Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện phân cấp quản lý đầu tư xây dựng cơ quan sử dụng nguồn vốn ngân sách của thành phố Hà Nội đến năm 2020

1<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Đổi mới phân cấp quản lý nói chung, lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) nói riêng là một chủ<br /> trương lớn của Đảng và Nhà nước ta. Phân cấp ngân sách nói chung và phân cấp quản lý đầu tư XDCB nói<br /> <br /> 2<br /> phố Hà Nội. Vì vậy, đối tượng nghiên cứu là tình hình phân cấp quản lý đầu tư XDCB của thành phố Hà Nội<br /> cho các quận, huyện, phường, xã trên địa bàn Thành phố. Với sự mở rộng của thành phố Hà Nội từ năm<br /> 2007, Hà Nội đã có 30 quận, huyện, thị xã trên địa bàn.<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> riêng nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư từ vốn ngân sách không những tạo ra nguồn lực tài chính độc lập tương<br /> <br /> Luận án tập trung xem xét những nội dung phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn<br /> <br /> đối cho mỗi cấp chính quyền chủ động thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình, mà còn là động lực<br /> <br /> NSNN trên địa bàn Hà Nội. Cụ thể là nghiên cứu phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân<br /> <br /> khuyến khích chính quyền và dân cư ở địa phương (ĐP) tích cực khai thác các tiềm năng của mình để phát<br /> <br /> sách trong phạm vi thành phố Hà Nội; Số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu sẽ được tác giả thu thập, tổng<br /> <br /> triển. Kinh nghiệm thực tiễn phân cấp tại nhiều nước và ở Việt Nam cho thấy, việc phân cấp quản lý giữa<br /> <br /> hợp trong 8 năm (từ 2007 đến hết 2014) để tổng hợp, đánh giá, so sánh, phân tích.<br /> <br /> trung ương và ĐP, giữa thành phố và cấp quận, huyện, thị xã, trong một chừng mực nào đó đã giúp phát huy<br /> <br /> 3.3. Thời gian nghiên cứu<br /> Để đánh giá thực trạng phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng vốn ngân sách của thành phố Hà Nội<br /> <br /> mạnh mẽ tính năng động, sáng tạo, quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của chính quyền ĐP các cấp trong<br /> công tác quản lý.<br /> <br /> một cách tập trung, luận án đi sâu phân tích tình hình phân cấp quản lý đầu tư XDCB giai đoạn từ khi Hà<br /> <br /> Cũng giống như các thủ đô khác trên thế giới thuộc nước đang phát triển, làm thế nào để nâng cao<br /> <br /> Nội mở rộng năm 2007 (Hà Nội sáp nhập Hà Tây cũ) đến hết năm 2014. Trên cơ sở đó, tìm ra những hạn<br /> <br /> hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) từ ngân sách ở Hà Nội trong điều kiện nguồn NSNN còn hạn hẹp<br /> <br /> chế, nguyên nhân hạn chế và đưa ra giải pháp hoàn thiện phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn<br /> <br /> đã và đang là một thách thức rất lớn cần giải quyết. Trong thời gian qua thành phố Hà Nội đã đạt được những<br /> <br /> ngân sách của thành phố Hà Nội đến năm 2020.<br /> <br /> kết quả nhất định trong lĩnh vực phân cấp, nhất là phát huy được tính chủ động, sáng tạo của chính quyền các<br /> <br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> Trong nghiên cứu khoa học, nhất là ngành kinh tế phương pháp tiếp cận có thể chia thành hai hướng<br /> <br /> cấp. Tuy nhiên, quá trình đổi mới phân cấp quản lý đầu tư và đầu tư XDCB xét về tổng thể vẫn chưa đáp ứng<br /> được những đòi hỏi bức xúc của thực tiễn và bộc lộ khá nhiều hạn chế.<br /> Trong quá trình phát triển kinh tế thị trường, các hoạt động KT - XH ngày càng đa dạng, phức tạp.<br /> Chính phủ Trung ương không thể quản lý mọi hoạt động một cách tập trung theo một khuôn mẫu cứng nhắc,<br /> cũng như không thể giải quyết được vấn đề phát sinh tại mỗi ĐP. Xu hướng chung là các nước ngày càng<br /> phân cấp nhiều hơn cho chính quyền ĐP trong quản lý hành chính cũng như trong tài chính, đầu tư từ ngân<br /> sách.<br /> Từ những vấn đề nêu trên, đòi hỏi phải nghiên cứu có tính hệ thống về phân cấp quản lý đầu tư<br /> <br /> tiếp cận tổng quát: nghiên cứu định lượng và nghiên cứu định tính. Để có cái nhìn tổng thể, khách quan trên<br /> mọi khía cạnh, trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã sử dụng các phương pháp tiếp cận sau: Phương pháp<br /> phân tích tổng hợp tài liệu thứ cấp, phương pháp điều tra, phương pháp thống kê, phương pháp nghiên cứu<br /> định lượng, phương pháp so sánh, phương pháp lịch sử, phương pháp chuyên gia, phương pháp dự báo.<br /> Ngoài ra, luận án còn sử dụng những kết quả nghiên cứu và được công bố trong và ngoài nước có liên quan<br /> đến đề tài, luận án.<br /> 5. Bố cục của luận án<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, luận án gồm 4 chương:<br /> <br /> XDCB nhằm khắc phục những bất cập, hạn chế trong công tác quản lý, điều hành nền kinh tế. Chính vì vậy,<br /> <br /> Chương 1: Tổng quan về tình hình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> việc lựa chọn đề tài luận án: "Hoàn thiện phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân sách<br /> <br /> Chương 2: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân<br /> <br /> của thành phố Hà Nội đến năm 2020" là đòi hỏi cấp thiết, có ý nghĩa thực tiễn đối với Hà Nội và cả nước.<br /> Luận án nghiên cứu lý thuyết về phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân sách; đánh giá<br /> <br /> sách.<br /> Chương 3: Thực trạng phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân sách của thành phố<br /> <br /> thực trạng phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân sách của thành phố Hà Nội giai đoạn<br /> 2007-2014. Từ đó, tìm ra những bất cập và nguyên nhân để đề xuất những quan điểm và giải pháp hoàn thiện<br /> <br /> Hà Nội.<br /> Chương 4: Một số giải pháp hoàn thiện phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân sách<br /> <br /> công tác phân cấp đầu tư XDCB ở thành phố Hà Nội đến năm 2020.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> <br /> của thành phố Hà Nội đến năm 2020.<br /> 6. Những đóng góp mới của luận án<br /> <br /> ✓ Hệ thống hóa lý luận cơ bản về phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng vốn ngân sách của ĐP.<br /> ✓ Phân tích và đánh giá thực trạng phân cấp quản lý đầu tư XDCB ở thành phố Hà Nội hiện nay.<br /> <br /> Luận án tập trung nghiên cứu và đưa ra những luận giải về cơ sở lý luận phân cấp quản lý đầu tư<br /> XDCB sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước, cụ thể:<br /> <br /> Phân tích và lãm rõ những ưu điểm, tồn tại, nguyên nhân trong công tác này thông qua việc sử dụng mô hình<br /> <br /> - Luận án đã chỉ ra được nội dung phân cấp quản lý đầu tư XDCB nguồn vốn ngân sách ở ĐP, bao<br /> <br /> kinh tế lượng và qua kiểm định bằng phần mềm thống kê SPSS để từ đó chỉ ra những vấn đề cần nghiên cứu<br /> <br /> gồm: Phân cấp trong công tác quy hoạch; Phân cấp trong công tác lập kế hoạch đầu tư XDCB; Phân cấp<br /> <br /> giải quyết trong phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng vốn ngân sách thành phố.<br /> <br /> trong công tác phân bổ và giao kế hoạch vốn đầu tư XDCB; Phân cấp trong chuẩn bị đầu tư, phê duyệt, thẩm<br /> <br /> ✓ Đề xuất hệ thống giải pháp đẩy mạnh phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng vốn ngân sách<br /> <br /> thành phố Hà Nội trong thời kỳ mới và những điều kiện đảm bảo cho việc thực hiện những giải pháp trên có<br /> hiệu quả.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Luận án tập trung nghiên cứu về phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng vốn ngân sách của thành<br /> <br /> định và quyết định đầu tư dự án; Phân cấp trong công tác quyết toán, theo dõi, kiểm tra, giám sát công trình<br /> đầu tư.<br /> - Luận án đã đưa ra những luận giải về nhân tố ảnh hưởng đến công tác phân cấp quản lý đầu tư<br /> XDCB, gồm: Các văn bản pháp luật tác động đến quá trình phân cấp quản lý đầu tư XDCB và sự tác động<br /> của các quy định phân cấp nguồn vốn ngân sách nhà nước cũng như tổ chức, cơ chế vận hành của bộ máy<br /> quản lý Nhà nước đến quá trình phân cấp đầu tư XDCB của các ĐP.<br /> <br /> 3<br /> Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu:<br /> Trên cơ sở kết quả nghiên cứu về phân cấp quản lý đầu tư xây dựng sử dụng nguồn ngân sách Nhà<br /> nước, luận án đã chỉ ra khung phân cấp quản lý ngân sách của Nhà nước cũng như thể chế pháp lý, các văn<br /> bản quy phạm pháp luật về phân cấp đầu tư đã chi phối đến các quyết định đầu tư, dự toán thu chi và phân bổ<br /> ngân sách, từ đó tác động mạnh mẽ đến công tác phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn ngân sách<br /> Nhà nước. Sự minh bạch của chính quyền ĐP cũng tác động không nhỏ đến những chủ trương đầu tư của<br /> ĐP, ảnh hưởng đến công tác phân cấp quản lý đầu tư XDCB. Đặc biệt bằng phương pháp định lượng, luận án<br /> đã cho thấy tổng quan và chi tiết về hiệu quả của việc sử dụng vốn phân cấp trong đầu tư XDCB của các cấp<br /> quận, huyện trên địa bản thành phố Hà Nội.<br /> Luận án đã đề ra 07 nhóm giải pháp chính như sau: (1) Hoàn thiện khung pháp lý phân cấp quản lý<br /> đầu tư XDCB trong tổng thể phân cấp quản lý NSNN; (2) Giải pháp về phân cấp quản lý trong quy hoạch;<br /> (3) Về phân cấp quản lý trong công tác lập kế hoạch đầu tư XDCB từ ngân sách thành phố Hà Nội; (4) Phân<br /> cấp quản lý trong phân bổ và giao kế hoạch vốn đầu tư , vốn phân cấp đầu tư XDCB; (5) Phân cấp trong<br /> chuẩn bị đầu tư, phê duyệt, thẩm định và quyết định đầu tư dự án XDCB; (6) Phân cấp trong quyết toán,<br /> giám sát công trình đầu tư dự án XDCB và (7) Giải pháp về kiện toàn các Ban quản lý dự án cũng như đào<br /> tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác quản lý đầu tư XDCB của Thành phố.<br /> <br /> 4<br /> XDCB từ nguồn ngân sách Thành phố đến năm 2020 nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống người dân cũng<br /> như phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô.<br /> 1.2. Khung nghiên cứu và các phương pháp nghiên cứu<br /> 1.2.1. Khung nghiên cứu: Dựa trên khả năng hiểu biết, kinh nghiệm chuyên môn, tác giả đề ra các câu hỏi<br /> quản lý, nghiên cứu và khung nghiên cứu. Câu hỏi quản lý và nghiên cứu này sẽ được kiểm chứng, đánh giá<br /> trong quá trình thực hiện nghiên cứu. Cụ thể như sau:<br /> Câu hỏi quản lý :<br /> ✓ Phân cấp quản lý đầu tư XDCB là gì?<br /> ✓ Làm thế nào để công tác phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn ngân sách của thành phố<br /> <br /> Hà Nội đến năm 2020 đạt hiệu quả cao?<br /> Câu hỏi nghiên cứu:<br /> ✓ Tại sao phải phân cấp? Phân cấp để làm gì?<br /> ✓ Phân cấp quản lý đầu tư XDCB có tác dụng gì trong phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn các<br /> <br /> quận, huyện, thị xã thuộc thành phố Hà Nội?<br /> ✓ Có nên tiếp tục đẩy mạnh phân cấp quản lý đầu tư XDCB ? Vì sao?<br /> <br /> Khung nghiên cứu : Luận văn đưa ra khung nghiên cứu bao gồm 04 chương, trong từng chương lại<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu<br /> <br /> được chia thành những nội dung được đề cập trên các góc độ khác nhau như: phương pháp nghiên cứu, nội<br /> dung nghiên cứu và kết quả mục tiêu chính cần đạt được.<br /> 1.2.2.<br /> <br /> Phương pháp thu thập, tổng hợp, phân tích số liệu<br /> <br /> BẮT ĐẦU<br /> <br /> Những năm gần đây, đã có một số công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đánh giá về phân cấp<br /> quản lý nhà nước (QLNN) trong lĩnh vực đầu tư và đầu tư công ở Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn<br /> <br /> Nghiên cứu lý thuyết và phương pháp luận<br /> <br /> chưa có nghiên cứu nào đánh giá một cách toàn diện và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện phân cấp quản<br /> lý đầu tư XDCB từ nguồn ngân sách của thành phố Hà Nội. Vì vậy, để người đọc có thể hiểu rõ về các công<br /> trình nghiên cứu liên quan đến đề tài Luận án, tác giả đã dẫn chứng, so sánh và nêu bật những nội dung quan<br /> trọng của mỗi công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về phân cấp: ở các nước đang phát triển, tại Việt<br /> <br /> Xây dựng nội dung cần khảo sát, điều tra, phân<br /> tích nghiên cứu<br /> <br /> Thiết kế mẫu khảo sát phiếu điều tra<br /> <br /> Điều tra thực tế tại các quận, huyện, thị<br /> xã, UBND phường xã.<br /> <br /> Thiết kế và lập trình phần mềm thu thập<br /> dữ liệu thống kê và phân tích dữ liệu bằng<br /> công cụ Visual Basic Macro trên MS<br /> Excel 2013<br /> <br /> Nhập các phiếu điều tra RSQ Form vào CSDL<br /> [DATA] bằng công cụ đã thiết kế và lập trình<br /> <br /> Nam, quản lý đầu tư công và cơ chế chính sách trong phân cấp đầu tư. Đồng thời, tác giả cũng đi sâu phân<br /> tích các công trình nghiên cứu liên quan đến nội dung Luận án muốn đi sâu nghiên cứu như phân cấp: chuẩn<br /> bị đầu tư, quy hoạch đầu tư xây dựng, dịch vụ cơ sở hạ tầng, quản lý đầu tư XDCB và hiệu quả phân cấp đầu<br /> tư.<br /> Nhìn chung, công tác phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng vốn ngân sách ở Việt Nam hiện nay<br /> đang là một trong những mảng lĩnh vực nghiên cứu quan trọng được các cấp chính quyền rất quan tâm. Mặc<br /> <br /> Chạy phần mềm SPSS và trình xuất báo cáo,<br /> số liệu thống kê thực tế<br /> <br /> dù, một số nghiên cứu xuất phát điểm là xem xét thực trạng phân cấp QLNN ở Việt Nam và các nước trên<br /> thế giới, song mục tiêu của các nghiên cứu là khác nhau, có nghiên cứu chỉ dừng ở khía cạnh xem xét tổng<br /> hợp các lĩnh vực phân cấp (quy hoạch, kế hoạch, đầu tư chung, bộ máy tổ chức...), có nghiên cứu lại nghiên<br /> <br /> Kiểm tra lại sự phù hợp giữa phương pháp<br /> luận n/cứu và kết quả thống kê thực tế<br /> <br /> cứu phân cấp quản lý NSNN hay nghiên cứu phân cấp QLNN về đầu tư công ở Việt Nam...Mặc dù phân cấp<br /> <br /> Kết luận và đề xuất<br /> <br /> QLNN và phân cấp quản lý đầu tư đã được nhiều tác giả nghiên cứu dưới các góc độ và phạm vi khác nhau,<br /> song chưa có đề tài nào đề cập đến việc hoàn thiện phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng vốn ngân sách<br /> <br /> KẾT THÚC<br /> <br /> của thành phố Hà Nội dưới góc độ tổng hợp toàn bộ quá trình phân cấp quản lý đầu tư (từ phân cấp lập kế<br /> hoạch đầu tư XDCB đến theo dõi, đánh giá trong quá trình thực hiện và sau thực hiện dự án phân cấp đầu tư<br /> XDCB ở 03 cấp chính quyền: Thành phố - quận, huyện, thị xã – phường, xã). Vì vậy, luận án này thực hiện<br /> nhằm khắc phục khoảng trống nêu trên và đưa ra hệ thống giải pháp hoàn thiện phân cấp quản lý đầu tư<br /> <br /> Sơ đồ 1.1: Quy trình thu thập và xử lý dữ liệu điều tra<br /> Nguồn: Tác giả (2015)<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> - Phương pháp thu thập, tổng hợp và phân tích các tài liệu thứ cấp: thu thập, sử dụng các dữ liệu của<br /> các cuộc điều tra trước hoặc các đề tài nghiên cứu đã được công bố trên các phương tiện truyền thông, lựa<br /> chọn và kế thừa những kết quả điều tra có liên quan đến đề tài nghiên cứu.<br /> - Phương pháp điều tra:<br /> <br /> với DMU thứ i. Nó sẽ thoả mãn θ≤ 1, với giá trị 1 chỉ một điểm trên đường biên và vì vậy một DMU<br /> hiệu quả kỹ thuật.<br /> Tuy nhiên, để kiểm chứng lại kết quả trên, tác giả sử dụng thêm mô hình khác do ba nhà khoa học<br /> Banker, Charnes và Cooper nghiên cứu, phát triển năm 1984(gọi tắt là BCC). Mô hình BCC đề cập tới một<br /> <br /> Quy mô khảo sát: Được thực hiện chủ yếu là các cán bộ trực tiếp làm công tác quản lý vốn phân cấp<br /> <br /> số giả định khác và xây dựng thêm mô hình phân tích đường bao với giả thiết hiệu suất sản xuất thay đổi<br /> <br /> đầu tư XDCB của 30 quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố Hà Nội. Với tổng số 400 phiếu câu hỏi được<br /> <br /> theo quy mô VRS (Variable Return to Scale). Mô hình BCC khắc phục nhược điểm của mô hình CCR khi<br /> <br /> phát ra, thu về là 300 phiếu, chiếm tỷ lệ 75%, trong đó có 50 phiếu thu về không hợp lệ và loại bỏ trước khi<br /> <br /> xây dựng định mức cho các đối tượng mà quá trình sản xuất ảnh hưởng nhiều bởi quy mô nghiên cứu. Mô<br /> <br /> nhập dữ liệu.<br /> <br /> hình BCC hướng input đánh giá hiệu quả của DMUo (o = 1, … , n) bằng việc giải quy hoạch tuyến tính<br /> <br /> Nội dung phiếu điều tra: Thông qua bảng 20 câu hỏi chi tiết từ việc phân bổ vốn lập dự án đến tất cả<br /> <br /> (dạng bao) sau đây:<br /> <br /> các khâu trong quá trình thực hiện dự án, bảo hành, sửa chữa, quyết toán và 27 câu hỏi điều tra về các vấn đề<br /> vướng mắc chủ yếu mà đơn vị sử dụng phân cấp đầu tư XDCB hay gặp phải. Tác giả đưa ra sự đánh giá<br /> <br /> (BCCo)<br /> θBxo - Xλ≥ 0<br /> <br /> với các ràng buộc<br /> <br /> bằng thang đo Likert. Sau mỗi phần câu hỏi tác giả đều có phần câu hỏi vì sao đồng ý/không đồng ý? lý do?<br /> nguyên nhân? giải pháp? để tác giả có sự tổng hợp, so sánh với kết quả đánh giá qua phân tích tổng hợp tài<br /> <br /> Y λ≥ y0<br /> ở đây θB là một vô hướng.<br /> <br /> liệu thứ cấp và kết quả thu được từ phương pháp nghiên cứu định lượng.<br /> 1.2.3.<br /> <br /> Phương pháp tổng hợp và phân tích thống kê<br /> <br /> λ=1<br /> <br /> (2)<br /> <br /> λ≥0,<br /> Banker, Charnes và Cooper (1984) đã công bố mô hình (2) mà tập hợp khả năng sản xuất của PB được<br /> <br /> Phương pháp này được sử dụng qua phương pháp thống kê mô tả (Descriptive Statistics) thông qua phần<br /> mềm SPSS để thống kê điểm, được đánh giá qua từng nội dung trong từng khâu phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử<br /> dụng vốn ngân sách, điểm trung bình (mean), điểm thấp nhất (min), điểm cao nhất (max). Kết quả thống kê giúp<br /> <br /> định nghĩa bởi:<br /> PB = {(x,y) | x ≥ Xλ, y ≤ Yλ, eλ = 1, λ≥ 0},<br /> Ở đây X = (xj) ∈ Rm x n và Y = (yj) ∈ Rs x n là tập hợp dữ liệu đã cho, λ∈ Rn và e là véc tơ hàng với tất cả<br /> <br /> đánh giá những khâu nào quản lý tốt nhất, khâu nào quản lý yếu kém nhất để từ đó có cơ sở cho giải pháp tăng<br /> <br /> các phần tử bằng 1. Mô hình BCC khác với mô hình CCR chỉ ở sự thêm vào điều kiện<br /> <br /> cường phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng vốn ngân sách của ĐP.<br /> <br /> cũng viết là eλ = 1 trong đó e là véc tơ hàng với tất cả các phần tử bằng 1 và λ là véc tơ cột với tất cả các<br /> <br /> 1.2.4.<br /> <br /> mà ta<br /> <br /> Xây dựng mô hình nghiên cứu<br /> <br /> phần tử không âm. Cùng với điều kiện λj≥ 0, với mọi j, điều kiện này áp đặt một điều kiện lồi đối với các<br /> <br /> Mô hình quản lý ngân sách: mô hình thứ nhất dựa trên quan điểm coi NSNN là duy nhất và thống<br /> <br /> cách có thể cho phép để tổ hợp các quan sát đối với n DMU.<br /> <br /> nhất, không thừa nhận sự tồn tại độc lập của ngân sách ĐP; mô hình thứ hai dựa trên quan điểm ngược lại,<br /> <br /> Ngoài ra, một số phương pháp sau cũng được tác giả sử dụng: Phương pháp chuyên gia, phương<br /> <br /> cho rằng mỗi cấp chính quyền nhà nước phải có ngân sách riêng, độc lập trong hệ thống NSNN thống<br /> <br /> pháp so sánh, Phương pháp lịch sử, Phương pháp dự báo, Kế thừa khoa học, tiếp cận hệ thống và những kết<br /> <br /> nhất.<br /> <br /> quả nghiên cứu và được công bố trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài, luận án.<br /> <br /> Mô hình đánh giá hiệu quả sử dụng thông qua phân tích màng bao dữ liệu DEA: Mô hình do ba nhà<br /> khoa học Charnel, Cooper, Rhodes lập ra năm 1978 (gọi tắt là CCR). Theo mô hình CCR, để ước lượng TE<br /> <br /> CHƯƠNG 2<br /> <br /> (technical efficiency), một tập hợp phương trình tuyến tính được xác lập và giải quyết cho từng DMU<br /> <br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ<br /> <br /> (decision making unit). Cụ thể để ước lượng TE cho DMU, mô hình phân tích màng bao dữ liệu định hướng<br /> <br /> ĐẦU TƯ XDCB SỬ DỤNG NGUỒN VỐN NSNN<br /> <br /> dữ liệu đầu vào theo quy mô cố định tạo ra dạng bao tương đương của bài toán như sau:<br /> Ta có:<br /> Với các ràng buộc<br /> <br /> Min θ, λθ<br /> <br /> 2.1. Đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân sách<br /> <br /> -yi + Yλ ≥ 0<br /> <br /> (1)<br /> <br /> θ xi – Xλ ≥ 0,<br /> λ≥ 0,<br /> Trong đó:<br /> <br /> θ = giá trị hiệu quả của DMU đang đánh giá,<br /> i = 1 to N (số lượng DMU),<br /> <br /> 2.1.1. Khái niệm đầu tư và đầu tư XDCB<br /> Đầu tư là quá trình sử dụng phối hợp các nguồn lực trong một khoảng thời gian xác định nhằm đạt<br /> được kết quả hoặc một tập hợp các mục tiêu xác định trong điều kiện KT - XH nhất định.<br /> Đầu tư XDCB trong nền kinh tế quốc dân là một bộ phận của đầu tư phát triển, là toàn bộ những chi<br /> phí để đạt được mục đích đầu tư, bao gồm chi phí cho việc khảo sát thiết kế, xây dựng, mua sắm, lắp đặt máy<br /> <br /> Y = lượng sản phẩm được sản xuất bởi DMU thứ i,<br /> <br /> móc thiết bị và các chi phí khác ghi trong tổng dự toán.<br /> <br /> X = lượng đầu vào được sử dụng bởi DMU thứ i,<br /> <br /> 2.1.2. Vai trò của đầu tư XDCB<br /> <br /> λ = các biến đối ngẫu.<br /> Ở đây θ là một vô hướng và λ là một véc tơ cấp N x 1 các hằng số. Dạng bao này bao gồm ít<br /> ràng buộc hơn so với dạng nhân tử (K + M < N + 1). Ba giá trị của θ thu được sẽ là điểm hiệu quả đối<br /> <br /> Đầu tư XDCB tác động đến sự tăng trưởng và phát triển kinh tế, tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho<br /> nền kinh tế, tác động đến sự phát triển khoa học công nghệ của đất nước, đến sự ổn định kinh tế, tạo công ăn<br /> việc làm cho người lao động.<br /> 2.1.3. Nguồn vốn đầu tư XDCB sử dụng vốn NSNN<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Nguồn vốn đầu tư XDCB là nguồn vốn sử dụng cho hoạt động đầu tư dự án bao gồm chi phí cho<br /> <br /> trường là hình thức Nhà nước chuyển giao một số chức năng từ khu vực công sang khu vực tư nhân; phân<br /> <br /> việc khảo sát thiết kế và xây dựng, mua sắm, lắp đặt máy móc thiết bị và các chi phí khác được ghi trong<br /> <br /> cấp chính trị là tạo ra môi trường thuận lợi cho mọi người dân trong quá trình hoạch định chính sách. Và<br /> <br /> tổng dự toán.<br /> <br /> cách thứ hai đánh giá phân cấp quản lý đầu tư XDCB theo các chức năng phân cấp quản lý cụ thể trên<br /> <br /> 2.2. Bản chất phân cấp quản lý đầu tư XDCB nguồn vốn NSNN<br /> <br /> từng nhóm công việc như công tác quy hoạch, lập kế hoạch đầu tư XDCB, phân bổ và giao kế hoạch đầu<br /> <br /> 2.2.1. Bản chất của phân cấp, ủy quyền hay tản quyền trong kinh tế<br /> <br /> tư XDCB, thực hiện dự án đầu tư XDCB và trong công tác quyết toán, theo dõi, kiểm tra, giám sát công<br /> <br /> “Phân cấp - decentralization” trong QLNN là chính quyền nhà nước cấp trên giao một phần nhiệm<br /> vụ, thẩm quyền QLNN cho chính quyền cấp dưới. “Tản quyền - deconcentration” là hình thức phân chia<br /> <br /> trình XDCB. Trong luận án này, tác giả chủ yếu sử dụng cách thứ hai bởi các nội dung này phù hợp với<br /> các nội dung phân cấp quản lý đầu tư xây dựng cơ bản.<br /> <br /> quyền quyết định và trách nhiệm cho các đơn vị đại diện chính quyền TW ở các vùng. Hình thức này là hình<br /> thức thấp nhất trong các hình thức phân cấp hành chính. “Phân quyền - devolution” là hình thức cao nhất<br /> <br /> P/cấp hành chính<br /> <br /> TW<br /> <br /> Quy hoạch<br /> <br /> trong phân cấp hành chính. Với hình thức này, toàn bộ quyền hạn trong việc ra quyết định, tài trợ và quản lý<br /> được chính quyền TW/cấp trên giao cho các cơ quan độc lập của chính quyền ĐP cấp dưới. “Ủy quyền -<br /> <br /> Lập Kế hoạch<br /> <br /> P/cấp ngân sách<br /> (P/cấp tài khóa)<br /> <br /> ĐP (thành phố)<br /> <br /> P/cấp thị trường<br /> (P/cấp kinh tế)<br /> <br /> Cấp Huyện<br /> <br /> P/cấp chính trị<br /> <br /> delegation” là nhà nước cấp trên giao cho một cơ quan nhà nước trực thuộc hay giao cho chính quyền cấp<br /> <br /> Cấp xã, phường<br /> <br /> Phân bổ KH<br /> <br /> dưới thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể thuộc thẩm quyền của mình song người chịu trách nhiệm về các quyết<br /> định vẫn là cấp ủy quyền (cấp trên) chứ không phải cấp thực hiện ủy quyền (cấp dưới).<br /> Phân cấp<br /> Decentralization<br /> <br /> Phân cấp<br /> hànhchính<br /> <br /> Phân cấp tài<br /> khoá<br /> <br /> Phân cấp kinh tế<br /> (p/cấp thị trường)<br /> <br /> Thực hiện<br /> Quyết toán, kiểm tra<br /> giám sát<br /> <br /> Sơ đồ 2.2: Nội dung và chức năng phân cấp quản lý đầu tư XDCB<br /> Nguồn: Tác giả (2015)<br /> 2.2.4. Tiêu chí để phân bổ vốn đầu tư theo phân cấp quản lý đầu tư XDCB nguồn vốn NSNN<br /> Tiêu chí chung nhất để phân cấp quản lý đầu tư là đảm bảo hiệu lực quản lý đối với các hoạt động đầu tư<br /> <br /> Tản quyền<br /> Deconcentration<br /> <br /> Ủy quyền<br /> Delegation<br /> <br /> Phân quyền<br /> Devolution<br /> <br /> được thể hiện ở 3 yếu tố cơ bản là thời gian, chất lượng và chi phí; cụ thể là nhanh, đúng tiến độ, đảm bảo chất<br /> lượng theo yêu cầu và với chi phí thấp nhất. Cụ thể:<br /> Đảm bảo cho việc ra quyết định nhanh nhất.<br /> <br /> Sơ đồ 2.1: Hình thức phân cấp<br /> Nguồn: Thái và các cộng sự (2007).<br /> 2.2.2. Khái niệm, mục tiêu phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn NSNN<br /> <br /> Đảm bảo tính đơn nhất trong việc ra quyết định và trách nhiệm đối với công việc.<br /> Cấp quyết định phải là cấp có đủ điều kiện điều hành có hiệu quả nhất hoạt động đó trong khung khổ<br /> luật lệ và chính sách chung.<br /> <br /> 2.2.2.1. Khái niệm: Phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn NSNN là chính quyền nhà nước cấp<br /> <br /> 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác phân cấp quản lý đầu tư XDCB tại ĐP<br /> <br /> trên giao một phần nhiệm vụ, thẩm quyền quản lý cho chính quyền cấp dưới sao cho vừa đảm bảo sự chỉ đạo<br /> <br /> 2.3.1. Những quy định chung liên quan đến quá trình phân cấp quản lý<br /> <br /> tập trung thống nhất, vừa phát huy dân chủ và quyền chủ động của cấp dưới trong việc thực hiện quản lý đầu<br /> tư XDCB sử dụng nguồn vốn ngân sách.<br /> <br /> Trong phân cấp QLNN về đầu tư công: Là xác định quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá<br /> nhân có thẩm quyền trong hoạt động đầu tư công.<br /> <br /> 2.2.2.2. Mục tiêu: Là đánh giá phân cấp quản lý đầu tư XDCB theo các chức năng phân cấp quản lý cụ thể<br /> <br /> Trong phân cấp ngân sách: Nhiệm vụ chi thuộc ngân sách cấp nào do ngân sách cấp đó bảo đảm; không<br /> <br /> trên từng nhóm công việc như quy hoạch, lập kế hoạch, phân bổ, giao kế hoạch và thực hiện dự án đầu tư<br /> <br /> được dùng ngân sách của cấp này để chi cho nhiệm vụ của cấp khác, trừ trường hợp đặc biệt.Trường hợp cơ quan<br /> <br /> XDCB nhằm nâng cao hiệu quả QLNN trong lĩnh vực đầu tư XDCB, qua đó nâng cao hiệu quả sử dụng vốn<br /> <br /> QLNN cấp trên uỷ quyền cho cơ quan QLNN cấp dưới thực hiện nhiệm vụ chi của mình, thì phải chuyển kinh phí<br /> <br /> đầu tư, vốn phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn NSNN.<br /> <br /> từ ngân sách cấp trên cho cấp dưới để thực hiện nhiệm vụ đó.<br /> <br /> 2.2.3. Nội dung phân cấp quản lý đầu tư XDCB nguồn vốn NSNN<br /> Có thể trình bày nội dung của phân cấp trên cơ sở 2 cách: Cách thứ nhất đánh giá bản chất phân<br /> <br /> Trong phân cấp quản lý đầu tư XDCB: Nhà nước giảm tối đa sự can thiệp trực tiếp vào các quyết<br /> định đầu tư, chỉ đạo điều hành thực hiện các dự án đầu tư phân cấp cho các cấp thấp hơn. Chính quyền cấp<br /> <br /> cấp trong kinh tế trên góc độ hành chính, tài khóa, thị trường hay phân cấp chính trị, cụ thể: phân cấp hành<br /> <br /> trên phân cấp cho các cấp chính quyền ĐP cấp dưới ngày càng nhiều hơn trong đó có quy định cụ thể đối với<br /> <br /> chính là sự chuyển giao trách nhiệm lập kế hoạch, quản lý nâng cao và phân bổ các nguồn lực từ cấp trên<br /> <br /> các dự án đầu tư XDCB sử dụng và không sử dụng vốn NSNN.<br /> <br /> xuống cấp dưới, phân cấp ngân sách là cấu phần trọng tâm của mọi biện pháp phân cấp; phân cấp thị<br /> <br /> 9<br /> Trong thẩm định dự án đầu tư xây dựng công trình: Chính quyền cấp tỉnh tổ chức thẩm định các dự<br /> án sử dụng vốn ngân sách thuộc quyền quyết định của mình. Các dự án khác do người có thẩm quyền quyết<br /> định đầu tư tổ chức thẩm định.<br /> <br /> 10<br /> 3.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô tác động đến công tác phân cấp quản lý đầu tư<br /> XDCB trong giai đoạn 2007-2014<br /> Về kinh tế: Vai trò vị trí kinh tế Thủ đô đóng góp ngày càng lớn so với cả nước: Chỉ tính riêng năm<br /> <br /> 2.3.2. Quy định về phân cấp nguồn vốn NSNN<br /> <br /> 2014, với dân số chỉ chiếm 7,7% nhưng thành phố Hà Nội đã đóng góp trên 10 % GDP của cả nước, 19 %<br /> <br /> Cấp nào quyết định dự toán thu NSNN trên địa bàn; dự toán thu, chi ngân sách ĐP và phân bổ dự toán<br /> <br /> thu ngân sách và 23 % tổng vốn đầu tư xã hội của cả nước. Kinh tế Thủ đô xứng đáng giữ vị trí đầu tàu và là<br /> <br /> ngân sách thì cấp đó có trách nhiệm: phê chuẩn quyết toán ngân sách; quyết định các chủ trương, biện pháp<br /> <br /> động lực phát triển kinh tế khu vực phía Bắc và ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với kinh tế của cả<br /> <br /> triển khai thực hiện ngân sách ĐP; điều chỉnh dự toán ngân sách ĐP trong trường hợp cần thiết; giám sát việc<br /> <br /> nước. Năm 2014, tốc độ tăng GDP Hà Nội là 8,8% (cả nước là 6%), đạt 3.333 USD/người, gấp 2,77 lần so<br /> <br /> thực hiện ngân sách đã được Hội đồng nhân dân quyết định; quyết định việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ<br /> <br /> năm 2007 (1.200 USD/người). Đời sống nhân dân Thủ đô không ngừng được cải thiện và nâng cao. Nhờ đó,<br /> <br /> chi cho từng cấp ngân sách ở ĐP;<br /> <br /> thu nhập trung bình của dân cư cũng tăng lên tương ứng.<br /> Đơn vị tính: Tỷ đồng<br /> <br /> 2.3.3. Tổ chức bộ máy và cơ chế vận hành của bộ máy quản lý nhà nước<br /> Quyền lực nhà nước được tập trung, thống nhất ở TW. Tuy nhiên, để thực hiện được quyền lực đó,<br /> nhà nước TW phân chia lãnh thổ thành các đơn vị hành chính, lập ra chính quyền ĐP trên mỗi đơn vị hành<br /> chính đó. Mỗi cấp chính quyền được quyết định những chủ trương, biện pháp và kế hoạch kinh tế - xã hội<br /> theo quy định cụ thể.<br /> 2.4. Kinh nghiệm về phân cấp quản lý đầu tư XDCB ở trong và ngoài nước<br /> Từ những kinh nghiệm của các thành phố lớn trong nước (Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh) và của<br /> một số quốc gia thành công trong thực hiện phân cấp như: Inđônêxia, Romania, Thụy Điển, các nước Bắc<br /> Mỹ đã được tác giả phân tích, đánh giá, rút ra một số bài học sau cho thành phố Hà Nội trong quá trình phân<br /> cấp QLNN nói chung và phân cấp đầu tư XDCB nói riêng:<br /> Thứ nhất, phân cấp QLNN nói chung và phân cấp quản lý đầu tư XDCB nói riêng đang là xu thế<br /> chung hiện nay.<br /> Thứ hai, sự gắn kết chặt chẽ giữa lập kế hoạch (đầu tư phát triển) và lập ngân sách sẽ góp phần đảm<br /> <br /> Biểu đồ 3.1 Số liệu tổng hợp một số chỉ tiêu thu - chi ngân sách 2007-2014<br /> Nguồn: Tổng hợp số liệu từ niên giám Thống Kê Hà Nội (2014)<br /> <br /> bảo thực hiện hóa các kế hoạch đầu tư.<br /> Thứ ba, việc phân bổ ngân sách giữa các cấp cần gắn chặt với nhiệm vụ từng cấp.<br /> Thứ tư, chuyển giao vai trò phát triển cơ sở hạ tầng cho khu vực tư nhân đảm nhiệm đã và đang được<br /> áp dụng thành công ở nhiều nước.<br /> Thứ năm, vai trò của các tổ chức xã hội, cộng đồng người dân ngày càng trở nên quan trọng đối với<br /> quản lý đầu tư XDCB.<br /> Thứ sáu, phân cấp đầu tư đi đôi với giao quyền chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư; văn hóa từ<br /> chức ở đây cũng cần quy định rõ ràng - người được giao trách nhiệm mà không hoàn thành nhiệm vụ thì phải<br /> từ chức.<br /> <br /> Về xã hội: Trong thời gian qua, Hà Nội luôn quan tâm đến việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho<br /> người dân Thủ đô trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội và ngày càng có tầm ảnh hưởng về vị trí kinh tế, tài<br /> chính trong cả nước và quốc tế. Giáo dục và đào tạo luôn được chú trọng đầu tư, chất lượng được giữ vững.<br /> Liên tục cải thiện và nâng cấp các cơ sở y tế, chất lượng y tế cộng đồng và chăm sóc sức khỏe nhân dân tăng<br /> lên. Công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị được quan tâm thực hiện. Kết cấu hạ tầng nông thôn được đặc<br /> biệt quan tâm, xây dựng nông thôn mới đạt kết quả bước đầu quan trọng, bộ mặt nông thôn đổi mới một cách<br /> rõ rệt và công tác an sinh xã hội luôn được chú trọng.<br /> 3.3. Thực trạng công tác phân cấp quản lý đầu tư XDCB sử dụng nguồn NSNN tại Hà Nội giai đoạn<br /> <br /> CHƯƠNG 3<br /> THỰC TRẠNG PHÂN CẤP QUẢN LÝ ĐẦU TƯ XDCB SỬ DỤNG<br /> NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI<br /> <br /> 2007-2014<br /> 3.3.1. Tổng quan về tình hình đầu tư XDCB của Hà Nội<br /> Trong giai đoạn sau hợp nhất Hà Tây cũ với Hà Nội, Hà Nội đã có bước phát triển KT - XH mạnh<br /> mẽ và đúng định hướng, theo đó cơ cấu dịch vụ, công nghiệp tăng và nông nghiệp giảm dần. Tình hình chính<br /> <br /> 3.1. Tổng quan tình hình phát triển KT - XH ảnh hưởng đến công tác phân cấp quản lý đầu tư<br /> <br /> trị ổn định, an ninh, quốc phòng được củng cố, tăng cường. Công tác đối ngoại và hợp tác phát triển, hội<br /> <br /> 3.1.1 Giới thiệu chung về thủ đô Hà Nội<br /> <br /> nhập kinh tế quốc tế được mở rộng. Công tác kế hoạch đầu tư đã được quan tâm hơn và phân cấp quản lý đầu<br /> <br /> Thủ đô Hà Nội có vị trí địa lý trung tâm của vùng Đồng bằng sông Hồng, là đầu tàu phát triển kinh tế<br /> phía Bắc, là với số dân đông và mật độ dân số cao hàng đầu cả nước. Hà Nội cũng là nơi tập trung các cơ<br /> quan ngoại giao, tổ chức lớn quốc tế và nơi đặt trụ sở các cơ quan Trung ương. Điều đó ảnh hưởng rất lớn, cả<br /> tích cực và tiêu cực đến việc quản lý đầu tư xây dựng nói chung cũng như phân cấp quản lý đầu tư XDCB<br /> nói riêng trên địa bàn.<br /> <br /> tư XDCB là một trong những yếu tố chính thúc đẩy mạnh mẽ quá trình phát triển này. Nhờ có sự phát triển<br /> về kinh tế-xã hội nên GDP/đầu người đã tăng, thu ngân sách cũng tăng đáng kể và nguồn thu được để lại, tỷ<br /> lệ điều tiết từ TW về ngân sách ĐP nhờ đó cũng tăng lên. Đó là điều kiện quan trọng để Hà Nội đẩy mạnh<br /> phân cấp quản lý quản lý đầu tư XDCB. Tuy nhiên, Hà Nội vẫn còn tồn tại một số vấn đề cần hoàn thiện<br /> <br />