Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp giúp học sinh khối 4-5 hứng thú học môn Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch

Chia sẻ: Bananalachuoi | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm là bên cạnh những học sinh yêu thích và hứng thú với phương pháp dạy học mới của Đan Mạch thì còn một số em đã quen với cách học Mĩ thuật truyền thống nên việc tiếp nhận, học theo phương pháp mới còn chậm dẫn tới chưa hứng thú trong việc học và thực hành.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp giúp học sinh khối 4-5 hứng thú học môn Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch

1 NỘI DUNG TRANG 1. Lời giới thiệu. 1 2 2. Tên sáng kiến. 3 3. Tác giả sáng kiến. 3 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến. 3 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến . 3 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử. 3 7. Mô tả bản chất của sáng kiến. 3 7.1. Về nội dung của sáng kiến. 3 7.1.1. Biện pháp 1: Xây dựng bầu không khí lớp học thân thiện, 3 5 tạo hứng thú học tập cho học sinh 7.1.2. Biện pháp 2: Lập kế hoạch dạy học phù hợp đảm bảo 5 6 đúng tinh thần đổi mới theo phương pháp của Đan Mạch. 7.1.3. Biện pháp 3: Tạo hứng thú cho học sinh bằng việc sử 6 8 dụng đồ dùng dạy học phong phú, linh hoạt hợp lý.
2 7.1.4. Biện pháp 4: Tạo hứng thú cho học sinh bằng việc ứng 8 9 dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy theo phương pháp mới: 7.1.5. Biện pháp 5: Đổi mới hoạt động trưng bày, nhận xét và 9 11 giới thiệu sản phẩm: 7.2. Khả năng áp dụng của sáng kiến: 11 8. Những thông tin cần bảo mật (nếu có) 11 11 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến. 12 10. Đánh giá lợi ích thu được khi ấp dụng sáng kiến.. 10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do 12 áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: 10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được 13 do áp dụng sáng kiến theo ý kiến tổ chức, cá nhân: 11. Danh sách những tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng giải 15 pháp lần đầu.
3 BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG BIỆN PHÁP 1. Lời giới thiệu Trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo được sự hỗ trợ của chính phủ Đan Mạch đã triển khai Dự án Hỗ trợ giáo dục Mĩ thuật cấp Tiểu học (SEAPS). Sau thời gian thử nghiệm ở một số trường Tiểu học trên các tỉnh thành trong cả nước, dự án đã chứng minh được tính ưu việt và phù hợp với nhu cầu đổi mới về phương pháp dạy học cấp Tiểu học ở Việt Nam. Mĩ thuật là một môn học quan trọng không thể thiếu trong hệ thống giáo dục để nhằm mục tiêu đào tạo con người phát triển toàn diện. Từ năm học 20142015, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạọ triển khai dạy học mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch trên các tỉnh thành trong cả nước. Có thể nói ưu điểm của phương pháp dạy học mới này là tích cực: Học sinh được tư duy sáng tạo, kích thích sự say mê, hứng thú, bồi dưỡng phát triển năng lực thẩm mĩ, năng lực tư duy và trí tưởng tượng. Học
4 Mĩ thuật trong nhà trường giúp học sinh bước đầu hình thành và phát triển năng lực thẩm mĩ thông qua các hoạt động trải nghiệm, biết thể hiện cảm xúc và trí tưởng tượng về thế giới xung quanh. Ngày nay, cuộc sống ngày càng phát triển thì nhu cầu thưởng thức cái đẹp không ngừng được nâng cao. Cảm thụ cái đẹp để sống đẹp là mục tiêu của giáo dục, lấy cái đẹp để giáo dục con người. Bản thân tôi đã được tiếp cận với phương pháp dạy học mới này ngay từ những ngày đầu Bộ Giáo dục triển khai nên tôi khá tâm huyết với dự án này và dành nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu phương pháp giảng dạy sao cho tiết học hiệu quả nhất. Tôi và các đồng nghiệp đã được dự những lớp tập huấn do các giảng viên có kinh nghiệm hướng dẫn, được tham khảo nhiều tài liệu bổ ích. Tuy nhiên trên thực tế, bên cạnh những học sinh yêu thích và hứng thú với phương pháp dạy học mới của Đan Mạch thì còn một số em đã quen với cách học Mĩ thuật truyền thống nên việc tiếp nhận, học theo phương pháp mới còn chậm dẫn tới chưa hứng thú trong việc học và thực hành. Vì vậy tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu và đưa ra: “Một số biện pháp giúp học sinh khối 4 5 hứng thú học môn Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch”. 2. Tên biện pháp
5 “Một số biện pháp giúp học sinh khối 45 hứng thú học môn Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch”. 3. Lĩnh vực áp dụng Áp dụng giảng dạy môn Mĩ thuật khối 45, nhằm giúp học sinh hứng thú học tập môn Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch. 4. Ngày biện pháp được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử Biện pháp bắt đầu được áp dụng từ tháng 9 năm 2020. 5. Mô tả bản chất của biện pháp Sau khi đưa phương pháp mới của Đan Mạch vào dạy môn Mĩ thuật, tôi luôn được Ban giám hiệu nhà trường quan tâm, tạo điều điện khuyến khích để tôi áp dụng phương pháp này vào giảng dạy một cách có hiệu quả nhất. Trường có phòng học bộ môn riêng nên thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động Mĩ thuật như: Hoạt động nhóm, tổ chức trưng bày, lưu trữ sản phẩm, dạy học sinh bằng giá vẽ,…; đồ dùng dạy học được cấp về nhiều hơn. Bản thân tôi được đào tạo chính quy trong trường Sư phạm, đáp ứng được trình độ chuẩn để giảng dạy bộ môn Mĩ thuật trong nhà trường. Tôi luôn nhiệt tình, tâm huyết với nghề, luôn học hỏi đồng nghiệp để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm
6 và chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp; biết cách lập kế hoạch dạy học và sử dụng phương pháp dạy học phù hợp với tình hình thực tế của lớp và điều kiện của địa phương. Bên cạnh những thuận lợi nêu trên thì việc triển khai dạy và học môn Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch cũng gặp một số khó khăn. Chương trình dạy Mĩ thuật theo phương pháp mới Đan Mạch gồm nhiều chủ đề, mỗi chủ đề thường kéo dài từ 2 đến 4 tiết nên các hoạt động của học sinh không liền mạch; học sinh chưa nắm chắc được 7 quy trình; các em chưa biết cách hợp tác, chia sẻ trong các hoạt động học, thường là em nào có em đấy làm nên bầu không khí lớp học chưa thân thiện; đồ dùng học tập tuy được cấp nhưng chưa phong phú, đa dạng và trực quan; kỹ năng thuyết trình của các em còn yếu,... Từ các khó khăn trên dẫn đến các em chưa hứng thú trong giờ học Mĩ thuật. Chính vì vậy tôi đưa ra một số biện pháp sau: 5.1. Lập kế hoạch dạy học phù hợp đảm bảo đúng tinh thần đổi mới theo phương pháp của Đan Mạch. Việc lập kế hoạch dạy học chi tiết từng hoạt động giúp giáo viên chủ động trong bài dạy của mình, kịp thời xử lí các tình huống sư phạm có thể xảy ra. Khi lập kế hoạch, giáo viên cần dựa vào tình hình thực tế của lớp để có sự điều chỉnh, thay đổi cho phù hợp. Để thực hiện việc lập kế hoạch dạy
7 học khoa học, chi tiết đúng theo hướng đổi mới theo phương pháp của Đan Mạch, tôi tiến hành như sau: *Dự kiến các hoạt động trong một chủ đề: Tôi xác định xem chủ đề đó có bao nhiêu tiết, nội dung của từng tiết là gì để chia tiết học với thời lượng hợp lý... Mỗi chủ đề thường có từ 2 đến 4 tiết học nên giáo viên cần phải xây dựng kế hoạch dạy học một cách chặt chẽ thì việc dạy học này mới đạt hiệu quả. Ví dụ 1: Chủ đề 6: Chú bộ đội của chúng em Lớp 5 gồm 2 tiết, giáo viên cần xây dựng như sau: Tiết 1: Nắm được phần tìm hiểu, cách thực hiên, tạo ngân hàng hình ảnh (Có thể đạt trên 50% học sinh, không cần vẽ màu, tạo được hình dáng, trang phục là đạt). Tiết 2: Tiếp tục thực hành, hoàn thành sản phẩm, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, nhận xét đánh giá kết quả học tập của học sinh. Ví dụ 2: Chủ đề "Trường em" Lớp 5, gồm 4 tiết giáo viên cần xây dựng như sau: Tiết 1: Tạo ngân hàng hình ảnh: Vận dụng quy trình vẽ cùng nhau và sáng tác câu chuyện.
8 Tiết 2, 3: Thực hành: Vận dung quy trình xây dựng cốt truyện và tạo hình 3D. Tiết 4: Trưng bày, giới thiệu sản phẩm. *Xác định mục tiêu học sinh cần đạt: Đây là khâu rất quan trọng trong quá trình lập kế hoạch dạy học, người giáo viên phải xác định được mục tiêu của tiết học, mục tiêu của từng hoạt động, từ đó có nội dung, phương pháp phù hợp với từng bài học, từng hoạt động cụ thể. Ví dụ: Chủ đề 4: Sáng tạo với những chiếc lá (Mĩ thuật lớp 5) Mục tiêu là: Giúp học sinh nhận ra đặc điểm về hình dáng, màu sắc của một số loài cây; biết sử dụng lá cây để tạo ra sản phẩm đồ vật, con vật,....; giới thiệu, nhận xét và nêu được cảm nhận về sản phẩm của mình, của bạn; giáo dục học sinh biết yêu quê hương đất nước và bảo vệ môi trường. *Dự kiến phương pháp và hình thức tổ chức: Dựa trên sự trải nghiệm, sự khám phá kiến thức, kĩ năng sáng tạo linh hoạt của học sinh trong từng bài học để có phương pháp và hình thức dạy học phù hợp. Nếu lựa chọn đúng phương pháp và hình thức tổ chức sẽ tạo cơ hội cho học sinh phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong quá trình học. Mỗi quy trình dạy
9 học theo phương pháp Đan Mạch đều có mục tiêu giáo dục khác nhau để giúp học sinh có thể phát triển khả năng tự học. Khi lựa chọn quy trình, tôi chú ý sắp xếp trình tự các bước sao cho có sự kết hợp hài hòa giữa phương pháp, nội dung và hình thức tổ chức lớp học. Vì nếu lựa chọn quy trình không phù hợp sẽ dẫn đến tình trạng học sinh học tập chán nản, thiếu ý tưởng sáng tạo. Ví dụ: Chủ đề 1: Những mảng màu thú vị Lớp 4 Khi dạy tôi sử dụng phương pháp kết hợp linh hoạt các quy trình: Vẽ cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ biểu cảm. Hình thức tổ chức: Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm. *Dự kiến đồ dùng (của giáo viên và học sinh): Đối với môn Mĩ thuật, việc chuẩn bị đồ dùng là vô cùng cần thiết, quyết định sự thành công của tiết học.Tôi thường căn cứ vào từng chủ đề và tình hình thực tế để linh hoạt lựa chọn vật liệu và quy trình phù hợp. Ngoài các vật liệu như màu vẽ, giấy vẽ, vật liệu tôi chọn thường là đa dạng, dễ tìm kiếm ở địa phương như: Vỏ hộp, bìa, giấy báo, sợi len, vải vụn, lá cây rụng... *Dự kiến cách giới thiệu bài: Nhiều giáo viên quan niệm giới thiệu bài chỉ cần ngắn gọn, nêu ngay tên bài là xong mà không chú ý đến tác dụng xem đã lôi cuốn học sinh chưa. Nếu làm phép thử sẽ thấy rõ ngay hiệu quả như thế nào.
10 Ví dụ: Khi giới thiệu chủ đề 5: Trường em – Lớp 5 + Cách 1: Giới thiệu trực tiếp: Cô giáo mời cả lớp mở Sách giáo khoa. Hôm nay lớp ta sẽ học chủ đề 5: Trường em Hiệu quả: Học sinh chỉ nắm được tên bài, không khí lớp học không thay đổi, học sinh chăm chú lắng nghe nhưng không nắm được kiến thức khác liên quan đến bài. + Cách 2: Giới thiệu gián tiếp: Cho cả lớp hát những bài hát về mái trường như: Bụi phấn, mái trường mến yêu... Giáo viên nêu một số câu hỏi về hình ảnh mái trường có trong lời bài hát. Giáo viên dẫn dắt học sinh vào chủ đề. Hiệu quả: Học sinh nắm được tên bài, liên kết được với nội dung bài học Không khí lớp học vui vẻ và lôi cuốn ngay được học sinh vào chủ đề. Sau khi áp dụng biện pháp này vào thực tế giảng dạy, tôi thấy học sinh của tôi đã học tập sôi nổi hơn, mặc dù các hoạt động bị gián đoạn nhưng các em vẫn hào hứng chờ đợi những tiết học tiếp theo.
11 5.2. Giúp học sinh nắm chắc 7 quy trình mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch. Phương pháp dạy học mới gồm 7 quy trình mĩ thuật. Đó là: *Quy trình 1: Vẽ cùng nhau và sáng tác câu chuyện. *Quy trình 2:Vẽ biểu cảm. *Quy trình 3: Vẽ theo âm nhạc. *Quy trình 4: Phương pháp xây dựng cốt truyện. *Quy trình 5: Phương pháp tạo hình ba chiều Tiếp cận theo chủ đề. *Quy trình 6: Điêu khắc Nghệ thuật tạo hình không gian. *Quy trình 7: Tạo hình con rối và nghệ thuật biểu diễn. Để vận dụng thực hành tốt vào bài, giáo viên cần phải giúp học sinh nắm chắc cách thức thực hiện các quy trình này. Tuy nhiên một số học sinh còn lúng túng vì đã quen với cách làm của phương pháp học truyền thống. Trên thực tế 7 quy trình trên đều được xây dựng trên một cấu trúc chung: Thảo luận và làm quen, tìm hiểu chủ đề.
12 Các quy trình được mô tả chi tiết thông qua thực tế các bước khác nhau, trong đó kết hợp nhuần nhuyễn các quy trình nói trên để đảm bảo hiệu quả cao nhất trong việc giáo dục thẩm mĩ. Tùy vào điều kiện thực tế của lớp, trường và địa phương mà có những thay đổi linh hoạt cho phù hợp. Để phát huy tính tích cực của học sinh và tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua việc thực hiện 7 quy trình Mĩ thuật, giáo viên cần giúp học sinh nắm vững 7 quy trình Mĩ thuật bằng cách: Tạo cơ hội cho học sinh thích học và học thực sự thông qua việc học sinh được tự làm và thích làm. Giáo viên để học sinh chủ động trong quá trình học tập. Giáo viên là người đưa ra vấn đề và hướng học sinh là người chủ động giải quyết vấn đề. Giáo viên hỗ trợ học sinh trong nhóm, trong lớp bằng những câu hỏi gợi mở như: Ví dụ: Quy trình vẽ biểu cảm: Em đang quan sát đường nét của bộ phận nào? Miệng hay mắt, mũi... Đường nét của cổ gặp đường nét của khuôn mặt ở chỗ nào? Em có nhận thấy đường nét quanh cổ và vai không?
13 Thông qua các câu hỏi mở các em sẽ có hướng đi đúng cho bài thực hành của mình và chia sẻ với thầy cô về những kinh nghiệm sẵn có của mình. Khuyến khích học sinh đưa ra ý tưởng rồi tìm cách thực hiện ý tưởng trên những chất liệu, hình thức và phương tiện khác nhau. Kết hợp, vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học truyền thống như gợi mở, vấn đáp, trực quan phối hợp trong các quy trình mĩ thuật mới. Để học sinh dễ vận dụng các quy trình Mĩ thuật, giáo viên phải lập kế hoạch cho từng hoạt động, cũng có thể tích hợp và vận dụng linh hoạt các quy trình Mĩ thuật. Những quy trình này không phải là công thức cố định mà chỉ tạo cảm hứng cho giáo viên và có thể điều chỉnh cho phù hợp với đối tượng học sinh, điều kiện thực tế địa phương. Giáo viên có thể phát triển các năng lực trải nghiệm, sáng tạo biểu đạt, giao tiếp và đánh giá của học sinh ở các mức độ khác nhau trong các quy trình mĩ thuật. Khi học sinh đã hiểu và nắm chắc cách thực hiện các quy trình Mĩ thuật thì chất lượng giờ học sẽ được nâng cao, từ đó sản phẩm của các em sẽ phong phú và đa dạng. Các em sẽ hứng thú hơn rất nhiều mỗi khi học môn Mĩ thuật.
14
15 5.3. Xây dựng môi trường học tập thân thiện, tạo hứng thú học tập cho học sinh. Môi trường học tập là môi trường có các hoạt động học với những nội dung phù hợp, thân thiện, có ý nghĩa với học sinh. Theo tôi, nếu muốn các em yêu thích môn học nào thì giáo viên cần bồi dưỡng niềm say mê, yêu thích môn học đó cho các em để các em hứng thú tham gia hết mình trong hoạt động học. Chính vì vậy, tôi đã tuyên truyền, giúp học sinh thấy rõ được vai trò của môn học. Thực chất, giáo dục thẩm mĩ giúp các em giảm bớt sự căng thẳng mệt mỏi trong học tập. Nó có sự kết hợp hài hòa và thống nhất cũng như bổ trợ lẫn nhau giữa các môn học. Khi hiểu được vấn đề này, học sinh sẽ có động cơ học tập và sự hưng phấn, hứng thú đối với môn học. Để tạo hứng thú học tập cho học sinh, đan xen giữa các giờ học, tôi thường kể cho các em nghe về lịch sử mĩ thuật thế giới cũng như lịch sử mĩ thuật Việt Nam, những câu chuyện về cuộc đời và quá trình hoạt động nghệ
16 thuật của các họa sĩ tài năng của Việt Nam như: Họa sĩ Trần Văn Cẩn, họa sĩ Tô Ngọc Vân, họa sĩ Bùi Xuân Phái... Có thể tạo không khí thi đua bằng hình thức dạy học theo nhóm. Việc chia nhóm giúp các em có tinh thần tập thể, biết trao đổi ý kiến, thảo luận để thống nhất quan điểm và hợp tác tạo nên một sản phẩm chung. Trong giờ mĩ thuật, tôi thường cho các em thi đua với nhau xem em nào vẽ nhanh và đẹp nhất để tạo động lực. Tôi cũng tổ chức thi đua giữa học sinh với học sinh, giữa các nhóm, các tổ với nhau,... Tùy vào từng chủ đề và tình hình thực tế có thể cho các em vẽ ở trong lớp học tuy nhiên cũng có thể cho các em trải nghiệm ngoài khuôn viên nhà trường để quan sát và thực hành. Việc này sẽ giúp cho học sinh có những tìm tòi, khám phá thế giới tự nhiên tạo hứng thú cho học sinh và mang tính giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho các em.
17
18 Ngoài ra, tôi thường tổ chức một số trò chơi trong giờ mĩ thuật như: “Trang trí hình”, “Ghép tranh tiếp sức”; “Ai nhanh hơn”; “Thử làm họa sĩ”; “Tìm thành ngữ qua tranh”;... Đối với học sinh, trò chơi trong giờ giờ mĩ thuật giúp các em giảm bớt căng thẳng, mệt mỏi, rèn luyện khả năng quan sát, óc phán đoán, tăng cường tư duy phản xạ và tinh thần đoàn kết. Ví dụ: Chủ đề 6 Ngày tết, lễ hội và mùa xuânMĩ thuật lớp 4. Tôi cho các em chơi trò chơi “Ai nhanh hơn”: Mục đích: Rèn cho học sinh ghi nhớ nhanh về một sự việc nào đó mà nội dung bài yêu cầu. Thời gian: 3 phút. Luật chơi: Học sinh đại diện mỗi đội 3 bạn lên chơi, giáo viên ra đề tài về nội dung bài, đội nào ra nhiều câu trả lời đúng đội đó sẽ thắng.
19
20 Thông qua các trò chơi, học sinh vừa được chơi lại vừa được học, các em sẽ hứng thú với giờ học mĩ thuật, giảm bớt căng thẳng mệt mỏi sau những bài toán, bài văn khó, tạo không khí thoải mái thân thiện và vui vẻ. Đặc biệt với những học sinh nhút nhát, cần nhiều sự hỗ trợ của giáo viên và bạn bè thì các em đã mạnh dạn và tự tin hơn. Tôi thường tổ chức các trò chơi vào đầu giờ để khởi động tạo cho học sinh có tinh thần hứng thú vào giờ học và liên kết được vào nội dung của chủ đề một cách ngắn gọn, không mất nhiều thời gian. Ngoài ra trò chơi cũng được đưa vào cuối mỗi giờ học để củng cố bài học. Sau khi tôi xây dựng được môi trường học tập thân thiện thì hứng thú học tập của học sinh đã tăng lên rất nhiều. Chính vì vậy, các em yêu thích môn học và thấy được vai trò của môn học. 5.4. Sưu tầm, tự làm đồ dùng dạy học và khai thác triệt để ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học.