Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp rèn chữ đẹp cho học sinh lớp 2

Chia sẻ: Tomjerry004 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài này đề cao vai trò làm mẫu của giáo viên, muốn nâng cao chất lượng chữ viết của học sinh thông qua mẫu chữ của tất cả giáo viên khi viết bảng, ghi nhận xét khi chấm, chữa bài cho học sinh. Đề tài này đã biết phối hợp các biện pháp rèn chữ viết và các lực lượng giáo dục nhằm nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp rèn chữ đẹp cho học sinh lớp 2

1. PHÂN M ̀ Ở ĐÂU ̀ 1.1. Ly do chon đê tai. ́ ̣ ̀ ̀ Như chúng ta đã biết chữ viết là một trong những phát minh vĩ đại của con người. Trải qua một thời kì phát triển khá lâu từ chữ tượng hình, tượng ý cho đến nay chữ viết đã hoàn thiện cả về cấu tạo lẫn âm sắc của nó. Chữ viết là công cụ đắc lực trong việc ghi chép, truyền bá toàn bộ kho tri thức nhân loại. Chữ viết gắn bó mật thiết với con người, từ đó con người muốn chữ viết phải đẹp, đẹp cho chính nó và đẹp cho con người. Chữ viết – một vấn đề nổi lên, đáng được quan tâm và tính cấp thiết của nó hiện nay tại các trường Tiểu học đang là một trở ngại lớn đối với các cấp, các ngành, giáo viên và kể cả bản thân học sinh. Thực trạng chữ viết hiện nay của học sinh tiểu học nói chung và trường tôi đang công tac nói riêng đang là m ́ ột vấn đề đáng báo động. Bởi lẽ, chữ viết con ch ̀ ưa đep, không đúng m ̣ ẫu, không đúng quy trình, thế chữ không ổn định đó là một sô t ́ ồn tại lớn trong đa số chữ viết của các em học sinh. Với tôi một giáo viên trẻ, kinh nghiệm giảng dạy chưa thực sự đầy đủ nhưng tôi đã được tiếp xúc với rất nhiều học sinh đặc biệt là chữ viết hằng ngày của các em, phần nào đã nhìn nhận, đánh giá một cách khách quan, chân thực chữ viết của các em hiện nay. Mặt khác với vai trò là một giáo viên, một người truyền lửa, truyền kiến thức cho học sinh sau này vững bước trong tương lai. Với một chút kinh nghiệm nhỏ 10 năm trong nghề của mình tôi đã mạnh dạn chọn và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp ren ch ̀ ữ đep cho ̣ học sinh lớp 2” Chữ viết một trong những cái nôi của nền văn hóa. Chữ viết không chỉ dừng lại dưới một phạm trù mĩ học, ngôn ngữ học mà còn là một vấn đề thuộc phạm trù nhận thức và đầu óc thẩm mĩ của mỗi người. Vì vậy, việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 2 là một vấn đề cấp thiết, được ưu tiên hàng đầu trong 1
một môi trường Tiểu học hiện nay. Cố vấn Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như với thầy và bạn đọc bài vở của mình...” Thật vậy, chữ viết thể hiện một phần nào đó tính cách của mỗi con người, chữ xấu hay đẹp đó không phải bẩm sinh, bản năng của mỗi người mà đó là ý thức. Nó hình thành thong qua quá trình học tập và rèn luyện. Học sinh lớp 2 – lứa tuổi học trò vừa mới thoát khỏi phương pháp học ghép vần, vở lòng thì việc rèn chữ viết không phải là một sớm, một chiều. Đó là cả một quá trình, mà là một quá trình không thời gian, rèn luyện từ ngày này qua tháng khác. Không những rèn cho nét chữ các em đều, đẹp, cân đối, sạch sẽ mà mặt khác còn rèn luyện cho các em tính cẩn thận, đầu óc sáng tạo và thể hiện tính thẩm mĩ trong từng bài viết. Từ tất cả các vấn đề ấy tôi đã mạnh dạn đưa ra một số biện pháp rèn chữ viết cho các em học sinh lớp 2. Tôi hi vọng với một số kinh nghiệm này của mình, tôi có thể góp một phần nhỏ vào quá trình rèn luyện và khắc phục một số điểm tồn tại về chữ viết hiện nay của học sinh tiểu học. 1.2. Điêm m ̉ ơi cua đê tai. ́ ̉ ̀ ̀ Trương Tiêu hoc – n ̀ ̉ ̣ ơi tôi đang công tac co hoc sinh con nho, hoc sinh con ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ham chơi, chưa co y th ́ ́ ưc trong viêc ren ch ́ ̣ ̀ ữ viêt cho ban thân. Chinh vi vây, khi ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ̃ ́ ững điêm m ap dung đê tai nay vao day hoc đa co nh ̉ ới như: Điểm mới cơ bản là đưa ra kiến thức cần có để hướng dẫn học sinh viết, qui trình, các biện pháp tiến hành để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 2. Giúp các em viết đẹp hơn, viết nhanh hơn. ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̃ ̉ Đê tai nay đê cao vai tro lam mâu cua giao viên, muôn nâng cao chât ́ ́ ́ lượng chư viêt cua hoc sinh thông qua mâu ch ̃ ́ ̉ ̣ ̃ ữ cua tât ca giao viên khi viêt bang, ̉ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ghi nhân xet khi châm, ch ́ ́ ưa bai cho hoc sinh. ̃ ̀ ̣ 2
́ ợp cac biên phap ren ch Đê tai nay đa biêt phôi h ̀ ̀ ̀ ̃ ́ ́ ̣ ́ ̀ ữ viêt va cac l ́ ̀ ́ ực lượng ́ ̣ ́ ượng chư viêt cho hoc sinh. giao duc nhăm nâng cao chât l ̀ ̃ ́ ̣ 2. PHÂN NÔI DUNG ̀ ̣ 2.1. Thực trạng cua nôi dung cân nghiên c ̉ ̣ ̀ ưu: ́ Qua khảo sát, theo dõi, kiểm tra học sinh của lớp do tôi chủ nhiệm, cho thấy tình hình chung như sau: 2.1.1. Thuân l ̣ ợi Được sự giup đ ́ ỡ tân tinh cua cac đông chi trong ban giam hiêu va chi đao ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̉ chuyên môn cung cac đông chi trong tô khôi. ̀ ́ Giao viên đ ́ ược tham gia cuôc thi viêt ch ̣ ́ ữ đep câp tr ̣ ́ ương đat giai cao nên ̀ ̣ ̉ ́ ữ tôt. co ky năng viêt ch ́ ̃ ́ Đa số giáo viên nhiệt tình, nắm được phương pháp và quy trình dạy các tiết: Tập viết, Chính tả và có ý thức rèn chữ viết cho học sinh. Nhìn chung các học sinh đã nắm được quy trình viết, biết cách viết chữ ghi âm tiếng việt, viết đúng mẫu, đúng cỡ chữ quy định. Có nhiều học sinh viết bài sạch sẽ, trình bày đẹp, chất lượng về vở sạch chữ đẹp đều đạt kết quả cao. 2.1.2. Kho khăn ́ * Vê giao viên: ̀ ́ Tuy giáo viên nắm được phương pháp và quy trình dạy các tiết Tập viết, chính tả song việc vận dụng các phương pháp vào tổ chức các hoạt động dạy học chưa phù hợp, nặng về giảng giải lý thuyết ít chú ý cho học sinh thực hành luyện viết, giáo viên ngại viết mẫu trên bảng lớp do chữ của mình chưa đẹp. 3
̣ ̉ Đôi ngu giao viên tre, ch ̃ ́ ưa co nhiêu kinh nghiêm trong viêc ren ch ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ữ cho ̣ hoc sinh. Chữ viêt cua môt sô giao viên vân con ch ́ ̉ ̣ ́ ́ ̃ ̀ ưa đep. ̣ ̣ ̣ ́ ương xuyên Viêc nhân xet th ̀ ở vở hoc sinh vân con chung chung. Ch ̣ ̃ ̀ ưa có nhưng biên phap hô tr ̃ ̣ ́ ̃ ợ, sửa sai triêt đê cho hoc sinh. ̣ ̉ ̣ Do công nghệ thông tin phát triển hầu hết hồ sơ đều được vi tính hóa... nên việc rèn luyện và trau dồi viết chữ của giáo viên ít được chú ý. ̀ ̣ * Vê hoc sinh Vở viết của học sinh chưa sạch và đẹp, bị nhàu nát, bài viết chưa cẩn thận. Một số em còn viết hoa tuỳ tiện, danh từ riêng, đầu câu không viết hoa. Một số em tư thế ngồi viết, cách cầm bút, khoảng cách giữa mắt và vở chưa đảm bảo nên ảnh hưởng đến chất lượng chữ viết. Học sinh còn viết sai nhiều về độ cao các con chữ (đặc biệt là ở những bài chính tả đầu tiên) nét chữ chưa chuẩn, khoảng cách giữa các con chữ thường quá hẹp hoặc quá rộng) ghi dấu thanh không đúng vị trí… Một số học sinh chưa nắm chắc quy tắc chính tả: ng ngh, g gh, c k nên khi gặp bài chính tả nghe viết học sinh dễ viết sai. Trong các buổi học, học sinh thường viết chính tả đẹp và đúng hơn khi làm bài kiểm tra trong các đợt kiểm tra định kì hoặc trong các vở khác. Học sinh chưa nắm chắc cách trình bày một bài viết chính tả (đoạn văn, đoạn thơ hay bài thơ) Đặc biệt với bài thơ viết theo thể thơ lục bát hoặc viết chính tả tập chép, học sinh nhìn bài “mẫu” của giáo viên để chép và khi thấy giáo viên xuống dòng ở đâu (ở chữ nào) thì các em cũng xuống ở chữ đó (vì các em không hiểu bản chất của vấn đề). ̉ ̉ ́ ƯỢNG VỞ SACH CH * KÊT QUA KHAO SAT CHÂT L ́ ́ ̣ Ữ ĐEP ĐÂU NĂM ̣ ̀ ̣ ̉ HOC CUA LƠP 2A: ́ T Lớ TS HS Số Phân loại Xếp Ghi 4
HS Xếp loại Xếp loại Xếp loại H loại T p KT đánh A B C chú S chung giá SL % SL % SL % Chưa 1 2A 24 0 24 15 62,5 8 33,3 1 4,2 B đaṭ 2.1.3. Nguyên nhân của thực trạng Nguyên nhân trước hết là phải nói đến do bản thân các em: + Chưa nắm chắc về âm vần nên khi phân tích để viết một số tiếng khó còn lúng túng, không phân tích được. + Một số học sinh tư thế ngồi viết và cách cầm bút chưa đúng. + Đôi lúc các em còn viết ngoáy, ý thức chưa cao, chưa tự giác rèn chữ viết. + Các em đa phần là con nông dân, tuy điều kiện vật chất đầy đủ nhưng điều kiện hướng dẫn các em viết bài hoặc dạy các em tư thế ngồi hoặc cách cầm bút thì hạn chế nên không sửa cho các em được hoặc có sửa thì cũng không đúng. + Một nguyên nhân nữa là do khối lượng kiến thức của lớp 2 so với lớp 1 nhiều hơn nên học sinh phải tăng tốc độ viết trong giờ học, giờ làm bài nên chữ viết thường không nắn nót, không viết đúng quy cách, sai kích cỡ, khoảng cách giữa các chữ không đều. Hiện tượng viết sai nét, sai cỡ chữ, hở nét, thừa nét, thiếu dấu hoặc đánh dấu không đúng vị trí diễn ra thường xuyên. Về phía giáo viên: + Giáo viên luôn quan tâm đến phong trào vở sạch chữ đẹp, chấm chữa bài cho học sinh thường xuyên. Song khi chấm bài cho học sinh, học sinh viết sai lỗi chính tả thì giáo viên chỉ gạch chân, ít sửa sai cho các em. Giáo viên mới chú trọng đến chữ viết đúng nên khi học sinh viết sai chữ thì giáo viên gạch chân lỗi sai, còn khi học sinh viết sai nét, giáo viên đều bỏ qua. Vì vậy, khi giáo viên 5
nhận xét, đánh giá bài viết của các em, các em không biết phải sửa thế nào cho đúng, cho đẹp. + Bản thân một số giáo viên còn sửa qua loa. + Trong các giờ chính tả, giáo viên chưa thực sự tổ chức tiết học sôi nổi, chưa có sự đổi mới phương pháp, hình thức dạy học thực sự mà còn mang tính hình thức. Bên cạnh đó một nguyên nhân không nhỏ có ảnh hưởng tới việc viết sai, chưa đúng của học sinh là do phụ huynh thiếu quan tâm sửa lỗi, tư thế ngồi viết cho các em. + Một số em có cả bố mẹ đi làm ăn xa để mặc các em ở nhà với ông bà già. + Bản thân một số phụ huynh còn viết sai chính tả. Cụ thể khi trao đổi với giáo viên chủ nhiệm qua sổ liên lạc. + Vậy khi học sinh nói sai, viết sai không được sửa, và khi nhìn thấy phụ huynh viết sai thì các em cho đó là đúng, đâu có biết như vậy là sai. Chỉ có phần ít là các em biết phát hiện đúng sai, do đó các em cứ theo cái sai đó dẫn đến các em sẽ viết sai. Một số nguyên nhân khác: Học sinh lớp 2 vừa ở lớp 1 lên các em mới bắt đầu viết chữ một ly từ tuần 25, như vậy mới được 13 tuần là các em lại nghỉ hè 3 tháng. Trong thời gian nghỉ hè hầu như là các em chỉ ôn lại bài đọc mà không chú ý đến viết chính tả và luyện chữ nên khi vào năm học mới, lên lớp 2 bài chính tả đầu tiên các em viết sai nhiều và không đúng cỡ chữ. Trên đây là những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng chất lượng chữ viết của học sinh lớp 2. Trước một thực trạng như vậy, người giáo viên không thể không suy nghĩ: “Phải làm gì để thay đổi thực trạng này?” và “Nâng cao chất lượng rèn chữ viết cho học sinh lớp 2 bằng cách nào?” 6
Trước vấn đề này, tôi đã tìm hiểu, suy nghĩ kết hợp với sự tiếp thu ý kiến ̣ ưa ra “Một số biện pháp ren của đồng nghiệp, cuối cùng tôi xin manh dan đ ̣ ̀ chữ đep cho h ̣ ọc sinh lớp 2” mà tôi đã thực hiện và cảm thấy có hiệu quả. 2.2. Cac giai phap ́ ̉ ́ 2.2.1. Rèn chữ viết cho học sinh bằng sự mẫu mực về chữ viết của giáo viên là phương tiện quan trọng để dạy học sinh viết đúng, đẹp. Chữ viết của giáo viên là trực quan sinh động nhất đối với học sinh tiểu học. Do đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học dễ bắt chước, nhất là học sinh lớp 1,2. Do đó người giáo viên tiểu học phải coi trọng việc viết chữ, trình bày trên bảng lớp là trực quan sinh động về chữ viết mẫu mực của mình cho học sinh noi theo. Do vậy việc khổ công rèn luyện viết đúng, viết đẹp, viết rõ ràng đúng quy trình là tiêu chí yêu cầu mọi giáo viên đều phải đặt ra và thực hiện bằng được trong từng giờ học, trong mỗi lần trình bày bảng sao cho khoa học, đẹp mắt. Giáo viên cân luôn chú ý t ̀ ạo sự thống nhất trong cách trình bày bảng ở từng phân môn khi thể hiện bài dạy của tất cả giáo viên. Thông qua việc viết và trình bày bảng lớp để từ đó quy định cách trình bày bài viết trong vở của học sinh để tạo ra sự thống nhất, chuẩn mực từ các chi tiết nhỏ nhất (gạch chân, kẻ hết bài, kẻ hết buổi, cách ghi đề bài, cách trình bày bài thơ lục bát, thơ tự do và bài văn xuôi...) ̣ ́ ương xuyên Giáo viên khi nhân xet th ̀ ở vở hoc sinh c ̣ ần chú ý đến chữ viết, chữ số phải mẫu mực, đúng, đẹp không được viết cẩu thả (dù rất vội khi có người dự giờ). Việc chữa lỗi cho học sinh phải tỉ mĩ, cụ thể kết hợp với lời nhân xet ̣ ́ chính xác, mang tính khích lệ, động viên học sinh va co nh ̀ ́ ưng biên phap hô tr ̃ ̣ ́ ̃ ợ ̣ kip thơi đ ̀ ể học sinh tự tin vào bản thân khi viết bài và nhận ra những tồn tại cần 7
khắc phục. Qua thực tế giảng dạy, lớp nào có giáo viên viết chữ đẹp, đúng mẫu, cẩn thận thì học sinh lớp đó có chữ viết đúng, đẹp và có mẫu chữ giống chữ của giáo viên. Bởi vậy, muốn nâng cao chất lượng chữ viết của học sinh, trước hết phải nâng cao chất lượng chữ viết của toàn bộ giáo viên toàn trường (chú ý số giáo viên dạy chuyên biệt); coi đây cũng là yêu cầu quan trọng đối với ́ ả giáo viên dạy tiểu học. Muốn thực hiện tốt những yêu cầu trên, người tât c giáo viên cần thường xuyên có ý thức rèn luyện chữ viết của mình, rút kinh nghiệm trong viết chữ và trình bày bảng sao cho đạt hiệu quả cao nhất 2.2.2. Biên phap nâng cao ch ̣ ́ ất lượng rèn chữ viết thông qua phân môn Chinh ́ ta.̉ a. Giúp học sinh hiểu nghĩa từ, ghi nhớ từ. Là giáo viên giảng dạy lớp 2, tôi luôn chú trọng yếu tố này, ngay từ các bài tập đọc, tôi luôn giải nghĩa những từ khó áp dụng trong bài tập đọc giúp học sinh hiểu nghĩa từ,hiểu câu đồng thời tôi đưa từ, câu văn vào văn cảnh cụ thể để học sinh dễ dàng hiểu từ, hiểu câu và hiểu sâu hơn, từ đó có cách đọc đúng, viết đúng. Bài viết chính tả lớp 2 phần lớn là viết lại một phần nội dung bài tập đọc đã học. Vì vậy, để học sinh viết tốt các bài chính tả thì ngay các tiết tập đọc, giáo viên cần cho học sinh hiểu nghĩa từ trong bài đọc, hiểu câu, hiểu nội dung cơ bản của bài đọc. Trước khi viết bài chính tả, giáo viên gợi ý, hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung bài viết, như vậy khi viết chính tả, học sinh bắt đầu có vốn từ, nắm được nội dung bài, học sinh sẽ tự đọc, phân tích, viết đúng, đặc biệt là những tiếng, từ viết khó, hạn chế sự mắc lỗi. b. Dạy học sinh viết, trình bày bài chính tả. Vì mới vào lớp 2, tuần đầu các em viết bài chính tả, giai đoạn này các em vừa nghỉ hè thời gian quá lâu nên các em thường lúng túng khi viết như: + Không biết cách trình bày bài viết. 8
+ Quên độ cao, khoảng cách từng con chữ. Vậy chúng ta cần phải làm gì giúp các em khỏi bị lúng túng khi viết chính tả, đặc biệt ở những bài đầu của phân môn chính tả? Với học sinh Tiểu học, đặc biệt học sinh lớp 2, các em “nói đấy, nghe đấy” rồi cũng “quên ngay đấy”. Nếu như các em không được làm quen, được nhắc nhở thường xuyên thì các em sẽ không biết làm, nếu làm thì cũng dễ sai, dễ nhầm lẫn và không tránh khỏi lúng túng. Với lớp tôi, tôi đã thực hiện như sau: * Giới thiệu chữ viết thường cỡ nhỏ: + Sau khi học sinh đã được học ở lớp 1 rồi, học sinh đã nắm được cấu tạo con chữ, độ cao, độ rộng của từng con chữ cũng như kĩ thuật viết từng con chữ cỡ vừa. Khi đến giờ luyện Tiếng Việt ở trước giờ chính tả đầu tiên , tôi giới thiệu với học sinh các con chữ trong bài học hôm đó. Ví dụ con chữ “ ă, â” viết theo cỡ chữ nhỏ có độ cao 1 đơn vị, con chữ “t” có độ cao 1,5 đơn vị. Trong một số tiết luyện Tiếng việt sau, khi có các con chữ đó theo cỡ chữ nhỏ thì học sinh sẽ biết ngay. Làm như vậy, học sinh vừa nắm chắc cấu tạo, vừa viết đúng. Để thực hiện tốt việc này đòi hỏi người giáo viên phải khéo léo trong cách ôn luyện và điều quan trọng hơn giáo viên phải nắm chắc cấu tạo chữ. + Nếu kể chiều cao của con chữ thấp nhất không kể các dấu phụ trên các con chữ ấy (như các chữ a,ă,â,c,e,ê..) là đơn vị chiều cao của chữ và lấy dòng kẻ dưới cùng của khuông kẻ vở làm dòng chuẩn thì các chữ viết thường có các độ cao là vị trí trên khuông kẻ như sau: 1 đơn vị: a,ă,â,c,e,ê,m,o,ô,u,ư,v,x. 1,25 đơn vị: r,s 1,5 đơn vị : t (Các chữ 1 đơn vị, 1,25 đơn vị, 1,5 đơn vị trên đều viết trên dòng chuẩn) 2 đơn vị: d,đ (với 2 đơn vị trên dòng chuẩn) 9
p,q (với 1 đơn vị trên và 1 đơn vị dưới dòng chuẩn) 2,5 đơn vị: b, h,k ,l (với 2,5 đơn vị trên dòng chuẩn) g,y (với 1 đơn vị trên và 1,5 đơn vị dưới dòng chuẩn) + Các chữ hoa đều có độ cao 2,5 đơn vị trên dòng chuẩn trừ g và y có độ cao 4 đơn vị, với 2,5 đơn vị ở trên và 1,5 đơn vị ở dưới dòng chuẩn. Ở các giờ luyện Tiếng việt (buổi chiều) và giờ Tập viết, giáo viên có thể giúp học sinh so sánh độ cao, độ rộng cũng như kỹ thuật viết chữ. Nhưng giáo viên chú ý không nên đi sâu phân tích, nhận diện mà ở đây tôi chỉ muốn với hình thức giáo viên ôn lại cho học sinh là chính, tránh làm mất nhiều thời gian của tiết học. Như vậy qua các bước ôn đó, phần nào học sinh đã nhớ để khi chuyển sang viết chính tả học sinh không còn lúng túng và viết sai về độ cao các con chữ cũng như kĩ thuật viết. * Tập chép và viết chính tả: Khi chúng ta làm tốt việc ôn lại cấu tạo chữ kết hợp với sự bao quát, sự chỉ bảo nhiệt tình của giáo viên trong giờ chính tả, nhìn chung học sinh viết chính tả sẽ không bị lúng túng về cách viết chữ. Nhưng cũng không thể tránh khỏi một số trường hợp học sinh viết không đúng cỡ chữ, chữ chưa đều, chưa đẹp. Với những trường hợp này giáo viên cần phải hướng dẫn tỉ mỉ để các em viết đúng mẫu, có biện pháp để giúp các em khắc phục nhược điểm. Với những học sinh yếu, tôi đã áp dụng việc viết mẫu trong một số bài chính tả của những tuần đầu ở mỗi bài chính tả tôi viết mẫu cho các em một vài chữ hoặc một câu. Viết thật ngay ngắn và đẹp cho các em quan sát. Đến khi viết bài tôi yêu cầu các em nhìn theo mẫu rồi viết( lưu ý viết thật tròn trĩnh) kể cả trong bài tập chép hay nghe viết tôi đều làm như vậy, tăng cường viết mẫu hướng dẫn vào buổi Tập viết và luyện Tiếng việt chỉ sau một tuần làm như vậy tôi thấy chữ viết của các em đã tiến bộ rõ rệt. Đặc điểm của học sinh Tiểu học là rất hay bắt 10
chước và bắt chước cũng rất nhanh, hơn nữa ở lớp 2, trong học kì I, mỗi tuần các em có một bài chính tả tập chép nên tăng cường việc tri giác chữ viết bằng thị giác cho học sinh thì việc viết mẫu của giáo viên không những giúp cho các em viết đẹp mà còn giảm đáng kể tình trạng mắc lỗi. Để làm tốt việc này đòi hỏi mỗi giáo viên phải có nhận thúc đúng đắn về ý thức luyện chữ và không phải chỉ ở giờ chính tả , tập viết mà tất cả các giờ học khác đòi hỏi chữ viết trên bảng của giáo viên phải là “Tấm gương cho học sinh noi theo” thật sự mẫu mực cả trong khi chấm bài và ghi lời nhận xét vào bài làm, bài kiểm tra của học sinh, khi ghi sổ liên lạc chữ viết phải đúng mẫu, rõ ràng, chính xác, không được viết tùy tiện ngẫu hứng. * Hướng dẫn trình bày chính tả: Việc trình bày bài chính tả của học sinh những bài đầu khó khăn. Đó là học sinh không biết cách trình bày như thế nào cho đúng chứ chưa nói gì trình bày cho đẹp, từ cách ghi tên bài viết rồi đến trình bày nội dung bài viết. Chúng ta đã biết, học sinh Tiểu học, đặc biệt là đối với học sinh lớp 2 các em rất hay bắt chước và thậm chí bắt chước một cách máy móc do các em không hiểu bản chất của vấn đề. Ví dụ về hiện tượng học sinh mắc lỗi trình bày xuống dòng như tôi đã trình bày ở phần thực trạng. Vậy làm thế nào để khắc phục tình trạng này? Ở đây tôi xin được trình bày cách làm mà tôi đã thực hiện và thấy có hiệu quả như sau: Cach 1 ́ : Cách ghi thứ, ngày, tháng, ghi tên môn, ghi tên bài viết. Tôi luôn chú ý đến cách trình bày bảng của mình đặc biệt trong giờ chính tả. Khi hướng dẫn học sinh viết vở, tôi đưa ra quy định chung cho học sinh của lớp mình. + Cách ghi thứ, ngày, tháng: chữ “Thứ” cách lề vở 1 ô. + Cách ghi tên phân môn: “ Chính tả” cách lề vở 3 ô. + Cách ghi tên bài: 11
Cách ghi tên bài không phải là đến giờ chính tả giáo viên mới quy định cho học sinh. Với tôi, ngay trong các bài Tập đọc, các môn học khác khi ghi tên bài tôi luôn chú ý trình bày làm sao cho đúng, cho khoa học và đẹp mắt tức là viết đúng và trình bày cân đối trên bảng. Cach 2 ́ : Cách trình bày đoạn văn, đoạn thơ: Nếu cứ đến khi viết chính tả giáo viên hướng dẫn học sinh cách trình bày một đoạn văn hay một khổ thơ, bài thơ thì thật là khó khăn trong một tiết học mà hiệu quả lại không cao, chắc chắn sẽ có nhiều em trình bày sai, đặc biệt là viết đọan văn hay khổ thơ lục bát. Vì vậy , trong các bài học tập đọc, khi đưa ra đoạn văn, đoạn thơ (khổ thơ) ứng dụng, tôi luôn chú ý cách trình bày đoạn ứng dụng đó trên bảng phụ hoặc bảng lớp để giới thiệu cho học sinh hiểu cách trình bày bài đó. Cụ thể: *Thơ: VD1: Dạy bài: Gọi bạn ( TV2 Tập 1) Đoạn thơ úng dụng: Tự xa xưa thuở nào Trong rừng xanh sâu thẳm Đôi bạn sống bên nhau Bê Vàng và Dê Trắng. Ở đây giáo viên giúp học sinh hiểu: + Tất cả các chữ đầu mỗi dòng thơ phải viết hoa con chữ đầu tiên (chữ viết) + Chữ đầu các dòng thơ phải thẳng đều nhau. + Cuối đoạn thơ phải có dấu chấm. VD2: Dạy bài “Mẹ” ( Tiếng Việt 2 Tập 1) 12
Đoạn thơ ứng dụng: Lặng rồi cả tiếng con ve Con ve cũng mệt vì hè nắng oi. Nhà em vẫn tiếng ạ ời Kẽo cà tiếng võng mẹ ngồi mẹ ru. Ở đây, giáo viên cũng phải giúp học sinh hiểu: + Tất cả các chữ đầu mỗi dòng thơ phải được viết hoa con chữ đầu tiên (đối với chữ viết) + Cuối câu thơ phải có dấu chấm. + Hơn nữa, ở đây giáo viên còn phải giúp học sinh nhận thấy số chữ ở từng dòng thơ và cách trình bày khác so với bài trước. Dòng 6 chữ phải lùi vào so với lề vở là 2 ô. Dòng 8 chữ phải lùi vào so với lề vở là 1 ô. *Đoạn văn: Giáo viên phải giúp học sinh thấy được chữ đầu đoạn văn , chữ đầu câu phải viết hoa con chữ đầu tiên. Cuối câu có sử dụng dấu câu “ .” .Như vậy, ngay từ các bài tập đọc giáo viên giúp học sinh cách trình bày, cách viết hoa (viết hoa tên riêng…) cách ghi dấu chấm, cách ghi dấu phẩy hay cả cách ghi dấu chấm hỏi có trong bài. Khi viết chính tả, tôi luôn nhắc nhở học sinh những điều lưu ý trên trước khi viết bài. 2.2.3. Biên phap nâng cao ch ̣ ́ ất lượng rèn chữ viết thông qua phân môn Tập viết va cac môn hoc khac. ̀ ́ ̣ ́ Chúng ta biết rằng quá trình dạy học được thực hiện qua nhiều môn học. Trong đó việc dạy cho học sinh có kĩ năng viết đúng, viết đẹp được thực hiện chủ yếu qua môn Tiếng Việt mà trọng tâm là phân môn Tập viết. Phải nói rằng 13
phân môn Tập viết có vị trí quan trọng nhất mà các môn học khác không thể thay thế được. Tính đặc thù của Tập viết được thể hiện ở chỗ: là phân môn trực tiếp rèn chữ viết cho các em một cách có hệ thống, theo một chương trình chặt chẽ, theo đúng mẫu chữ được quy định cua B ̉ ộ Giáo dục&Đào tạo đã ban hành được tái hiện trên vở tập viết in sẵn do nhà xuất bản Giáo dục phát hành. Qua phân môn Tập viết giúp cho các em có những kĩ năng như: từ việc đưa bút theo đúng quy trình, biết nối nét, đặt dấu thanh đúng vị trí, đúng quy trình…cho đến trình bày văn bản hợp lí. Đồng thời kết hợp việc dạy kĩ thuật viết chữ với rèn kĩ năng viết đúng chính tả, mở rộng vốn từ ngữ phục vụ cho học tập, giao tiếp và phát triển tư duy các em. Ngoài ra dạy Tập viết còn góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng yêu thích cái đẹp, tinh thần trách nhiệm, ý thức tự trọng và thái độ tôn trọng người khác. Với mục tiêu và nhiệm vụ quan trọng như vậy nên việc tổ chức dạy học tốt phân môn Tập viết được đặt lên hàng đầu đối với mỗi giáo viên tiểu học. Trước hết để giúp giáo viên tổ chức dạy học tốt phân môn Tập viết, trường chúng tôi đã đi sâu triển khai chuyên đề “Đổi mới Phương pháp dạy học phân môn Tập viết”. Qua chuyên đề đã củng cố cho giáo viên về quy trình và các biện pháp dạy học chủ yếu trong giờ Tập viết. Đó là các biện pháp kĩ thuật phù hợp để hướng dẫn cho học sinh viết chữ cái, viết chữ, viết từ, viết câu, đoạn, bài; cách viết liền mạch, cách đặt dấu thanh, dấu phụ. Hướng dẫn cho giáo viên chấm chữa bài tập viết cho các em một cách cụ thể, giúp các em tự rút ra được ưu điểm, nhược điểm của mình qua bài viết cụ thể để các em tự khắc phục. Nhà trường đã phô tô mẫu chữ viết theo quy đinh ̣ do Bộ Giáo dục&Đào tạo đã ban hành đến tận từng giáo viên và treo mẫu chữ viết, tư thế ngồi viết phóng to đến tận từng lớp để học sinh nhìn và thực hiện. Ngoài các giờ học Tập viết giáo viên còn phải luôn nhắc nhở học sinh rèn luyện chữ viết trong các môn học khác. Có như vậy việc luyện tập viết chữ mới được củng cố đồng bộ thường xuyên, chất lượng chữ viết của học sinh cũng 14
được nâng lên và những phẩm chất tốt như: tính kiên trì, cẩn thận, khiếu thẩm mĩ của học sinh cũng được hình thành. Việc làm này đòi hỏi người giáo viên ngoài trình độ về chuyên môn nghiệp vụ còn cần phải có sự kiên trì, cẩn thận và lòng yêu nghề mến trẻ. 2.2.4. Xây dựng cơ sở vật chất đảm bảo cho việc dạy học của thầy và trò nhất là việc rèn chữ viết cho học sinh. Để giúp cho giáo viên và học sinh thực hiện có hiệu quả trong giảng dạy và học tập nói chung, việc bảo vệ sức khỏe và rèn chữ viết nói riêng; thì việc xây dựng cơ sở vật chất đáp ứng với yêu cầu dạy học trong giai đoạn hiện nay là vấn đề cấp thiết, nó vừa là điều kiện vừa là động lực giúp Thầy và trò thực hiện tốt yêu cầu đề ra nhất là việc rèn chữ viết. Cụ thể: Phòng học có đủ ánh sáng cho mọi học sinh ngồi học theo quy định của vệ sinh học đường. Bàn ghế đúng quy cách, vừa tầm với học sinh, mỗi bàn chỉ có hai chỗ ngồi. Có bảng chống loá đạt tiêu chuẩn, đặt ở độ cao vừa phải, bảng ngang tầm mắt của học sinh ngồi trong lớp. Trang bị cho m ỗi lớp một tủ đựng sách vở, học cụ dùng chung. Có bảng mẫu chữ viết theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo phóng to treo trước lớp, có bộ chữ mẫu để giáo viên minh hoạ. Về học sinh: Có đầy đủ vở kẻ li, vở bài tập in sẳn, vở Tập viết in sẵn do nhà xuất bản Giáo dục phát hành, vở luyện chữ viết, bút mực, bảng con, phấn, thước... đạt tiêu chuẩn quy định. Thống nhất sử dụng bút máy và một loại mực đen trong toàn trường. Mỗi học sinh có một bảng chữ mẫu theo quy định để nhìn mẫu và viết theo quy định cụ thể cho từng khối lớp. 2.2.5. Dạy học phát huy tính tích cực của học sinh va co biên phap tuyên ̀ ́ ̣ ́ dương, khuyên khich hoc sinh viêt ch ́ ́ ̣ ́ ữ đep ̣ . 15
Kết quả học tập của học sinh là thước đo kết quả hoạt động của giáo viên và học sinh. Trong quá trình dạy học, điểm tập trung là bản thân người học chứ không phải người dạy, tức là hoạt động dạy học cần dựa trên nhu cầu hứng thú, thói quen và năng lực của người học. như vậy, mục đích của dạy học ở đây là trẻ em phát triển trên nhiều mặt chứ không chỉ nhằm lĩnh hội kiến thức. Khi dạy học, hoạt động tư duy của trẻ em khơi dậy, phát triển và coi trọng, đó chính là dạy học phát huy tính tích cực của học sinh. Trong các giờ chính tả, tâp viêt giáo viên th ̣ ́ ường lạm dụng con đường giải thích cách viết, nhận xét luôn bài của học sinh. Như vậy chưa phát huy tính tích cực của học sinh vì vậy khi dạy chính tả, tâp viêt giáo viên c ̣ ́ ần lưu ý: + Với những tiếng khó viết trong bài, giáo viên nên để học sinh tự phát âm phân tích viết bảng, sau đó học sinh tự nhận xét, sửa sai cho nhau. Giáo viên chỉ là người hướng dẫn rồi tổng kết. + Qua những bài tập chính tả để giúp học sinh hiểu nghĩa từ ghi nhớ từ, nắm quy tắc chính tả, giáo viên không nên giảng từ thay học sinh mà giáo viên phải biết giúp học sinh dựa vào tranh vẽ, biết đưa từ vào văn cảnh cụ thể để hiểu nghĩa từ ghi nhớ từ. Có như vậy ghi nhớ từ sẽ chính xác hơn. Luôn tuyên dương và nêu gương những em viết chữ đẹp, giữ vở sạch, kể cho học sinh nghe những mẫu chuyện về gương rèn chữ viết của người xưa,… nhằm khuyến khích và động viên các em vươn lên trong học tập, kèm cặp sát từng đối tượng để chất lượng chữ viết học sinh tiến bộ. Để gây không khí hào hứng thi đua rèn chữ sạch đẹp, tôi thường xuyên tổ chức các cuộc thi, cuộc triển lãm vở sạch chữ đẹp trong nội bộ lớp và các tiết sinh hoạt tập thể, cuối tuần. Những bài viết đẹp, sạch sẽ được trình bày để các em học tập, những bài viết có tiến bộ cũng được giáo viên nêu tên và lớp tuyên dương khuyến khích. 16
Qua việc tổ chức như vậy , giáo viên thấy được khả năng của từng em để có biện pháp rèn luyện phù hợp. còn học sinh thì phấn khởi, quyết tâm giữ vở sạch viết chữ đẹp ở mức cao nhất mình có thể. 2.2.6. Tổ chức “Đôi bạn giúp nhau tiến bộ” Ngoài ra, trong giờ học tôi còn tổ chức cho học sinh “ Đôi bạn giúp nhau tiến bộ” đối với học sinh của lớp, cụ thể: + Những học sinh đọc viết đúng r d gi hoặc s x.., sẽ giúp đỡ bạn còn đọc viết sai (nếu ở gần nhà nhau càng tốt) + Học sinh viết chữ đẹp sẽ giúp bạn còn viết sai nét, sai chính tả. Để việc thực hiện có hiệu quả, giáo viên chủ động xếp học sinh ngồi gần nhau để học sinh tự sửa khi nói, khi viết cho nhau và cả khi trò chuyện cùng nhau hay lúc ra chơi. Xưa có câu: “Học thầy không tày học bạn” và “ Thua thầy một vạn không bằng thua bạn một ly” Chính vì vậy, khi giáo viên giúp học sinh hiểu rõ điều này tronh học tập thì việc tổ chức cho học sinh cùng nhau học hỏi, cùng nhau thi đua, rèn luyện đó là việc tốt nên làm. Sau từng tuần, từng tháng,giáo viên tổng kết, tuyên dương từng em, từng “đôi bạn”. Nhận xét mang tính khuyến khích, động viên các em là chính. 2.2.7. Chú ý tư thế ngồi và cách cầm bút. Hiện nay, trong các trường học vẫn còn tồn tại không ít học sinh ngồi viết không đúng tư thế và cách cầm bút. Có trách nhiệm đầu tiên và lớn nhất trong hiện trạng nói trên là những người dạy các em cầm bút tập viết lần đầu tiên. Các em ngồi không ngay ngắn và cầm bút không đúng kiểu mà không được uốn nắn ngay cho đến khi có cách ngồi và cách cầm bút đúng thì sau này rất khó sửa. Luyện cho học sinh tư thế ngồi và cách cầm bút viết cho đúng không phải chỉ là việc làm ở đầu học kì I mà là việc làm thường xuyên của giáo viên. Tay các em còn non, cầm bút không nhẹ nhàng như người lớn. Nhưng nếu cầm sai 17
mà được uốn nắn ngay thì cũng dễ sửa hơn người lớn. Lưng các em còn rất mềm ngồi viết không đúng tư thế sẽ dẫn đến cong vẹo cột sống và cận thị. Chính vì vậy, ngay từ các buổi học đầu tiên của lớp 2, tôi hướng dẫn học sinh tỉ mỉ, cẩn thận về cách cầm bút cũng như tư thế ngồi, cách để vở… *Tư thế ngồi của học sinh: Nhiều giáo viên chỉ mải hướng dẫn, chú ý đén chữ của học sinh mà quên đi tư thế ngồi của các em. Để mặc HS ngồi tự do, lệch lạc, đầu cúi sát vở, ngả nghiêng người,..Trước khi viết GV cần nhắc các em phải ngồi đúng tư thế thì HS sẽ biết ngay là mình phải ngồi ngay ngắn, thẳng lưng, không tì ngực vào bàn, vai thăng bằng, đầu hơi cúi và nghiêng sang trái, mắt cách vở 25 30 cm. Hai tay để trên bàn, tay trái giữ vở, tay phải cầm bút, hai chân để song song thoải mái. * Cách cầm bút, tay viết. Cầm bút bằng 3 ngón tay, ngón tay giữa ở phía dưới, ngón trỏ ở phía trên và ngón cái giữ bút ở phía ngoài cho ngón tay cái thẳng với cánh tay. Bàn tay để lên trang vở, cổ tay thẳng thoải mái. Bút nghiêng về phía cánh tay khoang 45 đ ̉ ộ so với mặt giấy và song song mép dọc của trang vở. Ngòi bút úp xuống mặt giấy. Giao viên không chú ý có nh ́ ững hoc sinh c ̣ ầm bút bằng 4 ngón tay để khuỳnh ra rất khó viết khi lên lớp trên sửa lại cho các em thật khó. 2.2.8. Tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ học sinh để xây dựng phong trào “Giữ vở sạch Viết chữ đẹp”: Đầu năm học, trong cuộc họp phụ huynh đầu năm ngoài việc phổ biến kế hoạch hoạt động của nhà trường trong năm học mới giáo viên cần tuyên truyền trong phụ huynh về việc cần phải quan tâm rèn chữ viết cho học sinh. Tuyên truyền giảng giải cho phụ huynh và học sinh về vai trò của chữ viết, vị trí, tầm quan trọng của việc rèn chữ viết đối với việc hình thành nhân cách, tính kiên trì, tính kỉ luật, chịu khó của các em trong quá trình học tập. Chỉ ra cho phụ huynh thấy được nguyên nhân học sinh viết chữ xấu và tác hại của việc 18
viết chữ xấu trong quá trình học tập. Chữ viết đẹp sẽ tạo hứng thú cho học sinh trong việc học các môn học khác. Hàng tháng, từng học kỳ giáo viên chủ nhiệm sẽ thông báo tình hình học tập và rèn luyện chữ viết của học sinh qua sổ liên lạc gia đình để phụ huynh có kế hoạch kèm cặp thêm ở nhà. Vận động phụ huynh mua sắm đủ các loại học cụ có chất lượng cho học sinh trong quá trình học tập như: bút, vở, mực, thước kẻ... Hướng dẫn phụ huynh dựa vào mẫu chữ ở vở tập viết để kiểm tra và thường xuyên quan tâm sửa chữa các sai sót cho con em mình. 2.3. Kêt qua đat đ ́ ̉ ̣ ược Hiểu được tầm quan trọng của viêc ren ch ̣ ̀ ữ viêt cho hoc sinh nên nh ́ ̣ ững việc làm trên đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ dạy tập viết, chinh ta va cac gi ́ ̉ ̀ ́ ờ hoc khac. N ̣ ́ ếu so với đầu năm nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì đến một thời gian sau chữ viết của học sinh lớp tôi tương đối đều, bài viết sạch đẹp, tốc độ viết của học sinh đã nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng nâng lên. Cụ thể là: Nhiều em viết chữ đúng mẫu trình bày sạch đẹp, rõ ràng. Chữ viết của các em tương đối đều, thẳng hàng, đúng mẫu chữ quy định và đạt được tốc độ yêu cầu đối với học sinh lớp 2 theo từng giai đoạn. Vở viết của học sinh sạch và đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận. Với việc làm này cùng với sự chỉ bảo của giáo viên trên lớp mà những em viết chữ chưa đẹp của lớp tôi hiện nay tiến bộ rất nhiều, cụ thể đến nay kết quả đạt được như sau: T Lớ TS HS Số Phân loại Xếp Ghi Xếp loại Xếp loại Xếp loại T p H KT HS loại chú A B C 19
S đánh SL % SL % SL % chung 1 2A 24 0 24 giá 22 91,6 2 8,4 0 0 A Đaṭ ̣ Nhin chung cac em hoc sinh l ̀ ́ ơp tôi co ch ́ ́ ữ viêt đêu, đep, đung mâu ch ́ ̀ ̣ ́ ̃ ữ quy ̣ ́ ́ ́ ưc gi đinh. Cac co y th ́ ư v ̃ ở sach, ren ch ̣ ̀ ư đep. Vi vây l ̃ ̣ ̀ ̣ ớp tôi được đanh gia la l ́ ́ ̀ ớp ́ ̀ ́ ữ đep nhât tr co nê nêp ch ̣ ́ ường. 3. PHÂN KÊT LUÂN ̀ ́ ̣ Ngày xưa, Cao Bá Quát nhờ chăm chỉ kiên trì luyện chữ nên chữ của ông đẹp nổi tiếng khắp nước. Ngày nay việc luyện chữ viết cho học sinh là một việc làm cần thiết. Công việc này phải được làm từ ngay đầu cấp Tiểu học. “Chữ đẹp là tính nết Của những người trò ngoan” Học sinh lơp 2, tri giác c ́ ủa các em còn thiên về nhận biết tổng quát đối tượng. Trong khi đó để viết được chữ, người viết phải tri giác từng nét chữ, từng động tác kỹ thuật tỉ mỉ. Do vậy khi tiếp thu kỹ thuật viết chữ học sinh không tránh khỏi những lúng túng, khó khăn. Vậy nên muốn thành công trong 20