SKKN: Rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5

A . MỞ ĐẦU<br /> I. LY DO CHON ĐÊ TAI:<br /> ́ ̣ ̀ ̀<br /> Tập làm văn có vai trò quan trọng trong việc trau dồi ngôn ngữ cho học <br /> sinh. Làm công cụ  tư  duy, giao tiếp, học tập và trong cuộc sống. Góp phần  <br /> làm giàu cho học sinh về cách nhìn nhận thế giới xung quanh các em, giúp các <br /> em phát triển ngôn ngữ, phát triển tư  duy, năng lực liên tưởng và sáng tạo. <br /> Qua đó bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mỹ và nhân cách cho các em.<br /> Tập làm văn là môn học có yêu cầu tổng hợp, mức độ  cao nhất trong <br /> quá trình học của học sinh. Nó mang tính thực hành toàn diện, đòi hỏi học <br /> sinh phải có kiến thức tổng hợp và sáng tạo. Môn Tập làm văn là tổng hợp <br /> kiến thức của các phân môn Tập đọc, Luyện từ và câu, Chính tả, Kể chuyện <br /> trong môn Tiếng Việt. Do đó môn Tập làm văn được xem là môn học khó đối  <br /> với học sinh Tiểu học nói chung  và đặc biệt rất khó khăn đối với học sinh <br /> dân tộc thiểu số nói riêng. <br /> Trên thực tế, dạy học Tập làm văn ở trường Tiểu học Tình Thương là <br /> môn học rất khó đối với các em và giáo viên. Thông thường, rèn cho các em <br /> các kĩ năng đọc thông, viết đúng chính tả  đã là một điều vất vả  đối với giáo <br /> viên  ở  đây. Khả  năng tiếp nhận kiến thức của các em quá yếu so với mặt  <br /> bằng chung, đặc biệt là việc dạy học môn Tiếng Việt. Học sinh phần lớn là  <br /> học sinh dân tộc thiểu số  tại chỗ  chiếm 98% (gồm dân tộc Ê – đê, dân tộc <br /> Mnông). Trong phân môn Tập làm văn phần lớn các em  chưa biết viết, vốn  <br /> từ để diễn đạt hết sức hạn chế.  Hiện nay có rất nhiều loại sách “Những bài <br /> văn mẫu” dùng cho học sinh tham khảo. Song những bài văn mẫu đôi khi  <br /> không sát với thực tế, từ ngữ sử dụng quá xa vời với các em. Thế  nhưng, vì  <br /> vấp phải nhiều khó khăn trong dạy học của phân môn này, đôi lúc giáo viên <br /> quá dựa dẫm, ỉ lại vào những cuốn sách văn mẫu, cho học sinh học thuộc các <br /> bài văn mẫu, sao chép y nguyên bài văn mẫu vào bài làm của mình. Vô tình  <br /> chúng ta đã đánh mất rèn kĩ năng diễn đạt cho các em, làm cho các em lười tư <br /> duy, không có tính sáng tạo. Cách cảm, cách nghĩ của các em không phong phú  <br /> mà còn đi theo lối mòn  khuôn sáo, tẻ nhạt. Đôi khi có những câu văn trong bài <br /> văn mẫu, các em cứ chép nhưng không hiểu nội dung. <br /> Kế  thừa từ  những kinh nghiệm dạy học sinh dân tộc thiểu số  tại chỗ <br /> trong những năm công tác và trước thực trạng trên, bản thân tôi luôn suy nghĩ <br /> phải làm gì để  khắc phục những hạn chế  trong việc dạy Tập làm văn, góp  <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br />  phần nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường, tôi đã chọn nghiên cứu <br /> đề tài: “Rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5.”<br /> II. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI:<br />         1. Mục tiêu: <br /> Tìm ra biện pháp, giải pháp phù hợp trong quá trình dạy học nhằm giúp <br /> học sinh dân tộc thiểu số lớp 5 có kĩ năng: <br /> + Có thói quen quan sát, biết phát hiện những điều mới mẻ, thú vị  về <br /> thế giới xung quanh.<br /> + Biết chọn lọc từ ngữ (đặc biệt là từ ngữ giàu hình ảnh, có biểu cảm),  <br /> trình bày suy nghĩ của mình một cách mạch lạc (sống động), thành những câu <br /> văn sáng rõ về nội dung, có tình cảm chân thực.<br /> + Bồi dưỡng cho các em tình yêu quê hương đất nước, con người; bồi <br /> dưỡng vốn sống, vốn ngôn ngữ và khả năng giao tiếp cho các em.<br /> 2. Nhiệm vụ:<br /> Tìm hiểu thực trạng và đưa ra những giải pháp, biện pháp thiết thực để <br /> rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 5 trường Tiểu học Tình Thương <br /> nói riêng và học sinh lớp 5 dân tộc thiểu ở các trường Tiểu học vùng khó khăn <br /> ở Tây Nguyên nói chung.<br /> III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: <br /> ­ Văn miêu tả trong chương trình lớp 5<br /> ­  SGK Tiếng Việt lớp 5.<br /> ­ Một số bài văn miêu tả  lớp 5 của học sinh trường Tình  Thương .<br /> IV. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI:<br />  Nghiên cứu và đưa ra các biện pháp, giải pháp dạy văn miêu tả cho học <br /> sinh thiểu số vùng khó khăn lớp 5 trường Tiểu học Tình Thương.<br /> V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:<br /> 1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:<br /> ­ Phương pháp phân tích, tổng hợp<br /> ­ Phương pháp nhận định, khái quát hoá<br /> 2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:<br /> ­ Phương pháp quan sát<br /> ­ Phương pháp điều tra, khảo sát<br /> ­ Phương pháp làm mẫu<br /> ­ Phương pháp nghiên cứu, phân tích các sản phẩm của học sinh.<br /> ­ Phương pháp nêu gương<br /> <br /> 2<br />  3. Nhóm phương pháp thống kê toán học:<br /> ­ Phương phápphân tích số liệu<br /> ­ Phương pháp thống kê<br /> ­Phương pháp tổng hợp, đánh giá.<br /> <br /> B. NỘI DUNG<br /> I. CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỂ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI :<br /> ­ Tiếng Việt ngôn ngữ chính thức trong nhà trường (Điều 5, chương 1,  <br /> Luật Giáo dục)<br /> ­ Giáo dục Tiểu học được thực hiện bằng tiếng Việt (Điều 4 chương I  <br /> Luật Phổ cập Giáo dục Tiểu học)<br /> Tiếng   Việt   là   ngôn   ngữ   phổ   thông  trong  giao   tiếp.   Dạy   tiếng  Việt <br /> nhằm bảo tồn, giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, giữ gìn nền văn hóa cao  <br /> đẹp của đất nước và con người Việt Nam. Thứ trưởng Bộ GD& ĐT Nguyễn <br /> Vinh Hiển đã khẳng định: “Tiếng Việt là khâu quan trọng nhất trong quyết <br /> định giáo dục học sinh dân tộc thiểu số. Do vậy, nâng cao chất lượng dạy  <br /> học tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số cấp Tiểu học là một nhiệm vụ <br /> trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở vùng dân tộc thiểu số.”<br />              Văn miêu tả  giúp học sinh phát triển khả  năng ngôn ngữ  nhiều nhất. <br /> Chính ngôn ngữ mới là công cụ vàng, vạn năng giúp thành công trong các hoạt <br /> động và giao tiếp  và  đời sống. Day tôt văn miêu t<br /> ̣ ́ ả   giup cac em phát tri<br /> ́ ́ ển <br /> tư duy,  năng lực liên tưởng, sáng tạo. Các  em bộc lộ được những cam nhân ̉ ̣  <br /> về cai hay, cai đep, b<br /> ́ ́ ̣ ồi dưỡng cho các em vê đao đ ̀ ̣ ức va thâm mi, tình yêu v<br /> ̀ ̉ ̃ ới <br /> sự  vật, quê hương, đất nước. Do đo, chung ta cân ph<br /> ́ ́ ̀ ải nâng cao chất lượng  <br /> viết văn miêu tả  cho các em  ở  Tiểu học và làm tiền đề  cho các em học tốt  <br /> môn văn ở cấp học trên. Chính vì lẽ đó mà điểm phân môn Tập làm văn lớp 5,  <br /> theo thông tư 22 mới ban hành về đánh giá học sinh,chiếm 80% số điểm trong  <br /> bài kiểm tra viết.<br />          II. THỰC TRẠNG:<br />          Phần lớn học sinh là người dân tộc thiểu số.  Học sinh có thói quen sử <br /> dụng tiếng mẹ  đẻ, ít có thói quen sử  dụng tiếng Việt trong giao tiếp. Mặt  <br /> bằng kinh tế, trình độ dân trí của phụ huynh ở đây còn thấp, cho nên khả năng  <br /> phát triển ngôn ngữ  của các em còn kém do  ảnh hưởng lối sống, sinh hoạt, <br /> giao tiếp của gia đình, các em ít có dịp đi đây đi đó, tiếp xúc với thế giới xung  <br /> quanh, có em chưa một lần được ra khỏi thôn buôn. Tiếng Việt là ngôn ngữ <br /> <br /> 3<br />  thứ hai của các em, vốn tiếng Việt của các em hết sức hạn chế.Học sinh hay <br /> nghỉ  học, nhiều học sinh thuộc gia đình khó khăn, con đông, các em phải  ở <br /> nhà trông em, đi làm rẫy... Phụ  huynh chưa ý thức được tầm quan trọng của <br /> việc học tập của con em mình và hầu như không quan tâm đến việc học của <br /> con em. Các em chưa có động cơ học tập. Vốn từ của các em quá ít ỏi, trong  <br /> giao tiếp các em chỉ dùng được những từ thông thường. Khả năng hiểu từ của  <br /> các em còn nhiều hạn chế. Khả năng sử dụng từ và diễn đạt của các em gặp <br /> rất nhiều khó khăn, hay sử  dụng sai từ. Đa số  các em không biết diễn đạt  <br /> điều mình muốn viết vì nghèo vốn từ. <br /> Đứng trước thực trạng trên, giáo viên gặp rất khó khăn trong việc dạy <br /> văn miêu tả. Một số  giáo viên ngại khai thác, hướng dẫn kèm cặp học sinh <br /> mà lạm dụng phương pháp làm mẫu, dẫn đến HS nhìn bài mẫu chép hoặc <br /> nhìn bài bạn chép. Đôi khi giáo viên dạy không đúng trình tự, chưa liên kết các <br /> tiết dạy TLV để  đi đến hoàn chỉnh một bài văn theo cấu trúc chương trình <br /> biên soạn của SGK hoặc quá dựa dẫm vào SGK, quá cứng nhắc dựa vào gợi  <br /> ý trong SGK, chưa dám thoát ly SGK. Một vài giáo viên chưa chú ý đến dạy <br /> tích   hợp   Tập   làm   văn   vào   các   phân   môn   Tập   đọc,   Luyện   từ   và   câu,   Kể <br /> chuyện,... hay bồi dưỡng kĩ năng viết văn, làm giàu vốn từ, sử  dụng vốn từ,  <br /> cảm thụ  thơ  văn,... trong các tiết học này để  hỗ  trợ  dạy tốt phân môn Tập  <br /> làm văn. Việc sử dụng đồ dụng dạy học của giáo viên đôi khi chưa khai thác <br /> triệt để  kênh hình giúp HS quan sát tìm ý hoặc  bỏ  qua bước quan sát tìm ý  <br /> hay lập dàn ý vì nghĩ học sinh không làm được hoặc mất thời gian nên giáo  <br /> viên hay đốt cháy giai đoạn. Do đó tỉ lệ học sinh biết viết văn miêu tả rất hạn  <br /> chế.<br /> III. NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC CỦA GIẢI PHÁP:<br /> 1. Mục tiêu: Giúp học sinh<br /> + Có thói quen quan sát, biết phát hiện những điều mới mẻ, thú vị  về <br /> thế giới xung quanh.<br /> + Biết chọn lọc từ ngữ (đặc biệt là từ ngữ có biểu cảm), trình bày suy  <br /> nghĩ của mình một cách mạch lạc (sống động), thành những câu văn sáng rõ <br /> về nội dung, có tình cảm chân thực.<br /> + Bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước, con người; bồi dưỡng vốn <br /> sống, vốn ngôn ngữ và khả năng giao tiếp cho các em.<br /> 2. Nội dung và cách thức thực hiện:<br /> <br /> <br /> <br /> 4<br />  Chất lượng học sinh là một vấn đề  được tất cả  giáo viên quan tâm <br /> hàng đầu. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy và làm công tác chủ  nhiệm. <br /> Tôi rất quan tâm và lo lắng về  chất lượng học sinh của lớp mình phụ  trách.  <br /> Xác định rõ Tập làm văn là môn học hết sức quan trọng nhưng lại rất khó <br /> khăn đối với các em. Điều đó làm tôi suy nghĩ, mày mò tìm các giải pháp để <br /> cải thiện chất lượng học phân môn Tập làm văn, đặc biệt là văn miêu tả cho <br /> học sinh. Với một số  kinh nghiệm của tôi trong những năm dạy học, tôi đã <br /> tìm ra những giải pháp, biện pháp sau:<br /> 2.1. Bồi dưỡng khả năng cảm thụ văn, thơ của giáo viên:<br /> Để học sinh biết viết một bài văn miêu tả hay thì trước hết người giáo <br /> viên phải có khả  năng cảm thụ, viết văn miêu tả  có cảm xúc, giàu trí liên <br /> tưởng, khả năng biểu đạt,... Có như vậy mới giúp học sinh cảm thụ và viết ra <br /> được những câu văn hay, giàu hình ảnh và cảm xúc. Giáo viên phải thổi được  <br /> hồn của các sự vật vào trong tâm hồn của các em và truyền cảm hứng cho các  <br /> em viết văn qua các tiết dạy. Giáo viên phải làm chủ được kiến thức, ngôn từ <br /> để diễn đạt trong mọi tình huống  ở trong các tiết Tập đọc,...và trong các bài <br /> văn của các em viết ra, từ đó mới định hướng, hướng dẫn các em cách tìm ý, <br /> dùng từ, đặt câu hay nhận xét, hướng dẫn các em chỉnh sửa trong các tiết trả <br /> bài. Để  thực hiện được điều đó, giáo viên phải thường xuyên tự  bồi dưỡng, <br /> tìm tòi, sưu tầm những bài văn hay, tìm hiểu cách viết văn ở các bài văn hay,  <br /> đọc sách báo nhiều,...<br />        2.2. Hướng dẫn học sinh nắm cấu tạo từng dạng văn miêu tả:<br /> Với mỗi dạng văn miêu tả, để  giúp học sinh biết cách viết, điều kiện <br /> cần đầu tiên là học sinh phải  biết được cấu tạo của từng dạng văn miêu tả.  <br /> Bởi  văn tả đồ vật, khác với văn tả con vật, cây cối, tả cảnh,...Thông thường  <br /> trước khi vào mỗi dạng văn miêu tả  thì theo chương trình trong SGK sẽ  có  <br /> một bài tập đọc hay bài chính tả có nội dung viết về văn miêu tả ở dạng này, <br /> đây là ngụ  ý của SGK, giáo viên cần linh động tích hợp giới thiệu cho học  <br /> sinh làm quen dần, sẽ giúp các em bớt bỡ ngỡ khi vào tìm hiểu dạng văn này  <br /> và giúp các em học bài tốt hơn. Ví dụ: Trước khi vào bài  “Cấu tạo bài văn tả <br /> cảnh”, đầu tuần GSK đã giới thiệu bài: “Quang cảnh làng mạc ngày mùa”,...<br /> Để  học sinh viết được bài văn miêu tả  đảm bảo về  cấu trúc và nội  <br /> dung, giáo viên cần hình thành và giúp học sinh nắm được cấu tạo của từng  <br /> dạng văn miêu tả. Khi dạy từng dạng cấu tạo của bài văn miêu tả  của mỗi  <br /> bài, ở phần nhận xét đều có một bài văn tả tương ứng. Giáo viên cần cho học <br /> <br /> <br /> 5<br /> sình tìm hiểu kĩ và đưa ra nhận xét về cấu tạo của từng dạng văn. Sau đó cho <br /> học sinh nêu cấu tạo của dạng văn miêu tả. Nội dung này đối với học dân tộc <br /> thiểu số  phải được nhắc đi nhắc lại nhiều lần và được củng cố  liên tục  ở <br /> các tiết sau đó. <br /> Ví dụ: Cấu tạo của bài văn miêu tả cảnh <br /> Bài văn miêu tả cảnh thường có ba phần:<br /> 1. Mở bài: Giới thiệu cảnh sẽ tả <br /> 2. Thân bâì:<br /> ­ Tả bao quát  (Nhìn từ xa, trông cảnh đó như thế nào?)<br />         ­ Tả chi tiết từng phần của cảnh (Ví dụ: Tả dòng sông  thì chọn tả <br /> hình dáng: dài, uốn khúc, thẳng tắp,...Màu sắc sông: màu đỏ nặng <br /> phù sa...Cảnh hai bên bờ sông : những lũy tre xanh, những rặng dừa trĩu nặng, <br /> nhà cửa ven sông …Cảnh trên dòng sông: thuyền, ghe, bạn nhỏ tắm sông, lục <br /> bình trôi,...Hoạt động của con người trên dòng sông…) hoặc sự thay đổi của <br /> cảnh theo thời gian.<br /> 3. Kết bài: Nêu nhận xét hoặc cảm nghĩ của người viết.<br /> 3. Chọn đề tài gần gũi và có nhiều lựa chọn đối với học sinh.<br /> Là đối tượng học sinh dân tộc thiểu số vùng khó khăn nên khả năng tư <br /> duy liên tưởng của các em gặp nhiều hạn chế. Vì đời sống sinh hoạt của các  <br /> em chưa phong phú, khả năng diễn đạt bằng tiếng Việt cũng vậy. Do đó, giáo <br /> viên cần phải cân nhắc, lựa chọn đề  tài gần gũi với các em thường ngày mà <br /> các em hay tiếp xúc và nên đưa ra nhiều dạng đề  để  các em có nhiều lựa <br /> chọn.<br /> Ví dụ: <br /> ­ Tả cảnh: Cảnh trên sân trường, cảnh nơi em ở,... <br /> ­ Tả người : Nên yêu cầu các em tả người thân, bạn bè, thầy cô,..<br /> Có lẽ  khó khăn nhất đối với học sinh là viết văn tả  cảnh. Chẳng hạn,  <br /> với đề  bài sau: Lập dàn ý bài văn tả  cảnh một buổi sáng (trưa, chiều) trong  <br /> vườn cây (trong công viên, trên đường phố, trên cánh đồng, nương rẫy)<br /> Đối với đề  bài này, giáo viên cần xem xét, định hướng cho các em lựa <br /> chọn. Đối với trường tôi, tôi sẽ  lựa chọn một trong hai cách: trên cánh đồng <br /> hoặc trên nương rẫy. Sau đó tôi tập trung hướng dẫn học sinh cách lập dàn ý: <br /> Tả cánh một buổi sáng trên cánh đồng (vì trường tôi nằn gần cánh đồng, học <br /> sinh được tiếp xúc nhiều và học sinh cũng vừa được làm quen với bài “Buổi  <br /> sớm trên cánh đồng”  trong SGK). Sau đó tôi mới khuyến khích học sinh có <br /> thể  chọn và lập dàn ý tả  cảnh trên nương rẫy,... tùy vào ý thích và sự  hiểu <br /> 6<br /> biết của mình. Hay với dạng đề bài tả cảnh sông nước, tôi sẽ hướng dẫn học <br /> sinh chọn và tả cảnh bờ hồ nằm ngay cạnh trường,...<br /> Lúc đầu, để giúp cho mọi đối tượng học sinh có nhiều cơ hội lựa chọn <br /> bài viết và viết được bài tránh để giấy trắng,  tôi  thường đưa ra dạng đề  có <br /> nhiều lựa chọn và gần gũi với học sinh. Mức độ đi từ dễ đến khó.<br /> Ví dụ: Dạy văn tả  người, ban đầu cần đưa ra đề  “Tả  một người mà <br /> em yêu quý”. Sau đó mới nâng dần lên Tả người bạn, tả thầy cô,…<br /> 2.4. Hướng dẫn quan sát, bồi dưỡng vốn từ  và cách dùng từ  đặt  <br /> câu, dùng dấu câu cho học sinh:<br /> a. Hướng dẫn quan sát: <br /> Trong dạy học học sinh dân tộc thiểu số, muốn học sinh nắm được bài, <br /> hiểu được bài thì trực quan là yêu cầu đầu tiên cần phải có. Bởi các em phần <br /> lớn chỉ  biết tư  duy trực quan,   chỉ  cần lắt léo, trừu tượng một tí là rất khó <br /> khăn đối với các em. Các em có quan sát, có nhìn thấy thì mới tìm ra được từ <br /> và hiểu đúng nghĩa từ  đó. Mặt khác, điều đặc trưng của văn miêu tả  là phải <br /> trực tiếp quan sát sự  vật thì mới viết được bài văn mang sắc thái riêng, gắn  <br /> với sự vật đó. Nếu không quan sát sự vật theo yêu cầu đề bài mà các em viết <br /> thì phần lớn là chép theo văn mẫu hoặc bắt chước người khác viết một cách <br /> máy móc.<br /> Ví dụ:  Tả  về  mẹ, có em viết: “Mẹ  em dong dỏng cao, có nước da <br /> ngăm ngăm đen và khuôn mặt hình trái xoan” nhưng trên thực tế thì mẹ em đó <br /> nước da trắng và chiều cao khiêm tốn. Hay tả  bạn thì bạn nào cũng khuôn  <br /> mặt trái xoan,...<br /> Do đó chúng ta cần hướng dẫn trẻ quan sát và hình thành thói quen quan  <br /> sát vì muốn miêu tả tốt thì quan sát phải tốt và có được những nhận xét đúng  <br /> để tìm ra được sự khác biệt, nét đặc trưng của sự vật, hiện tượng để  có thể <br /> phân biệt sự  vật, hiện tượng đó với sự  vật, hiện tượng khác. Vai trò người  <br /> giáo viên đối với hoạt động này hết sức quan trọng, các em không biết quan <br /> sát từ  đâu, tìm ý như  thế  nào? Là người tổ  chức hướng dẫn các em cần <br /> hướng dẫn các em dựa vào cấu tạo của từng dạng văn miêu tả  để  quan sát, <br /> tìm ý.<br /> a. Bồi dưỡng vốn từ:<br /> Biết quan sát, cần phải dùng từ  như  thế  nào để  miêu tả  là rất khó đối <br /> với các em. Các em ở đây vốn từ nghèo nàn, thế nên trong dạy học nhiều khi <br /> học sinh hiểu bài nhưng khi đứng lên trả  lời, không thể  nào diễn đạt được. <br /> <br /> 7<br />  Trong Tập làm văn, khi diễn đạt các em thường dùng sai từ, nhầm lẫn từ do <br /> không hiểu nghĩa của từ nên đặt sai chỗ hoặc đôi khi các em dùng từ đặt câu <br /> quá thật.<br /> Ví dụ: Các câu văn tả  bạn, có những em sử  dụng từ  sai: “ Khuôn mặt  <br /> tròn giống như  hai hòn bi xanh.”; “ Mũi bạn  ấy giống như  hình trái xoan.”;  <br /> “Răng to như sữa bò.”;<br /> “Bạn rất kính yêu chúng em.”... Hay  chỉ  liệt kê, dùng từ  quá thật “Mũi bạn <br /> dài và nhỏ.”; “Cái mũi rất tẹt.”; “ Miệng rất nhỏ.”...<br /> Do những tồn tại trên, mỗi đề bài tôi thường gợi ý, hướng dẫn học sinh <br /> cách tìm từ  ngữ  để  miêu tả  dựa vào sự  hiểu biết của mình hoặc giáo viên  <br /> cung cấp từ mới cho các em. Hướng dẫn các em  tìm từ bằng nhiều hình thức  <br /> như: quan sát thực tế, qua tranh ảnh, xem phim, nhất là qua các phân môn khác  <br /> của môn Tiếng Việt, đặc biệt là phân môn Luyện từ và câu, môn Tập đọc để <br /> giúp các em hiểu từ. Khi viết câu, tôi lại hướng dẫn các em cách dùng từ, <br /> hiểu từ mình đang dùng,  bày cách  liên tưởng, tìm hình ảnh so sánh, nhân hóa  <br /> để viết câu văn cho hay hơn. Chẳng hạn: <br /> b. Hướng dẫn học sinh biết cách lựa chọn chi tiết để tả và dùng từ <br /> đặt câu:<br /> Khi dạy văn miêu tả, giáo viên cần định hướng và hướng dẫn học sinh  <br /> lựa chọn chi tiết để  tả. Ví dụ:  Tả  một dòng sông, cần hướng dẫn học sinh <br /> chọn các chi tiết như  tả  cảnh trên sông, tả  cảnh hai bên bờ  sông,… khi tả <br /> người cần lựa chọn tả những nét tiêu biểu của người đó. Tả hình dáng không <br /> nhất thiết tả  tất cả  các bộ  phận mà biết lự  chọn nét tiêu biểu về  hàm răng <br /> hay mái tóc,… để tả. Giáo viên lưu ý học sinh khi tả: Tùy vào từng đối tượng  <br /> mình tả, quan sát kĩ và lựa chọn từ  phù hợp để  miêu tả, không thể  tả  em bé  <br /> như người lớn được hay tả người lớn lại dùng những từ ngứ tả em bé. Ví dụ, <br /> khi tả đôi mắt của cô giáo có em viết: Đôi mắt cô đen lay láy, tròn như hai hòn <br /> bi ve. Trong trường hợp này giáo viên cần định hướng cho các em cách dùng <br /> từ  đặt câu như: Đôi mắt cô to tròn, nhìn chúng em đầy trìu mến, yêu thương <br /> hay “Đôi mát cô như biết nói, biết cười,…”<br /> ­ Trong quá trình dạy học, trong các tiết trả  bài hoặc hướng dấn viết  <br /> văn, tôi thường yêu cầu học sinh đặt câu với những từ vừa tìm được và đưa ra  <br /> các trường hợp sử dụng từ chưa đúng để cả lớp phân tích nhận xét, sửa sai.<br /> Ví dụ: Trong bài tả em bé chập chững biết đi, có em viết: “ Khi em đi <br /> học về, em bay ra đón em, ôm chầm lấy chân em.”<br /> <br /> <br /> 8<br />  Khi phát hiện học sinh viết chưa phù hợp, tôi thường đưa ra cho cả lớp  <br /> nhận xét, sửa sai và rút kinh nghiệm theo các bước:<br />   + Câu văn của bạn viết, có chỗ  nào chưa phù hợp, các em cần phải  <br /> sửa? (Bạn sử dụng từ “bay” để miêu tả hoạt động “chạy” của em bé là không <br /> phù hợp)<br /> + Chúng ta cần thay từ  “bay” bằng từ  nào? (thay từ  “bay” bằng từ <br /> “chạy lon ton”)<br /> Học sinh sửa và viết đọc lại câu văn.<br /> ­ Trong khi viết, học sinh thường viết những câu chưa đủ  hai thành <br /> phần chính, dùng dấu chấm, phẩy chưa đúng hay những câu văn khô khan, <br /> thiếu hình ảnh cảm xúc, tôi lại hướng dẫn học sinh cách viết để câu văn hoàn  <br /> chỉnh và hay hơn.<br /> Ví dụ: Trong bài văn tả  bạn H Kim, có em viêt: “Cái trán cao, tóc dài <br /> ngang vai.”<br /> Tôi chép câu văn lên bảng và hỏi:<br /> + Câu văn bạn viết đã giàu tính gợi tả chưa hay còn mang tính liệt kê?<br /> + Dựa vào đặc điểm của bạn H Kim là một bạn thông minh, nhanh  <br /> nhẹn, tóc ngang vai hay buộc cao, vầng trán cao. Vậy ta cần thay đổi câu văn <br /> này như thế nào, để miêu tả bạn H Kim toát lên được những đặc điểm đó?<br /> Sau khi gợi ý cho học sinh nêu, tôi giúp học sinh chỉnh sửa và   hoàn  <br /> chỉnh câu văn có hình  ảnh cảm xúc hơn, làm nổi bật đặc điểm của bạn H <br /> Kim: “Mái tóc dài chấm ngang vai, luôn được bạn buộc cao như tóc đuôi gà, <br /> để lộ vầng trán cao, toát lên vẻ thông minh, nhanh nhẹn vốn có của bạn.”<br /> Giáo viên hướng  dẫn học sinh cách lựa chọn từ  khi tả. Ví dụ từ thường dùng <br /> khi làm bài văn tả người:<br /> ­ Tả thân hình, dáng người: Cao, lùn, gầy gò, ốm yếu, nho nhỏ, nhỏ thó, <br /> tầm thước, xương xương, mảnh khảnh, dong dỏng, thon thả,  đẫy đà, yểu <br /> điệu, béo phệ, mập mạp, lực lưỡng, vạm vỡ, trẻ trung, quắc thước,cân đối, <br /> gầy guộc, mảnh mai, cường tráng, tiều tuỵ, lụ khụ, uể oải, bụ bẫm…<br /> ­ Tả khuôn mặt, diện mạo: Bầu bĩnh, trẻ  măng, hồng hào, đen sạm, rám <br /> nắng, xanh xao, tái mét, xanh tái như  chàm, không còn chút máu, vuông vắn, <br /> vuông chữ điền, trái xoan, hốc hác, vô tư, đần độn, thông minh sáng sủa, khôi  <br /> ngô, khả  ái, xấu xí, rỗ  như tổ  ong, tươi tỉnh, niềm nở, hớn hở,  ủ rũ, cau có, <br /> bơ  phờ, hung tợn, ngờ  nghệch khờ  khạo, lầm lì, là lạ, đạo mạo, thơ  ngây, <br /> nhăn nheo, thờ thẫn, đăm chiêu, thiểu não, hiền hậu, dễ thương,…<br /> <br /> 9<br />  ­ Tả làn da: Nhăn nheo, xanh như tàu lá, bạch tạng, trắng nõn, trắng trẻo, <br /> nõn nà, mịn màng, chai cứng, nứt nẻ, rám nắng, sần sùi, tái mét, xanh xao, <br /> xanh lét, hồng hào, đỏ  thắm, mốc thếch, đen sạm, da bánh mật, ngăm ngăm, <br /> ngăm đen, đen đủi, trắng như trứng gà bóc…<br /> ­ Tả mắt: Đen huyền, đen láy, trong sáng, u buồn, lung linh, ươn ướt, sắc  <br /> sảo, đượm buồn, thâm quầng, trắng đục, đỏ  ngầu,  sáng, lồi, tròn vo, xếch, <br /> một mí, mất ốc bươu, trao tráo, ti hí, mắt bồ câu,…<br /> ­ Tả cái nhìn của đôi mắt: Đăm đắm, mơ mộng, đắm đuối, dáo dác, trìu <br /> mến, mơ màng, chòng chọc, chăm chú, ngơ ngác, hằn học,…<br /> ­ Diễn tả tính cách: Nóng nảy, bạo dạn, vị tha, hời hợt,lười nhác, lì lợm,  <br /> trầm tính, đứng đắn, thật thà, ôn hoà, hiền hậu, vui vẻ, nhút nhát, nghiêm <br /> nghị, dè dặt, siêng năng, thận trọng, lỗ mãng, bao dung, nhân hậu, khoác lác, <br /> ba hoa, nham hiểm, xảo quyệt, tham lam,  ích kỉ,  ưa giễu cợt, cau có, gắt <br /> gỏng, hấp tấp, khắt khe, láu táu, ít nói, nhã nhặn,... <br /> ­ Diễn tả thái độ: Vui sướng, hớn hở, hân hoan, hả hê, thoả  thích, sảng  <br /> khoái, khoái chí, vui nhộn, vui đáo để, vui mừng, đắc chí,…<br /> *Giúp các emm biết cách dùng từ miêu tả, liên tưởng, so sánh:<br /> ­ Giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách dùng từ  miêu tả  để  giúp các <br /> em viết được câu văn sinh động hơn. Ví dụ: Khi tả  hoa "nở",   từ  “nở” chỉ <br /> mang tính  chất thông báo, mà cần phải sử dụng từ miêu tả như: bung nở, hé  <br /> nở, xòe nở, bung cánh, hé cánh, xòe cánh,... Từ  "xanh" chỉ  miêu tả  nhưng  <br /> không gợi tả, cần hướng dẫn học sinh dùng từ  gợi tả  cho màu xanh: xanh  <br /> biếc, xanh lam, xanh ngọc, xanh mướt,...Nếu giáo viên chú ý dạy tích hợp <br /> Tập làm văn vào trong Tập đọc, Luyện từ và câu thì sẽ giảm bớt được nhiều <br /> thời gian trong cung đoạn này. <br />   Ví dụ: Màu “vàng” được dùng từ gợi tả rất cụ thể trong bài: “Quang <br /> cảnh làng mạc ngày mùa”­ Tiếng Việt 5, tập 1, trang 10. <br /> ­  Để  câu văn sinh động hơn, giáo viên không chỉ  hướng dẫn học sinh <br /> cách dùng từ  miêu tả  mà còn phải hướng dẫn học sinh cách dùng các biện  <br /> pháp nhân hóa, so sánh mà các em đã được học, đưa vào bài để miêu tả sự vật <br /> được sinh động hơn. Rất khó đối với các em là cách liên tưởng để  tìm hình <br /> ảnh so sánh sự vật.<br /> Ví dụ: Tìm từ so sánh với mặt trời thì cần hướng dẫn học sinh:<br /> + Mặt trời có hình gì? Giống cái gì? (hình tròn giống như quả cầu)<br /> + Mặt trời có màu gì?  Giống hình ảnh nào?  (đỏ rực, giống như lửa)<br /> Dẫn dắt học sinh đặt câu: "Mặt trời thì đỏ rực như quả cầu lửa", <br /> 10<br />  Tương tự để có câu: "Mảnh trăng cong cong như lưỡi liềm" <br /> ­ Đối với những học sinh khá, giỏi, giáo viên cần hướng dẫn học sinh  <br /> cách sáng tạo câu văn bằng cách liên tưởng, so sánh sự  vật nâng cao hơn.  Ví <br /> dụ:  Khi miêu tả “Hồ nước lặng yên” thì cho học sinh so sánh với trạng thái  <br /> "lặng yên" của con người. Giáo viên có thể hỏi: Khi nào con người lặng yên? <br /> và học sinh có thể  tìm ra được các từ  " khi ngủ, khi nhớ, khi buồn, khi mơ <br /> mộng, ..." Như vậy, giáo viên có thể hướng dẫn học sinh viết được rất nhiều <br /> câu: Hồ  nước lặng im như  chìm vào giấc ngủ./Hồ  nước lặng im như  đang  <br /> mơ  mộng với những đám mây trắng./Hồ  nước lặng im như  đang buồn bã <br /> điều gì./ Hồ nước lặng im như đang nhớ những vì sao lấp lánh buổi đêm....<br /> ­ Giáo viên cần tổng quát được cách dùng từ  ở từng dạng văn miêu tả, <br /> để định hướng tốt cho các em khi viết văn: <br /> + Tả  cảnh thường dùng nhiều từ  ngữ  gợi tả  hình dạng, đặc điểm, có <br /> thể  so sánh, nhân hoá làm cho cảnh vật được miêu tả  thêm sinh động; cần  <br /> bộc lộ cảm xúc trước sự vật được miêu tả trong cảnh.<br /> + Tả  người thường dùng nhiều từ  ngữ  gợi tả  hình dáng, màu sắc, âm <br /> thanh; từ ngữ chỉ hoạt động, đặc điểm, trạng thái của người; có thể sử dụng <br /> biện pháp liên tưởng, so sánh để  miêu tả  cho sinh động và bộc lộ  mối quan <br /> hệ tình cảm với người được tả.<br /> 2.5. Hướng dẫn học sinh lập dàn ý và xây dựng đoạn văn phần <br /> thân bài:<br /> Đây là một hoạt động hết sức quan trong làm văn miêu tả. Thế  nhưng <br /> một số  giáo viên thường bỏ  qua giai đoạn này vì bước đầu thì đây cũng là <br /> một hoạt động khó đối với học sinh nói chung và đặc biệt là đối với học sinh  <br /> dân tộc thiểu số vùng khó khăn lại càng khó hơn. Song nếu giáo viên hướng <br /> dẫn cụ thể thì các em sẽ làm được, việc này lặp đi lặp lại nhiều sẽ tạo thành  <br /> thói quen có lợi trong viết văn cho học sinh. Nếu một bài văn mà các em biết  <br /> cách lập dàn ý trước khi làm bài thì các em đã có định hướng tốt cho bài văn  <br /> của mình. Bài văn có đầy đủ  ý, bố  cục chặt chẽ  và lâu dần các em sẽ  khái  <br /> quát được cách làm một bài văn khi xác định xong đề bài.<br /> Khi hướng dẫn học sinh lập dàn ý một bài văn tôi thường theo các bước <br /> sau:<br /> ­ Xác định đề bài<br /> ­ Nhắc lại cấu tạo bài văn theo đề bài đã cho<br /> ­ Tiến hành hướng dẫn lập dàn ý.<br /> <br /> <br /> 11<br />  Ví dụ: <br /> Đề  bài:  Hãy tả  ngôi trường thân yêu gắn bó với em trong nhiều năm <br /> qua.<br /> Với đối tượng học sinh như đã nêu, tôi dẫn dắt học sinh thực hiện lập  <br /> dàn ý từ hệ thống câu hỏi khá tỉ mỉ sau: <br /> + Đề bài yêu cầu chúng ta làm gì? (Tả ngôi trường của em)<br /> + Đề bài thuộc dạng văn miêu tả nào? (tả cảnh)<br /> + Hãy nêu cấu tạo của bài văn tả cảnh? (Hs nêu)<br /> + Em quan sát vào thời gian nào? (buổi sáng khi học sinh chưa đến <br /> trường, buổi chiều khi học sinh đã ra về  hay trong giờ học,...) <br /> + Em quan sát bằng những giác quan nào? ( mắt nhìn, tai nghe các âm <br /> thanh như  tiếng giảng bài của cô, tiếng trống,...tiếng cảnh vật xung quanh <br /> như tiếng ve kêu, chim hót,..)<br /> + Phần mở bài em cần giới thiệu như thế nào? (Hs nêu)<br /> + Phần thân bài em tả những cảnh nào của trường? ( HS nêu)<br /> + Phần kết bài, em nêu cảm nghĩ của mình đối với ngôi trường như thế <br /> nào?<br /> *Lưu ý: Các em có thể  tả  cảnh trường vào một thời điểm nhất định <br /> hoặc theo thứ  tự thời gian trong ngày như  sáng đến chiều hay theo mùa. Khi <br /> quan sát, các em nên quan sát từ  xa đến gần, từ  ngoài vào trong, nắm được  <br /> điểm chung và riêng của cảnh, chú ý vào những điểm nổi bật nhất của cảnh.  <br /> Sự liên quan của cảnh vật đó với cảnh vật xung quanh như con người, chim <br /> chóc, thiên nhiên,...<br /> ­ Tổ chức nhận xét, bổ sung hoàn thiện dàn ý: Để giúp học sinh có một  <br /> dàn ý hoàn chỉnh, giáo viên cho học sinh đọc dàn ý của mình cho cả lớp nhận  <br /> xét, bổ sung, giáo viên giúp đỡ để các em hoàn chỉnh dàn ý.<br />          Dàn ý bài văn tả ngôi trường Tiểu học Tình Thương:<br /> *Mở bài<br /> + Trường em mang tên Trường Tiểu học Tình Thương<br /> + Ngôi trường chưa khang trang nhưng cảnh vật thật là hiền hòa.<br /> *Thân bài<br /> + Nhìn từ xa ngôi trường nhỏ bé, yên.<br /> +   Biển   trường   xanh   đậm,   nổi   rõ   hàng   chữ   trường   Tiểu   học   Tình  <br /> Thương màu trắng.<br /> + Tường được sơn màu vàng<br /> <br /> <br /> 12<br />  + Sân trường được lát gạch hình chữ T, giữa có lá cờ đỏ  sao vàng tung <br /> bay phấp phới.<br /> + Bao quanh sân gạch là những bồn hoa được chúng em chăm sóc cẩn  <br /> thận.<br /> + Có 3 dãy phòng học và một dãy phòng chức năng.<br /> + Lớp học rộng rãi, thoáng mát, bàn 2 chỗ ngồi, trang trí rất đẹp, có đầy <br /> đủ quạt điện, đèn điện, sáng nào chúng em cũng vệ sinh sạch sẽ.<br /> +Từ  cổng nhìn thẳng vào là dãy phòng chức năng, phòng đầu tiên bên <br /> phải là thư viện,...<br /> *Kết bài:<br /> + Em rất yêu quý và tự hào về trường em<br /> + Dù sau này đi xa em vẫn luôn nhớ mãi hình ảnh mái trường thân yêu  <br /> của em.<br /> Tiếp theo, tôi cho học sinh chọn và viết hoàn chỉnh một đoạn văn phần <br /> thân bài, tổ chức nhận xét, sửa chữa hoàn chỉnh.<br /> Ví dụ: Đoạn văn tả bao quát ngôi trường<br /> Ngôi trường nhỏ  bé, hiền hòa nằm dưới những hàng cây bạch đàn  <br /> quanh năm xanh tốt, làm ô che nắng cho chúng em chơi những trò chơi như  <br /> nhảy dây, bắn bi,... sau những giờ học. ..<br /> 2.6. Xây dựng mở bài và kết bài:<br /> a. Xây dựng mở bài:<br /> Mở bài là phần có vai trò hết sức quan trọng trong mỗi bài văn. Nó thu <br /> hút người đọc, người nghe chú ý,tập trung vào bài ngay đầu bài. Có hai cách  <br /> mở  bài: mở  bài trực tiếp và mở  bài gián tiếp. Mở  bài trực tiếp thì mọi đối <br /> tượng học sinh đều có thể  thực hiện được. Riêng mở  bài gián tiếp ( không  <br /> bắt buộc) nhưng giáo viên khuyến khích học sinh sử  dụng khi làm bài, giúp  <br /> các em có được bài văn hay hơn, hấp dẫn người nghe hơn.<br />   Để giúp học sinh có cách mở bài và kết bài phong phú, đa dạng.  Trước <br /> hết người giáo viên  phải giúp học sinh hiểu Thế nào là mở bài trực tiếp, gián  <br /> tiếp?<br />   + Mở bài trực tiếp: Là giới thiệu trực tiếp sự vật mình định tả<br /> + Mở bài gián tiếp: Nói chuyện khác để  dẫn vào chuyện (có thể  bằng <br /> cách đưa ra một mẩu chuyện, một so sánh, một liên tưởng, một câu văn thơ,  <br /> một âm thanh,... để đi đến điều mình cần giới thiệu).<br /> Ví dụ: Cách mở bài khi viết văn tả mẹ <br /> <br /> 13<br />  “ Con dù lớn vẫn là con của mẹ<br /> Đi suốt đời lòng mẹ vẫn thương con.”<br /> Ôi! Tình mẹ  yêu con chỉ   có thể  so sánh với biển nước mênh mông. <br /> Mẹ! Người em yêu nhất trên đời. (mở bài bằng câu thơ)<br /> b. Hướng dẫn học sinh xây dựng kết bài:<br /> Cũng như  mở  bài, kết bài cũng có hai cách đó là kết bài mở  rộng và  <br /> không mở rộng. <br /> Để giúp học sinh có cách mở bài và kết bài phong phú, đa dạng. Trước <br /> hết người giáo viên  phải giúp học sinh hiểu: Thế nào là kết bài mở rộng và <br /> không mở rộng?<br /> + Kế bài mở rộng: Sau khi cho biết kết cục, có lời bình luận thêm<br /> + Kế bài không mở rộng: Cho biết kết cục, không bình luận gì thêm.<br /> Ví dụ: Kết bài của một bài văn tả đẹp<br /> ­ Kết bài mở rộng:<br /> Mỗi lần ngắm cảnh nơi đây, lòng em lại dâng trào một cảm xúc lâng <br /> lâng khó tả  vì được tự  do thưởng thức sự   ưu đãi vẻ  đẹp tuyệt vời mà thiên  <br /> nhiên dâng tặng cho con người.  Chúng ta hãy quý trọng thiên nhiên, bảo vệ <br /> thiên nhiên  để được chiêm ngưỡng vẻ đẹp tuyệt vời ấy.<br /> ­Kết bài không mở rộng:<br /> Em rất yêu cảnh nơi đây. Em mong rằng sẽ  có dịp quay lại để  được <br /> chiêm ngưỡng cảnh đẹp tuyệt vời mà thiên nhiên ban tặng cho chúng ta.<br /> 2.7. Hướng dẫn học sinh hoàn chỉnh bài văn.<br /> Sau các tiết lập dàn ý, xây dựng mở  bài, kết bài, xây dựng đoạn văn <br /> thường có tiết viết hoàn chỉnh bài văn. Trước khi yêu cầu viết một bài văn <br /> hoàn chỉnh, giáo viên cần hướng dẫn học sinh tổng hợp, liên kết các tiết <br /> trước để giúp các em có một bài văn hoàn chỉnh.<br /> Ví dụ: <br /> + Bài văn gồm có mấy phần? Đó là những phần nào?<br /> + Mở bài có mấy cách? Nêu từng cách mở bài?<br /> + Thân bài được trình bày như  thế  nào? (Có thể  trình bày thành nhiều <br /> đoạn, mỗi đoạn diễn tả một nội dung chính. Ví dụ: Tả con vật thì có đoạn tả <br /> hình dáng, đoạn tả thói quen sinh hoạt,...)<br /> + Kết bài có mấy cách? Nêu từng cách kết bài?<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 14<br />  * Lưu ý học sinh: Sau mỗi phần hay mỗi đoạn cần phải xuống dòng <br /> (một số em thường hay viết liền mạch). Đầu đoạn phải lùi vào một ô và viết  <br /> hoa.<br /> Trong khi học sinh làm bài, giáo viên hướng dẫn học sinh bám sát dàn ý <br /> đã lập để  viết. Giáo viên theo dõi giúp đỡ  học sinh, đặc biệt là những học  <br /> sinh yếu.<br /> 2.8. Chấm bài:<br /> Mỗi bài văn học sinh viết được, kết hợp với cách đánh giá của giáo <br /> viên đúng cách sẽ  giúp các em trưởng thành trong nhận thức, trong cách suy <br /> nghĩ. Do đó, tôi thường chấm bài rất tỉ  mỉ  sau mỗi bài học sinh viết, sửa sai <br /> trực tiếp về  lỗi chính tả, gạch chân dưới những câu, từ  học sinh đặt chưa  <br /> đúng và nhận xét cụ thể để giúp các em chữa bài trong tiết trả bài. Những góp <br /> ý nhẹ  nhàng, chi tiết hay những lời khen của giáo viên như  một định hướng <br /> giúp học sinh hoàn thiện bài viết hơn.<br /> 2.9. Tiết trả bài<br /> Trong tiết trả  bài, giáo viên cần nhận xét rõ  ưu, khuyết điểm chung. <br /> Luôn đưa ra những ưu điểm cụ thể sau dó mới nhận xét những sai sót, tồn tại  <br /> của học sinh về  lỗi chính tả, bố  cục, cách dùng từ, đặt câu, cách diễn đạt. <br /> Sau đó, cho học sinh sửa bài theo nhóm hoặc cá nhân, gọi một vài học sinh  <br /> nêu lỗi vấp phải và cách sửa của mình hay của nhóm, lớp góp ý, giáo viên <br /> chốt lại câu văn như  thế  nào là hay, là đúng. Cuối cùng giáo viên đọc những  <br /> đoạn văn hay, bài văn hay cho cả  lớp nghe, cho học sinh viết lại một đoạn <br /> văn của bài.<br /> IV.  Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu <br /> Với đề  tài này mang tính giá trị  khoa học và thực tiễn cao, đã được <br /> khảo nghiệm trên thực tế dạy học ở trường Tiểu học Tình Thương. Sau một <br /> năm học , tôi thấy  trong viết văn miêu tả các em đã làm chủ được vốn từ, các  <br /> em linh hoạt hơn trong viết văn cũng như trong giao tiếp. Bài văn của mỗi em  <br /> đều có sắc thái riêng, mang tính sáng tạo và thực tiễn cao.  Đa số học sinh xác <br /> định đúng đề, làm bài đảm bảo về cấu trúc, trong đó có một số  bài giàu hình <br /> ảnh, cảm xúc, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc. Qua khảo sát chất lượng, kết quả <br /> cụ thể trong đầu năm so với cuối năm như sau:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 15<br />  Điểm Trên  Dưới <br /> Thờ<br /> T   1­2   3­4   5­6   7­8 9­10 điểm 5 Điểm 5<br /> Lớ i <br /> S<br /> p điể S S S S S<br /> H % % SL % % % SL % %<br /> m L L L L L<br /> S<br /> Đầu <br /> 20 1 5,0 6 30,0 11 55,0 2 10,0 13 65,0 7 35,0<br /> năm<br /> 5a2<br /> Cuối <br /> 11 55,0 7 35,0 2 10,0 20 100<br /> năm<br /> <br /> Với đề  tài này chúng ta có thể  áp dụng được với tất cả  các đối tượng <br /> học sinh là dân tộc tại chỗ ở Tây Nguyên.<br /> C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> I. KẾT LUẬN<br /> Qua thực tiễn dạy học ở đối tượng là HS dân tộc tại chỗ, tôi nhận thấy:  <br /> để giúp các em HS dân tộc viết đúng, viết hay thì giáo viên cần chú ý một số <br /> yêu cầu sau: <br /> ́ ́ ̀ ̣ ̀ ợp vơi t<br />    ­ Thiêt kê bai day chi tiêt, phu h<br /> ́ ́ ưng đôi t<br /> ̀ ́ ượng hoc sinh l<br /> ̣ ơṕ  <br /> minh.Tr<br /> ̀ ước khi dạy một đề văn mới, cố gắng hết mức có thể hướng dẫn học <br /> sinh quan sát tìm ý bằng trực quan trên lớp, trong sân trường hoặc hướng dẫn <br /> học sinh cách quan sát kĩ ở nhà.<br />    ­ Kiên trì uốn nắn, sửa lỗi cho các em, có niềm tin vao s<br /> ̀ ự tiên bô cua<br /> ́ ̣ ̉  <br /> ̣<br /> hoc sinh.<br />    ­ Phải khai thác triệt để  đồ dùng dạy học và tranh vẽ trong sách giáo <br /> khoa và sưu tầm những vật thật   bằng video (nếu có bằng máy tính), tranh <br /> ảnh để cung cấp vốn từ cho học sinh. <br />    ­ Thường xuyên đánh giá, nhận xét, sửa sai kịp thời các bài viết của <br /> học sinh.<br /> <br /> <br /> 16<br />     ­ Thái độ ân cần, vui vẻ của giáo viên cũng rất cần thiết. Bởi lẽ các <br /> em còn nhỏ, đặc biệt học sinh dân tộc thiểu số tại chỗ, lòng tự ái rất cao, nếu  <br /> giáo viên nói nặng lời, học sinh sẵn sàng xách cặp ra về  hoặc ngồi không, <br /> không chịu học bài nữa. Vì thế,  giáo viên không nên nặng lời to tiếng hay cáu  <br /> gắt với các em, ngược lại cần phải động viên khích lệ và khen thật nhiều dù <br /> chỉ là sự tiến bộ nhỏ, mới giúp các em hứng thú trong học tập và  tiếp thu bài  <br /> tốt.<br /> ­ Đọc sách báo thường xuyên để  có thêm vốn ngôn ngữ  trong cuộc  <br /> sống, bồi dưỡng khả năng cảm thụ  văn và cảm xúa khi viết văn để  đưa vào  <br /> giảng giải giúp học sinh dễ hiểu bài. <br /> ­ Phải tạo được thói quen tự giác học tập, chuẩn bị bài  ở  nhà, đọc bài <br /> và tự tìm hiểu nội dung, quan sát thế giới xung quanh. <br /> ­   Tăng   cường   mượn   sách,   báo   cho   học   sinh   đọc   thêm   sách,   báo,  <br /> truyện,...hoặc nhắc nhở  các em lên thư  viện đọc sách để  giúp các em hiểu  <br /> biết thêm về cuộc sống quanh em, từ đó tự tin để bộc lộ của mình, nâng cao  <br /> khả năng nói, viết .<br /> Đối với phân môn Tập làm văn là rất khó đối với học sinh Tiểu học nói <br /> chung. Nên với đề  tài này chúng ta có thể  linh động áp dụng với nhiều đối <br /> tượng học sinh trong lớp. Tôi sẽ tiếp tục áp dụng đề tài, tiếp tục nghiên cứu, <br /> rà soát lại, bổ sung thêm để hoàn thiện hơn, từ đó nâng cao chất lượng đồng  <br /> bộ cho các em, chuẩn bị tốt cho các em hành trang để học tốt kiến thức ở lớp <br /> trên.<br /> II. KIẾN NGHỊ<br />            Với tầm quan trọng và căn cứ  vào tỉ  lệ  % điểm kiểm tra định kì của <br /> phân môn Tập làm văn lớp 5 theo thông tư  22 mới ban hành, giáo viên cần <br /> tăng thêm thời lượng dạy Tập làm văn ở buổi học thứ hai. Sử dụng các hình <br /> ảnh (hoặc video) sinh động, hấp đẫn vào các tiết dạy.<br /> Trên đây là một vài kinh nghiệm về “Rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho  <br /> học sinh dân tộc thiểu sốvùng khó khăn lớp 5” tôi đã thực hiện. Chắc chắn đề <br /> tài vẫn còn nhiều hạn chế, kính mong được sự góp ý chân thành từ Ban giám  <br /> khảo, các cấp quản lí và đồng nghiệp để đề tài này áp dụng có hiệu quả cao <br /> hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn!./.<br /> Dray Sáp, ngày 27 tháng 2 năm 2017<br /> Người viết<br /> <br /> <br /> <br /> 17<br />  Trần Thị Tuyết Nga<br /> <br /> NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br /> .................................................................................................................................<br /> .................................................................................................................................<br /> .................................................................................................................................<br /> .................................................................................................................................<br /> .................................................................................................................................<br /> <br />                                                              CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG  SÁNG KIẾN<br />                                                                                     ( Kí tên và đóng dấu)<br /> <br /> <br /> <br />      Phạm Văn Liên<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 18<br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> STT Tên tài liệu Tác giả<br /> <br /> 1 Hướng   dẫn   dạy   học   các   môn   học   cho   các  Bộ giáo dục  và đào tạo<br /> vùng, miền<br /> <br /> (Ban hành kèm theo công văn  số 7580/GDTH)<br /> <br /> <br /> <br /> Nguyễn Quý Thành, <br /> Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học.  trường Đại học Quy <br /> 2<br /> Nhơn, năm 2010.<br /> <br /> <br /> <br />  <br /> <br /> Sách giáo viên Tiếng Việt 4, lớp 5 ­ Tập 1,  Nhà xuất bản GD, năm <br /> 3<br /> Tập 2  2008<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 19<br />  4 Tăng cường tiếng Việt cho học sinh có hoàn  Dự án giáo dục Tiểu học <br /> cảnh khó khăn PEDC<br /> <br /> <br /> <br /> <br />        <br /> Trang<br />                                               <br /> <br />     A/ PHẦN MỞ BÀI                                                                               1<br /> <br /> I.   Lý do chọn đề tài<br /> 1<br /> II.  Mục tiêu, nhiệm vụ đề tài<br /> 1<br /> III. Đối tượng nghiên cứu<br /> 2<br /> IV. Phạm vi nghiên cứu<br /> 2<br /> V.  Phương pháp nghiên cứu<br /> 2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 20<br />            B/ PHẦN NỘI DUNG                                             <br /> 2<br /> I.  Cơ sở lý luận để thực hiện đề tài<br /> 2<br /> II. Thực trạng<br /> 3<br />   III. Nội dung và hình thức của giải pháp<br /> 4<br /> 1.Mục tiêu<br /> 4<br /> 2.Nội dung và cách thức thực hiện<br /> 4<br /> 2.1.Bồi dưỡng khả năng cảm thụvăn, thơ của giáo viên.<br /> 4<br /> 2.2.Hướng dẫn học sinh nắm cấu tạo từng dạng văn miêu tả.<br /> 4<br /> 2.3.Chọn đề tài gần gũi với học sinh.<br /> 5<br /> 2.4.Hướng dẫn quan sát, bồi dưỡng vốn từ, cách dùng từ đặt câu.<br /> 6<br /> 2.5.Hướng dẫn lập dàn ý và xây dựng đoạn văn.  <br /> 9<br /> 2.6.Xây dựng mở bài và kết bài<br />         11<br /> 2.7. Hướng dẫn học sinh viết hoàn chỉnh bài văn.  <br /> 12<br /> 2.8. Chấm bài  <br /> 12<br /> 2.9. Tiết trả bài  <br /> 12<br /> <br /> IV. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.  <br /> 13<br /> <br /> <br />   C/ KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ                                                                      <br /> 13<br />                        <br /> <br /> Tài liệu tham khảo<br />         17<br /> 21<br />  <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 22<br />