Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm" là nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm, nhằm nâng cao chất lượng của đội ngũ này, đáp ứng yêu cầu đổi mới quản lý GDĐH.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH PHẠM ĐÌNH MẠNH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN VỊ TRÍ VIỆC LÀM Chuyên ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 9140114 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGHỆ AN - 2021
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN NHƯ AN Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp Trường Tại Trường Đại học Vinh Vào hồi: giờ ngày tháng năm 2021 Có thể tìm hiểu Luận án tại: - Thư viện Quốc gia Việt Nam; - Trung tâm TT-TV Nguyễn Thúc Hào, Trường Đại học Vinh.
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, chuyên viên (CV) vừa làm nên thương hiệu của trường đại học (ĐH); vừa là lợi thế cạnh tranh của trường ĐH, khi giáo dục đại học (GDĐH) càng ngày càng được quốc tế hóa, toàn cầu hóa. Trong trường ĐH, ngoài đội ngũ giảng viên, đội ngũ CV giữ một vai trò quan trọng. Họ chính là những “mắt xích” không thể thiếu được trong hệ thống hành chính của trường ĐH; là cầu nối giữa trường ĐH với các bên liên quan; là những người chịu trách nhiệm cụ thể hóa các văn bản quy phạm pháp luật thành các quy định, quy chế của trường ĐH… Vị trí việc làm (VTVL) của họ rất đa dạng, đòi hỏi những yêu cầu khác nhau. Để nâng cao chất lượng đội ngũ CV, các trường ĐH cần tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy; xác định rõ cơ cấu và VTVL của CV trong từng đơn vị; quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm hành chính và trách nhiệm vật chất của CV trên từng vị trí công tác; hoàn thiện chính sách và quy trình quản lý CV theo hướng nâng cao tính chuyên nghiệp; thực hiện quản lý CV theo khối lượng và chất lượng công việc được giao... Ở nước ta hiện nay, ít có các công trình nghiên cứu một cách hệ thống về CV và phát triển đội ngũ CV trường ĐH. Nhiều vấn đề lý luận về CV và phát triển đội ngũ CV trường ĐH chưa được giải quyết một cách thấu đáo. Thực tế cho thấy, trong các trường ĐH, đội ngũ CV đang còn có những bất cập nhất định. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những bất cập này là việc tuyển chọn, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CV của các đơn vị, tổ chức trong trường ĐH chưa xuất phát từ yêu cầu VTVL. Từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm” để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL, nhằm nâng cao chất lượng của đội ngũ này, đáp ứng yêu cầu đổi mới quản lý GDĐH.. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Giải pháp phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL.
2 4. Giả thuyết khoa học Đội ngũ CV trường ĐH hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới GDĐH nói chung, quản lý GDĐH nói riêng. Nguyên nhân của hạn chế nói trên là do đội ngũ CV trường ĐH chưa được phát triển theo tiếp cận VTVL. Nếu đề xuất và thực hiện được các giải pháp dựa trên yêu cầu (khung năng lực) của từng VTVL để tổ chức hoạt động phát triển đội ngũ CV trường ĐH; đồng thời làm rõ ảnh hưởng của đổi mới quản lý GDĐH đến sự phát triển đội ngũ CV trường ĐH… thì có thể nâng cao hiệu quả phát triển đội ngũ này. 5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu 5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL. 5.1.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL trên địa bàn một số tỉnh Bắc Trung Bộ. 5.1.3. Đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; khảo sát sự cấp thiết, tính khả thi và thử nghiệm 01 giải pháp đề xuất. 5.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung Đề tài tập trung nghiên cứu, đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ CV trường ĐH với VTVL chức danh nghề nghiệp chuyên môn dùng chung; mã số ngạch 01.003. - Về khách thể Khảo sát thực trạng và thử nghiệm các giải pháp đề xuất ở các trường ĐH trên địa bàn các tỉnh Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình). - Về thời gian Thời gian khảo sát thực trạng và thử nghiệm các giải pháp đề xuất trong các năm học 2019 - 2020 và 2020 - 2021. 6. Quan điểm tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 6.1. Quan điểm tiếp cận Đề tài sử dụng các quan điểm tiếp cận sau: Tiếp cận hệ thống; tiếp cận quản lý nguồn nhân lực công theo VTVL; tiếp cận quản lý nguồn nhân lực chiến lược dựa vào năng lực; tiếp cận thực tiễn. 6.2. Phương pháp nghiên cứu 6.2.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
3 6.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. 6.2.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng các công thức thống kê để xử lý dữ liệu thu được, so sánh và đưa ra kết quả nghiên cứu của luận án. 7. Những luận điểm cần bảo vệ 7.1. Mục tiêu quan trọng nhất của phát triển đội ngũ CV trường ĐH là nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ này, đáp ứng yêu cầu VTVL mà họ đảm nhận Vì vậy, để phát triển đội ngũ CV trường ĐH có hiệu quả cần theo tiếp cận VTVL, đây là cách tiếp cận mà từ xây dựng kế hoạch phát triển đến bồi dưỡng, đánh giá, tạo môi trường làm việc cho đội ngũ CV trường ĐH phải xuất phát từ yêu cầu của từng VTVL đối với chính đội ngũ này. 7.2. Đội ngũ CV trường ĐH hiện nay về cơ bản đã thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình nhưng trước yêu cầu đổi mới quản lý GDĐH, thực hiện tự chủ và trách nhiệm giải trình, đội ngũ này còn có những hạn chế nhất định mà nguyên nhân chủ yếu là do họ chưa được phát triển đầy đủ các năng lực theo VTVL 7.3. Xây dựng quy hoạch đội ngũ CV trường ĐH dựa trên cơ sở xác định VTVL của các đơn vị, tổ chức trong nhà trường; Tuyển dụng, sử dụng, luân chuyển đội ngũ CV trường ĐH dựa trên khả năng đáp ứng của họ đối với từng VTVL; Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực nghề nghiệp theo VTVL cho đội ngũ CV trường ĐH; Đánh giá đội ngũ CV trường ĐH theo khung năng lực và kết quả thực hiện nhiệm vụ gắn với VTVL; Tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để đội ngũ CV trường ĐH phát huy, phát triển năng lực nghề nghiệp theo VTVL... là những giải pháp chủ yếu để phát triển hiệu quả đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL. 8. Đóng góp mới của luận án 8.1. Luận án đã làm rõ các vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ CV trường ĐH dựa trên tiếp cận quản lý nguồn nhân lực công theo VTVL và theo năng lực; từ đó căn cứ vào yêu cầu của VTVL đối với CV trường ĐH để xây dựng khung năng lực và sử dụng khung năng lực này vào phát triển đội ngũ CV trường ĐH. Cùng với xây dựng khung năng lực, luận án còn xây dựng được Bộ tiêu chí đánh giá năng lực làm việc và kết quả thực hiện nhiệm vụ theo VTVL của đội ngũ CV trường ĐH; Bộ tiêu chuẩn đánh giá hoạt động phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo VTVL… 8.2. Việc khảo sát toàn diện, đầy đủ thực trạng phát triển đội ngũ CV các trường ĐH trên địa bàn một số tỉnh Bắc Trung Bộ đã đem lại những đánh giá khách
4 quan về đội ngũ này, làm cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ CV trường ĐH có cơ sở khoa học, có tính khả thi của luận án. 8.3. Các giải pháp đề xuất của luận án không chỉ vận dụng vào phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL trên địa bàn một số tỉnh Bắc Trung Bộ mà còn có thể vận dụng vào phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL trên phạm vi cả nước. 9. Cấu trúc luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục nghiên cứu, luận án gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm. Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học trên địa bàn các tỉnh Bắc Trung Bộ theo tiếp cận vị trí việc làm. Chương 3: Giải pháp phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm.
5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN VỊ TRÍ VIỆC LÀM 1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ 1.1.1. Các nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực trong trường đại học Ở nước ngoài, có các công trình nghiên cứu của Victor Minichiello, Catherine Armstrong, David Kember và Lyn Gow, Speck và Knipe, Chapel Hill…Ở trong nước, có các công trình nghiên cứu của Phạm Minh Hạc, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Văn Đệ, Phạm Hồng Quang, Phạm Đỗ Nhật Tiến, Phạm Văn Thuần và Nghiêm Thị Thanh... Các công trình này đã làm rõ vị trí, vai trò nguồn nhân lực của trường ĐH; ý nghĩa của phát triển nguồn nhân lực trong trường ĐH; yêu cầu đối với phát triển nguồn nhân lực trong trường ĐH…, 1.1.2. Các nghiên cứu về phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm Ở trong nước cũng như ngoài nước, rất ít công trình trực tiếp nghiên cứu phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL. Chỉ có một số công trình của các tác giả Mỵ Giang Sơn, Phan Thế Kiên, Nguyễn Thị Thanh Hương… khi nghiên cứu về cán bộ, nhân viên hành chính giáo dục và viên chức hành chính trong trường ĐH có gián tiếp đề cập đến vấn đề phát triển đội ngũ CV trường ĐH. 1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1.2.1. Chuyên viên, chuyên viên trường đại học 1.2.1.1. Chuyên viên CV là viên chức hành chính có yêu cầu chuyên môn, nghiệp vụ cơ bản về một hoặc một số lĩnh vực trong các cơ quan, tổ chức hành chính từ cấp huyện trở lên, có trách nhiệm tham mưu, tổng hợp và triển khai thực hiện chế độ, chính sách theo ngành, lĩnh vực hoặc địa phương. CV phải đáp ứng các yêu cầu về trình độ đào tạo, chuyên môn, nghiệp vụ; tin học, ngoại ngữ… theo quy định. 1.2.1.2. Chuyên viên trường đại học CV trường ĐH là những người làm nhiệm vụ tham mưu và giúp hiệu trưởng trong quản lý, tổng hợp, đề xuất ý kiến, tổ chức thực hiện các công việc theo chức năng, nhiệm vụ được hiệu trưởng giao. CV trường ĐH phải đáp ứng các yêu cầu về trình độ đào tạo, chuyên môn, nghiệp vụ; tin học, ngoại ngữ… theo quy định. 1.2.2. Đội ngũ, đội ngũ chuyên viên trường đại học 1.2.2.1. Đội ngũ Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, thuật ngữ đội ngũ được sử dụng để chỉ
6 những nhóm người được phân biệt với nhau về chức năng trong hệ thống giáo dục: đội ngũ giáo viên/giảng viên, đội ngũ chuyên viên/nhân viên; đội ngũ cán bộ quản lý các cơ sở giáo duc... 1.2.2.2. Đội ngũ chuyên viên trường đại học Đội ngũ CV là tập hợp những người làm việc tại các phòng ban, trung tâm của trường ĐH, trực tiếp đảm nhận nhiệm vụ tham mưu và giúp hiệu trưởng trong việc quản lý, tổng hợp, đề xuất ý kiến, tổ chức thực hiện các công việc được giao, có cùng chung nhiệm vụ là thực hiện mục tiêu GDĐH. 1.2.3. Phát triển, phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học 1.2.3.1. Phát triển Phát triển là sự vận động đi lên, theo chiều hướng tiến bộ của sự vật. 1.2.3.2. Phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học Phát triển đội ngũ CV trường ĐH là quá trình tạo ra sự biến đổi về số lượng và chất lượng đội ngũ CV trường ĐH, tạo điều kiện để họ đóng góp hiệu quả nhất vào sự phát triển của nhà trường. 1.2.4. Vị trí việc làm và tiếp cận vị trí việc làm 1.2.4.1. Vị trí việc làm VTVL được hiểu là một vị trí hoặc một chỗ làm việc trong một cơ quan, tổ chức, đơn vị mà ở đó người viên chức thực hiện một công việc hoặc một nhóm các công việc có tính ổn định, lâu dài, thường xuyên, lặp đi lặp lại, có tên gọi cụ thể theo chức danh, chức vụ hoặc theo tính chất công việc và được gắn liền với quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức đó. VTVL của CV trường ĐH là công việc chuyên môn, nghiệp vụ dùng chung cho các hoạt động: Đào tạo; Tổ chức nhân sự; Hành chính tổng hợp; Hợp tác trong và ngoài nước; Công tác sinh viên; Thanh tra - pháp chế; Khảo thí và đảm bảo chất lượng,…của trường ĐH. 1.2.4.2. Tiếp cận vị trí việc làm Tiếp cận VTVL là cách tiếp cận xuất phát từ yêu cầu của từng VTVL để xây dựng khung năng lực tương ứng và sử dụng khung năng lực này vào quá trình phát triển đội ngũ (tuyển chọn, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, đãi ngộ…). 1.2.5. Phát triển đội ngũ chuyên viên theo tiếp cận vị trí việc làm Phát triển đội ngũ CV trường theo tiếp cận VTVL là một phương pháp chuẩn hóa tích hợp các thành tố kiến thức, kỹ năng, thái độ tạo thành một hệ thống chuẩn năng lực nghề nghiệp của CV; từ đó “chuẩn hóa” nội dung hoạt động phát triển đội ngũ CV trường theo tiến trình từ khâu quy hoạch, kế hoạch phát triển, tuyển dụng,
7 phân công sử dụng, đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng CV, chính sách khen thưởng, đãi ngộ, tạo động lực cho đội ngũ…, tất cả đều dựa trên chuẩn năng lực nghề nghiệp của CV theo VTVL. 1.3. CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC 1.3.1. Đổi mới và ảnh hưởng của đổi mới quản lý giáo dục đại học đến chuyên viên trường đại học 1.3.1.1. Đổi mới quản lý giáo dục đại học GDĐH nước ta đang có những đổi mới cơ bản và toàn diện về cơ cấu đào tạo và mạng lưới cơ sở GDĐH; nội dung, phương pháp và quy trình đào tạo; công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng giảng viên, CV và cán bộ quản lý (CBQL); tổ chức triển khai các hoạt động khoa học và công nghệ; huy động nguồn lực và cơ chế tài chính, quản lý GDĐH và hội nhập quốc tế… 1.3.1.2. Ảnh hưởng của đổi mới quản lý giáo dục đại học đến chuyên viên trường đại học Đổi mới quản lý GDĐH có ảnh hưởng lớn đến nội dung công việc, hiệu quả làm việc và phong cách làm việc của CV trường ĐH. 1.3.2. Vị trí, vai trò của chuyên viên trường đại học trong bối cảnh đổi mới quản lý giáo dục đại học 1.3.2.1. Vị trí của chuyên viên trường đại học CV trường ĐH đảm nhận các VTVL khác nhau trong trường ĐH; làm việc ở nhiều đơn vị, tổ chức trong trường ĐH; có chức danh, mã số ngạch, chức trách, nhiệm vụ và tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ… 1.3.2.2. Vai trò của chuyên viên trường đại học CV trường ĐH là những “mắt xích” không thể thiếu được trong hệ thống hành chính của trường ĐH; là “cầu nối” giữa trường ĐH với các bên liên quan ngoài nhà trường; cụ thể hóa những văn bản quy phạm pháp luật thành các quy định, quy chế của trường ĐH… 1.3.3. Chức năng, nhiệm vụ của chuyên viên trường đại học CV trường ĐH có các chức năng, nhiệm vụ sau: Xây dựng kế hoạch, quy định cụ thể để triển khai nhiệm vụ quản lý trường ĐH thuộc lĩnh vực chuyên môn, nghiệp vụ; Tham gia xây dựng cơ chế, các quyết định cụ thể của từng nội dung quản lý theo quy định của pháp luật, phù hợp với tình hình thực tế của trường ĐH; Nghiên cứu giải quyết theo thẩm quyền hoặc tham mưu trình cấp có thẩm quyền quyết định xử lý các vấn đề cụ thể; phối hợp với các đồng nghiệp thực hiện các công việc có liên quan;
8 Hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và đề xuất các biện pháp để thực hiện các cơ chế, quyết định quản lý đạt kết quả; Tham gia kiểm tra, thu thập thông tin, thống kê, quản lý hồ sơ, lưu trữ tư liệu, số liệu nhằm phục vụ cho công tác quản lý nhà nước được chặt chẽ, chính xác, đúng nguyên tắc; Tổng hợp tình hình, phân tích, đánh giá hiệu quả công việc được giao. Mỗi chức năng, nhiệm vụ đòi hỏi ở CV một hoặc một số năng lực tương ứng. 1.3.4. Khung năng lực chung của chuyên viên trường đại học theo vị trí việc làm Khung năng lực chung của CV trường ĐH, bao gồm: Phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp; Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ; Năng lực tham mưu; Năng lực phân tích, tổng hợp, xử lý thông tin; Năng lực thực hiện; Năng lực làm việc nhóm; Năng lực sử dụng tin học và ngoại ngữ; Năng lực tự hoàn thiện bản thân và phát triển nghề nghiệp... 1.4. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN VỊ TRÍ VIỆC LÀM 1.4.1. Ý nghĩa, tầm quan trọng của phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm Phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL có các ý nghĩa và tầm quan trọng: Giúp cho CV trường ĐH ý thức được các năng lực cần phải có để đáp ứng yêu cầu của từng VTVL; Giúp cho các nhà quản lý sử dụng hiệu quả đội ngũ CV trường ĐH; Cơ sở để bồi dưỡng và đánh giá đội ngũ CV trường ĐH... 1.4.2. Định hướng phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm Việc phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL cần dựa trên các định hướng sau: Dựa trên cơ sở phát triển nguồn nhân lực của trường ĐH và của cả hệ thống GDĐH; Phải dựa trên nhu cầu thực tế của từng trường ĐH; Phải mang tính toàn diện; Phải tạo cho đội ngũ này luôn luôn có khả năng sáng tạo và có đủ điều kiện để thực hiện tốt nhất những mục tiêu của trường ĐH; Phải quan tâm đến những nhu cầu thăng tiến, những quyền lợi thiết thực của CV; là trách nhiệm của mỗi phòng/khoa/viện/trung tâm, của mỗi trường ĐH và của cả hệ thống GDĐH... 1.4.3. Nội dung phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm Phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL bao gồm các nội dung: Xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận
9 VTVL; Tuyển dụng đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Bố trí và sử dụng đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Bồi dưỡng đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Đánh giá đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Xây dựng môi trường làm việc cho đội ngũ CV trường ĐH... 1.4.4. Chủ thể phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm Ở trường ĐH có các chủ thể ảnh hưởng chính và trực tiếp đến phát triển đội ngũ CV là Hiệu trưởng và Trưởng các khoa/viện, phòng ban/trung tâm của nhà trường. 1.4.5. Ảnh hưởng của các yếu tố đến phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học theo tiếp cận vị trí việc làm Bao gồm các yếu tố khách quan: Công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện GDĐH; Yêu cầu phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong giai đoạn hiện nay; Chủ trương, chính sách đối với GDĐH và giảng viên, CBQL, viên chức và các yếu tố chủ quan: Nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ trong trường ĐH của đội ngũ CV; Khả năng tự phát triển, tự hoàn thiện của CV trường ĐH; Năng lực của CBQL trường ĐH và các đơn vị trong nhà trường... KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 1. CV trường ĐH có vị trí, vai trò, chức năng và nhiệm vụ nhất định. 2. Khung năng lực phản ánh yêu cầu về phẩm chất và NL của CV trường ĐH theo VTVL mà họ đảm nhận trong trường ĐH. 3. Phát triển đội ngũ CV trường ĐH có tính cấp thiết, cần dựa trên các định hướng và nội dung nhất định.
10 Chương 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÊN ĐỊA BÀN CÁC TỈNH BẮC TRUNG BỘ THEO TIẾP CẬN VỊ TRÍ VIỆC LÀM 2.1. TỔ CHỨC KHẢO SÁT THỰC TRẠNG 2.1.1. Mục tiêu khảo sát thực trạng Nhằm làm rõ thực trạng đội ngũ CV và phát triển đội ngũ CV ở các trường ĐH trên địa bàn một số tỉnh Bắc Trung Bộ theo tiếp cận VTVL để xác lập cơ sở thực tiễn của đề tài. 2.1.2. Nội dung khảo sát thực trạng Các vấn đề chính cần tập trung khảo sát bao gồm: 1) Khảo sát thực trạng đội ngũ CV các trường ĐH trên địa bàn một số tỉnh Bắc Trung Bộ; 2) Khảo sát thực trạng phát triển đội ngũ CV các trường ĐH trên địa bàn một số tỉnh Bắc Trung Bộ; 3) Khảo sát thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ CV các trường ĐH trên địa bàn một số tỉnh Bắc Trung Bộ. 2.1.3. Mẫu và đối tượng khảo sát Đối với đơn vị trường, đề tài khảo sát 05 trường: Trường ĐH Hồng Đức; Trường ĐH Vinh; Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật Vinh; Trường ĐH Hà Tĩnh; Trường ĐH Quảng Bình. Đối với CBQLvà CV, đề tài khảo sát: Ban Giám hiệu; Trưởng, Phó khoa/viện đào tạo; Trưởng, Phó phòng; Giám đốc, Phó giám đốc trung tâm/trạm. Đối với CV, đề tài khảo sát ngẫu nhiên 50% số CV của 05 trường được chọn. 2.1.4. Phương pháp khảo sát Đề tài sử dụng các phương pháp sau để khảo sát: Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi; Trao đổi, phỏng vấn theo chủ đề; Nghiên cứu các sản phẩm hoạt động của CBQL và CV trường ĐH... 2.1.5. Cách thức xử lý số liệu và thang đánh giá Số liệu thu được từ các phiếu điều tra được đánh giá ở sự phù hợp, việc thực hiện và ảnh hưởng; đồng thời được chia làm 5 mức, từ thấp đến cao (tương ứng với các điểm số từ 1 đến 5). Mỗi mức có khoảng giá trị trung bình nhất định. 2.1.6. Thời gian khảo sát Trong năm học 2019-2020, tất cả phiếu điều tra và ý kiến được gửi tới đối tượng khảo sát từ tháng 9 năm 2019; thu hồi phiếu điều tra và ý kiến trong tháng 3 năm 2020.
11 2.2. KHÁI QUÁT VỀ CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÊN ĐỊA BÀN MỘT SỐ TỈNH BẮC TRUNG BỘ Ở nội dung này, đề tài đã trình bày tình hình chung của các trường ĐH trên địa bàn khảo sát: Trường ĐH Vinh; Trường ĐH Hồng Đức; Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật Vinh; Trường ĐH Hà Tĩnh và Trường ĐH Quảng Bình. 2.3. THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC 2.3.1. Thực trạng số lượng, trình độ đào tạo, ngạch công chức của đội ngũ chuyên viên các trường đại học ở địa bàn khảo sát Bảng 2.3. Thống kê số lượng, giới tính, trình độ đào tạo, ngạch công chức của đội ngũ CV các trường ĐH ở địa bàn khảo sát Giới tính Trình độ đào tạo Ngạch công chức Trường ĐH Đại Thạc Tiến CV CV Tổng Nam Nữ CV học sĩ sĩ chính Cao cấp ĐH Hồng Đức 56 65 52 66 3 121 0 0 121 ĐH Vinh 87 118 82 117 6 197 8 0 205 ĐHSPKT Vinh 18 32 28 21 1 50 0 0 50 ĐH Hà Tĩnh 14 33 38 9 0 47 0 0 47 ĐH Quảng Bình 22 57 43 35 1 79 0 0 79 Tổng cộng 197 305 243 248 11 494 8 0 502 Từ số liệu của bảng 2.3, luận án đã rút ra những nhận xét về số lượng; giới tính; trình độ đào tạo; ngạch công chức của đội ngũ CV các trường ĐH trên địa bàn khảo sát. 2.3.2. Thực trạng nhận thức về vị trí, vai trò của đội ngũ chuyên viên trong các trường đại học Luận án đã khảo sát thực trạng nhận thức về vị trí, vai trò của đội ngũ CV các trường ĐH. Kết quả khảo sát cho thấy, đa số những người được hỏi đều có nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò của đội ngũ CV trong các trường ĐH. 2.3.3. Thực trạng thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ chuyên viên các trường đại học Luận án đã khảo sát thực trạng thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ CV c trường ĐH. Kết quả khảo sát cho thấy, đa số CV đã thực hiện được chức năng, nhiệm vụ; một bộ phận CV thực hiện chức năng, nhiệm vụ ở mức khá.
12 2.3.4. Thực trạng đội ngũ chuyên viên trường đại học theo khung năng lực của vị trí việc làm 2.3.4.1. Thực trạng phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ chuyên viên trường đại học Bảng 2.6. Thực trạng phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ CV trường ĐH Cán bộ quản lý Chuyên viên Phẩm chất chính trị, TT (n=169) (n= 252) đạo đức nghề nghiệp ___ ___ X Mức X Mức Có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ 1 3,52 4 3,67 4 Chí Minh, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của viên chức theo quy định của pháp luật; nghiêm túc 2 3,54 4 3,65 4 chấp hành sự phân công nhiệm vụ của cấp trên Tận tụy, trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, khách quan, công tâm và gương mẫu 3 trong thực thi công vụ; lịch sự, văn hóa và 3,38 3 3,48 4 chuẩn mực trong giao tiếp, phục vụ nhân dân Có lối sống và sinh hoạt lành mạnh, khiêm 4 tốn, đoàn kết; cần, kiệm, liêm, chính, chí 3,53 4 3,56 4 công vô tư Không lợi dụng việc công để mưu cầu lợi 5 ích cá nhân; không quan liêu, tham nhũng, 3,48 4 3,64 4 lãng phí, tiêu cực Thường xuyên có ý thức học tập, rèn luyện 6 3,37 3 3,41 4 nâng cao phẩm chất, trình độ, năng lực ___ X 3.47 3.56 Từ số liệu của bảng 2.6, luận án đã rút ra những nhận xét về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ CV các trường ĐH trên địa bàn khảo sát.
13 Bảng 2.14. Tổng hợp đánh giá về năng lực của đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL Cán bộ quản lý Chuyên viên Tổng hợp đánh giá về năng lực của đội TT (n=169) (n= 252) ngũ CV ___ ___ X Mức X Mức 1 Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ 3,34 3 3,55 4 2 Năng lực tham mưu 3,36 3 3,58 4 Năng lực phân tích, tổng hợp, xử lý thông 3 3,38 3 3.74 4 tin 4 Năng lực thực hiện 3,35 3 3,54 4 5 Năng lực làm việc nhóm 3,40 3 3,45 4 6 Năng lực sử dụng tin học và ngoại ngữ 2,99 3 3,30 3 Năng lực tự hoàn thiện bản thân và phát 7 3,24 3 3,44 4 triển nghề nghiệp ___ X 3,29 3.51 Từ số liệu của bảng 2.14, luận án đã rút ra những nhận xét về năng lực của đội ngũ CV các trường ĐH trên địa bàn khảo sát. 2.4. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO VỊ TRÍ VIỆC LÀM Ở nội dung này, luận án đã làm rõ: Thực trạng nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Thực trạng xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Thực trạng tuyển dụng đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Thực trang bố trí và sử dụng đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Thực trạng bồi dưỡng đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Thực trạng đánh giá đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL; Thực trạng xây dựng môi trường làm việc cho đội ngũ CV trường ĐH...
14 Bảng 2.22. Tổng hợp đánh giá về phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL Cán bộ quản lý Chuyên viên TT Kết quả tổng hợp (n=169) (n= 252) ___ ___ X Mức X Mức Xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển 1 3,56 4 3,40 3 đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL Tuyển dụng đội ngũ CV trường ĐH theo 2 3,49 4 3.39 3 tiếp cận VTVL Bố trí và sử dụng đội ngũ CV trường ĐH 3 3,42 4 3,39 3 theo tiếp cận VTVL Bồi dưỡng đội ngũ CV trường ĐH theo 4 3,33 3 3,32 3 tiếp cận VTVL Đánh giá đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp 5 3,40 3 3,39 3 cận VTVL Xây dựng môi trường làm việc đội ngũ CV 6 3,36 3 3,35 3 trường ĐH ___ X 3,42 4 3,37 3 Ở nội dung này, luận án cũng làm rõ thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL Bảng 2.24. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL Cán bộ quản lý Chuyên viên TT Ảnh hưởng của các yếu tố (n=169) (n= 252) ___ ___ X Mức X Mức Công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện 1 3,46 4 3,42 4 GDĐH Yêu cầu phát triển đội ngũ nhà giáo và 2 3,48 4 3,45 4 CBQL giáo dục trong giai đoạn hiện nay Chủ trương, chính sách đối với GDĐH và 3 3,51 4 3,48 4 giảng viên, CBQL, viên chức
15 Nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò, chức 4 năng, nhiệm vụ trong trường ĐH của đội 3,61 4 3,52 4 ngũ CV Khả năng tự phát triển, tự hoàn thiện của 5 3,64 4 3,56 4 đội ngũ CV trường ĐH Năng lực của CBQL trường ĐH và các đơn 6 3,84 4 3,60 4 vị/tổ chức trong nhà trường ___ X 3,59 3,50 2.5. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG Dựa trên kết quả khảo sát thực trạng, luận án đánh giá những mặt mạnh, mặt hạn chế của đội ngũ CV và phát triển đội ngũ CV trường ĐH trên địa bàn khảo sát; từ đó làm rõ nguyên nhân của thực trạng. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 Từ các kết quả nghiên cứu ở chương 2, có thể rút ra các kết luận sau: 1. Trong những năm qua các trường ĐH đã đạt được những kết quả nhất định trong phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL. Tuy nhiên, ở hoạt động này, các trường còn có nhiều hạn chế và thiếu sót. 2. Kết quả đạt được và hạn chế, thiếu sót trong phát triển đội ngũ CV trường ĐH đều do những nguyên nhân khách quan và chủ quan. 3. Các kết quả nghiên cứu của chương 2 là cơ sở thực tiễn để đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL ở chương 3.
16 Chương 3 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN VỊ TRÍ VIỆC LÀM 3.1. NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP Việc đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL cần dựa trên các nguyên tắc: Đảm bảo tính mục tiêu; Đảm bảo tính thực tiễn; Đảm bảo tính hệ thống; Đảm bảo tính hiệu quả; Đảm bảo tính khả thi. 3.2. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN VỊ TRÍ VIỆC LÀM 3.2.1. Xây dựng quy hoạch đội ngũ chuyên viên trường đại học dựa trên cơ sở xác định vị trí việc làm của các đơn vị, tổ chức trong nhà trường 3.2.1.1. Mục tiêu của giải pháp Đề xuất được cách thức, quy trình xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ CV, phù hợp với VTVL của các đơn vị, tổ chức trong trường ĐH; đồng thời phát huy tốt nhất năng lực của đội ngũ CV ở từng VTVL. 3.2.1.2. Nội dung của giải pháp Để phát triển đội ngũ CV trường ĐH theo tiếp cận VTVL, cần xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ này. Quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ nói chung, phát triển đội ngũ CV nói riêng, phải dựa trên VTVL của các đơn vị, tổ chức trong trường ĐH. 3.2.1.3. Cách thức thực hiện giải pháp Nâng cao nhận thức cho các chủ thể quản lý về ý nghĩa của xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ CV trường ĐH; Thiết lập các căn cứ để xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ CV trường ĐH; Quy trình hóa việc tổ chức xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ CV trường ĐH... 3.2.1.4. Điều kiện thực hiện giải pháp Hiệu trưởng trường ĐH và CBQL của các đơn vị/tổ chức trong trường ĐH phải nắm vững danh mục VTVL; quy trình xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ CV trường ĐH. Đồng thời, trường ĐH phải có chiến lược phát triển nguồn nhân lực, trong đó có đội ngũ CV. 3.2.2. Tuyển dụng, sử dụng, thuyên chuyển đội ngũ chuyên viên trường đại học dựa trên khả năng đáp ứng của họ đối với từng vị trí việc làm 3.2.2.1. Mục tiêu của giải pháp Đề xuất được nội dung, cách thức tuyển chọn, sử dụng, luân chuyển đội ngũ CV trường ĐH dựa trên khả năng đáp ứng của họ đối với yêu cầu của từng VTVL.
17 3.2.2.2. Nội dung của giải pháp Tuyển dụng, sử dụng, luân chuyển là các khâu quan trọng trong phát triển đội ngũ CV trường ĐH. Mỗi một khâu có những yêu cầu nhất định. 3.2.2.3. Cách thức thực hiện giải pháp Tổ chức tuyển dụng CV trường ĐH dựa trên VTVL và yêu cầu của từng VTVL; Bố trí, sắp xếp CV trường ĐH phù hợp với khả năng và định hướng phát triển của họ; Nâng cao khả năng thích nghi với công việc mới cho CV trường ĐH khi thuyên chuyển… 3.2.2.4. Điều kiện thực hiện giải pháp Hiệu trưởng trường ĐH và CBQL của các đơn vị/tổ chức trong trường ĐH phải nắm vững quy định tuyển dụng, sử dụng, luân chuyển đội ngũ CV trường ĐH; đồng thời có khả năng tìm hiểu, bố trí, sắp xếp đội ngũ CV phù hợp với từng VTVL. 3.2.3. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực nghề nghiệp theo vị trí việc làm cho đội ngũ chuyên viên trường đại học 3.2.3.1. Mục tiêu của giải pháp Đề xuất được nội dung, cách thức bồi dưỡng để nâng cao năng lực nghề nghiệp theo VTVL cho đội ngũ CV trường ĐH. 3.2.3.2. Nội dung của giải pháp Bồi dưỡng đội ngũ CV trường ĐH tạo ra tính chuyên nghiệp; cách nhìn, cách tư duy mới và cũng là cơ sở để phát huy tính sáng tạo của CV trong công việc theo VTVL, giúp họ thích ứng với công việc hiện tại cũng như trong tương lai. 3.2.3.3. Cách thức thực hiện giải pháp Xác định mục đích, yêu cầu bồi dưỡng đội ngũ chuyên viên trường đại học theo vị trí việc làm; Lập kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ chuyên viên trường đại học theo vị trí việc làm; Đổi mới nội dung, chương trình bồi dưỡng đội ngũ chuyên viên trường đại học theo vị trí việc làm; Đổi mới quy trình bồi dưỡng đội ngũ chuyên viên trường đại học theo vị trí việc làm; Đa dạng hóa hình thức tổ chức bồi dưỡng đội ngũ chuyên viên trường đại học theo vị trí việc làm... 3.2.3.4. Điều kiện thực hiện giải pháp CBQL trường ĐH phải hiểu rõ mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng đội ngũ CV; đồng thời phải đảm bảo cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động bồi dưỡng đội ngũ CV theo VTVL. 3.2.4. Đánh giá đội ngũ chuyên viên trường đại học theo khung năng lực và kết quả thực hiện nhiệm vụ gắn với vị trí việc làm 3.2.4.1. Mục tiêu của giải pháp Xác định mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp đánh giá đội ngũ CV trường
18 ĐH theo khung năng lực và kết quả thực hiện nhiệm vụ gắn với VTVL; góp phần đổi mới đánh giá đội ngũ viên chức nói chung, đội ngũ CV trường ĐH nói riêng. 3.2.4.2. Nội dung của giải pháp Đánh giá đội ngũ CV trường ĐH theo năng lực làm việc và kết quả thực hiện nhiệm vụ phù hợp với VTVL sẽ tạo ra sự thay đổi căn bản trong đánh giá đội ngũ CV, từ chỗ “lấy người làm việc là trọng tâm sang lấy việc làm là trọng tâm”. 3.2.4.3. Cách thức thực hiện giải pháp Xác định rõ mục tiêu đánh giá năng lực làm việc và kết quả thực hiện nhiệm vụ theo vị trí việc làm của đội ngũ chuyên viên trường đại học; Xây dựng khung tiêu chí đánh giá năng lực và kết quả thực hiện nhiệm vụ gắn với vị trí việc làm của đội ngũ chuyên viên trường đại học; Xây dựng quy trình đánh giá chuyên viên trường đại học theo khung năng lực và kết quả thực hiện nhiệm vụ gắn với vị trí việc làm; Thực hiện công khai kết quả đánh giá chuyên viên ở nơi làm việc; Sử dụng kết quả đánh giá phục vụ cho phát triển đội ngũ chuyên viên trường đại học ở các giai đoạn tiếp theo. 3.2.4.4. Điều kiện thực hiện giải pháp CBQL trường ĐH phải nắm vững mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp đánh giá CV theo Khung tiêu chí đánh giá năng lực làm việc và kết quả thực hiện nhiệm vụ theo VTVL. 3.2.5. Tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để đội ngũ chuyên viên trường đại học phát huy, phát triển năng lực nghề nghiệp theo vị trí việc làm 3.2.5.1. Mục tiêu của giải pháp Đề xuất được mục đích, yêu cầu, nội dung, cách thức tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để đội ngũ CV trường ĐH phát huy, phát triển năng lực nghề nghiệp theo VTVL. 3.2.5.2. Nội dung của giải pháp Môi trường và điều kiện làm việc thuận lợi là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của đội ngũ CV cũng như quyết định đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị/tổ chức trong trường ĐH. 3.2.5.3. Cách thức thực hiện giải pháp Xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, sáng tạo và hiệu quả trong trường đại học; Chỉ đạo hoạt động xây dựng văn hóa nhà trường trong các trường đại học; Tổ chức cho người học đánh giá thái độ phục vụ của đội ngũ chuyên viên trường đại học; Hoàn thiện chế độ, chính sách đối với chuyên viên trường đại học 3.2.5.4. Điều kiện thực hiện giải pháp Hiệu trưởng trường ĐH và CBQL của các đơn vị/tổ chức trong trường ĐH phải nắm vững các yêu cầu tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để đội ngũ CV trường ĐH phát huy, phát triển năng lực nghề nghiệp theo VTVL; đồng thời có khả năng tạo