zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Báo xấu

38
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của sáng kiến này là nghiên cứu dạy giải toán có lời văn. Dạy cho học sinh nhận biết về cấu tạo của bài giải toán có lời văn. Đọc hiểu phân tích tóm tắt bài toán. Giải toán đơn về thêm (bớt) bằng một phép tính cộng (trừ). Trình bày bài giải gồm: Câu lời giải, phép tính, đáp số.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một

UBND QUẬN THANH XUÂN TRƯỜNG TIỂU HỌC THANH XUÂN NAM ................  SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN CHO HỌC SINH LỚP MỘT Tên tác giả : Trần Thị Nụ Lĩnh vực : Môn Toán Cấp học : Tiểu học Năm học 2017 – 2018
MỤC LỤC PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................. 1 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .............................................................................. 1 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ..................................................................... 2 III. ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .................. 2 IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ................................................................... 2 PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .................................................. 3 I/ NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN ............................................................. 3 1. Cơ sở xác định mục tiêu của việc dạy toán ............................................ 3 2. Cơ sở để xác định phương pháp dạy học ............................................... 4 3. Cơ sở tâm lý ........................................................................................... 4 4. Cơ sở thực tiễn ....................................................................................... 4 II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ DẠY VÀ HỌC GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN CHO HỌC SINH LỚP MỘT. ........................................................................ 4 1. Tình hình thực tế của việc dạy và học giải toán có lời văn ở lớp Một. .. 4 2. Nguyên nhân........................................................................................... 5 III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN ....................................................... 5 1. Tìm hiểu mục tiêu và phương pháp dạy học Toán lớp Một. .................. 5 2. Các biện pháp tiến hành ......................................................................... 7 IV. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ......................................... 15 1. Dạy thực nghiệm .................................................................................. 15 2.Kết quả thực nghiệm ............................................................................. 20 PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................ 21 I.Ý nghĩa ...................................................................................................... 21 II. Bài học kinh nghiệm ............................................................................... 21 III. Kết luận và kiến nghị ............................................................................. 22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong xây dựng cơ bản, như khi xây một toà nhà cao tầng hiện đại thì việc xử lý móng là hết sức quan trọng, mà nền móng ngôi nhà lại là phần nằm sâu trong lòng đất, nên người ta thường chỉ nhìn thấy những tầng cao ở trên; chỉ có những người xây dựng, những người có chuyên môn mới thấy rõ tầm quan trọng, giá trị đích thực của nó. Bậc Tiểu học cũng được coi như cái nền móng của ngôi nhà tri thức kia. Chính vì vậy, điều 2 của luật phổ cập giáo dục tiểu học đã xác định bậc tiểu học là bậc học đầu tiên bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân. Bậc tiểu học đã tạo những cơ sở ban đầu rất cơ bản và bền vững cho các em tiếp tục học các bậc học trên. Nội dung giảng dạy của tiểu học luôn gắn liền với thực tiễn, phục vụ thiết thực cho cuộc sống, không chỉ có thế mà mỗi môn học ở tiểu học đều góp phần vào việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Trong các môn học, môn toán là một trong những môn có vị trí rất quan trọng. Các kiến thức, kỹ năng của môn toán có nhiều ứng dụng trong đời sống, giúp học sinh nhận biết mối quan hệ về số lượng và hình dạng không gian của thế giới hiện thực. Một trong những nội dung toán đáp ứng được mục đích trên đó là đơn vị đo lường. Ngày nay, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin đã làm cho khả năng nhận thức của trẻ cũng vượt trội. Điều đó đã đòi hỏi những nhà nghiên cứu giáo dục luôn luôn phải điều chỉnh nội dung, phương pháp giảng dạy phù hợp với nhận thức của từng đối tượng học sinh nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện góp phần đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho quê hương, đất nước. Đó cũng chính là vinh dự và trách nhiệm của người giáo viên nói chung và giáo viên lớp Một nói riêng khi dạy môn Toán ở lớp Một. Đối với mạch kiến thức: “Giải toán có lời văn”, là một trong năm mạch kiến thức cơ bản xuyên suốt chương trình Toán cấp Tiểu học. Thông qua giải toán có lời văn, các em được phát triển trí tuệ, được rèn luyện kĩ năng tổng hợp: đọc, viết, diễn đạt, tính toán, trình bày. Toán có lời văn là mạch kiến thức tổng hợp của các mạch kiến thức toán học, giải toán có lời văn các em sẽ được giải các loại toán về số học, các yếu tố đại số, các yếu tố hình học và đo đại lượng. Toán có lời văn là chiếc cầu nối giữa toán học và thực tế đời sống, giữa toán học với các môn học khác. Chính những yếu tố quan trọng nói trên nên tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một ”. 1/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nghiên cứu dạy giải toán có lời văn - Dạy cho học sinh nhận biết về cấu tạo của bài giải toán có lời văn. - Đọc hiểu phân tích tóm tắt bài toán - Giải toán đơn về thêm (bớt) bằng một phép tính cộng (trừ) - Trình bày bài giải gồm: Câu lời giải, phép tính, đáp số. - Tìm lời giải phù hợp cho bài toán bằng nhiều cách khác nhau - Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy các kiến thức kỹ năng về môn toán vào giải quyết những tình huống hàng ngày. III. ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 1. 2. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2017 đến tháng 4 năm 2018. 3. Phạm vi nghiên cứu: - Trong chương trình Toán 1. - Giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1. - Từ tiết 81 đến tiết 108. IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU Tìm hiểu một số vấn đề lý luận về đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở Tiểu học làm cơ sở cho việc viết đề tài . - Tìm hiểu thực trạng việc dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1. - Tìm hiểu nội dung và phương pháp dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một, để giúp giáo viên tìm ra biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một đạt hiệu quả nhất. 2/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN 1. Cơ sở xác định mục tiêu của việc dạy toán Theo điều lệ Trường Tiểu học: Bậc tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, ta coi lớp Một là cái móng của tòa nhà đồ sộ được xây dựng lên. Muốn vững chắc bền lâu thì kĩ thuật xây dựng móng là hết sức quan trọng. Đòi hỏi người thợ xây móng phải giỏi, vừa có kỹ thuật cao vừa có sự sáng tạo. - Về kiến thức: Đối với học sinh lớp Một, việc giải toán gồm: + Giới thiệu bài toán đơn. + Giải các bài toán đơn về phép cộng và phép trừ, chủ yếu là các bài toán thêm, bớt một số đơn vị. - Về kỹ năng: Đối với mạch kiến thức: “Giải toán có lời văn”, là một trong năm mạch kiến thức cơ bản xuyên suốt chương trình Toán cấp tiểu học. Thông qua giải toán có lời văn, các em được phát triển trí tuệ, được rèn luyện kỹ năng tổng hợp: đọc, viết, diễn đạt, trình bày, tính toán. Toán có lời văn là mạch kiến thức tổng hợp của các mạch kiến thức toán học, giải toán có lời văn các em sẽ được giải các loại toán về số học, các yếu tố đại số, các yếu tố hình học và đo đại lượng. Toán có lời văn là chiếc cầu nối giữa toán học và thực tế đời sống, giữa toán học với các môn học khác. Tuy nhiên vì mới quen với môn toán, với các phép tính cộng, trừ, lại tiếp xúc với việc giải toán có lời văn không khỏi có những bỡ ngỡ với học sinh. Giải toán là một hoạt động gồm những thao tác: + Xác lập được mối liên hệ giữa các dữ liệu, giữa cái đã cho và cái phải tìm trong điều kiện của bài toán. + Chọn phép tính thích hợp trả lời đúng câu hỏi của bài toán. Điều chủ yếu của việc dạy học giải toán là giúp học sinh tự tìm hiểu được mối quan hệ giữa cái đã cho và cái phải tìm trong điều kiện bài toán mà thiết lập các phép tính số học tương ứng, phù hợp. Để tiến hành được điều đó, việc dạy toán diễn ra theo 3 mức độ. - Mức độ thứ nhất : Hoạt động chuẩn bị cho việc giải toán. - Mức độ thứ hai : Hoạt động làm quen với việc giải toán. - Mức độ ba : Hoạt động hình thành kĩ năng giải toán. 3/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một 2. Cơ sở để xác định phương pháp dạy học Quan tâm cơ bản để xác định phương pháp dạy học : Xem xét các quá trình dạy học môn toán và các hiện tượng trong mối quan hệ nhiều mặt, trong sự tác động qua lại. Trong sự vận động và phát triển phát hiện ra các mâu thuẫn và các mặt đối lập để tìm ra động lực thúc đẩy sự phát triển quá trình dạy học môn toán. Thừa nhận thực tiễn là nguồn gốc của nhận thức và tiêu chuẩn của chân lý. Nghiên cứu theo hướng đổi mới đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước . Sự đổi mới của kinh thế xã hội đưa đến các yêu cầu về chất lượng đào tạo đáp ứng các mục tiêu kinh tế xã hội. Tiến bộ của khoa học và công nghệ trên thế giới cũng như trong nước sẽ thúc đẩy đòi hỏi phải đổi mới mục tiêu, phương pháp giáo dục. 3. Cơ sở tâm lý Nếu dạy học mà không nắm được khả năng nhận thức cũng như đặc điểm của quá trình nhận thức ở trẻ em thì không đạt được hiệu quả. Hơn thế nữa, khả năng nhận thức của trẻ em đang được hình thành và phát triển theo từng giai đoạn với đầy đủ ý nghĩa của nó mới có thể tiến hành dạy học toán thành công. Người giáo viên cần nắm vững trẻ em đã hình thành khái niệm toán như thế nào, trẻ em đã tiếp cận và hình thành khả năng tính toán như thế nào, trẻ em thường gặp khó khăn gì hoặc sai lầm phổ biến gì khi học mỗi dạng bài trong môn toán. 4. Cơ sở thực tiễn Xuất phát từ thực tế, khi dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một tôi nhận thấy học sinh rất lúng túng khi nêu lời giải, thậm chí nêu lời giải sai, viết sai phép tính, sai tên đơn vị,viết sai đáp số. Trước thực tế đó, tôi nhận thấy để giúp học sinh giải toán có lời văn được tốt là một việc làm cần thiết đối với giáo viên Tiểu học, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán. Do đó bản thân tôi là một giáo viên, tôi từng trăn trở nhiều vấn đề làm thế nào để việc dạy học môn Toán nói chung và phần giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một nói riêng đạt kết quả tốt nhất. II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ DẠY VÀ HỌC GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN CHO HỌC SINH LỚP MỘT. 1. Tình hình thực tế của việc dạy và học giải toán có lời văn ở lớp Một. Trong quá trình giảng dạy ở Tiểu học, học sinh thường mắc những lỗi khi học đến phần giải toán có lời văn ở lớp Một, học sinh rất lúng túng khi nêu câu lời giải, thậm chí nêu sai câu lời giải, viết sai phép tính, viết sai đáp số. Những tiết đầu tiên của giải toán có lời văn, trong lớp chỉ có khoảng 20% số học sinh biết nêu lời giải, viết đúng phép tính và đáp số. Số còn lại học sinh rất mơ hồ, 4/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một các em chỉ nêu theo quán tính nhưng khi viết thường viết sai, một số em làm đúng nhưng chưa biết cách diễn đạt. Chứng tỏ các em chưa nắm được một cách chắc chắn khi giải bài toán có lời văn. Kết quả điều tra đầu học kì II: Khảo sát Sĩ HS viết HS viết HS viết Trình bày đúng đầu HK số đúng câu lời đúng phép đúng đáp số bài giải toán có II giải tính lời văn 64 30 46,9% 35 54,7% 36 56,3% 15 23,4% 2. Nguyên nhân - Trong tuyến kiến thức toán ở chương trình Toán Tiểu học thì tuyến kiến thức: “Giải toán có lời văn” là tuyến kiến thức khó khăn nhất đối với học sinh, và càng khó khăn hơn đối với học sinh lớp Một. Bởi vì đối với lớp Một: ngôn ngữ nói chưa mạch lạc, nhiều học sinh đọc còn ê a, vốn từ, vốn hiểu biết, khả năng đọc hiểu, khả năng tư duy lôgic của các em còn rất hạn chế. Nói chung học sinh chưa biết cách học, chưa học tập một cách tích cực. Nhiều khi với một bài toán có lời văn các em có thể đặt và tính đúng phép tính của bài nhưng không thể trả lời hoặc lý giải là tại sao các em lại có được phép tính như vậy. - Thực tế hiện nay cho thấy, các em thực sự lúng túng khi giải bài toán có lời văn. Một số em chưa có thói quen đọc kỹ đề, chưa biết phân tích đề toán để tìm ra đường lối giải, chưa biết tổng hợp để trình bày bài giải, diễn đạt vụng về, thiếu lôgic. Ngôn ngữ toán học càng hạn chế, kĩ năng tính toán, trình bày thiếu chính xác, thiếu khoa học, chưa có biện pháp, phương pháp học toán; các em học toán và giải toán một cách máy móc, nặng về rập khuôn, bắt chước. - Có học sinh viết sai lời giải. - Có học sinh viết sai phép tính. - Có học sinh sai đơn vị. - Có học sinh tính toán sai. - Có học sinh quên đáp số. III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Tìm hiểu mục tiêu và phương pháp dạy học Toán lớp Một. 1.1.Mục tiêu dạy học Toán 1 nhằm giúp học sinh: a. Hình thành số. - So sánh số. b. Các phép tính - Phép cộng, trừ trong phạm vi 10 - Phép cộng, trừ không nhớ trong phạm vi 100 c. Đại lượng và đo đại lượng 5/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một - Đơn vị đo độ dài - Đơn vị đo thời gian d. Các yếu tố hình học - Nhận dạng hình học - Điểm, đoạn thẳng - Thực hành vẽ đoan thẳng e. Giải toán có lời văn - Mức độ 1: Học sinh hiểu đề toán qua hình vẽ, suy nghĩ chọn phép tính thích hợp. - Mức độ 2: Học sinh đọc được hiểu được tóm tắt, biết diễn đạt đề bài và lời giải bài toán bằng lời, chọn phép tính thích hợp. - Mức độ 3: Học sinh quan sát tranh phát triển thành ngôn ngữ, thành chữ viết. Giải toán có lời văn ban đầu được thực hiện bằng phép tính cộng phù hợp với tư duy tự nhiên của học sinh. - Mức độ 4: Học sinh giải bài toán có lời văn cần : + Đọc kĩ đề toán: Đề toán cho biết những gì? Đề toán hỏi gì? + Tóm tắt đề toán + Tìm được cách giải bài toán + Trình bày bài giải + Kiểm tra lời giải và đáp số. 1.2. Phương pháp dạy học Toán 1. Phương pháp dạy học Toán 1 ở Tiểu học là sự vận dụng các phương pháp dạy học toán (nói chung) cho phù hợp với mục tiêu, nội dung. Nội dung kiến thức, kí năng toán học của chương trình Toán lớp 1 là kiến thức đã có đối với giáo viên, nhưng là kiến thức chưa có đối với học sinh đã tồn tại bên ngoài tư duy học sinh. Giáo viên sử dụng phương pháp dạy học toán ở Tiểu học nói chung và phương pháp dạy học Toán 1 nói riêng để giúp học sinh lĩnh hội kiến thức, kỹ năng toán. Học sinh sẽ lĩnh hội kiến thức, kỹ năng không chỉ nhờ vào thính giác (nghe), tri giác (nhìn) và tư duy (suy nghĩ, nhớ ) mà còn có sự tham gia phối hợp của các mà còn có sự tham gia phối hợp của các hoạt động như cầm nắm, tách gộp, phân tích, tổng hợp, viết, nói…. Vì vậy, người giáo viên phải biết sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học để hướng dẫn học sinh tự tìm tòi, phát hiện, tự chiếm lĩnh kiến thức cho chính mình. Các phương pháp dạy học toán thường vận dụng là: - Đặt vấn đề và giải quyết vấn đề. 6/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một - Phương pháp gợi mở vấn đáp. - Phương pháp trực quan: (Sử dụng đồ dùng, trang thiết bị dạy học). - Phương pháp luyện tập thực hành. - Sử dụng trò chơi học tập. Nội dung Toán 1 chủ yếu là những kiến thức cơ bản của giai đoạn đầu nên khi dạy học Toán lớp 1, giáo viên cần: Tổ chức hướng dẫn các hoạt động học tập cho học sinh. Tuyệt đối không nói, viết, làm mẫu những gì học sinh có thể làm được (cá nhân hoặc nhóm). Khi dạy học, cần giúp học sinh tự nêu vấn đề, tự phát hiện các kiến thức, kỹ năng đã có, với sự trợ giúp (nếu cần thiết) của các hình vẽ, mô hình thật để giải quyết vấn đề (cá nhân hoặc nhóm) trao đổi ý kiến, bình luận, thực hành vận dụng ngay trong tiết học. Tận dụng thời gian học tập ngay trên lớp để hoàn thành về cơ bản nhiệm vụ học toán, nếu có thời gian thì giúp học sinh tự học ở mức sâu hơn các nội dung sách giáo khoa 1.3. Phương pháp dạy học giải bài toán có lời văn lớp Một. - Giải toán là một hoạt động trí tuệ khó khăn phức tạp, hình thành kỹ năng giải toán khó hơn nhiều so với kỹ xảo tính vì các bài toán là sự kết hợp đa dạng nhiều khái niệm, nhiều quan hệ toán học. Nắm chắc các ý nghĩa phép tính đòi hỏi khả năng độc lập suy luận của học sinh, đòi hỏi học sinh biết cách tính thông thạo, đặc biệt là biết nhận dạng bài toán để lựa chọn phép tính thích hợp. - Để giúp học sinh thực hiện được các hoạt động có hiệu quả, giáo viên không làm thay, không chỉ dẫn quá chi tiết cho học sinh hoặc áp đặt cách giải, mà hướng dẫn học sinh cách phân tích bài toán để học sinh tự biết phải sử dụng các kiến thức nào trong các kiến thức đã học khi giải quyết từng vấn đề của bài toán, từ giúp học sinh từng bước tìm ra cách giải của bài toán, xác đinh được dạng toán và cách giải của dạng toán đó. 2. Các biện pháp tiến hành Để nâng cao chất lượng dạy học tốt môn Toán lớp Một nói chung, “Giải bài toán có lời văn” nói riêng, điều đầu tiên mỗi giáo viên phải nắm bắt hệ thông hóa nội dung chương trình sách giáo khoa. Sách giáo khoa toán 1 là cụ thể hóa của chương trình môn Toán lớp 1, sách giáo khoa được trình bày mở, không thông báo tường minh kiến thức, tạo cơ hội để học sinh suy nghĩ, tìm tòi. Như vậy giáo viên cần phải khai thác, sử dụng như một định hướng với mỗi dạng bài trong chương trình nhằm truyền thụ cho học sinh một cách hiệu quả nhất. Khả năng giải toán phản ánh năng lực vận dụng kiến thức toán của học sinh. Giải toán có lời văn là học cách giải quyết vấn đề trong môn Toán. Từ ngôn ngữ thông thường trong các đề toán đưa về các phép tính và kèm câu lời 7/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một giải và cuối cùng đưa ra đáp số của bài toán. Giải toán có lời văn góp phần củng cố kiến thức toán, rèn luyện khả năng diễn đạt, tích cực góp phần phát triển tư duy cho học sinh lớp Một nói riêng và cấp Tiểu học nói chung. Các bài toán có lời văn được chuẩn bị từng bước cho học sinh lớp Một. Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi xin mạnh dạn đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao dạy học giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một như sau: 2.1 Biện pháp Để giúp học sinh có một phương pháp giải chính xác, trình bày bài toán đúng theo yêu cầu, khi dạy học sinh giải toán có lời văn giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện các bước sau: + Đọc và tìm hiểu đề toán: Đề toán cho biết những gì? Yêu cầu làm gì? + Tóm tắt đề toán. + Tìm được cách giải bài toán + Trình bày bài giải. + Kiểm tra lại bài giải. a. Bước 1: Đọc và tìm hiểu đề toán: Muốn học sinh hiểu và giải được bài toán thì điều quan trọng đầu tiên là phải giúp các em đọc và hiểu được nội dung bài toán. Giáo viên cần tổ chức cho các em đọc kĩ đề toán, hiểu rõ một số từ khóa quan trọng như “thêm, và, tất cả” Hoặc “bớt, bay đi, cho, bán, trong đó, còn lại ”. Giáo viên nên kết hợp cho học sinh quan sát tranh vẽ để hổ trợ thêm cho các em hiểu đề. Để học sinh dễ hiểu đề bài, khi hướng dẫn tìm hiểu đề giáo viên nên gạch chân dưới các từ ngữ chính trong đề bài và nên đổ màu khác để cho dễ nhìn. Đầu tiên, giáo viên giúp học sinh phân tích đề toán. Và dựa vào câu trả lời của học sinh để viết tóm tắt, sau đó cho học dựa vào tóm tắt để nêu lại đề toán. Đây là cách rất tốt để giúp học sinh phân tích đề toán. Nếu học sinh còn gặp khó khăn khi đọc đề toán thì giáo viên nên cho các em quan sát theo tranh và trả lời câu hỏi. Ví dụ: Bài toán ( Toán 1, trang 117) 8/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một Bài toán: Nhà An có 5 con gà, mẹ mua thêm 4 con gà. Hỏi nhà An có tất cả mấy con gà ? Giáo viên cho học sinh quan sát tranh trên màn hình rồi gợi mở bằng câu hỏi yêu cầu học sinh trả lời từ đó nắm được nội dung bài toán. + Nhà An có mấy con gà? + Mẹ mua thêm mấy con gà? b.Bước 2: Tóm tắt bài toán - Hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung bài toán : Yêu cầu học sinh đọc kĩ bài toán. Đây là bước nghiên cứu đầu tiên giúp học sinh có suy nghĩ ban đầu về ý nghĩa bài toán . Nắm được nội dung bài toán và đặc biệt cần chú ý đến câu hỏi của bài. Do đó, tôi đã yêu cầu học sinh cầm bút chì và thước gạch chân dưới những dữ kiện quan trọng của bài toán: “Hãy gạch một gạch những điều đã cho và gạch hai gạch dưới câu hỏi của bài toán”. Như vậy tất cả học sinh cùng làm việc, em nào không làm việc giáo viên đã biết và nhắc nhở. - Xây dựng, thiết lập mối quan hệ giữa hai dữ kiện đã cho của bài toán . - Tìm cách diễn đạt nội dung của bài toán bằng ngôn ngữ. Tóm tắt bài toán bằng cách ghi dữ kiện, điều kiện và câu hỏi của bài toán dưới dạng cô đọng, ngắn gọn nhất . Bài toán: Nhà An có 5 con gà, mẹ mua thêm 4 con gà. Hỏi nhà An có tất cả mấy con gà ? - Phân tích nội dung: + Học sinh đọc đề toán. + Giáo viên đọc hai câu lệnh làm việc: “ Hãy gạch một gạch dưới dữ kiện đã cho. Gạch hai gạch dưới câu hỏi của bài toán”. Sau khi học sinh đã thực hiện theo hai câu lệnh làm việc của giáo viên, yêu cầu một số học sinh trình bày phân tích nội dung để hiểu rõ nội dung bài toán. - Học sinh có thể điển số vào phần tóm tắt bài toán như sau: 9/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một Có : 5 con gà Thêm : 4 con gà Có tất cả : ….con gà ? c/Bước 3: Tìm cách giải bài toán Gắn liền với việc phân tích các dữ liệu, điều bài toán đã cho và điều cần tìm, xác lập mối quan hệ giữa chúng để lập kế hoạch giải bài toán: Giáo viên hướng dẫn học sinh đi từ câu hỏi của bài toán đến các số liệu đã cho: - Bài toán cho biết gì? ( Bài toán cho biết nhà An có 5 con gà, mẹ mua thêm 4 con gà.) - Bài toán hỏi gì? ( Hỏi nhà An có mấy con gà ?) Đầu tiên giáo viên hướng dẫn học sinh đặt câu lời giải. Với học sinh lớp 1, lần đầu tiên được làm quen với cách giải toán có lời văn nên các em rất lúng túng. Thế nào là câu lời giải, vì sao phải viết câu lời giải? Không thể giải thích cho học sinh lớp 1 hiểu một cách thấu đáo nên có thể giúp học sinh bước đầu hiểu và nắm được cách làm. Khi giải toán thì câu lời giải đóng một vai trò cực kì quan trọng trong “giải toán có lời văn” lời giải sai, phép tính và kết quả có đúng cũng xem như sai toàn bộ, ngược lại lời giải đúng, phép tính sai các em vẫn có một phần số điểm. Chính vì vậy mà việc hướng dẫn cho các em tập có lời giải đúng là một việc làm vô cùng cần thiết. Giáo viên gợi mở cho học sinh bằng các cách sau: Thứ nhất: Dựa vào câu hỏi của bài toán rồi bỏ bớt từ đầu (hỏi) và các từ cuối (mấy con gà?) để có câu lời giải: “Nhà An có tất cả:” hoặc thêm từ “là” để có câu lời giải: “Nhà An có tất cả là:” Thứ hai: Đưa từ: “con gà” ở cuối câu hỏi lên đầu thay thế cho từ “Hỏi” và thêm từ “Số” ở đầu câu, bỏ chữ "mấy” ở cuối câu thay thế vào đó là chữ “là” : “Số con gà nhà An có tất cả là:” Thứ ba: Dựa vào dòng cuối của phần tóm tắt, coi đó là “từ khóa” của câu lời giải rồi thêm chữ. Ví dụ: Từ dòng cuối của tóm tắt: “Có tất cả : …. con gà?”. Học sinh viết câu lời giải: “Có tất cả là; “Số con gà có tất cả là; “Con gà nhà An có tất cả là:”,… Thứ tư: Giáo viên nêu miệng câu hỏi: “Hỏi nhà An có tất cả mấy con gà?” để học sinh trả lời miệng: “Nhà An có tất cả 9 con gà” rồi viết phép tính vào để có cả bước giải (gồm câu lời giải và phép tính) Từ câu trả lời của học sinh, giáo viên giúp các em chỉnh sửa thành câu lời giải: “Số gà nhà An có tất cả là:” … , ở đây giáo viên nên tạo điều kiện cho các 10/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một em nêu nhiều câu lời giải khác nhau, sau đó cùng thống nhất đến câu lời giải đúng chứ không nên bắt buộc học sinh phải viết theo một kiểu. Tiếp theo giáo viên nêu câu hỏi gợi mở cho học sinh để tìm phép tính : “Muốn biết nhà An có tất cả mấy con gà em làm tính gì? (Tính cộng). Mấy cộng mấy? ( 5 + 4) , 5 + 4 bằng mấy? (5 + 4 = 9) . Cuối cùng giáo viên gợi mở tiếp : Nhà An có tất cả mấy con gà? “9 con gà”, nên ta viết “con gà” vào trong ngoặc đơn: 5 + 4 = 9 (con gà). d.Bước 4: Trình bày bài giải Học sinh trình bày bài giải là trình bày một sản phẩm của tư duy. Thực tế hiện nay các em học sinh lớp 1 trình bày bài giải còn rất hạn chế, kể cả học sinh hoàn thành tốt. Cần rèn cho học sinh nề nếp và thói quen trình bày bài giải một cách chính xác, khoa học, sạch đẹp dù trong giấy nháp, bảng lớp, bảng con hay vở, giấy kiểm tra. Cần trình bày bài giải một bài toán có lời văn như sau: Bài giải Nhà An có tất cả số con gà là: 5 + 4 = 9 ( con gà ) Đáp số : 9 con gà Từ cách hướng dẫn như trên, học sinh sẽ nắm chắc được các bước giải và trình tự giải một bài toán có lời văn , từ đó các em áp dụng vào việc thực hành khi giải một bài toán có lời văn. e.Bước 5: Kiểm tra lại cách làm( hoặc thử lại). - Tập cho học sinh có thói quen làm xong bài nào cũng phải tự kiểm tra lại xem có nhầm lẫn, có làm sai không,…… - Khi giải bài toán có lời văn, yêu cầu học sinh phải xác định đúng “ Bài toán đó thuộc dạng toán gì ?” - Khi cần có thể cho học sinh trao đổi ý kiến trong nhóm nhỏ hoặc trong toàn lớp về cách giải một bài tập. Khuyến khích học sinh tự nói ra những hạn chế của mình, bình luận cách giải của bạn để rút kinh nghiệm và nêu cách khắc phục. 2.2. Một số biện pháp nhằm khắc sâu dạng giải toán có lời văn Ngoài việc dạy cho học sinh hiểu và giải toán có lời văn giáo viên cần giúp các em hiểu chắc, hiểu sâu loại toán này. Ở mỗi bài, mỗi tiết về "Giải toán có lời văn" giáo viên cần phát huy tư duy, trí tuệ, phát huy năng lực của học sinh bằng việc hướng cho học sinh tự nêu tóm tắt đề toán, tự đặt đề toán theo dữ kiện đã cho, tự đặt đề toán theo tóm tắt cho trước, giải toán từ tóm tắt, nhìn tranh vẽ, sơ đồ viết tiếp nội dung đề toán vào chỗ chấm (...), đặt câu hỏi cho bài toán. 11/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một Ví dụ 1 : Nhìn tranh vẽ, viết tiếp vào chỗ chấm để có bài toán, rồi giải bài toán đó. Bài toán: Trong bến có... ô tô, có thêm… ô tô vào bến. Hỏi .......................................... ? Bài 1: ( trang 151- Toán 1) Ví dụ 2: Giải bài toán theo tóm tắt sau : Bài 4 - Toán 1 (trang 151) Có : 15 hình tròn Tô màu : 4 hình tròn Không tô màu : ... hình tròn? 12/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một Song song với việc nhìn tranh để hình thành đề toán người giáo viên cần chuẩn bị thêm một số mô hình, vật thật để học sinh tự thao tác bằng tay trên các vật thật đó để một em đặt đề toán, một em giải bài toán và ngược lại nhằm khắc sâu kiến thức về các dạng toán cơ bản các em đã được học trong chương trình. Tổ chức trò chơi phù hợp : - Đối với các bài toán có lời văn (dựa vào tranh, ảnh), ở SGK để hoàn thiện cấu trúc đề thì giáo viên có thể tổ chức các trò chơi theo nhóm tổ, ... để rèn học sinh kĩ năng nói, kĩ năng giao tiếp, từ đó học sinh có thể thực hiện kĩ năng tính toán tốt hơn. - Giáo viên có thể cho học sinh cách đặt đề toán từ một phép tính đã cho thông qua trò chơi “Ai nhanh hơn”, hình thức này không chỉ nhằm giúp cho học sinh kĩ năng tính toán nhanh mà còn có thể phát huy trí lực ở mức độ cao hơn về dạng bài toán có lời văn và còn tạo cho học sinh tâm lí nhẹ nhàng thỏa mái “học mà chơi – chơi mà học” nhằm khắc sâu kiến thức cho học sinh một cách nhẹ nhàng mà hiệu quả. Ví dụ: Trò chơi “Vượt chướng ngại vật – Chinh phục đỉnh cao” - Mục tiêu : Rèn kĩ năng giải các bài toán có lời văn đơn giản. - Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 2 tờ giấy rôki (hoặc 2 bảng phụ). Có vẽ sẵn cắt hình tượng trưng gắn hoa hoặc túi đựng đề toán mà hai đội cần giải như: 13/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một Đề 2 Đề 2 Đề 1 Đề 1 Đội Thỏ Trắng Đội Sóc Nâu + Đề bài 1: An có 7 viên bi, An cho Bảo 3 viên bi. Hỏi An còn lại mấy viên bi? + Đề bài 2: Mẹ nuôi 10 con thỏ, mẹ đã bán 2 con thỏ. Hỏi mẹ còn mấy con thỏ? Học sinh các lớp chuẩn bị 2 tờ giấy ô li, bút, kéo dán. - Giáo viên chia thành 2 đôi. Mỗi đội tự đặt tên cho mình Ví dụ: Đội Thỏ Trắng, đội Sóc Nâu. Mỗi đội cử 2 em lên chơi. số còn lại làm cổ động viên cho đội nhà. + Cách chơi: Khi giáo viên có hiệu lệnh bắt đầu chơi mỗi đội lên chơi lần lượt rút đề đọc, trong đội hội ý, thảo luận sau đó giải và ghi nhanh vào giấy nháp. Các đội bắt đầu giải từ đề 1, sau khi giải xong đề 1 thì dán lên “ đỉnh núi” số 1, sau đó tiếp tục rút đề 2 đọc kỹ đề thảo luận và giải đề 2. Giải xong đề 2 thì dán lên “đỉnh núi” số 2. Sau 7 phút quy định giáo viên cho 2 đội về chỗ. Giáo viên cùng cả lớp bắt đầu kiểm tra từng đội 1, đội nào giải đúng lời giải, phép tính và đáp số đúng đẹp thì đội đó thắng. Đội nào chứa giải đúng, thiếu lời giải, đáp số thì thua cuộc. Sau khi nhận xét 2 đội, đội nào giải đúng, xong trước thì đội đó được 10 lá cờ và là đội đã “ Chinh phục đỉnh cao” sẽ thắng cuộc cả lớp cùng tuyên dương và giáo viên phát phần thưởng kích lệ như: Thước kẻ hoặc vở viết. * Hướng dẫn sử dụng các trò chơi. - Các trò chơi trên được sử dụng bằng bìa giấy, giấy rô ki, vở bìa cứng. Sau đó cắt theo kích thước phù hợp ví dụ: Cắt từng miếng bìa cứng có kích thước (10x 15 em) hình chữ nhật, hoặc các hình vuông (10x 20 em) rồi dán giấy trắng màu lên mặt để ghi số. Có thể sử dụng lâu dài mà chỉ cần bóc đi lượt giấy dán và viết số. Tóm lại, trong quá trình dạy học giáo viên có thể lựa chọn nhiều phương pháp, hình thức tổ chức từ tranh ảnh đến vật thật hay bằng câu chữ, ... và đặc biệt kiến thức về thực tế cuộc sống là một yếu tố quan trọng nhằm khắc sâu kiến thức cho các em giúp các em vận dụng linh hoạt để giải tốt dạng toán có lời văn. 14/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một IV. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Dạy thực nghiệm Tôi đã tiến hành dạy thực nghiệm ở khối lớp mình. Sau đây là tiết toán mà tôi xin trình bày giáo án trong đề tài đó là bài: Giải toán có lời văn và bài giải toán có lời văn (tiếp theo) Môn : Toán Tiết số 82 Tuần 22 Tên bài dạy: Giải toán có lời văn I.Mục tiêu: Sau khi học xong bài này học sinh sẽ có được: 1. Kiến thức : + Bước đầu học sinh nhận biết các việc thường làm khi giải toán có lời văn. Tìm hiều bài toán cho biết gì?Bài toán hỏi gì? Giải bài toán gồm có:câu lời giải, phép tính, đáp số. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng giải toán có lời văn 3. Thái độ: Yêu thích môn học II. Chuẩn bị - Thầy: Máy tính, máy chiếu, giáo án điện tử - Trò : SGK, vở viết III. Các hoạt động dạy học chủ yếu 15/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một Thời Nội dung kiến thức cơ bản Phương pháp,hình thức tổ chức gian dạy học Hoạt động của Hoạt động thầy của trò 4phút A. Bài cũ GV đưa tranh 2 HS nêu bài toán 1 HS nhận xét 4phút B. Bài mới 12phút 1. Giới thiệu bài GV giới thiệu bài 2HS nêu đề 2. Giải toán GVgiới thiệu tranh bài Bài toán: Nhà An có 5 con gà, mẹ Đếm cho cô có mua thêm 4 con gà. Hỏi nhà An mấy con gà? 5 con gà có tất cả mấy con gà? Thêm mấy con gà? Tất cả có mấy con 4 con gà gà? 9 con gà KM hiện bài toán Bài toán cho biết Bài toán cho gì? biết nhà An có 5 con gà Bài toán hỏi gì? Bài toán hỏi Nhà An có tất Dựa vào bài toán cả mấy con tóm tắt gà. bµi như sau . GV viÕt tãm t¾t lªn b¶ng Tóm tắt Nêu cách trình bày Viết bài giải, Có : 5 con gà bài giải toán có lời lời giải, phép Thêm : 4 con gà văn. tính, đáp số Có tất cả : ….con gà ? GV viết bài giải Bài giải lên bảng 1 HS đọc bài Nhà An có tất cả là: giải 5 +4 =9 ( con gà) Đáp số : 9 con gà Chốt ý: Bài giải 2-3 HS nªu l¹i có: Lời giải, phép tính, đáp số 16/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một 2 phút TCVĐ: Tập tầm vông GV nêu YC HS chơi 15 3. Luyện tập KM hiện bài toán 1 HS đọc đề phút Bµi 1 : Bài toán cho biết toán Tóm tắt gì ? 1-2 HS nêu An có : …….quả bóng Bài toán hỏi gì ? Bình có : …..quả bóng KM :Tóm tắt bài Viết bài giải Có tất cả : …..quả bóng? toán Để giải bài toán này chúng ta viết Lớp làm bài những gì ? vào SGK Tìm lời giải dựa vào đâu? Chữa bài cho HS Nhận xét bài của 1 HS nhận xét bạn Bài giải thiếu gì ? Thiếu phép tính Tìm lời giải khác 1-2 HS tìm Bài 2 KM hiện bài 1-2 HSđọc Tóm tắt Bài toán hỏi gì ? 1 HS nêu tóm Có : …..bạn Bài toán cho biết tắt Thêm : ……bạn gì ? HS giải toán Có tất cả :………bạn ? vào SGK Bài 3 Tóm tắt Ở dưới ao : ……con Trên bờ : …….con KM hiện bài Có tất cả: ……..con? Bài toán cho biết 1-2 HS nêu gì? HS nêu Bài toán hỏi gì? HS giải toán 2 phút 4. Củng cố GV hỏi: Học bài 1-2 HS TL 5. Dặn dò gì? Bài sau : Xăng ti mét – Đo độ dài Dặn dò HS 17/22
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một Môn : Toán Tiết số: 109 Tuần 28 Tên bài dạy: Giải toán có lời văn I.Mục tiêu: Sau khi học xong bài này học sinh sẽ có được: 1. Kiến thức : + Giúp học sinhcủng cố kĩ năng giải toán có lời văn. Tìm hiều bài toán cho biết gì? Bài toán đòi hỏi phải tìm gì? + Giải bài toán thực hiện phép tính để tìm điều chưa biết. Trình bày bài giải. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng giải toán có lời văn 3. Thái độ: Yêu thích môn học, thích giải toán II. Chuẩn bị - Thầy: Máy tính, máy chiếu, giáo án điện tử - Trò : SGK, vở viết III. Các hoạt động dạy học chủ yếu: Thời Nội dung kiến thức cơ bản Phương pháp,hình thức tổ chức dạy học gian Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 4phút A. Bài cũ 1. >,

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.