Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o<br />
Tr−êng ®¹i häc Má - §Þa chÊt<br />
<br />
C«ng tr×nh hoµn thµnh t¹i: Bé m«n Khai th¸c lé thiªn,<br />
Khoa Má, Tr−êng §¹i häc Má - §Þa chÊt<br />
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc:<br />
1. GS.TS. Nh÷ V¨n B¸ch, Tr−êng §¹i häc Má - §Þa chÊt<br />
2. TS. Nguyyễn Đăng Tế, VINACONEX<br />
<br />
nguyÔn §×nh An<br />
Ph¶n biÖn 1:<br />
<br />
TSKH Nguyễn Thanh Tuân<br />
Hội khoa học công nghệ mỏ Việt Nam<br />
<br />
NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH CHỈ TIÊU THUỐC NỔ NHẰM<br />
ĐẢM BẢO MỨC ĐỘ ĐẬP VỠ ĐẤT ĐÁ HỢP LÝ CHO MỘT<br />
SỐ MỎ KHAI THÁC VẬT LIỆU XÂY DỰNG CỦA VIỆT NAM<br />
Ngành:<br />
Mã số:<br />
<br />
Khai thác mỏ<br />
62520603<br />
<br />
tãm t¾t LuËn ¸n tiÕn sÜ kü thuËt<br />
<br />
Ph¶n biÖn 2:<br />
<br />
TS Nguyễn Phụ Vụ<br />
<br />
.<br />
<br />
Hội khoa học công nghệ mỏ Việt Nam<br />
<br />
Ph¶n biÖn 3:<br />
<br />
TS Nguyễn Sỹ Hội<br />
Hội khoa học công nghệ mỏ Việt Nam<br />
<br />
LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ồng đánh giá luËn ¸n cÊp Tr−êng,<br />
häp t¹i: Tr−êng §¹i häc Má - §Þa chÊt, Phường Đức Thắng, Quận<br />
Bắc Từ Liêm, Hµ Néi. Vµo håi ...... giê ...... ngµy ....... th¸ng .......<br />
n¨m ......... 2014.<br />
<br />
Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i Th− viÖn Quèc gia Hµ Néi,<br />
hµ néi - 2014<br />
<br />
hoÆc Th− viÖn tr−êng §¹i häc Má - §Þa chÊt<br />
<br />
1<br />
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI<br />
<br />
Khai thác mỏ nói chung và khai thác lộ thiên nói riêng, công tác<br />
nổ mìn là một khâu rất quan trọng nó có ảnh hưởng trực tiếp tới các<br />
khâu công nghệ xúc bốc, vận tải, nghiền sàng.<br />
Ngày nay chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu trong việc nghiên<br />
cứu lý thuyết nổ mìn và vật liệu nổ cho ngành khai thác mỏ. Đã và<br />
đang có rất nhiều công trình nghiên cứu để hoàn thiện các thông số<br />
nổ mìn nâng cao hiệu quả phá vỡ đất đá.<br />
Chỉ tiêu thuốc nổ là một thông số nổ mìn rất quan trọng. Chi phí<br />
thuốc nổ để phá vỡ một đơn vị thể tích đất đá theo yêu cầu và nhiệm<br />
vụ của công tác nổ gọi là chỉ tiêu thuốc nổ. Chỉ tiêu thuốc nổ là một<br />
thông số nổ mìn phụ thuộc vào tính chất cơ lý của môi trường tiến<br />
hành công tác nổ, yêu cầu cỡ hạt đống đá sau khi nổ, loại chất nổ,<br />
công nghệ và các thông số nổ mìn khác.v.v…<br />
Một số công thức tính toán chỉ tiêu thuốc nổ ở nước ngoài đã<br />
được áp dụng cho một số mỏ Việt Nam, song chưa sát với điều kiện thực<br />
tế của các mỏ bởi các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu thuốc nổ chưa xác<br />
định được chính xác.<br />
Từ những kinh nghiệm khai thác ở nước ngoài và những hạn chế<br />
còn tồn tại trong công tác nổ mìn tại các mỏ khai thác lộ thiên nói<br />
chung và đặc biệt tại các mỏ khai thác đá vật liệu xây dựng (VLXD)<br />
ở nước ta, ta thấy việc nghiên cứu xác định chỉ tiêu thuốc nổ nhằm<br />
đảm bảo mức độ đập vỡ đất đá hợp lý cho một số mỏ khai thác đá<br />
VLXD của Việt Nam là rất cấp thiết. Với hàng chục triệu m3 đất đá<br />
cần phá vỡ bằng chất nổ, nếu việc tính toán hợp lý giảm được 1 ÷ 2%<br />
chỉ tiêu thuốc nổ thì sẽ làm giảm đáng kể khối lượng thuốc nổ được<br />
sử dụng. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp cho các đơn vị sản xuất chủ<br />
động hơn trong công tác nổ mìn và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh<br />
doanh, đảm bảo hiệu quả đầu tư công nghệ mới, an toàn hơn với con<br />
người và môi trường xung quanh.<br />
Vì vậy đề tài luận án: “Nghiªn cøu x¸c ®Þnh chØ tiªu thuèc næ<br />
nh»m ®¶m b¶o møc ®é ®Ëp vì ®Êt ®¸ hîp lý cho mét sè má khai<br />
th¸c vËt liÖu x©y dùng cña ViÖt Nam”, mang tính cấp thiết, đáp ứng<br />
yêu cầu thực tế hiện nay trong công nghiệp mỏ ở Việt Nam.<br />
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI<br />
<br />
Trên cơ sở vật liệu nổ do Việt Nam sản xuất, kết hợp với lý<br />
thuyết, các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước và kết quả<br />
<br />
2<br />
<br />
thực nghiệm về mối quan hệ của các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu<br />
thuốc nổ, tác giả đề xuất phương pháp xác định chỉ tiêu thuốc nổ hợp<br />
lý nhằm đảm bảo mức độ đập vỡ đất đá tối ưu cho một số mỏ khai<br />
thác đá VLXD của Việt Nam để nâng cao hiệu quả kinh tế kỹ thuật<br />
cho công tác nổ mìn.<br />
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU<br />
<br />
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là xác định chỉ tiêu tiêu thuốc<br />
nổ hợp lý nhằm đảm bảo mức độ đập vỡ đất đá tối ưu ở một số mỏ<br />
khai thác đá VLXD, chủ yếu là ở một số mỏ đá khai thác VLXD của<br />
Việt Nam.<br />
- Phạm vi nghiên cứu là công tác nổ mìn ở các mỏ khai thác đá<br />
VLXD của Việt Nam.<br />
4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU<br />
<br />
- Nghiên cứu về công nghệ nổ mìn trong khai thác mỏ, chỉ tiêu<br />
thuốc nổ và các thông số nổ mìn.<br />
- Nghiên cứu những yếu tố ảnh hưởng tới chỉ tiêu thuốc nổ.<br />
- Nghiên cứu mối quan hệ giữa chỉ tiêu thuốc nổ với độ nổ và<br />
mức độ đập vỡ đất đá bằng nổ mìn.<br />
- Nghiên cứu xác định chỉ tiêu thuốc nổ nhằm đảm bảo mức độ đập<br />
vỡ đất đá hợp lý cho một số mỏ khai thác đá VLXD của Việt Nam.<br />
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br />
<br />
Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng để thực hiện luận án là:<br />
- Phương pháp tổng hợp; phân tích so sánh; kế thừa; thống kê và<br />
phương pháp đồ thị.<br />
- Nghiên cứu lý thuyết kết hợp với thực nghiệm.<br />
6. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN<br />
<br />
Chỉ tiêu thuốc nổ là một thông số nổ mìn quan trọng, có ảnh<br />
hưởng và quan hệ mật thiết đến các thông số nổ mìn khác. Xác định<br />
các thông số nổ mìn hợp lý sẽ quyết định chất lượng và hiệu quả<br />
công tác nổ mìn của mỏ.<br />
Kết quả nghiên cứu là: xây dựng được phương pháp xác định chỉ<br />
tiêu thuốc nổ có cơ sở khoa học, căn cứ vào mối quan hệ giữa chỉ tiêu<br />
thuốc nổ với những yếu tố ảnh hưởng, đảm bảo sử dụng thuận lợi khi<br />
nổ mìn khai thác đá vật liệu xây dựng.<br />
Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho những mỏ khai thác đá<br />
VLXD của Việt Nam, đảm bảo hiệu quả và giảm thiểu tác động môi<br />
trường khai thác.<br />
<br />
3<br />
<br />
7. NHỮNG LUẬN ĐIỂM BẢO VỆ<br />
<br />
1. Chỉ tiêu thuốc nổ là thông số cơ bản đóng vai trò quan trọng<br />
khi nổ mìn khai thác đá VLXD. Các yếu tố ảnh hưởng đến nó được<br />
chia thành hai nhóm: Nhóm biến số và nhóm hệ số.<br />
2. Chỉ tiêu thuốc nổ công nghệ (qcn) được xác định theo MĐĐV<br />
đất đá yêu cầu (dtb) và mức độ nứt nẻ (dmax) là cơ sở xác định chỉ tiêu<br />
thuốc nổ với điều kiện nổ bất kỳ. Quan hệ giữa qcn và dtb là quan hệ<br />
tuyến tính.<br />
3. Chỉ tiêu thuốc nổ hợp lý khi khai thác đá VLXD cần được xác<br />
định bằng cách kết hợp lý thuyết với thực nghiệm trên cơ sở mối<br />
quan hệ định lượng giữa chỉ tiêu thuốc nổ với hai nhóm các yếu tố<br />
ảnh hưởng và xuất phát từ chỉ tiêu thuốc nỏ công nghệ, qcn.<br />
8. ĐIỂM MỚI CỦA LUẬN ÁN<br />
<br />
- Đã xác định chỉ tiêu thuốc nổ cho các mỏ khai thác đá VLXD<br />
trên cơ sở sử dụng chất nổ do Việt Nam sản xuất, phương pháp nổ<br />
mìn vi sai phi điện và MĐĐV yêu cầu khi khai thác đá VLXD.<br />
- Căn cứ vào mối quan hệ giữa chỉ tiêu thuốc nổ với các yếu tố<br />
ảnh hưởng, đã tiến hành phân loại các yếu tố thành hai nhóm thuận<br />
lợi cho việc tính toán chỉ tiêu thuốc nổ hợp lý.<br />
- Đã xây dựng được công thức xác định chỉ tiêu thuốc nổ trên cơ<br />
sở phân nhóm những yếu tố ảnh hưởng một cách toàn diện.<br />
- Đã xây dựng được phần mềm thiết kế hộ chiếu nổ mìn xuất phát<br />
từ chỉ tiêu thuốc nổ hợp lý.<br />
9. BỐ CỤC CỦA LUẬN ÁN<br />
<br />
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của luận án gồm hơn<br />
145 trang đánh máy, nhiều bảng biểu và hình vẽ minh họa, tham<br />
khảo nhiều tài liệu trong và ngoài nước, được bố trí theo trình tự sau:<br />
Chương 1- Tổng quan tình hình nghiên cứu xác định chỉ tiêu<br />
thuốc nổ và các thông số nổ mìn.<br />
Chương 2- Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới chỉ tiêu thuốc nổ.<br />
Chương 3- Mối quan hệ giữa chỉ tiêu thuốc nổ với độ nổ và mức<br />
độ đập vỡ đất đá bằng nổ mìn<br />
Chương 4- Nghiên cứu xác định chỉ tiêu thuốc nổ nhằm đảm bảo<br />
mức độ đập vỡ đất đá hợp lý cho một số mỏ khai thác đá vật liệu xây<br />
dựng của Việt Nam<br />
10. CÁC ẤN PHẨM CÔNG BỐ<br />
<br />
Theo hướng nghiên cứu của luận án đã công bố 15 công trình<br />
đăng trong tạp chí ngành mỏ, hội thảo khoa học trong và ngoài nước.<br />
<br />
4<br />
<br />
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU XÁC<br />
ĐỊNH CHỈ TIÊU THUỐC NỔ VÀ CÁC THÔNG SỐ NỔ MÌN<br />
1.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG NGHỆ NỔ MÌN TRONG NGÀNH<br />
KHAI THÁC MỎ<br />
<br />
Khi khai thác những khoáng sản có ích bằng phương pháp lộ<br />
thiên hay hầm lò, hầu hết đều gặp đất đá có độ cứng f = 6 ÷ 14, và<br />
70% khoáng sản cần phá vỡ.<br />
Phương pháp phá vỡ hiện nay chủ yếu là phương pháp khoan nổ<br />
mìn với công nghệ nổ mìn lỗ khoan lớn và lỗ khoan con.<br />
1.2. VAI TRÒ Ý NGHĨA CỦA CHỈ TIÊU THUỐC NỔ TRONG CÔNG<br />
TÁC NỔ MÌN<br />
<br />
Một trong những chỉ tiêu cơ bản để đánh giá hiệu quả phá vỡ đất<br />
đá bằng nổ mìn là độ cục của đống đá nổ hay MĐĐV đất đá. Phụ<br />
thuộc vào đồng bộ thiết bị khai thác (dung tích gầu xúc, phương thức<br />
vận tải, nghiền sàng) mà xác định thành phần cỡ hạt của đống đá nổ<br />
sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Thông số nổ mìn quyết định MĐĐV là<br />
chỉ tiêu thuốc nổ.<br />
1.3. MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ CHỈ TIÊU THUỐC NỔ<br />
<br />
1.3.1. Chỉ tiêu thuốc nổ tính toán, ký hiệu q<br />
Đây là giá trị của chỉ tiêu thuốc nổ để tính toán, thiết kế ban đầu<br />
hay tiến hành những vụ nổ đầu tiên trong điều kiện cụ thể theo yêu<br />
cầu mục đích của công tác nổ mìn. Một số tác giả khác, thường coi đây<br />
là chỉ tiêu thuốc nổ.<br />
1.3.2. Chỉ tiêu thuốc nổ thực tế, qth<br />
Khái niệm này giúp cho các xí nghiệp quản lý sản xuất tốt hơn,<br />
đồng thời là giá trị thực tiễn để áp dụng cho công tác nổ mìn trong<br />
những điều kiện tương tự. Bởi vì giá trị chỉ tiêu thuốc nổ thực tế chỉ<br />
tính được sau khi đã hoàn tất công tác nổ mìn và xúc bốc.<br />
1.3.3. Chỉ tiêu thuốc nổ tạo phễu nổ chuẩn, qc<br />
Chỉ tiêu thuốc nổ tạo phễu nổ tiêu chuẩn là chi phí thuốc nổ để<br />
phá vỡ một đơn vị thể tích đất đá nguyên khối tạo nên phễu nổ tiêu<br />
chuẩn.<br />
1.3.4. Chỉ tiêu thuốc nổ chuẩn , q0<br />
Chất lượng công tác nổ mìn được đánh giá bằng thành phần cỡ<br />
hạt của đống đá nổ, vậy chỉ tiêu thuốc nổ chuẩn là chi phí thuốc nổ<br />
cần thiết để phá vỡ một đơn vị thể tích đất đá nguyên khối nhằm tạo<br />
nên cỡ hạt theo yêu cầu (trong điều kiện nổ chuẩn).<br />
<br />
5<br />
<br />
6<br />
<br />
1.3.5. Chỉ tiêu thuốc nổ hợp lý, qhl<br />
Với quan điểm này thì chỉ tiêu thuốc nổ hợp lý (qhl) là chi phí<br />
thuốc nổ cần thiết để đập vỡ một đơn vị thể tích đất đá dẫn đến tổng<br />
chi phí các khâu công nghệ là nhỏ nhất.<br />
<br />
thường được các tác giả thừa nhận về mặt định tính, còn về giá trị<br />
định lượng chỉ thay đổi bằng cách nhân với hệ số tỉ lệ nào đó tuỳ theo<br />
điều kiện nổ cụ thể hoặc lấy theo giá trị kinh nghiệm.<br />
Nhóm 4: Các phương pháp điều khiển nổ như nổ vi sai, phân<br />
đoạn, nổ tầng cao, nổ trong môi trường nén thường được các tác giả<br />
đánh giá bằng một hệ số thực nghiệm.<br />
3- Phương pháp nghiên cứu và thành lập công thức của các tác<br />
giả trên thường qua 3 bước.<br />
Bước 1: Nghiên cứu về mặt lý thuyết các mối quan hệ của chỉ<br />
tiêu thuốc nổ với các yếu tố ảnh hưởng đến nó.<br />
Bước 2: Tiến hành thực nghiệm trong phòng thí nghiệm hoặc thí<br />
nghiệm công nghiệp để xác định một số giá trị định lượng.<br />
Bước 3: Thiết lập mối quan hệ cụ thể của chỉ tiêu thuốc nổ với<br />
các yếu liên quan, một số yếu tố ảnh hưởng ít hay không xác định<br />
được có thể chuyển thành hệ số kinh nghiệm.<br />
1.6.2. Những vấn đề tồn tại trong các công trình nghiên cứu về<br />
chỉ tiêu thuốc nổ<br />
a- Lựa chọn loại chất nổ lấy làm tiêu chuẩn để tính toán, các tác giả<br />
chưa đề cập đầy đủ đến các yếu tố đặc trưng cho đặc tính năng lượng của<br />
chất nổ.<br />
b- Với sự ra đời của phương pháp nổ mìn vi sai (1934 ÷ 1935),<br />
phương tiện nổ phi điện (1970 ÷ 1973) và việc áp dụng nó đã mang<br />
lại hiệu quả lớn cho các mỏ khai thác lộ thiên. Nổ mìn vi sai phi điện<br />
(vi sai toàn phần) có phương tiện nổ hiện đại, nó hơn hẳn phương<br />
pháp nổ mìn vi sai với những phương tiện nổ khác bởi những ưu<br />
điểm sau:<br />
- Có khả năng điều chỉnh được MĐĐVđất đá do tăng thời gian<br />
tác dụng nổ trong khối đá, tăng vùng đập vỡ điều chỉnh.<br />
- Có khả năng mở rộng mạng lưới lỗ khoan (do tạo ra bề mặt tự<br />
do mới) mà vẫn đảm bảo chất lượng đập vỡ, điều đó góp phần làm<br />
giảm chi phí khoan do tăng suất phá đá.<br />
- Sơ đồ đấu ghép mạng nổ bằng phương tiện nổ phi điện là sơ đồ<br />
linh hoạt, uyển chuyển nhất, dễ dàng thay đổi được hướng truyền nổ<br />
và hướng truyền sóng chấn động, đảm bảo an toàn cho những công<br />
trình xung quanh.<br />
- Giảm được chỉ tiêu thuốc nổ mà vẫn cải thiện được chất lượng đập vỡ.<br />
- Quy mô nổ mìn có thể tăng lên và điều khiển được tác dụng<br />
chấn động.<br />
<br />
1.4. TỔNG QUAN VỀ CÁC THÔNG SỐ NỔ MÌN KHI KHAI THÁC<br />
LỘ THIÊN<br />
<br />
Khi nổ mìn ở mỏ lộ thiên có 2 loại thông số nổ mìn:<br />
Các thông số mạng lỗ khoan và các thông số của lượng thuốc nổ.<br />
1.5. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CHỈ TIÊU<br />
THUỐC NỔ<br />
<br />
Các công trình nghiên cứu chủ yếu được tổng hợp như sau:<br />
- Phương pháp xác định chỉ tiêu thuốc nổ theo kích thước cỡ hạt<br />
yêu cầu (Kuznetsov, B.N Kutuzov).<br />
- Phương pháp xác định chỉ tiêu thuốc nổ theo năng lượng chất<br />
nổ (I.P.Oxanhit và P.X. Mirônov).<br />
- Phương pháp xác định theo chỉ tiêu thuốc nổ chuẩn (V.V.<br />
Rjevxki).<br />
- Phương pháp xác định chỉ tiêu thuốc nổ theo quy luật phân bố<br />
cỡ hạt đống đá nổ mìn.<br />
1.6. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CHỈ<br />
TIÊU THUỐC NỔ<br />
<br />
1.6.1. Một số nhận xét các công trình nghiên cứu về chỉ tiêu thuốc<br />
nổ đã được công bố<br />
1- Các công trình nghiên cứu đều thừa nhận chỉ tiêu thuốc nổ là<br />
một thông số cơ bản có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đập vỡ<br />
đất đá và giá thành sản phẩm.<br />
2- Hầu hết các công trình đã đánh giá đúng đắn về mặt định tính<br />
các yếu tố ảnh hưởng đến việc xác định giá trị của chỉ tiêu thuốc nổ.<br />
Các yếu tố ảnh hưởng có thể phân chia thành các nhóm sau:<br />
Nhóm 1: Các yếu tố đặc trưng môi trường tiến hành công tác nổ<br />
như tính chất cơ lý của đất đá : độ cứng f, độ nứt nẻ, độ cứng truyền<br />
âm, mật độ đất đá..v.v..<br />
Nhóm 2. Các yếu tố về loại chất nổ được sử dụng làm chuẩn. Tuỳ<br />
theo từng nước có ngành công nghiệp chất nổ phát triển, tuỳ theo<br />
điều kiện nổ và tính chất đất đá mà các tác giả chọn chất nổ làm tiêu<br />
chuẩn có thể là AmônítN06 hoặc ANFO.<br />
Nhóm 3: Các thông số của mạng nổ mìn cũng được các tác giả<br />
quan tâm, đặc biệt đường kính lượng thuốc d. Các thông số khác<br />
<br />
7<br />
<br />
Nổ mìn vi sai phi điện cải thiện được chất lượng đập vỡ, và giảm<br />
thiểu những tác dụng có hại đến môi trường (nhất là tác dụng chấn<br />
động), nhưng cơ sở khoa học về hiệu quả đập vỡ đất đá của nó vẫn chưa<br />
được nghiên cứu một cách toàn diện trong điều kiện nước ta.<br />
c- Đất đá là đối tượng để phá vỡ bằng nổ mìn là môi trường phức<br />
tạp không đồng nhất đẳng hướng. Quá trình nổ xảy ra một cách cực<br />
kỳ nhanh chóng nên việc xác định trạng thái ứng xuất của từng chất<br />
điểm ở từng điểm là vô cùng khó khăn. Việc sử dụng vật liệu tương<br />
đương để mô hình hoá mẫu nổ, sau đó lấy hệ số kinh nghiệm để<br />
chuyển đổi sang môi trường thực trong công tác nổ mìn cụ thể, nên<br />
thường dẫn đến các trị số sai số lớn.<br />
d- Các công thức thiết lập thường phức tạp hoặc quá nhiều các hệ<br />
số kinh nghiệm làm giảm khả năng ứng dụng trong thực tế.<br />
e- Thông qua việc phân tích tổng quan ở trên, nhận thấy các công trình<br />
nghiên cứu trong và ngoài nước đều khẳng định rằng MĐĐV (thể hiện<br />
qua đường kính trung bình cỡ hạt) có ảnh hưởng quan trọng tới chỉ tiêu<br />
thuốc nổ. Hiện nay chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu giải quyết về<br />
vấn đề này đầy đủ, phù hợp với điều kiện thực tế ở các mỏ khai thác đá<br />
VLXD ở nước ta. Vì vậy có thể rút ra một số vấn đề cần thiết nghiên cứu<br />
tiếp theo như sau:<br />
Xây dựng phương pháp xác định chỉ tiêu thuốc nổ hợp lý cho các<br />
mỏ khai thác đá VLXD ở nước ta trên cơ sở: Áp dụng phương pháp<br />
nổ mìn vi sai sử dụng phương tiện nổ phi điện với loại chất nổ do<br />
Việt Nam sản xuất (ANFO); MĐĐV đất đá yêu cầu ở các mỏ khai<br />
thác đá VLXD.<br />
CHƯƠNG 2: NGHIÊN CỨU NHỮNG YẾU TỐ<br />
ẢNH HƯỞNG TỚI CHỈ TIÊU THUỐC NỔ<br />
2.1. YÊU CẦU CỦA CÔNG TÁC NỔ MÌN Ở CÁC MỎ KHAI THÁC<br />
ĐÁ VLXD<br />
<br />
- Kích thước cỡ hạt của đống đá nổ mìn phải đồng đều, ít đá quá cỡ.<br />
- Kích thước đống đá (chiều cao, chiều rộng) phải phù hợp với<br />
thiết bị xúc bốc, vận tải, đảm bảo năng suất và an toàn cho thiết bị,<br />
phù hợp với thông số của HTKT.<br />
- Đảm bảo mặt tầng bằng phẳng, ít hậu xung, nâng cao hệ số sử<br />
dụng mét khoan hữu ích.<br />
- Xuất phát từ đặc điểm của công tác nổ mìn, phải đảm bảo tuyệt<br />
đối an toàn cho người, nhà cửa và các công trình khác do tác dụng<br />
của sóng chấn động, sóng đập không khí và đá văng.<br />
<br />
8<br />
<br />
2.2. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHỈ TIÊU THUỐC NỔ<br />
<br />
- Các yếu tố đặc trưng cho môi trường tiến hành công tác nổ.<br />
- Các yếu tố về công nghệ kỹ thuật:<br />
Ảnh hưởng của các thông số nổ mìn; Ảnh hưởng của loại thuốc<br />
sử dụng; Ảnh hưởng của phương pháp điều khiển nổ.<br />
2.3. MỘT SỐ NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA CHỈ<br />
TIÊU THUỐC NỔ VỚI CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG<br />
<br />
Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu thuốc nổ có thể được phân làm<br />
2 nhóm:<br />
- Nhóm biến số: Các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp, có tính thay đổi liên tục<br />
đến chỉ tiêu thuốc nổ là:<br />
+ Tính chất cơ lý của đất đá, được đặc trưng bởi hệ số độ kiên cố<br />
f và độ nứt nẻ của đất đá.<br />
+ MĐĐV yêu cầu, tức là thành phần cỡ hạt của đống đá nổ, được<br />
đặc trưng bằng kích thước trung bình của cục đá.<br />
- Nhóm hệ số: Các yếu tố có ảnh hưởng đến chỉ tiêu thuốc nổ ở mức độ<br />
nhất định, tùy thuộc vào điều kiện nổ, cụ thể là:<br />
+ Loại chất nổ sử dụng;<br />
+ Phương pháp điều khiển nổ.<br />
+ Công nghệ - kỹ thuật khi tiến hành công tác nổ.<br />
CHƯƠNG 3: MỐI QUAN HỆ GIỮA CHỈ TIÊU THUỐC NỔ VỚI ĐỘ<br />
NỔ CỦA ĐẤT ĐÁ VÀ MỨC ĐỘ ĐẬP VỠ ĐẤT ĐÁ BẰNG NỔ MÌN<br />
3.1. MỐI QUAN HỆ GIỮA CHỈ TIÊU THUỐC NỔ VỚI ĐỘ NỔ CỦA<br />
ĐẤT ĐÁ<br />
<br />
Đất đá là đối tượng tác động trực tiếp của công tác khoan nổ mìn.<br />
Độ nổ đặc trưng cho mức độ khó nổ mìn của đất đá và được xác định<br />
bằng chỉ tiêu thuốc nổ trong điều kiện chuẩn cụ thể. Chỉ tiêu thuốc nổ<br />
càng lớn thì mức độ khó nổ mìn của đất đá càng cao và ngược lại.<br />
3.2. PHÂN LOẠI ĐẤT ĐÁ MỎ<br />
<br />
Việc Phân loại đất đá mỏ có ý nghĩa thực tế lớn khi tiến hành công tác<br />
mỏ trên quan điểm lựa chọn máy khoan, phương pháp nổ, xây dựng định<br />
mức khai thác và chi phí nguyên vật liệu cho công tác khoan nổ mìn.<br />
3.2.1. Cơ sở phân loại đất đá theo độ nổ<br />
Cơ sở để phân loại đất đá theo độ nổ là chỉ tiêu thuốc nổ, đối với<br />
loại chất nổ nhất định, trong điều kiện nhất định và đất đá được phá<br />
vỡ thành những cục có độ lớn xác định.<br />
<br />