SKKN: Một vài kinh nghiệm rèn kỹ năng đọc đúng cho học sinh lớp Một dân tộc thiếu số ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu

Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> I. PHẦN MỞ ĐÀU<br /> 1.  Lý do chọn đề tài <br /> Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Non sông Việt Nam có trở <br /> nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để  sánh <br /> vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở <br /> công học tập của các em”. Thực hiện lời dạy đó của Người, thế  hệ  trẻ  đã và  <br /> đang ra sức học tập, phấn đấu để đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu và  <br /> từng bước sánh vai với các cường quốc năm châu trên thế  giới. Quá trình học <br /> tập, phấn đấu của thế hệ  trẻ là một quá trình phát triển lâu dài. Để  sau này trở <br /> thành những chủ nhân góp phần dựng xây đất nước thì mỗi cá nhân phải có sự <br /> rèn luyện và nỗ lực ngay từ đầu. Sự phát triển của mỗi cá nhân có sự  đóng góp  <br /> quan trọng của người thầy, người cô, đặc biệt là lúc bắt đầu bước vào tuổi đi <br /> học.<br /> Trong xu thế  phát triển của đất nước hiện nay, từ  những thay đổi quan <br /> trọng về  kinh tế, xã hội, đòi hỏi giáo dục phải nâng cao chất lượng giảng dạy.  <br /> Để nâng cao chất lượng giảng dạy, mỗi giáo viên phải không ngừng học tập và  <br /> trao dồi kiến thức nhằm tìm ra phương pháp giảng dạy phù hợp để  truyền thụ <br /> cho học sinh.<br /> Ở trường tiểu học môn Tiếng Việt  có nhiệm vụ vô vùng quan trọng đó là  <br /> hình thành 4 kỹ năng: Nghe – nói ­ đọc – viết cho học sinh. Kỹ năng đọc là một <br /> trong số công cụ sử dụng trong học tập và trong giao tiếp. Kỹ năng đọc có nhiều <br /> mức độ: đọc đúng, đọc nhanh (lưu loát, trôi chảy), đọc có ý thức (thông hiểu  <br /> được nội dung những điều mình đọc hay còn gọi là đọc hiểu) và đọc diễn cảm.  <br /> Có đọc đúng thì mới viết đúng, mới hiểu được nội dung mình vừa đọc. Chính vì <br /> thế    kỹ năng đọc có một vị trí quan trọng không thiếu được trong chương trình <br /> môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học.<br />       Cùng với kỹ năng viết, kỹ năng đọc có nhiệm vụ lớn lao là trao cho các em <br /> cái chìa khóa để vận dụng chữ viết trong học tập. Khi biết đọc, biết viết các em <br /> có điều kiện nghe lời thầy giảng trên lớp, sử  dụng sách giáo khoa, sách tham <br /> khảo,...,từ đó có điều kiện học tốt các môn học học khác có trong chương trình. <br /> Đặc biệt đối với học sinh lớp 1 ­ lớp đầu cấp ­ các em  bắt đầu làm quen <br /> với: Nghe, nói, đọc, viết. Và kỹ năng đọc rất quan trọng, nếu kỹ năng đọc được <br /> rèn luyện tốt, hình thành tốt  ở  các em nó sẽ  giúp các em đọc tốt suốt cả  cuộc  <br /> đời, giúp các em phát triển tư duy, cảm nhận cái hay, cái đẹp trong mỗi bài học,  <br /> hiểu được nghĩa của tiếng, từ, câu, đoạn văn, bài văn mình vừa đọc, hiểu được  <br /> các lệnh các yêu cầu trong các môn học khác. Mặt khác ở lớp Một các em được <br /> tập đọc thành thạo, đọc đúng, đọc trôi chảy thì khi lên các lớp trên các em  nắm <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 1<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> bắt được những yêu cầu cao hơn của môn Tiếng Việt, sẽ  học vững vàng, học <br /> tốt hơn. Và các em sẽ ham học, tích cực trong học tập hơn.  Việc dạy đọc ở lớp <br /> 1 cũng quan trọng bởi từ chỗ các em còn phải đọc đánh vần từng tiếng đến việc  <br /> đọc thông thạo được một văn bản là việc tương đối khó với các em mà mục tiêu <br /> của giờ dạy Tiếng Việt là phải hướng đến giáo dục học sinh yêu tiếng Việt từ <br /> đó cảm nhận sự  giàu đẹp của âm thanh, sự  phong phú của ngữ  điệu trong môn <br /> học. Thế  nhưng hiện nay,  ở trường tiểu học, mặt âm thanh của ngôn ngữ, đặc  <br /> biệt ngữ điệu chưa được chú ý đúng mức. Đó là một trong những lý do mà học  <br /> sinh của chúng ta đọc và nói còn sai dấu thanh, sai ngữ nghĩa.  Chính vì những lý <br /> do trên mà tôi chọn đề tài  “ Một vài kinh nghiệm rèn kỹ năng đọc đúng cho <br /> học sinh lớp Một dân tộc thiếu số ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu” .<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> Mục tiêu: Thực hiện đề tài này với mục đích nâng cao khả năng đọc đúng  <br /> và tìm ra biện pháp hữu hiệu khắc phục, giải quyết triệt để lỗi phát âm sai tiếng <br /> Việt của học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số. Từ đó góp phần nâng cao chuyên môn <br /> nghiệp vụ cho bản thân, nâng cao chất lượng đọc của học sinh nhất là đọc hiểu <br /> tiếng Việt, dần dần nâng cao chất lượng môn học tiếng Việt của học sinh lớp 1  <br /> dân tộc thiểu số, góp phần đưa chất lượng giáo dục ngày một tốt hơn. <br /> Nhiệm vụ của đề tài: Tìm ra được biện pháp giúp học sinh đọc đúng, biết <br /> sửa sai trong quá trình phát âm tiếng Việt để  học tốt môn Tiếng Việt. Khắc <br /> phục được những lỗi mà học sinh thường mắc phải để mỗi giáo viên có hướng <br /> rèn luyện, bồi dưỡng hiệu quả  việc phát âm tiếng Việt của học sinh dân tộc  <br /> thiểu số khi bắt đầu bước vào lớp đầu cấp.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kỹ năng đọc đúng cho học sinh lớp Một dân tộc  <br /> thiếu số ở trường tiểu học Võ Thị Sáu.<br /> 4. Giới hạn của đề tài<br /> Học sinh lớp 1A, Trường Tiểu học Võ Thị Sáu, xã Ea Bông, huyện Krông <br /> Ana, tỉnh Đắk Lắk năm học 2016 – 2017 ( từ tháng 9/2016 đến tháng 3/2017).  <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> ­ Phương pháp nghiên cứu tài liệu<br /> ­ Phương pháp trải nghiệm thực tế<br /> ­ Phương pháp quan sát<br /> ­ Phương pháp thống kê, tổng hợp<br /> <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 2<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> II. PHẦN NỘI DUNG <br /> 1. Cơ sở lý luận <br /> Như chúng ta đã biết “Ngôn ngữ  là phương tiện quan trọng nhất của loài <br /> người ” (Lê Nin) .“Ngôn ngữ là hiện thực trực tiếp của tư tưởng ”(Mác).<br /> Ngôn ngữ là phương tiện biểu hiện tâm trạng, tình cảm. Chức năng quan  <br /> trọng của ngôn ngữ  đã quy định sự  cần thiết nghiên cứu sâu sắc kỹ  năng đọc <br /> trong phân môn Tiếng Việt và trong hệ thống giáo dục nhà trường. Có đọc thông  <br /> thì mới viết thạo, mới hiểu được nội dung mình vừa đọc. Học sinh lớp một chỉ <br /> hoàn thành chương trình khi các em biết đọc chữ .<br />       Chúng ta đều nhận thức sâu sắc rằng, môn Tiếng Việt  ở  tiểu học rèn  <br /> luyện cho học sinh cả bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết song mục tiêu của việc <br /> dạy và học Tiếng Việt ở lớp một là đem lại cho các em kỹ năng đọc đúng, viết <br /> đúng. Ngoài ra còn làm giàu vốn từ, biết nói đúng các mẫu câu ngắn và tạo cho <br /> các em sự  ham thích thơ  văn. Đây là điều kiện chuẩn bị để  các em học tốt hơn  <br /> môn Tiếng Việt  ở các lớp trên . Khả năng nhận thức, tư duy, tưởng tượng, tình <br /> cảm, trí nhớ và nhân cách học sinh đang được hình thành. Học sinh lớp Một hồn  <br /> nhiên, ngây thơ, trong sáng, hiếu động, tò mò, thích hoạt động, thích khám phá, <br /> hay bắt chước. Vì vậy  sự phát triển nhân cách của học sinh Tiểu học phụ thuộc  <br /> phần lớn vào quá trình dạy học và giáo dục của thầy, cô giáo trong nhà trường.  <br /> Nghe, nói, đọc, viết là bốn kĩ năng cơ bản của môn Tiếng Việt, để  đạt các yêu  <br /> cầu so với chuẩn kiến thức kĩ năng theo quyết định số 16/2006/ QĐ­ BGD& ĐT  <br /> ban hành ngày 15 tháng 5 năm 2006. Rèn kĩ năng đọc đúng cho học sinh lớp Một  <br /> góp phần giúp các em  hiểu, cảm thụ văn học, rèn luyện tình cảm đạo đức, ý chí,  <br /> ý thức, hành động đúng cho trẻ, phát triển khả năng học tập các môn học khác là <br /> điều kiện phát triển toàn diện cho học sinh Tiểu học trong giai đoạn hiện nay.  <br /> Nhân cách học sinh Tiểu học phát triển đúng đắn hay lệch lạc phụ  thuộc vào  <br /> quá trình giáo dục của người thầy mà trong đó phương tiện chủ yếu là nghe, nói, <br /> đọc, viết có được trong quá trình học tập. Dạy đọc đặc biệt là chú trọng việc <br /> rèn phát âm tiếng Việt cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số, đòi hỏi người thầy <br /> phải phát âm chuẩn và có phương pháp dạy học phù hợp với đặc điểm tâm sinh  <br /> lí của học sinh Tiểu học. Ngày nay với sự  phát triển tiến bộ  của khoa học, xã <br /> hội, giáo dục cần đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết của học sinh Tiểu học và tăng <br /> cường giáo dục đạo đức, nhân cách, rèn kỹ năng sống cho trẻ. <br /> Trường tiểu học Võ Thị Sáu có 97,5% học sinh dân tộc thiểu số. Các em <br /> gặp không ít khó khăn trong cuộc sống, sinh hoạt, học tập đó là: thiếu điều kiện  <br /> học tập, quá trình học không liên tục, kiến thức nắm không vững chắc, thiếu  <br /> động cơ  học tập. Biết đọc, biết viết là mục tiêu số  một  ở  học sinh Tiểu học.  <br /> Vốn tiếng Việt là rất cần thiết trước khi học chữ. Không biết hoặc biết ít tiếng  <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 3<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> Việt là trở ngại lớn nhất cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số. Tập nói tiếng Việt <br /> là nhiệm vụ đầu tiên với các em. Học sinh dân tộc cần có vốn tiếng Việt trước  <br /> để  học chữ. Bộ  giáo dục  đã có  nhiều văn bản chỉ  đạo như  công văn 9832/  <br /> BGD&ĐT ­ GDTH ngày 1 tháng 9 năm 2006, công văn 9890/ BGD&ĐT – GDTH <br /> ngày 17 tháng 9 năm 2007 về  việc hướng dẫn nội dung, phương pháp giáo dục <br /> cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Ngày 9 tháng 8 năm 2008, Bộ Giáo dục và  <br /> Đào tạo đã tổ  chức hội nghị  "Triển khai các phương án tăng cường tiếng Việt <br /> (lớp 1) cho học sinh dân tộc thiểu số  ". Tại hội nghị, xuất phát từ  những quan  <br /> điểm, lý luận giáo dục và cách tiếp cận gắn với đặc điểm học sinh dân tộc các  <br /> vùng miền, năm phương án về chủ đề  này đã được trình bày, và trao đổi ý kiến  <br /> rộng rãi. Đó là:   Chuẩn bị  tiếng Việt cho trẻ  mẫu giáo trước tuổi đến trường  <br /> (Vụ  GD Mầm non). Dạy tiếng Việt trên cơ  sở  tiếng mẹ  đẻ  trong chương trình <br /> song ngữ Ê­ đê ­ Việt (Vụ GD Dân tộc).  Nghiên cứu thử nghiệm giáo dục song  <br /> ngữ  dựa trên tiếng mẹ  đẻ  (Trung tâm Nghiên cứu GD dân tộc). Dạy học tăng  <br /> cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số  ở lớp 1(Nhóm tăng cường năng <br /> lực dạy và học­ Dự  án PEDC).  Dạy học lớp 1 cho học sinh dân tộc chưa biết  <br /> nói tiếng Việt (Trung tâm Công nghệ GD). Công văn số 8114/ BGD&ĐT­ GDTH <br /> V/v nâng cao chất lượng dạy học cho học sinh dân tộc thiểu số ban hành ngày 15  <br /> tháng 9 năm 2009. <br /> 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu<br /> a. Thuận lơi, khó khăn<br /> * Thuận lợi<br /> Về giáo viên<br /> Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo các cấp về  chuyên môn  <br /> đã tổ  chức các buổi sinh hoạt chuyên môn bồi dưỡng cho giáo viên, cung cấp  <br /> đầy đủ tài liệu, phương tiện giảng dạy. <br /> Được sự giúp đỡ của Ban Giám Hiệu trường: tổ chức thao giảng, dự giờ <br /> hàng tháng, tổ chức những buổi họp chuyên đề thảo luận về chuyên môn để rút  <br /> ra những ý kiến hay, những đề  xuất kinh nghiệm tốt áp dụng trong việc giảng  <br /> dạy.<br /> Một số giáo viên trong trường có tay nghề vững, lâu năm trong công tác, có <br /> nhiều kinh nghiệm, có  tinh thần trách nhiệm cao và sẵn sàng giúp  đỡ  đồng <br /> nghiệp về  chuyên  môn cũng  như  cách  tháo  gỡ   những  khó   khăn khi  gặp các <br /> trường hợp học sinh khó khăn về học tập cũng như phẩm chất.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 4<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> Bản thân có kinh nghiệm dạy lớp 1.<br /> Về học sinh<br /> Ở độ 6 ­ 7 tuổi, đa số các em còn rất ngoan, dễ vâng lời, nghe lời cô giáo, <br /> thích học tập và thi đua với các bạn, dễ khích lệ động viên khen thưởng vv….<br /> Một số cha mẹ học sinh có ý thức trách nhiệm đến việc học tập rèn luyện <br /> của con em,  không khoán trắng cho nhà trường cho giáo viên và phối hợp với  <br /> giáo viên trong việc giúp con em mình học tập như: Chuẩn bị đầy đủ sách vở, đồ <br /> dùng học tập, thường xuyên nhắc nhở và tạo điều kiện tốt cho con em đến lớp  <br /> cũng như học tập ở nhà.<br /> Đa số  các em học sinh được làm quen tiếng Việt ngay sau khi tuyển sinh  <br /> vào lớp Một.<br /> 100% học sinh được học 8 buổi / tuần. <br /> * Khó khăn <br /> Về nhà trường: Cơ sở vật chất chưa đáp ứng với nhu cầu giảng dạy.<br /> Về  giáo viên: Năng lực không đồng đều, số  giáo viên là người dân tộc  <br /> thiểu số trong khối chiếm 75% .<br /> Tranh  ảnh minh họa có sẵn cho môn Tiếng Việt còn hạn chế. Giáo viên <br /> còn mất thời gian đầu tư vào làm đồ dùng dạy học.<br /> Về học sinh<br /> Năm học 2016 – 2017, học sinh dân tộc thiểu số không được cấp phát đầy  <br /> đủ sách vở nên một số em đi học còn thiếu sách vở, đồ dùng học tập. Trong lớp  <br /> có  85% học sinh là người đồng bào dân tộc thiểu số, tỉ lệ học sinh con hộ nghèo <br /> 45%. <br />      Trình độ  học sinh trong lớp không đồng đều. Bên cạnh những em phát  <br /> triển,<br />  học tốt, tiếp thu nhanh vẫn còn một số em khó khăn về thể chất, bé nhỏ hơn so <br /> với các bạn bình thường kèm theo phát triển chậm về  trí nhớ, học trước quên  <br /> sau, chậm tiến. Một số em chưa biết cách cầm bút, chưa nhớ các chữ cái, không <br /> có khả năng ghi nhớ. Một số em  chưa có ý thức trong học tập và không muốn đi <br /> học. <br />      Do đặc trưng người dân tộc Ê­ đê các em chủ  yếu   phát âm sai  ở  dấu <br /> thanh, một số phụ âm đầu như p / ph ;  r/d  và vần như êch/ êt; eo/oe,…<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 5<br />  Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Đa số  các em con nhà nông nên chưa được cha mẹ  quan tâm đúng mức <br /> đến việc học tập, chưa tạo điều kiện tốt để  kèm cặp con em mình học bài, đọc  <br /> bài ở nhà.<br /> Trong quá trình truyền thụ  kiến thức một số  học sinh hay nghỉ học, tiếp  <br /> thu  bài chậm cộng với số học sinh lưu ban của năm học trước, số học sinh ham  <br /> chơi không học bài làm cho giáo viên lớp một vốn đã khó khăn nay lại càng khó  <br /> khăn hơn.<br /> b. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động<br /> Trong những năm gần đây nhờ  sự  quan tâm chỉ  đạo sát sao của Phòng <br /> GD&ĐT, sự  quan tâm phối hợp của địa phương, sự  chỉ  đạo linh hoạt của Ban <br /> lãnh đạo nhà trường, sự  nỗ  lực của các anh chị  em giáo viên và sự  hợp tác của  <br /> cha mẹ học sinh đã tạo nên nguồn động lực lớn thúc đẩy việc dạy và học ngày <br /> càng đi vào khuôn khổ, nề nếp đối với thầy và trò. <br /> Bên cạnh đó việc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ   ở  một số  giáo viên <br /> còn hạn chế, bởi:<br /> Một vài đồng chí giáo viên tuổi cao, một số  giáo viên là người dân tộc <br /> thiểu số khả năng ứng dụng công nghệ thông tin hạn chế.<br /> Một vài giáo viên chưa biết vận dụng các nguyên tắc dạy học môn Tiếng <br /> Việt trong thực hành giảng dạy. <br /> Việc   chuẩn   bị     bài   và   lập   kế   hoạch   bài   dạy   chưa   cụ   thể,   vận   dụng <br /> phương pháp dạy học chưa linh hoạt, chưa đảm bảo quy trình và đặc trưng bộ <br /> môn.<br /> Việc hướng dẫn học sinh sửa sai chưa kịp thời, chưa tỉ m ỉ, ch ưa quan tâm <br /> đến việc học tập và sử dụng tiếng phổ thông cho các em ở tại gia đình và trong  <br /> cộng đồng. Việc sử dụng đồ dùng, thiết bị  trong quá trình dạy của thầy và học  <br /> của trò chưa hiệu quả.<br /> Một số giáo viên chưa đầu tư về chuyên môn.<br /> Một số  giáo viên chưa coi trọng việc đọc mẫu nên phát âm (đọc mẫu)  <br /> chưa đúng với chuẩn. Một số  giáo viên còn phát âm theo ngôn ngữ  địa phương <br /> các vùng miền của mình nên rất khó khăn khi rèn đọc tiếng Việt cho học sinh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 6<br />  Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br />     Một số  giáo viên chưa chú ý đến việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ <br /> chức dạy học làm thế  nào để  các đối tượng học sinh nắm được kiến thức <br /> biết đọc , biết viết. <br />            Nguyên nhân là do giáo viên phải dạy nhiều môn, một số giáo viên tuổi <br /> cao nên chưa theo kịp sự đổi mới, chưa chịu khó tìm tòi những phương pháp <br /> dạy học hữu hiệu trong giảng dạy. Vì thế chưa tạo hứng thú lôi cuốn được <br /> sự  tập trung chú ý nghe giảng của học sinh. Bên cạnh đó tiếng Việt lại là <br /> ngôn ngữ thứ hai của các em học sinh dân tộc thiểu số, đây là kiến thức mới  <br /> mẻ đối với các em.<br /> c. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra  <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 7<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> Năm học 2016 – 2017, tôi được phân công dạy lớp 1A và trực tiếp giảng dạy  <br /> môn Tiếng Việt. Khả  năng học tập của các em chưa đồng đều, có em đọc <br /> viết rất tốt nhưng vẫn có em chỉ  biết đánh vần, có em chưa biết đọc. Tuy  <br /> nhiên với các em học sinh lớp Một dân tộc thiểu số thì tiếng Việt là môn học  <br /> mà các em gặp rất nhiều khó khăn. Cho nên, khi dạy môn Tiếng Việt  nhất là  <br /> trong thời gian đầu năm, các em rất lúng túng khi sử  dụng đồ  dùng học tập  <br /> và tham gia đọc, viết bài. Thực tế  cho ta thấy việc giúp học sinh lớp 1 dân  <br /> tộc thiểu số học tốt tiếng Việt là việc làm cần thiết. Rèn phát âm tiếng Việt  <br /> là nhiệm vụ  rất quan trọng đối với giáo viên Tiểu học. Do đó, vấn đề  dạy  <br /> rèn phát âm tiếng Việt hiện nay đang được quan tâm, chú trọng. Có nhiều <br /> chuyên đề, phương pháp đặt ra nhằm nâng cao chất lượng phát âm tiếng  <br /> Việt, chất lượng đọc cho sinh lớp 1. Đối với học sinh dân tộc thiểu số, tiếng  <br /> Việt không phải là ngôn ngữ duy nhất để các em tiếp thu kiến thức và nhận <br /> biết thế  giới xung quanh, các em đến trường với một ngôn ngữ  hoàn toàn  <br /> khác ngôn ngữ  thường sử  dụng tiếng mẹ   đẻ, bởi vậy tiếng mẹ   đẻ   ảnh <br /> hưởng nhiều đến quá trình học tiếng Việt của trẻ. Một số  giáo viên chưa  <br /> chú ý đến việc rèn phát âm cho học sinh, chưa thấy được tầm quan trọng của  <br /> việc đọc đúng, đọc tốt có tác dụng cao trong quá trình dạy học và chưa hiểu <br /> hết tầm quan trọng của môn học Tiếng Việt trong hệ  thống giáo dục quốc  <br /> dân. Một số  giáo viên thì đã thực hiện tuy nhiên việc thực hiện chưa đúng <br /> cách, chưa phù hợp với thực tế dẫn đến hiệu quả đạt được chưa cao. Đa số <br /> học sinh mặc dù đã được học qua trường mầm non nhưng chưa nắm được  <br /> 29 chữ  cái. Một số  em gia đình khó khăn cha mẹ  đi làm xa không quan tâm <br /> nhắc nhở các em học tập. Một số em gia đình không hòa thuận, bố mẹ không <br /> chung sống với nhau nữa phải  ở với ông bà nên thiếu sự  giúp đỡ, an ủi khi  <br /> học tập. Một số em hay nghỉ học theo cha mẹ đi làm nên tiếp thu kiến thức  <br /> không liền mạnh dẫn đến không đọc, viết được. Một số em do tuổi lớn, khó <br /> khăn về  học khả  năng tiếp thu bài hạn chế. Nhận thức được sự  cần thiết <br /> của việc nghe, nói, đọc, viết tiếng Việt đối với các em học sinh lớp 1 dân  <br /> tộc thiểu số, tôi đã tìm tòi đổi mới hình thức tổ chức, đổi mới phương pháp <br /> dạy học với mục đích nâng cao kĩ năng đọc đúng nhằm nâng cao hiệu quả <br /> học môn tiếng Việt đối với học sinh dân tộc thiểu số.<br /> Việc học tiếng Việt với học sinh dân tộc thiểu số đặc biệt là học sinh lớp  <br /> 1 chủ  yếu học qua các hoạt động  ở  trường.  Ở  nhà, các em ít được giao tiếp  <br /> bằng tiếng Việt bởi lẽ vốn tiếng Việt của bố mẹ, anh, chị và những người sống  <br /> xung quanh các em còn hạn chế. Chính vì vậy các em không được tiếp cận vốn <br /> tiếng Việt do người thân mang lại cho nên việc dạy học tiếng Việt đối với học <br /> sinh lớp 1 càng khó khăn đối với các thầy, cô giáo, những người tâm huyết với <br /> nghề dạy trẻ nhất là những người đang trực tiếp tham gia giảng dạy trong vùng  <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 8<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó một số gia đình còn cho con em nghỉ học đi nương <br /> đi rẫy trong dịp mùa màng. Một số em ít được cha mẹ quan tâm nhắc nhở các em <br /> đi học, còn đổ lỗi và đẩy trách nhiệm cho giáo viên. Việc đi học không đều cũng <br /> ảnh hưởng đến việc học tập của các em. Lớp học có nhiều đối tượng khác  <br /> nhau, việc phân chia kiến thức trong một tiết học còn nhiều khó khăn và hạn <br /> chế.<br /> Đặc biệt ở lớp tôi dạy với 85% là học sinh dân tộc thiểu số, hoàn cảnh gia <br /> đình nhiều em gặp không ít khó khăn do đó các em đi học còn thiếu thốn nhiều  <br /> thứ cụ thể có em chưa có sách vở, có em chưa có bộ quần áo đồng phục, có em  <br /> đến lớp quên bút, quên chì, quên bảng con. Thậm chí có em còn không có cặp  <br /> đựng sách mà chỉ đựng sách vở bằng chiếc túi ni lông nên việc mất đồ dùng học <br /> tập xảy ra thường xuyên,… Do ảnh hưởng của tiếng mẹ nên đa số  các em tiếp  <br /> thu bài chưa tốt, khả năng ghi nhớ chậm. Do đó việc dạy học tiếng Việt cho các <br /> em lại càng khó hơn.      <br /> 3. Nội dung và hình thức của giải pháp <br /> a. Mục tiêu của giải pháp<br /> Việc rèn kĩ năng đọc đúng tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số là việc  <br /> làm cấp bách nhằm giúp các em học tốt môn Tiếng Việt. Thông qua đó phát  <br /> triển các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết cho các em. Giúp học sinh hiểu nội dung  <br /> kiến thức được học, mở rộng vốn từ, khắc sâu kiến thức, nắm chắc âm vần vừa <br /> học, biết vận dụng vào từng trường hợp cụ thể. Từ đó nâng cao chất lượng dạy  <br /> học môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số, biết sử dụng tiếng phổ <br /> thông vào trong cuộc sống hằng ngày, giúp các em hòa nhập với cộng đồng. Đó  <br /> cũng là giúp các em có kĩ năng giao tiếp, kĩ năng sống tốt trong cuộc sống hằng <br /> ngày.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> b. Nôi dung và cách thức thực hiện giải pháp<br /> Để giúp học sinh rèn luyện và phát triển kỹ năng đọc đúng tôi đã áp dụng  <br /> những biện pháp sau:<br /> Giải pháp thứ nhất. Nắm bắt thực trạng của lớp<br /> Mặc dù đã được nhận bàn giao học sinh mẫu giáo 5 tuổi ở cuối năm học <br /> trước, xong khi được phân công chủ nhiệm lớp, tôi tiến hành tìm hiểu để biết rõ  <br /> số  học sinh trong lớp đi học Mẫu Giáo chuyên cần và số  học sinh đi học chưa  <br /> chuyên cần. Tìm hiểu nguyên nhân, lý do vì sao học sinh đó đi học không chuyên <br /> cần và kiểm tra sự nắm bắt, nhận diện chữ cái các em đã học ở Mẫu Giáo bởi vì <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 9<br />  Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> đối với học sinh dân tộc thiểu số  qua thời gian nghỉ  hè các em lại quên hết  <br /> những gì đã được học trong năm học trước, kết quả điều tra như sau:<br /> Tổng số học sinh lớp 1A                    : 30 học sinh <br />      Kết quả khảo sát nhận diện chữ cái<br /> Học sinh không biết chữ cái nào       :    7 em<br /> Biết  2 – 5 chữ cái                             :     3 em<br /> Biết  6 – 10 chữ cái                           :     9 em<br /> Nhận biết hết bảng chữ cái                :    8 em<br /> Nhận biết âm hai chữ cái                   :    3 em<br />    Như vậy tỉ lệ học sinh nhận diện một cách chắc chắn chính xác bảng chữ <br /> cái còn thấp dẫn đến kết quả học tập còn gặp nhiều khó khăn.<br />      Một trong những lý do dễ thấy là vì các em còn quá nhỏ, chưa có ý thức tự <br /> giác trong học tập. Vì vậy giáo viên chúng ta phải biết được đặc điểm của từng <br /> đối tượng, khả năng tiếp thu của từng em để phát huy tính tích cực ham học cho <br /> học sinh. Tổ chức tiết dạy sao cho các em luôn cảm thấy nhẹ nhàng, vui tươi và <br /> các em sẽ thích học. <br /> Giải pháp thứ hai.  Nắm bắt đặc điểm cá nhân và lập kế hoạch giúp <br /> đỡ <br />           Sự tiếp thu của các em khác nhau tuỳ thuộc vào thể trạng và khả năng tiếp <br /> thu của từng em vì vậy chúng ta cần phải nắm rõ đặc điểm tâm lí,…của các em <br /> để  có những phương pháp hình thức dạy học phù hợp. Ví dụ  em Nguyễn Đình <br /> Hoàng tiếp thu bài thì chậm mà bắt chước thì nhanh thích gì thì em thường hay <br /> bắt chước và thường làm đi làm lại hành động đó nhiều lần. Còn em Y En Kơ <br /> Bkrông thì tính tình rất thất thường có lúc vui thì tham gia học, có khi cả buổi chỉ <br /> ngồi trong lớp mà không tham gia hoạt động học cùng các bạn. Còn Y Li Kô <br /> Bkrông có tiếp thu được bài nhưng lại mau quên. Việc tìm hiểu đặc điểm tâm <br /> sinh lý qua thực tế  giao tiếp với các em, tôi luôn nắm bắt đặc điểm tâm lý của <br /> từng em để  xây dựng kế  hoạch cá nhân, phát triển các mặt tích cực, tạo nhiều <br /> tình huống giúp các em tự bộc lộ  khả năng nhận thức của mình một cách thích  <br /> thú khi vào các tiết học .<br />           Ở lớp có 30 học sinh nhưng trình độ tiếp thu của các em rất khác nhau. <br />           Ví dụ : Y Câu Êban, Nguyễn Đình Hoàng thích thì học không thích thì thôi, <br /> nhận thức rất chậm suốt buổi em chỉ  loay hoay với quyển sách và hộp chữ <br /> nhưng lại không nhận biết được mặt chữ cái và chỉ biết lặp lại theo lời của cô.  <br /> Vì vậy cần có kế hoạch dạy cho em vừa thao tác trên đồ dùng bộ đồ dùng tiếng  <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 10<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> Việt, vừa nhận biết được chữ  cái ( âm), biết phát âm theo yêu cầu chuẩn kiến <br /> thức kĩ năng. Tôi luôn phải chú ý trong quá trình dạy em, theo dõi mức độ  hợp <br /> tác của em xem em gặp khó khăn trong vấn đề  nào hay về  tâm lý thất thường  <br /> của em, ghi chép mức độ tiến bộ của em.<br />           Và những học sinh khác trong lớp, tôi cũng có những kế hoạch giáo dục cá  <br /> nhân cụ thể cho từng em và được theo dõi liên tục từng tháng để  nắm được sự <br /> phát triển của từng em qua sổ  theo dõi cá nhân, … Khi đó, tôi sẽ  có những <br /> phương pháp, biện pháp phù hợp hơn. <br /> Giải pháp thứ ba.  Biện pháp tác động giáo dục<br /> Từ  thực trạng trên tôi đã tiến hành họp cha mẹ  học sinh đầu năm học,  <br /> thông qua buổi họp tôi đề nghị và yêu cầu các bậc cha mẹ học sinh trang bị đầy  <br /> đủ sách vở, đồ dùng cần thiết phục vụ cho môn học và thường xuyên nhắc nhở <br /> việc học bài đọc bài ở nhà của con em mình, đồng thời hướng dẫn phụ huynh cơ <br /> bản về cách đọc, cách  phát âm chữ cái, cách đánh vần vần, đánh vần tiếng …để <br /> phụ huynh nắm rõ cách dạy học hỗ trợ giáo viên kèm cặp con em mình ở nhà.<br /> Tham mưu với nhà trường mua sắm đầy đủ  tài liệu tham khảo, đồ  dùng  <br /> dạy học, tự làm thêm tranh  ảnh mô hình, sưu tầm thêm những mô hình vật thật  <br /> để tiết dạy vui, sinh động. Mượn đồ  dùng học tập, sách giáo khoa cho học sinh <br /> có hoàn cảnh khó khăn. Đồng thời tăng cường vận dụng  ứng dụng công nghệ <br /> thông tin trong dạy học, qua những hình  ảnh động cũng góp phần gây hứng thú <br /> giúp các em hưng phấn trong luyện đọc .<br /> Xây dựng đôi bạn cùng tiến, em có năng khiếu giúp em còn khó khăn trong  <br /> học tập.<br /> Phát động các phong trào thi đua có tổng kết khen thưởng bằng những vật  <br /> thật. <br /> Sắp xếp chỗ  ngồi đảm bảo thuận tiện cho việc học tập của các em như <br /> em có năng khiếu ngồi bên em còn khó khăn trong học tập để  bạn có năng khiếu <br /> sẽ giúp bạn còn khó khăn trong học tập khi chỉ chữ đọc bài, giúp bạn đánh vần, <br /> đọc tiếng và giúp bạn trong thao tác cài chữ để ghép vần, ghép tiếng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giải pháp thứ tư.  Giúp học sinh nắm vững các âm, vần<br /> Ngay từ đầu năm, sau khi phân loại học sinh, tiến hành bồi dưỡng, luyện <br /> tập cho học sinh theo các mức năng khiếu, khó khăn. Đối với các học sinh còn <br /> khó khăn trong học tập, các em chưa nhận diện được mặt chữ  cái hoặc chưa <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 11<br />  Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> nhớ  đủ  29 chữ  cái đơn giản, tôi dành nhiều thời gian để  bồi dưỡng cho đối <br /> tượng này, ôn và dạy lại 29 chữ  cái cơ  bản cho các em bắt đầu học lại những <br /> nét cơ bản.<br />           * Đối với phần học các nét chữ cơ bản<br />            Ngay sau những buổi học đầu tiên ổn định tổ chức nề nếp cho học sinh,  <br /> tôi cho các em làm quen với các nét chữ  cơ bản. Tôi dạy thật kỹ, thật tỉ mỉ tên <br /> gọi và cách viết các nét chữ đó. Để giúp các em dễ hiểu và dễ nhớ những nét cơ <br /> bản đó tôi đã chia các nét chữ cơ bản đó theo tên gọi và cấu tạo gần giống nhau  <br /> của các nét chữ  đó thành từng nhóm để  học sinh dễ  nhận biết và so sánh. Dựa  <br /> vào các nét chữ cơ bản đã học mà các em phân biệt được các chữ cái, kể cả các <br /> chữ cái có hình dạng, cấu tạo giống nhau hoặc gần giống nhau.<br />            ­ Các nét chữ cơ bản quen thuộc<br />            Dạy về các nét cơ bản, tôi đã sắp xếp, phân chia các nét cơ bản thành các <br /> nhóm để khi đọc học sinh ít nhầm lẫn và dễ dàng nhận biết.<br />              + Nhóm nét thẳng:   nét thẳng đứng       <br />                                               nét thẳng ngang    <br />              + Nhóm nét xiên:     nét xiên trái  <br />                                                 nét xiên phải       <br />              + Nhóm nét cong:      nét cong kín <br /> nét cong trên <br />                                                nét cong dưới<br />              + Nhóm nét móc:      nét móc xuôi phải<br />                                                nét móc xuôi trái<br />                                                nét móc ngược phải<br />                                                nét móc ngược trái<br />                                                nét móc hai đầu<br />                                                nét móc hai đầu có thắt ở giữa<br />              + Nhóm nét khuyết:  nét khuyết trên<br />                                                nét khuyết dưới<br />              + Nhóm nét thắt:       nét thắt<br />                                                nét móc hai đầu có thắt ở giữa<br /> <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 12<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br />             Khi các em đã học thuộc tên các nét cơ bản, tôi cùng các em phân chia các  <br /> chữ cái theo nhóm các chữ cái đồng dạng để dễ dàng luyện đọc.<br /> ­ Các chữ viết thường<br />   + Nhóm 1: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét cong: c, o, ô, ơ, e, ê, x.  <br /> gồm 7 chữ cái)<br />              + Nhóm 2: Những chữ cái có nét cơ bản là nét cong phối hợp với nét móc  <br /> (hoặc nét thẳng): a, â, ă, d, đ, q. (gồm 6 chữ cái)<br />    + Nhóm 3: Nhóm các chữ cái có nét cơ  bản là nét móc: i, t, u, u, p, n, m  <br /> (gồm 7 chữ cái)<br />   + Nhóm 4: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét khuyết (hoặc nét cong) <br /> phối hợp với nét móc: l, h, k, b, y, g (gồm 6 chữ cái)<br />    + Nhóm 5: Nhóm các chữ  cái có nét móc phối hợp với nét cong: r, v, s <br /> (gồm 3 chữ cái).<br /> ­ Các chữ viết hoa<br />   + Nhóm 1: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét móc: A , Â , A , M, N ,  <br /> U, O , I, K , L   (gồm 10 chữ cái)<br />   + Nhóm 2: Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét cong: O, Â, O , Q, C, E, Ê,  <br /> P, R (gồm 8 chữ cái)<br />   + Nhóm 3: Nhóm các chữ  cái có nét cơ  bản là nét móc phối hợp với nét <br /> cong: B, P, R (gồm 3 chữ cái)<br />   + Nhóm 4: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét lượn dọc (lượn ngang)  <br /> phối hợp với nét cong: D, D , L, S  (gồm 4 chữ cái)<br />   + Nhóm 5: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét khuyết: H, G, Y  (gồm 3 <br /> chữ cái).<br /> * Phần học âm<br /> Âm đơn<br />           Sau khi học sinh học thuộc tên gọi và cấu tạo các nét chữ  cơ bản thì tôi  <br /> giảng dạy tiếp phần học âm (chữ  cái). Giai đoạn học chữ  cái là giai đoạn vô <br /> cùng quan trọng. Các em có nắm vững chắc các chữ cái thì mới ghép được thành  <br /> vần, rồi thành tiếng và cuối cùng là thành một câu, một đoạn văn hoàn chỉnh.<br />           Giai đoạn này tôi hướng dẫn các em phân tích từng nét chữ cơ bản trong  <br /> từng chữ cái và nếu chữ cái đó có cùng một tên gọi song có nhiều chữ viết khác <br /> nhau  như chữ a, chữ g thì tiến hành phân tích cho học sinh hiểu và hướng dẫn <br /> học sinh cách nhận dạng để các em không bị lúng túng khi gặp các chữ này. <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 13<br />  Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br />  Ví dụ:<br />                          Âm:   a – a     ;      g – g                                <br />           + Âm a (âm a in thường) gồm hai nét: nét cong kín và nét sổ thẳng;<br />           + Âm a (âm a viết thường) cũng gồm hai nét đó là nét cong kín và nét móc <br /> dưới.<br />           + Âm g (âm g in thường) gồm: nét cong kín và nét móc dưới; <br />           + Âm g (âm g viết thường) cũng gồm nét cong kín và nét khuyết dưới.<br />            Vì vậy, khi các em đã nắm các nét chữ cơ bản thật kỹ và tỉ mỉ sẽ giúp các <br /> em phân tích được cấu tạo của các âm, từ đó các em dễ phân biệt được sự khác <br /> nhau về cấu tạo lẫn tên gọi của bốn âm quen thuộc sau: d; b; p; q.<br /> Ví dụ:<br /> + Âm d gồm hai nét: nét cong kín (nằm bên trái) và nét sổ thẳng (nằm bên  <br /> phải). Đọc là: “dờ”.<br /> + Âm b gồm hai nét: nét sổ thẳng (nằm bên trái) và nét cong kín (nằm bên  <br /> phải). Đọc là: “bờ”.<br /> + Âm p gồm hai nét: nét sổ thẳng (nằm bên trái) và nét cong kín (nằm bên  <br /> phải). Đọc là: “pờ”.<br /> + Âm q gồm hai nét: nét cong kín (nằm bên trái) và nét sổ thẳng (nằm bên  <br /> phải). Đọc là: “quy”.<br />  Âm ghép <br />             Sang phần âm ghép (nghĩa là ghép hai hoặc ba âm đơn lại với nhau thành  <br /> một âm ghép). Tôi cho học sinh sắp xếp các âm ghép có âm h đứng sau thành <br /> một nhóm và cho các em nói lên điểm giống nhau và khác nhau giữa các âm đó.<br />   Ví dụ:<br />              + Các âm ghép<br />                                         ch   –   c <br />                                         nh   –   n     <br />                                         th    –   t <br />                                         kh   –   k <br />                               gh   –   g <br />                                         ph   –   p <br />                                        ngh  –  ng <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 14<br />  Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br />             + Còn lại các âm: gi, tr, qu, ng, tôi cho học sinh nhận biết thật kỹ cấu tạo  <br /> và cách ghép các chữ thành âm ghép.<br />             + Bên cạnh đó, tôi cho học sinh nhận biết từng cặp những âm có tên gọi <br /> giống nhau hoặc gần giống nhau:<br />                     Ví dụ:           ch   –   tr <br />                                          ng   –   ngh <br />                                          c     –   k <br />                                          g     –   gh <br />  *  Phần học vần <br />  Sang giai đoạn học vần, học sinh đã nắm vững các âm, các em còn được <br /> làm quen với các kiểu chữ hoa: chữ viết hoa, chữ in hoa nên tôi tập cho học sinh  <br /> nhận biết các kiểu chữ hoa một cách chính xác để các em đọc đúng.<br />  Để  giúp trẻ  học tốt phần vần, tôi tập cho học sinh thói quen nhận diện, <br /> phân tích cấu tạo của vần, nhận biết vị trí các âm trong vần.<br />             Ví dụ : Bài 72: et – êt.  <br />             Việc đầu tiên tôi yêu cầu học sinh tìm trong bộ  đồ  dùng tiếng Việt rồi  <br /> ghép vần et. Sau đó cho học sinh nhận diện về cấu tạo vần et: vần et gồm 2 âm,  <br /> âm e đứng trước và âm t đứng sau. Nếu em nào ghép chưa đúng thì ghép lại và <br /> nêu vị trí âm trong vần: âm e đứng trước, âm t đứng sau.<br />             Việc thứ hai là đánh vần vần et, tôi gọi 1 em đánh vần rồi nêu cách đánh  <br /> vần âm e đứng trước ta đọc e trước, âm t đứng sau ta đọc t sau : e – t – et .<br />   Việc thứ ba là đọc trơn vần et<br />   Với cách dạy trên tôi đã tạo cho các em kỹ năng phân tích, nhận diện và <br /> ghép vần từ đó các em có kĩ năng đánh vần, đọc trơn vần một cách dễ  dàng và  <br /> thành thạo. Khi đã nắm được cấu tạo của vần thì các em sẽ  vận dụng để  đọc <br /> các từ  ngữ  và câu  ứng dụng. Lúc này tôi tiến hành đưa ra câu hỏi gợi mở  giúp <br /> các em nhận biết và đọc tiếng mới cụ thể như muốn có tiếng tét, ta thêm âm và <br /> dấu thanh gì? ( ta thêm âm t và dấu thanh sắc). Dựa vào đó học sinh ghép tiếng  <br /> tét rồi phân tích cấu tạo và đọc đúng hơn.<br />           Để khắc sâu kiến thức giúp các em nắm một cách chắc chắn các vần thì ta <br /> phải cho các em so sánh vần vừa học và vần đã học. Cụ thể tôi yêu cầu các em  <br /> so sánh vần et với vần  ơt. Qua việc so sánh học sinh nhận ra âm giống nhau là  <br /> âm t ở cuối, khác nhau là âm e và âm o đứng ở đầu. Rồi so sánh cả hai vần trong  <br /> bài đang học et – êt. Nhận biết được sự  giống và khác nhau các em sẽ  phát âm <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 15<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> đúng hơn và có kĩ năng so sánh đối chiếu, khắc sâu các vần trong phân môn Học  <br /> vần.<br /> VD: dạy vần uôt, ươt trong bài 74 trang 150, sách giáo khoa tiếng Việt 1, <br /> tập 1 có từ chuột nhắt.<br /> Sau khi học sinh nắm vững vần uôt, nhìn và đọc được vần uôt một cách <br /> chắc chắn. Tôi giới thiệu tranh chú chuột nhắt và giúp học sinh nhận biết: Âm gì  <br /> đứng trước vần uôt (âm ch)  thanh gì ở dưới vần uôt(thanh nặng), vậy ta có thể <br /> ghép và đánh vần : chờ  ­ uôt ­ chuốt ­ nặng ­ chuột, đọc trơn : chuột, ghép từ <br /> chuột nhắt. Trong trường hợp này các em hay nhầm lẫn về cách đọc giữa tiếng <br /> chuột với tiếng chuốt( tiếng có dấu thanh nặng với dấu thanh sắc). Lúc này, tôi <br /> hướng dẫn cụ thể và kĩ càng hơn về cách phát âm giữa môi và lưỡi (tiếng chuột  <br /> có dấu thanh nặng nên khi phát âm luồng hơi đi ra thường nhẹ  hơn với tiếng <br /> chuốt). <br />   Để phần học vần có kết quả thì giáo viên cần sử  dụng nhịp nhàng giữa <br /> lời giảng với tranh minh họa được nhìn vào tranh  ảnh sinh động hoặc mẫu vật <br /> thật sẽ tạo sự hứng thú, gợi trí tò mò, ham học hỏi cho học sinh giúp các em chủ <br /> động trong giờ học.<br /> * Phần tập đọc<br />  Đây là giai đoạn khó khăn đối với học sinh. Nhất là đối tượng học sinh  <br /> còn khó khăn trong học tập. Học sinh năng khiếu đã vững phần chữ  cái, nắm <br /> vững phần vần chỉ nhìn vào bài  là các em đọc được ngay tiếng, từ hoặc câu khá  <br /> nhanh vì khả  năng nhận biết tốt. Đối với học sinh còn khó khăn trong học tập <br /> khả  năng nhận biết còn chậm, chưa xác định vần chính xác nên ghép tiếng rất  <br /> chậm, ghép tiếng chậm dẫn đến đọc từ  chậm và đọc câu rất khó khăn. Vì thế <br /> đối với các em này, giáo viên cần hết sức kiên nhẫn, giành nhiều cơ hội cho các  <br /> em tập đọc  giúp các em đọc bài từ dễ đến khó, từ ít đến nhiều. Không nên nóng <br /> vội đọc trước cho các em đọc lại dẫn đến tình trạng đọc vẹt và tính  ỷ  lại thụ <br /> động của học sinh. Giáo viên nên cho học sinh nhẩm đánh vần lại từng tiếng  <br /> trong câu, đánh vần xong đọc trơn lại tiếng đó nhiều lần để  nhớ  sau đó nhẩm <br /> đánh vần tiếng kế tiếp lại đọc trơn tiếng vừa đánh vần rồi đọc lại từng cụm từ.<br /> Ví dụ: Dạy bài tập đọc Trường em (sách giáo khoa Tiếng Việt 1, tập 2 )<br /> Đây là bài tập đọc đầu tiên trong phần tập đọc. Sau khi đọc mẫu xong, tôi <br /> gạch chân dưới những tiếng khó đọc rồi hướng dẫn cách đọc từ  khó. Thường  <br /> thường tiếng có dấu thanh các em đọc không có dấu thanh, tiếng không có dấu  <br /> thanh thì lại đọc có dấu thanh. Cụ thể từ trường em đọc là trương em. Làm thế <br /> nào để giúp các em đọc đúng dấu thanh, tôi tiến hành cho các em đánh vần tiếng  <br /> trường bằng cách phân tích như sau:<br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 16<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> Tiếng trường gồm có âm gì và ghép với vần gì? Có dấu thanh gì? (Tiếng  <br /> trường gồm có âm tr ghép với vần ương và dấu thanh huyền)<br /> Vậy tiếng trường   đánh vần thế  nào? (trờ  ­  ương  – trương  – huyền – <br /> trường). Như  vậy khi đánh vần tiếng trường ta đọc phụ  âm đầu rồi đến vần, <br /> đến dấu thanh, cuối cùng là tiếng hoàn chỉnh.<br /> Đọc trơn tiếng này thế nào? (trường)<br /> Rồi cho học sinh đọc nối tiếp:     trường em.<br /> Đối với các em còn khó khăn trong học tập chưa đọc được tiếng trường,  <br /> tôi cho học sinh ôn lại cấu tạo vần ương trong tiếng trường.<br /> Vần ương gồm có mấy âm?  (Vần ương gồm có 2 âm. Âm đôi ươ và âm  <br /> ng)<br /> Nêu vị trí các âm trong vần ? (Âm đôi ươ đứng trước, âm ng đứng sau)<br /> Đánh vần và đọc trơn vần ương. (ươ ­ ngờ ­ ương/ ương)<br /> Thêm âm tr vào trước vần  ương và dấu thanh huyền trên vần  ương. Ta  <br /> đánh vần, đọc trơn tiếng thế  nào? (Trờ  ­  ương ­ trương ­   huyền ­ trường / <br /> trường)<br /> Sau mỗi lần đánh vần, cho học sinh đọc trơn lại tiếng vừa đánh vần nhiều  <br /> lần để khắc sâu vào trí nhớ của các em.<br /> Giải pháp thứ năm. Dạy cách phát âm đúng<br />      Phát âm trong dạy Tiếng Việt cho học sinh rất quan trọng, học sinh phát  <br /> âm đúng thì sẽ  nhận diện chữ  (đọc) đúng và viết đúng. Ngược lại, nếu không  <br /> được GV quan tâm kĩ phần này, không được sửa chữa kịp thời các em sẽ  dễ  bị <br /> đọc sai do thói quen của tiếng mẹ  đẻ  và dẫn đến viết sai, hiểu sai ý nghĩa do  <br /> đọc sai. Đối với học sinh dân tộc thiểu số, số học sinh phát âm sai rất nhiều do <br /> ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ dẫn đến viết sai; viết sai thì tất yếu hiểu sai thông  <br /> tin được ghi nhận. Khi đọc mẫu giáo viên nên phát âm chuẩn xác để  học sinh  <br /> bắt chước và vững vàng trong cách đọc tránh đọc sai để   ảnh hưởng đến học <br /> sinh. Như vậy ta cần rèn cho các em phát âm đúng âm đầu, đúng vần, đúng phụ <br /> âm cuối, đúng dấu thanh.<br /> Chẳng hạn: Dạy bài 54: ung, ưng sách giáo khoa Tiếng Việt 1, tập 1 trang  <br /> 110.<br /> Khi đọc vần ung,  ưng, các em thường đọc un,  ưn. Như  vậy các em đọc <br /> chưa đúng ở  phụ âm cuối. Để  giúp các em đọc đúng, tôi hướng dẫn các em tìm <br /> ghép vần ung, phân tích cấu tạo vần gồm âm u đứng trước, âm ng đứng sau rồi  <br /> nêu cách đánh vần và đánh vần. Yêu cầu các em so sánh vần ung với vần un và  <br /> <br /> GV:  Trần Thị Minh   Năm học 2016 ­ 2017 17<br /> Một vài kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc đúng cho HS lớp 1 DTTS ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu<br /> hướng dẫn cách phát âm cho đúng. Tôi tiếp tục nêu câu hỏi Muốn có tiếng súng  <br /> ta thêm âm và dấu thanh gì? Thêm âm “s” , dấu thanh sắc. Dựa vào câu hỏi gợi  <br /> mở, các em ghép tiếng súng, phân tích cấu tạo rồi đánh vần. Khi thấy các em <br /> phát âm chưa đúng, tôi yêu cầu em đó phát âm lại âm “s” hoặc nhắc lại cách mở <br /> môi, uốn lưỡi phát âm cho đúng. Sau đó đọc lại tiếng “súng”. <br />        Để  dạy cho các em phát âm đúng quả  là rất khó, không phải chỉ một vài <br /> hôm là xong. Như  chúng ta đã biết việc phát âm liên quan tới các cơ  quan phát  <br /> âm. Nếu chúng ta giúp học sinh vừa được nghe, vừa được quan sát sự  phối hợp <br /> các cơ  quan phát âm như  hình dạng của môi, vị  trí của răng, lưỡi thì các em sẽ <br /> dễ dàng phát âm đúng những âm cần học hơn là chỉ được nghe. Vì vậy, khi dạy <br /> học sinh phát âm, chúng ta cần kết hợp sử  dụng nhiều phương pháp, vừa nhìn <br /> (quan sát) kết hợp với nghe rồi làm theo mẫu và luyện tập thực hành ngay trên <br /> lớp. Trong quá trình dạy học cần sử dụng đồ  dùng trực quan để  hướng dẫn các <br /> em quan sát, so sánh,…Đồ  dùng không phải lúc nào cũng đòi hỏi những thiết bị <br /> hiện đại mà có khi đơn thuần chỉ là môi, miệng, lưỡi, răng của giáo viên khi dạy <br /> các em phát âm. <br /> * Ví dụ: Khi dạy các em phát âm vần oa, tôi cho các em quan sát tranh vẽ <br /> hoặc vật thật “cái loa” để  nhận diện vần oa, so sánh với cách đọc âm a trong  <br /> tiếng “la” (la hét). Từ quan sát tranh, HS nghe tôi phát âm kết hợp với nhìn động  <br /> tác từ miệng của tôi để  nhận ra cách đọc và làm theo mẫu. Nhất là khi phát âm  <br /> những âm có liên quan nhiều tới môi, đầu lưỡi, răng. Chẳng hạn như  các âm b,  <br /> đ, g, l,  m, n, p, r, s, t, v, x, tr, ch, kh,…Đây chính là các phụ âm.<br />     Đối với những âm khó nhớ, qua việc phát âm mẫu, tôi chú trọng tới việc  <br /> so sánh các âm đó với âm khác về cách đọc giống nhau.<br />          *Ví dụ:  s – x ; tr – ch ; p – ph; l ­ n      <br /> Ngoài ra, với những âm không thể dùng phương pháp khẩu hình – so sánh, <br /> tôi mô tả  bằng hình vẽ  hoặc bằng động tác cho dễ  phân biệt. Chẳng hạn như <br /> khi dạy đọc âm “sờ”, tôi làm động tác lấy tay sờ vào một đồ vật nào đó để giúp <br /> các em nhận