SKKN: Giải pháp rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 5 trường Tiểu học Thạnh Đông A2

MỤC LỤC<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> A. MỞ ĐẦU:<br /> I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:<br /> Học tiếng Việt, học sinh được trang bị  những kiến thức cơ  bản và tối cần  <br /> thiết giúp các em hoà nhập với cộng đồng và phát triển cùng với sự  phát triển của  <br /> xã hội, phân môn tập làm văn là phân môn thực hành, tổng hợp của tất cả các phân <br /> môn thuộc môn tiếng Việt (tập đọc, luyện từ và câu, chính tả, kể chuyện). Chính vì  <br /> thế, việc dạy và học làm văn là vấn đề luôn luôn cần có sự đổi mới. Không thể cứ <br /> áp dụng mãi phương pháp học hôm qua vào hôm nay và mai sau. <br />    Đối với việc dạy cũng thế, trong việc kế thừa cái cũ, cái vốn có đòi hỏi phải  <br /> là một sự sáng tạo. Trong thực tế, giáo viên thường chưa quan tâm, chưa chú trọng <br /> lắmm đến phân môn này, thường chỉ  hướng dẫn qua loa cho học sinh về  nhà tự <br /> viết… Còn việc học thì sao?: Ngoài sách giáo khoa tiếng Việt thì hiện nay có rất  <br /> nhiều loại sách tham khảo cho học sinh, giúp cho HS có có cái nhìn đa dạng, phong  <br /> phú hơn. Nhưng những cuốn sách tham khảo của phân môn tập làm văn lại thường  <br /> đưa ra các bài văn mẫu hoàn chỉnh nên khi làm văn các em thường dựa dẫm,  ỉ  lại  <br /> vào bài mẫu, có khi còn sao chép y nguyên bài văn mẫu vào bài làm của mình. Cách <br /> cảm, cách nghĩ của các em không phong phú mà thường đi theo lối mòn khuôn sáo,  <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> tẻ nhạt, các em viết văn theo kiểu công thức cứng nhắc, câu văn chỉ dừng ở mức độ <br /> có đủ  chủ  ngữ, vị  ngữ  rất ít những câu văn có sử  dụng các biện pháp nghệ  thuật, <br /> bài văn thiếu sinh động, hấp dẫn. Từ những lý do khách quan và chủ  quan trên, để <br /> khắc phục những hạn chế  trong việc dạy tập làm văn  ở  tiểu học, góp phần nâng  <br /> cao chất lượng dạy học trong nhà trường, tôi đã chọn nghiên cứu đề  tài:   “Giải <br /> pháp rèn kĩ năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 5  trường Tiểu học Thạnh <br /> Đông A2"<br /> <br /> II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:<br /> ­ Tìm hiểu sâu sắc hơn về yêu cầu, nhiệm vụ của phân môn Tập làm văn lớp  <br /> 5, thể loại văn miêu tả .  <br /> ­   Đề  xuất một số  kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 5 luyện tập các kĩ <br /> năng viết văn miêu tả theo hướng đổi mới, phát huy được tính tích cực, chủ động và  <br /> sáng tạo của học sinh.<br />   ­ Trao đổi trong tổ chuyên môn cùng áp dụng thực hiện góp  phần khắc phục  <br /> những hạn chế  trong việc hướng dẫn học sinh các kĩ năng viết văn miêu tả   (đặc  <br /> biệt là kiểu bài tả người và tả cảnh)<br /> III. ĐỐI TƯỢNG VÀ GIỚI HẠN (PHẠM VI) ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU:<br /> 1. Phạm vi nghiên cứu.<br />   Đề tài tập trung nghiên cứu trong phạm vi Trường Tiểu học Thạnh Đông A2 <br /> với việc dạy và học tập làm văn lớp 5        <br /> 2.  Đối tượng nghiên cứu.<br />     Nghiên cứu việc dạy học tập làm văn lớp 5, đề xuất một số biện pháp khi rèn kĩ <br /> năng viết văn miêu tả cho học sinh lớp 5.<br /> 3. Thời gian nghiên cứu:<br /> ­ Từ tháng 9/ 2017  đến tháng 5/ 2018<br /> IV. PHƯƠNG TIỆN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:<br /> Để  đạt hiệu quả  trong quá trình nghiên cứu tôi đưa ra những phương pháp <br /> nghiên cứu sau.<br /> ­ Phương pháp nghiên cứu tài liệu<br /> ­ Phương pháp quan sát<br /> ­ Phương pháp điều tra phỏng vấn<br /> <br /> <br /> <br /> 2<br />  ­ Phương pháp nghiên cứu sản phẩm.<br /> ­ Phương pháp so sánh<br /> ­ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm<br /> ­ Phương pháp thống kê toán học<br /> <br /> B. NỘI DUNG:<br /> Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ:<br /> 1.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN:<br /> Trong quá trình học tập môn Tiếng Việt của học sinh  ở trường tiểu học,   bài  <br /> tập làm văn là nơi để  các em thể  hiện vốn sống, vốn văn học, khả  năng cảm thụ <br /> văn học, các kĩ năng sử dụng Tiếng Việt một cách tổng hợp. Tập làm văn có vai trò  <br /> quan trọng là trau dồi vốn sống, cảm thụ văn bản, cảm nhận, diễn tả và luyện cho  <br /> các em cách thể hiện suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc của mình bằng ngôn ngữ  nói và <br /> viết.   <br /> Trong phân môn Tập làm văn, thể loại văn miêu tả là thể loại văn dùng lời có  <br /> hình ảnh và cảm xúc làm cho người đọc, người nghe hình dung một cách rõ nét, cụ <br /> thể về đối tượng miêu tả như  nó vốn có trong đời sống. Văn miêu tả  có đặc điểm <br /> là giàu cảm xúc, giàu trí tưởng tượng và sự  đánh giá của người viết đối với đối <br /> tượng được miêu tả. Tuỳ  từng đề  bài mà các em nhấn mạnh mặt nào hơn. Ví dụ:  <br /> Khi tả người chú ý đến cả hình dáng hoạt động, tính tình. Ba mặt này thường thống <br /> nhất với nhau làm rõ hình thái tính cách của người được tả. Còn tả  cảnh sinh hoạt <br /> phải dùng  lời  nói  để  vẽ   lên bức   tranh  giàu  hình  ảnh,  màu  sắc,   đường  nét,  âm  <br /> thanhvề  hoạt động của nhiều người trong cùng một thời gian và địa điểm thì lúc <br /> này phong cảnh chỉ là nét phụ.<br /> Năm học 2017 ­ 2018 tôi đã tích cực tìm tòi, nghiên cứu sách vở, tài liệu và học <br /> hỏi đồng nghiệp, tích luỹ được một số kinh nghiệm "rèn kĩ năng viết văn miêu tả <br /> cho học sinh lớp 5".<br />  Thể loại văn miêu tả trong  chương trình tập làm văn lớp 5 gồm 43 tiết, trong <br /> đó có 10 tiết ôn tập về tả đồ vật, cây cối, con vật và 33 tiết học bài mới (tả cảnh:  <br /> 18 tiết, tả người: 15 tiết) .Về thời lượng chiếm    phân môn của môn Tập làm văn. <br /> Mặt khác ,đối với học sinh tiểu học, việc viết được bài văn miêu tả  đã khó, viết  <br /> được bài văn hay lại càng khó. Chính vì vậy, tôi nghiên cứu và sáng kiến kinh  <br /> <br /> <br /> <br /> 3<br /> nghiệm này để  nâng cao kĩ năng tập làm văn cho học sinh lớp 5 (khi hoàn thành <br /> chương trình tiểu học).<br /> Tập làm văn là một phân môn rất quan trọng trong chương trình Tiếng Việt ở <br /> tiểu học. Để làm một bài văn hay, có hình ảnh, cảm xúc đòi hỏi học sinh phải biết  <br /> vận dụng các kiến thức ở  các phân môn Tập đọc, Luyện từ  và câu, Kể  chuyện và <br /> rộng hơn nữa là các môn Khoa học xã hội, Khoa học tự  nhiên.Vì các kiến thức  ở <br /> các bộ môn này sẽ giúp học sinh có được tư  liệu để  viết bài văn và biết cách trình <br /> bày suy nghĩ của mình một cách mạch lạc, rõ ràng, sáng sủa và hấp dẫn. Thế nhưng <br /> chỉ có kiến thức nói trên thôi thì chưa đủ  bởi vì Tập làm văn là một phân môn độc <br /> lập, nó có hệ  thống lý thuyết riêng nhằm xây dựng các thể  loại (loại bài) văn  <br /> chương như miêu tả , tự sự (kể chuyện), viết thư, đơn từ và ở từng thể loại bài lại <br /> đòi hỏi phải rèn luyện để có được những kĩ năng cần thiết.<br /> 1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN:<br /> Là một giáo viên dạy lớp 5 nhiều năm liền, tôi luôn chú trọng và quan tâm rèn  <br /> cho học sinh viết tập làm văn. Thấy các em văn còn nhiều khó khăn, tôi rất buồn <br /> lòng. Đặc biệt là khi chấm bài tập làm văn miêu tả  của các em thì thật là khổ  sở. <br /> Các em viết thì không dài nhưng để  đọc và sửa lỗi cho các em thì thật là vất vả. <br /> Chất lượng học tập, tỉ lệ các em lên lớp cao hay thấp phần lớn là dựa vào việc viết  <br /> tốt bài tập làm văn. <br /> CHƯƠNG 2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:<br /> Những năm gần đây , sách tham khảo viết về phân môn Tập làm văn lớp 5 để <br /> phục vụ việc dạy và  học được đề  xuất, luận bàn khá nhiều. Những cuốn sách đó <br /> thường phân hoá theo hai hướng: Một là thiên về  lí thuyết, hai là cung cấp những  <br /> dàn bài hoặc bài văn mẫu của học sinh. Kết hợp với đọc sách, tài liệu với phương <br /> pháp giảng dạy (được học tập qua các lớp bồi dưỡng thường xuyên), đội ngũ giáo <br /> viên tiểu học đã giúp học sinh có được những bài văn tốt, những câu văn hay với <br /> những chi tiết độc đáo. Song số  học sinh viết được những bài văn có bố  cục rõ <br /> ràng, biết lựa chọn những chi tiết hợp lí, hình ảnh chính xác còn rất hiếm. Kết quả <br /> đó một phần do cách dạy của giáo viên chưa chú trọng tới việc hướng dẫn học sinh  <br /> cách làm bài, còn yêu cầu học sinh đọc nhiều văn mẫu để  nhớ  nên những bài văn  <br /> này thường khô khan, tình cảm thiếu chân thực và đôi chỗ  lời văn, ý văn còn y <br /> <br /> <br /> <br /> 4<br /> nguyên hoặc na ná một bài tập đọc hay một bài văn mẫu. Ví dụ: Khi làm một bài  <br /> văn tả  cảnh sông nước, có nhiều học sinh đã sao chép một số  câu văn. Cá biệt có <br /> những em sao gần như toàn bộ bài "Hoàng hôn trên sông Hương"(Sách Tiếng Việt <br /> lớp 5 tập 1).<br /> Ngoài việc "sao chép" văn mẫu, trong thực tế  còn có tình trạng học sinh còn <br /> lẫn lộn các kiểu bài mặc dù yêu cầu khác nhau. Lỗi dùng từ, viết câu, liên kết ý <br /> cũng rất phổ biến trong quá trình viết văn miêu tả của học sinh tiểu học.<br /> Với cấu trúc chương trình như vậy đòi hỏi lao động sư phạm của giáo viên ở <br /> mức độ  cao hơn rất nhiều, giáo viên không thể  chỉ  sao chép lại các nội dung của  <br /> sách bài soạn, sách hướng dẫn, mà đòi hỏi phải có sự chuẩn bị cụng phu, có sự linh <br /> hoạt, sáng tạo trong quá trình lên lớp. Phải dạy sao cho giờ học là giờ  hoạt động  <br /> của học sinh, học sinh có hứng thú, tự giác, tích cực hoạt động, hoạt động, sáng tạo  <br /> đi trên con đường đúng để phát hiện tri thức mới, chiếm lĩnh tri thức một cách nhẹ <br /> nhàng nhưng đậm nét, khó phai. <br /> *  Các bước cơ bản khi làm một bài văn miêu tả :<br /> Đối với bất cứ một bài văn nào , kể cả bài văn miêu tả ,khi viết , các em cũng  <br /> cần phải thực hiện 5 bước sau đây:<br /> 1. Tìm hiểu đề.<br /> 2. Quan sát.<br /> 3. Tìm ý và lập dàn ý.<br /> 4. Viết bài.<br /> 5. Hoàn chỉnh bài viết.<br /> Với 5 bước trên, học sinh cần có các kĩ năng tương  ứng bởi vậy hướng dẫn <br /> học sinh các kĩ năng tìm hiểu đề, quan sát, tìm ý, lập dàn ý, viết bài và hoàn chỉnh <br /> bài là việc làm quan trọng.<br /> <br /> <br /> CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM:<br /> * Hướng dẫn học sinh rèn các kĩ  năng viết văn miêu tả:<br /> 1. Kĩ năng tìm hiểu đề:<br /> Việc phân tích tìm hiểu đề giúp các em xác định được yêu cầu , giới hạn của <br /> đề  bài.Với mỗi đề  bài cụ  thể  , khi phân tích tìm hiểu đề  cần hướng dẫn cho học  <br /> <br /> <br /> <br /> 5<br /> sinh trả  lời các câu hỏi : Viết để làm gì? Viết về  cái gì? Viết cho ai? Thái độ  cần  <br /> bộc lộ trong bài là thái độ như  thế  nào? Đích của bài viết không phải lúc nào cũng <br /> nhận thấy. Ví dụ: Với đề bài "Em hãy viết một bài văn tả một người thân yêu nhất  <br /> đối với em." Nhưng thực ra mục đích thực sự  của bài viết này là thông qua việc  <br /> miêu tả ngoại hình và tính nết, các em cần thể hiện được tình cảm thân thương đối  <br /> với đối tượng miêu tả. Trong khi tìm hiểu đề, có những học sinh vì không xác định  <br /> được rõ thái độ  cần có khi tả  nên khi tả  người hoặc tả  cảnh mình yêu mến lại có <br /> những chi tiết phản ánh một thái độ  không  ưa thích hay không bộc lộ  được tình <br /> cảm đối với đối tượng miêu tả. Đó cũng chính là lí do khiến mỗi giáo viên chúng ta  <br /> khi dạy học sinh làm một bài văn miêu tả  không thể  bỏ  qua việc rèn cho học sinh <br /> bộc lộ rõ thái độ, tình cảm của mình khi viết. Vì vậy cần xen vào bài làm những câu <br /> văn nêu nhận xét suy nghĩ của mình.  Nhưng tình cảm, thái độ  không phải lúc nào <br /> cũng thể hiện ở những câu nói trực tiếp như: em rất yêu …, em rất thích …, em rất <br /> quý …, mà có thể thểhiện qua cách miêu tả.<br /> 2. Kĩ năng quan sát:<br /> Điều quyết định sự thành công của một bài văn miêu tả là nội dung bài văn nên <br /> các em phải "có cái gì để  viết" mới có thể  tả  được. Một trong những cách để  "có  <br /> cái gì để viết" là quan sát. Muốn quan sát có hiệu quả, giáo viên cần phải dạy học <br /> sinh xác định mục đích quan sát, hơn thế  nữa, các em phải có tấm lòng, biết yêu, <br /> biết ghét, phải có cách nghĩ, cách cảm riêng của mình. Quan sát sao cho khi làm văn <br /> phản ánh được đối tượng vừa cụ  thể, chi tiết, vừa có tính khái quát. Chi tiết phải <br /> làm cho người đọc thấy được bản chất của sự  vật. Vì vậy, cần dạy học sinh khi  <br /> quan sát phải lựa chọn . Bài văn cần có các chi tiết cụ thể nhưng đó không phải là <br /> chi tiết rời rạc, hay mang tính liệt kê mà đó là những chi tiết lột tả được cái riêng <br /> của người và vật.Ví dụ  tả  ngoại hình của người, không nhất thiết phải tả  hết cả <br /> mắt, mũi, tai, miệng, da, tóc, …mà phải tập trung vào những nét nổi bật, gây  ấn  <br /> tượng của người đó. Thậm chí đối với những học sinh giỏi, có năng khiếu viết văn, <br /> có thể hướng dẫn học sinh cách đặc tả (quan sát và miêu tả một đặc điểm nổi bật <br /> của đối tượng mà vẫn làm nổi bật được hình ảnh của đối tượng).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 6<br /> 3. Kĩ năng tìm ý, lập dàn ý:<br /> Quan sát phải luôn gắn với việc tìm ý và tìm các từ ngữ. Cách diễn đạt để tả. <br /> Sau khi học sinh đã quan sát và có được các ý cần hướng dẫn các em luyện cách lập  <br /> dàn ý, sắp  xếp ý bằng một loạt các câu hỏi gợi ý.<br /> Ví dụ: Với đề  văn "Tả  một bạn nhỏ ngoan ngoãn, chăm học chăm làm dược  <br /> nhiều người quý mến", giáo viên có thể  đặt những câu hỏi để  học sinh trả  lời và  <br /> tìm ý như sau:<br /> ­Bạn nhỏ  tên là gì? Học lớp mấy?  ở  đâu? Vì sao bạn được mọi người yêu <br /> mến? <br /> ­ Vóc dáng, khuôn mặt, mái tóc…cách ăn mặc của bạn có gì nổi bật gây được  <br /> cảm tình của mọi người? <br /> ­ Bạn nhỏ  có những biểu hiện gì thể  hiện sự  ngoan ngoãn? Bạn có lễ  độ <br /> không ? <br /> ­ Bạn nhỏ chăm học, chăm làm như thế nào? <br /> ­ Bạn nhỏ  đã có việc làm gì để  giúp đỡ  gia đình, bạn bè , những người xung <br /> quanh? <br /> ­ Em có cảm nghĩ gì về  bạn nhỏ định tả  trong bài? Những người xung quanh  <br /> có tình cảm như thế nào đối với bạn đó? <br /> Việc đặt câu hỏi gợi ý sẽ giúp các em trình bày nội dung bài viết một cách đầy <br /> đủ, mạch lạc, giúp các em diễn đạt các ý sinh động và chặt chẽ. Và khi lập dàn ý,  <br /> các em phải biết đâu là ý chính của bài. Ví dụ:Tả cảnh gặt lúa trên cánh đồng thì ý  <br /> bao trùm ý chính phải là cảnh làm việc nhộn nhịp trên cánh đồng. Còn tả  quang  <br /> cảnh làng em lúc bắt đầu một ngày mới thì hoạt động của mọi người trong làng bắt <br /> đầu một ngày là quan trọng nhất, lúc này phong cảnh làng xóm chỉ làm nền. <br /> Bên cạnh việc xác định ý chính của bài, học sinh cần cần biết sắp xếp các ý <br /> theo một trình tự thời gian, trình tự tâm lí…Việc thực hiện bố cục ba phần của bài  <br /> văn cần được thực hiện một cách tự nhiên, không gò bó, khuôn sáo. Để hướng dẫn  <br /> luyện tập cách lập dàn ý nên hướng dẫn học sinh một số bài tập lập dàn ý như: từ <br /> một bài văn hoàn chỉnh, hãy lập dàn ý của nó hoặc cho sẵn những dàn ý chưa phù  <br /> hợp yêu cầu học sinh chữa lại cho đúng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 7<br /> 4. Kĩ năng viết bài và hoàn chỉnh bài:<br /> Khi đã có cái để  viết, có dàn ý, các em chuyển sang các bước luyện viết các  <br /> đoạn và viết bài. Đây là một khâu rất quan trọng. Từ  dàn ý đã có, giáo viên cần <br /> hướng dẫn học sinh viết từng đoạn (mở bài, thân bài, kết bài) rồi viết cả bài.<br /> 4.1 . Hướng dẫn học sinh luyện viết đoạn mở bài: <br /> Mục đích của phần mở  bài là nhằm giới  thiệu đối  tượng sẽ  miêu tả  trong <br /> phần thân bài đồng thời khêu gợi, lôi cuốn sự  chú ý của người đọc đối với đối <br /> tượng được miêu tả. Khi làm bài, đa số  học sinh mất khá nhiều thời gian mà vẫn  <br /> không có được mở bài hay. Vì vậy cần hướng dẫn các em thực hành nhiều cách mở <br /> bài.<br /> a .Mở bài trực tiếp:<br /> Theo cách này, chúng ta có thể  hướng dẫn học sinh giới thiệu trực tiếp đối <br /> tượng được miêu tả.<br /> b. .Mở bài gián tiếp: <br /> *. Mở bài bằng cách nêu lí do:<br /> Với cách này, giáo viên cần hướng dẫn học sinh nêu rõ được nguyên nhân,  <br /> hoặc dịp nào đó các em gặp đối tượng miêu tả.<br /> *. Mở bài bằng cách nêu tình huống:<br /> Với cách này, chúng ta có thể  hướng dẫn học sinh sử dụng một từ ngữ hoặc  <br /> một câu của một nhân vật để  có thể  nêu tình huống dẫn tới việc xuất hiện đối  <br /> tượng miêu tả <br /> c. Mở bài bằng một đoạn văn miêu tả hoặc kể chuyện:<br /> Với 4 cách mở  bài (một cách trực tiếp và ba cách gián tiếp) đã nêu trên, học <br /> sinh có thể lựa chọn, để áp dụng cho từng bài tập làm văn .<br /> Để  giúp học sinh luyện tập cách mở  bài, ngoài những vấn đề  trong chương  <br /> trình Tiếng Việt 5, giáo viên có thể  tự  biên soạn thêm một số  đề  bài sao cho phù  <br /> hợp với học sinh. Có thể  ra các đề  tả  người thân như  ông bà, cha mẹ, anh chị  em, <br /> người hàng xóm, thầy cô giáo, bạn bè hoặc tả cảnh vui chơi, đêm trăng, cảnh sinh  <br /> hoạt văn nghệ, thể thao,…để học sinh có nhiều điều kiện rèn kĩ năng viết phần mở <br /> bài.<br /> 4.2 Hướng dẫn học sinh viết phần thân bài:<br /> <br /> <br /> <br /> 8<br />  Sau khi đã có mở  bài tốt rồi thì vấn đề  quan trọng là biết diễn đạt nội dung  <br /> hay. Nhiều khi chúng ta bắt gặp  ở  bài làm của học sinh mở bài  rât hấp dẫn song  <br /> phần thân bài lại lủng củng. Để giúp học sinh tránh được điều đó, giáo viên có thể <br /> sử dụng các cách sau:<br /> a .Hướng dẫn học sinh sử dụng đại từ, liên từ và giới từ:<br /> Qua bài văn, người đọc có thể nhận thấy được thái độ kính mến, thương yêu <br /> hay giận hờn, căm ghét đối với đối tượng được miêu tả. Điều  ấy được thể  hiện  <br /> qua việc lựa chọn từ ngữ. Từ xưng hô trong tiếng Việt rất giàu màu sắc biểu cảm  <br /> và hết sức phong phú. Trong bài văn miêu tả của học sinh, đại từ "em", "con" được <br /> sử  dụng nhiều hơn cả, các đại từ  đó bộc lộ  thái độ  lễ  phép, trân trọng đối với <br /> người đọc song nếu cần bộc lộ tình cảm thân mật, gần gũi, có thể  sử  dụng đại từ <br /> "tôi" hoặc mình để xưng hô. Không chỉ ở cách xưng hô, các từ ngữ nối như : vâng,  <br /> đúng vậy, chà, này nhé, ôi chao, quả thật, gớm, ấy vậy mà,…cũng góp phần tạo nên <br /> ấn tượng như  học sinh đang nhận xét và đối thoại trực tiếp với người đọc khiến  <br /> đoạn văn trở nên tự nhiên hơn.<br /> b . Hướng dẫn học sinh viết từ độc đáo: <br /> Một bài văn miêu tả  là một bài văn mà  ở  đó học sinh biết cách dùng từ  độc  <br /> đáo. Trong việc làm một bài văn miêu tả  nếu học sinh biết dùng từ  đúng lúc đúng  <br /> chỗ sẽ vẽ lên được một chân dung có hồn khiến người đọc như  có thể  nhìn thấy, <br /> sờ  thấy được. Đối với học sinh lớp 5, giáo viên có thể  hướng dẫn học sinh đạt <br /> được mục đích trên bằng cách hướng dẫn học sinh sử dụng linh hoạt các từ  láy, từ <br /> ghép, từ tượng thanh, từ tượng hình, từ nhiều nghĩa …<br /> Có thể cho học sinh phân tích những đoạn văn ngắn có sử dụng nhiều từ láy,  <br /> từ tượng hình, từ tượng thanh, từ đa nghĩa để phát hiện (có thể nêu tác dụng). Hoặc  <br /> có thể chọn đoạn văn ngắn có nhiều chỗ trống yêu cầu học sinh tự tìm từ thích hợp <br /> (từ  láy, từ  tượng thanh, từ  tượng hình  từ  gần nghĩa …) điền vào chỗ  trống. Hoặc  <br /> có thể cho đoạn văn có gạch chân các  từ đơn yêu cầu học sinh tìm từ láy, từ tượng  <br /> thanh , từ tượng hình để thay thế.<br /> c. Hướng dẫn học sinh viết câu văn có hình ảnh:<br /> Văn miêu tả  (đặc biệt là kiểu bài tả  người và kiểu bài tả  cảnh sinh hoạt) là <br /> loại văn ghi lại những nét tiêu biểu về  hình dáng hay hoạt động của cảnh vật hay <br /> <br /> <br /> 9<br /> con người. Khi viết học sinh dễ sa vào kể lể một cách khô khan không có cảm giác <br /> thích thú cho người đọc.<br /> Có thể  đưa ra các đoạn văn có những hình  ảnh sinh động, yêu cầu học sinh <br /> phát hiện hoặc yêu cầu học sinh dùng biện pháp so sánh, nhân hoá đẻ  viết đoạn  <br /> văn.<br /> d . Hướng dẫn học sinh viết đoạn văn:<br /> Có được những câu văn đúng ngữ pháp, có hình ảnh chưa đủ, học sinh còn cần  <br /> biết liên kết các câu, các ý thành đoạn văn.Có thể có các đoạn văn như sau:<br /> Mô hình 1: Câu mở đoạn ­> Câu diễn tả ­ > Câu kết đoạn.<br /> Mô hình 2: Câu mở đoạn ­> Câu diễn tả.<br /> Mô hình 3: Các câu diễn tả ­ > Câu kết đoạn.<br /> Khi hướng dẫn học sinh , giáo viên có thể  hướng dẫn học sinh tập viết theo  <br /> một trong 3 cấu trúc trên, hoặc dưa ra các câu văn rời rạc yêu cầu học sinh sắp xếp  <br /> lại thành một đoạn văn thích hợp.<br /> 4.3. Hướng dẫn học sinh viết phần kết luận :<br /> Phần kết luận trong bài văn rất quan trọng. Nó sẽ  để lại ấn tượng đẹp trong  <br /> lòng người đọc nếu được viết ngắn gọn, tinh chắc. Có thể  hướng dẫn học sinh  <br /> viết phần kết luận bằng nhiều cách:<br /> ­ Cách 1: Nêu cảm tưởng, suy nghĩ thực của bản thân đối với đối tượng được <br /> miêu tả .<br /> ­ Cách 2: Kết luận bằng cách nêu lời của đối tượng miêu tả  hoặc nhân vật  <br /> khác.<br /> ­ Cách 3: Có thể  dùng cử  chỉ, một hoạt động của đối tượng miêu tả  để  kết  <br /> luận.<br /> 4.4. Hướng dẫn học sinh hoàn chỉnh bài: <br /> Để hoàn chỉnh được bài viết, sau khi viết nháp, học sinh phải biết đọc lại bài  <br /> làm và  tự sửa chữa. Giáo viên có thể dùng cho từng cặp học sinh tự   chấm bài của <br /> nhau để tìm ra khuyết điểm của bạn. Lúc ấy, giáo viên đóng vai trò trọng tài, giám <br /> sát chặt chẽ  việc kiểm tra đánh giá của học sinh, giải đáp các thắc mắc của học <br /> sinh cả về cách chọn ý, dùng từ  diễn đạt trên cơ  sở  tôn trọng những ý tưởng sáng <br /> tạo của học sinh.<br /> <br /> <br /> 10<br />  KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:<br /> 1. Bài học kinh nghiệm:<br /> Trong quá trình áp dụng kinh nghiệm rèn cho học sinh viết văn miêu tả, tôi đã <br /> theo dõi kết quả một số bài làm của học sinh lớp 5A để làm nổi bật kết quả khi áp  <br /> dụng SKKN này trong giảng dạy.<br /> 2. Kết luận:<br /> Qua thực tế áp dụng SKKN vào giảng dạy, tôi đã rút ra bài học kinh nghiệm:  <br /> Để  học sinh lớp 5 có thể  viết tốt một bài văn miêu tả  (đặc biệt là kiểu bài tả <br /> người, tả cảnh sinh hoạt) mỗi giáo viên cần: <br /> 1. Hướng dẫn học sinh một cách tỉ mỉ các kĩ năng: <br /> ­ Phân tích, tìm hiểu đề: Tránh lan man lạc đề.<br /> ­ Quan sát: Yêu cầu học sinh huy động các giác quan (mắt, mũi, tai, óc tưởng  <br /> tượng) để quan sát. Đặc biệt rèn học sinh khả năng tưởng tượng về đối tượng miêu <br /> tả .<br /> ­ Tìm ý, lập dàn ý: Chọn ý tiêu biểu, sắp xếp  ý hợp lí.<br /> ­ Viết bài và hoàn chỉnh bài: Lưu ý với học sinh cách viết câu văn bộc lộ được  <br /> cảm xúc với đối tượng được miêu tả.<br /> 2. Khi lên lớp, giáo viên cần biết sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học <br /> thích hợp để phát huy tính tích cực chủ động trong học tập của học sinh.<br /> 3. Trong các giờ Tập làm văn kể cả giờ tìm ý, lập dàn ý, làm văn miệng, làm  <br /> văn viết và giờ trả bài, giáo viên cần biết tổ chức điều khiển lớp học, khéo léo gây <br /> bầu không khí vui tươi thoải mái, kích thích hứng thú học tập, trí tưởng tượng sáng <br /> tạo của học sinh.<br /> 4. Hướng dẫn các em biết tự đánh giá rút kinh nghiệm sau mỗi bài viết. Việc <br /> làm này sẽ là nhân tố quan trọng đảm bảo thành công cho các bài viết sau.<br /> Dạy văn miêu tả lớp 5 là một việc làm khó, nhất là nếu chúng ta đơn độc thực  <br /> hiện lại càng khó hơn nên rất cần sự đóng góp trí tuệ của tập thể, của bạn bè đồng <br /> nghiệp. Vì vậy, chúng ta cần nghiêm túc trao đổi cùng bạn bè đồng nghiệp về <br /> chuyên môn nghiệp vụ  trong các buổi sinh hoạt chuyên môn. Như  vậy sẽ phát huy <br /> được sức mạnh của tập thể và mỗi chúng ta cũng học hỏi được từ đồng nghiệp rất <br /> nhiều.<br /> Thạnh Đông A2, ngày 26 tháng 09 năm 2017<br /> <br /> <br /> 11<br /> Xác nhận của nhà trường                                            Người viết<br /> <br /> <br /> <br /> <br />                                                                                  Ph ạm Vũ Nguyên An<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 12<br />