zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

So sánh giá trị chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan của các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3 và DCP

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

26
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ung thư biểu mô tế bào gan (Hepatocellular carcinomas HCC - UTBMTBG) là bệnh lý gan nguyên phát ác tính phổ biến nhất và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư trên toàn thế giới. Chỉ số GALAD là một mô hình thống kê ước tính khả năng mắc HCC ở những bệnh nhân mắc bệnh gan mãn tính. Bài viết trình bày đánh giá giá trị lâm sàng của các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3 và DCP trong chẩn đoán HCC.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: So sánh giá trị chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan của các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3 và DCP

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 509 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2021 SO SÁNH GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN UNG THƯ BIỂU MÔ TẾ BÀO GAN CỦA CÁC THANG ĐIỂM KẾT HỢP AFP, AFP-L3 VÀ DCP Trần Thị Thu Thảo***, Nguyễn Hữu Huy*, Lê Minh Khôi*/**, Nguyễn Thị Băng Sương*/**, Nguyễn Hoàng Bắc*/** TÓM TẮT 11 vượt trội so với các chỉ dấu ung thư đơn lẻ đã Mở đầu: Ung thư biểu mô tế bào gan được chứng minh. Sự kết hợp giữa thang điểm (Hepatocellular carcinomas HCC - UTBMTBG) GALAD và siêu âm (GALADUS) đã nâng cao là bệnh lý gan nguyên phát ác tính phổ biến nhất hiệu quả của thang điểm GALAD. và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây Từ khóa: AFP, AFP-L3%, DCP, HCC, tử vong do ung thư trên toàn thế giới. Chỉ số GALADUS GALAD là một mô hình thống kê ước tính khả năng mắc HCC ở những bệnh nhân mắc bệnh SUMMARY gan mãn tính COMPARISON COMBINATION Mục tiêu: Đánh giá giá trị lâm sàng của các MODELS OF AFP, AFP-L3, AND DCP thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3 và DCP trong FOR HEPATOCELLULAR chẩn đoán HCC. CARCINOMA DIAGNOSIS Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Introduction: Hepatocellular 170 bệnh nhân bị HCC, 170 bệnh nhân bị viêm carcinoma (HCC) is the most common gan mạn tính (BGM), chúng tôi đã so sánh giá trị primary hepatic malignancy and one of the các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3 và DCP leading causes of cancer-related death bằng phương pháp phân tích đường cong ROC worldwide. The GALAD score is a statistical và tính diện tích dưới đường cong. model for estimating the likelihood of HCC in Kết quả: Độ nhạy và độ đặc hiệu của các patients with chronic liver disease. thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3 và DCP tỏ ra Objective: The goal of this study was vượt trội so với các chỉ dấu đơn lẻ trong chẩn to evaluate the clinical value of combination đoán HCC. Thang điểm GALADUS có hiệu quả models of AFP, AFP-L3%, and DCP for cao nhất trong chẩn đoán UTBMTBG và BGM. hepatocellular carcinoma detection Kết luận: Vai trò của các thang điểm AFP, Patients and Methods: In 170 patients with AFP-L3 và DCP trong chẩn đoán HCC và sự HCC, 170 patients with chronic liver disease (CLD), we compared the performance of * Đại học Y Dược TP. HCM. combination models of AFP, AFP-L3%, and ** Bệnh viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh DCP to identify patients with HCC using ***Đại học Y Dược Cần Thơ receiver operating characteristic curves and Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Băng Sương corresponding area under the curve (AUC) Email: suongnguyenmd@gmail.com analyses. Ngày nhận bài: 25.11.2021 Results: Combination models were superior Ngày phản biện khoa học: 27.11.2021 to AFP, AFP-L3% and DCP for HCC diagnosis. Ngày duyệt bài: 30.11.2021 73
HỘI NGHỊ KHOA HỌC LẦN THỨ XXIV CỦA HỘI HÓA SINH Y HỌC HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH PHÍA BẮC The GALADUS score achieved the best Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu performance for discrimination of HCC from khẳng định vai trò của sự kết hợp của bộ 3 CLD các dấu ấn huyết thanh AFP, AFP-L3 và Conclusions: The usefulness of combination DCP [2], [9]. GALAD là một mô hình toán models of AFP, AFP-L3%, and DCP in HCC phân tích đa biến (multivariate analyse diagnosis and its superiority to single tumor model) dựa trên 5 thông số, gồm ba dấu ấn markers were shown. The combination of khối u AFP, AFP-L3 và DCP, cộng thêm với GALAD and ultrasound (GALADUS score) giới tính (Gender) và tuổi (Age), kết hợp với further improved the performance of the một phần mềm chuyên dụng, có thể được sử GALAD score. dụng để phát hiện ung thư biểu mô tế bào Keywords: AFP, AFP-L3%, DCP, HCC, gan (HCC) ở giai đoạn sớm. Nhiều tác giả GALADUS trên thế giới đã chứng minh rằng việc sử dụng mô hình GALAD rõ ràng tốt hơn so với I. ĐẶT VẤN ĐỀ sử dụng các dấu ấn sinh học riêng biệt với Ung thư biểu mô tế bào gan mục đích phát hiên khối u ở giai đoạn 0-A (hepatocellular carcinoma: HCC - (giai đoạn sớm theo Barcelona). Bên cạnh UTBMTBG ) là bệnh ác tính, cùng với tỷ lệ GALAD còn có các thang điểm khác được tử vong cao và số người mắc mới hàng năm xây dựng trên bộ ba AFP, AFP-L3 và DCP ngày càng tăng, đặc biệt ở các quốc gia đang như GALADUS, GALAC-C, GAAP nhằm phát triển. Theo GLOBOCAN 2020, Việt nâng cao độ nhạy và độ đặc hiệu [1], [7], Nam có thêm 26.418 người mắc ung thư gan [10]. Cho đến thời điểm hiện tại chúng tôi và 25.272 người tử vong vì ung thư gan [8]. nhận thấy rằng ở Việt Nam có rất ít công Tiên lượng của UTBMTBG phụ thuộc vào trình nghiên cứu về vai trò của bộ 3 dấu ấn chức năng gan, tình trạng di căn, số lượng và khối u, đặc biệt việc sử dụng mô hình phối kích thước khối u gan, phương pháp điều trị. hợp 3 dấu ấn khối u trong việc chẩn đoán Những tiến bộ đáng kể thu được trong chẩn UTBMTBG nguyên phát. đoán và điều trị UTBMTBG hiện nay tập Xuất phát từ thực tế đó, chúng tôi tiến trung chủ yếu ở bệnh nhân có khối u ở giai hành nghiên cứu đề tài: “So sánh giá trị chẩn đoạn sớm vì thế cải thiện dự phòng, chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan cùa các đoán sớm ung thư gan là rất cần thiết để thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3 và DCP” nâng cao hiệu quả điều trị. Trước đây, chiến lược sàng lọc nhằm phát hiện sớm HCC gồm II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU việc đo mức độ α-fetoprotein (AFP) huyết Thiết kế nghiên cứu thanh và siêu âm ổ bụng 3 - 6 tháng một lần. Nghiên cứu cắt ngang mô tả Tuy nhiên, do mức độ AFP huyết thanh có Đối tượng nghiên cứu độ nhạy và độ đặc hiệu chẩn đoán ung thư Trong khoảng thời gian từ tháng 04 năm gan thấp nên hiện nay Hướng dẫn chẩn đoán 2018 đến tháng 12 năm 2019, chúng tôi thu và điều trị ung thư biểu mô tế bào gan của thập (khảo sát) được 340 trường hợp đưa vào Bộ Y tế năm 2020 đã sử dụng bộ ba xét 2 nhóm nghiên cứu gồm nhóm UTBMTBG nghiệm gồm AFP, AFP-L3 và DCP để tầm (n = 170) và nhóm BGM (n = 170). soát UTBMTBG. 74
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 509 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2021 Chuẩn bị bệnh nhân: Thăm khám lâm + 1.076 × log10 [AFP] + 2.376 × log10 [DCP] sàng, cận lâm sàng [7]. Bệnh nhân được điều tra một số yếu tố GALADUS = −12.79 + 0.09× Tuổi + dịch tễ học, làm các xét nghiệm cận lâm 1.74× (giới tính nam = 1 và giới tính nữ = 0) sàng. Bệnh nhân được chẩn đoán ung thư + 2.44×log10(AFP) + 0.04×AFPL3 + gan bằng chẩn đoán hình ảnh và kết quả tế 1.39×log10(DCP) + 3.56× (siêu âm dương bào học tính = 1 và siêu âm âm tính = 0). [10] Thực hiện xét nghiệm AFP, AFP-L3% AFP + DCP: y = −5.09676 + và DCP 1.19356×Log AFP + 1.81397×Log DCP [3] Định lượng AFP, AFP-L3% và DCP bằng Xử lý và phân tích số liệu hệ thống µTASWako® i30 sử dụng phương Sử dụng phần mềm SPSS version 20.0 pháp (Liquid-phase binding assay) điện di cho các phân tích thống kê. Biến định tính mao quản vi chip. được biểu diễn ở dạng tỉ lệ phần trăm. Biến Tính toán thang điểm kết hợp AFP, liên tục được biểu diễn ở dạng trung vị và AFP-L3 và DCP khoảng tứ phân vị. So sánh tỉ lệ bằng phép GALAD = −10.08 + 1.67 × (giới tính kiểm chi bình phương. So sánh trung vị của nam = 1 và giới tính nữ = 0) + 0.09 × Tuổi + biến liên tục của 2 nhóm bằng phép kiểm 0.04 × [AFP-L3%] + 2.34 × log10 [AFP] + MannWhitney.Vẽ đường cong ROC để tìm 1.33 × log10 [DCP]. diện tích dưới đường cong, xác định độ nhạy GALAD-C = −11.501 + 0.733 × (giới và độ đặc hiệu. tính nam = 1 và giới tính nữ = 0) + 0.099 × Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu Tuổi + 0.073 × [AFP-L3%] + 0.840 × log10 Nghiên cứu đã được chấp thuận của Hội [AFP] + 2.364 × log10 [DCP]. đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học GAAP = −11.203 + 0.699 × (giới tính Đại học Y Dược TP.HCM (số 295/ĐHYD- nam = 1 và giới tính nữ = 0) + 0.094 × Tuổi HĐĐĐ ngày 16/08/2018) III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Đặc điểm nhân khẩu học nhóm nghiên cứu Bảng 1. Tuổi của bệnh nhân ở các nhóm nghiên cứu Nhóm UTBMTBG Nhóm BGM Giá trị ρ (n = 170) (n = 170) Tuổi * 59.8 ± 11.3 46.5 ± 13.8 Tuổi nhỏ nhất 26 22 0,0001 Tuổi lớn nhất 97 103 Kiểm định t độc lập * trung bình ± độ lệch chuẩn Nhận xét: Kết quả cho thấy, nhóm UTBMTBG có độ tuổi trung bình là 59.8 ± 11.3 cao hơn so với nhóm BGM là 46.5 ± 13.8, ρ < 0,0001. Ở nhóm BGM, phân bố theo nhóm tuổi
HỘI NGHỊ KHOA HỌC LẦN THỨ XXIV CỦA HỘI HÓA SINH Y HỌC HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH PHÍA BẮC Bảng 1. Phân bố giới của bệnh nhân ở các nhóm nghiên cứu Nhóm UTBMTBG Nhóm BGM (n = 170) (n = 170) Giá trị ρ n (%) n (%) Nam 136 (80.0) 90 (52.9)
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 509 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2021 Nhóm UTBMTBG Nhóm BGM Giá trị ρ (n = 170) (n = 170) DCP* (mAU/mL) 206,94 (42– 3790) 16 (12,75 – 20) < 0,0001 AFP + DCP -0,99 (-2,067 – 1,13) -3,54 (-3,83 – (-3,32)) < 0,0001 GALAD 4,10 (2,02 – 8,30) -2,55 (-3,99 – (-1,31)) < 0,0001 GALAD-C 3,28 (0,79 – 8,10) -3,40 (-4,67 – (-2,17)) < 0,0001 GAAP 2,50 (0,42 – 5,92) -3,86 (-5,09 – (-2,75)) < 0,0001 GALADUS 5,26 (3,14 – 9,57) -5,13 (-6,57 – (-3,91)) < 0,0001 Kiểm định MannWhitney *trung vị (khoảng tứ phân vị) Nhận xét: Kết quả phân tích cho thấy nồng độ trung vị AFP, AFP-L3, DCP và các thang điểm kết hợp ở nhóm UTBMTBG cao hơn hẳn nhóm BGM (p< 0,0001). 4. Giá trị chẩn đoán UTBMTBG của các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3, DCP Hình 1. Ðường cong ROC của các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3, DCP để phân biệt giữa UTBMTBG và BGM Nhận xét: Diện tích dưới đường cong ROC của các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3, DCP đều lớn hơn 0,95 cho thấy các thang điểm này rất có giá trị trong việc phát hiện UTBMTBG trên bệnh nhân viêm gan mạn. 77
HỘI NGHỊ KHOA HỌC LẦN THỨ XXIV CỦA HỘI HÓA SINH Y HỌC HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH PHÍA BẮC Bảng 5. Giá trị chẩn đoán phân biệt giữa UTBMTBG và BGM của các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3, DCP Thang điểm AUC (95% CI) Ngưỡng cắt Độ nhạy Độ đặc hiệu 0,957 (0,937 – AFP + DCP -2,70 89,4% 92,9% 0,978) 0,962 (0,944 – GALAD 0,7 90% 92,9% 0,981) 0,962 (0,944 – GALAD-C -0,99 91,2% 91,2% 0,980) 0,974 (0,959 – GAAP -1,63 94,1% 92,3% 0,988) 0,997 (0,994 – GALADUS -0,97 97,6% 97% 1) Nhận xét: Khi so sánh giá trị chẩn đoán của các thang điểm kết hợp AFP, AFP-L3, DCP thì GALADUS có giá trị trong việc phát hiện UTBMTBG cao hơn hẳn. IV. BÀN LUẬN (82,22%), 1 ổ (75,55%), và kích thước khối Trong nghiên cứu của chúng tôi, bệnh u 5cm và cộng sự (2015) là 55.2%, tuổi trung bình (87,6%) [5]. Chúng tôi nhận thấy việc phát 56.4±11.7 [5]; Hann HW. et al (2014) hiện khối u gan ở giai đoạn sớm khi kích 59.1±10.3 [4]. Nhóm BGM có tuổi trung thước khối u
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 509 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2021 0,97, độ nhạy 97,6%, độ đặc hiệu 97%) có Cirrhosis of Viral Etiology", Cancers. 12(11), độ nhạy và đặc hiệu cao nhất phù hợp với p. 3218. nghiên cứu của tác giả Yang JD và cộng sự 4. Hann, Hie-Won, et al. (2014), "Usefulness (2019) cho thấy thang điểm GALADUS of highly sensitive AFP-L3 and DCP in (ngưỡng cắt –0.18, độ nhạy 95%, độ đặc hiệu surveillance for hepatocellular carcinoma in 91%) có độ chính xác cao hơn thang điểm patients with a normal Alpha-Fetoprotein". GALAD (ngưỡng cắt −1.18, độ nhạy 92%, 5. Thái Doãn Kỳ (2015). Nghiên cứu kết quả độ đặc hiệu 79%) trong chẩn đoán sớm HCC điều trị ung thư biểu mô tế bào gan bằng [10]. phương pháp tắc mạch hóa chất sử dụng hạt vi cầu DC Beads Hà Nội, Viện nghiên cứu V. KẾT LUẬN khoa học y dược lâm sàng 108. Vai trò của các thang điểm AFP, AFP-L3 6. Đậu Quang Liêu (2017). "Đánh giá kết quả và DCP trong chẩn đoán HCC và sự vượt của AFP-L3 và PIKVA II trong chẩn đoán trội so với các chỉ dấu ung thư đơn lẻ đã ung thư biểu mô tế bào gan." Luận văn thạc được chứng minh. Sự kết hợp giữa thang sỹ Y học Đại học Y Hà Nội. điểm GALAD và siêu âm (GALADUS) đã 7. Liu, Miaoxia, et al. (2020), "Validation of nâng cao hiệu quả của thang điểm GALAD. the GALAD Model and Establishment of GAAP Model for Diagnosis of Hepatocellular TÀI LIỆU THAM KHẢO Carcinoma in Chinese Patients", Journal of 1. Best, Jan, et al. (2020), "GALAD score Hepatocellular Carcinoma. 7, p. 219. detects early hepatocellular carcinoma in an 8. Sung, Hyuna, et al. (2021), "Global cancer international cohort of patients with statistics 2020: GLOBOCAN estimates of nonalcoholic steatohepatitis", Clinical incidence and mortality worldwide for 36 gastroenterology and hepatology. 18(3), pp. cancers in 185 countries", CA: a cancer 728-735. e4. journal for clinicians. 71(3), pp. 209-249. 2. Caviglia, Gian Paolo, et al. (2016), "Highly 9. Wang, Xueying, et al. (2020), "Evaluation of sensitive alpha‐fetoprotein, Lens culinaris the combined application of AFP, AFP-L3%, agglutinin‐reactive fraction of and DCP for hepatocellular carcinoma alpha‐fetoprotein and diagnosis: A Meta-analysis", BioMed des‐gamma‐carboxyprothrombin for research international. 2020. hepatocellular carcinoma detection", 10. Yang, Ju Dong, et al. (2019), "GALAD Hepatology Research. 46(3), pp. E130-E135. score for hepatocellular carcinoma detection 3. Caviglia, Gian Paolo, et al. (2020), "Alpha- in comparison with liver ultrasound and Fetoprotein, Protein Induced by Vitamin K proposal of GALADUS score", Cancer Absence or Antagonist II and Glypican-3 for Epidemiology and Prevention Biomarkers. the Detection and Prediction of 28(3), pp. 531-538. Hepatocellular Carcinoma in Patients with 79

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.