Thực trạng phát triển du lịch và những vấn đề đặt ra đối với phát triển du lịch bền vững tỉnh Bắc Kạn

Phạm Thu Thủy<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 91(03): 105 - 108<br /> <br /> THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI<br /> VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG TỈNH BẮC KẠN<br /> Phạm Thu Thủy*<br /> Trường Đại học Sư phạm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Ngành du lịch Bắc Kạn trong những năm qua đã có bước phát triển vượt bậc với số lượng khách<br /> và doanh thu du lịch ngày càng tăng. Tuy nhiên du lịch Bắc Kạn vẫn đứng trước những vấn đề<br /> thiếu bền vững như: chất lượng khách, sản phẩm du lịch, công tác tuyên truyền quảng bá, tính an<br /> toàn trong du lịch. Do đó để có thể đạt được sự phát triển bền vững và tạo ra sức cạnh tranh cho<br /> ngành du lịch của tỉnh thì cần phải đưa ra những giải pháp hợp lý và kịp thời, đó là phải thu hút<br /> được nguồn khách từ những thị trường có khả năng chi trả cao, tạo ra những sản phẩm du lịch hấp<br /> dẫn, có trang thiết bị đảm bảo độ an toàn cho du khách khi tham gia du lịch…<br /> Từ khóa: Du lịch, doanh thu du lịch, khách du lịch, giải pháp, phát triển du lịch bền vững.<br /> <br /> LỊCH SỬ VẤN ĐỀ*<br /> Bắc Kạn là nơi có tiềm năng du lịch lớn; vì<br /> vậy, từ lâu đã thu hút được sự quan tâm của<br /> nhiều nhà khoa học. Tuy nhiên hầu hết các<br /> công trình nghiên cứu đều tập trung vào khu<br /> vực Hồ Ba Bể như: “Dự án xây dựng Vườn<br /> Quốc Gia Ba Bể” do Ủy ban nhân dân tỉnh<br /> Cao Bằng soạn thảo và thông qua tháng<br /> 7/1990 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt<br /> ngày 10/11/1992 trong Quyết định số 83/TTg<br /> hay đề tài “Bước đầu đánh giá các điều kiện<br /> tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên khu vực<br /> Hồ Ba Bể phục vụ mục đích du lịch” của<br /> Đặng Thị Hoàng Vân... Gần đây có đề tài<br /> nghiên cứu khoa học sinh viên “Nghiên cứu<br /> điều kiện tự nhiên và tài nguyên du lịch tỉnh<br /> Bắc Kạn” của Dương Thị Ngọc Ánh và Chu<br /> Thị Cảnh. Còn việc tìm hiểu “Thực trạng phát<br /> triển du lịch và những vấn đề đặt ra đối với<br /> phát triển du lịch tỉnh Bắc Kạn” thì đến nay<br /> chúng tôi vẫn chưa thấy có một công trình<br /> nào đề cập.<br /> KHÁI QUÁT<br /> Tỉnh Bắc Kạn nằm trong giới hạn từ 21048’<br /> đến 22044’ và từ 105026’ đến 106015’, phía<br /> Đông giáp Lạng Sơn, phía Tây giáp Tuyên<br /> Quang, phía Nam giáp Thái Nguyên và phía<br /> Bắc giáp Cao Bằng. Là một tỉnh thuộc vùng<br /> núi phía Bắc, có nhiều phong cảnh tự nhiên<br /> đẹp cùng với những nét văn hóa độc đáo đậm<br /> đà bản sắc dân tộc, Bắc Kạn thực sự có tiềm<br /> năng to lớn để phát triển du lịch.<br /> *<br /> <br /> Tel: 0915 214070, Email: thuy_kdsp@yahoo.com.vn<br /> <br /> THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH<br /> TỈNH BẮC KẠN<br /> Tình hình phát triển du lịch<br /> Khách du lịch<br /> Từ năm 2000 đến năm 2010 số khách du lịch<br /> đến Bắc Kạn tăng 122.858 lượt khách, trong<br /> đó tăng nhanh nhất là giai đoạn 2008 – 2010<br /> với tốc độ tăng trung bình là 116% năm. Đặc<br /> biệt, năm 2010 du lịch Bắc Kạn đón được<br /> 150.000 lượt khách, tăng 62% so với năm<br /> 2009. Tuy nhiên trong tổng số khách đến với<br /> Bắc Kạn thì phần lớn là khách trong nước<br /> chiếm 96,3% tổng lượt khách, còn khách<br /> quốc tế chỉ chiếm 3,7% (năm 2010).<br /> Khách đến Bắc Kạn tập trung vào các tháng<br /> 3, 6, 7, 8 và 11, trong đó 2 tháng 7 và 11 là<br /> các tháng đỉnh điểm của du lịch Bắc Kạn.<br /> Khách du lịch quốc tế đến Bắc Kạn tập trung<br /> vào 2 thời điểm tháng 2 và tháng 3 là thời kỳ<br /> tập trung nhiều lễ hội và tháng 10,11 là thời<br /> kỳ nghỉ đông. Trong khi đó, khách du lịch nội<br /> địa lại lựa chọn du lịch vào các tháng 6, 7, 8<br /> vì đây là thời kỳ nóng bức, khách đi du lịch<br /> kết hợp với nghỉ mát nên đã tìm đến những<br /> nơi có khí hậu mát mẻ, phong cảnh đẹp như<br /> Ba Bể. Mục đích du lịch của khách là tham<br /> quan, nghỉ dưỡng, tham gia lễ hội, tìm hiểu<br /> tín ngưỡng, phong tục… của đồng bào các<br /> dân tộc thiểu số vùng cao.<br /> Doanh thu du lịch<br /> Doanh thu du lịch bao gồm các khoản thu từ<br /> dịch vụ: ăn uống, lưu trú, dịch vụ mua sắm<br /> hàng lưu niệm, vận chuyển khách du lịch, các<br /> dịch vụ vui chơi giải trí và từ các dịch vụ khác.<br /> 105<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Phạm Thu Thủy<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Tình hình chung: mức tăng trưởng khách du<br /> lịch cao, ngày lưu trú bình quân của khách<br /> tăng, nên doanh thu từ đó cũng tăng lên. Tổng<br /> doanh thu từ 2000 – 2010 tăng 71,2 tỷ đồng.<br /> Tốc độ tăng của năm 2010 so với năm 2000 là<br /> 19,7 lần, trong đó tăng mạnh kể từ sau năm<br /> 2005. Trong cơ cấu doanh thu, doanh thu từ<br /> du lịch quốc tế của thời kỳ này chiếm gần<br /> 20% tổng doanh thu du lịch, qua đó cho thấy<br /> doanh thu của du lịch nội địa chiếm đa số.<br /> Tuy nhiên nếu so với tỷ lệ khách du lịch quốc<br /> tế đến Bắc Kạn (chỉ chiếm 3,7% trong tổng<br /> số) thì doanh thu từ khách du lịch quốc tế lại<br /> chiếm tỷ trọng lớn. Điều này cho thấy khách<br /> du lịch quốc tế là những người có khả năng chi<br /> trả cao hơn so với khách nội địa.<br /> Đánh giá một cách khách quan, tỉ trọng doanh<br /> thu du lịch Bắc Kạn còn khiêm tốn so với<br /> doanh thu du lịch của cả vùng Bắc Bộ, điều<br /> này cho thấy tiềm năng du lịch chưa được<br /> khai thác và đầu tư tương xứng với tiềm năng<br /> và yêu cầu phát triển du lịch của tỉnh.<br /> Cơ sở hạ tầng du lịch<br /> Mạng lưới giao thông:<br /> Bắc Kạn có mạng lưới giao thông gồm đường<br /> bộ và đường thủy:<br /> - Đường bộ: Có tuyến quốc lộ 3 từ Hà Nội<br /> đến cửa khẩu Tà Lùng. Ngoài ra còn có quốc<br /> lộ 279 từ Lạng San (huyện Na Rì) qua huyện<br /> Ngân Sơn, huyện Ba Bể sang tỉnh Tuyên<br /> Quang và tỉnh Hà Giang, quốc lộ 3B từ Xuất<br /> Hóa (thị xã Bắc Kạn) qua Na Rì sang huyện<br /> Tràng Định (tỉnh Lạng Sơn). Trong địa bàn tỉnh<br /> còn có các tuyến đường liên huyện, liên xã.<br /> - Đường thủy: Đây là loại hình giao thông<br /> được sử dụng chủ yếu cho các tuyến tham<br /> quan hồ Ba Bể và các hang động.<br /> Hệ thống điện:<br /> Đa số các huyện, thị xã, thôn có mạng lưới<br /> điện quốc gia, nguồn điện đảm bảo cung cấp<br /> đủ nhu cầu sản xuất và sinh hoạt; tuy nhiên,<br /> tại các bản, xã vùng sâu mạng lưới điện còn<br /> nhiều hạn chế.<br /> Hệ thống cấp thoát nước:<br /> Hệ thống nước sạch mới chỉ đáp ứng nhu cầu ở<br /> thị xã, trung tâm huyện, còn các khu vực khác<br /> hầu như chưa được cung cấp nước sạch.<br /> Thông tin liên lạc<br /> Do được quan tâm đầu tư nên mạng lưới được<br /> phủ sóng hầu hết trên các huyện, thị xã. Tuy<br /> <br /> 91(03): 105 - 108<br /> <br /> nhiên ở một số vùng sâu, vùng xa, tại các<br /> điểm du lịch bản làng mạng lưới này còn hạn<br /> chế, nên đã gây ảnh hưởng không nhỏ cho<br /> việc đảm bảo chất lượng các dịch vụ du lịch.<br /> Hệ thống khách sạn, nhà nghỉ<br /> Số lượng buồng, phòng, khách sạn lưu trú đã<br /> tăng nhanh cả về chất lượng và số lượng. Từ<br /> chỗ năm 2000 cả tỉnh chỉ có 36 cơ sở với 275<br /> phòng, đến nay toàn tỉnh có 174 cơ sở lưu trú<br /> với 1824 phòng.<br /> Công tác quảng bá du lịch<br /> Nhằm đẩy mạnh hơn nữa sự phát triển của<br /> ngành du lịch tỉnh nhà, Đảng bộ tỉnh đã chỉ<br /> đạo Ủy ban nhân dân và các ban ngành liên<br /> quan mà trực tiếp là sở Văn hóa thông tin và<br /> du lịch Bắc Kạn xây dựng kế hoạch cụ thể,<br /> hướng dẫn và chỉ đạo, triển khai các hoạt<br /> động du lịch bằng những nội dung và hình<br /> thức phong phú như: Nâng cao chất lượng<br /> phục vụ, đảm bảo an ninh trật tự, phòng<br /> chống cháy nổ, an toàn vệ sinh thực phẩm,<br /> mở các chuyên mục quảng bá du lịch trên đài<br /> phát thanh truyền hình, xây dựng các website<br /> quảng bá về du lịch Bắc Kạn, tiến hành các<br /> hoạt động văn hóa gắn liền với lễ hội truyền<br /> thống dân tộc như: hội xuân Ba Bể, lễ hội<br /> Lồng Tồng, chợ tình Xuân Dương…; đồng<br /> thời phát triển thêm các loại hình du lịch đi<br /> bộ, leo núi, các món ăn đặc sản của địa<br /> phương. Xây dựng, mở rộng các làng nghề<br /> phục vụ tham quan của du khách.<br /> Đường lối chính sách<br /> Để khai thác tốt tiềm năng sẵn có, tỉnh Bắc<br /> Kạn phối hợp với Bộ Văn hóa Thể thao và Du<br /> lịch, Viện Nghiên cứu phát triển du lịch xây<br /> dựng hoàn chỉnh dự án quy hoạch tổng thể<br /> khu du lịch Vườn Quốc gia Ba Bể, trình Thủ<br /> tướng Chính phủ phê duyệt làm cơ sở cho<br /> việc xây dựng quy hoạch chi tiết, tạo điều<br /> kiện cho đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, thu<br /> hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Ngoài<br /> ra Sở Văn hóa thông tin và Du lịch tỉnh còn<br /> thành lập các đoàn kiểm tra, thanh tra rà soát<br /> việc chấp hành các quy định trong hoạt động<br /> kinh doanh cơ sở lưu trú tại các cơ sở kinh<br /> doanh du lịch trong tỉnh. Tổ chức lớp bồi<br /> dưỡng nghiệp vụ về quản lý, hướng dẫn viên,<br /> nghiệp vụ buồng, bàn, bar, bếp cho các tổ<br /> chức, cá nhân hoạt động kinh doanh du lịch.<br /> Cùng với đó, công tác quy hoạch, đầu tư,<br /> nâng cấp các khu, điểm du lịch cũng luôn<br /> được quan tâm đúng mức.<br /> <br /> 106<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Phạm Thu Thủy<br /> <br /> Năm<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 91(03): 105 - 108<br /> <br /> Bảng 1. Khách quốc tế và khách nội địa đến Bắc Kạn từ năm 2000 đến 2010<br /> Đơn vị tính: người<br /> 2000<br /> 2001<br /> 2002<br /> 2003<br /> 2004<br /> 2005<br /> 2010<br /> <br /> Tổng số khách<br /> <br /> 27142<br /> <br /> 35592<br /> <br /> 35696<br /> <br /> 39350<br /> <br /> 43409<br /> <br /> 58298<br /> <br /> 150000<br /> <br /> Khách nội địa<br /> <br /> 24630<br /> <br /> 29829<br /> <br /> 32481<br /> <br /> 36440<br /> <br /> 40675<br /> <br /> 54948<br /> <br /> 144500<br /> <br /> Khách quốc tế<br /> <br /> 2512<br /> <br /> 2763<br /> <br /> 3215<br /> <br /> 2910<br /> <br /> 2734<br /> <br /> 3350<br /> <br /> 5500<br /> <br /> Bảng 2. Doanh thu của ngành du lịch Bắc Kạn từ năm 2000 đến 2010<br /> Năm<br /> <br /> 2000<br /> <br /> 2001<br /> <br /> 2002<br /> <br /> 2003<br /> <br /> 2004<br /> <br /> Đơn vị tính: tỷ đồng<br /> 2005<br /> 2010<br /> <br /> Doanh thu<br /> <br /> 3,8<br /> <br /> 4,66<br /> <br /> 5,57<br /> <br /> 6,88<br /> <br /> 7,08<br /> <br /> 10,11<br /> <br /> Những tồn tại trong phát triển du lịch<br /> - Việc hoạch định chiến lược chưa đáp ứng<br /> được yêu cầu phát triển thực tế, thiếu cụ thể<br /> nên khó thực thi. Mặt khác, quy hoạch chi tiết<br /> chậm thực hiện, chưa đưa ra các dự án cụ thể<br /> ảnh hưởng đến việc đầu tư. Các cơ chế chính<br /> sách khuyến khích thu hút đầu tư đã có nhưng<br /> chưa quảng bá sâu rộng, chưa hấp dẫn được<br /> các nhà đầu tư bằng các dự án du lịch lớn và<br /> chất lượng.<br /> - Việc quản lý chất lượng buồng, phòng và các<br /> dịch vụ trong cơ sở lưu trú còn lỏng lẻo, dẫn<br /> đến việc cơ sở hiện có thì xuống cấp, cơ sở mới<br /> thì khó đáp ứng chuẩn mực và chất lượng do<br /> quy mô nhỏ và ảnh hưởng của tính thời vụ cao.<br /> - Các hoạt động du lịch còn yếu, tình trạng<br /> cạnh tranh không lành mạnh diễn ra ở nhiều<br /> lĩnh vực như: lữ hành, vận chuyển.<br /> - Công tác tuyên truyền, quảng bá chưa sâu<br /> rộng, nhỏ lẻ, tự phát, định hướng của cơ quan<br /> nhà nước về du lịch còn hạn chế.<br /> NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI MỤC<br /> TIÊU PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG<br /> CỦA TỈNH BẮC KẠN<br /> Những vấn đề đặt ra đối với phát triển du<br /> lịch bền vững tỉnh Bắc Kạn<br /> Khách du lịch, đặc biệt là khách du lịch quốc<br /> tế luôn là đối tượng mà ngành du lịch quan<br /> tâm, bởi lượng khách tăng sẽ đồng nghĩa với<br /> việc tăng thu nhập du lịch, tăng khả năng<br /> đóng góp của ngành du lịch vào tăng trưởng<br /> kinh tế của đất nước. Tuy nhiên sự phát triển<br /> du lịch bền vững thường ít quan tâm đến số<br /> lượng khách mà luôn hướng tới những thị<br /> <br /> 75<br /> <br /> trường khách quốc tế ổn định, có mức chi trả<br /> cao, lưu trú dài ngày.[2]<br /> Nếu chỉ xét về chỉ tiêu số lượng khách du lịch<br /> quốc tế đến Bắc Kạn trong 10 năm qua thì<br /> đều có sự gia tăng: năm sau cao hơn năm<br /> trước (trừ năm 2003 có giảm nhẹ). Tuy nhiên<br /> một vấn đề đặt ra đối với phát triển du lịch<br /> bền vững (xét trên góc độ kinh tế) là: thời<br /> gian qua ngành du lịch mới chỉ quan tâm đến<br /> số lượng khách mà chưa chú ý đến “chất<br /> lượng” nguồn khách. Thực tế cho thấy, khách<br /> du lịch quốc tế đến Bắc Kạn đa phần là khách<br /> từ các thị trường có khả năng chi trả thấp, thời<br /> gian lưu trú ngắn như: Trung Quốc, trong khi<br /> đó khách từ các nước có tiềm năng như Mỹ,<br /> Nhật thì lại có xu thế chững lại.<br /> Đối với khách du lịch nội địa: Mặc dù số<br /> lượng tuyệt đối có tăng tuy nhiên vấn đề<br /> đặt ra là tỷ lệ tăng trưởng hàng năm lại<br /> không cao.<br /> Như vậy chất lượng nguồn khách du lịch là<br /> vấn đề rất quan trọng đặt ra đối với sư phát triển<br /> du lịch bền vững. Với tư cách là một ngành<br /> kinh tế, sản phẩm du lịch là yếu tố rất quan<br /> trọng, quyết định hiệu quả kinh doanh du lịch.<br /> Một sản phẩm du lịch tốt, có chất lượng và phù<br /> hợp với nhu cầu của khách sẽ có khả năng bán<br /> giá cao, mang lại hiệu quả kinh tế lớn.<br /> Có thể nhận thấy, mặc dù Bắc Kạn có tiềm<br /> năng du lịch phong phú và đa dạng, song<br /> trong nhiều năm qua những sản phẩm du lịch<br /> đặc sắc, mang bản sắc riêng và những sản<br /> phẩm du lịch phù hợp với nhu cầu của khách<br /> chưa được đầu tư tương xứng để phát triển.<br /> Đây là nguyên nhân quan trọng hạn chế hiệu<br /> 107<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Phạm Thu Thủy<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> quả kinh doanh, đồng thời có thể gây nên sự<br /> nhàm chán cho khách, ảnh hưởng đến sự phát<br /> triển du lịch bền vững.<br /> Một số đề xuất cụ thể<br /> Xuất phát từ đặc điểm: sự phát triển kinh tế<br /> nói chung và du lịch nói riêng hiện nay mang<br /> tính cạnh tranh cao, điều này đòi hỏi phải đẩy<br /> mạnh phát triển một số sản phẩm du lịch đặc<br /> thù của tỉnh, vừa nhằm đa dạng hóa sản phẩm<br /> du lịch, vừa tạo ra khả năng cạnh tranh. để thu<br /> hút khách - đặc biệt là khách từ những thị<br /> trường trọng điểm có khả năng chi trả cao và<br /> lưu trú dài ngày như: du lịch sinh thái vườn<br /> quốc gia Ba Bể, du lịch thôn bản Pác Ngòi, du<br /> lịch thể thao leo núi, du lịch tham quan lễ hội:<br /> hội xuân Ba Bể (8-10/1 âm lịch), chợ tình<br /> Xuân Dương (25/3 âm lịch)…<br /> Một vấn đề nữa cũng cần được đặt ra để góp<br /> phần đảm bảo sự phát triển du lịch bền vững đó là việc tuyên truyền, quảng cáo phải có<br /> trách nhiệm và trung thực. Thực tế cho thấy,<br /> phần lớn các sản phẩm du lịch quảng cáo<br /> thường được “thổi lên” chưa đúng với bản<br /> chất về nội dung và chất lượng. Vì thế, sẽ gây<br /> ra tâm lý thất vọng và cảm giác bị lừa đối với<br /> khách du lịch sau mỗi chuyến tham quan.<br /> <br /> 91(03): 105 - 108<br /> <br /> Ngoài ra du lịch bền vững cũng cần phải đảm<br /> bảo tính an toàn cho khách. Bắc Kạn tuy<br /> phong cảnh đẹp, hấp dẫn, nhưng độ an toàn<br /> lại chưa cao, chưa có những phương tiện hỗ<br /> trợ hữu hiệu để đảm bảo an toàn cho du khách<br /> – nhất là khách du lịch trên hồ Ba Bể. Do đó,<br /> đòi hỏi phải trang bị các phương tiện cứu hộ<br /> như: áo phao, phao bơi… đảm bảo chất lượng<br /> khi đi du thuyền trên hồ; đồng thời phải có<br /> một đội ngũ nhân viên cứu hộ được tập huấn<br /> bài bản và có kinh nghiệm.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Dương Thị Ngọc Ánh, Chu Thị Cảnh, Nghiên<br /> cứu điều kiện tự nhiên và tài nguyên du lịch tỉnh<br /> Bắc Kạn, Đề tài nghiên cứu khoa học sinh viên.<br /> [2]. PGS.TS Phạm Trung Lương (chủ nhiệm đề<br /> tài), Báo cáo tổng hợp đề tài KHCN độc lập cấp<br /> nhà nước “Cơ sở khoa học và giải pháp phát triển<br /> du lịch bền vững ở Việt Nam”.<br /> [3]. Lê Thông, (2002), Địa lý kinh tế - xã hội, Nhà<br /> xuất bản Giáo dục.<br /> [4]. Website: Cổng thông tin điện tử tỉnh Bắc Kạn<br /> <br /> SUMMARY<br /> TOURISM DEVELOPMENT SITUATION AND ISSUES FOR SUSTAINABLE<br /> TOURISM DEVELOPMENT OF BAC KAN PROVINCE<br /> Pham Thu Thuy*<br /> College of Education - TNU<br /> <br /> In recent years, Bac Kan tourism has achieved an outstanding development with an increasing<br /> number of tourists and tourism revenue. However, Bac Kan tourism is still facing some<br /> unsustainable issues such as tourist quality, tourism products, promotion propaganda and safety in<br /> tourism. Therefore, in order to get the sustainable development and create competition for the<br /> province’s tourism industry, it is necessary to set up reasonable and timely solutions, which is to<br /> attract tourists from markets with high ability to pay and to produce attractive tourism products<br /> with facilities to ensure safety for tourists.<br /> Key words: Tourism, tourism revenue, toursit, solution, sustainable toursim development.<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0915 214070, Email: thuy_kdsp@yahoo.com.vn<br /> <br /> 108<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />