các em học sinh tiểu học. Từ đó nhằm góp phần hoàn thiện, bổ sung và nâng cao kiến thức cho học sinh theo phương pháp học tập tích cực, cải tiến phương pháp mới trong quá trình dạy Tiếng Anh cấp Tiểu học. Bên cạnh đó với một mong muốn giúp giáo viên có một số phương pháp trong việc huy động học sinh tham gia các hoạt động giao tiếp trên lớp nhằm đáp được yêu cầu về đổi mới phương pháp, hướng học sinh vào đúng trọng tâm yêu cầu của từng tiết học và thu hút học sinh trong quá học tập, đem lại hiệu quả cao. 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Ngày 15 tháng 9 năm 2016 7. Mô tả bản chất của sáng kiến. 7.1. Cơ sở lý luận. 3
* Tầm quan trọng của việc gây hứng thú cho học sinh trong giờ học Tiếng Anh. Tiểu học là bậc học góp phần quan trọng trong việc đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Trong các trường tiểu học hiện nay,Tiếng Anh được đưa vào giảng dạy như là một ngoại ngữ cơ bản, là môn học độc lập. Trong những năm gần đây đã có rất nhiều những cuộc thi tiếng Anh dành cho học sinh tiểu học như: cuộc thi IOE, Olympic ti ếng Anh, Violympic Toán – Tiếng Anh ... . Cũng như những môn học khác, môn tiếng Anh được xây dựng nhằm cung cấp những tri thức ban đầu về ngôn ngữ nước ngoài, giúp học sinh có một công cụ giao tiếp mới ngoài tiếng mẹ đẻ, bước đầu phát triển khả năng nhận biết, tư duy có phê phán và các kĩ năng tiền ngôn ngữ trong quá trình thực hành giao tiếp tiếng Anh dưới bốn hình thức nghe, nói, đọc, viết. Ngoài ra, việc học tiếng Anh còn giúp học sinh hình thành năng lực diễn đạt ý tưởng cá nhân một cách tự tin, độc lập và sáng tạo. Muốn học sinh tiểu học tốt môn tiếng Anh thì người giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức một cách dập khuôn, máy móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động, mà cần phải gây hứng thú học tập cho các em bằng cách lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học tập. Xuất phát từ những vấn đề này, tôi cho rằng tổ chức các hoạt động tương tác trong mỗi bài học đặc biệt là ở phần khởi động (Kiểm tra bài cũ) sẽ góp phần quan trọng trong việc tạo sự tập trung của học sinh vào chủ đề chính của bài học hoặc phần ứng dụng để giúp học sinh củng cố lại và ghi nhớ kiến thức sâu sắc hơn. Bên cạnh đó, chúng ta có thể lồng ghép sử dụng các hoạt động vào các khâu giới thiệu và thực hành ngữ liệu mới để tránh việc gây nhàm chán cho học sinh khi phải lặp đi lặp lại những mẫu câu cho thuần thục. Việc nghiên cứu và vận dụng hợp lý các hoạt động tương tác vào mỗi bài dạy sẽ góp phần tích cực đến thành công của tiết học. 7.2. Cơ sở thực tiễn Trong một vài năm gần đây Bộ GD&ĐT mới có nhiều sự thay đổi nội dung chương trình sách giáo khoa mới và sự chỉ đạo về việc dạy học theo phương pháp cải tiến đổi mới. Thực tế còn nhiều giáo viên bị ảnh hưởng những phương pháp dạy học cũ; chưa khuyến khích được khả năng chủ động, tích cực của học sinh; chưa khai thác tối đa các kênh hình trong sách 4
giáo khoa, cũng như việc sử dụng kết hợp nhiều thủ thuật dạy học khác nhau. Dẫn đến hiệu quả học thấp, không tạo được hứng thú học tập cho học sinh. Mặc dù chương trình học tiếng Anh cấp Tiểu học được xây dựng dựa vào nhu cầu của xã hội Việt Nam và đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học nên về mặt nội dung rất thú vị, hấp dẫn và gần gũi với đời sống hàng ngày của các em. Trên thực tế thì tiếng Anh tiểu học vẫn là một môn học tự chọn cho nên ngoài những cá nhân thực sự yêu thích môn học này thì vẫn còn một số bộ phận học sinh vẫn chưa thực sự chú trọng và chưa có ý thức tự giác, ham muốn học tập cho nên dẫn đến thực trạng chất lượng học sinh học môn tiếng Anh chưa cao. Các em không có môi trường để giao tiếp hàng ngày nên chóng quên từ đó dẫn đến tiếp thu chậm, lực học của các em không đồng đều. Chỉ có một số học sinh phát triển các kĩ năng tương đối, còn đa phần các em chưa có khả năng tiếp thu và vận dụng vào thực tiễn cuộc sống. Ở lứa tuổi tiểu học các em thường rất hiếu động, ham hiểu biết cái mới nhưng các em lại chóng chán, nhanh quên. Từ thực tế trên, tôi nhận thấy để nâng cao chất lượng học tập của các em thì điều đầu tiên người giáo viên phải làm là tạo cho học sinh sự hứng thú, ham muốn học tập, tạo sự tò mò và muốn biết được những điều mình sắp được học. Học sinh cần được tham gia tích cực và chủ động vào môi trường giao tiếp đa dạng với các hoạt động tương tác như trò chơi, bài hát, bài đọc nhịp, kể chuyện… dưới sự hướng dẫn của giáo viên để hình thành các kĩ năng ngôn ngữ, tạo không gian học tập nhẹ nhàng, thú vị và hấp dẫn cho người học. 7.3. Thực trạng của vấn đề. 7.3.1. Đặc điểm tình hình. a. Thuận lợi: Học sinh Tiểu học với bản chất hồn nhiên sẵn sàng tham gia vào các hoạt động của giờ học khi đã bị cuốn hút vào các hoạt động. Học sinh luôn được phụ huynh học sinh và giáo viên quan tâm, giúp đỡ trong quá trình học tập. 5
Giáo viên được học tập, trao đổi kinh nghiệm từ đồng nghiệp qua các buổi hội giảng, trao đổi kinh nghiệm, chuyên đề. Được sự quan tâm, hỗ trợ của Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn và đồng nghiệp. Học sinh được làm quen với công nghệ thông tin, các em sớm được tiếp xúc với máy tính, với mạng Internet và thu nhận được nhiều thông tin từ đây. b. Khó khăn : Tiếng Anh là một môn học mới và rất khó đối với học sinh Tiểu học. Hơn nữa đối với học sinh nông thôn mọi điều kiện tiếp xúc và gần gũi thực tế xung quanh còn hạn chế. Ở lứa tuổi này, còn một số học sinh phát âm Tiếng Việt chưa được chuẩn. Phần lớn các em học sinh chưa chú tâm và đầu tư cho môn ngoại ngữ, chuẩn bị bài một cách sơ sài. Trong các giờ học, đa số các em thường thụ động, thiếu sự linh hoạt, ngại việc đọc nói Tiếng Anh và ít tham gia phát biểu để tìm hiểu bài học. Hoạt động luyện nói thường được thực hiện theo cặp, nhóm nên lớp học dễ ồn ào mất trật tự. Giáo viên không bao quát hết được tất cả học sinh nên một số em cá biệt lợi dụng cơ hội nói chuyện bằng Tiếng Việt hay làm việc riêng. Giáo viên không thể phát hiện và sửa hết lỗi của các em học sinh. Nhà trường chưa có phòng chức năng riêng phục vụ cho việc học ngoại ngữ. Vì vậy việc tổ chức các hoạt động học tập trong tiết học gặp nhiều khó khăn. Các trang thiết bị, đồ dùng dạy học chưa phong phú và chưa hiện đại. Đa số phụ huynh học sinh chưa nhận ra được tầm quan trọng của việc học Tiếng Anh đối với con em họ. Để khắc phục những khó khăn trên, đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp sư phạm tốt, chủ động sáng tạo, luôn cải tiến phương pháp luyện tập bằng nhiều hình thức khác nhau, nhiều dạng bài tập khác nhau phù hợp cho từng nội dung bài học để gây hứng thú và động viên tất cả học sinh nhiệt tình luyện tập thực hành hoạt động giao tiếp. 6
7.3.2. Quy mô trường lớp năm học 2016 – 2017. Năm học 2016 2017 nhà trường có 496 học sinh chia làm 18 lớp Tổng số CBQL, Giáo viên và nhân viên là 24 người trong đó có 02 giáo viên tiếng Anh. 100% các lớp học tiếng Anh. Trong đó 4 lớp 3; 4 lớp 4 và 2 lớp 5 học chương trình mới của BGD 4tiết/ tuần; 4 lớp 1 và 4 lớp 2 học bộ sách I learn my Phonics( khuyến khích các em làm quen với tiếng Anh). 7.3.3. Thực trạng việc dạy và học môn Tiếng Anh tại nhà trường. Hiện tại nhà trường đã và đang thực hiện giảng dạy môn tiếng Anh 4 tiết/tuần. Dần hình thành và phát triển cho học sinh các kĩ năng chủ yếu: Nghe Nói Đọc Viết. Trong đó chú trọng đặc biệt là kĩ năng nghe và nói nhằm nâng cao năng lực thực hành giao tiếp tiếng Anh mọi lúc, mọi nơi một cách tự tin nhất, tạo tiền đề, hứng thú, lòng say mê và khả năng khám phá ngôn ngữ mới để lên bậc học trên các em sẽ học tốt hơn. Qua nhiều năm giảng dạy và bồi dưỡng học sinh ở trường tiểu học, tôi nhận thấy có một số học sinh rất yêu thích môn học, các em rất năng động, chủ động và tích cực trong các hoạt động học tập nhưng chủ yếu là học sinh khá và giỏi. Bên cạnh đó, đối tượng học sinh yếu còn rất nhiều, các em chậm tiếp thu các kiến thức mà giáo viên truyền đạt, thụ động học tập, các em rụt rè, xấu hổ, ngại thực hành nói trên lớp. Ngoài ra còn có những đối tượng học sinh cá biệt thiếu ý thức học tập, các em thường mất trật tự, làm việc riêng trong lớp, không chú ý nghe giảng, thậm chí không ghi chép bài ở trên lớp và không làm bài tập ở nhà. Đây là một khó khăn lớn đối với giáo viên giảng dạy bộ môn và đặc biệt là môn tiếng Anh vì thời gian giảng dạy và tiếp xúc với các em trên lớp không nhiều. Có rất nhiều những ý kiến từ những người trực tiếp giảng dạy khi nói đến việc áp dụng một số biện pháp như tổ chức trò chơi, dạy các bài hát ... vào các giờ học tiếng Anh. Một số giáo viên cho rằng những hoạt động này rất tốn thời gian mà bài học thì dài, không đủ thời gian để tổ chức hoặc ngại tổ chức vì đôi khi phải chuẩn bị nhiều đồ dùng hoặc lớp học sẽ ồn ào, làm ảnh hưởng đến các lớp học khác. Có những giáo viên cũng tổ chức nhưng lại 7
chưa biết cách sắp xếp và quản lí các hoạt động dẫn đến mất thời gian mà không hiệu quả. Việc khắc phục tâm lý ngại đổi mới và thay đổi quan niệm và thói quen dạy học là việc không đơn giản.Vì vậy, trong thời gian qua chất lượng dạy học môn tiếng Anh chưa được như mong muốn. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để nâng cao chất lượng môn tiếng Anh và tạo ra sự say mê, hứng thú trong học tập của học sinh là một câu hỏi cho mỗi giáo viên chúng ta. Chính mục tiêu đó mà tôi đã thử áp dụng sáng kiến “Một số biện pháp gây hứng thú học tập cho học sinh tiểu học trong giờ h ọc Ti ếng Anh” để tạo ra động lực thúc đẩy niềm đam mê học ngoại ngữ của học sinh nhằm nâng cao chất lượng học tập môn tiếng Anh. Dưới đây là kết quả tôi làm khảo sát trước khi thực hiện áp dụng sáng kiến trong khối lớp 4, 5 tại trường tiểu học Hội Hợp A. Bảng 1: Thống kê mức độ yêu thích môn Tiếng Anh. Mức độ yêu thích môn Tiếng Anh Khối Sĩ số Rất thích Thích Bình thường Ghét/ Sợ lớp SL % SL % SL % SL % 4 99 10 10.1 15 15,2 54 54,5 20 20,2 5 68 6 8.8 8 11,8 40 58,8 14 20,6 Tổng 167 16 9,6 23 13,8 94 56,3 34 20,3 Nhìn vào bảng thống kê cho ta thấy số lượng học sinh sợ học bộ môn Tiếng Anh còn chiếm tỷ lệ rất cao. Điều đó chứng tỏ rằng học sinh chưa cảm thấy hứng thú với việc học và thực hành tiếng Anh Bảng 2: Tổng hợp kết quả đánh giá học sinh. (Tổng hợp theo 4 kỹ năng) Khối Sĩ số Giỏi Khá TB Yếu 8
lớp SL % SL % SL % SL % 4 99 12 12.1 20 20,2 47 47,5 20 20,2 5 68 8 11,8 14 20,6 36 52,9 10 14,7 Tổng 167 20 12,0 34 20,4 83 49,6 30 18,0 Qua bảng thống kê cho ta thấy chất lượng học sinh yếu còn rất cao, tỉ lệ học sinh trung bình còn nhiều, tỉ lệ khá giỏi vẫn chưa cao. * Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên Học sinh lười học, ngại học, nhút nhát, thiếu tự tin, chưa có động cơ học tập đúng đắn và phương pháp học tập phù hợp Phương pháp giảng dạy của giáo viên chưa phù hợp, giáo viên chưa quan tâm hết các đối tượng học sinh. Do gia đình chưa động viên kịp thời và quan tâm đúng mức.... Giáo viên ngại đổi mới, năng khiếu hạn chế, ngại sáng tạo, thiếu linh hoạt, thiếu kinh nghiệm thậm chí là lòng yêu nghề, yêu trẻ... Từ thực tế trên, là người trực tiếp giảng dạy môn tiếng Anh, tôi đã cố gắng suy nghĩ tìm tòi, học hỏi các biện pháp hay để nâng cao chất lượng học tập của bộ môn mình giảng dạy. Qua quan sát trong quá trình giảng dạy và kinh nghiệm đứng lớp, tôi thấy các em học sinh tiểu học chưa có ý thức tự giác học tập cao, các em còn ham chơi hơn ham học, tò mò, thích cái mới lạ nhưng lại mau chán. Vì vậy mà tôi đã mạnh dạn thay đổi phương pháp học cho các em, vừa chơi vừa học, tạo cho các em không khí học tập nhẹ nhàng thoải mái, từ đó các em tiếp thu kiến thức một cách chủ động và vận dụng kiến thức vào luyện tập và củng cố một cách tự nhiên nhất. Vì thế, các em sẽ phát huy hết được khả năng của mình, tạo ra không khí vui vẻ, hào hứng và các em sẽ bị lôi cuốn vào hoạt động học tập một cách tự nhiên. Từ đó, hiệu quả dạy học sẽ được cải thiện. Tôi đã mạnh dạn quyết định nghiên cứu về các biện pháp gây hứng thú học tập cho học sinh trong các tiết học môn tiếng Anh để từ đó có động cơ đi 9
tìm tòi nghiên cứu những phương pháp dạy học mới, hay, phù hợp với việc dạy và học trong trường học của mình. 7.4. Giải quyết vấn đề 7.4.1.Tại sao phải gây hứng thú học tập cho học sinh trong giờ học tiếng Anh? 7.4.1.1. Khái niệm * Hứng thú Theo từ điển Bách khoa tiếng Việt: "Hứng thú là hình thức biểu hiện tình cảm và nhu cầu nhận thức của con người nhằm ý thức một cách hào hứng về nục đích hoạt động, nhằm tìm hiểu sâu hơn, phản ánh đầy đủ hơn đối tượng trọn đời sống hiện thực" và " hứng thú tạo nên ở chủ thể khát vọng tiếp cận và đi sâu vào đối tượng, làm nảy sinh cảm xúc tích cực (hài lòng, phấn khởi, yêu thích ...), nâng cao mức tập trung, chú ý và khả năng làm việc. Khi được làm việc phù hợp với hứng thú, dù phải vượt qua khó khăn, con người vẫn cảm thấy thoải mái và đạt kết quả cao". Trong tâm lý học, theo X. A. Ananhin: "Hứng thú là một hiện tượng độc lập trong đời sống tâm lý cá nhân". Không tán thành với ý kiến này, một số nhà tâm lý học Xô Viết lại cho rằng hứng thú là: "nhu cầu đã được nhận thức". Trong khi đó, một số người coi hứng thú là thái độ nhận thức, một số coi là sự chú ý và gần đây đa số các nhà tâm lý học lại có xu hướng thiên về định nghĩa: "Hứng thú là thái độ nhận thức của cá nhân đối với hiện thực".... Từ những khái niệm về hứng thú như trên, tôi nhận thấy rằng hứng thú là thái độ lựa chọn đặc biệt của cá nhân đối với đối tượng nào đó vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa có khả năng đem lại niềm thích thú, khoái cảm cho cá nhân đó trong quá trình hoạt động. Hứng thú biểu hiện ở sự tập trung chú ý cao độ, ở say mê hấp dẫn bởi nội dung hoạt động. * Học tập Học tập là quá trình học và luyện tập những kiến thức tiếp thu được của người học một cách tự giác, tích cực. * Hứng thú học tập 10
Hứng thú học tập là thái độ yêu thích đặc biệt của học sinh đối với việc học tập, được thể hiện qua nhiều mức độ như: sự chú ý tập trung, sự ham thích và cao nhất là niềm đam mê đối với một đối tượng trong quá trình học. Đối với mức độ của hứng thú, học sinh ở những lứa tuổi khác nhau có những biểu hiện khác nhau, nhưng ở cấp tiểu học đa số các em đều chỉ thể hiện ở mức chú ý, tập trung, rất ít học sinh đạt tới mức độ đam mê do các em chưa ý thức được những lợi ích của việc học tập. Do đó, thiết nghĩ mỗi người giáo viên tiểu học phải là một người đưa đường bền bỉ, là người bạn đồng hành của tất cả các em trên con đường đi tìm niềm đam mê đối với tri thức. Hơn ai hết, giáo viên tiểu học phải coi trọng việc bồi dưỡng hứng thú học tập cho các em ngay từ những buổi học đầu tiên, những bài học đầu tiên. Đây là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự khéo léo trong nghệ thuật sư phạm. *Hứng thú học tập môn tiếng Anh. Hứng thú học tập môn Tiếng Anh là xu hướng tâm lý của học sinh có nhu cầu đúng đắn về học tập môn này. Học sinh có hứng thú học tập thường chú ý cao độ trong học tập trên lớp và ngoài giờ; thường xuyên say mê rèn luyện các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết; tích cực vận dụng vào giao tiếp và cuộc sống; đam mê tìm hiểu nghiên cứu; không ngừng nâng cao trình độ học tiếng Anh. Chính vì vậy, khi học sinh có được hứng thú trong học tập thì việc học tập tốt môn học này sẽ không phải là trở ngại lớn đối với các em. Do đó, khơi dậy sự hứng thú học tập cho học sinh là việc làm cần thiết và rất quan trọng của người giáo viên. 7.4.1.2. Vai trò của hứng thú đối với việc học tập môn tiếng Anh Hàng loạt các công trình nghiên cứu sinh lý học cho thấy rằng khả năng tiềm tàng của bộ óc trong hoạt động trí tuệ của con người còn lâu mới được sử dụng hết. Thực tế, chỉ khoảng 10 – 15% khả năng đó được sử dụng và do vậy dẫn đến sự khác biệt về khả năng trí tuệ mà ta có thể nhận thấy giữa người này và người khác. Điều này không hẳn phụ thuộc vào bản tính sinh lý của họ mà chủ yếu là vào những ảnh hưởng khác nhau của môi trường và sự giáo dục. Thực tế, trong trường học cũng vậy, khi tiếp nhận những tác động bên ngoài (sự giảng dạy, môi trường học tập,...) một cách tích cực, các em dễ bộc lộ tính tích cực nhận thức và cố gắng lĩnh hội bài. Ngược lại, nếu tác 11
động bên ngoài là tiêu cực thì tính tiêu cực nhận thức của các em sẽ được bộc lộ. Chính vì thế, vấn đề đặt ra cho mỗi giáo viên là phải hình thành ở học sinh tâm trạng tích cực đối với học tập và khêu gợi những kích thích bên trong của sự tích cực nhận thức. Hay nói cách khác, khi vận dụng những phương pháp và thủ thuật giảng dạy nào đó, giáo viên phải quan tâm, đầu tư sao cho chúng có tác dụng xúc cảm cần thiết và làm cho chúng vừa trở nên những tài liệu dễ hiểu, sinh động hơn vừa để kích thích tâm trạng bên trong của học sinh đối với học tập. Không phải ngẫu nhiên mà nhà tâm lý học L. I. Boogiôvich đã viết rằng: "tuyệt đại đa số học sinh kém thường có thái độ tiêu cực đối với học tập". Điều này có nghĩa là nếu chúng ta muốn học sinh chăm chú nghe giảng thì việc chỉ nêu tên chủ đề của tiết học và thông báo những vấn đề cơ bản của bài giảng là chưa đủ. Cần phải gây cho học sinh một tâm tư xúc động tích cực có liên quan trực tiếp với lòng mong muốn hoạt động nhận thức. Do đó, không thể thiếu được yếu tố gây hứng thú cho hoạt động nhận thức của học sinh. Khi hoạt động nhận thức của học sinh dựa trên cơ sở hứng thú, nó sẽ trở nên hào hứng, thoải mái và dễ dàng. Khi đó, học sinh không cần đến sự động viên bên ngoài đối với học tập mà làm việc với sức mạnh của sự say mê bên trong nhằm đáp ứng nguyện vọng của bản thân. Việc gây hứng thú ở học sinh sẽ giúp các em có cảm giác niềm vui sướng của thành công, tin tưởng vào sức mình, vào khả năng vượt qua những khó khăn thử thách. Dẫu biết rằng sự hứng thú có ảnh hưởng mạnh mẽ tới sự thành công của hoạt động dạy và học nhưng trong thực tế dạy học có những yếu tố gây mất hứng thú hay chưa khơi dậy được sự hứng thú học tập ở học sinh. Nguyên nhân nào dẫn đến thực trạng này? Do không hiểu bài: Không hiểu bài, các em sẽ thấy khó khăn, và khi thấy khó khăn thì học sinh sẽ không thể nắm bắt được, vì không thể nắm bắt được nên các em cảm thấy mọi thứ đều tù mù, không rõ ràng và vô hướng. Do đó, các em đương nhiên không thể có hứng thú học và kết quả học tập luôn đi xuống là điều dễ hiểu. Đây là một hiện tượng không hiếm gặp trong bối cảnh giáo dục hiện nay, khi mà việc học đơn thuần ở lớp không thể đáp 12
ứng đủ được nhu cầu tương đương với trình độ của mỗi học sinh do sĩ số lớp quá đông. Không những thế, tác động từ môi trường cũng có ảnh hưởng nhất định tới kết quả học tập của mỗi học sinh. Để giải quyết được vấn đề này, đối với từng học sinh, ta phải có những phương án cụ thể thích hợp. Do phương pháp giảng dạy: Đôi khi không có hứng thú học tập cũng bắt nguồn từ phương pháp giảng dạy. Chúng ta cần phải ý thức lại vấn đề này. Giáo viên phải là người gợi mở, dẫn dắt và phải tạo được sự hứng thú trong việc tiếp thu kiến thức của học sinh. Với một giáo viên lúc nào cũng nghiêm khắc, khô khan thì đương nhiên khó có thể tạo hứng thú học tập cho các em, mà thay vào đó chỉ là tâm lý sợ sai mà các em luôn phải duy trì trong suốt giờ học. Không những thế, ngày nay các giáo viên còn mắc một lỗi phổ biến khiến các em không hứng thú học đó là: thiếu tính sáng tạo trong giảng dạy. Khi phải học bởi kiểu giảng dạy chỉ có đọc và chép thì chắc hứng thú của các em đều chìm vào giấc ngủ từ khi nào rồi. Vấn đề này đòi hỏi sự cải thiện rất nhiều từ đội ngũ giáo viên. Vậy làm thế nào để khắc phục tình trạng trên? Từ việc đọc, tìm hiểu và nghiên cứu các thông tin trên các trang web, sách tham khảo, kinh nghiệm của đồng nghiệp và bài học từ chính quá trình giảng dạy của mình, tôi đã mạnh dạn chia sẻ một số biện pháp gây hứng thú học tập cho học sinh trong các giờ học tiếng Anh như sau: 7.4.2. Một số biện pháp gây hứng thú học tập môn tiếng Anh 7.4.2.1. Các hoạt động dạy học phải phù hợp với trình độ nhận thức của từng đối tượng học sinh và cụ thể là phải phù hợp với từng học sinh Trong mỗi lớp học đều có đầy đủ trình độ học sinh: học sinh khá, giỏi và những học sinh yếu kém. Những học sinh khá, giỏi sẽ hiểu và tiếp thu bài nhanh hơn những học sinh yếu kém. Nếu các hoạt động dạy học chỉ hướng đến học sinh khá, giỏi thì các em còn lại sẽ ngơ ngác, không theo kịp; ngược lại nếu chỉ hướng đến học sinh yếu kém thì các học sinh khá, giỏi sẽ cảm thấy nhàm chán. Vì vậy, khi đưa ra các hoạt động trên lớp, giáo viên cần nói rõ nội dung, đưa ra các yêu cầu không quá khó đến mức làm nản lòng học sinh nhưng vẫn có thách thức ở mức độ nào đó để học sinh cố gắng giải quyết và cảm thấy hứng thú hơn khi hoàn thành tốt các yêu cầu đặt ra. Qua 13
từng tiết học như thế sẽ giúp học sinh có lòng tự tin học tập rồi dần dần sẽ phát huy được tính tích cực học tập đồng đều ở tất cả học sinh. 7.4.2.2. Sử dụng có hiệu quả dụng cụ trực quan Các dụng cụ trực quan là các phương tiện không thể thiếu để kích thích tinh thần chú ý của học sinh vì các phương tiện trực quan giúp học sinh hiểu sâu hơn về từ vựng, mẫu câu, cách sử dụng từ, ... . thông qua các vật thật, tranh ảnh, biểu đồ, ... sẽ giúp các em nhận thức tốt và ghi nhớ nhanh hơn, lâu bền hơn. 7.4.2.3. Sử dụng trò chơi ngôn ngữ Theo các tài liệu nghiên cứu về phương pháp giảng dạy tiếng Anh tiểu học, trò chơi không chỉ là hoạt động để lấp khoảng trống về thời gian trong các tiết học mà nó còn có một giá trị giáo dục rất lớn. Trong thực tế, trẻ em thường hiếu động nên các em thường có khuynh hướng dễ nhàm chán nếu nội dung bài học được trình bày đơn điệu, tẻ nhạt. Được vui chơi khi học là nguyện vọng rất chính đáng và tha thiết của đa số học sinh. Vì vậy việc sử dụng trò chơi trong các tiết học tiếng Anh có thể giúp cho việc học ngôn ngữ của học sinh trở lên hiệu quả và hứng thú hơn. * Trò chơi giúp mở rộng và củng cố từ vựng Để tránh việc cung cấp từ mới cho học sinh một cách dập khuôn máy móc, không sinh động, chúng ta có thể lồng ghép từ mới vào các trò chơi. Từ đó giúp học sinh dễ hiểu, dễ nhớ và nhớ lâu hơn các từ mà học sinh đã học. Một số trò chơi thông dụng và dễ tổ chức mà giáo viên có thể sử dụng linh hoạt trong các tiết dạy của mình như: * Network Giáo viên chia lớp học thành các nhóm nhỏ hoặc thành 3 hoặc 4 nhóm, cung cấp cho học sinh từ chủ đề lên bảng, cho học sinh 2 – 3 phút để thảo luận trong nhóm về các từ có liên quan, sau đó 1 đại diện của các nhóm lên viết bảng cùng một lúc trong khoảng thời gian qui định, nhóm nào viết được nhiều từ đúng hơn sẽ giành chiến thắng. E.g. Unit 12. What does your father do?. ( Tiếng Anh 4 tập 2) 14
Khi kiểm tra phần từ vựng về nghề nghiệp, tôi sẽ cho học sinh chơi trò chơi Network. farmer JOBS nurse teacher doctor Trò chơi này rất dễ chơi và có thể tổ chức ở rất nhiều bài học trong chương trình tiếng Anh tiểu học như: Unit 8. School Things, Unit 11. My Family, Unit 18. Colours, … trong chương trình Tiếng Anh lớp 3;Unit 3: Days; Unit 4: Months; Unit 8; subjects ;Unit 11. Daily Activities, Unit 12. Jobs, Unit 13. Favourite Food and Drink, Unit 17: Clothes; Unit 19. Zoo Animals, ….. trong chương trình Tiếng Anh lớp 4. …. * Jumple words. Giáo viên cần chuẩn bị các tấm bìa giấy hoặc các tấm thẻ đã viết các từ nhưng chữ cái đã bị xáo trộn (tùy theo trình độ học sinh và số lượng từ của bài để giáo viên có thể chọn từ dễ hay khó, nhiều hay ít từ). Giáo viên co thể chia lớp thành 2 nhóm A và B, trong khoảng thời gian nhất định (ví dụ: 30 giây) các nhóm phải đưa ra các từ đúng hoàn chỉnh, nhóm nào có đáp án nhanh và chính xác sẽ được tính điểm. Khi kết thúc trò chơi, giáo viên tổng kết, nhóm nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc. E.g. Unit 18. What will the weather be like tomorrow? ( Ti ếng Anh 5 tập 2) Mục đích là ôn lại cho học sinh các từ mới về mùa: summer, winter, spring, autumn. Giáo viên chuẩn bị sẵn 4 từ và viết mỗi chữ cái của 4 từ này lên một tấm thẻ. Giáo viên xáo trộn và lần lươtj đưa ra các từ + R E S M U M + N T W E R I 15
+ S N G I P R + N A U M U T Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm, lần lượt đưa ra các từ đã bị xáo trộn. Trong khoảng thời gian 30 giây, nhóm nào sắp xếp đúng và nhanh nhất được giáo viên cho điểm. Sau khi chơi hết các từ mà giáo viên đã chuẩn bị, giáo viên tổng kết điểm, nhóm nào nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc. Trò chơi này có thể được thay thế với Jumple sentences để ôn lại cho học sinh các cấu trúc câu mà các em đã được học( bằng cách xáo trộn các từ trong câu). Trò chơi này có thể được áp dụng trong các bài học nhất là các bài ôn tập. * Bingo Học sinh nhắc lại khoảng 1015 từ các em đã học. Giáo viên viết các từ đó lên bảng. Mỗi em chọn 5 từ bất kì trên bảng. Giáo viên đọc các từ trên bảng nhưng không theo thứ tự. Học sinh đánh dấu () vào từ đã chọn khi nghe giáo viên đọc từ đó. Học sinh nào có cả 5 từ đã dược đánh dấu () hô to “Bingo”. * Hang man Gạch những đường gạch ngắn lên bảng. mỗi gạch tượng trưng cho một mẫu tự trong từ. Ví dụ: Nếu muốn cho học sinh đoán từ “ monkey” thì gạch 6 gạch lên bảng (_ _ _ _ _ _).Giáo viên đưa ra các gợi ý, học sinh lần lượt đoán các mẫu tự có trong từ. Nếu mỗi lần học sinh đoán sai giáo viên gạch một gạch (theo thứ tự trong hình vẽ). Nếu học sinh đoán sai 8 lần thì bị thua. Giáo viên giải đáp từ gợi ý. __ 1__ 2 3 5 6 4 7 8 16
* Noughts and Crosses Giải thích với học sinh rằng trò chơi này cũng giống như trò chơi “ cờ ca rô” ở Việt Nam nhưng chỉ cần 3 “0” hoặc 3 “x” trên một hàng ngang, dọc, đường chéo là thắng. Kẻ 9 ô vuông trên bảng, mỗi ô có chứa một từ (hoặc một tranh vẽ). E.g. Unit 1. What’s your address? (Tiếng Anh 5 tập 1). 52 Ba trieu Street South Road the second floor of Hanoi Tower Green Avenue Hoa Binh Lane 42 Hai Ba Trung Street Lieu Giai Street High Street City Tower Làm mẫu một câu với học sinh sử dụng một từ bất kỳ trong các ô: Where do you live? I live in 52 Ba trieu Street . Chia học sinh làm hai nhóm: một nhóm là nought (0) và một nhóm là crosses (X). Các nhóm lần lượt chọn từ trong ô và đặt câu hỏi và trả lời. Nhóm nào đặt đúng sẽ được một 0 hay một X. Ngoài ra còn có rất nhiều các trò chơi ngôn ngữ khác mà giáo viên có thể sử dụng linh hoạt trong các tiết dạy của mình. 7.4.2.4. Sử dụng âm nhạc trong giờ học tiếng Anh Điều quan trọng khi dạy tiếng Anh cho trẻ em là giáo viên phải thực sự sáng tạo để có thể duy trì sự hứng thú của học sinh đối với môn học. Có nhiều phương pháp khác nhau để tạo hứng thú cho học sinh khi dạy các kĩ năng như dạy đoạn hội thoại, dạy từ vựng và dạy mẫu câu. Sử dụng âm nhạc là một phương pháp hữu ích để giúp quá trình học tiếng Anh trở nên vui vẻ và đầy hào hứng. Âm nhạc có thể giúp thay đổi bầu không khí trong lớp học một cách nhanh chóng. Thường xuyên lắng nghe các bài hát tiếng Anh và hát cùng bạn bè, thầy cô sẽ giúp các em nhớ bài học tốt hơn, góp phần nâng 17
cao vốn từ vựng, mẫu câu và các kĩ năng nghe, nói, phát âm. Trong quá trình dạy học và qua nghiên cứu tài liệu, tôi xin chia sẻ một số cách để vận dụng âm nhạc vào các bài học như sau: * Giới thiệu ngữ liệu mới Chuẩn bị: Giáo viên chọn các bài hát tiếng Anh có liên quan đến chủ đề mà học sinh sẽ học. Phương thức tiến hành: cho học sinh nghe các bài hát tùy theo chủ đề của mỗi bài học, yêu cầu học sinh thảo luận và đoán nội dung bài hát. Sau khi học sinh phát biểu thì giáo viên sẽ dẫn dắt vào bài mới. Ngoài ra giáo viên có thể sử dụng bài hát để dạy từ vựng và mẫu câu nếu như các ngữ liệu này xuất hiện trong lời bài hát. E.g. Tên bài hát Chủ đề Từ vựng Mẫu câu Transportation means of bicycle, helicopters, Number + means of counting song transport cars, boats, airplanes transport (áp dụng cho unit 3 tiếng Anh 5tập 1) Daily Routines Daily wake up, wash my face I + V + .... Song activities brush my teeth, comb (Unit 3. – tiếng my hair, eat breakfast, Anh 4 tập 1) go to school * Củng cố kiến thức Chuẩn bị: các bài hát tiếng Anh theo chủ đề, giấy, bút màu hoặc bút chì. Phương thức tiến hành: phát cho mỗi học sinh một tờ giấy và một số bút màu. Khi nghe bài hát hoặc bài chant học sinh sẽ viết một số từ nghe được trong bài hát ra giấy hoặc vẽ những bức tranh theo chủ đề mà họ nghe được. Sau 20 đến 30 giây giáo viên dừng nhạc, học sinh sẽ ngừng viết hoặc vẽ để kiểm tra. Giáo viên có thể trình chiếu bài hát cho học sinh soát lỗi các từ hoặc cho học sinh miêu tả về bức tranh mà họ vẽ. 18
E.g. Cho học sinh nghe bài “Row, Row, Row Your Boat” học sinh sẽ vẽ một bức tranh có hình ảnh người đang chèo thuyền và miêu tả về bức tranh. Hoặc đối với bài hát “Head, Shoulders, Knees and Toes” học sinh sẽ viết lại các từ chỉ bộ phận cơ thể xuất hiện trong bài hát. Giáo viên có thể yêu cầu học sinh hành động theo các câu có trong bài hát. E.g. The song " What Can You Do?" có các cụm từ như: I can swim, I can ride a bike, I can read, etc. * Chuyển tiếp các hoạt động Chuẩn bị: một số bài hát vui nhộn. Phương thức tiến hành: Khi học sinh thực hành một nhiệm vụ nào đó đặc biệt là hoạt động nói thì lớp học sẽ rất ồn ào. Vấn đề đặt ra cho giáo viên là làm sao để học sinh ổn định và tập trung chuyển sang hoạt động khác. Trong trường hợp này thì giáo viên có thể bắt nhịp cho lớp hát một bài hát hoặc mở một số bài hát vui nhộn để thu hút sự chú ý của học sinh khi kết thúc một hoạt động. Ngoài ra trong lúc học sinh đang thực hành luyện tập, giáo viên có thể dùng bài hát để giới hạn thời gian hoàn thành nhiệm vụ. Như vậy khi bài hát kết thúc học sinh sẽ tự giác ngừng lại và chú ý lắng nghe sự chỉ dẫn của giáo viên. * Rèn luyện kĩ năng nghe: Chuẩn bị: bài hát với khoảng 810 chỗ trống cần điền từ. Phương thức tiến hành: Học sinh sẽ nghe bài hát và hoàn thành một số chỗ trống trong lời bài hát. Sau khi nghe 2 lần thì học sinh sẽ lần lượt đưa ra đáp án và giáo viên sẽ cho nghe lại bài hát và kiểm tra. Chú ý không nên để trống quá nhiều từ chỉ khoảng 810 là đủ. Với những bài khó và nhiều từ mới giáo viên có thể cung cấp các từ còn thiếu trong hộp từ để cho học sinh nghe và lựa chọn đẽ dàng hơn. 7.4.2.5. Sử dụng các bài chant trong giờ học tiếng Anh Đọc nhịp hiểu một cách đơn giản là giống như đọc thơ, đọc các câu văn có ngữ điệu, có phách. Sử dụng các bài chant sẽ tạo cơ hội cho người học sản sinh ngôn ngữ một cách tự nhiên, giúp họ tiếp thu và vận dụng các mẫu câu dễ dàng hơn và đặc biệt là rèn luyện kĩ năng đọc lưu loát, phát âm và ngữ 19
điệu. Người học được tiếp xúc với nhịp điệu và âm điệu một cách tự nhiên, như vậy khi nói họ sẽ giữ được bản chất tự nhiên vốn có của ngôn ngữ. E.g. Unit 10. When will Sports Day be?? (Tiếng Anh 5 tập 1). Để giúp các em ôn tập và mở rộng vốn từ về các môn thể thao, bên cạnh đó lại ôn tập được vốn từ về các bộ phận cơ thể, giáo viên có thể cho học sinh chant và vỗ tay theo nhịp bài chant sau Soccer, football, baseball, golf (repeat) Touch your head, touch your shoulders Touch your knees, touch your toes! Basketball, ice hockey, rugby, field hockey (repeat) Touch your eyes, touch your ears Touch your mouth, touch your nose! Volleyball, badminton, ping pong, tennis (repeat) Say hello, say hello wave your hands and say hello! Giáo viên có thể để học sinh tự tìm tòi, phát hiện và tiếp thu kiến thức thông qua việc tự sáng tạo ra các bài chant liên quan đến các chủ đề của bài học. Giáo viên chỉ đóng vai trò hướng dẫn. Đó là mục tiêu trọng tâm trong việc giúp học sinh ghi nhớ tốt bài học của mình. 7.4.2.6. Sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy tiếng Anh Học sinh tiểu học rất ham mê đọc truyện bởi vì những câu truyện thường có nội dung thú vị và hấp dẫn; đưa học sinh đi vào một thế giới tốt đẹp; giúp các em có sự hiểu biết rộng hơn về cuộc sống, về bản thân và về những người xung quanh. Kể chuyện là một phương thức độc đáo giúp học sinh phát triển nhận thức, sự sáng tạo và trí tưởng tượng phong phú. Thông qua hoạt động kể chuyện, học sinh sẽ có nhiều cơ hội để tiếp thu nguồn tri thức dồi dào và luyện tập kĩ năng nói lưu loát. Khi học sinh biết được nội dung câu truyện thì họ có thể sử dụng kiến thức đó để vận dụng và phát triển khả năng sử dụng ngoại ngữ bằng cách là tường thuật lại nội dung chính của 20