Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5B trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Một số kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5B trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi" giúp giáo viên hiểu rõ hơn trách nhiệm, quyền hạn của người giáo viên chủ nhiệm lớp, rút kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp. Đề ra phương hướng cho công tác chủ nhiệm. Từ đó, nâng cao hiệu quả giảng dạy và chủ nhiệm lớp cho bản thân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5B trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi

1 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bác Hồ đã nói “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”, câu nói ấy khẳng định vai trò trách nhiệm đối với người làm công tác giáo dục đó là chăm lo cho sự nghiệp trồng người trong đó vai trò của người làm công tác trực tiếp giảng dạy nói chung và vai trò của người giáo viên chủ nhiệm nói riêng rất quan trọng trong việc giáo dục và hình thành nhân cách cũng như cung cấp kiến thức cho học sinh. Giáo dục tiểu học là nền tảng, là viên gạch đầu tiên hình thành kiến thức ban đầu của mỗi con người nói riêng, mỗi dân tộc nói chung. Bởi vì giáo dục tiểu học là cơ sở, là nền móng, là tiền đề làm nên tri trức, phẩm chất của một con người.Người giáo viên tiểu học cần xác định rõ vị trí, trách nhiệm của mình đối với xã hội, đối với nhà trường, đối với học sinh, gia đình học sinh, sự phát triển nhân cách, sự hình thành đạo đức của trẻ. Trong nhà trường, giáo viên chủ nhiệm là người vừa phải thực hiện toàn bộ kế hoạch dạy học các môn, lại vừa đảm nhiệm công tác giáo dục tập thể lớp. giáo viên chủ nhiệm luôn luôn có mặt ở lớp, luôn luôn tiếp xúc với học sinh suốt cả tuần…. Vì thế có điều kiện thuận lợi để tiến hành công tác giáo dục học sinh, là người thay mặt nhà trường chịu trách nhiệm giáo dục chủ yếu nhất trong nhà trường, toàn bộ chất lượng giáo dục của lớp, bộ mặt đạo đức, nhân cách của học sinh trong lớp là phụ thuộc vàogiáo viên chủ nhiệm. Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, chúng ta cần nâng cao vai trò,vị trí công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học. Là một người giáo viên Tiểu học, tôi luôn trăn trở làm thế nào để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp.Xuất phát từ thực tế cũng như những gì tôi đã làm, tôi luôn tâm niệm làm sao để dạy dỗ, giáo dục các em trở thành người hữu ích cho xã hội, xứng đáng với hình ảnh đẹp mà xã hội cũng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý vì nó tạo ra những con người sáng tạo”. Để thực hiện điều này, tôi quyết tâm làm tốt công tác chủ nhiệm. Vì vậy, trong năm học 2022 – 2023, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5B trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi” để nghiên cứu 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Đề tài này giúp tôi hiểu rõ hơn trách nhiệm, quyền hạn của người giáo viên chủ nhiệm lớp, rút kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp. Đề ra phương hướng cho công tác chủ nhiệm. Từ đó, nâng cao hiệu quả giảng dạy và chủ nhiệm lớp cho bản thân. 3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu
2 Đối tượng nghiên cứu: học sinh lớp 5B trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi 4. Giới hạn của đề tài Phạm vi nghiên cứu: Đề tài này tập trung nghiên cứu về nhiệm vụ quyền hạn của giáo viên chủ nhiệm lớp 5B Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi ở tiểu học. 5. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp quan sát, phân loại, điều tra, phương pháp thực nghiệm, phương pháp tổng kết kinh nghiệm. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Như chúng ta đã biết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống, học tập, hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi để học sinh phát triển và bộc lộ hết khả năng của mình. Khác với các bậc học khác, người giáo viên chủ nhiệm ở tiểu học là người trực tiếp vừa “dạy” vừa “dỗ” và đảm nhiệm hầu hết các môn học, là người quản lý toàn diện một tập thể học sinh của một lớp và có nhiều thời gian gắn bó, gần gũi với học sinh. Hơn nữa về trình độ hiểu biết và vốn sống của học sinh tiểu học còn nhiều hạn chế vì vậy các em rất cần có một người thường xuyên hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo, dìu dắt. Do đó không thể phủ nhận vai trò của người giáo viên chủ nhiệm. Để thực hiện tốt vai trò của người giáo viên chủ nhiệm lớp, trước tiên người giáo viên phải xác định đúng vị trí, nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục, phải là người thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cô giáo, phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục đồng thời người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội tốt hơn, phải rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là tránh nhiệm, nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh. Mỗi năm một lần được Ban Giám Hiệu phân công nhận lớp và lần nào cũng vậy, tôi vừa mừng lại vừa lo. Mừng vì mình được cống hiến một phần công sức phục vụ cho mái trường thân yêu của mình đó là trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi. Lo vì mỗi năm đối tượng học sinh yếu, học sinh cá biệt lại có những tính cách khác nhau và làm thế nào để các em cố gắng, nỗ lực hết mình, chăm ngoan hơn luôn là những trăn trở khi nhận lớp. Khác với những năm trước, năm học 2022 – 2023 này, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 5B, đây là lớp mà học sinh phần lớn là ngoan và học tốt. Thế nhưng bên cạnh đó vẫn còn số học sinh là cá biệt (học yếu, nghịch ngợm,…). Vấn đề đặt ra cho tôi bây giờ là từ thực trạng của lớp tôi phải làm sao để chính các em ấy luôn cảm thấy ở tôi sự mới lạ, không nhàm chán, hướng các em đến sự đam mê học tập và phấn đấu rèn luyện đạo đức tốt hơn năm học trước.
3 Học sinh tiểu học ở lứa tuổi từ 10 đến 11 tuổi, các em rất tinh nghịch, hiếu động, chưa làm chủ được bản thân, hay bắt chước và chịu tác động của mọi việc xảy ra xung quanh mình. Chính vì thế, nếu môi trường tác động tốt thì các em sẽ có những hành vi đạo đức tốt, còn không thì ngược lại các em có thể sẽ hư hỏng, dối trá, chảnh mảng trong học tập ….trong khi các em chưa có sự hiểu biết tương xứng,cộng với hoàn cảnh sống mỗi em một khác nhau, có em may mắn nhận được sự tư vấn kịp thời của cha mẹ, có em không được sự quan tâm đúng mức, có em thì lại được quá chiều chuộng… Từ sự khác biệt trên nảy sinh ra những tình huống sư phạm đã gây không ít khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm lớp. Không ít giáo viên chủ nhiệm lớp cho rằng công tác chủ nhiệm lớp quả là một việc vô cùng khó khăn,phức tạp. Chính vì thế,người giáo viên chủ nhiệm cần phải khéo léo,cần có những biện pháp riêng, phù hợp với hoàn cảnh,tính cách của từng em, mà từ đó mới hướng các em đi vào nề nếp. Muốn làm điều đó giáo viên cần phải có những hiểu biết nhất định và biết vận dụng,xử lý linh hoạt các tình huống xảy ra. 2.Thực trạng của vấn đề nghiên cứu Giáo viên Tiểu học không chỉ dạy đủ các môn học theo quy định của Bộ GD&ĐT mà còn phải làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên Tiểu học không chỉ có trình độ chuyên môn mà còn phải biết tổ chức quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục, đó là việc rất nặng nề và cũng rất khó khăn đối với giáo viên. Học sinh lớp 5 là lứa tuổi đang bước vào tuổi dậy thì nên ngoài những thay đổi về thể chất, các em cũng thay đổi về tâm lý tình cảm, dễ bị tác động xấu bởi những vấn nạn của xã hội nếu các em không được giáo dục tốt. Ngay từ đầu năm nhận lớp và nắm được sĩ số lớp là 30 em. Trước những khó khăn thách thức ấy tôi cố gắng tìm nhiều biện pháp để thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp. Tôi nắm bắt lí lịch của từng học sinh trong lớp, điều tra rõ hoàn cảnh, về kinh tế, quan hệ xã hội, môi trường sống, môi trường sinh hoạt, mối quan hệ cha mẹ với con cái. Nắm bắt sức khoẻ của từng em, sở thích, sức khoẻ, năng khiếu của từng em, để tìm ra phương hướng phương pháp thích hợp với từng em. Từ thực tế trên, tôi tự hứa với lòng mình phải cố gắng thật nhiều để làm tốt công tác chủ nhiệm và phải đặc biệt quan tâm, gần gũi hơn với những học sinh này. - Ban giám hiệu luôn quan tâm đến chất lượng dạy và học. - Các ban ngành, đoàn thể luôn tạo điều kiện giúp đỡ hỗ trợ nhiệt tình về mọi mặt. - Cơ sở vật chất của trường đảm bảo cho việc dạy và học.
4 - Ngay từ đầu năm học trường đã tổ chức được cuộc họp với phụ huynh để chấn chỉnh nế nếp học tập của các em. - Đa số học sinh có đạo đức tốt. - Học sinh có đủ đồ dùng học tập. Song bên cạnh đó vẫ còn một số khó khăn như - Phụ huynh chưa có sự quan tâm nhiều đến con em mình. - Phụ huynh ít gặp gỡ giáo viên để trao đổi về việc học tập, sinh hoạt của con em mình ở trường cũng như ở nhà. - Trình độ tiếp thu của học sinh không đồng đều.Chữ viết xấu,sai lỗi chính tả, nhiều em có hoàn cảnh khó khăn. Vào đầu năm học nề nếp lớp chưa ổn định và còn rất lộn xộn, các em chưa tự ý thức được các việc trong lớp cũng như nội quy của lớp. Nên để ổn định và đi vào nề nếp lớp là rất khó khăn phải mất nhiều thời gian. Do vậy ngay từ khi được ban giám hiệu phân công dạy lớp 5B, bản thân tôi tự theo dõi để phát hiện mặt mạnh, mặt yếu của học sinh lớp mình. - Tôi luôn theo dõi hạnh kiểm của học sinh thường xuyên, để có kế hoạch bồi dưỡng giáo dục cho các em. - Hình thành tổ chức lớp, cán sự lớp - Theo dõi sự chuyển biến hoặc thay đổi thường xuyên của học sinh để có thông tin liên lạc kịp thời với phụ huynh. - Đưa kế hoạch và phát động thi đua hàng tuần, tháng. - Cử học sinh giỏi khá kèm học sinh yếu. - Phân hoá đối tượng học sinh. - Giúp người giáo viên chủ nhiệm lớp có điều kiện gần gũi với học sinh, hiểu học sinhhơn để từ đó giáo dục các em ngày càng tốt hơn. - Học sinh không còn tâm lí ngại gần gũi, ngại tiếp xúc với giáo viên chủ nhiệm lớp, tạo điều kiện để học sinh phát huy tối đa những khả năng vốn có của mình trong học tập, cũng như trong mọi hoạt động của lớp, của trường. Một vài em còn rụt rè khi đứng trước đám đông, chưa mạnh dạn khi phát biểu hoặc bày tỏ ý kiến của mình… - Bên cạnh đó hướng dẫn cho các em còn nhút nhát trước đám đông hoặc một cuộc thi nào đó thì các em còn rụt rè chưa bạo dạn: * Khảo sát đầu năm học kết quả như sau: Kết TS Các năng lực quả Tự Hợp Tự học giải quyết vấn đề phụ tác c vụ,t
5 ự quả n T Đ CC T Đ CC T Đ CCG G G TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % Đầu năm 30 12 40 14 47 4 13 11 37 16 53 3 10 12 40 15 50 3 10 Các phẩm chất Ch Tự Tr Đoàn kết, yêu thương ăm tin un họ , g c, trá th ch ch ực, ăm nh kỉ là iệ lu m m ật T Đ C T Đ C T Đ C T CCG C C C Đ G G G TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % 12 40 14 47 4 1 13 43 15 50 2 7 16 53 11 37 3 10 16 53 12 40 2 7 3 3. Các giải pháp 3.1: Giải pháp 1:Bầu chủ tịch hội đồng tự quản và sắp xếp chỗ ngồi Mục tiêu của giải pháp Ngoài giáo viên chủ nhiệm, thì Ban cán sự lớp cũng góp phần vô cùng quan trọng trong việc tạo và giữ gìn nề nếp lớp học. Học sinh được phân công làm cán sự lớp sẽ có khả năng lãnh đạo và mạnh dạn hơn, linh hoạt hơn, tự tin hơn, có nhiều cơ hội để thể hiện bản thân. Sau khi nhận lớp, như mọi năm, tôi thường gặp gỡ giáo viên chủ nhiệm của năm học trước để nắm bắt về tình hình học sinh. Tôi nắm lý lịch của học sinh ngay từ đầu năm (Con ai? Ở đâu? Số điện thoại…). Tôi ghi chép cụ thể vào sổ riêng để tiện theo dõi và có cách giải quyết riêng với từng em. Nếu có sai phạm thì việc xử phạt là bất đắt dĩ và khi dùng biện pháp này phải khéo léo, vừa mềm mỏng vừa kiên quyết, điều quan trọng là giúp em hiểu ra lỗi sai để sửa. Nội dung giải pháp Công việc đầu tiên của tôi là củng cố nề nếp cho các em. Xếp lại chỗ ngồi và họp bầu ban cán sự lớp. Việc xếp chỗ ngồi cũng là vấn đề mà tôi phải cân nhắc, làm sao để lựa chọn bạn ngổi chung nhóm không gây mất trật tự, hỗ trợ nhau trong việc học và làm việc theo nhóm thuận tiện, xếp chỗ dàn đều số học sinh giỏi khá, trung bình giữa các nhóm để tạo sự cân bằng trong thi đua và cùng nhau phấn đấu tốt hơn. Tuy nhiên hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi nếu thấy tình hình thực tế chưa hợp lí. Còn việc bầu ban các sự lớp, tôi để các em tự chọn, tôi chỉ tham gia sau khi đã có ý kiến của số đông học sinh. Tiếp theo đó cùng cả lớp thảo luận về nội quy của nhà trường và một số điều do lớp đặt ra để các bạn cán sự lớp
6 dễ theo dõi, kiểm tra giúp nhau cùng tiến bộ. Tất cả các em đều được tham gia ý kiến, các em cùng nhau trao đổi xem có điểm nào các em thấy khó thực hiện tôi sẽ giải thích và giúp các em làm tốt hơn. Sau đó tiến hành phát động thi đua giữa các tổ. Cách thức và điều kiện thực hiện giải pháp Khi cho các em bầu hội đồng tự quản của lớp thì trước tiên tôi phải nói cho các em biết vai trò của từng em trong hội đồng tự quản của lớp, tiếp theo tôi cho các em tự tranh cử vị trí đó để bước đầu tôi nắm bắt được những em nào mạnh dạn để dám nói bày tỏ trước đám đông. Việc xếp chỗ ngồi cũng là vấn đề mà tôi phải cân nhắc, làm sao để lựa chọn bạn ngổi chung nhóm không gây mất trật tự, hỗ trợ nhau trong việc học và làm việc theo nhóm thuận tiện, xếp chỗ dàn đều số học sinh T, HT, giữa các nhóm để tạo sự cân bằng trong thi đua và cùng nhau phấn đấu tốt hơn. Tuy nhiên hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi nếu thấy tình hình thực tế chưa hợp lí, và nhóm trưởng thì tôi cũng luân phiên cho các em để em nào cũng được làm để từ đó các em có trách nhiệm và phát huy hơn. Hàng ngày và hàng tuần thì nhóm trưởng và chủ tịch hội đồng tự quản và các trưởng ban tự nhắc nhở các bạn trong nhóm thực hiện tốt nề nếp,trong tiết sinh hoạt lớp tôi để cho các em phát huy năng lực khả năng của mình, trong phần kiểm điểm tôi cho các em tự nhận ra các tồn tại đưa ra biện pháp khắc phục đồng thời để cho các bạn khác trong lớp cũng có ý kiến xây dựng chính vì thế mà học sinh lớp tôi đến giờ sinh hoạt rất háo hức. Ban cán sự lớp gồm: 1 bạn CTHĐTQ, 1 bạn lớp phó học tập, 1 bạn lớp phó văn thể mĩ, 1 bạn lớp phó lao động, 5 bạn tổ trưởng và 5 bạn tổ phó. Phân công trách nhiệm cụ thể cho từng cán sự lớp: * CTHĐQ: Là người điều hành, quản lí toàn bộ hoạt động của lớp, của từng thành viên trong lớp, cụ thể như: - Tổ chức, quản lí lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo nội quy và quy định của lớp, của trường. - Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh nội quy, quy định về: trang phục, vệ sinh, theo dõi sĩ số lớp. - Tổ chức, động viên giúp đỡ những bạn gặp khó khăn trong học tập, rèn luyện và đời sống, báo cáo lại cho giáo viên. * Lớp phó học tập: - Đôn đốc các thành viên đi học đầy đủ, đúng giờ, học nghiêm túc. - Nhắc nhở các tổ trưởng kiểm tra việc chuẩn bị bài của từng bạn và báo cáo lại cho giáo viên những vấn đề khó khăn trong học tập mà hằng ngày các bạn gặp phải. - Theo dõi tinh thần, thái độ học của các bạn trong giờ Mĩ thuật, Âm nhạc, Thể dục, các môn khác.
7 - Điều khiển lớp khi lớp trưởng vắng. * Lớp phó lao động: - Đôn đốc, giám sát các bạn thực hiện lao động tập trung, lao động trực nhật hằng ngày, hằng tuần. - Theo dõi vệ sinh trực nhật của các tổ cuối tuần tổng kết. * Lớp phó văn thể mĩ: - Theo dõi, đôn đốc các hoạt động văn nghệ, thể dục giữa giờ. - Bắt giọng cho các bạn hát khi vào lớp, ra chơi, ra về…. - Tổ chức các buổi sinh hoạt múa hát ngoài trời. * Nhóm trưởng, nhóm phó - Lớp tôi chia làm 5 nhóm (mỗi nhóm 6 em). Tôi phát cho CTHĐTQ và mỗi nhóm trưởng một quyển vở để làm sổ ghi chép những công việc của nhóm khi cần thiết. Nhiệm vụ của nhóm trưởng được tôi nêu rất cụ thể: + Nhóm trưởng: Điều hành công việc chung, theo dõi, đôn đốc các hoạt động hàng ngày của nhóm về việc thực hiện nề nếp, nội quy, học tập,… + Nhóm phó: Cùng với nhóm trưởng điều hành công việc chung nhưng phụ trách về việc thực hiện nội quy là chính. + Nhiệm vụ chung của nhóm trưởng, nhóm phó là truy bài 15 phút đầu giờ kiểm tra tổ viên việc học ở nhà, việc thực hiện nội quy. Tôi đưa ra những quy định cụ thể để các em cán sự lớp dễ theo dõi đảm bảo tính công bằng. Dĩ nhiên những quy định này cũng được các em đồng ý thông qua trong cuộc họp lớp đầu năm. Ví dụ: Học sinh đến lớp phải học bài cũ, phải đeo khăn quàng đỏ, đi dép quai hậu, mặc đồng phục quy định… nếu không thì phải có lí do chính đáng. Không chấp nhận lí do bài khó không thể làm được, nếu vì quá khó phải suy nghĩ, phải nhớ được một số dữ kiện chính của bài đó, nếu làm sai thì 15 phút đầu giờ có thể nhờ một số bạn khá giỏi trong lớp giảng cho hiểu, nếu vẫn không hiểu có thể nhờ cô giảng lại. Thông qua các hoạt động, tôi giao nhiệm vụ và hướng dẫn Ban cán sự lớp làm việc để các em phát huy khả năng lãnh đạo của mình, giúp giáo viên quán xuyến và đảm bảo tốt nề nếp lớp mọi lúc, mọi nơi. Trong tiết Hoạt động tập thể đầu tiên, tôi hướng dẫn tỉ mỉ Ban cán sự lớp cách tổ chức lớp: Làm gì và Làm như thế nào để các em không thấy bỡ ngỡ khi tự mình tiến hành. Từ tuần thứ hai trở đi, tôi để các em được tự tổ chức, điều khiển lớp để các em mạnh dạn, tự tin thể hiện khả năng của mình trước lớp. Giáo viên chủ nhiệm luôn theo sát và giúp đỡ khi cần, để các em ngày càng thể hiện tốt hơn năng lực quản lí, tổ chức lớp của mình. 3.2: Giải pháp 2:Quy định nề nếp cụ thể của lớp, giám sát việc tự học, tự quản của học sinh Mục tiêu của giải pháp
8 Quy định nề nếp được tiến hành sau khi bầu chủ tịch hội đồng tự quản của lớp.Tôi mong muốn xây dựng cho các em và để cho các em thực hiện tốt nề nếp của lớp. Trước khi đến lớp phải học bài, làm bài đồ dùng học tập đầy đủ, trang phục đúng quy định. Trong giờ học phải tích cực tham gia thảo luận bài, chú ý nghe giảng không làm việc riêng. Sau giờ học ra về phải xếp hàng ngay ngắn đi về theo thứ tự không xô đẩy, chen lấn…đi đến nơi về đến chốn. Khi nề nếp đã thành thói quen thì các em sẽ tích cực tự giác trong các hoạt động cũng như trong học tập. Nội dung giải pháp + Cho các em thảo luận nhóm về các câu hỏi: Khi đến trường các em phải thế nào? Các em mong muốn lớp mình thế nào? Em mong muốn gì ở bạn bè, thầy cô? Từng cá nhân đưa ra ý kiến sau đó thống nhất ý kiến cho cả nhóm. + Chia sẻ ý kiến giữa các nhóm và thống nhất kết quả. Cho các nhóm chia sẽ và thống nhất ý kiến của cả lớp về những điều em muốn + Thống nhất nề nếp lớp học. Để đạt được những nề nếp đó các em nên và không nên làm gì? + Cam kết thực hiện. Tất cả đều cam kết thực hiện nề nếp đề ra. + Viết nề nếp lớp học vào giấy và trang trí đẹp, hấp dẫn dán (treo) vào góc bảng dễ nhìn. + Giao quyền hạn cho nhóm tự học + Các nhóm báo cáo kết quả + Nhận xét của giáo viên Cách thức và điều kiện thực hiện giải pháp Để làm tốt được công tác chủ nhiệm lớp, đưa lớp mình vào nề nếp nghiêm túc thì giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng được ban cán sự lớp năng động. Khi đó, giáo viên chủ nhiệm có thể giảm bớt được phần nào công việc. Mặt khác, học sinh sẽ nêu cao vai trò tự quản của bản thân. * Bước 1: Giao quyền hạn cho nhóm tự học Làm thế nào để xây dựng được một tập thể lớp tự quản theo đúng nghĩa của nó. Tức là các em tự quản lý: hành vi, đạo đức, tác phong, nề nếp, hoạt động của lớp khi không có giáo viên. Điều này giáo viên chủ nhiệm phải tạo trước cho các em ý thức tự giác và việc quản lý theo dõi hoạt động của đội ngũ cán bộ lớp phải được thực hiện thường xuyên. Muốn vậy, ngay từ đầu năm học giáo viên chủ nhiệm cho tiến hành việc theo dõi thi đua của các nhóm. Các nhóm trưởng, nhóm phó, tự quản lý thành viên của nhóm mình, phân công theo dõi chéo nhau giữa các
9 nhóm dưới sự giám sát của ban cán sự tương ứng với nội dung từng hoạt động. Ví dụ: Những sai phạm của các nhóm, thành viên trong lớp được ghi tên và nêu ra trong tiết sinh hoạt cuối tuần. * Bước 2: Các nhóm báo cáo kết quả: Tiết sinh hoạt lớp là tiết quan trọng nhất trong một tuần thời lượng rất ít mà công việc lớp trong tuần có rất nhiều thì làm sao giải quyết truyền tải hết. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm phải tập cho lớp việc đánh giá, xếp thi đua trước. Mỗi bộ phận có sẵn bản tổng hợp báo cáo. Đến tiết sinh hoạt các em tự thông báo kết quả thi đua, các nội dung được thực hiện trong một tuần (những việc đã làm được và không làm được với lý do cụ thể), tình hình lớp trong tuần, số bạn vi phạm học tập (không chuẩn bị bài, không thuộc bài…), vi phạm việc rèn luyện đạo đức tác phong ( mất đoàn kết, mất trật tự…), vi phạm về công tác văn thể, lao động, tự quản. * Bước 2: Nhận xét của giáo viên Giáo viên chủ nhiệm theo dõi, ghi sổ từng nội dung sinh hoạt trong tuần thông qua báo cáo của từng bộ phận. Lần lượt giải quyết từng nhóm vụ việc, tìm lý do sai phạm, đưa ra biện pháp xử lý. Sau đó nhận xét kết quả thi đua tuyên dương tổ, cá nhân tốt. Triển khai nội dung tuần tiếp theo và nhắc nhở các em thực hiện tốt các nội dung của lớp trong tuần tiếp theo. Qua giải pháp này tôi nhận thấy ý thức tự phục vụ, tự quản của các em được nâng lên. Lớp trưởng, lớp phó cùng mọi thành viên trong lớp đều phát huy được hết khả năng của mình. Nhờ đó, ý thức chấp hành tốt mọi nội quy cùng với chất lượng giáo dục của lớp được nâng lên rõ rệt. Các nhóm đã xác định rõ được nhiệm vụ của mình. Việc ghi chép các hoạt động của lớp cũng như của nhóm rất chi tiết, cụ thể. Báo cáo trước lớp một cách trung thực. 3.3: Giải pháp 3:Phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn, phụ huynh học sinh: Mục tiêu của giải pháp Để giúp giáo viênchủ nhiệm nắm vững được tình hình tự học, tự quản của học sinh ngoài giờ giáo viênchủ nhiệm lên lớp. Qua các giáo viên bộ môn cùng nhau phối hợp trong việc giáo dục, đánh giá học sinh tự học, tự quản. Đầu năm, ở cuộc họp Phụ huynh, tôi đã nêu ra kế hoạch của cả năm học, nhờ sự phối hợp của phụ huynh. Công tác chủ nhiệm muốn thành công hay không một phần là nhờ vào sự phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh. Phụ huynh trang bị cho con em mình đầy đủ đồ dùng học tập, các em có góc học tập phục vụ việc học, ngoài ra phụ huynh cùng phối hợp với giáo viên để theo dõi việc tự học ở nhà của các em. Nội dung giải pháp
10 Ngoài giáo viên chủ nhiệm lớp, các em còn được học các thầy, cô giáo bộ môn như: Âm nhạc, Thể dục, Mĩ thuật,… Do đó, việc kết hợp với giáo viên bộ môn trong việc rèn nề nếp cho học sinh là vô cùng quan trọng.Buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã nêu cao vai trò của sự kết hợp giữa giáo viên ở lớp và phụ huynh ở nhà. Cách thức và điều kiện thực hiện giải pháp Giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn để cùng xây dựng tốt nề nếp, kỉ luật cho học sinh lớp mình từ tư thế ngồi, cách cầm bút, cách phát biểu cũng như ý thức giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập,… Từ đó, học sinh luôn có ý thức kỉ luật tốt trong tất cả các giờ học, biết tôn trọng, yêu quý thầy cô giáo tạo được môi trường học tập thân thiện, hòa đồng, cởi mở giữa thầy và trò. Qua buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã nêu cao vai trò của sự kết hợp giữa giáo viên ở lớp và phụ huynh ở nhà. Tôi đã xây dựng các quy định cụ thể để phụ huynh cùng học sinh thực hiện góp phần đảm bảo tốt nề nếp, kỉ luật của các em trong và ngoài nhà trường như chuẩn bị sách vở, đồ dùng; vệ sinh sạch sẽ, mặc đúng trang phục; hướng dẫn nhắc nhở con học và sắp xếp góc học tập gọn gàng, ngăn nắp. Thường xuyên trao đổi cùng giáo viên chủ nhiệm để kịp thời nhắc nhở, đôn đốc học sinh về nề nếp, kỉ luật ở lớp cũng như ở nhà. Ngay từ đầu năm học, để kịp thời trao đổi thông tin, tôi đã thành lập một nhóm gồm thành viên là tất cả phụ huynh học sinh và giáo viên bộ môn phụ trách dạy các môn ở lớp trên Zalo. Từ đó, việc thông tin giữa giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn đến phụ huynh học sinh sẽ nhanh chóng và chính xác hơn. *Mối quan hệ giữa các giải pháp - Đối với người giáo viên chủ nhiệm Giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm nắm vững tình hình học sinh của lớp về mọi mặt, báo cáo cho hiệu trưởng và Ban giám hiệu theo định kì hoặc đột xuất nếu có vấn đề gì cần giải quyết trong phạm vi quyền hạn của mình phải giải quyết công bằng, khách quan quá trình rèn luyện tu dưỡng của từng học sinh. Cùng với giáo viên bộ môn, phối hợp với các lực lượng xã hội khác tổ chức cho học sinh có điều kiện tham gia vào các hoạt động cộng đồng địa phương và hoạt động xã hội. Thông qua đó mà phát huy tác dụng của nhà trường trong xã hội, góp phần vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng quê hương đất nước theo mục tiêu của Đảng và nhà nước trong từng giai đoạn. Thực tế đã cho tôi thấy nếu muốn hiểu trò phải để chúng được bày tỏ ý kiến, người giáo viên phải biết lắng nghe những ý kiến của học sinh dù đó là những ý kiến chưa đúng. Phải tạo được một môi trường thân thiện giữa thầy và trò thì học sinh mới có nhiều cơ hội và mạnh dạn bày tỏ những suy nghĩ của mình. Biết nghe và chia sẻ với học sinh. Chuyện tưởng đơn giản là thế nhưng để làm được việc đó, nếu không có tấm lòng thực sự thương yêu trẻ thì không thể làm được.
11 Nghiên cứu nắm vững đường lối quan điểm, lí luận giáo dục để vận dụng vào công tác chủ nhiệm lớp. Đặc biệt cần nắm vững phương pháp, nghệ thuật sư phạm. Nghiên cứu đặc điểm gia đình và tâm sinh lí từng học sinh để hiểu thêm những nguyên nhân, yếu tố tích cực hoặc tiêu cực tác động đến các em để phân loại nhóm học sinh theo đặc điểm học lực, tính cách, năng lực, hoàn cảnh,… Từ đó có giải pháp giáo dục thích hợp. Để làm được điều dó, người giáo viên chủ nhiệm còn phải biết phân tích được nguyên nhân của các hiện trạng, đặc điểm của từng học sinh. Ví dụ: đều là học sinh yếu nhưng có em do trí tuệ chậm phát triển, có em do hoàn cảnh, điều kiện, có em do phân tán tư tưởng không tập trung,… Hay cùng một đối tượng học sinh chưa ngoan có em ảnh hưởng của bên ngoài, có em do đua đòi,… - Đối với học sinh Tôi xem lại tình hình cụ thể của từng em ở năm học trước mà tôi đã nắm sau đó tôi tiếp tục tìm hiểu tình hình gia đình cũng như những thay đổi về cách suy nghĩ của các em đặc biệt là những em có hoàn cảnh khó khăn hay học sinh cá biệt của năm nay và ghi cụ thể từng em để tiện theo dõi. Tôi thường tâm sự với học sinh ngoài giờ học, cô trò trao đổi gần gũi những vấn đề bình thường trong cuộc sống để chúng có thể trò chuyện với tôi. Bởi vậy học sinh của tôi có thể nói chuyện với tôi những gì chúng suy nghĩ. Đôi khi học sinh của tôi bày tỏ những bức xúc của các em về một sự hiểu lầm của bạn nào đó hay những vướng mắc về một vấn đề của trường, Tôi thẳng thắn nhận lỗi nếu tôi thấy mình làm gì chưa đúng dù đó là lỗi nhỏ. Cuối mỗi tuần, tôi sinh hoạt lớp đều đặn theo lịch. Học sinh được trao đổi về những ưu điểm và tồn tại trong tuần qua, điều này rất quan trọng. Thường thì lớp tôi học sinh trao đổi rất sôi nổi, nhận xét, phê bình một cách thẳng thắn. Tôi sẵn sàng viết những lời khen hay những lời động viên vào một cuốn vở của em nếu trong tuần đó học sinh có nhiều tiến bộ để em làm quà tặng bố mẹ. Điều này học sinh tiểu học rất thích. Nếu trong tuần có học sinh bị phê bình nhiều trong giờ sinh hoạt, tôi thường gặp riêng em để nghe em nói vì sao em chưa cố gắng, sau đó tôi tìm cách nói lại cho lớp để em không buồn và tìm cách giúp em cố gắng bằng bạn. Trong lớp tôi, học sinh thường được các thầy cô khác đánh giá là mạnh dạn phát biểu. Tôi còn nhớ khi mới nhận lớp, các em rất rụt rè khi phát biểu ý kiến trong giờ học. Trong từng giờ học, tôi thường tổ chức trò chơi để thu hút sự chú ý tham gia và không gây nhàm chán cho các em. Tôi thường động viên và cộng điểm
12 thi đua cho nhóm nếu nhóm nào hăng hái phát biểu. Dần dần không khí lớp tôi khác hẳn, sôi nổi hẳn lên và chính điều này cũng là động lực giúp tôi có nhiều hứng thú trong giảng dạy. Với học sinh yếu, tôi không yêu cầu cao về kiến thức mà mỗi ngày tôi ra bài tập vừa sức để các em có thể làm. Những học sinh này tôi luôn ra những câu hỏi dễ để các em trả lời trong các giờ học và chính các bạn trong lớp cũng thường động viên những bạn này bằng những tràng vỗ tay tán thưởng. Vì thế không khí học tập của lớp tôi luôn sôi nổi. Tôi dành nhiều thời gian cho những hoc sinh yếu hơn và điều này cũng được tôi giải thích rất rõ với cả lớp để các bạn hiểu và biết chia sẻ giúp đỡ nhau khi tôi không có mặt kịp thời. Cuối mỗi tháng, tôi lại dành thời gian để cô, trò cùng nhau tổng kết thi đua sau đó bình chọn những bạn xuất sắc trong tháng. Về việc này tôi để học sinh tự xếp loại theo sự bình chọn của nhóm. Sau đó tôi xem lại và nếu thấy hợp lý, tôi sẽ công bố xếp loại trước tập thể lớp. Với những học sinh cá biệt tôi thường cho các em cơ hội để sửa chữa nhưng những cơ hội ấy cũng được thông qua ý kiến của tập thể. Nếu HS có tiến bộ, tôi khen kịp thời để động viên. Đối với những học sinh còn chưa tiến bộ, nhóm cùng nhau bàn bạc, tìm nguyên nhân, đưa ra cách giúp bạn tháo gỡ những vướng mắc mà bạn chưa vượt qua được trong tháng đó. Lớp tôi có phát động phong trào nuôi heo đất, nên sau mỗi lần mổ heo, việc thu chi của lớp đều được lớp trưởng công khai trước lớp sao cho minh bạch. Tôi luôn lắng nghe những ý kiến từ giáo viên bộ môn để kịp thời giải quyết công việc ở lớp. -Đối với phụ huynh Thường xuyên liên hệ, trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp giáo dục, động viên giúp đỡ kịp thời từng học sinh nhất là đối với những học sinh cá biệt để nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện phát triển trí tuệ, năng lực. Tôi trao đổi với phụ huynh bằng nhiều hình thức như: có thể gặp trực tiếp hoặc trao đổi qua điện thoại mỗi khi có sự việc cần trao đổi ngay, đôi chỉ là những thăm hỏi việc học tập sinh hoạt của học sinh ở nhà để tìm nguyên nhân học sa sút hay cùng nhau phối hợp để giúp học sinh tiến bộ. Thông qua các lần họp phụ huynh tôi lại có cơ hội được bày tỏ cách làm việc của mình trên lớp, thông báo cụ thể tình hình của từng em về mọi mặt để phụ huynh thấy ưu điểm và tồn tại của con em mình ,đồng thời tôi cũng lắng nghe để hiểu
13 những tâm tư, nguyện vọng của họ cùng nhau bàn bạc thống nhất cách giáo dục con em mình cho phù hợp. Tổ chức thăm hỏi, động viên gia đình học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và kiến nghị lên nhà trường giúp đỡ. 4. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu phạm vi và hiệu quả ứng dụng Với những biện pháp nêu trên, tôi thật sự vui mừng vì sự đầu tư của mình đã đạt được kết quả tốt. Đa số học sinh của lớp tôi chủ nhiệm có ý thức, kỉ luật cao. Biết phê và tự phê bình, thi đua học tập rất sôi nổi ngay trong từng giờ học. Đa số học sinh trong lớp đã có tinh thần tự giác cao, có tinh thần tự học. Giờ truy bài thực sự hữu ích với các em vì đó chính là giờ tự học, tự kiểm tra rất có kết quả. Các em mạnh dạn trình bày ý kiến và mong muốn của mình trước tập thể. Các cán bộ lớp thực sự năng động hơn. Các em đã tích cực chuẩn bị bài ở nhà, luôn sẵn sàng tham gia các phong trào của lớp, của trường. Có tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong học tập. Ý thức chấp hành nội quy của trường tốt: Đồng phục khi đến lớp – xếp hàng khi đến lớp và khi ra khỏi trường. Đây là một số hình ảnh hoạt động của lớp Tự thảo luậntrong nhóm với nhau CTHĐ tự quảntổng kết điểm của các nhóm của tuần vừa qua
14 CTHĐ tự quản thông báo kết quả của tuần vừa qua Các em tự học và thảo luận trong nhóm
15 Các em tự học và thảo luận và trình bày kết quả trong giờ học Tiết học môn Kỹ thuật
16 Thi cắm hoa chào mừng ngày 20/11
17 Áp dụng những điều tôi đã nêu ra ở trên cho học sinh lớp tôi cuối học kì I của năm học này, lớp 5B đạt được những thành tích như sau: Kết TS Các năng lực quả Tự Hợ Tự học giải quyết vấn đề phụ p c tác vụ,t ự quả n T Đ CC T Đ CC T Đ CCG G G TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % Cuối kì 1 30 14 47 16 53 0 0 13 43 17 57 0 0 14 47 16 53 0 0 Các phẩm chất Ch Tự Tr Đoàn kết, yêu thương ă tin un m , g họ tr th c, ác ực ch h , ă nh kỉ m iệ lu là m ật m T Đ C T Đ C T Đ C T CCG C C C Đ G G G TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % 15 50 15 50 0 0 14 47 16 53 0 0 17 57 13 43 0 0 16 53 14 47 0 0 - Duy trì được sĩ số học sinh 100% ( 30/30 em) - Được chọn tham gia tiết mục văn nghệ vào ngày đại hội Liên đội - Được tuyên dương trong các buổi chào cờ đầu tuần - Các cuộc thi diễn ra trong trường, trong khối + Giải nhất hội thi Cắm hoa chào mừng ngày 20-11. + Hoàn thành tốt và tham gia 100% các hoạt động như: thu nộp vẽ tranh, viết thư UPU lần thứ 52,... +Phong trào kế hoạch nhỏ tham gia vượt chỉ tiêu +2 em tham gia thi IOE cấp tỉnh +4 em thi Trạng Nguyên Tiếng Việt cấp thị xã III.PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Quá trình làm công tác chủ nhiệm tôi rút ra kinh nghiệm như sau: - Để đạt được mục đích giáo dục, ta cần phải biết chọn điểm xuất phát thích hợp với đặc điểm riêng của từng trường, từng lớp, từng học sinh. - Hiểu đặc điểm, tình hình, hoàn cảnh từng học sinh
18 - Đầu năm phải có một số nội quy, quy định riêng của lớp và phải được đưa ra cả lớp bàn bạc nhất trí để cùng nhau thực hiện - Xây dựng đội ngũ các bộ lớp năng động và sáng tạo. Giáo viên chủ nhiệm phải kết hợp chặt chẽ với cán bộ lớp để cùng giúp các em thực hiện tốt nhiệm vụ của mình - Giải quyết mọi vướng mắc của học sinh một cách công bằng. Biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của học sinh. - Thực hiện sinh hoạt lớp đều đặn, thi đua và tổng kết thi đua công bằng và phải được duy trì xuyên suốt năm học. - Phối hợp kịp thời và chặt chẽ với phụ huynh học sinh cũng như các giáo viên bộ môn và các đoàn thể trong trường. 2. Kiến nghị Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp tôi xin có một số kiến nghị sau: *Đối với ban giám hiệu Nhà trường tạo mọi điều kiện về trang thiết bị, đồ dùng dạy học, các tài liệu tham khảo để giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp hơn nữa. Kết hợp chặt chẽ với các đoàn thể, ban giám hiệu, đồng chí, đồng nghiệp để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. *Đối với các phụ huynh học sinh Phải cần quan tâm hơn nữa con em mình, phải quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, phải thật sự là tấm gương mẫu mực cho con em mình. Có như vậy thì cuộc vận động “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của Bộ GD&ĐT mới ngày càng đạt hiệu quả cao. Trên đây là một vài ý kiến của tôi trong công tác chủ nhiệm lớp. Tôi rất mong nhận được sự góp ý quý báu của Hội đồng xét duyệt SKKN cùng các đồng nghiệp. Xin trân trọng cám ơn! Cư Bao, ngày 5 tháng 3 năm 2023 Người viết Nguyễn Thị Thảo Hoa
19 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Chỉ thị số 40/CT – BGD&ĐT và kế hoạch số 307/ KH-BGD&ĐT ngày 22/7/2008 về kế hoach triển khai phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực”. 2. Công tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông. 3. Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục, ứng xử tình huống sư phạm. 4. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp. 5. Trao đổi kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp với đồng nghiệp trong tổ chuyên môn, trong trường và các đồng nghiệp trong cụm sinh hoạt chuyên môn. 6. Điều lệ trường tiểu học ban hành theo QĐ số 51/2007/QĐ-BGD ĐT năm 2007.
20 MỤC LỤC Mục Tiêu đề các phần Trang I PHẦN MỞ ĐẦU 1 1 Lí do chọn đề tài 1 2 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 1 3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 2 4 Giới hạn của đề tài 2 5 Phương pháp nghiên cứu 2 II PHẦN NỘI DUNG 2 1 Cơ sở lý luận 2 2 Thực trạng vấn đề nghiên cứu 3-4 3 Các giải pháp 4 - 12 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề 4 12 - 16 nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả ứng dụng III PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 16 1 Kết luận 16