SKKN: Một số kinh nghiệm về vai trò của người lớn trong việc phát triển năng lực xã hội cho trẻ em

MỘT SỐ BIỆN PHÁP <br /> PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC XàHỘI CHO TRẺ 5­ 6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM <br /> NON HOA PHƯỢNG<br /> PHẦN I<br /> MỞ ĐẤU<br /> 1. Lý do chọn đế tài<br /> Con người mới trong thời ki công nghi<br /> ̀ ệp hoa – hi<br /> ́ ện đai hoa, giáo viên m<br /> ̣ ́ ầm non <br /> ngày càng phải đối mặt với các hành vi có vấn đề  của trẻ. Nguyên nhân chủ yếu đó là <br /> người lớn càng dành ít thời gian hơn đối với trẻ để hiểu trẻ hơn, để biết trẻ cần gì và  <br /> muốn những gì. Nhiều cha mẹ dành cho con thời gian rất ít, số  lượng cha mẹ quá bận  <br /> rộn với công việc tăng lên nhanh chóng chính vì vậy làm cho trẻ  ít được tiếp xúc trò <br /> chuyện cùng bố  mẹ  dẫn đến trẻ  ít có kinh nghiệm xã hội hơn. Biết xây dựng những  <br /> mối quan hệ  thân thiện là một kỹ  năng sống rất cơ  bản vì qua đây trẻ  học được rất  <br /> nhiều điều, ngoài việc nắm vững tri thức, phát triển năng lực hoạt động trí tuệ, có  <br /> phẩm chất kỹ năng sống tốt thì cần phải có năng lực xã hội. Đặc biệt trong xu thế hội  <br /> nhập với một xã hội không ngừng biến đổi hiện nay, đoi hoi con ng<br /> ̀ ̉ ười phai th<br /> ̉ ường  <br /> xuyên  ứng pho v<br /> ́ ới những thay đổi hang ngay c<br /> ̀ ̀ ủa cuộc sống, mục tiêu giáo dục không <br /> chỉ giup con ng<br /> ́ ười học để  biết, học để  làm mà còn học để  làm người và học để  cùng <br /> chung sống. Do đo, v<br /> ́ ấn đề phát triển năng lực xã hội cho học sinh lứa tuổi mầm non là <br /> vấn đề cấp thiết hơn bao giờ hết. Học sinh mầm non là những học sinh đang trong quá  <br /> trình hình thành và phát triển các phẩm chất về nhân cách; những thoi quen c<br /> ́ ơ ban ch<br /> ̉ ưa  <br /> có tính  ổn định mà đang trong quá trình hình thành và củng cố. Chính vì vậy việc phát <br /> triển năng lực xã hội giup các em có th<br /> ́ ể sống một cách an toàn và khoe m<br /> ̉ ạnh biết bảo  <br /> vệ  bản thân là việc làm cần thiết. Chính những kết quả  này se là c<br /> ̃ ơ  sở, là nền tảng  <br /> ́ ọc sinh phát triển nhân cách sau này, làm hành trang cho các cháu bước vào đời.<br /> giup h<br /> <br /> Từ  lúc ra trường đến nay, tôi được phân công đứng mẫu giáo lớn. Là một trong  <br /> những lứa tuổi cần phải chuẩn bị chu đáo một cách toàn diện về  các mặt thể  chất, trí  <br /> tuệ, những phẩm chất đạo đức và một số  kỹ  năng cần thiết của hoạt động học tập <br /> nhằm giúp trẻ thích ứng với cuộc sống, với hoạt động học tập ở trường phổ thông.<br /> Thấy được sự  cần thiết khi phải trang bị những năng lực xã hội cho trẻ  ngay từ <br /> lứa tuổi mầm non để phần nào giúp trẻ không phải lúng túng hay rụt rè khi tự phục vụ <br /> cho bản thân mình. Tuy nhiên, năng lực xã hội không phải tự nhiên có mà là kết quả của <br /> sự  rèn luyện của mỗi người trong suốt cuộc đời, trong các mối quan hệ  xã hội, dưới  <br /> ảnh hưởng của giáo dục, trong đó giáo dục nhà trường có vai trò hết sức quan trọng.  <br /> Giáo dục nhà trường tạo ra những cơ sở ban đầu quan trọng nhất cho sự phát triển nhân <br /> cách nói chung và năng lực xã hội của trẻ nói riêng. Ở trường mầm non, giáo dục năng  <br /> lực xã hội là một yêu cầu tất yếu, là một hoạt động mang tính chất xã hội chính trị quan <br /> trọng. Nó gắn liền với cơ  cấu vai trò nhiệm vụ  giáo dục của nhà trường. Việc phát  <br /> triển năng lực xã hội ở trường học sẽ giúp thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích <br /> cực cho trẻ; đồng thời tạo những tác động tốt đối với các mối quan hệ giữa thầy và trò, <br /> giữa các học sinh, bạn bè với nhau; giúp tạo nên sự hứng thú học tập cho trẻ đồng thời <br /> giúp hoàn thành nhiệm vụ  của người giáo viên một cách đầy đủ  hơn và đề  cao các <br /> chuẩn mực đạo đức, góp phần nâng cao vị  trí của nhà trường trong xã hội. Tuy nhiên,  <br /> trong những năm gần đây, cùng với sự  mở cửa, hội nhập quốc tế về quan hệ kinh tế,  <br /> giao lưu văn hóa,… Giáo dục mầm non là bậc học nền tảng của hệ  thống giáo dục <br /> quốc dân, chính vì vậy vai trò của nhà trường đối với việc phát triển năng lực xã hội  <br /> cho học sinh càng trở  nên có ý nghĩa. Là những người làm công tác giáo dục  ở  nhà <br /> trường mầm non, chúng ta cần có ý thức trách nhiệm trước vấn đề  phát triển năng lực <br /> xã hội của học sinh, cần có những biện pháp quản lý và tổ  chức hoạt động phát triển <br /> năng lực xã hội, đó là nhiệm vụ hết sức quan trọng của nhà trường. Để giúp giáo viên, <br /> cán bộ  quản lý trường học Mẫu giáo Hoa Phượng có nhận thức và kiến thức  <br /> thực hiện việc phát triển năng lực xã hội cho học sinh, nâng cao chất lượng phát <br /> triển năng lực xã hội, góp phần giáo dục toàn diện, giúp học sinh phát triển hài <br /> hòa cả về đức, trí, thể, mĩ, và lao động thực hiện mục tiêu của giáo dục, cần phải <br /> quan tâm hơn nữa hoạt động quản lý của nhà trường, đề  ra được cách tổ  chức, biện  <br /> pháp nhằm giúp trẻ có thể lĩnh hội những kiến thức cơ bản cho mình.  Đó chính là lý do <br /> mà tôi chọn đề tài :<br />  “ Một số kinh nghiệm về vai trò của người lớn trong việc phát triển năng lực xã <br /> hội cho trẻ em”. Hi vọng nhận được sự góp ý của đồng nghiệp.<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ<br /> a) Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> Trong công tác giáo dục trẻ mầm non hiện nay thì việc trang bị cho trẻ những kỹ <br /> năng cần thiết và đó không phải là nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp 5 tuổi mà là  <br /> nhiệm vụ mỗi gia đình và của toàn xã hội.<br /> Từ đó nâng cao nhận thức của phụ huynh về việc phát triển năng lực xã hội cho <br /> trẻ.<br /> Có những biện pháp nghiên cứu cụ  thể, hiệu quả  để  nắm được thực trạng tâm <br /> thế, trí tuệ, kỹ  năng học tập… của trẻ  mẫu giáo lớn. Từ  đó có những biện pháp phù <br /> hợp để cải thiện thực trạng.<br /> b) Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài<br /> Khái quát hóa trên cơ sở phân tích những tài liệu có liên quan và điều tra, khảo sát <br /> các bậc phụ huynh đến việc phát triển năng lực xã hội cần thiết từ đó phân tích, đánh  <br /> giá để  có những biện pháp thiết thực nhất nhằm giúp trẻ  có một sức khỏe và một thể <br /> trạng tốt, nắm những kỹ năng cần thiết không bị áp lực hay gặp bất cứ một sức ép tâm <br /> lý nào ảnh hưởng đến việc học tập của trẻ sau này.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> Căn cứ vào yêu cầu của đề  tài, tôi chọn đối tượng nghiên cứu là phát triển năng <br /> lực cho  trẻ 5 – 6 tuổi tại trường Mẫu giáo Hoa Phượng.<br /> 4. Giới hạn nghiên cứu<br /> Các cháu lớp lá 1 trường Mẫu giáo Hoa Phượng.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> Khi nghiên cứu tôi sử dụng các phương pháp sau đây:<br />  a, Phương pháp nghiên cứu lý luận:<br /> Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu:  Sưu tầm các tài liệu, tìm sách, đọc báo, <br /> phân tích tổng hợp tài liệu để  có cơ  sở  lý luận về  việc chuẩn bị  tốt cho trẻ  để  phát <br /> triển  những kỹ năng xã hội cần thiết.<br /> b, Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: <br /> Phương pháp điều tra: Dùng phiếu điều tra để  phỏng vấn giáo viên, phụ  huynh <br /> học sinh và một số vấn đề liên quan đến việc phát triển năng lực xã hội cho trẻ. <br /> Phương pháp quan sát hoạt động của giáo viên,các cháu mẫu giáo lớn trường  <br /> MG Hoa phượng:  Tri giác, quan sát các hoạt động vui chơi, giao tiếp, hoạt động học <br /> tập của trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo lớn làm cứ liệu tham khảo để nghiên cứu. Quan sát các <br /> hoạt động của giáo viên trong công tác chăm sóc, giáo dục các cháu mẫu giáo lớn, quan <br /> sát hoạt động giảng dạy, tổ chức các loại hình hoạt động của giáo viên và các cháu ở <br /> trong trường.<br /> PHẦN II<br /> NỘI DUNG<br /> 1. Cơ sở lý luận<br /> Bác Hồ đã nói: “ Làm mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm được như <br /> thế  trước mắt phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ  hay quấy, phải bền bỉ, chịu khó mới  <br /> nuôi dạy được các cháu. Dạy trẻ cũng như trồng cây non. Trồng cây non được tốt  <br /> thì sau này cây lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các cháu thành người tốt”.  Qua <br /> đó ta thấy người giáo viên đóng vai trò quan trọng như thế nào để  dìu dắt một thế  hệ <br /> trở thành người tốt. Để làm được điều đó không phải ngày một ngày hai mà có thể thực  <br /> hiện được và phải trải qua một quá trình mà đòi hỏi người giáo viên phải bền bỉ và kiên <br /> nhẫn. Và để  đạt được những điều đó người giáo viên phải lựa chọn những nội dung, <br /> hình thức tổ  chức và những phương pháp làm sao mà thực sự  tác động đến vùng gần  <br /> nhất của  đứa trẻ.  Trẻ   ở  lứa tuổi mẫu giáo rất hiếu động, tò mò, ham học hỏi thích <br /> khám phá thế giới tự nhiên và xã hội. Ở lứa tuổi này các yếu tố của hoạt động học tập <br /> đã xuất hiện tuy mới ở dạng sơ khai, nó chịu sự chi phối của hoạt động chủ đạo – hoạt  <br /> động vui chơi làm cho hoạt động của trẻ mang những nét đặc trưng riêng. Trẻ thực sự <br /> học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non qua vui  <br /> chơi theo phương châm “ Học bằng chơi, chơi bằng học”. Đối với mầm non các môn <br /> học không phân riêng biệt như tiểu học mà luôn được tích hợp một cách có chủ đích trẻ <br /> được học qua chơi, qua trải nghiệm. Cho nên việc cho trẻ học đúng chương trình, đúng <br /> theo lứa tuổi là một việc làm rất cần thiết và đó là trách nhiệm không phải riêng ai, <br /> nhưng trách nhiệm cao cả và lớn lao nhất thuộc về những giáo viên mầm non. Vì họ là <br /> những người trực tiếp dạy dỗ  trẻ, chuẩn bị cho các cháu có những kỹ  năng sống cần  <br /> thiết. Và họ phải làm sao để phụ huynh thấy được tầm quan trọng của việc phát triển <br /> năng lực xã hội là rất cần thiết.<br /> 2. Thực trạng<br /> Trẻ   ở  lúa tuổi mầm non rất hiếu động, ham tò mò và thích khám phá, thích làm <br /> những điều mình thích nhưng không biết rằng làm những việc đó có đung hay không.  <br /> Nhưng chưa được người lớn quan tâm và thỏa mãn nhu cầu của trẻ, phụ huynh lúc nào <br /> cũng có suy nghĩ trẻ  đến trường phải biết đọc chữ  mà quên đi rằng việc chuẩn bị  cho  <br /> trẻ  những kiến thức cơ bản về kỹ năng xã hội cũng không kém phần quan trọng. Bản  <br /> thân tôi nhận thấy việc chuẩn bị  những kỹ năng xã hội cần thiết cho trẻ  là một việc  <br /> làm quan trọng, chính vì vậy tôi đã lựa chọn đề tài này để nghiên cứu tìm ra nhũng biện <br /> pháp giúp cho phụ huynh hiểu được vấn đề từ đó đưa ra những hình thức, phương pháp <br /> phù hợp để giáo dục trẻ.<br /> Qua một năm nghiên cứu và vận dụng đề tài này có sự chuyển biến rõ rệt:<br /> Đối với trẻ: Trẻ đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chuyên cần đạt  97% trở lên và ít gặp  <br /> khó khăn khi đến lớp, trẻ có kỹ năng tự phục vụ, trực nhật, sắp xếp bàn ghế khi ăn, tự <br /> treo khăn, tự  chuẩn bị  đồ  dùng khi ăn như  mang chén, muỗng…sau khi ăn xong trẻ  tự <br /> biết cất đồ dùng và tự trải nệm khi ngủ.<br /> Đối với các bậc cha mẹ: Cha mẹ coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt <br /> động giáo dục trẻ ở nhà trường. Phụ huynh đã có thói quen phối hợp với giáo viên trong <br /> việc dạy kỹ năng sống cho trẻ bằng cách phân việc cho trẻ như quyét nhà, dọn chiếu..  <br /> thay vì cưng chiều trẻ.<br /> Đối với giáo viên: Cô giáo chịu khó trò chuyện với trẻ  nhiều hơn, trả  lời những  <br /> câu hỏi vụn vặt của trẻ, không la mắng đối xử công bằng với trẻ, giải quyết công bằng <br /> với mọi tình huống xảy ra giữa các trẻ trong lớp.<br /> Chính vì chuẩn bị tốt về  mặt tâm lý cũng như  thể  trạng và các kỹ  năng học tập <br /> nên kết quả là một số cháu đã được đi thi vở sạch chữ đẹp và thi làm toán trên mạng…<br /> 3. Nội dung và hình thức của giải pháp<br /> a) Mục tiêu của biện pháp<br /> Khi thực hiện biện pháp này nhằm mục đích làm cho giáo viên có sự  chủ  động <br /> hơn trong công tác giảng dạy của mình. Lựa chọn những hình thức tổ chức cho phù hợp <br /> với tình hình của lớp mình. Giúp cho giáo viên thấy được tầm quan trọng của việc phát <br /> triển năng lực xã hội. Và quan trọng hơn là giúp cho phụ  huynh thấy được tầm quan <br /> trọng khi trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết.<br /> b) Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp<br /> ­ Biện pháp 1: Tạo niềm vui ở trẻ khi có bạn<br /> Trẻ cần được động viên tìm kiếm bạn, Chúng cần hiểu rằng có bạn là một điều <br /> tuyệt vời và biết lợi ích của việc có bạn, bạn là người giúp mình khi cảm thấy cô đơn,  <br /> khi mình gặp phiền toái, khi mình khó khăn hay cô đơn bạn sẽ là người động viên mình <br /> và ở bên cạnh mình.<br /> Trẻ cũng hiểu rằng nếu mình quan tâm đến người khác, người khác cũng sẽ quan  <br /> tâm đến mình. Nói rộng ra, nếu trẻ giúp đỡ, chia sẻ, biết chờ đến lượt và thể  hiện sự <br /> tốt bụng, thì bạn sẽ thể hiện hành động giống như chúng. Điều này cũng liên quan đến  <br /> cả sự phát triển đạo đức của trẻ.<br /> Những đứa trẻ  có được sự  nhận thức xã hội tốt thường xuất thân từ  những gia  <br /> đình có hành vi xã hội mẫu mực và chúng được hướng dẫn cách quan tâm chăm sóc <br /> người khác. Sau này chúng hành động theo những gì mà chúng đã thấy. <br />  Những đứa trẻ  không được chấp nhận thỉnh thoảng cũng cố  gắng tham gia vào <br /> trò chơi, song thường chúng không biết cách bắt đầu như  thế  nào cho hợp lý hoặc cố <br /> gắng gây sự chú ý của bạn nhưng không đạt kết quả. Những đứa trẻ này không hiểu và <br /> không tuân theo các nguyên tắc của bạn bè trong các mối quan hệ. Giáo viên nên tận <br /> dụng những tình huống xảy ra trong quá trình chơi của trẻ  để  dạy trẻ  những kỹ  năng <br /> biết hợp tác, chia sẻ cùng bạn. <br /> Ví dụ:  Một trẻ đang loay hoay một mình với bộ đồ lắp ráp người máy, cháu đang <br /> rất cố  gắng nhưng vẫn không thể  ráp được, giáo viên nên gợi ý để  trẻ  rủ  thêm bạn <br /> cùng chơi. Trong giờ  hoạt động vui chơi , nếu quan sát kỹ  chúng ta sẽ  thấy vô vàn <br /> những tình huống xảy ra. Vì vậy giáo viên nên quan tâm và suy nghĩ để  tìm ra những  <br /> biện pháp kịp thời xử lý tình huống, điều chỉnh hành vi cho trẻ, giúp trẻ có thói quen tốt,  <br /> biết được cái nào nên làm và cái nào không nên làm. <br /> Do đó vai trò của giáo viên và phụ huynh là rất quan trọng, giáo viên cần cho phụ <br /> huynh thấy được những lợi ích của việc có bạn còn phụ  huynh cần cho trẻ  hiểu rằng <br /> bạn bè là tuyệt vời, là người rất cần thiết cho cuộc sống để từ đó phát triển tình bạn ở <br /> trẻ.<br /> ­ Biện pháp 2: Sử dụng tình huống có vấn đề nhằm hình thành cho bé một số  <br /> kỹ năng cần thiết.<br /> Một trong những kỹ năng cần hình thành ở trẻ, đó là giúp các bé có khả năng biết  <br /> từ chối, kỹ năng biết xử lý tình huống khi bé cảm thấy không an toàn.<br /> Giáo viên có thể  thiết kế  một số  tình huống để  tập cho trẻ  tự  giải quyết vấn đề. <br /> Những tình huống này được sử dụng xuyên suốt trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ.<br /> Ví dụ: Cô kể cho trẻ nghe mẩu chuyện<br /> Hôm nay sau giờ tan học, Hà đang chờ mẹ đón về, cô bé rất lo lắng khi chờ mãi <br /> mà không thấy mẹ tới, nhân lúc đó cô giáo không để ý và Hà đã chạy thật nhanh ra cổng <br /> để  đón mẹ. Bỗng có một người phụ nữ  xuất hiện và đưa cho Hà một gói bánh và nói <br /> với Hà hãy đi theo cô nhà cô con có rất nhiều bánh ngon nữa….. Sau khi kể cho trẻ nghe <br /> mẩu chuyện đó, cô có thể hỏi trẻ một số câu hỏi để trẻ giải quyết tình huống.<br />  + Con có được tự  ý chạy ra khỏi lớp khi chưa có sự  đồng ý của cô không? Vì  <br /> sao?<br /> + Nếu là con con có đi theo người đàn bà đã cho con bánh hay không? Vì sao?<br /> Một số yếu tố khác cũng góp phần để trẻ phát triển một số kỹ năng cần thiết đó  <br /> chính là tạo cơ hội để  trẻ  thảo luận về  các kỹ  năng trong xã hội. Nếu giáo viên muôn  <br /> trẻ  giúp đỡ, quan tâm đến người khác, biết tự  bảo vệ  mình thì trẻ  phải được khuyến  <br /> khích giải quyết vấn đề. Trẻ cần được phát triển khả năng suy nghĩ về vấn đề  xảy ra  <br /> và tự  giải quyết chúng. Có như  vậy mới phát triển được các kỹ  năng giải quyết vấn  <br /> đề. Cho  trẻ tham gia vào tình huống và giải quyết những tình huống đó dần dần chúng  <br /> sẽ  học được nhiều điều và đó sẽ  là những kiến thức quý báu để  hình thành những kỹ <br /> năng cần thiết cho trẻ.<br /> ­ Biện pháp 3: Hướng dẫn cha mẹ  về  nội dung và cách rèn luyện kỹ  năng  <br /> cần thiết  cho trẻ.<br /> Tuổi mầm non là giai đoạn mà trẻ học về mình và học cách hành động với người  <br /> khác. Chúng không thể  tự  biết cần phải làm gì.  Chính vì vậy, bố  mẹ  là những người <br /> làm gương quan trọng nhất của con cái. Nhiều người đã bỏ qua những cơ hội đơn giản  <br /> và thuận lợi hàng ngày để  hướng dẫn con những thói quen tốt để  rồi sau đó lại mất  <br /> thời gian bắt con phải học những điều này ở một nơi khác với những người xa lạ. Cho <br /> nên việc phối hợp với phụ huynh trong việc giáo dục hình thành kỹ  năng xã hội là vô <br /> cùng cần thiết cho trẻ.<br /> Ngày nay, cùng với sự  phát triển của xã hội, bất cứ  phụ  huynh nào cũng cảm <br /> thấy   lo   lắng   bởi   tác   động   của   cuộc   sống   hàng   ngày   tới   các   con.   Cha   mẹ   mong <br /> muốn giáo dục con cái thành người tài giỏi, nhưng liệu những phương pháp mà cha mẹ <br /> đang sử  dụng đã phù hợp hay chưa?. Điều quan trọng là người lớn cần nhận thức về <br /> những điều mình làm, những hành động của mình. Cần nhớ  rằng trẻ  luôn ghi nhớ  và <br /> copy những điều người lớn làm<br /> Để dạy con nên người, cha mẹ nào cũng có những bí quyết dạy con riêng, nhưng <br /> đa số chúng ta đều đang sử dụng biện pháp theo đám đông, hoặc đem suy nghĩ cách nhìn <br /> của mình để áp đặt vào con cái. Có rất nhiều phụ huynh cảm thấy băn khoăn vì sao con <br /> cái của mình khi mới sinh ra ngoan ngoãn và dễ dạy bảo như vậy, mà bây giờ thì bướng  <br /> bỉnh,   mải   chơi?   Trong   tâm   lý   của   bất   cứ   phụ   huynh   nào   cũng   đều   có   những   câu <br /> hỏi : Tại sao con hư? Tại sao trẻ  lười  học?  Và cha mẹ  không ngần ngại học hỏi <br /> phương pháp của bạn bè, sách vở để  tìm ra cách dạy dỗ con cái ? Làm sao để dạy con <br /> nên người? Tuy nhiên, những biện pháp đó liệu có phù hợp hay không khi mà mỗi đứa <br /> trẻ  lại có những đặc điểm tính cách khác nhau, và mỗi độ  tuổi lại cần một biện pháp <br /> giáo dục mang tính đặc thù. Có thể nói, trong giáo dục con cái, mọi sự ép buộc của cha  <br /> mẹ đều không mang lại hiệu quả gì. Do đó thay vì cha mẹ quát mắng con, bắt buộc con  <br /> và giám sát để con cái học hành thì cha mẹ cần hiểu rằng: Giáo dục con cái trong thời  <br /> đại ngày nay, cần dạy tính cách cho con thay vì dạy hành vi, hành động. Việc dạy kỹ <br /> năng sống cho trẻ cần bắt đầu ngay từ khi các em còn  đang hình thành thói quen, phản <br /> xạ.<br /> Có bao giờ bạn băn khoăn tự hỏi : Tại sao trẻ em ngày xưa ở độ tuổi đó đã có thể <br /> giúp đỡ cha mẹ việc nhà, trông em, học hành chăm chỉ? Hoặc tại sao trẻ em ở nông thôn <br /> vất vả  hơn nhưng trái lại học hành rất tốt, và thường đỗ  đạt? Vậy tại sao trẻ  em tại <br /> các thành phố, các gia đình có điều kiện lại dễ  bị  hư  hỏng hơn. Các em có quá nhiều <br /> điều kiện vật chất tốt, thì lại dễ dàng hư hỏng, đua đòi theo bạn bè, thậm trí bỏ nhà đi <br /> bụi…Tất cả những điều đó đều xuất phát từ việc cha mẹ không nắm bắt được tâm lý <br /> trẻ, và không trang bị  cho trẻ  những  kỹ  năng xã hội cần thiết theo độ  tuổi. Xã hội tác <br /> động vào các em hàng giờ, hàng ngày, trong khi giáo dục của cha mẹ lại chỉ mang tính  <br /> chất lý thuyết, thậm chí có nhiều cha mẹ nghe nói có trung tâm dạy kỹ năng sống hè là <br /> đăng kí cho con theo học mà không hiểu rằng : kỹ năng sống cần trang bị thường xuyên <br /> chứ không phải một hai ngày. Thử hỏi, sau một vài ngày hè học kỹ năng theo kiểu tập  <br /> trung, xô bồ, các con của bạn đọng lại điều gì? Khi tiếp xúc với bạn bè, với những thói <br /> hư tật xấu liệu các em có đủ bản lĩnh để đối phó, bước qua?<br /> Sau nhiều năm nghiên cứu, các chuyên gia Wedo­Wegood khẳng định: Giáo dục <br /> kỹ năng sống cho trẻ em cần có sự kết hợp giữa cha mẹ và nhà trường. Đó là quá trình <br /> giáo dục thường  xuyên từ  suy nghĩ, hành vi, lối sống, và hoạt  động. Dạy kỹ  năng <br /> sống cho học sinh không phải là bài giảng lý thuyết dài, hay những trò chơi mang tính <br /> vui vẻ., mà đó là sự  trải nghiệm, hành trình khám phá những cá thể  khác nhau. Điều  <br /> quan trọng nhất trong việc học kỹ  năng đó là chính bản thân các em phải có sự  khám <br /> phá từ  sâu bên trong mình, phát hiện ra đâu là  ưu điểm, đâu là nhược điểm của bản <br /> thân. Từ  đó thông qua tình huống thực tế, quá trình trải nghiệm để  bản thân trở  nên <br /> vững vàng, biết cách xử lý mọi tình huống, cũng như chính các em phải tìm ra ước mơ <br /> của mình, và cách thức thực hiện đạt được ước mơ đó. Cha mẹ là những người có thể <br /> dạy kỹ  năng xã hôi cho con nhiều nhất và hiệu quả  nhất thông qua bài học về  cuộc <br /> sống hàng ngày. Mọi sự giáo dục đều lấy nền tảng giáo dục gia đình làm cốt lõi.<br /> Cha mẹ mong muốn con nên người, cha mẹ mong muốn con thành người tài giỏi,  <br /> con vâng lời, con tiến bộ  trong học tập… Hãy giáo dục cho con những kỹ  năng cần  <br /> thiết trong cuộc sống hiện đại: Đó là bài học về  lòng tin, sự  linh hoạt trong giao tiếp,  <br /> kỹ  năng  ứng phó và giải quyết khó khăn, các kỹ  năng mềm, phương pháp tư  duy học  <br /> tập hiệu quả….Giáo dục kỹ  năng cần có những bài học thực tế, nhằm giúp trẻ  trải <br /> nghiệm và đặt mình vào chính hoàn cảnh đó, và đưa ra phương pháp giải quyết vấn đề <br /> một cách linh hoạt.<br /> Chính vì vậy vai trò của các bậc phụ  huynh rất quan trọng trong việc phát triển <br /> một số  kỹ  năng cần thiết cho cuộc sống của trẻ, cho nên vai trò của người giáo viên  <br /> cũng rất quan trọng trong việc tuyên truyền các bậc phụ  huynh cần chú ý hơn và tận  <br /> dụng những điều đơn giản ở nhà để góp phần hình thành kỹ năng cho trẻ.<br /> Ví dụ:  Giáo viên có thể  thông qua cuộc họp phụ  huynh, giáo viên cần trao đổi  <br /> những nội dung ngắn gọn, dễ  hiểu, dễ  thực hiện và mang tính thuyết phục cao. Giáo <br /> viên có thể kể những mẩu chuyện vui, hấp dẫn, nhẹ nhàng, chứa đựng những bài học <br /> bổ ích về cách nuôi dạy trẻ. Ví dụ trong câu chuyện “ Qủa trứng”<br /> Cậu bé 6 tuổi đang háo hức chờ mẹ bóc vỏ quả trứng cho ăn. Vừa cầm quả trứng  <br /> lên thì chuông điện thoại reo, sau khi nghe điện thoại, người mẹ vội vàng ra khỏi nhà, <br /> trước khi đi bà mẹ dặn cậu con trai, con ở nhà và tự ăn trứng đi nhé, mẹ có việc phải đi <br /> ra ngoài ngay bây giờ”. Đến trưa khi bà mẹ về thì quả trứng vẫn còn y nguyên trên bàn.  <br /> Bà mẹ  hỏi tại sao con không ăn trứng”. Cậu bé mếu máo trả  lời: “con rất đói, con rất <br /> muốn ăn nhưng chẳng có ai bóc trứng cho con ăn cả mẹ  ạ”. Bà mẹ  nhìn con bỡ ngàng  <br /> bối rối…và bà đã hiểu ra một điều gì đó.<br /> Thông qua câu chuyện ngắn gọn trên, phụ  huynh sẽ  tự  đúc rút ra cho mình một  <br /> kinh nghiệm trong cách hình thành kỹ năng cho trẻ.<br /> Giáo viên nên khuyến khích cha mẹ tạo điều kiện cho trẻ  được làm những việc  <br /> mà khi chúng có thể tự làm, trẻ sẽ cảm thấy vui và thoải mái. Cha mẹ tạo cơ hội để trẻ <br /> tự  phục vụ  bản thân như: Tự  rửa mặt, chải răng, thay quần áo, tự  chọn quần áo, đồ <br /> dung cá nhân chuẩn bị đi học….<br /> Người lớn dạy trẻ số điện thoại của bố mẹ và số điện thoại cần thiết khác như <br /> là công an, cứu hỏa, cấp cứu để trẻ có thể tự bảo vệ bản thân trong những trường hợp  <br /> nguy hiểm.<br /> Hãy cho trẻ chơi và bày đồ chơi theo ý thích của trẻ, đừng bao giờ cấm đoán hay <br /> la mắng trẻ. Điều quan trọng là hãy để  trẻ  tự  thu dọn đồ  chơi sau khi chơi xong. Cha  <br /> mẹ có thể cùng thu dọn nhưng tuyệt đối không bao giờ làm thay cho trẻ. Trong các dịp <br /> tết lễ, cha mẹ nên tạo cơ hội khuyến khích trẻ  tham gia dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, <br /> phụ  ông bà lau lá bánh chưng, bánh tét, cùng bố  trang trí cây mai, cây quất, hay đi chợ <br /> cùng mẹ….<br /> ­ Biện pháp 4: Hình thành kỹ năng xã hội cho trẻ mọi lúc, mọi nơi<br /> Trong cuộc sống hàng ngày có rất nhiều cơ hội để trẻ tương tác xã hội. Các rắc <br /> rối thường xuất hiện khi trẻ phải giải quyêt vấn đề. Trẻ có thẻ  tự  độc lập giải quyết <br /> vấn đề hoặc cần được giúp đỡ khi cần.<br /> Giáo viên cần tận dụng những lần đụng độ này như là những cơ hội để giúp trẻ <br /> hiểu được những cảm xúc của chúng và cảm xúc của người khác.<br /> Việc hình thành kỹ năng xã hội cho trẻ không phải một sớm một chiều mà nó nó  <br /> là một quá trình dài và đòi hỏi rất nhiều thời gian để rèn luyện. Đó là một sự lặp đi lặp <br /> lại một thao tác, một hành vi nào đó, dần dần nó sẽ    trở  thành kỹ  năng đối với trẻ.  <br /> Những kỹ  năng đầu tiên và quan trọng nhất của đứa trẻ  luôn được tiếp nhận và rèn <br /> luyện trong một môi trường tự nhiên, đó chính là môi trường tự nhiên trong xã hội.<br /> Ở  trường mầm non dưới sự  hướng dẫn của giáo viên sẽ  góp phần không nhỏ <br /> trong việc hình thành kỹ năng cho trẻ. Giáo viên tận dụng các thời điểm trong ngày, bất <br /> cứ khi nào có cơ hội  và cảm thấy trẻ hứng thú.<br /> Ví dụ: Khi có một vài trẻ đang chờ đến lượt để  chơi đu quay và một trẻ  khác ở <br /> đâu chạy đến xếp ngay  ở  đầu hàng, lúc này giáo  viên có thể  nêu các hành động đúng <br /> thông qua lời nhận xét:   Khi chơi thì chúng ta phải chờ  đến lượt vì nếu mọi người <br /> không chờ đến lượt của mình thì những bạn đang chờ  sẽ  không chơi được và các bạn <br /> sẽ cảm thấy buồn.<br /> Không có đứa trẻ nào sinh ra đã là đứa trẻ hư, không có học sinh nào bản chất là <br /> học sinh cá biệt, mọi đứa trẻ  nếu được nhận phương pháp giáo dục phù hợp đều sẽ <br /> nên người. Điều quan trọng  hình thành kỹ  năng cho trẻ  là phụ  thuộc vào cách dạy dỗ <br /> con cái của các bậc phụ huynh và phương pháp trang bị kiến thức về cuộc sống của cha  <br /> mẹ, các cô giáo dành cho trẻ. <br /> c) Mối quan hệ giữa các biện pháp<br /> Tất cả các biện pháp khi dạy kỹ năng sống cho trẻ  đều quan trọng và luôn hỗ  trợ  cho <br /> nhau.<br /> d) Kết quả khảo nghiệm<br /> Để  có được kết quả  khảo sát tôi sử  dụng các phương pháp quan sát trẻ  để  theo  <br /> dõi một cách có kế  hoạch, có hệ  thống và phân tích những thông tin mình thu thập  <br /> được. Đánh giá thông qua quan sát các hoạt động của trẻ được thực hiện thường xuyên, <br /> liên tục và có những tác dụng nhất định như: Giúp giáo viên thấy được hành động và <br /> quá trình hoạt động của trẻ từ đó dễ dàng quan sát các hoạt động của trẻ hàng ngày, các  <br /> sản phẩm của trẻ  thông qua các hoạt động như: Đọc thơ, kể  chuyện, đóng kịch, tạo  <br /> hình và các hoạt động khác. Đánh giá thông qua nhật ký của lớp và thông qua ý kiến của <br /> phụ huynh. Sau khi thu thập thông tin và đã có những bài tập và câu hỏi đánh giá trẻ để <br /> xem khi thực hiện các giải pháp này thì trẻ đã học được những gì, tiếp thu được những <br /> gì, giáo viên đã làm được gì sau khi sử dụng các phương pháp đó thì tôi đã có kết quả <br /> như sau.<br /> KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM<br /> Được biểu hiện qua bảng sau<br /> Mức độ<br /> Kỹ năng Đầu năm Cuối năm Tăng<br /> SL % SL % S L %<br /> *   Kỹ   năng   giao   tiếp   có   hiệu  <br /> quả 5 21,7 11 47,8 6<br /> 26<br /> ­   Biết   khởi   xướng   và   duy   trì <br /> cuộc trò chuyện, chờ  đến lượt <br /> khi trò chuyện với người khác.<br /> 7 30,4 9 39,1 2<br /> * Kỹ năng xã hội 8,6<br /> ­ Trẻ  biết chia sẻ  đồ  chơi với <br /> bạn, biết nhường nhịn nhau khi <br /> chơi, biết chờ đến lượt giúp đỡ <br /> người khác cùng làm, biết an ủi <br /> bạn khi bạn có chuyện buồn. 9 39,1 3 13<br /> <br /> *Kỹ năng giao tiếp<br /> ­ Trẻ mạnh dạn, tự tin khi giao  2 8,6 0 0<br /> tiếp với người lớn, có khả năng <br /> tập trung chú ý, ghi nhớ và lắng <br /> nghe.<br /> <br /> <br /> Lúc đầu khi chưa sử  dụng phương pháp đưa một số   kỹ  năng xã hội lồng ghép <br /> vào trong tiết dạy, dạy trẻ mọi lức mọi nơi thì  một số cháu còn rụt rè, nhút nhát nhưng  <br /> khi sử dụng phương pháp này trẻ học tích cực hơn,  các cháu có tính tự lập, chủ  động  <br /> trong các hoạt động và kết quả cháu tiếp thu lượng kiến thức cũng cao hơn. Khi được <br /> trang bị tốt các kỹ năng cần thiết trước khi vào lớp 1 thì tỉ  lệ  trẻ  học sinh giỏi tăng và  <br /> có một số cháu được chọn đi thi vở sạch chữ đẹp hay thi làm toán trên mạng.<br /> Giá trị khoa học: Với đề tài này giúp cho quá trình dạy học của cô không bị gò bó, không <br /> mang tính chất áp đặt như  trước. Và qua đây giáo viên có thể phát huy được khả  năng  <br /> sáng tạo của mình thông qua việc làm đồ dùng đồ  chơi, thông qua việc tìm tòi trau dồi  <br /> thêm hiểu biết cho bản thân. Trẻ  được học một cách nhẹ  nhàng và làm thỏa mãn nhu  <br /> cầu được chơi, được học, được làm mọi việc của trẻ. Hình thành kỹ năng sống cho trẻ <br /> góp phần gúp cho giáo viên bớt đi những công việc đơn giản hàng ngày để trẻ được lao  <br /> động tự phục vụ cho bản thân.<br /> PHẦN III<br /> KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> 1. Kết luận<br /> Chuẩn bị  cho trẻ  kỹ  năng sống là việc làm cần thiết cấp bách, phải được tiến <br /> hành một cách nghiêm túc. Chính vì vậy cần nắm vững nội dung và tầm quan trọng của <br /> việc chuẩn bị  kỹ  năng sống cho trẻ. Chuẩn bị  cho trẻ  vốn tri thức, biểu tượng và kỹ <br /> năng thực hiện hoạt động trí óc nhất định. Hình thành cho trẻ kỹ năng điều khiển hành  <br /> vi của mình, biết điều khiển hành động cử chỉ việc làm phù hợp với yêu cầu chung của  <br /> xã hội, của gia đình, của nhà trường, tập thể lớp. Hình thành những động cơ kích thích <br /> trẻ học tập, làm cho trẻ thích đi học, muốn được học và xem đó là một công việc thích <br /> thú, hấp dẫn, quan trọng cần phải làm.<br /> Cần hướng dẫn trẻ các kỹ năng vận động khéo léo đôi bàn tay, giúp trẻ  diễn đạt ngôn <br /> ngữ rõ ràng, mạch lạc.<br /> 2. Kiến nghị<br /> Để  thực hiện tốt đề  tài này chúng tôi những người làm công tác giáo dục trực  <br /> tiếp đứng lớp giảng dạy trên địa bàn có cả  dân tộc thiểu số, một số  phụ  huynh chưa  <br /> thực sự  quan tâm đến việc học của con em mình, còn một số  phụ  huynh lại quá coi  <br /> trong việc học của con em mình mà lại quên đi rằng chuẩn bị  kỹ  năng sống cho trẻ <br /> cũng là một trong những việc làm hết sức quan trọng và cần phải được tiến hành <br /> thường xuyên và liên tục. Để  chuẩn bị  kỹ  năng sống cho trẻ  ngày càng tốt hơn, hứng  <br /> thú hơn rất mong các cấp lành đạo quan tâm hơn nữa trong việc mở các buổi tập huấn  <br /> về  rèn luyện kỹ  năng sống cho trẻ, bổ  sung thêm trang thiết bị, đồ  dùng cho các môn  <br /> học để   phục vụ  cho các tiết dạy được tốt hơn. Bản thân tôi sẽ  luôn cố  gắng và cố <br /> gắng hơn nữa trong việc làm thêm đồ  dùng, đồ  chơi và tạo mọi điều kiện để  trẻ  tiếp <br /> thu bài được tốt hơn. Cố gắng tuyên truyền để  các bậc cha mẹ  phụ  huynh hiểu được  <br /> tầm quan trọng khi chuẩn bị kỹ năng sống cho trẻ.<br /> Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này, mặc dù được sự giúp đỡ của ban giám  <br /> hiệu nhà trường và các chị em đồng nghiệp nhưng không tránh khỏi những thiếu sót rất  <br /> mong được sự đóng góp ý kiến của ban lãnh đạo cấp trên để sáng kiến đạt kết quả cao <br /> hơn.<br /> Buôn Trấp, ngày 20 tháng 3 năm 2017<br />                                                                                                          Người viết<br /> <br /> <br />                                                                                                             Nguyễn Thị Như <br /> Ngọc<br />  NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM CẤP TRƯỜNG<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> <br /> <br />                                                                  CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br />  NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………………<br />  PHỤ LỤC<br /> PHẦN I<br /> MỞ ĐẤU<br /> 1. Lý do chọn đế tài<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ<br />        a) Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br />        b) Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu.<br /> 4. Giới hạn nghiên cứu<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> PHẦN II<br /> NỘI DUNG<br /> 1. Cơ sở lý luận<br /> 2. Thực trạng<br /> 3. Các biện pháp<br /> <br /> a) Mục tiêu của biện pháp<br /> b) Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp<br /> ­ Biện pháp 1: Tạo niềm vui ở trẻ khi có bạn<br /> ­ Biện pháp 2: Sử dụng tình huống có vấn đề nhằm hình thành cho bé một số kỹ <br /> năng cần thiết.<br />  ­ Biện pháp 3: Hướng dẫn cha mẹ về nội dung và cách rèn luyện kỹ  năng sống <br /> cho trẻ.<br /> ­ Biện pháp 4 Hình thành kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc, mọi nơi<br /> c) Mối quan hệ giữa các biện pháp<br /> d) Kết quả khảo nghiệm<br /> PHẦN III<br /> KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> 1. Kết luận<br /> 2. Kiến nghị<br /> <br />                                                  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> STT Tên tài liệu Tác giả<br /> <br /> 1 Tổ   chức   hoạt   động   giáo   dục   cho   trẻ   ở  Nguyễn Thị Hằng<br /> trường mầm non.<br /> <br /> 2 Sưu tầm các tài liệu có liên quan đến đề  Tập thể giảng viên trường <br /> tài   trong   quá   trình   học   tại   trường   Cao  cao   đẳng   sư   phạm   TW <br /> đẳng SPTW Nha Trang. Nha Trang<br /> <br /> 3 Sách nghiên cứu khoa học Tập   thể   giáo   viên   trường <br /> cao   đẳng   sư   phạm   TW <br /> Nha Trang<br /> <br /> 4 Tạp chí giáo dục mâm non Bộ giáo dục và đào tạo<br />