intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giải toán cho học sinh lớp 1

Chia sẻ: Tomjerry004 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:18

Thêm vào BST
Báo xấu
29
lượt xem 2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm có phương pháp và hình thức dạy học để nâng cao hiệu quả cho học sinh, vừa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi tiểu học và trình độ nhận thức của học sinh để đáp ứng với công cuộc đổi mới của đất nước nói chung và của ngành giáo dục nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giải toán cho học sinh lớp 1

  1. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 A. PhÇn më ®Çu 1.LÝ do chän ®Ò tµi. Trong c¸c m«n häc ë tiÓu häc m«n to¸n lµ c«ng cô ®Ó häc tèt c¸c m«n häc kh¸c. C¸c kiÕn thøc, kü n¨ng cña m«n to¸n ë tiÓu häc cã nhiÒu øng dông trong ®êi sèng. Nã gãp phÇn rÊt quan träng trong viÖc rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p suy nghÜ, suy luËn, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ph¸t triÓn trÝ th«ng minh, c¸ch suy nghÜ ®éc lËp, linh ho¹t, s¸ng t¹o; nã ®ãng gãp vµo viÖc h×nh thµnh c¸c phÈm chÊt cÇn thiÕt vµ quan träng cho con ngêi nh :cÇn cï, cÈn thËn, cã ý chÝ vît khã , lµm viÖc cã kÕ ho¹ch, cã nÒn nÕp vµ t¸c phong khoa häc. V× vËy m«n to¸n lµ mét m«n häc kh«ng thÓ thiÕu trong tÊt c¶ c¸c cÊp häc..Nãi vÒ vÞ trÝ vai trß cña bé m«n To¸n Cè thñ tíng Ph¹m V¨n §ång cã nãi :“Trong c¸c m«n khoa häc vµ kü thuËt, to¸n häc gi÷ mét vÞ trÝ næi bËt. Nã cã t¸c dông lín ®èi víi kü thuËt, víi s¶n xuÊt vµ chiÕn ®Êu. Nã lµ mét m«n thÓ thao cña trÝ tuÖ, gióp chóng ta nhiÒu trong viÖc rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p suy nghÜ, ph¬ng ph¸p suy luËn, ph¬ng ph¸p häc tËp, ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò, gióp chóng ta rÌn luyÖn trÝ th«ng minh s¸ng t¹o. Nã cßn gióp chóng ta rÌn luyÖn nhiÒu ®øc tÝnh quý b¸u kh¸c nh: CÇn cï vµ nhÉn n¹i, tù lùc c¸nh sinh, ý chÝ v- ît khã, yªu thÝch chÝnh x¸c, ham chuéng ch©n lý.” §èi víi m«n To¸n líp 1,nã lµ m«n häc cã vÞ trÝ nÒn t¶ng, lµ c¸i gèc, lµ ®iÓm xuÊt ph¸t cña c¶ mét bé m«n khoa häc. M«n To¸n më ®- êng cho c¸c em ®i vµo thÕ giíi kú diÖu cña to¸n häc. Råi mai ®©y, c¸c em lín lªn , nhiÒu em trë thµnh nhµ gi¸o, nhµ khoa häc, nhµ th¬... trë thµnh nh÷ng ngêi lao ®éng s¸ng t¹o trªn mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ; trªn tay cã m¸y tÝnh x¸ch tay, trong tói cã m¸y tÝnh bá tói. Nh ng c¸c em kh«ng bao giê quªn ®îc nh÷ng ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch ®Õn tr- êng häc ®Õm vµ häc c¸c phÐp tÝnh céng, trõ... C¸c em kh«ng quªn ®îc v× ®ã lµ kû niÖm ®Ñp ®Ï nhÊt cña ®êi ngêi vµ h¬n thÕ n÷a, nh÷ng con sè, nh÷ng phÐp tÝnh Êy cÇn thiÕt cho suèt c¶ cuéc ®êi. §èi víi m¹ch kiÕn thøc : "Gi¶i to¸n cã lêi v¨n", lµ mét trong bèn m¹ch kiÕn thøc c¬ b¶n xuyªn suèt ch¬ng tr×nh To¸n cÊp tiÓu häc. Th«ng qua gi¶i to¸n cã lêi v¨n, c¸c em ®îc ph¸t triÓn trÝ tuÖ, ®îc rÌn luyÖn kü n¨ng tæng hîp: ®äc, viÕt, diÔn ®¹t, tr×nh bµy, tÝnh to¸n. To¸n cã lêi v¨n lµ m¹ch kiÕn thøc tæng hîp cña c¸c m¹ch kiÕn thøc to¸n häc.Gi¶i to¸n cã lêi v¨n c¸c em sÏ ®îc gi¶i c¸c lo¹i to¸n vÒ sè häc, c¸c yÕu tè ®¹i sè, c¸c yÕu tè h×nh häc vµ ®o ®¹i lîng. To¸n cã lêi v¨n lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a to¸n häc vµ thùc tÕ ®êi sèng, gi÷a to¸n häc víi c¸c m«n häc kh¸c. NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 1
  2. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 Tõ vÞ trÝ vµ nhiÖm vµ nhiÖm vô v« cïng quan träng cña m«n to¸n, vÊn ®Ò ®Æt ra cho ngêi d¹y lµ lµm thÕ nµo ®Ó giê d¹y- häc to¸n ë líp 1 nãi chung vµ gi¶i to¸n nãi riªng cã hiÖu qu¶ cao, häc sinh tÝch cùc,chñ ®éng s¸ng t¹o trong viÖc chiÕm lÜnh kiÕn thøc rÌn kü n¨ng gi¶i to¸n . Lµ mét c¸n bé qu¶n lý nhiÒu n¨m chØ ®¹o d¹y häc b¶n th©n suy nghÜ ph¶i t×m mét sè biÖn ph¸p nh»m chØ ®¹o d¹y gi¶i to¸n cã hiÖu qu¶. ChÝnh v× lÏ ®ã t«i chän ®Ò tµi nghiªn cøu "Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1”. 2. Ph¹m vi vµ ®èi tîng nghiªn cøu. TËp trung nghiªn cøu,chØ ®¹o d¹y häc m«n to¸n( nãi chung) vµ m¹ch kiÕn thøc d¹y gi¶i to¸n líp 1( nãi riªng) ë trêng TiÓu häc sè 2 ThÞ trÊn KiÕn Giang B. Néi dung I. C¬ së lý luËn . C¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc bao giê còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ môc ®Ých vµ nhiÖm vô môc tiªu gi¸o dôc cña m«n häc. Nã kh«ng ph¶i lµ c¸ch thøc truyÒn thô kiÕn thøc to¸n häc, mµ kü n¨ng gi¶i to¸n lµ ph¬ng tiÖn ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng nhËn thøc tÝch cùc, ®éc lËp vµ gi¸o dôc phong c¸ch lµm viÖc khoa häc, hiÖu qu¶ cho häc sinh tøc lµ d¹y c¸ch häc. V× vËy gi¸o viªn ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p vµ c¸ch thøc d¹y häc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y-häc XuÊt ph¸t tõ cuéc sèng hiÖn t¹i do ®æi míi cña nÒn kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸, th«ng tin...®ßi hái con ngêi ph¶i cã b¶n lÜnh d¸m nghÜ, d¸m lµm n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cã kh¶ n¨ng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu gi¶ng d¹y nãi chung, trong d¹y häc to¸n nãi riªng ®ßi hái GVcÇn ph¶i vËn dông linh ho¹t s¸ng t¹o c¸c ph¬ng ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc ®Ó n¨ng cao hiÖu qu¶ gi¶ng d¹y. HiÖn nay toµn ngµnh gi¸o dôc nãi chung vµ gi¸o dôc tiÓu häc nãi riªng ®ang thùc hiÖn yªu cÇu ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh lµm cho ho¹t ®éng d¹y trªn líp "nhÑ nhµng, tù nhiªn, hiÖu qu¶". §Ó ®¹t ®îc yªu cÇu ®ã gi¸o viªn ph¶i cã ph¬ng ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cho häc sinh, võa phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña løa tuæi tiÓu häc vµ tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh ®Ó ®¸p øng víi c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt níc nãi chung vµ cña ngµnh gi¸o dôc nãi riªng. II. C¬ së thùc tiÔn: Trong ch¬ng tr×nh m«n to¸n tiÓu häc, gi¶i to¸n cã lêi v¨n gi÷ mét vai trß quan träng. Th«ng qua viÖc gi¶i to¸n c¸c em thÊy ®îc nhiÒu kh¸i niÖm to¸n häc nh: c¸c sè, c¸c phÐp tÝnh, c¸c ®¹i lîng, c¸c yÕu tè h×nh häc... ®Òu cã nguån gèc trong cuéc sèng hiÖn thùc, trong thùc tiÔn ho¹t ®éng cña con ngêi, thÊy ®îc mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¸c sù kiÖn, gi÷a c¸i ®· cho vµ c¸i ph¶i t×m. Qua viÖc gi¶i to¸n ®· rÌn luyÖn cho häc sinh n¨ng lùc t duy vµ nh÷ng ®øc tÝnh cña con ngêi míi. Cã ý thøc vît khã kh¨n, ®øc tÝnh NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 2
  3. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 cÈn thËn,lµm viÖc cã kÕ ho¹ch, thãi quen xÐt ®o¸n cã c¨n cø, thãi quen tù kiÓm tra kÕt qu¶ c«ng viÖc m×nh lµm, ãc ®éc lËp suy nghÜ, s¸ng t¹o, gióp häc sinh vËn dông c¸c kiÕn thøc, rÌn luyÖn kü n¨ng tÝnh to¸n, kü n¨ng tÝnh to¸n, Trong c¸c m¹ch kiÕn thøc to¸n ë ch¬ng tr×nh to¸n TiÓu häc th× m¹ch kiÕn thøc “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” lµ m¹ch kiÕn thøc khã kh¨n nhÊt ®èi víi häc sinh, vµ cµng khã kh¨n h¬n ®èi víi häc sinh líp Mét. Bëi v× ®èi víi líp Mét: Vèn tõ, vèn hiÓu biÕt, kh¶ n¨ng ®äc hiÓu, kh¶ n¨ng t duy l«gic cña c¸c em cßn rÊt h¹n chÕ. Mét nÐt næi bËt hiÖn nay lµ häc sinh cha biÕt c¸ch tù häc, cha häc tËp mét c¸ch tÝch cùc. NhiÒu khi víi mét bµi to¸n cã lêi v¨n c¸c em cã thÓ ®Æt vµ tÝnh ®óng kÕt qu¶ cña bµi nh ng kh«ng thÓ tr¶ lêi hoÆc lý gi¶i lµ t¹i sao c¸c em l¹i cã ®îc phÐp tÝnh nh vËy. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy, c¸c em thùc sù lóng tóng khi gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n. Cha biÕt c¸ch tãm t¾t, ph©n tÝch ®Ò to¸n ®Ó t×m ra h- íng gi¶i, tæng hîp ®Ó tr×nh bµy bµi gi¶i, diÔn ®¹t vông vÒ, thiÕu l«gic. Ng«n ng÷ to¸n häc cßn rÊt h¹n chÕ, kü n¨ng tÝnh to¸n, tr×nh bµy thiÕu chÝnh x¸c, thiÕu khoa häc, cha cã biÖn ph¸p, ph¬ng ph¸p häc to¸n.Häc to¸n vµ gi¶i to¸n mét c¸ch m¸y mãc nÆng vÒ dËp khu«n, b¾t chíc. ChÝnh v× vËy viÖc n¾m v÷ng néi dung vµ ph¬ng ph¸p d¹y to¸n cã lêi v¨n ë cÊp tiÓu häc chung vµ líp 1 nãi riªng lµ mét viÖc rÊt cÇn thiÕt mµ mçi gi¸o viªn tiÓu häc cÇn ph¶i häc ®Ó n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh. III. Thùc tr¹ng d¹y häc gi¶i to¸n 4 ë trêng tiÓu häc sè 2 KiÕn Giang. ¦u ®iÓm:Trong nh÷ng n¨m qua cïng víi toµn ngµnh ®éi ngò GV ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc n¾n v÷ng néi dung, ch¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n to¸n nãi chung vµ m¹ch kiÕn thøc gi¶i to¸n líp 1 nãi riªng. GV ®· biÕt lùa chän c¸c h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng tÝch cùc t¹o c¬ héi cho HS ho¹t ®éng tÝch cùc ®Ó tù chiÕm lÜnh kiÕn thøc, høng thó say mª häc to¸n. NhiÒu häc sinh ®· n¾m vµ vËn dông kiÕn thøc vµo thùc hµnh kh¸ tèt chÊt lîng häc To¸n (nãi chung) vµ chÊt lîng gi¶i to¸n (nãi riªng) cña häc sinh ®îc n©ng lªn râ rÖt. H¹n chÕ: * Gi¸o Viªn: VÉn cßn mét sè gi¸o viªn n¾m cha cha thËt ch¾c cÊu tróc néi dung ch¬ng tr×nh ,s¸ch gi¸o khoa to¸n líp 1 cha hiÓu hÕt ý ®å cña s¸ch gi¸o khoa, chuyÓn ®æi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cßn lóng tóng, ch- a ph¸t huy ®îc tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh. Mét sè gi¸o viªn d¹y theo c¸ch th«ng b¸o kiÕn thøc s½n cã, d¹y theo ph¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh cã kÕt hîp víi ®µm tho¹i, thùc chÊt vÉn lµ “thÇy truyÒn thô, trß tiÕp nhËn ghi nhí”. Mét sè gi¸o viªn ng¹i sö dông ®å dïng minh ho¹, ng¹i tãm t¾t b»ng s¬ ®å h×nh vÏ hoÆc ®o¹n th¼ng, Trong mét sè tiÕt thao gi¶ng gi¸o viªn chØ tËp trung vµo mét bé phËn HS giái lªn b¶ng lµm ®Ó ch÷a bµi hoÆc híng dÉn bµi cho HS lµm tríc bµi tËp ®Þnh gi¶i. Cha gióp HS ph©n tÝch ®Ó hiÓu c¸c thuËt ng÷ vÒ to¸n häc cho nªn mét sè HS trung b×nh vµ yÕu kÕt qu¶ chÊt lîng bµi gi¶i ®¹t thÊp. NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 3
  4. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 * Häc sinh - Tr×nh bµy bµi lµm cßn cha s¹ch ®Ñp. - Mét sè häc sinh cha biÕt c¸ch ®Æt c©u lêi gi¶i phï hîp. - Mét sè Ýt häc sinh kh«ng hiÓu néi dung bµi to¸n cã lêi v¨n dÉn ®Õn kh«ng lµm ®îc bµi. Nguyªn nh©n VÒ mÆt nhËn thøc gi¸o viªn cßn coi viÖc d¹y cho häc sinh “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” cho häc sinh líp 1 lµ ®¬n gi¶n, dÔ dµng nªn cha chó t©m vµo nghiªn cøu, vÉn cßn mét sè gi¸o viªn n¾m cha thËt ch¾c cÊu tróc néi dung ch¬ng tr×nh ,s¸ch gi¸o khoa to¸n líp 1 cha hiÓu hÕt ý ®å cña s¸ch gi¸o khoa, chuyÓn ®æi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cßn lóng tóng, cha ph¸t huy ®îc tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh,cha t×m tßi nghiªn cøu ®Ó cã ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cã hiÖu qu¶. Vèn tõ, vèn kiÕn thøc, kinh nghiÖm thùc tÕ cña häc sinh líp 1 cßn rÊt h¹n chÕ nªn khi gi¶ng d¹y cho häc sinh líp 1 gi¸o viªn ®· diÔn ®¹t nh víi c¸c líp trªn lµm häc sinh líp 1 khã hiÓu vµ kh«ng thÓ tiÕp thu ®îc kiÕn thøc vµ kh«ng ®¹t kÕt qu¶ Tèt trong viÖc gi¶i c¸c bµi to¸n cã lêi v¨n. Kh¶ n¨ng phèi hîp, kÕt hîp víi nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó d¹y m¹ch kiÕn thøc: “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” ë líp 1 cßn thiÕu linh ho¹t. Gi¸o viªn cßn lóng tóng khi t¹o c¸c t×nh huèng s ph¹m ®Ó nªu vÊn ®Ò.Cha khuyÕn khÝch ®éng viªn vµ gióp ®ì mét c¸ch hîp lý c¸c nhãm còng nh c¸c ®èi tîng häc sinh trong qu¸ tr×nh häc. Kh¶ n¨ng kiªn tr× cña häc sinh líp 1 trong qu¸ tr×nh häc nãi chung còng nh häc “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” nãi riªng cßn cha cao. IV. Mét sè biÖn ph¸p chØ ®¹o 1. Th«ng qua dù giê th¨m líp ®Ó n¾m b¾t t×nh h×nh. §Çu n¨m tæ chøc dù giê th¨m líp ®Ó n¾m b¾t t×nh h×nh, kÕt hîp víi nh÷ng tiÕt thao gi¶ng dù giê trong n¨m häc tríc n¾m b¾t nh÷ng ®iÓm cßn yÕu trong d¹y gi¶i to¸n cña GV vµ kÕt qu¶ bµi lµ cña HS ®Ó x¸c ®Þnh néi dung båi dìng. 2. X©y dùng néi dung chuyªn ®Ò båi dìng. I/ Nh÷ng néi dung cÇn båi dìng 1) N¾m b¾t cÊu tróc néi dung ch¬ng tr×nh to¸n1nãi chung vµ m¹ch kiÕn thøc gi¶i to¸n cã lêi v¨n nãi riªng 2) Sö dông ®å dïng thiÕt bÞ trong d¹y " Gi¶i to¸n cã lêi v¨n". 3) D¹y "Gi¶i to¸n cã lêi v¨n" ë líp Mét. 4) Mét sè ph¬ng ph¸p thêng sö dông trong gi¶ng d¹y “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” ë líp 1. II/ BiÖn ph¸p thùc hiÖn NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 4
  5. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 1)N¾m vµ hiÓu s©u cÊu tróc néi dung ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa to¸n 1 1.1CÊu tróc ch¬ng tr×nh to¸n 1: M«n to¸n1 gåm 140 tiÕt,gåm 4 m¹ch kiÕn thøc c¬ b¶n;gi¶i to¸n lµ mét trong bèn m¹ch kiÕn thøc c¬ b¶n ®ã. *Cã 3 tiÕt d¹y bµi míi ®ã lµ: -TiÕt 84 : Giíi thiÖu bµi to¸n cã lêi v¨n . -TiÕt 85: Gi¶i to¸n cã lêi v¨n ( Thùc hiÖn b»ng mét phÐp tÝnh céng) -TiÕt109: Gi¶i to¸n cã lêi v¨n ( Thùc hiÖn b»ng mét phÐp tÝnh trõ). * Cã 6 tiÕt luyÖn tËp vÒ gi¶i to¸n cã lêi v¨n ®ã lµ : TiÕt 87,88,90,110,111,112 Ngoµi ra cßn cã nhiÒu tiÕt «n tËp ë häc k× 2 vµ cuèi n¨m ®Òu cã c¸c bµi to¸n gi¶i ( cha kÓ c¸c bµi to¸n gi¶i ®îc tr×nh bµy ngÇm díi d¹ng nh×n h×nh vÏ ®iÒn sè phÐp tÝnh vµ kÕt qu¶ vµo « trèng b¾t ®Çu tõ tuÇn 7 ) . 1.2. néi dung ch¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p d¹y §Ó d¹y tèt m«n To¸n líp 1 nãi chung, "Gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n" nãi riªng, ®iÒu ®Çu tiªn mçi gi¸o viªn ph¶i n¾m thËt ch¾c néi dung ch¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa. NhiÒu ngêi nghÜ r»ng To¸n tiÓu häc, vµ ®Æc biÖt lµ to¸n líp 1 th× ai mµ ch¼ng d¹y ®îc. §«i khi chÝnh gi¸o viªn ®ang trùc tiÕp d¹y còng rÊt chñ quan vµ còng cã nh÷ng suy nghÜ t¬ng tù nh vËy. Qua dù giê mét sè ®ång chÝ gi¸o viªn t«i nhËn thÊy gi¸o viªn d¹y bµi nµo chØ cèt khai th¸c kiÕn thøc cña bµi Êy, cßn c¸c kiÕn thøc cò cã liªn quan gi¸o viªn n¾m kh«ng thËt ch¾c. Ngêi ta thêng nãi " BiÕt 10 d¹y 1" chø kh«ng thÓ " BiÕt 1 d¹y 1" v× kÕt qu¶ thu ®îc sÏ kh«ng cßn lµ 1 n÷a. a) Trong ch¬ng tr×nh to¸n líp Mét, giai ®o¹n ®Çu häc sinh cßn ®ang häc ch÷ nªn cha thÓ ®a ngay "Bµi to¸n cã lêi v¨n". MÆc dï ®Õn tËn tuÇn 23, häc sinh míi ®îc chÝnh thøc häc c¸ch gi¶i "Bµi to¸n cã lêi v¨n" song chóng ta ph¶i ngÇm hiÓu r»ng cÊu tróc néi dung chuÈn bÞ tõ xa cho viÖc lµm nµy ngay tõ bµi "PhÐp céng trong ph¹m vi 3 (LuyÖn tËp) " ë tuÇn 7. * B¾t ®Çu tõ tuÇn 7 cho ®Õn c¸c tuÇn 16 trong hÇu hÕt c¸c tiÕt d¹y vÒ phÐp céng trõ trong ph¹m vi (kh«ng qu¸) 10 ®Òu cã c¸c bµi tËp thuéc d¹ng "Nh×n tranh nªu phÐp tÝnh" ë ®©y häc sinh ® lµm quen víi viÖc: - Xem tranh vÏ. - Nªu bµi to¸n b»ng lêi. - Nªu c©u tr¶ lêi. - §iÒn phÐp tÝnh thÝch hîp (víi t×nh huèng trong tranh). VÝ dô: Sau khi xem tranh vÏ ë trang 46 (SGK), häc sinh tËp nªu b»ng lêi : "Cã 1 qu¶ bãng tr¾ng vµ 2 qu¶ bãng xanh. Hái cã tÊt c¶ mÊy qu¶ NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 5
  6. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 bãng?" råi tËp nªu miÖng c©u tr¶ lêi : "cã tÊt c¶ 3 qu¶ bãng", sau ®ã viÕt vµo d·y n¨m « trèng ®Ó cã phÐp tÝnh : 1 + 2 = 3 * TiÕp theo ®ã, kÓ tõ tuÇn 17, häc sinh ®îc lµm quen víi viÖc ®äc tãm t¾t råi nªu ®Ò to¸n b»ng lêi, sau ®ã nªu c¸ch gi¶i vµ tù ®iÒn sè vµ phÐp tÝnh thÝch hîp vµo d·y n¨m « trèng. ë ®©y kh«ng cßn tranh vÏ n÷a (xem bµi 3b - trang 87, bµi 5 - trang 89). * ViÖc ngÇm chuÈn bÞ cho häc sinh c¸c tiÒn ®Ò ®Ó gi¶i to¸n cã lê i v¨n lµ chuÈn bÞ cho häc sinh c¶ vÒ viÕt c©u lêi gi¶i vµ viÕt phÐp tÝnh. ChÝnh v× vËy ngay sau c¸c bµi tËp "nh×n tranh ®iÒn phÐp tÝnh thÝch hîp vµo d·y 5 « trèng" chóng ta chÞu khã ®Æt thªm cho c¸c em nh÷ng c©u hái ®Ó c¸c em tr¶ lêi miÖng. VÝ dô: Tõ bøc tranh "3 con chim trªn cµnh, 1 con chim bay tíi" ë trang 47 - SGK, sau khi häc sinh ®iÒn phÐp tÝnh vµo d·y « trèng: 3 + 1 = 4 Gi¸o viªn nªn hái tiÕp: "VËy cã tÊt c¶ mÊy con chim?" ®Ó häc sinh tr¶ lêi miÖng: "Cã tÊt c¶ 4 con chim" ; hoÆc "Sè chim cã tÊt c¶ lµ bao nhiªu? (Sè chim cã tÊt c¶ lµ 4) ... Cø lµm nh vËy nhiÒu lÇn, häc sinh sÏ quen dÇn víi c¸ch nªu lêi gi¶i b»ng miÖng. Do ®ã c¸c em sÏ dÔ dµng viÕt ®îc c¸c c©u lêi gi¶i sau nµy. * TiÕp theo, tríc khi chÝnh thøc häc "Gi¶i c¸c bµi to¸n cã lêi v¨n" häc sinh ®îc häc bµi nãi vÒ cÊu t¹o cña mét bµi to¸n cã lêi v¨n (gåm hai thµnh phÇn ®ã lµ nh÷ng c¸i ®· cho (®· biÕt) vµ nh÷ng c¸i ph¶i t×m (ch a biÕt). V× khã cã thÓ gi¶i thÝch cho häc sinh "Bµi to¸n lµ g×?" nªn môc tiªu cña tiÕt nµy lµ chØ giíi thiÖu cho c¸c em hai bé phËn cña mét bµi to¸n: + Nh÷ng c¸i ®· cho lµ c¸c sè (d÷ kiÖn) + Vµ c¸i ph¶i t×m (c©u hái). §Ó lµm viÖc nµy s¸ch To¸n 1 ®· vÏ bèn bøc tranh, kÌm theo lµ bèn ®Ò to¸n: 2 ®Ò cßn thiÕu d÷ kiÖn, 1 ®Ò cßn thiÕu c©u hái, 1 ®Ò thiÕu c¶ d÷ kiÖn lÉn c©u hái (biÓu thÞ b»ng dÊu ...) Häc sinh quan s¸t tranh råi nªu miÖng ®Ò to¸n, sau ®ã ®iÒn sè vµo chç c¸c d÷ kiÖn råi ®iÒn tõ vµo chç c©u hái (cßn ®Ó trèng). Tõ ®ã gi¸o viªn giíi thiÖu cho c¸c em " Bµi to¸n thêng cã hai phÇn ": + Nh÷ng sè ®· cho.(c¸c th«ng tin ®· biÕt) + Sè ph¶i t×m (c©u hái).( chØ th«ng tin cÇn t×m) Bµi nµy gióp c¸c em hiÓu s©u h¬n vÒ cÊu t¹o cña "Bµi to¸n cã lêi v¨n". NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 6
  7. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 b) * C¸c lo¹i to¸n cã lêi v¨n trong ch¬ng tr×nh chñ yÕu lµ hai lo¹i to¸n "Thªm - Bít" thØnh tho¶ng cã biÕn tÊu mét chót: - Bµi to¸n "Thªm" thµnh bµi to¸n gép, ch¼ng h¹n: "An cã 4 qu¶ bãng, B×nh cã 3 qu¶ bãng. Hái c¶ hai b¹n cã mÊy qu¶ bãng?", d¹ng nµy kh¸ phæ biÕn. - Bµi to¸n "Bít" thµnh bµi to¸n t×m sè h¹ng, ch¼ng h¹n : " Líp 1A cã 35 b¹n, trong ®ã cã 20 b¹n n÷. Hái líp 1A cã bao nhiªu b¹n nam?", d¹ng nµy Ýt gÆp v× d¹ng nµy h¬i khã (tríc ®©y d¹y ë líp 2) * VÒ h×nh thøc tr×nh bµy bµi gi¶i, häc sinh ph¶i tr×nh bµy bµi gi¶i ®Çy ®ñ theo quy ®Þnh thèng nhÊt tõ líp 1 ®Õn líp 5: - C©u lêi gi¶i. - PhÐp tÝnh gi¶i. - §¸p sè. VÝ dô: XÐt bµi to¸n "Nhµ An cã 5 con gµ, mÑ mua thªm 4 con gµ. Hái nhµ An cã tÊt c¶ mÊy con gµ?" * Häc sinh líp 1 cò chØ cÇn gi¶i bµi to¸n trªn nh sau: Bµi gi¶i 5 + 4 = 9 ( con gµ ) Häc sinh líp 1 hiÖn nay ph¶i gi¶i nh sau: Bµi gi¶i Sè gµ nhµ An cã tÊt c¶ lµ: 5 + 4 = 9 ( con gµ ) §¸p sè : 9 con gµ * VÒ sè lîng bµi to¸n trong mét tiÕt häc ®îc rót bít ®Ó dµnh thêi gian cho trÎ viÕt c©u lêi gi¶i. Ch¼ng h¹n tríc ®©y trong 1 tiÕt " Bµi to¸n nhiÒu h¬n" häc sinh ph¶i gi¶i 8 bµi to¸n (4 bµi mÉu, 4 bµi luyÖn tËp) , th× b©y giê trong tiÕt " Gi¶i to¸n cã lêi v¨n (thªm) " häc sinh ph¶i gi¶i 4 bµi (1 bµi mÉu, 3 bµi luyÖn tËp) ... * §Ó lêng tríc vÒ vèn tõ vµ kh¶ n¨ng ®äc hiÓu cña häc sinh khi "Gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n" ch¬ng tr×nh to¸n 1 ®· cã nh÷ng gi¶i ph¸p: - H¹n chÕ dïng c¸c vÇn khã vµ tiÕng khã trong ®Ò to¸n nh : thuyÒn, quyÓn, Quúnh, ... t¨ng cêng dïng c¸c vÇn vµ tiÕng dÔ ®äc , dÔ viÕt nh : cam, gµ, b¹n,qu¶ ... trong c¸c ®Ò to¸n. - Lùa chän c©u hái trong ®Ò to¸n sao cho häc sinh chØ cÇn chØnh söa mét chót th«i lµ ®îc ngay c©u lêi gi¶i. - Cµi s½n "cèt c©u" lêi gi¶i vµo tãm t¾t ®Ó häc sinh cã thÓ dùa vµo tãm t¾t mµ viÕt c©u lêi gi¶i. NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 7
  8. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 - Cho phÐp (thËm chÝ khuyÕn khÝch) häc sinh tù nghÜ ra nhiÒu c¸ch ®Æt lêi gi¶i kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, víi bµi to¸n : "An cã 4 qu¶ bãng. B×nh cã 3 qu¶ bãng. Hái c¶ hai b¹n cã mÊy qu¶ bãng?"; Häc sinh cã thÓ ®Æt lêi gi¶i theo rÊt nhiÒu c¸ch nh: + C¶ hai b¹n cã: ........ + Hai b¹n cã: .......... + An vµ b×nh cã: .......... + TÊt c¶ cã: .......... + Sè bãng tÊt c¶ lµ: ........... 2) Sö dông ®å dïng thiÕt bÞ d¹y häc Nh chóng ta ®· biÕt, con ®êng nhËn thøc cña häc sinh tiÓu häc lµ: "Tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t duy trõu tîng, råi tõ t duy trõu tîng trë l¹i thùc tiÔn". §å dïng thiÕt bÞ d¹y häc lµ ph¬ng tiÖn vËt chÊt, ph¬ng tiÖn h÷u h×nh cùc kú cÇn thiÕt khi d¹y "Gi¶i to¸n cã lêi v¨n" cho häc sinh líp Mét. Còng trong cïng mét bµi to¸n cã lêi v¨n, nÕu chØ dïng lêi ®Ó dÉn d¾t, dïng lêi ®Ó híng dÉn häc sinh lµm bµi th× võa vÊt v¶ tèn c«ng, võa kh«ng hiÖu qu¶ vµ sÏ khã kh¨n h¬n rÊt nhiÒu so víi dïng ®å dïng thiÕt bÞ, tranh ¶nh, vËt thùc ®Ó minh ho¹. ChÝnh v× vËy rÊt cÇn thiÕt ph¶i sö dông ®å dïng thiÕt bÞ d¹y häc ®Ó d¹y häc sinh "Gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n". HiÖn nay bé ®å dïng trang bÞ ®Õn tõng líp ®· cã kh¸ nhiÒu c¸c ®å dïng mÉu vËt cho viÖc sö dông d¹y "Gi¶i to¸n cã lêi v¨n" song vÉn lµ thiÕu nÕu gi¸o viªn thùc sù cã tr¸ch nhiÖm. Mçi nhµ trêng cÇn cã kÕ ho¹ch mua bæ sung, tõng tæ khèi, c¸ nh©n gi¸o viªn cÇn su tÇm, lµm thªm c¸c thiÕt bÞ nh: vËt thùc, tranh ¶nh... lµm ®å dïng, dïng chung vµ riªng cho tõng líp. Mét sè n¬i ®iÒu kiÖn kinh tÕ ph¸t triÓn GV sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö vµo c¸c bµi häc cã néi dung gi¶i to¸n sÏ rÊt hÊp dÉn víi HS t¹o ®iÒu kiÖn cho HS tiÕp thu bµi dÔ dµng vµ hiÖu qu¶ h¬n. Mét ®iÒu hÕt søc quan träng lµ mét sè gi¸o viªn cßn ng¹i , hoÆc lóng tóng sö dông ®å dïng d¹y häc khi gi¶ng d¹y nãi chung vµ khi d¹y "Gi¶i to¸n cã lêi v¨n" nãi riªng. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, gi¸o viªn cÇn cã ý thøc chuÈn bÞ sö dông ®å dïng d¹y häc tríc khi lªn líp. CÇn c¶i tiÕn néi dung sinh ho¹t chuyªn m«n ®Ó ®a viÖc thèng nhÊt sö dông ®å dïng d¹y häc vµ ph¬ng ph¸p sö dông ®å dïng d¹y häc. 3) D¹y "Gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n" ë líp Mét. 3.1/ Quy tr×nh " Gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n " th«ng thêng qua 4 bíc: - §äc vµ t×m hiÓu ®Ò bµi. - T×m c¸ch gi¶i bµi to¸n. - Tr×nh bµy bµi gi¶i NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 8
  9. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 - KiÓm tra l¹i bµi gi¶i. a) §äc vµ t×m hiÓu ®Ò to¸n Muèn häc sinh hiÓu vµ cã thÓ gi¶i ®îc bµi to¸n th× ®iÒu quan träng ®Çu tiªn lµ ph¶i gióp c¸c em ®äc vµ hiÓu ®îc néi dung bµi to¸n. Gi¸o viªn cÇn tæ chøc cho c¸c em ®äc kü ®Ò to¸n, hiÓu râ mét sè tõ kho¸ quan träng nh " thªm , vµ , tÊt c¶, ... " hoÆc "bít, bay ®i, ¨n mÊt, ®· th¶,®· b¸n, ..." (cã thÓ kÕt hîp quan s¸t tranh vÏ ®Ó hç trî). §Ó häc sinh dÔ hiÓu ®Ò bµi, gi¸o viªn cÇn g¹ch ch©n c¸c tõ ng÷ chÝnh trong ®Ò bµi. Kh«ng nªn g¹ch ch©n qu¸ nhiÒu c¸c tõ ng÷, hoÆc g¹ch ch©n c¸c tõ cha s¸t víi néi dung cÇn tãm t¾t. Khi g¹ch ch©n nªn dïng phÊn mµu kh¸c cho dÔ nh×n. * Tãm t¾t bµi to¸n :Trong thêi kú ®Çu, gi¸o viªn nªn gióp häc sinh tãm t¾t ®Ò to¸n b»ng c¸ch ®µm tho¹i " Bµi to¸n cho g×? Hái g×?" vµ dùa vµo c©u tr¶ lêi cña häc sinh ®Ó viÕt tãm t¾t, sau ®ã cho häc sinh dùa vµo tãm t¾t ®Ó nªu l¹i ®Ò to¸n. §©y lµ c¸ch rÊt tèt ®Ó gióp trÎ ngÇm ph©n tÝch ®Ò to¸n.Sau khi HS ®îc rÌn luyÖn vµ quen dÇn th× HS sÏ tù ®äc vµ tãm t¾t bµi to¸n råi nh×n tãm t¾t ®Ó gi¶i vµo vë. NÕu häc sinh gÆp khã kh¨n trong khi ®äc ®Ò to¸n th× gi¸o viªn nªn cho c¸c em nh×n tranh vµ tr¶ lêi c©u hái. VÝ dô, víi bµi 3 trang 118, gi¸o viªn cã thÓ hái: - Em thÊy díi ao cã mÊy con vÞt? (... cã 5 con vÞt) - Trªn bê cã mÊy con vÞt? ( ... cã 4 con vÞt) - Em cã bµi to¸n thÕ nµo? (...) Sau ®ã gi¸o viªn cho häc sinh ®äc (hoÆc nªu) ®Ò to¸n ë s¸ch gi¸o khoa. Trong trêng hîp kh«ng cã tranh ë s¸ch gi¸o khoa th× gi¸o viªn cã thÓ g¾n mÉu vËt (gµ, vÞt, ...) lªn b¶ng tõ (b¶ng cµi, b¶ng nØ, ...) ®Ó thay cho tranh; hoÆc dïng tãm t¾t b»ng lêi hoÆc s¬ ®å ®o¹n th¼ng ®Ó hç trî häc sinh ®äc ®Ò to¸n. * Th«ng thêng cã 3 c¸ch tãm t¾t ®Ò to¸n: - Tãm t¾t b»ng lêi: VÝ dô1:Tæ em cã 5 b¹n nam vµ 5 b¹n n÷ .Hái tæ emcos tÊt c¶ mÊy b¹n ? Tãm t¾t Cã : 5 b¹n nam Cã: 5 b¹n n÷ Cã tÊt c¶: ... b¹n? (A) NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 9
  10. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 VÝ dô 2:Hµ cã 35 que tÝnh,Lan cã 43 que tÝnh.Hái hai b¹n cã tÊt c¶ bao nhiªu que tÝnh ? Tãm t¾t Hµ cã: 35 que tÝnh ? que Lan cã: 43 que tÝnh tÝnh - Tãm t¾t b»ng s¬ ®å ®o¹n th¼ng: VÝ dô: §o¹n th¼ng AB dµi 3 cm vµ ®o¹n th¼ng BC dµi 6 cm .Hái ®o¹n th¼ng BC dµi mÊy x¨ng-ti-mÐt ? A 3 cm 6 cm C B ? cm - Tãm t¾t b»ng s¬ ®å mÉu vËt: VÝ dô: Hµng trªn cã 4 b«ng hoa,hµng díi cã 3 b«ng hoa .Hái c¶ hai hµng cã bao nhiªu b«ng hoa ? - Tãm t¾t Hµng trªn : Hµng díi: Cã tÊt c¶ : ... b«ng hoa ? Víi c¸c c¸ch tãm t¾t trªn sÏ lµm cho häc sinh dÔ hiÓu vµ dÔ sö dông. Víi c¸ch viÕt th¼ng theo cét nh: Cã : 15 bóp bª hoÆc Giá 1 cã : 26 qu¶ B¸n : 12 bóp bª Giá 2 cã : 33 qu¶ Cßn l¹i .... bóp bª . TÊt c¶ cã : ..... qu¶ KiÓu tãm t¾t nh thÕ nµy kh¸ gÇn gòi víi c¸ch ®Æt tÝnh däc nªn cã t¸c dông gîi ý cho häc sinh lùa chän phÐp tÝnh gi¶i. Cã thÓ lång "cèt c©u" lêi gi¶i vµo trong tãm t¾t, ®Ó dùa vµo ®ã häc sinh dÔ viÕt c©u lêi gi¶i h¬n. Ch¼ng h¹n, dùa vµo dßng cuèi cña tãm t¾t (A) häc sinh cã thÓ viÕt ngay c©u lêi gi¶i lµ : "C¶ hai b¹n cã:" hoÆc "Sè vë c¶ hai b¹n cã:" hoÆc: "C¶ hai b¹n cã sè vë lµ:". CÇn l u ý tríc ®©y ngêi ta thêng ®Æt dÊu? lªn tríc c¸c tõ nh quyÓn, qu¶, ... Song lµm nh vËy th× h¬i thiÕu chuÈn mùc vÒ mÆt TiÕng ViÖt v× tÊt c¶ häc sinh ®Òu biÕt lµ dÊu ? ph¶i ®Æt cuèi c©u hái. NÕu tãm t¾t b»ng s¬ ®å ®o¹n th¼ng hoÆc s¬ ®å mÉu vËt th× ®Æt dÊu ? ë ®»ng tr íc c¸c tõ nh: quyÓn, qu¶ ,... còng ®îc v× c¸c tãm t¾t Êy kh«ng ph¶i lµ nh÷ng c©u. NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 10
  11. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 Tuy nhiªn häc sinh thêng cã thãi quen cø thÊy dÊu ... lµ ®iÒn sè (dÊu) vµo ®ã nªn gi¸o viªn cÇn lu ý c¸c em lµ: "Riªng trong trêng hîp nµy (trong tãm t¾t ) th× dÊu ... thay cho tõ "mÊy" hoÆc "bao nhiªu" ; c¸c em sÏ ph¶i t×m cho ra sè ®ã ®Ó ghi vµo §¸p sè cña Bµi gi¶i chø kh«ng ph¶i ®Ó ghi vµo chç ... trong tãm t¾t. NÕu kh«ng thÓ gi¶i thÝch cho häc sinh hiÓu ®îc ý trªn th× chóng ta cø quay l¹i lèi cò, tøc lµ ®Æt dÊu hái (?) ra ®»ng tríc theo kiÓu "Cßn ? qu¶" còng ®îc, kh«ng nªn qu¸ cøng nh¾c. Giai ®o¹n ®Çu nãi chung bµi to¸n nµo còng nªn tãm t¾t råi cho häc sinh dùa vµo tãm t¾t nªu ®Ò to¸n. CÇn lu ý d¹y gi¶i to¸n lµ mét qu¸ tr×nh. Kh«ng nªn véi vµng yªu cÇu c¸c em ph¶i ®äc th«ng th¹o ®Ò to¸n, viÕt ®îc c¸c c©u lêi gi¶i, phÐp tÝnh vµ ®¸p sè ®Ó cã mét bµi chuÈn mùc ngay tõ tuÇn 23, 24. Chóng ta cÇn b×nh tÜnh rÌn cho häc sinh tõng bíc, miÔn sao ®Õn cuèi n¨m (tuÇn 33, 34, 35) trÎ ®äc vµ gi¶i ®îc bµi to¸n lµ ®¹t yªu cÇu. b) T×m c¸ch gi¶i bµi to¸n. * Sau khi gióp häc sinh t×m hiÓu ®Ò to¸n ®Ó x¸c ®Þnh râ c¸i ®· cho vµ c¸i ph¶i t×m, ch¼ng h¹n: - Bµi to¸n cho g×? (Nhµ An cã 5 con gµ) - Cßn cho g× n÷a? (MÑ mua thªm 4 con gµ) - Bµi to¸n hái g×? (Nhµ An cã tÊt c¶ mÊy con gµ?) Gi¸o viªn nªu tiÕp: "Muèn biÕt nhµ An cã tÊt c¶ mÊy con gµ em lµm tÝnh g×? (tÝnh céng) MÊy céng mÊy? (5 + 4) ; 5 + 4 b»ng mÊy? (5 + 4 = 9); hoÆc: "Muèn biÕt nhµ An cã tÊt c¶ mÊy con gµ em tÝnh thÕ nµo? (5 + 4 = 9); hoÆc: "Nhµ An cã tÊt c¶ mÊy con gµ ?" (9) Em tÝnh thÕ nµo ®Ó ®îc 9 ? (5 + 4 = 9). Tíi ®©y gi¸o viªn gîi ý ®Ó häc sinh nªu tiÕp "9 nµy lµ 9 con gµ", nªn ta viÕt "con gµ" vµo trong dÊu ngoÆc ®¬n: 5 + 4 = 9 (con gµ). Tuy nhiªn còng cã nh÷ng häc sinh nh×n tranh ë s¸ch gi¸o khoa ®Ó ®Õm ra kÕt qu¶ mµ kh«ng ph¶i lµ do tÝnh to¸n. Trong trêng hîp nµy gi¸o viªn vÉn x¸c nhËn kÕt qu¶ lµ ®óng, song cÇn hái thªm: "Em tÝnh thÕ nµo?" (5 + 4 = 9). Sau ®ã nhÊn m¹nh: "Khi gi¶i to¸n em ph¶i nªu ® - îc phÐp tÝnh ®Ó t×m ra ®¸p sè (ë ®©y lµ 9). NÕu chØ nªu ®¸p sè th× cha ph¶i lµ gi¶i to¸n. * C¸ch t×m lêi gi¶i: Sau khi häc sinh ®· x¸c ®Þnh ®îc phÐp tÝnh, nhiÒu khi viÖc híng dÉn häc sinh ®Æt c©u lêi gi¶i cßn khã h¬n (thËm chÝ khã h¬n nhiÒu) viÖc chän phÐp tÝnh vµ tÝnh ra ®¸p sè. Víi häc sinh líp 1, lÇn ®Çu tiªn ®îc lµm quen víi c¸ch gi¶i lo¹i to¸n nµy nªn c¸c em rÊt lóng tóng. ThÕ nµo lµ c©u lêi gi¶i, v× sao ph¶i viÕt c©u lêi gi¶i? Kh«ng thÓ gi¶i thÝch cho häc sinh líp 1 hiÓu mét c¸ch thÊu ®¸o nªn cã thÓ gióp häc sinh bíc ®Çu hiÓu vµ n¾m ®îc c¸ch lµm. Cã thÓ dïng mét trong c¸c c¸ch sau: NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 11
  12. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 C¸ch 1: Dùa vµo c©u hái cña bµi to¸n råi bá bít tõ ®Çu (Hái) vµ cuèi (mÊy con gµ ?) ®Ó cã c©u lêi gi¶i : "Nhµ An cã tÊt c¶:" hoÆc thªm tõ "lµ" ®Ó cã c©u lêi gi¶i : "Nhµ An cã tÊt c¶ lµ: " C¸ch 2: §a tõ "con gµ" ë cuèi c©u hái lªn ®Çu thay thÕ cho tõ "Hái" vµ thªm tõ Sè (ë ®Çu c©u), lµ ë cuèi c©u ®Ó cã: "Sè con gµ nhµ An cã tÊt c¶ lµ:" C¸ch 3: Dùa vµo dßng cuèi cïng cña tãm t¾t, coi ®ã lµ "tõ kho¸" cña c©u lêi gi¶i råi thªm th¾t chót Ýt. VÝ dô: Tõ dßng cuèi cña tãm t¾t: "Cã tÊt c¶: ... con gµ ? ". Häc sinh viÕt c©u lêi gi¶i: "Nhµ An cã tÊt c¶:" C¸ch 4: Gi¸o viªn nªu miÖng c©u hái: "Hái nhµ An cã tÊt c¶ mÊy con gµ?" ®Ó häc sinh tr¶ lêi miÖng: "Nhµ An cã tÊt c¶ 9 con gµ" råi chÌn phÐp tÝnh vµo ®Ó cã c¶ bíc gi¶i (gåm c©u lêi gi¶i vµ phÐp tÝnh): Nhµ An cã tÊt c¶: 5 + 4 = 9 (con gµ) C¸ch 5: Sau khi häc sinh tÝnh xong: 5 + 4 = 9 (con gµ), gi¸o viªn chØ vµo 9 vµ hái: "9 con gµ ë ®©y lµ sè gµ cña nhµ ai?" (lµ sè gµ nhµ An cã tÊt c¶). Tõ c©u tr¶ lêi cña häc sinh ta gióp c¸c em chØnh söa thµnh c©u lêi gi¶i: "Sè gµ nhµ An cã tÊt c¶ lµ" v.v... ë ®©y gi¸o viªn cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em tù nªu nhiÒu c©u lêi gi¶i kh¸c nhau, sau ®ã bµn b¹c dÓ chän c©u thÝch hîp nhÊt. Kh«ng nªn b¾t buéc trÎ nhÊt nhÊt ph¶i viÕt theo mét kiÓu. c) Tr×nh bµy bµi gi¶i Cã thÓ coi viÖc tr×nh bµy bµi gi¶i lµ tr×nh bµy mét s¶n phÈm cña t duy. Thùc tÕ hiÖn nay c¸c em häc sinh líp 1 tr×nh bµy bµi gi¶i cßn rÊt h¹n chÕ, kÓ c¶ häc sinh kh¸ giái. CÇn rÌn cho häc sinh nÒ nÕp vµ thãi quen tr×nh bµy bµi gi¶i mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc, s¹ch ®Ñp dï trong giÊy nh¸p, b¶ng líp, b¶ng con hay vë, giÊy kiÓm tra. CÇn tr×nh bµy bµi gi¶i mét bµi to¸n cã lêi v¨n nh sau: Bµi gi¶i Nhµ An cã tÊt c¶ lµ: 5 + 4 = 9 ( con gµ ) §¸p sè : 9 con gµ NÕu lêi gi¶i ghi: "Sè gµ nhµ An lµ:" th× phÐp tÝnh cã thÓ ghi: “5 + 4 = 9 (con)”. (Lêi gi¶i ®· cã s½n danh tõ "gµ"). Tuy nhiªn nÕu häc sinh viÕt qu¸ chËm mµ l¹i gÆp ph¶i c¸c tõ khã nh "thuyÒn, quyÓn, ..." th× cã thÓ lîc bít danh tõ cho nhanh. Gi¸o viªn cÇn hiÓu râ lý do t¹i sao tõ "con gµ" l¹i ®îc ®Æt trong dÊu ngoÆc ®¬n? §óng ra th× 5 + 4 chØ b»ng 9 th«i (5 + 4 = 9) chø 5 + 4 NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 12
  13. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 kh«ng thÓ b»ng 9 con gµ ®îc. Do ®ã, nÕu viÕt: "5 + 4 = 9 con gµ" lµ sai. Nãi c¸ch kh¸c , nÕu vÉn muèn ®îc kÕt qu¶ lµ 9 con gµ th× ta ph¶i viÕt nh sau míi ®óng: "5 con gµ + 4 con gµ = 9 con gµ". Song c¸ch viÕt phÐp tÝnh víi c¸c danh sè ®Çy ®ñ nh vËy kh¸ phiÒn phøc vµ dµi dßng, g©y khã kh¨n vµ tèn nhiÒu thêi gian ®èi víi häc sinh líp 1. Ngoµi ra häc sinh còng hay viÕt thiÕu vµ sai nh sau: 5 con gµ + 4 = 9 con gµ 5 + 4 con gµ = 9 con gµ 5 con gµ + 4 con gµ = 9 VÒ mÆt to¸n häc th× ta ph¶i dõng l¹i ë 9, nghÜa lµ chØ ®îc viÕt 5 + 4 = 9 th«i. Song v× c¸c ®¬n vÞ còng ®ãng vai trß rÊt quan träng trong c¸c phÐp tÝnh gi¶i nªn vÉn ph¶i t×m c¸ch ®Ó ®a chóng vµo phÐp tÝnh. Do ®ã, ta míi ghi thªm ®¬n vÞ "con gµ" ë trong dÊu ngoÆc ®¬n ®Ó chó thÝch cho sè 9 ®ã. Cã thÓ hiÓu r»ng ch÷ "con gµ” viÕt trong dÊu ngoÆc ë ®©y chØ cã mét sù rµng buéc vÒ mÆt ng÷ nghÜa víi sè 9, chø kh«ng cã sù rµng buéc chÆt chÏ vÒ to¸n häc víi sè 9. Do ®ã, nªn hiÓu: 5 + 4 = 9 (con gµ) lµ c¸ch viÕt cña mét c©u v¨n hoµn chØnh nh sau: "5 + 4 = 9, ë ®©y 9 lµ 9 con gµ". Nh vËy c¸ch viÕt 5 + 4 = 9 (con gµ) lµ mét c¸ch viÕt phï hîp. Trong ®¸p sè cña bµi gi¶i to¸n th× kh«ng cã phÐp tÝnh nªn ta cø viÖc ghi: "§¸p sè : 9 con gµ" mµ kh«ng cÇn ngoÆc ®¬n. d) KiÓm tra l¹i bµi gi¶i Häc sinh TiÓu häc ®Æc biÖt lµ häc sinh líp Mét th êng cã thãi quen khi lµm bµi xong kh«ng hay xem, kiÓm tra l¹i bµi ®· lµm. Gi¸o viªn cÇn gióp häc sinh x©y dùng thãi quen häc tËp nµy. CÇn kiÓm tra vÒ lêi gi¶i, vÒ phÐp tÝnh, vÒ ®¸p sè hoÆc t×m c¸ch gi¶i hoÆc c©u tr¶ lêi kh¸c. 3.2/ BiÖn ph¸p kh¾c s©u lo¹i “Bµi to¸n cã lêi v¨n" Ngoµi viÖc d¹y cho häc sinh hiÓu vµ gi¶i tèt "Bµi to¸n cã lêi v¨n" gi¸o viªn cÇn gióp c¸c em hiÓu ch¾c, hiÓu s©u lo¹i to¸n nµy. ë mçi bµi, mçi tiÕt vÒ "Gi¶i to¸n cã lêi v¨n" gi¸o viªn cÇn ph¸t huy t duy, trÝ tuÖ, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh b»ng viÖc h íng cho häc sinh tù tãm t¾t ®Ò to¸n, tù ®Æt ®Ò to¸n theo d÷ kiÖn ®· cho, tù ®Æt ®Ò to¸n theo tãm t¾t cho tríc, gi¶i to¸n tõ tãm t¾t, nh×n tranh vÏ, s¬ ®å viÕt tiÕp néi dung ®Ò to¸n vµo chç chÊm (...), ®Æt c©u hái cho bµi to¸n. VÝ dô 1: Nh×n tranh vÏ, viÕt tiÕp vµo chç chÊm ®Ó cã bµi to¸n, råi gi¶i bµi to¸n ®ã: Bµi to¸n: Díi ao cã ... con vÞt, cã thªm ... con vÞt n÷a ch¹y xuèng. Hái ..........................................................................? VÝ dô 2: Gi¶i bµi to¸n theo tãm t¾t sau: Cã : 7 h×nh trßn NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 13
  14. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 T« mµu : 3 h×nh trßn Kh«ng t« mµu : .......... h×nh trßn? * §èi víi bµi to¸n gi¶i n»m trong c¸c tiÕt luyÖn tËp th× GV cã thÓ cho HS tù ®äc vµ tãm t¾t bµi to¸n vµ sau ®ã dùa vµo tãm t¨t ®Ó t×m ra c¸ch gi¶i vµ tr×nh bµy bµi gi¶i vµo vë.Sau ®ã ch÷a bµi nh»m gióp cho HS nhËn biÕt ®îc nh÷ng c¸i mµ m×nh ®· lµm ®îc vµ cha ®îc sau khi gi¶i 3.3/ Mét sè ph¬ng ph¸p thêng sö dông trong d¹y:"Gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n" ë líp Mét. a) Ph¬ng ph¸p trùc quan Khi d¹y “Gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n” cho häc sinh líp 1GV thêng sö dông ph¬ng ph¸p trùc quan gióp häc sinh t×m hiÓu ®Ò bµi, tãm t¾t ®Ò to¸n th«ng qua viÖc sö dông tranh ¶nh, vËt mÉu, s¬ ®å … gióp häc sinh dÔ hiÓu ®Ò bµi h¬n tõ ®ã t×m ra híng gi¶i mét c¸ch thuËn lîi. §Æc biÖt trong s¸ch gi¸o khoa To¸n 1 cã hai lo¹i tranh vÏ gióp häc sinh “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” ®ã lµ: mét lo¹i gîi ra phÐp céng, mét lo¹i gîi ra phÐp trõ. Nh vËy chØ cÇn nh×n vµo tranh vÏ häc sinh ®· ®Þnh ra ®îc c¸ch gi¶i bµi to¸n. Trong nh÷ng trêng hîp nµy b¾t buéc gi¸o viªn ph¶i sö dông tranh vÏ vµ ph¬ng ph¸p trùc quan. b) Ph¬ng ph¸p hái ®¸p (®µm tho¹i) Sö dông khi híng dÉn häc sinh t×m hiÓu, ph©n tÝch ®Ò bµi, t×m ®- êng lèi gi¶i, ch÷a bµi lµm cña häc sinh ... c) Ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. - Víi môc ®Ých gióp c¸c em kh¾c s©u nh÷ng kiÕn thøc vÒ “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y gi¸o viªn nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y häc nµy.ë mçi d¹ng to¸n “thªm, bít” gi¸o viªn cã thÓ biÕn tÊu ®Ó cã nh÷ng bµi to¸n cã vÊn ®Ò. Ch¼ng h¹n cho bµi to¸n d¹ng “bít” nhng cha ®Çy ®ñ dù kiÖn, häc sinh tù nh×n vµo h×nh vÏ viÕt thªm sè vµ ®Æt c©u hái vµ gi¶i bµi to¸n hoÆc Cho h×nh vÏ häc sinh ®Æt lêi bµi to¸n vµ gi¶i. Víi nh÷ng t×nh huèng khã cã thÓ phèi hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c ®Ó gióp häc sinh thuËn lîi cho viÖc lµm bµi nh : Ph¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm, ph¬ng ph¸p kiÕn t¹o 2.6. C¸c h×nh thøc båi dìng cho gi¸o viªn. Th«ng qua c¸c buæi sinh ho¹t chuyªn m«n tæ chøc cho GV häc tËp n¾m v÷ng néi dung ph¬ng ph¸p gi¶i to¸n líp 1 vµ mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y gi¶i to¸n cho HS líp 1. Tæ chøc thao gi¶ng 2d¹ng bµi. D¹ng bµi míi: D¹y tiÕt 85- Bµi gi¶i to¸n cã lêi v¨n. D¹ng bµi luyÖn tËp: D¹y tiÕt 87 - LuyÖn tËp vÒ gi¶i to¸n. NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 14
  15. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 - Qua thao gi¶ng gióp cho GV võa ®èi chiÕu víi lý thuyÕt ®· häc vµ võa rót kinh nghiÖm vÒ gi¶n d¹y vµ sau ®ã thùc hiÖn ®¹i trµ. - Th«ng qua c¸c ngµy lÔ lín tæ chøc th¶o gi¶ng ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc n¾m b¾t, vËn dông häc tËp cña gi¸o viªn vµ ®¸nh gi¸ n¨ng lùc chuyªn m«n cña GV. IV. KÕt qu¶ vµ bµi häc kinh nghiÖm. 1. KÕt qu¶: Víi mét sè biÖn ph¸p båi dìng vÒ gi¶i to¸n cã lêi v¨n nh trªn sau hai n¨m thùc hiÖn ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ sau: §èi víi gi¸o viªn: §· n¾m toµn diÖn cÊu tróc néi dung,ch¬ng tr×nh,s¸ch to¸n 1 vµ hiÓu s©u néi dung vµ mét sè biÖn ph¸p rÌn kü n¨ng gi¶i to¸n cho HS, cïng víi nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ sö dông ®å dïng d¹y häc nªn ®a sè gi¸o viªn n¾m vµ vËn dông vµo gi¶ng d¹y ®¹t kÕt qu¶ tèt. Qua thanh tra toµn diÖn cña phßng gi¸o dôc trong khèi 1 cã 2 ®/c ®îc thanh tra 2 tiÕt d¹y gi¶i to¸n xÕp lo¹i Tèt. §èi víi häc sinh: C¸c em ®· n¾m ch¾c ®îc tõng d¹ng bµi, biÕt c¸ch tãm t¾t biÕt c¸ch ph©n tÝch ®Ò, lËp kÕ ho¹ch gi¶i, ph©n tÝch kiÓm tra bµi gi¶i. V× thÕ nªn kÕt qu¶ gi¶i to¸n cña c¸c em cã nhiÒu tiÕn bé. Giê häc to¸n s«i næi h¬n.  Cụ thể kết quả kiểm tra môn toán  cu    ố    i  n¨m:  N¨m häc TB trë lªn Kh¸ giái Cha ®¹t SL % SL % SL % 2008- 66 em 98,5 50 em 75 1 em 1,5 2009 2009- 73em 100 69em 94,5 0 0 2010 1) Bµi häc kinh nghiÖm: *§èi víi ban gi¸m hiÖu: cÇn n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng ®iÓm GV, HS cßn yÕu vµ thiÕu th«ng qua dù giê th¨m líp, qua bµi gi¶i cña HS ®Ó sím x©y dùng néi dung chuyªn ®Ò cÇn båi dìng ®ã lµ: 1) Båi dìng cho GV HiÓu s©u cÊu tróc néi dung ch¬ng tr×nh to¸n 1 nãi chung vµ m¹ch kiÕn thøc gi¶i to¸n cã lêi v¨n nãi riªng 2) Sö dông ®å dïng thiÕt bÞ trong d¹y " Gi¶i to¸n cã lêi v¨n". 3) Quy tr×nh d¹y "Gi¶i to¸n cã lêi v¨n" ë líp Mét. 4) Mét sè ph¬ng ph¸p thêng sö dông trong gi¶ng d¹y “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” ë líp 1. NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 15
  16. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 *§èi víi gi¸o viªn - Mçi gi¸o viªn ph¶i n¾m v÷ng néi dung ch¬ng tr×nh, cÊu tróc s¸ch gi¸o khoa vÒ “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” ë líp Mét, ®Ó x¸c ®Þnh ®îc trong mçi tiÕt häc GV ph¶i d¹y cho häc sinh c¸i g×, d¹y nh thÕ nµo? - §èi víi häc sinh tiÓu häc vµ ®Æc biÖt lµ häc sinh líp Mét, cÇn coi träng sö dông trùc quan trong gi¶ng d¹y nãi chung vµ trong d¹y “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” nãi riªng, tuy nhiªn còng kh«ng v× thÕ mµ l¹m dông trùc quan hoÆc trùc quan mét c¸ch h×nh thøc. - D¹y “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” cho häc sinh líp Mét kh«ng thÓ nãng véi mµ ph¶i hÕt søc b×nh tÜnh, nhÑ nhµng, tû mØ, nhng còng rÊt c¬ng quyÕt ®Ó h×nh thµnh cho c¸c em mét ph¬ng ph¸p t duy häc tËp ®ã lµ t duy khoa häc, t duy s¸ng t¹o, t duy l« gic. RÌn cho c¸c em ®øc tÝnh chÞu khã cÈn thËn trong “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n”. - VËn dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp, linh ho¹t ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh. c. KÕt luËn. Qua  viÖc triÔn khai chuyªn ®Ò : mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y gi¶i to¸n líp 1 ,cïng víi sù nç lùc phÊn ®Êu cña ®éi ngò GV trong qu¸ tr×nh båi dìng vµ tù båi dìng ,GV ®· cã nh÷ng chuyÔn biÕn ®¸ng kÓ. GV ®· n¾m vµ vËn dông vµo qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. ChÊt lîng gi¶ng d¹y ®îc n©ng lªn râ rÖt. ChÊt lîng lµm bµi cña HS qua kiÓm tra ®¹t kÕt qu¶ tèt. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã ®ßi hái ngêi qu¶n lý ph¶i biÕt x©y dùng kÕ ho¹ch néi dung båi dìng kÞp thêi c¸c chuyªn ®Ò. Gi¸o viªn ph¶i nhiÖt t×nh, nghiªm tóc häc hái vµ tÝch luü kiÕn thøc, kinh nghiÖm cña b¶n th©n ®Ó mçi giê d¹y ngêi Gi¸o viªn thùc sù chØ lµ ngêi tæ chøc híng dÉn cßn häc sinh sÏ lµ ngêi ®ãng vai trß ho¹t ®éng tÝch cùc t×m ra tri thøc vµ lÜnh héi nã vµ biÕn nã lµ vèn tri thøc cña b¶n th©n. Nh÷ng ý kiÕn cña t«i ®a ra cã thÓ cßn nhiÒu h¹n chÕ. RÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña ®ång nghiÖp ®Ó chÊt lîng d¹y ngµy cµng ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ®ång nghiÖp.                                                         Người viết                                NguyÔn ThÞ T×nh ý kiÕn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vµ xÕp lo¹i NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 16
  17. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 cña Héi ®ång Khoa häc cÊp Trêng ý kiÕn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vµ xÕp lo¹i cña Héi ®ång Khoa häc cÊp huyÖn ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ......................................... NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 17
  18. Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶i to¸n cho häc sinh líp 1 NguyÔn ThÞ T×nh Trêng TiÓu häc sè 2 KiÕn Giang 18
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2