Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp xây dựng nề nếp cho học sinh lớp 1 ở trường Tiểu học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp xây dựng nề nếp cho học sinh lớp 1 ở trường Tiểu học" nhằm tìm hiểu nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh trường Tiểu học; Trên cơ sở những hiểu biết đó, từng bước bồi dưỡng cho học sinh Tiểu học ý thức, thái độ, hành vi trong mối quan hệ với thầy cô, bạn bè, ông bà, cha mẹ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp xây dựng nề nếp cho học sinh lớp 1 ở trường Tiểu học

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Phòng Giáo dục huyện Thanh Trì Hội đồng xét duyệt sáng kiến huyện Thanh Trì Họ và tên Ngày Nơi công Chức Trình độ Tên sáng kiến tháng năm tác danh chuyên sinh môn Nguyễn 17/12/1979 Tiểu học Giáo Đại học Một số biện pháp xây dựng Chi Mai Ngũ viên nề nếp cho học sinh lớp 1 Hiệp ở trường Tiểu học - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chủ nhiệm - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 02/01/2022 - Mô tả bản chất của sáng kiến: Các biện pháp đưa ra trong sáng kiến nhằm xây dựng nề nếp cho học sinh lớp 1 ngay từ những buổi đầu đi học. Từ đó giáo viên tìm cho mình phương pháp giáo dục thông qua các môn học và các hoạt động tập thể, kết hợp giữa gia đình và nhà trường để việc xây dựng nề nếp cho các em đạt hiệu quả cao nhất. Tính khả thi: Phương pháp này có thể áp dụng rộng rãi trong tất cả các trường Tiểu học. - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: Những biện pháp này sẽ giúp giáo viên xây dựng được nề nếp cho học sinh và hỗ trợ trợ cho giáo viên trong việc giảng dạy. Tạo cho học sinh những thói quen tốt khi ở trường cũng như ở nhà. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Ngũ Hiệp, ngày 22 tháng 04 năm 2022 Người nộp đơn Nguyễn Chi Mai MỤC LỤC STT Nội dung Trang
1 Phần mở đầu Trang 1 2 1. Lí do chọn đề tài Trang 1 3 2. Mục đích nghiên cứu Trang 2 4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Trang 2 5 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Trang 2 6 5. Phương pháp nghiên cứu Trang 2 4 Phần nội dung Trang 4 I. Cơ sở lí luận của việc giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 5 Trang 4 ở trường Tiểu học II. Thực trạng của việc giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 6 Trang 4 trường Tiểu học III. Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 ở 7 Trang 6 trường Tiểu học 8 IV. Kết quả thử nghiệm Trang 14 9 Phần kết luận- khuyến nghị Trang 16
PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài: Bác Hồ - Người cha già kính yêu của dân tộc ta đã từng nói: “Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó, còn có tài mà không có đức thì là người vô dụng ”. Với bao biến động của lịch sử, câu nói ấy dường như chưa bao giờ trở nên lạc hậu. Mà ngược lại, ngày càng chứng tỏ được sự đúng đắn của nó: Muốn trở thành người có ích cho xã hội thì cần phải hội đủ hai điều kiện : Đức và Tài. Trong đó, cái Đức là gốc rễ cho cái Tài nảy lộc, đơm hoa. Nói về cái Tài, Việt Nam ta ngày càng có thêm nhiều cái tên được ghi danh trên những trang vàng của thế giới. Như Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, đại tướng Võ Nguyên Giáp là hai trong số 10 nhà quân sự vĩ đại nhất thời đại, hay giáo sư Ngô Bảo Châu được cả thế giới tôn vinh với công trình chứng minh Bổ đề cơ bản, doanh nhân Phạm Nhật Vượng được tạp chí Forbes vinh danh trên bản đồ tỉ phú thế giới, rồi những huy chương Vàng, Bạc, Đồng... mà học sinh Việt Nam đạt được trong những kì thi quốc tế như: Olympic các môn khoa học trẻ quốc tế tại Ấn Độ, cuộc thi Vô địch Tin học Văn phòng Thế giới... Còn về cái Đức, chúng ta sinh ra với điểm xuất phát công bằng như nhau: “nhân chi sơ, tính bản thiện”, cùng là một “tờ giấy trắng”. Do sự tác động của môi trường, quá trình giáo dục của gia đình, nhà trường, xã hội, và sự nỗ lực tự thân, mới hình thành nên một thứ bản ngã, một thứ nhân cách như chúng ta hiện tại. Câu nói ấy cho thấy đã từ lâu Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng vấn đề giáo dục. Đặc biệt trong công cuộc xây dựng đất nước hôm nay, hơn bao giờ hết, Giáo dục luôn được quan tâm, đặc biệt vấn đề bảo vệ và chăm sóc trẻ em rất được coi trọng. Đây là sự nghiệp cao quý, là trách nhiệm to lớn bởi trẻ em là tương lai của đất nước, việc đầu tư cho giáo dục được xác định là quốc sách hàng đầu. Bản thân tôi là giáo viên chủ nhiệm trực tiếp giảng dạy học sinh lớp 1. Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng, là nền tảng, là tiền đề cho tất cả các cấp học. Nếu các em được học và vui chơi trong một môi trường khoa học, lành mạnh, có tri thức thì đó là cơ sở vững chắc để tạo ra một thế hệ khỏe về thể chất, mạnh về tinh thần. Nếu các em được học tập và rèn luyện theo một nề nếp thì sẽ là cơ sở tốt cho việc học tập và rèn luyện ở các lớp trên và các cấp học khác. Nhưng thực tế không được như thế. Không phải học sinh lớp 1 nào cũng có một nề nếp học tập tốt. Các em mới từ mẫu giáo lên, làm quen với một môi trường hoàn toàn mới, hoàn toàn xa lạ. Tất cả đều bỡ ngỡ. Các em xem cô như người mẹ thứ hai, tất cả mọi cử chỉ, hành vi giao tiếp của học sinh lớp 1, hơn bao giờ hết, rất cần giáo viên chủ nhiệm uốn nắn theo chuẩn mực. Biết bao câu hỏi cứ quanh quẩn trong tôi: Phải làm sao tạo cho các em sự yêu thích và hứng thú trong từng hoạt động học tập, cũng như luôn hăng hái tham gia các
hoạt động tập thể? Phải làm sao để hình thành cho các em từng kĩ năng sống, kĩ năng học tập khoa học? Phải làm sao để các em cảm nhận được trường học là ngôi nhà thứ hai của mình và mỗi ngày đến trường thực sự là một ngày vui? Và phải làm sao để ngay từ đầu, các em được rèn nề nếp trong học tập một cách nghiêm túc và có hiệu quả để tạo tiền đề, để làm cơ sở vững chắc cho cả một quá trình học tập lâu dài sau này? Từ những trăn trở trên, tôi đã quyết định chọn và nghiên cứu đề tàì:“Một số biện pháp xây dựng nề nếp cho học sinh lớp 1 ở trường tiểu học”. 2. Mục đích nghiên cứu: Việc giáo dục đạo đức là vấn đề cấp thiết không chỉ ở một quốc gia nào. “Trong tương lai tri thức là quyền lực, giáo dục đạo đức là chìa khóa cuối cùng mở cánh cửa vào tương lai”. Đảng và nhà nước ta cũng xác định được rằng giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Để giáo dục đạo đức cho các em nhiệm vụ đó trước hết của các thầy cô giáo. Trên cơ sở điều tra chất lượng giáo dục đạo đức của trường Tiểu học Ngũ Hiệp, từ đó rút ra một số kết luận về tâm lý lứa tuổi điển hình, đề xuất một số biện pháp giáo dục đạo đức nhằm nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh của trường tiểu học Ngũ Hiệp. Việc tìm hiểu và đánh giá chất lượng đạo đức học sinh nhằm giúp giáo viên nắm được tình hình đạo đức của lớp mình, trường mình, nhìn nhận được thái độ, ý thức của học sinh, hiểu được yếu tố và nguyên nhân nào đã tác động đến đạo đức của các em. Từ đó tìm cho mình phương pháp giảng dạy thông qua các môn học và các hoạt động tập thể có hiệu quả cao nhất trong việc giáo dục đạo đức cho các em học sinh nhàm nâng cao phẩm chất đạo đức cho các em học sinh, cũng từ đó rút ra cho bản thân những bài học quý báu trong việc hình thành nhân cách học sinh Tiểu học. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: *Đối tượng : “Một số biện pháp xây dựng nề nếp cho học sinh lớp 1 ở trường tiểu học” *Phạm vi nghiên cứu: - Học sinh lớp 1E Trường Tiểu học Ngũ Hiệp, xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, Hà Nội. năm học 2021 – 2022. - Học sinh Trường Tiểu học Ngũ Hiệp, xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, Hà Nội, năm học 2021 – 2022. - Phạm vi về quy mô: Là xây dựng nề nếp cho học sinh lớp 1 thông qua các môn học và các hoạt động tập thể ngoài giờ lên lớp. - Phạm vi về không gian: Tại trường Tiểu học - Phạm vi về thời gian: Từ tháng 8 năm 2021 đến tháng 4 năm 2022
4. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Nghiên cứu lí luận của vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học. - Điều tra thực trạng trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh trường Tiểu học - Tìm hiểu nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh trường Tiểu học. - Trên cơ sở những hiểu biết đó, từng bước bồi dưỡng cho học sinh Tiểu học ý thức, thái độ, hành vi trong mối quan hệ với thầy cô, bạn bè, ông bà, cha mẹ. 5. Phương pháp nghiên cứu: Để hoàn thành đề tài này tôi đã sử dụng một số phương pháp sau: - Đọc, phân tích các tài liệu có liên quan về vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học. - Phương pháp điều tra: Điều tra thực trạng trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. - Phương pháp đàm thoại: Trực tiếp trò chuyện với giáo viên, học sinh để tìm hiểu nhận thức như thế nào về vai trò, ý nghĩa của việc giáo dục đạo đức cho học sinh. - Phương pháp quan sát: Dự giờ và quan sát giờ dạy của giáo viên. Quan sát cử chỉ, thái độ, hành động, sự biểu hiện phẩm chất đạo đức qua hành vi của học sinh trong học tập, giao tiếp thông qua các tiết học trên lớp. Quan sát các hoạt động ngoại khóa trên sân trường, hoạt động tập thể ngoài giờ lên lớp,… để từ đó điều chỉnh hành vi và ý thức đạo đức cho học sinh. - Phương pháp lấy ý kiến đồng nghiệp: Gặp trực tiếp những giáo viên có kinh nghiệm, các nhà quản lý xin ý kiến, trao đổi về những vấn đề có liên quan đến đề tài. - Phương pháp thực nghiệm: Kiểm nghiệm tính khoa học, tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất. - Phương pháp thống kê toán học. 6. Kết cấu đề tài: Đề tài gồm 3 phần: mở đầu, nội dung, kết luận. PHẦN II: NỘI DUNG I. Cơ sở lí luận của việc giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 ở trường Tiểu học 1.1. Một số khái niệm cơ bản của việc giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 ở trường Tiểu học Biện pháp là cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể.
Đạo đức là một trong những hình thái sớm của ý thức xã hội, bao gồm những chuẩn mực xã hội điều chỉnh hành vi của con người trong quan hệ với người khác và với cộng đồng (quan hệ gia đình, bạn bè, hàng xóm, giai cấp, dân tộc). Căn cứ vào những chuẩn mực đó, người ta đánh giá hành vi của mỗi người và của chính mình. Tuy chuẩn mực đạo đức không được ghi thành văn bản pháp quy có tính chất bắt buộc mỗi người phải thực hiện, nhưng vẫn được mọi người thực hiện do sự thôi thúc của lương tâm cá nhân và dư luận xã hội. Đạo đức ra đời và phát triển là do nhu cầu xã hội phải điều tiết mối quan hệ giữa các cá nhân, phải điều tiết hoạt động chung của con người trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. 1.2. Mục tiêu, ý nghĩa của việc giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường Tiểu học Giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học là hình thành cho các em những thói quen chuẩn mực đạo đức cụ thể là: Lòng kính yêu ông bà, cha mẹ, kính trọng thầy giáo, cô giáo, quý mến bạn bè, giúp đỡ bạn khi gặp khó khăn; thật thà dũng cảm trong học tập, lao động; lòng biết ơn những người có công với đất nước, tôn trọng và thực hiện đúng pháp luật, các quy định của nhà trường, khu dân cư … Những thói quen hành vi đạo đức này không đơn thuần là những hành động ứng xử có được do lặp lại bằng luyện tập trong nhiều tình huống quen thuộc. Đó phải là những hành động ứng xử chịu sự kích thích của những động cơ đạo đức đúng đắn. Tóm lại, giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học là cung cấp cho trẻ những biểu tượng và khái niệm đạo đức, bồi dưỡng xúc cảm đạo đức và tình cảm đạo đức, rèn luyện kỹ năng và thói quen đạo đức. II. Thực trạng nề nếp của học sinh lớp 1: 1. Đặc điểm chung của trường, của lớp Trường Tiểu học nơi tôi công tác là ngôi trường có bề dày thành tích và truyền thống hiếu học. Để có được những thành tích trên, ngoài chất lượng học tập không thể không kể đến nền nếp đạo đức tốt của các em học sinh. Do nằm trên địa bàn dân cư đông đúc, phức tạp có nhiều dân ngụ cư nên không tránh khỏi vẫn còn một số học sinh hư, nghịch ngợm, chưa chăm ngoan, Cho nên, ngay từ đầu năm học, tôi đã rất chú trọng việc giáo dục đạo đức cho học sinh lớp mình. Trong quá trình thực hiện tôi nhận thấy có một số ưu điểm và bất cập như sau: 2. Những ưu điểm Lớp 1E nói riêng và tất cả các khối lớp khác luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ ban giám hiệu nhà trường. Do đó chúng tôi luôn được cập nhật những quy định ban hành mới nhất, những hướng dẫn cụ thể nhất, cơ sở vật chất khang trang hiện đại nhất.
Cá nhân tôi được thường xuyên tập huấn đổi mới phương pháp giảng dạy, được tham gia các chuyên đề Đạo đức của Huyện, của trường, của khối. Với đặc thù của học sinh lớp 1, các em đang ở độ tuổi “nhân chi sơ tính bản thiện”, tâm hồn sáng trong như tờ giấy trắng của các em là mảnh đất màu mỡ để những giáo viên như chúng tôi ươm mầm những hạt giống đạo đức tốt đẹp. Thêm vào đó, hình thức dạy học đạo đức trong nhà trường tiểu học rất phong phú và đa dạng, không chỉ đóng khung trong các phòng học với các giờ giảng dạy theo chương trình quy định mà còn đưa các nội dung, chủ đề giáo dục vào mọi hoạt động thực tiễn của cá nhân và tập thể học sinh tại trường lớp, ngoài xã hội qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp như: sinh hoạt dã ngoại, lao động công ích, thể thao, văn nghệ, tham quan di tích… hoặc các hoạt động xã hội từ thiện như: giúp đỡ các học sinh có hoàn cảnh khó khăn, cứu trợ đồng bào bị thiên tai địch hoạ v.v. Ngoài ra cũng không thể không kể đến sự quan tâm của các bậc cha mẹ phụ huynh trong việc phối kết hợp với nhà trường để giáo dục đạo đức cho con em mình. 3. Những bất cập Bên cạnh phần lớn học sinh có ý thức và kết quả tu dưỡng đạo đức tốt, tôi nhận thấy vẫn còn một số học sinh sau một quá trình dài tiếp xúc, giáo dục vẫn có nhiều biểu hiện chưa tốt về đạo đức, như chưa lễ phép kính trọng thầy cô và những người lớn tuổi, chưa trật tự trong giờ học, còn hay đánh bạn, bôi bẩn ra bàn, ra tường lớp, chưa tự nhận lỗi và chịu trách nhiệm trước những việc làm mình gây ra…Nhìn chung nề nếp chưa tốt, còn tự do, chưa ý thức được việc làm của mình. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập của chính những em học sinh đó mà còn làm ảnh hưởng đến môi trường học tập của những học sinh khác. Sau một thời gian trăn trở, tôi đã tìm được một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên như sau: Do đặc điểm tâm sinh lý của học sinh lớp 1: còn quen với những tác phong từ thời mẫu giáo, nên ham chơi hơn ham học, còn tự do hoạt động trong giờ học, chưa tập trung nghe giảng... chưa hiểu rõ và thực hiện theo nội quy của trường của lớp. Do ảnh hưởng của các kênh thông tin, lại tập trung phần nhiều học sinh tự kỉ, tăng động, hiếu động, đua đòi theo phim ảnh và một số trò chơi trên Internet. Một số phụ huynh dân trí chưa cao, công việc không ổn định hay quá bận rộn không có thời gian giáo dục con em. Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình phức tạp, ở với ông bà già yếu nên giáo viên chủ nhiệm rất khó khăn trong việc trao đổi, phối kết hợp với gia đình. Đa phần học sinh tập trung ở những địa bàn dân cư đông đúc, phức tạp. Sự hỗn tạp, ồn ào, những lời ăn tiếng nói không chuẩn mực ở những khu vực này dễ khiến trẻ bắt chước và làm theo.
Sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã kéo theo nhiều hệ lụy: trẻ ham mê điện thoại, internet hơn ham đọc, bị ảnh hưởng bởi những trò chơi bạo lực hay những lời lẽ thiếu văn hóa... Từ những ưu điểm và bất cập nắm bắt được kể trên, sau một quá trình dài nghiên cứu, vừa áp dụng vừa chỉnh sửa, tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nhằm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 trường Tiểu học Ngũ Hiệp như sau: III. Một số biện pháp xây dựng nề nếp cho học sinh lớp 1 ở trường Tiểu học: 1. Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức cho học sinh. Mục tiêu: Đối với trẻ tiểu học, ngoài cha mẹ, thầy cô giáo có vị trí hết sức quan trọng và có sức tác động rất lớn đối với trẻ. Do vậy, hơn tất cả các bài giảng lý thuyết, mỗi thầy cô giáo hãy là một tấm gương sáng về đạo đức cho học sinh noi theo. Hãy biến những dòng chữ khô khan trong sách vở: “chúng ta phải…”, “ chúng ta hãy…” , “chúng ta nên…” thành những hành động cụ thể, thiết thực, sinh động và gần gũi với các em, từ đó các em sẽ hình dung rõ nét hơn và dễ dàng làm theo. Cách thực hiện: Trước hết, mỗi thầy cô giáo phải tự giác thực hiện tốt chuẩn đạo đức của người thầy, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”. Theo đó, thầy cô phải chấp hành tốt nội quy của ngành, của trường, yêu ngành, yêu nghề, quan tâm tới phụ huynh, đồng nghiệp, thương yêu học sinh, đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ, đấu tranh, ngăn chặn mọi hiện tượng vi phạm pháp luật, quan liêu, tham nhũng, lãng phí và các tiêu cực khác… Trên hết, mọi hành động, lời nói cũng như cử chỉ của giáo viên phải được gắn với tất cả những nội dung bài học cụ thể. Ví dụ: giáo viên cần vào lớp đúng giờ, không làm việc riêng trong giờ dạy, không nên sử dụng điện thoại hay đứng chuyện trò cùng các đồng nghiệp khác, để noi gương cho học sinh biết “trật tự trong giờ học”; hoặc để dạy các em biết “giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập”, học sinh sẽ dễ dàng tiếp thu hơn khi ngày ngày được trực tiếp quan sát cô giáo sắp xếp sách vở, đồ dùng của mình ngay ngắn trên bàn và trong tủ giáo viên, hoặc để giúp các em biết ăn mặc “gọn gàng, sạch sẽ”, không có biện pháp nào hiệu quả hơn việc người giáo viên chỉn chu trong những trang phục đúng mực của mình… Hoặc khi giao tiếp với bạn bè đồng nghiệp, phụ huynh học sinh hay chính các em học sinh lời nói của giáo viên cũng cần có sự chuẩn mực.
Với trẻ thơ, khi được nhìn, được nghe những điều đó từ chính các thầy cô giáo của mình, chắc hẳn các em sẽ tự giác làm theo nhanh hơn bất cứ lời dặn dò lý thuyết nào từ sách vở. Đặc biệt, muốn quản lí giáo dục toàn diện một lớp học, người giáo viên chủ nhiệm phải làm tất cả những công việc để phối hợp, tổ chức tốt việc khai thác tiềm năng trong và ngoài nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh một lớp học. - Giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện việc điều tra nắm vững đối tượng giáo dục là từng học sinh và những đặc điểm của một tập thể lớp học. - Phải xây dựng kế hoạch thực hiện các mặt giáo dục toàn diện. - Phải triển khai các hoạt động theo dõi sự tiến bộ của từng em theo mục tiêu kế hoạch chủ nhiệm đã đặt ra. Giáo viên cần tổ chức cho các em vui chơi trong quá trình học tập và xây dựng “những đôi bạn cùng tiến” để các em hăng hái hơn trong các hoạt động ở lớp. Muốn xây dựng tốt phong trào “đôi bạn cùng tiến” điều đầu tiên người giáo viên phải biết cách bố trí lớp học. Trong lớp có 15 bàn chia thành 3 dãy tôi bố trí cho học sinh ngồi bàn hai em xen kẽ giữa nam và nữ, cứ một em khá ngồi gần một em trung bình hoặc một em giỏi ngồi gần một em tiếp thu bài chậm; làm như vậy trong quá trình học tập, các em kèm cặp lẫn nhau, bắt chước từng nét chữ của nhau, luyện đọc cùng nhau, nhất là trong việc thảo luận nhóm các em biết thảo luận gợi mở cho nhau để đạt kết quả tốt. Như chúng ta đã biết tâm lí của học sinh Tiểu học rất thích được khen, được động viên nên tôi thường cho học sinh thi đua trong học tập thông qua hình thức tổ chức dạy học. Ví dụ: Trong giờ học vần, khi ghép vần, tiếng vào bảng cài, tôi cho các em thi đua 3 tổ xem tổ nào nhanh hơn. Chắc chắn tổ nào cũng muốn được tuyên dương nên các em sẽ cố gắng trong học tập, thao tác nhanh nhẹn. Hay đến phần đọc từ ứng dụng tôi cho các em đại diện các tổ lên thi đua tìm tiếng mới trong bài và từ mới ngoài bài học. Như vậy trong một tiết học nếu giáo viên biết vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học cũng như hình thức dạy học thì không khí lớp học sẽ sôi nổi hơn và đạt kết quả cao hơn. Hay trong thực tế giáo viên phải tạo môi trường học tập cởi mở không khí vui tươi, thân thiện.
Bởi theo tâm lí chung của con người thì ai cũng biết. Người giỏi giang thường rất tự tin. Còn những người kém hơn lại hay tự ti và rất ngại thể hiện bản thân trước mọi người. Là giáo viên chủ nhiệm và giảng dạy tôi nhận thấy điều này rất rõ qua học sinh của mình. Những học sinh khá giỏi thường có tâm lí rất tự tin trước các bạn và cô giáo. Các em có thể mạnh dạn trình bày ý kiến của mình trước cô giáo và các bạn trong lớp. Còn phần đa các em học sinh có học lực chậm hơn thường mang tâm lí tự ti trước các bạn. Khi cô đưa ra câu hỏi vì ngại hoặc đôi khi sợ trả lời sai bị các bạn chên cười, có khi bị cô la mắng, nên nhiều khi không dám trả lời. Nhưng tôi đã vận dụng linh hoạt các phương pháp lên lớp, nghệ thuật sư phạm để khích lệ, động viên các em như: các em cứ phát biểu tự do, nếu chưa đúng hoặc chưa đủ thì cô cùng các bạn sửa sai hoặc bổ sung thêm, cô không phê bình đâu. Qua câu khích lệ đó, tôi thấy hầu hết học sinh đều tự tin giơ tay phát biểu xây dựng bài. Như vậy đối với học sinh lớp 1 tuyên dương đúng lúc, kịp thời giúp các em tự tin càng hứng thú trong học tập. Như vậy, muốn cho học sinh lớp Một có nề nếp học tập, thói quen tốt thì ngay từ đầu năm học, giáo viên phải hướng dẫn học sinh một cách kiên trì, tỉ mỉ, từ việc chuẩn bị đồ dùng học tập ở nhà đến việc lấy vở, cất vở khi chuyển tiết, giơ tay phát biểu bài, chú ý nghe giảng, giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập, đọc bài, làm bài, viết bài, vệ sinh cá nhân, ăn ngủ nghỉ, rèn cho học sinh kĩ năng sống , tự phục vụ bản thân , tất cả mọi việc sao cho kịp tốc độ chung, để đảm bảo thời gian hoạt động, học tập, sinh hoạt.... Thì thầy cô phải thực sự là người cha, người mẹ thứ hai của các con ở trường. 2. Xây dựng nề nếp học tập trên lớp: Mục tiêu: Học sinh lớp 1 vừa bước qua ngưỡng cửa mầm non. Việc xây dựng nề nếp học tập cho học sinh nhằm tạo thói quen học tập ngay từ những buổi đầu đi học. Cách thực hiện: Để có được nề nếp học tập tốt cho học sinh, giáo viên cần hướng dẫn học sinh cũng như phụ huynh một cách tỉ mỉ. Ngay từ khi các con bước chân vào ngôi trường mới, giáo viên cần dặn dò các con một một số những việc các con cần chú ý. Những việc nên làm, những việc không được làm khi ở trường. Những đồ dùng các con cần chuẩn bị khi đến lớp. Bằng cách giới thiệu cho các con nội qui của trường, của lớp.
Khi đến lớp các em có đủ điều kiện được trau dồi những lĩnh vực tri thức dưới sự hướng dẫn khoa học của các giáo viên. Lần đầu tiên bước vào lớp các em còn bỡ ngỡ nên giáo viên chủ nhiệm phải gần gũi, trò chuyện, định hướng cho các em những nội quy, quy định của lớp. Hướng dẫn, làm mẫu để học sinh quan sát và thực hiện. Trong các tiết học và các tiết hoạt động ngoại khoá giáo viên đưa ra các quy ước để em nào cũng thực hiện được: Ví dụ: Trong giờ toán, học sinh lúc nào chú ý nghe giảng, lúc nào sử dụng bảng con, lúc nào mở sách giáo khoa hay vở đều thực hiện theo hiệu lệnh của giáo viên ghi ở bên lề bảng lớp. Tất cả những điều ấy đều có nề nếp tốt thì chất lượng học tập của một giờ học đạt hiệu quả cao. Do đặc điểm của học sinh lớp 1 còn nhỏ, khi đi học một số em quên sách vở, đồ dùng học tập như sách Toán, Tiếng Việt hoặc có khi quên bảng, phấn, ... Vì vậy chất lượng giờ học đạt kết quả chưa cao. Do đó giáo viên chủ nhiệm phải trao đổi với phụ huynh học sinh để rèn cho các em chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập đầy đủ trước khi đến lớp. 3. Xây dựng cho học sinh tư thế ngồi học chuẩn:
Mục tiêu: Giúp cho học sinh có tư thế ngồi đúng, phát triển lành mạnh, không bị cong vẹo cột sống, không bị ảnh hưởng đến mắt khi bị cận thị. Cách thực hiện: Muốn làm được điều này bản thân tôi luôn chú ý nhắc nhở học sinh khi ngồi học cần chú ý những điểm sau: - Tư thế ngồi viết: + Lưng thẳng; + Không tì ngực vào bàn; + Đầu hơi cúi; + Mắt cách vở khoảng 25 – 30cm; + Tay phải cầm bút; + Tay trái tì nhẹ lên mép vở để giữ; + Hai chân để song song, thoải mái.
- Cách cầm bút: + Cầm bút bằng ba ngón tay: ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa; + Khi viết dùng ba ngón tay di chuyển bút từ trái sang phải, cán bút nghiêng về bên phải, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động mềm mại, thoải mái. 3. Xây dựng nề nếp học tập ở nhà: Mục tiêu: Rèn cho các con thói quen học tập, tự giác học bài và làm bài khi ở nhà. Cách thực hiện: Hiện nay, Nhà nước đã có chủ trương xã hội hoá giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội cùng kết hợp giáo dục các em. Cho nên chính tại gia đình cũng là môi trường giúp các em có thể học tập ngoài những giờ học ở trên lớp. Tuy học sinh lớp một đã được học 10 buổi/ tuần, toàn bộ phần bài tập, bài học được giáo viên hướng dẫn và hoàn thành ngay trên lớp. Nhưng đối với trường tôi, buổi thứ hai là buổi giúp học sinh hoàn thành những bài tập còn lại trên, rèn cho học sinh viết đúng, viết đẹp. Dặn dò các con những việc cần làm vào buổi tối khi ở nhà. Việc cần làm vào buổi tối về nhà của các con là biết ngồi vào góc học tập của mình để luyện đọc lại bài trong sách Tiếng Việt, cùng với sự hướng dẫn của bố mẹ tự soạn sách vở, đồ dùng học tập cho ngày hôm sau. Để thực hiện tốt nề nếp học tập ở nhà thì mỗi học sinh phải có góc học tập. 4. Xây dựng nề nếp xếp hàng ra vào lớp và thể dục đầu giờ:
Mục tiêu: Chúng ta đều thấy rằng ngoài học tập ra thì thể dục có vai trò lớn trong việc phát triển thể chất cho học sinh để hướng tới hình thành một con người phát triển toàn diện cả về văn, thể, mĩ. Cách thực hiện: Hiện nay, nhu cầu xã hội về nguồn lực con người là rất cao. Làm theo lời dạy của Bác Hồ về thể dục thể thao là linh hồn, là ngọn đuốc soi rọi, chỉ lối dẫn đường cho mọi nhiệm vụ thể dục thể thao hôm nay và mãi mãi về sau. Cần thường xuyên tập thể dục cho thân thể cường tráng, tinh thần khoẻ mạnh để đủ sức giữ gìn và góp phần xây dựng nước nhà, gây đời sống mới. Đối với học sinh rèn luyện thể chất để có sức khoẻ học tập tốt, không những thế mà còn tạo tiền đề cho các lớp trên có cơ hội tham gia vào các cuộc thi như: Hội khoẻ Phù Đổng… Vậy nên tôi luôn chú trọng các vấn đề này. Vào đầu năm học, giáo viên chủ nhiệm biên chế lớp, chia tổ cho lớp, bầu ra ban cán sự (lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tổ phó)… phân công nhiệm vụ cho từng em. Trong buổi học đầu tiên, giáo viên hướng dẫn học sinh xếp hàng theo tổ, em nhỏ đứng trước, em lớn hơn đứng sau, cho học sinh điểm số theo từng tổ và nhắc học sinh nhớ vị trí đứng của mình. Thời gian đầu năm học, mỗi buổi sáng khi nghe tiếng trống tập trung thể dục đầu giờ, giáo viên chủ nhiệm ra sân hướng dẫn học sinh nhanh nhẹn đứng vào vị trí của mình để xếp thẳng hàng ngang, thẳng hàng dọc. Đồng thời hướng dẫn các em chỉnh sửa quần áo cho gọn gàng. Khi thực hiện các động tác các em cần chú ý quan sát các anh, các chị lớp trên làm mẫu để tập cho đúng yêu cầu các động tác của bài múa hát sân trường cũng như các động tác của bài thể dục buổi sáng. Trong giờ tập thể dục tuyệt đối không được nói chuyện riêng. Sáng thứ 2 đầu tuần giờ chào cờ, đây là tiết học ngoại khoá các em phải thực hiện một cách nghiêm túc nên tôi uốn nắn nhắc nhở các em có ý thức đứng nghiêm trang nhìn lên lá cờ Tổ quốc để tưởng nhớ và biết ơn các anh hùng đã hy sinh xương máu để bảo vệ đất nước. Khi đội cờ đỏ nhận xét đánh giá xếp loại hàng tuần về mọi mặt thì phải lắng nghe xem lớp mình xếp thứ mấy; nếu xếp thứ nhất được tuyên dương thì cần phát huy, còn chưa được tuyên dương thì phải cố gắng khắc phục những khuyết điểm để tuần sau vươn lên. Nhờ sự hướng dẫn tỉ mỉ của giáo viên chủ nhiệm mà các em thực hiện đều đặn mỗi ngày, mỗi tuần dần dần các em sẽ có ý thức, có kĩ năng tự vươn lên để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
5. Xây dựng nề nếp giữ gìn trường lớp sạch, đẹp: Mục tiêu: Nhằm tạo thói quen xây dựng trường lớp sạch đẹp, hình thành thói quen biết bảo vệ của công. Cách thực hiện: Để giúp các em làm được việc này tôi đã hướng dẫn các em thực hiện những hành động như sau: Hằng ngày giáo viên chủ nhiệm rèn học sinh bỏ rác đúng nơi quy định, làm vệ sinh trong và ngoài lớp sạch sẽ, đi vệ sinh đúng nơi quy định. Giờ học như tăng cường nghệ thuật, góc sáng tạo… rèn cho các em thói quen sau tiết học bỏ rác vào sọt, không xả rác ra lớp học, sân trường. Giáo dục học sinh có ý thức giữ gìn bàn ghế trong lớp sạch sẽ, không dẫm chân, vẽ bậy lên tường, lên bàn ghế; không leo cây bẻ cành; hằng ngày cần chăm sóc cây xanh. Dạy cho các em biết lau chùi bàn ghế, quét lớp hàng ngày. Có thể chọn một ngày trong tuần để cả lớp cùng tổng vệ sinh lớp học. Đó là những việc làm cần thiết hằng ngày của các em để bảo vệ của công, bảo vệ môi trường trong lành giúp cho các em có sức khoẻ tốt để học tập và rèn luyện. Ngoài ra, tôi có thể rèn cho các con thông qua các giòa học Đạo đức hay Hoạt động trải nghiệm. Ví dụ 1: Bài Lớp học sạch sẽ trong môn Hoạt động trải nghiệm. Trong tiết học đó học sinh được cô hướng dẫn: - Thực hành vệ sinh lớp học. - Sắp xếp bàn ghế và đồ dùng học tập. - Chia sẻ với các bạn về việc giữ gìn trường lớp sạch đẹp. Qua thực hiện có những học sinh chưa từng làm việc này vì có những bạn vẫn được bố mẹ làm hộ. Đó cũng là một trong những khó khăn đối với giáo viên trong việc rèn nề nếp cho các con. Ví dụ 2: Bài Em với nội quy trường lớp trong môn Đạo đức . Thông qua tiết học này các con được: - Tìm hiểu về nội quy trường lớp. - Biết xử lí tình huống khi bạn liên quan đến việc thực hiện nội quy trường lớp Ngoài ra còn rất nhiều bài học giúp các con trong việc rèn nề nếp, từ nề nếp học tập đến việc sinh hoạt cá nhân, tự giác làm những việc của mình…
6. Xây dựng thói quen tốt hằng ngày trở thành kĩ năng: Mục tiêu: Khi các con đã biết việc đó là việc của mình, hay việc đó mình phải làm thì dần dần chúng ta hướng các con thành thói quen. Cách thực hiện: Trong cuộc sống xã hội hiện đại con người cần trau dồi những kĩ năng sống để có thể thích nghi với mọi hoàn cảnh, có thể sống một cách tự lập mà không cần dựa dẫm hoặc phụ thuộc vào người khác. Vì thế, tôi đã rèn cho các em những hành động nhỏ để các em tự biết chăm sóc bản thân như: - Thức dậy sớm; - Mặc quần áo sạch sẽ; - Chải tóc gọn gàng; - Rửa tay trước khi ăn; - Ăn uống đủ chất; - Uống nhiều nước; - Đi học đúng giờ; - Vui chơi ngoài trời; - Đứng và ngồi thẳng lưng; - Đọc sách; - Tự làm việc nhà vừa sức với mình; - Đi ngủ đúng giờ. -Mặc trang phục đúng qui định.
Việc giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng là một hành động giúp bảo vệ sức khoẻ của con người. Ngoài việc ăn uống đầy đủ chất, thể dục đều đặn thì việc cơ thể sạch sẽ cũng giúp bảo vệ sức khoẻ con người. Hằng ngày, tôi thường xuyên nhắc nhở các em tắm rửa sạch sẽ, thay quần áo mỗi ngày đến trường, quần áo đi học về đến nhà phải thay quần áo mặc ở nhà và móc quần áo đúng nơi quy định. Vệ sinh cá nhân vào buổi tối và buổi sáng, rửa tay sạch trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh,…Đến cuối mỗi tuần tôi thường tuyên dương những em vệ sinh cá nhân sạch sẽ, gọn gàng trong cả tuần và nhắc nhở những em chưa sạch sẽ. Để rèn học sinh giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ tôi cần có sự giúp đỡ của từng phụ huynh học sinh. 8. Xây dựng nề nếp giữ vở sạch, viết chữ đẹp: Mục tiêu: Ông cha ta thường nói: “Nét chữ nết người”. Đúng vậy khi người ta nhìn vào nét chữ thì đánh giá được con người. Nếu nét chữ đẹp thì con người đó có tính cẩn thận và ngược lại nét chữ xấu thì con người đó luôn cẩu thả. Cách thực hiện: Để làm được điều này tôi phải thường xuyên xây dựng kế hoạch giữ vở sạch, rèn chữ viết cho học sinh mọi lúc, mọi nơi như: viết đúng, viết đẹp, giữ gìn vở không quăn mép; không viết, vẽ bậy vào vở. Bên cạnh đó ở góc lớp tôi treo mẫu chữ viết để các em quan sát viết đúng mẫu chữ.
Từ cơ sở thực tế và những vấn đề cần thiết đã nêu để xây dựng cho học sinh lớp 1 có nề nếp học tập tốt. Tôi nhận thấy rằng giáo viên phải kết hợp với cha mẹ học sinh kiên trì và thường xuyên uốn nắn, nghiêm túc thực hiện tốt yêu cầu do giáo viên đưa ra khi hướng dẫn cho các em. Để thực hiện được những mục tiêu mà bản thân đưa ra tôi nhận thấy mỗi giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, phụ huynh học sinh và bản thân mỗi học sinh phải làm tốt nhiệm vụ của mình. 11. Xây dựng kế hoạch học tập và rèn luyện của học sinh với phụ huynh: Mục tiêu: Nhằm giúp phụ huynh nắm được những việc mình cần phải làm trong việc dạy con. Giảm bớt những băn khoăn , những khó khăn của phụ huynh. Cách thực hiện: Bản thân tôi đã xây dựng các quy định cụ thể để phụ huynh thực hiện đúng yêu cầu sau: - Chuẩn bị, sách vở, đồ dùng học tập đầy đủ. - Bao bọc sách vở, dán nhãn đúng quy định. - Vệ sinh cá nhân cho con sạch sẽ. - Hằng ngày mặc trang phục cho con đúng quy định. - Đưa đón con đúng giờ quy định. - Đôn đốc con học bài và viết bài đầy đủ. - Chuẩn bị sách vở và đồ dùng học tập cho con theo thời khoá biểu. - Giáo dục con có ý thức gọn gàng, ngăn nắp khi học tập, vui chơi ở nhà. Thường xuyên trao đổi cùng giáo viên chủ nhiệm kịp thời nhắc nhở, đôn đốc học sinh nề nếp học tập ở lớp cũng như ở nhà. Khi đưa ra những qui định này phụ huynh lớp tôi đều đồng tình. Tuy nhiên, để làm được việc đó cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm. Và sau một thời gian thì lớp của tôi các con đã đi vào nề nếp. III. KẾT QUẢ THU ĐƯỢC QUA KHẢO NGHIỆM, GIÁ TRỊ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: Sau khi thực hiện cái giải pháp, biện pháp nêu trên. Tôi thấy học sinh lớp 1E do tôi chủ nhiệm đã tiến bộ rõ rệt về nề nếp học tập cũng như chất lượng học tập. Tất cả các em đều thực hiện tốt nề nếp như: - Đa số các em đi học đều, đúng giờ. - Có ý thức học tập tốt ở lớp cũng như ở nhà - Biết ngồi học đúng tư thế.
- Thực hiện tốt nề nếp xếp hàng ra vào lớp và thể dục đầu giờ. - Có ý thức giữ vệ sinh trường lớp sạch đẹp. - Biết giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ. - Có ý thức giữ vở sạch, viết chữ đẹp. - Biết đoàn kết giúp đỡ bạn trong học tập.