So sánh kết quả đo áp lực khoang giữa máy đo Whitesides cải biên và máy đo Stryker trong hội chứng chèn ép khoang cấp

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> <br /> SO SÁNH KẾT QUẢ ĐO ÁP LỰC KHOANG<br /> GIỮA MÁY ĐO WHITESIDES CẢI BIÊN VÀ MÁY ĐO STRYKER<br /> TRONG HỘI CHỨNG CHÈN ÉP KHOANG CẤP<br /> Nguyễn Hoàng Cương*, Đỗ Phước Hùng**<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Xác định áp lực khoang có ý nghĩa trong chẩn đoán và điều trị chèn ép khoang. Việt Nam chưa<br /> có sẳn các máy đo trừ các máy đo phỏng theo mô hình máy đo Whitesides cổ điển cho kết quả không chính xác.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Xác định độ chính xác của máy đo áp lực khoang cải biên.<br /> Đối tượng và Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành qua hai bước: thực nghiệm và lâm<br /> sàng. Trên thí nghiệm so sánh kết quả áp lực khoang của miếng thịch bò chịu áp lực của cột nược với các chiều<br /> cao khác nhau khi đo bằng 3 máy: Whitesides kinh điển, Stryker (qui ước là máy đo chuẩn) và Whitesides cải biên.<br /> Về lâm sàng so sánh kết quả áp lực khoang được đo từ máy cải biên và máy Styker trên bệnh nhân doạ chèn ép<br /> khoang hoặc chèn ép khoang thật sự.<br /> Kết quả: Trên thực nghiệm cho thấy máy đo Whitesides cổ điển có độ chênh với áp suất chuẩn lớn nhất<br /> (trung vị độ chênh là 6mmHg). Máy đo Whitesides cải biên và Stryker có độ chênh với áp suất chuẩn nhỏ (trung<br /> vị độ chênh của máy đo Whitesides cải biên là 2mmHg, của Stryker là 1mmHg). Trên lâm sàng qua 17 ca với 39<br /> cặp kết quả đo so sánh giữa máy đo Whitesides cải biên và Stryker thì trung bình độ chênh kết quả đo giữa hai<br /> máy là 2,49 ± 1,35 mmHg, giá trị lớn nhất độ chênh là 7mmHg và nhỏ nhất là 0 mmHg.<br /> Kết luận: Máy đo Whitesides cải biên và Stryker cho kết quả khác biệt không có ý nghĩa thống kê trên lâm<br /> sàng. Sai số của máy đo Whitesides cải biên không làm thay đổi quyết định điều trị.<br /> Từ khóa: ap lực khoang, độ chênh, máy đo Whitesides cổ điển, máy đo Whitesides cải biên, máy đo Stryker<br /> ABSTRACT<br /> MEASURE OF COMPARTMENT PRESSURE: A COMPAIRISION BETWEEN WHITESIDES,<br /> MODIFIED WHITESIDES AND STYKER DEVICE IN EXPERIENMENT AND CLINICAL<br /> PRESENTATION<br /> Nguyen Hoang Cuong, Do Phuoc Hung<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 98 - 102<br /> Background Measuring comparment pressure is significant in terms of diagnosis and treatment. There has<br /> been no measuring device except Whitesides device with inappropriate results in Vietnam.<br /> Objectives: to determine the accuracy of self-made modified Whitesides device.<br /> Methods and materials: Experimental and cinical presentation. Experimental presentation: compare<br /> compartment pressure of beef meat under different pressure of water column between Whitesides, modified<br /> Whitesides and Styker device. Clinical presentation: compare compartment pressure between modified Whitesides<br /> and Styker device on impending comparment syndrome and comparment syndrome patient.<br /> Results: Modified Whitesides measurement and Stryker measurement device almost the same as the standard<br /> pressure. Clinically, in 17 cases with 39 pairs of measured results between the modified Whitesides and Stryker,<br /> the mean difference between the two measurements was 2.49 ± 1.35 mmHg, the maximum value of the difference<br /> *BV Đa khoa Xuyên Á ** BM Chấn thương chỉnh hình & PHCN, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Hoàng Cương ĐT: 0356155643 Email: hoangcuongdr@gmail.com<br /> <br /> <br /> <br /> 98 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> was 7 mmHg and the smallest is 0 mmHg.<br /> Conclusions: The modified Whitesides and Stryker measurement divice showed no statistically significant<br /> difference. The error of modified Whitesides measurement divice does not change the decision to treat.<br /> Key words: acute comparment syndrome, error, Whitesides device, modified Whitesides device, Stryker device<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Phương pháp nghiên cứu<br /> Hội chứng chèn ép khoang (CEK) là tình Thiết kế nghiên cứu<br /> trạng tăng áp lực trong khoang dẫn đến thiếu Nghiên cứu cắt ngang mô tả.<br /> máu cục bộ các mô trong khoang nếu kéo dài sẽ Các bước tiến hành nghiên cứu<br /> dẫ n đến những tổn thương không thể hồi phục Bước 1: Thiết kế và cải biên máy đo<br /> như yếu cơ, co rút và thậm chí là hoại tử phải cắt Whitesides có gắn thêm cảm biến quang học,<br /> cụt chi, đe dọa tính mạng. Chìa khóa then chốt dùng kim 18G có lỗ bên (side-port needle).<br /> trong việc xử trí CEK là chẩn đoán sớm. Trong<br /> những lưu đồ về chẩn đoán và điều trị CEK hiện<br /> nay người ta luôn đề cập đến giá trị đo áp lực<br /> khoang (ALK) cụ thể là trị số ∆P(2,3), đặc biệt<br /> nhấn mạnh đến các trường hợp không có sự hợp<br /> tác tốt từ bệnh nhân như đa chấn thương, chấn<br /> thương sọ não, bệnh nhân hôn mê, chấn thương<br /> tuỷ sống.<br /> Có nhiều máy đo ALK. Lâu đời nhất là<br /> máy đo của Whitesides với kết cấu đơn giản,<br /> có thể tự lắp ráp từ những bộ phận sẳn có. Tuy<br /> nhiên kết quả mang tính chủ quan và kém<br /> chính xác. Một số máy đo được sản xuất dựa<br /> trên nguyên lý hoạt động của máy Whitesides Hình 1. Máy đo Whitesides cải biên dùng trong<br /> cho kết quả khách quan và chính xác hơn như nghiên cứu (Nguồn: nhóm nghiên cứu)<br /> máy đo của của Stryker, máy đo Mammendorf<br /> dùng cảm biến điện tử. Một số nghiên cứu khác<br /> dùng máy bơm truyền tĩnh mạch có cảm biến<br /> cảnh báo áp suất để đo ALK. Nhược điểm chung<br /> của các máy đo hiện nay là khá đắc. Ở Việt Nam<br /> cho đến nay CEK chủ yếu được chẩn đoán bằng<br /> lâm sàng và chưa có dụng cụ đo ALK. Do đó<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu cải biên máy đo<br /> Whitesides để cho kết quả đo chính xác hơn với<br /> giá thành chấp nhận được để có thể áp dụng<br /> rộng rãi ở các tuyến y tế cơ sở.<br /> ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Thực nghiệm Hình 2. Nguyên lý hoạt động máy đo Whitesides cải<br /> Đối tượng nghiên cứu biên (Nguồn: nhóm nghiên cứu)<br /> Áp suất trong miếng thịt bò đặt ở đáy cột Bước 2: Tiến hành dùng 3 máy Whitesides cổ<br /> nước có độ cao khác nhau. điển, Whitesides cải biên, Stryker đo trên thực<br /> nghiệm. Ba máy sẽ lần lượt đo áp lực miếng thịt<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 99<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> bò nằm ở đáy cột nước. Áp suất cột nước là áp KẾT QUẢ<br /> suất chuẩn. Thực nghiệm<br /> Lâm sàng Mối tương quan tuyến tính giá trị đo của ba máy<br /> Đối tượng nghiên cứu Hầu hết các phương pháp cho kết quả<br /> Bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng nghi ngờ tương quan mạnh (R2>0,93), trong đó máy<br /> chèn ép khoang, doạ chèn ép khoang hoặc chèn<br /> Stryker cho kết quả tốt nhất với R2=0,9946, máy<br /> ép khoang thực sự ở tứ chi.<br /> Whitesides cổ điển cho kết quả thấp nhất<br /> Tiêu chuẩn loại trừ: bệnh nhân đang trong<br /> (R2=0,9324). Hệ số góc của phương trình hồi<br /> tình trạng sốc, nguy hiểm tính mạng, những<br /> bệnh nhân từ chối tham gia nghiên cứu. quy ở 3 máy đo đều xấp xỉ bằng 1 gần bằng<br /> với hệ số góc của đường áp suất chuẩn. Trong<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> đó hệ số góc của máy đo Whitesides cổ điển là<br /> Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca.<br /> lớn nhất nghĩa là đường thẳng hồi quy sẽ lệch<br /> Cách đo: dùng hai máy đo Whitesides cải<br /> biên và Stryker đo cùng một khoang tại cùng nhất so với đường áp suất chuẩn (ASC), cho<br /> một thời điểm, so sánh kết quả với nhau thấy máy đo Whitesides cổ điển sẽ cho kết quả<br /> sai lệch nhất (bảng 1, biểu đồ 1, 2, 3).<br /> Bảng 1. Sự tương quan giữa các máy đo so với áp suất chuẩn<br /> Hệ số góc Hằng số 2<br /> Đặc điểm Giá trị R<br /> TB và Sai số chuẩn Giá trị p TB và Sai số chuẩn Giá trị p<br /> Whitesides cổ điển 1,11±0,02