Tiểu luận môn Biến đổi khí hậu: Tác động của biến đổi khí hậu đến sự xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài tiểu luận môn Biến đổi khí hậu "Tác động của biến đổi khí hậu đến sự xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long" với mục tiêu hiểu rõ hơn về những thách thức và cơ hội trong bối cảnh biến đổi khí hậu và đưa ra các giải pháp bảo vệ ngành trồng trọt và sinh kế của người dân. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận môn Biến đổi khí hậu: Tác động của biến đổi khí hậu đến sự xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA KHOA MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN TIỂU LUẬN CÁ NHÂN MÔN HỌC: BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐỀ TÀI: TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN SỰ XÂM NHẬP MẶN Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG LỚP: L01 HỌC KỲ 232, NĂM HỌC 2023-2024 GVGD: PGS. TS. VÕ LÊ PHÚ
SVTH: NGUYỄN QUANG KHẢI TÚ- MSSV: 2012378 TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 3 NĂM 2024
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................... 1
PHẦN MỞ ĐẦU Trong thời đại hiện đại, biến đổi khí hậu là một vấn đề nhức nhối đang được quan tâm trên toàn thế giới. Các nhà khoa học đã cảnh báo về tình trạng biến đổi khí hậu từ lâu và chỉ ra rằng sự thay đổi về khí hậu đang diễn ra nhanh hơn so với dự báo của họ. Hiện nay, các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt, hạn hán, cơn bão tàn phá, và sự nóng lên toàn cầu đang gây ra những tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái và cuộc sống của con người trên toàn cầu. Việt Nam là nước có đường bờ biển dài với 3200 km với nhiều hệ thống sông ngòi dày đặc và phức tạp, lãnh thổ có chiều dài ngang hẹp, địa hình theo hướng Tây - Đông nên được dự báo là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng to lớn bởi biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Trong nhiều năm trở lại đây, nước ta luôn chịu ảnh hưởng bởi các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ, hạn hán, xâm nhập mặn với tần suất ngày càng nhiều gây tổn thất to lớn đến với người và của. Đặc biệt là hiện tượng xâm nhập mặn xảy ra ngày càng thường xuyên hơn ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, gây tổn thất rất lớn cho nông nghiệp và sinh kế của người dân sống ở những khu vực bị xâm nhập mặn. Chính vì vậy, việc nghiên cứu về tác động của biến đổi khí hậu đến sự xâm nhập mặn ở vùng đồng bằng sông Cửu Long là rất cần thiết để hiểu rõ hơn về những thách thức và cơ hội trong bối cảnh biến đổi khí hậu và đưa ra các giải pháp bảo vệ ngành trồng trọt và sinh kế của người dân. Và trong bài tiểu luận này, sẽ chỉ ra rõ những tác động cũng như đưa ra giải pháp về vấn đề biến đổi đến đến sự xâm nhập mặn ở vùng đồng bằng sông Cửu Long.
PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG Biến đổi khí hậu .1.1 1.1.1. Định nghĩa về biến đổi khí hậu Biến đổi khí hậu là sự thay đổi trạng thái khí hậu có thể xác định thông qua các thay đổi về giá trị trung bình hoặc biến thiên (dao động) của các yếu tố khí hậu trong một thời gian dài, có thể hàng thập kỷ hoặc lâu hơn. Sự biển đổi có thể là thay đổi thời tiết bình quân hay thay đổi sự phân bố các sự kiện thời tiết quanh một mức trung bình. Sự biến đổi khí hậu có thể giới hạn trong một vùng nhất định hay có thể xuất hiện trên toàn Địa Cầu. Trong những năm gần đây, đặc biệt trong ngữ cảnh chính sách môi trường, biến đổi khí hậu thường đề cập tới sự thay đổi khí hậu hiện nay, được gọi chung bằng hiện tượng nóng lên toàn cầu. Nguyên nhân chính làm biến đổi khí hậu Trái Đất là do sự gia tăng các hoạt động tạo ra các chất thải khí nhà kính, các hoạt động khai thác quá mức các bể hấp thụ và bể chứa khí nhà kính như sinh khối, rừng, các hệ sinh thái biển, ven bờ và đất liền khác. 1.1.2. Nguyên nhân dẫn đến biến đổi khí hậu Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến biến đổi khí hậu gồm nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan. Một là, nguyên nhân khách quan dẫn đến biến đổi khí hậu là do tự nhiên như sự tái phân bố nhiệt trong đại dương, quỹ đạo trái đất thay đổi, quá trình kiến tạo núi, thềm lục địa có sự biến đổi, có sự lưu chuyển trong hệ thống khí quyển... Hai là, nguyên nhân chủ quan là do con người có sự tác động dẫn tới biến đổi khí hậu. Và đây cũng là nguyên nhân chính gây nên những hiện tượng của biến đổi khí
hậu. Quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch tạo ra điện và nhiệt đã đồng thời tạo ra lượng khí thải rất lớn trên toàn cầu. Trong đó, phần lớn điện được tạo ra từ đốt than, đốt dầu hoặc khí đốt rồi cũng tạo ra lượng cacbon dioxit và nitơ oxit. Sự phát triển công nghiệp giúp phát triển kinh tế cũng kéo theo đó là lượng chất thải công nghiệp, khí thải ra môi
trường lớn. Điều này đã dẫn tới hiệu ứng nhà kính, khiến cho Trái Đất ngày một nóng lên. Cùng với đó, nạn chặt phá rừng nhiều khiến cho việc hấp thụ cacbon dioxit của cây xanh cũng hạn chế. Tài nguyên thiên nhiên bị con người khai thác cạn kiệt dẫn đến thay đổi hệ sinh thái, khiến cho một số loài động, thực vật có nguy cơ tuyệt chủng cao. 1.1.3. Một số tác động của biến đổi khí hậu Một là, Mực nước biển dâng. Nước biển dâng cao là do nhiệt độ trên trái đất ngày càng tăng. Nhiệt độ tăng khiến các tảng băng tan nhanh hơn, làm mực nước biển và đại dương trên toàn thế giới tăng theo. Nằm ở giữa Australia và quần đảo Hawaii (Mỹ) trên Thái Bình Dương, phần lớn lãnh thổ Tuvalu (gồm 9 đảo san hô vòng) cách mực nước biển chưa tới 0,9 m. Nơi cao nhất của nước này chỉ cách mực nước biển 4,5 m. Vì thế mà Tuvalu đang đối mặt với nguy cơ bị nước biển nhấn chìm do tình trạng ấm lên toàn cầu.1 Hai là, Băng tan. Chúng ta dễ dàng nhận thấy diện tích của các dòng sông băng trên toàn thế giới đang dần bị thu hẹp lại. Vùng lãnh nguyên (vùng đất cao nơi cây cối không thể sinh trưởng và phát triển) từng bị lớp băng vĩnh cửu bao phủ, nay dưới tác động của nhiệt độ cao, lớp băng đã tan chảy và sự sống của các loài thực vật trên vùng đất này cũng đã xuất hiện. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng sự giảm khối lượng sông băng tăng nhanh qua các năm. Từ năm 2000 đến năm 2004, các sông băng mất 227 gigaton băng mỗi năm, tuy nhiên con số đó đã tăng lên trung bình 298 gigaton mỗi năm sau năm 2015. Sự tan băng đã tác động đáng kể đến mực nước biển khoảng 0,74 milimét mỗi năm, tương đương 21% mực nước biển 2 .dâng tổng thể được quan sát thấy trong thời gian này Ba là, Bão và lũ lụt. 1 Minh Long (17/12/2009), Những người bị ảnh hưởng nhất vì trái đất nóng lên. Truy cập ngày 11/03/2024 từ https://vnexpress.net/nhung- nguoi-bi-anh-huong-nhat-vi-trai-dat-nong-len-2150617.html 2 Vân Anh(29/04/2021), Các sông băng trên toàn cầu đang tan nhanh do biến đổi khi hậu. Truy cập ngày 14/03/2024 từ https://baotainguyenmoitruong.vn/cac-song-bang-tren-toan-cau-dang-tan-nhanh-hon-do-bien-doi-khi-hau-323434.html
Số liệu thống kê cho thấy, chỉ trong vòng 30 năm gần đây, những cơn bão mạnh cấp 4 và cấp 5 đã tăng lên gấp đôi.3 Những vùng nước ấm đã làm tăng sức mạnh cho các cơn bão. Chính mức nhiệt cao trên đại dương và trong khí quyển, đẩy tốc độ cơn bão đạt mức kinh hoàng. Việt Nam mất hàng trăm sinh mạng và hàng triệu USD mỗi năm do thiên tai lũ lụt, hậu quả của biến đổi khí hậu. Bốn là, Hạn hán. Khi một số nơi trên thế giới đang phải hứng chịu cảnh ngập lụt do mực nước biển dâng và bão lũ, thì ở nhiều nơi khác, hạn hán lại đang hoành hành. Các chuyên gia ước tính tình trạng hạn hán sẽ tăng ít nhất 66% do khí hậu ngày càng ấm hơn. Hạn hán xảy ra thường xuyên sẽ thu hẹp nguồn cung cấp nước, làm giảm chất lượng các sản phẩm nông nghiệp, khiến nguồn cung ứng lương thực toàn cầu trở nên bấp bênh. Hiện nay Ấn Độ, Pakistan và vùng cận Sahara thuộc châu Phi đang phải hứng chịu các đợt hạn hán nghiêm trọng. Giới khoa học dự báo lượng mưa tại các khu vực trên sẽ tiếp tục giảm trong những thập kỷ tới. Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu tại châu Phi cho rằng, tới năm 2020, sẽ có 75 – 250 triệu dân châu Phi không có nước sử dụng, và sản lượng nông nghiệp của châu lục này cũng sẽ giảm 50%. Năm là, Dịch bệnh. Nhiệt độ ngày càng tăng kết hợp với lũ lụt và hạn hán đang trở thành mối đe dọa với sức khỏe dân số toàn cầu. Bởi đây là môi trường sống lý tưởng cho các loài muỗi, những loài ký sinh, chuột và nhiều sinh vật mang bệnh khác phát triển mạnh. 3 (24/3/2019), Những tác động nghiêm trọng nhất từ biến đổi khí hậu trên Thế giới. Truy cập ngày 14/03/2024 từ https://thdinhbolinh.hcm.edu.vn/su-kien/nhung-tac-dong-nghiem-trong-nhat-tu-bien-doi-khi-hau-tren-the- gioi/ctmb/78652/386853
Sáu là, Thiệt hại kinh tế. Bão lụt cùng với những tổn thất trong ngành nông nghiệp đã gây thiệt hại hàng tỷ USD. Bên cạnh đó, các chính phủ cũng cần một lượng tiền lớn để xử lý và kiểm soát sự lây lan dịch bệnh. Năm 2005, cơn bão lịch sử đã đổ bộ vào Louisiana, khiến mức thu nhập của người dân nơi đây giảm 15% trong những tháng sau cơn bão, và thiệt hại về tài sản ước tính khoảng 135 tỷ USD.4 Trong khi người dân phải đối phó với giá lương thực và nhiên liệu tăng cao, thì các chính phủ cũng đang phải chịu sụt giảm doanh thu từ ngành du lịch, giảm lợi nhuận công nghiệp. Ngược lại, nhu cầu năng lượng, lương thực, nước sạch, chi phí cho hoạt động dọn dẹp sau thảm họa lại luôn tăng cao, kèm theo những bất ổn vùng biên giới. Theo dự đoán của Viện nghiên cứu Môi trường và phát triển toàn cầu tại Đại học Tufts, Mỹ, chi phí cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu tới năm 2100 sẽ đạt 20 ngàn tỷ USD. 4 Minh Long (17/12/2009), Những người bị ảnh hưởng nhất vì trái đất nóng lên. Truy cập ngày 14/03/2024 từ https://vnexpress.net/nhung-nguoi-bi-anh-huong-nhat-vi-trai-dat-nong-len-2150617.html
1.2. Tổng quan sơ bộ về xâm nhập mặn 1.2.1. Định nghĩa Xâm nhập mặn hay còn gọi là đất bị nhiễm mặn với hàm lượng nồng độ muối vượt mức cho phép do nước biển xâm nhập trực tiếp vào đất liền khi xảy ra triều cường, nước biển dâng hoặc cạn kiệt nguồn nước ngọt. Nước biển mang theo lượng muối hòa tan và bị kết cấu của đất giữ lại, tích tụ và gây mặn. Ngoài ra, xâm nhập mặn là quá trình thay thế nước ngọt trong các tầng chứa nước ở ven biển bằng nước mặn do sự dịch chuyển của khối nước mặn vào tầng nước ngọt. 1.2.2. Nguyên nhân dẫn đến xâm nhập mặn Khi nước biển xâm nhập vào đất liền, lượng nước ngọt từ những con sông từ thượng lưu chảy về hạ lưu giúp trung hòa nước mặn đồng thời đẩy ngược ra biển. Tuy nhiên trong những tháng mùa khô, thời tiết không có mưa và nước sông bị bốc hơi do nắng nóng. Điều này khiến lượng nước ngọt không đủ, làm hiện tượng xâm nhập diễn ra. Một là, do các hoạt động khai thác đất trồng nông nghiệp bừa bãi, mở rộng diện tích phá rừng. Việc xây dựng công trình thủy lợi được thực hiện dày đặc. Cơ sở vật chất được đầu tư ngày càng nhiều. Và diện tích rừng tự nhiên giảm mạnh. Ảnh hưởng đáng kể đến kế cấu đất. Những nguyên nhân chính gây ra tình trạng xâm nhập mặn bao gồm: Hiện tượng nóng lên toàn cầu tác động tiêu cực đến biến đổi khí hậu. Hai là, do hoạt động kinh tế của con người. Tác động rõ nét nhất của biến đổi khí hậu là làm thay đổi lớn chế độ dòng chảy trên hầu hết các sông, suối dẫn đến sự suy giảm dòng chảy nghiêm trọng.Việc khai thác quá mức nguồn nước ngầm để phục vụ cho đời sống nhân dân, phát triển kinh tế xã hội cũng gây ra sự cạn kiệt nguồn nước.Việc khai thác quá mức nguồn nước ngầm để phục vụ cho đời sống nhân dân, phát triển kinh tế xã hội cũng gây ra sự cạn kiệt nguồn nước. Ba là, do ảnh hưởng của các quá trình nhân tạo, hoạt động thuỷ lợi và sử dụng phân bón hóa học…
CHƯƠNG 2. TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN TÌNH TRẠNG XÂM NHẬP MẶN Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP 2.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long 2.1.1. Tình trạng xâm nhập mặn ở ĐBSCL Biến đổi khí hậu và hiện tượng El Nino thì hiện tại xâm nhập mặn ở ĐBSCL đang có xu thế tăng theo triều cường. Theo nhận định của trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, mùa khô năm 2023-2024, xâm nhập mặn ở ĐBSCL cao hơn trung bình nhiều năm, gần bằng mưc vào năm 2020-2021. Chiều sâu ranh mặn 4‰ trong thời kỳ này có khả năng như sau: Phạm vi xâm nhập mặn trên các sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây là 50 - 60km; sông Cửa Tiểu, Cửa Đại là 32 - 37km; sông Hàm Luông là 35 - 42km, sông Cổ Chiên là 5 .mặn 45 - 52km; sông Hậu là 50-57km; sông Cái Lớn là 25 - 32km Tình hình xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long phụ thuộc vào nguồn nước từ thượng nguồn sông Mê Công, triều cường và còn biến động trong thời gian tới. Các địa phương ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long cần cập nhật kịp thời các thông tin dự báo khí tượng thủy văn và có các biện pháp chủ động phòng, chống xâm nhập mặn. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long cấp 2. Như vậy, tình trạng xâm nhập mặn ở ĐBSCL năm 2023-2024 sẽ đến sớm hơn, mức độ cao hơn so với trung bình nhiều năm nhưng độ nghiêm trọng không cao như năm 2015-2016. Với tình trạng mặn đến sớm thì sẽ tác động tiêu cực đến trồng trọt, sản xuất cũng như sinh hoạt của người dân tại vùng bị mặn xâm nhập. 2.1.2. Tác động chính của xâm nhập mặn ở ĐBSCL Biến đổi khí hậu là một vấn đề nghiêm trọng đang diễn ra trên toàn cầu, và nó có ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống của con người trong đó xâm nhập mặn ở ĐBSCL là điển hình cho biến đổi khí hậu. Xâm nhập mặn gây hậu 5 Thắng Trung (10/02/2024), Xâm nhập mặn ở ĐBSCL có xu hướng tăng dần. Truy cập ngày 11/04/2024 từ https://baotainguyenmoitruong.vn/xam-nhap-man-o-dong-bang-song-cuu-long-co-xu-the-tang-dan- 369825.htmlhttps://baotainguyenmoitruong.vn/xam-nhap-man-o-dong-bang-song-cuu-long-co-xu-the-tang-dan-369825.html
quả rất lớn vì tình trạng thiếu nước ngọt là một trong những thiệt hại to lớn nhất: Người dân không thể sử dụng nước nhiễm mặn để phục vụ cho các mục đích sinh hoạt như tắm rửa, vệ sinh, giặt giũ do nước muối cho tính ăn mòn cao, gây hư hại hệ thống dẫn nước, vật dụng chứa nước,.. con người tiếp xúc trực tiếp bị nước mặn ăn mòn da tay nghiêm trọng. Không có nước ngọt, nông dân không thể tươi tiêu các loại cây ăn quả, cây hoa màu, lương thực,.. dẫn đến hệ quả việc sản xuất nông nghiệp bị trì trệ. Hơn thế nữa đất nhiễm mặn, gây ra tác động tiêu cực đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Cây không thích nghi được môi trường mặn xảy ra vấn đề chết hàng loạt. Việc nuôi trồng các giống thủy sản cũng bị thiệt hại nặng nề bởi hiện tượng xâm nhập mặn. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế của các hộ dân và địa phương. Cụ thể như sau: Tác hại của xâm nhập mặn gây ảnh hưởng nặng nề đến đời sống nhân dẫn và  .sự phát triển kinh tế xã hội .Gây ra sự thiếu hụt nước cho các hoạt động sinh hoạt, sản xuất của người dân  Điều kiện vệ sinh yếu kém do thiếu nước sạch dẫn tới nguy cơ cao bùng phát  .dịch sốt xuất huyết và chân tay miệng Xâm nhập mặn khiến nhiều diện tích lúa, cây ăn quả, canh tác thuỷ sản bị thiệt  .hại Nước mặn phá huỷ cấu trúc đất, giảm khả năng phát triển của rễ cây, giảm khả  năng thẩm thấu và thoát nước trong đất, gây thiếu khí cho sự phát triển của bộ .rễ Sử dụng nước nhiễm mặn để tưới cho cây trồng khiến cây bị sốc mặn, gây  .rụng lá, hoa, trái hàng loạt, và có thể dẫn đến chết cây Nhu cầu sử dụng nước ngọt vào mùa khô tăng sẽ làm giảm nguồn nước ngầm,  .làm tăng nguy cơ xâm nhập mặn Một số thiệt hại đã xảy ra ở một số tỉnh miền tây của ĐBSCL được ghi nhận sau khi bị mặn xâm nhập như sau: Tỉnh Cà Mau Diện Thiệt hại về sản xuất: Diện tích lúa tôm bị thiệt hại là 16.554,8 ha,
tích lúa Đông Xuân bị thiệt hại: 10.644ha, Diện tích rau màu bị thiệt hại > 70%: 3,6ha hộ thiếu nước sinh hoạt 3.568 điểm (21.167m) sụp lún ven bờ kênh 887 Sự cố xoáy lở đáy Cống Trùm Thuật Nam, huyện Trần Văn Thời :Tỉnh Bến Tre Thiệt hại 104,7 ha lúa Thu Đông (30 - 70%); 5.000ha lúa Đông Xuân sinh trưởng và phát triển chậm (khả năng cao bị mất trắng). Toàn bộ người dân .trên địa bàn tỉnh đều bị ảnh hưởng do nước sinh hoạt bị nhiễm mặn :Tỉnh Trà Vinh Thiệt hại 624ha lúa Đông Xuân (30 - 70%: 461ha, >70%: 163ha); Tổng .(số hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt là 8.662 hộ (huyện Càng Long, Châu Thành :Tỉnh Vĩnh Long Tổng số hộ dân bị ảnh hưởng nhiễm mặn nguồn nước sinh hoạt là: .(66.200 hộ (huyện Vũng Liêm, Trà Ôn, Mang Thít và Tam Bình :Tỉnh Kiên Giang Thiệt hại hoàn toàn 172ha lúa mùa (huyện An Minh), 1.503ha lúa Đông .(Xuân (30 - 70% :Tỉnh Sóc Trăng 6 .(Thiệt hại 1.000 ha lúa Đông Xuân (30 - 70%: 773ha, >70%: 227ha Như vậy những thiệt hại nêu trên đã cho ta thấy được sự khốc liệt của sự xâm nhập mặn ở ĐBSCL, với tình hình kéo dài như vậy sẽ gây thiệt hại rất lớn đến đời sống cũng như kinh tế của người dân trong khu vực bị nhiễm mặn. Sau đây là một số giải pháp nhằm giải bài toán xâm nhập mặn ở ĐBSCL. 6 Tổng cục PCTT (10/04/2020), Báo cáo tình hình xâm nhập mặn phía Nam, truy cập (13/04/2024) từ https://phongchongthientai.mard.gov.vn/Pages/bao-cao-tong-hop-tinh-hinh-han-han-xam-nhap-man-khu-vuc-mien-nam-2019--2020.aspx
2.1.3. Giải pháp chống mặn ở ĐBSCL :Một số giải pháp chống mặn Theo dõi tình hình và xây dựng công trình thủy lợi chống mặn .1 Các cơ sở môi trường thực hiện quan sát và kiểm soát thường xuyên nồng độ muối trong nước và trong đất. Đặc biệt chú trọng ở các khu vực cửa biển, tại các công trình thủy lợi. Đồng thời cập nhật các kết quả và khuyến cáo người dân .chuẩn bị các công tác phòng chống, ứng phó kịp thời Kết hợp xây dựng các hệ thống thủy lợi, tăng cường dự trữ nước ngọt và ngăn chặn nước biển xâm nhập, xây đập nước ngăn mặn, đắp đê vùng ven biển. Xây dựng hệ thống đê biển, đê sông dọc theo biển Đông và biển Tây để ứng phó .với mực nước biển dâng cao Chống mặn cho cây trồng và thủy sản, nuôi trồng các giống thủy sản .2 Cần chủ động thực hiện các biện pháp chống mặn cho cây trồng (giữ ẩm, tránh thoát hơi nước cho cây bằng cách ủ rơm rạ ở gốc). Nên trồng các loại cây thời vụ có thể chịu được mức độ mặn cao. Khuyến cáo người dân chuyển đổi cơ cấu con giống phù hợp, cần có những biện pháp chăm sóc chu đáo để hạn chế .những thiệt hại do hạn hán gây ra Đối với các hộ nuôi trường thủy sản, phải thực hiện quan trắc theo dõi độ mặn môi trường nuôi. Từ đó xác định khoảng thời gian bắt đầu nuôi và thời điểm .kết thúc phù hợp với hiện trạng xâm nhập mặn Lưu trữ và tiết kiệm nước ngọt .3 Các cơ sở sản xuất và hộ gia đình cần phải thực hiện quá trình tiết kiệm tối đa nguồn nước ngọt có sẵn. Áp dụng việc tái sử dụng nước cho các việc khác nhau. Nhằm phục vụ cho các mục đích sinh hoạt và tưới tiêu hợp lý. Bắt đầu thực hiện việc dự trữ nước ngọt từ các nguồn nước mưa và bảo quản tốt, tránh bị bốc .hơi vào mùa khô Lắp đặt hệ thống lọc nước mặn .4 Bên cạnh việc lưu trữ và tiết kiệm, người dân cần phải lắp đặt các hệ thống lọc nước mặn để đảm bảo tốt nhất lượng nước cho sử dụng sinh hoạt và tưới tiêu. Hệ thống lọc nước mặn được xem là biện pháp sử dụng trực tiếp nguồn nước
mặn hiện tại. Thông qua hệ thống lọc xử lý các thành phần muối hòa tan trong nước, mang lại nguồn nước có độ ngọt hợp lý. Đặc biệt nước sau lọc có thể sử dụng để uống trực tiếp. Hoặc tưới tiêu cho các loại cây có khả năng chịu mặn .thấp Ngoài ra dưới đây còn liệt kê 3 phương án trong cuộc hội thảo “Sống chung” với hạn, mặn vùng ĐBSCL do bộ TN&MT, bộ NN&PTNT phối hợp với Trường :đại học Cần Thơ tổ chức đã đề ra như sau Thứ nhất, để giải quyết vấn đề thiếu nước ở Cà Mau Bộ sẽ cùng tỉnh Cà Mau làm cống âu thuyền Tắc Thủ ngăn nước mặn chảy từ biển vào Cà Mau, tính toán việc chuyển nước từ hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé qua kênh Chắc Băng và chuyển nước từ hệ thống sông Tiền, sông Hậu qua kênh Quản Lộ - Phụng Hiệp .về, giải quyết vấn đề thiếu nước ngọt cho bắc Cà Mau và nam Cà Mau Thứ hai, đề xuất cần nghiên cứu đến phương án đầu tư dẫn nước ngọt từ sông Đồng Nai về để không chỉ phục vụ riêng cho tỉnh Bến Tre mà còn các địa phương khác như Tiền Giang, Long An. Thậm chí có thể dùng nước được dẫn từ .sông Đồng Nai về để đẩy lùi nước mặn trên các nhánh sông Mê Kông Thứ ba, Bộ và các cơ quan chức năng đang triển khai một số giải pháp để người dân Bến Tre và Tiền Giang có đủ nước ngọt cho sản xuất, sinh hoạt. Ở bắc Bến Tre, Bộ đang triển khai dự án quản lý nước Bến Tre (dự án JICA 3). Theo kế hoạch đến hết năm 2025 cơ bản sẽ xong, khi đó có một số cống lớn như cống Bến Tre, cống Thủ Cửu… đi vào hoạt động sẽ đảm bảo nước ngọt cho sinh hoạt, sản xuất. Ở nam Bến Tre, Bộ sẽ dùng vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 để làm cống Vàm Thơm và Vàm Nước Trong, khi hoàn thiện sẽ đảm bảo nước cho khu vực.7 7 Trần Vũ, (28/03/2024), Nước ngọt cho đồng bằng sông Cửu Long: Ráo riết tìm lời giải, truy cập (16/04/2024) từ https://baotainguyenmoitruong.vn/nuoc-ngot-cho-dong-bang-song-cuu-long-rao-riet-tim-loi-giai-372331.html
PHẦN KẾT LUẬN Những tác động của biến đổi khí hậu đến sự xâm nhập mặn đang diễn ra vô cùng khốc liệt ở ĐBSCL khiến cho cuộc sống của người dân ở khu vực nhiễm mặn vốn đã khó khăn nay còn thêm khó khăn hơn.Trong khi chúng ta chứng kiến những biến đổi lớn trong môi trường sống của đồng bằng sông Cửu Long do biến đổi khí hậu, việc xâm nhập mặn không chỉ là một vấn đề địa phương mà còn là một dấu hiệu của sự biến đổi toàn cầu mà chúng ta đang phải đối mặt. Với tác động của sự gia tăng của mực nước biển, sự suy giảm của dòng sông và dòng chảy nước ngọt, cộng với các yếu tố như đất đai suy thoái và sự ảnh hưởng của con người đến hệ sinh thái, xâm nhập mặn đã trở thành một thách thức đa chiều đối với cộng đồng và kinh tế địa phương. Để đối phó với thách thức này,cần có sự hợp tác mạnh mẽ từcấp chính quyền địa phương. Các giải pháp có thể áp dụng bao gồm việc xây dựng các công trình phòng chống xâm nhập mặn, khuyến khích sử dụng kỹ thuật canh tác phù hợp để giảm thiểu sự tiêu thụ nước, và nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác động .của biến đổi khí hậu Ngoài ra, việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới cũng là một phần quan trọng của giải pháp. Các công nghệ tiên tiến như viễn thông, cảm biến, và hệ thống quản lý thông minh có thể giúp dự báo và đối phó hiệu quả .hơn với tác động của biến đổi khí hậu Cuối cùng, để giải quyết vấn đề xâm nhập mặn một cách toàn diện và hiệu quả, chúng ta cần phải nhìn nhận nó như một phần của một hệ thống phức tạp, nơi mà sự tương tác giữa các yếu tố tự nhiên và con người đóng vai trò quan trọng. Chỉ khi chúng ta nhìn nhận vấn đề này từ góc độ rộng hơn và hành động một cách quyết đoán và hiệu quả, chúng ta mới có thể bảo vệ môi trường sống .cho thế hệ tương lai
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Minh Long (17/12/2009), Những người bị ảnh hưởng nhất vì trái đất nóng lên. Truy cập ngày 11/03/2024 từ https://vnexpress.net/nhung-nguoi-bi-anh-huong- nhat-vi-trai-dat-nong-len-2150617.html 2. Vân Anh(29/04/2021), Các sông băng trên toàn cầu đang tan nhanh do biến đổi khi hậu. Truy cập ngày 14/03/2024 từ https://baotainguyenmoitruong.vn/cac-song-bang-tren-toan- cau-dang-tan-nhanh-hon-do-bien-doi-khi-hau-323434.html 3. (24/3/2019), Những tác động nghiêm trọng nhất từ biến đổi khí hậu trên Thế giới. Truy cập ngày 14/03/2024 từ https://thdinhbolinh.hcm.edu.vn/su- kien/nhung-tac-dong-nghiem-trong-nhat-tu-bien-doi-khi-hau-tren-the- gioi/ctmb/78652/386853 4. Minh Long (17/12/2009), Những người bị ảnh hưởng nhất vì trái đất nóng lên. Truy cập ngày 14/03/2024 từ https://vnexpress.net/nhung- nguoi-bi-anh-huong-nhat-vi-trai-dat-nong-len-2150617.html 5. Thắng Trung (10/02/2024), Xâm nhập mặn ở ĐBSCL có xu hướng tăng dần. Truy cập ngày 11/04/2024 từ https://baotainguyenmoitruong.vn/xam-nhap-man-o-dong-bang-song-cuu- long-co-xu-the-tang-dan- 369825.htmlhttps://baotainguyenmoitruong.vn/xam-nhap-man-o-dong- bang-song-cuu-long-co-xu-the-tang-dan-369825.html 6. Tổng cục PCTT (10/04/2020), Báo cáo tình hình xâm nhập mặn phía Nam, truy cập (13/04/2024) từ https://phongchongthientai.mard.gov.vn/Pages/bao-cao-tong-hop-tinh-hinh- han-han-xam-nhap-man-khu-vuc-mien-nam-2019--2020.aspx 7. Trần Vũ, (28/03/2024), Nước ngọt cho đồng bằng sông Cửu Long: Ráo riết tìm lời giải, truy cập (16/04/2024) từ https://baotainguyenmoitruong.vn/nuoc-ngot-cho-dong-bang-song-cuu- long-rao-riet-tim-loi-giai-372331.html