Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu các đặc điểm sinh thái học của loài Thông hai lá dẹt (Pinus krempfii H. Leccomte)

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài: Xây dựng bản đồ phân bố tự nhiên và đánh giá các đặc điểm phân bố của loài Thông hai lá dẹt; xác định các đặc điểm sinh thái học chủ yếu của quần thể Thông hai lá dẹt và của quần xã thực vật (QXTV) nơi quần thể Thông hai dẹt phân bố.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu các đặc điểm sinh thái học của loài Thông hai lá dẹt (Pinus krempfii H. Leccomte)

Më §Çu Th«ng hai l¸ dÑt (Pinus krempfii H. Lecomte) lµ loài th«ng đặc hữu hẹp ở vïng nam T©y Nguyªn, ViÖt Nam, được ph¸t hiện đầu tiªn bởi Krempf vµo năm 1921 tại thượng nguồn s«ng M¸u, tØnh Kh¸nh Hßa. C¸c nghiªn cøu sau nµy ®∙ x¸c ®Þnh vïng ph©n bè chñ yÕu của loài tại Vườn Quốc gia (VQG) Bidoup Nói Bà, tØnh L©m §ång vµ VQG Ch Yang Sin, tỉnh Đắc Lắc. Ph¸t hiÖn gÇn ®©y còng cho thÊy sù hiÖn diÖn cña loµi ở Khu Bảo tồn thiªn nhiªn (BTTN) Hßn Bµ, tØnh Kh¸nh Hßa. Cho đến hiện nay, hiểu biết về loài c©y gi¸ trÞ nµy cßn kh¸ giíi h¹n, chØ tËp trung vµo việc m« tả về h×nh th¸i, ph©n bè tù nhiªn, một vài đặc điểm của cấu ttóc quần thể và t¸i sinh tù nhiªn của loµi. Trong khi ®ã, loài vẫn đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng cao do c¸c t¸c ®éng tiªu cùc của c¸c nh©n tè sinh học và phi sinh học. Xuất ph¸t từ lý do trªn, t¸c giả đề xuất đề tài: Nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm sinh th¸i học của loài Th«ng hai l¸ dẹt (Pinus krempfii H. Leccomte) nhằm ®ãng gãp c¸c hiÓu biÕt khoa học và gãp phÇn bảo tồn hiệu quả loài c©y cã gi¸ trÞ nµy. Mục tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi X©y dùng bản đồ ph©n bè tù nhiªn vµ ®¸nh gi¸ c¸c đặc điểm ph©n bè của loài Th«ng hai l¸ dẹt; X¸c ®Þnh c¸c đặc điểm sinh th¸i học chủ yếu của quần thể Th«ng hai l¸ dẹt và của quần x∙ thực vật (QXTV) nơi quần thể Th«ng hai dẹt ph©n bố. C¸c ®ãng gãp míi cña luËn ¸n 1
VÒ lý luận Nghiªn cøu cña luËn ¸n ®ãng gãp thªm vµo sù hiÒu biÕt cho khoa häc c¸c ®Æc ®iÓm sinh th¸i vÒ cÊu tróc cña quÇn thÓ Th«ng hai l¸ dÑt; Nghiªn cøu cña luËn ¸n lµm râ mèi quan hÖ sinh th¸i loµi giữa loài Th«ng hai l¸ dẹt với c¸c lo ài kh¸c trong quần x∙ và sự ành hưởng của một số nh©n tố sinh th¸i quan trọng đến mật độ ph©n bố loài Th«ng hai l¸ dẹt; Nghiªn cøu cña luËn ¸n cho thÊy c¸c đặc điểm sinh th¸i về cấu tróc và đa dạng sinh học của QXTV n ơi loài Th«ng hai l¸ dẹt ph©n bố. Về thực tiễn Luận ¸n h×nh thµnh lớp bản đồ số hãa vïng ph©n bè tù nhiªn vµ ®¸nh gi¸ c¸c đặc điểm ph©n bè cña c¸c quần thể Th«ng hai l¸ dẹt. Ch¬ng 1 Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu 1.1. Th«ng tin c¬ b¶n vÒ loµi c©y nghiªn cøu 1.1.1. Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ h×nh th¸i vµ sinh vËt häc Th«ng hai l¸ dẹt là loài c©y gỗ lớn, thêng xanh, cao 1535 m, đường kÝnh th©n biến động từ 0,7 m đến > 2 m. Gốc c©y cã b¹nh vÌ, vá c©y giµ cã mµu n©u hång. T¸n c©y non tha cã h×nh kim tù th¸p, khi giµ sÈm mµu, cã h×nh rÏ qu¹t. C©y mÇm cã 1013 l¸ mÇm, xo¾n cong vÒ mét híng, ph¸t triÓn thµnh nh÷ng l¸ ®Çu tiªn cña c©y con dµi 1,52 cm, mọc quanh th©n. C©y non (520 tuổi) cã l¸ dµi và rộng bản (dài 10 15 cm) hơn l¸ c©y trëng thµnh, xếp như hai lưỡi kÐo ë phần đầu cành. C©y trưởng thành cã l¸ nhá và ngắn lại (dài 45 cm, 2
rộng 24 mm). Nãn ®¬n tÝnh cïng gèc,; nãn ®ùc h×nh trô, nãn c¸i h×nh trøng dài 49 cm, rộng 38 cm. Nãn xuất hiện vào th¸ng 45, chÝn vào th¸ng 710. Hạt nhỏ, h×nh bầu dài, màu n©u nhạt, cã c¸nh trßn ở đầu, màu trắng, tất cả dài khoảng 2,5 cm. Trung b×nh 1kg quả cã từ 40 50 quả; tỷ lệ nảy mầm khoảng 30 40%. 1.1.2. Vị trÝ ph©n lo¹i của loài Th«ng hai l¸ dẹt Đ∙ cã nhiều quan điểm kh¸c nhau về vị trÝ ph©n lo¹i häc của loài Th«ng hai l¸ dẹt. Cã quan điểm là đặt loài này trong một chi riªng biệt là chi Ducampopinus nằm trong họ Th«ng Pinaceae. Vµi t¸c gi¶ kh¸c cho r»ng loµi cã một số sự tương đồng về mặt h×nh th¸i và giải phẫu học l¸ với chi Keteleeria chi Pseudolarix của họ Th«ng. Tuy nhiªn, kết quả nghiªn cứu về giải phẫu học gỗ và kết quả ph©n tÝch về chỉ thị ph©n tö cña vµi t¸c gi¶ ®∙ kh¼ng ®Þnh loµi kh«ng cã bất cứ mối quan hệ nào với hai chi Keteleeria và Pseudolarix và loài Th«ng hai l¸ dẹt râ ràng nằm trong chi Th«ng (Pinus) và kh«ng nhất thiết phải t¸ch thành một chi riªng biệt là chi Ducampopinus. Như vậy, qua c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu hiÖn cã, vÞ trÝ cña loµi trong hÖ thèng ph©n lo¹i cã thÓ ®îc thÓ hiÖn nh sau: Giới : Plantae Ngành : Pinophyta Ph©n ngành : Conipherophytina Lớp : Pinatae Lớp phụ : Pinidae Bộ : Pinales 3
Họ : Pinaceae Họ phụ : Pinoideae Chi : Pinus Chi phụ : Ducampopinus Loài : Pinus krempfii 1.2. C¸c nghiªn cøu vÒ loµi Th«ng hai l¸ dÑt Cho đến hiện nay c¸c kết quả nghiªn cứu về loài Th«ng hai l¸ dÑt tập trung vào c¸c vấn đề cơ bản sau ®©y: X¸c định vïng ph©n bè tù nhiªn của loài tại tỉnh L©m Đồng và Kh¸nh Hßa tuy nhiªn chưa đầy đủ. Riªng vïng ph©n bè ®îc cho lµ kh¸ lớn của loài tại VQG Chư Yang Sin, tỉnh Đắc Lắc vẫn chưa cã c«ng tr×nh nµo nghiªn cøu, x¸c ®Þnh; Mét sè nghiªn cøu vÒ đặc điểm cấu tróc thế hệ, tầng thứ của quần thể loài Th«ng hai l¸ dÑt vµ cña QXTV n¬i loµi ph©n bè. Tuy nhiªn c¸c kết quả này chưa ®Çy ®ñ v× chØ tËp trung thu thËp d÷ liÖu trªn mét vµi « mÉu ®¹i ®iÖn; C¸c nh©n tè sinh th¸i kh¸c nh ®Æc ®iÓm tæ thµnh cña QXTV n¬i loµi ph©n bè cha ®îc ph©n tÝch ®Çy ®ñ, cha cã c¸c nghiªn cøu vÒ c¸c chØ tiªu ®a d¹ng sinh häc cña quÇn x∙; §∙ cã vµi thu thËp vÒ c¸c nh©n tè sinh th¸i n¬i loµi ph©n bè, tuy nhiªn cha cã c¸c ph©n tÝch s©u vÒ ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè sinh th¸i nµy ®Õn mËt ®é ph©n bè tù nhiªn cña loµi. Ch¬ng 2 Néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. Nội dung nghiªn cứu 1. Khoanh vẽ vïng ph©n bè tù nhiªn cña loµi t¹i c¸c khu vùc trªn, x¸c ®Þnh số lượng quần thể , mật độ loài Th«ng hai l¸ 4
dẹt trong c¸c quần thể và x©y dùng líp b¶n ®å sè thÝch hîp; ®¸nh gi¸ ®Æc ®iÓm ph©n bè cña quÇn thÓ Th«ng hai l¸ dÑt; 2. Nghiªn cøu c¸c đặc điểm sinh th¸i của QXTV nơi loài Th«ng hai l¸ dẹt ph©n bè: TÝnh to¸n chØ sè gi¸ trÞ quan träng IV% cña c¸c loµi trong QXTV, x¸c ®Þnh cÊu tróc tæ thµnh quÇn x∙; x¸c định c¸c chØ sè ®a d¹ng sinh häc; x¸c ®Þnh cÊu tróc vÒ thÕ hÖ vµ tÇng thø, m« h×nh hãa cÊu tróc ND vµ N H, x¸c ®Þnh cÊu tróc ph©n bè trªn mặt bằng cña quÇn x∙. 3. Nghiªn cøu c¸c đặc điểm sinh th¸i của quần thể Th«ng hai l¸ dẹt: X¸c ®Þnh cÊu tróc thÕ hÖ, tÇng thø , m« h×nh hãa cÊu tróc ND vµ NH quÇn thÓ; x¸c ®Þnh cÊu tróc ph©n bè trªn mặt ®Êt rõng cña quÇn thÓ; dù b¸o mối quan hệ sinh th¸i giữa loài Th«ng hai l¸ dẹt với c¸c lo ài ưu thế kh¸c trong QXTV; x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè sinh th¸i chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn mật độ ph©n bố loài Th«ng hai l¸ dẹt. 2.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.2.1. Phương ph¸p khoanh vẽ quần thể Điều tra thu thập c¸c th«ng tin hiÖn cã vÒ khu vùc cã kh¶ n¨ng ph©n bè cña loµi, x¸c ®Þnh c¸c khu vùc cÇn lËp tuyÕn điều tra để khoanh vẽ và đo đếm, thu thập c¸c số liệu; Lập c¸c tuyến điều tra song song, tuyến c¸ch tuyÕn 200 m, cứ 50 m tiến hành điều tra xung quanh b¸n kÝnh 50 m, nếu ph¸t hiÖn loµi sử dụng công cụ Tracklog của GPS (Garmin 62) để khoanh vẽ vïng ph©n bố. 2.2.2. Phương ph¸p thu thập và xử lý số liệu a. X¸c định diện tÝch « tiªu chuÈn (OTC) cÇn rót mÉu Tiến hành thu thập số loài theo c¸c OTC với diện 5
tÝch bắt đầu là 100 m2 và tăng dần đến 10.000 m2, sau ®ã biÓu diÔn mèi quan hÖ nµy trªn ®å thÞ. DiÖn tÝch OTC nơi ®ã số loài trong « đạt mức ổn định tương đối sẽ được sử dụng là diện tÝch « mẫu để thu thập c¸c dữ liệu cã liªn quan. b. Thu thập số liệu trong c¸c OTC Đo chu vi tại chiều cao 1,3 m bằng thước d©y để tÝnh to¸n D1,3 (lÊy trßn ®Õn cm) vµ H vót ngän (lÊy trßn ®Õn 0,5 m) bằng Suunto của tất cả c¸c loài c©y gỗ cã D1,3 10 cm; X¸c ®Þnh tªn c©y cña c¸c c©y ®o ®Õm; Đo khoảng c¸ch từ 1 c©y chọn ngẫu nhiªn trong OTC đến c©y gần nhất và khoảng c¸ch của 1 c©y Th«ng hai l¸ dẹt chọn ngẫu nhiªn đến c©y Th«ng hai l¸ dẹt gần nhất để tÝnh tãan ph©n bè trªn mÆt ®Êt rõng cña quÇn x∙ vµ cña Th«ng hai l¸ dÑt; Thu thập, tÝnh to¸n c¸c nh©n tè sinh th¸i quan trọng trong OTC như: Vị trÝ OTC (ch©n, sườn, đỉnh), hướng phơi, độ đốc của OTC, cao ®é, täa độ UTM của OTC, tæng tiÕt diÖn ngang (G), độ tàn che, lo¹i ®Êt, ®o pH ®Êt,lÊy ®Êt mang vÒ ®Ó x¸c ®Þnh ®¹m tæng sè, thu thập dữ liệu về cường độ ¸nh s¸ng, độ ẩm và nhiệt độ kh«ng khÝ. c. Xử lý và ph©n tÝch số liệu c.1. Đặc điểm về cấu tróc rừng và chỉ số đa dạng sinh học c.1.1.Cấu tróc tổ thành TÝnh to¸n chØ sè gi¸ trÞ quan träng IV% theo c«ng thøc: IV% = (N% + G% + F%)/3 c.1.2. Chỉ số đa dạng sinh học (§DSH) QXTV H e’: Chỉ số đa dạng sinh học loài ShannonWiener, c«ng 6
thøc tÝnh: He’ = Cd: Chỉ số mức độ ưu thế Simpson, c«ng thức tÝnh: Cd = Hl: Chỉ số hỗn loài, c«ng thøc tÝnh: Hl = S/N Hα: Chỉ số entropy Renyi, c«ng thức tÝnh: Hα = c.1.3. Cấu tróc ND và NH * Kiểm tra sự thuần nhất Kiểm tra sự thuần nhất của c¸c d∙y ph©n bố ND và NH ở c¸c OTC b»ng tiªu chuÈn χ 2: χ 2 = * M« h×nh hãa cÊu tróc ND và NH M« h×nh hãa cÊu tróc ND vµ NH bằng hàm Mayer, ph©n bố khoảng c¸chh×nh học và ph©n bố Weibull. Chọn dạng m« phỏng cã hệ số tương quan R cao nhất và χ 2t bÐ nhất. c.1.4. Cấu tróc ph©n bố mặt bằng Dïng tiªu chuÈn U của ph©n bố chuẩn tiªu chuẩn để kiểm tra cấu tróc trªn mặt bằng của quần thụ c©y gỗ: U = c2. Dự b¸o mối quan hệ sinh th¸i giữa loài Th«ng hai l¸ dẹt với c¸c loài quan trọng trong quần x∙ Rót mẫu thử trªn 30 OTC để tÝnh tãan dung lượng mẫu cần thiết (số OTC) theo c«ng thức: Nct ≥ t2 . V%2 / Δ%2. Dïng hai chØ tiªu thèng kª lµ ρ vµ χ 2 ®Ó ®¸nh gi¸ mèi quan hÖ theo tõng cÆp loµi: 7
2 2 t χ = [(|adbc| – 0,5) . n] / [(a+ b)(c + d)(a + c)(b + d)] e. Ph©n tÝch quan hÖ giữa mật độ ph©n bố loài Th«ng hai l¸ dẹt với c¸c nh©n tố sinh th¸i liªn quan Tiến hành m∙ hãa c¸c nh©n tố sinh th¸i định tÝnh vµ sö dông c¸c nh©n tè sinh th¸i định lượng để ph©n tÝch mèi quan hÖ đa biến giữa mật độ Th«ng hai l¸ dẹt với c¸c nh©n tố sinh th¸i (yi) = f(xi), trong đã xi là c¸c nh©n tố sinh th¸i tổng hợp. Sử dụng m« h×nh hồi quy đa biến để ph©n tÝch, läc vµ ph¸t hiÖn c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn mËt ®é ph©n bè loµi Th«ng hai l¸ dÑt. Ch¬ng 3 KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 3.1. X©y dựng bản đồ vïng ph©n bố và ®¸nh gi¸ đặc điểm ph©n bè loài Th«ng hai l¸ dẹt 3.1.1. Bản đồ vïng ph©n bố loài Th«ng hai l¸ dẹt Kết quả ®∙ x©y dùng b¶n ®å ph©n bè cña loµi Th«ng hai l¸ dÑt trªn nền bản đồ địa h×nh UTM (WGS 84) tại c¸c khu vực nghiªn cứu được thể hiện ở H×nh 3.1. 3.1.2. Đặc điểm ph©n bố Bảng 3.1. Số lượng quần thể, diện tÝch và mật độ ph©n bố b×nh qu©n loài Th«ng hai l¸ dẹt tại c¸c khu vực nghiªn cứu Số N c©y/ha Diện Khu vực lượng b×nh tÝch Ghi chó ph©n bố quần qu©n (ha) thể (BQ) 8
VQG Bidoup TÝnh mật độ 23,6 Nói Bà, tỉnh 18 878,98 BQ từ 45 c©y/ha L©m Đồng OTC 2.500 m2 VQG Chư TÝnh mật độ Yang Sin, 10 197,77 8 c©y/ha BQ từ 08 tỉnh Đắc Lắc OTC 2.500 m2 Khu BTTN TÝnh mật độ Hßn Bà, tỉnh 01 24,02 1 c©y/ha BQ từ số c©y Kh¸nh Hßa thực tế 3.2. X¸c ®Þnh diÖn tÝch OTC cÇn rót mÉu vµ x©y dùng hÖ thèng OTC Căn cứ kết quả vïng ph©n bố, đặc điểm ph©n bố cña loµi trªn ba khu vực, nhận thấy mức độ tập trung của c¸c c¸ thể của loài chủ yếu ở VQG BidoupNói Bà. Tại hai khu vùc cßn l¹i, quần thể loài nhỏ, số lượng c¸ thể Ýt và ph©n t¸n. Do vậy việc x¸c định diện tÝch « mẫu, x©y dựng hệ thống OTC để thu thập c¸c dữ liệu nhằm ph©n tÝch c¸c đặc điểm sinh th¸i chỉ được tập trung trªn vïng ph©n bố của loài tại VQG Bidoup Nói Bà. KÕt qu¶ ®∙ x¸c ®Þnh diÖn tÝch « mÉu lµ 2.500 m2 vµ x©y dùng 71 « mÉu (45 « cã vµ 26 « kh«ng cã loµi Th«ng hai l¸ dÑt) r¶i ®Òu trªn c¸c khu vùc ph©n bè cña loµi, ®¹i diÖn cho c¸c d¹ng ph©n bè lµ dµy, tha, rÊt tha vµ kh«ng cã loµi Th«ng hai l¸ dÑt. 3.3.§Æc ®iÓm sinh th¸i tÇng c©y gç QXTV n¬i cã loµi Th«ng hai l¸ dÑt ph©n bè 3.3.1. Ph©n chia c¸c u hîp thùc vËt (¦HTV) C¨n cø c¸ch ph©n biÖt c¸c ®¬n vÞ ph©n lo¹i cho mét 9
QXTV cña Th¸i V¨n Trõng (1978) nhng sö dông chØ sè IV% cña c¸c loµi trong quÇn x∙ lµm gi¸ trÞ tÝnh to¸n, kÕt qu¶ ph©n chia thµnh bèn ¦HTV víi c¸c ®Æc ®iÓm theo B¶ng 3.2. 10
H×nh 3.1. B¶n ®å vïng ph©n bè loµi Th«ng hai l¸ dÑt t¹i VQG BidoupNói Bµ, tỉnh L©m §ång, VQG Chư Yang Sin, tỉnh Đắc Lắc và Khu BTTN Hßn Bµ, tØnh Kh¸nh Hßa. 10
Bảng 3.3. §Æc ®iÓm cña c¸c ¦HTV Tªn ưu hợp thực Tổng IV Tổng IV% IV% BQ Số vật % của 9 của c¸c loµi OT loài ưu loài ưu Th«ng C thế cã thế tham hai l¸ dẹt IV gia vào ưu trong ưu %>3% hợp hợp Tr©m vá đỏ + C¸p mộc VN + 45,83% 20,41% 2,59% 10 Dẻ xanh C¸p mộc Bidoup + Tr©m vỏ đỏ + 51,42% 23,27% 3,57% 7 Th«ng 5 l¸ Tr©m trắng + Tr©m vỏ đỏ + 44,92% 23,87% 5,64% 18 Dẻ xanh + Th«ng hai l¸ dẹt Th«ng hai l¸ dẹt + C¸p mộc Bidoup + C¸p 51,79% 35,50% 9,65% 10 mộc VN + Dẻ xanh 3.3.2. CÊu tróc tæ thµnh (CTTT) H×nh 3.7: BiÓu ®å biÓu diÔn CTTT tÇng c©y gç cña QXTV 12
Th¶o luËn: Tầng c©y gç cña QXTV cã 97 loài với 32 họ thực vËt tham gia vµo CTTT, chủ yếu thuộc c¸c hä Th«ng (Pinaceae), Sồi Dẻ (Fagacaeae), Đỗ quyªn (Ericaceae), Sim (Myrtaceae), Long n∙o (Lauraceae); kiÓu rừng nµy cã thÓ ph©n chia ra làm 4 ƯHTV, trong ®ã chỉ số IV% của loài Th«ng hai l¸ dẹt tăng dần từ thấp, trung b×nh, cao và rất cao theo c¸c ƯHTV. 3.3.3. §Æc ®iÓm ®a d¹ng sinh häc B¶ng 3.4. Chỉ số §DSH tầng c©y gỗ của QXTV vµ c¸c ƯHTV Số Số c¸ Chỉ Tỷ lệ Chỉ Loại quần thụ lượng thể số Hl số He’ loài(S) (N) Cd QXTV 97 7.324 1/75,5 3,684 0,036 Tr©m vỏ đỏ + C¸p mộc VN + 66 1.623 1/24,6 3,532 0,041 Dẻ xanh C¸pmộc Bidoup + Tr©m vỏ đỏ 49 1.081 1/22,1 3,312 0,049 + Th«ng 5 l¸ Tr©m trắng + Tr©m vỏ đỏ + Dẻ xanh + 89 2.808 1/36,6 3,791 0,031 Th«ng hai l¸ dẹt Th«ng hai l¸ dẹt + C¸p mộc Bidoup + C¸p 57 1.812 1/31,8 3,411 0,049 mộc VN + Dẻ xanh Th¶o luËn: 13
 Tỉ lệ hỗn loài của QXTV là 1/75,5, nghĩa là cứ 75,5 c©y c¸ thể là cã một loài, chỉ số §DSH loài ShannonWeiner He’ biến động kh«ng lớn giữa c¸c ưu hợp (¦H);  Chỉ số Renyi H cho thấy ¦H Th«ng hai l¸ dẹt + C¸p mộc Bidoup + C¸p mộc VN + Dẻ xanh cã tÝnh đa dạng cao nhất, tiếp theo là ¦H Tr©m trắng + Tr©m vỏ đỏ + Dẻ xanh + Th«ng hai l¸ dẹt. Hai ¦H cßn l¹i cã tÝnh §DSH thấp nhất, trong ®ã ¦H Tr©m trắng + Tr©m vỏ đỏ + Dẻ xanh + Th«ng hai l¸ dẹt giàu hơn về số loài nhưng ph©n bố Ýt đồng đều hơn ¦H C¸p mộc Bidoup + Tr©m vỏ đỏ + Th«ng 5 l¸. H×nh 3.8: Biểu đồ biểu diễn chỉ số đa dạng Renyi 3.3.4. CÊu tróc thÕ hÖ ND a. CÊu tróc thÕ hÖ cña bèn ¦HTV C¸c d∙y ph©n bè ND cña c¸c OTC 4 ¦HTV ®Òu thuÇn nhÊt vµ v× vËy cã thÓ gép chung ®Ó m« pháng ph©n bè ND. Bảng 3.29. C¸c đặc trưng của ph©n bố ND của 04 ƯHTV Mật độ Cấp kÝnh Dạng m« Tªn ƯHTV (c©y/ha ph©n bố phỏng tốt ) nhất Tr©m vỏ đỏ + C¸p 15 cm 155 Ph©n bố mộc VN + Dẻ 648 cm Weibull xanh 14
C¸p mộc Bidoup + 15 cm 155 Ph©n bố Tr©m vỏ đỏ + 620 cm Weibull Thông 5 l¸ Tr©m trắng + Tr©m vỏ đỏ + Dẻ 15 cm 165 Ph©n bố h×nh 625 cm học xanh + Th«ng hai l¸ dẹt Th«ng hai l¸ dẹt + C¸p mộc Bidoup + 15 cm 135 Ph©n bố h×nh 723 cm học C¸p mộc VN + Dẻ xanh b. CÊu tróc thÕ hÖ cña QXTV H×nh 3.24. Biểu đồ biểu diễn ph©n bố ND thực nghiệm QXTV c. Th¶o luËn Cấu tróc thế hệ tầng c©y gỗ của QXTV cã đặc điểm: Tu©n theo quy luật ph©n bố giảm; Số c©y BQ/ha trong 651 c©y/ha, tập trung cao nhất ở cấp kÝnh 15 cm, sau đã giảm rất nhanh ở cấp kÝnh kế cận 25 cm. Từ cấp kÝnh 85 cm số c©y chỉ cßn lại
3.3.5. CÊu tróc tÇng thø NH a. CÊu tróc tÇng thø cña bèn ¦HTV C¸c d∙y ph©n bè NH cña c¸c OTC 4 ¦HTV ®Òu thuÇn nhÊt vµ v× vËy cã thÓ gép chung ®Ó m« pháng ph©n bè NH. Bảng 3.40. C¸c đặc trưng của ph©n bố NH của 04 ƯHTV Số c©y Cấp chiều trong cao ph©n cấp bố, cấp Dạng m« chiều Tªn ƯHTV chiều cao phỏng cao cã số cã số c©y tốt nhất c©y nhiều nhiÒu nhất nhất Trâm vỏ đỏ + C¸p 6 m 30 m, 204 Weibull mộc VN + Dẻ xanh 18 m c©y/ha α = 3,4 C¸p 6 m 30 m, 190 Weibull i mộcBidoup+Tr©m 18 m c©y/ha α = 3,3 vỏ ®á + Th«ng 5 l¸ 6 m 30 m, 193 Weibull Tr©m trắng + Tr©m 18 m c©y/ha α = 3,1 vỏ đỏ + Dẻ xanh + Th«ng hai l¸ dẹt 6 m 30 m, 257 Weibull Th«ng hai l¸ dẹt+ C¸p 18 m c©y/ha α = 3,4 mộc Bidoup + C¸p mộc VN + Dẻ xanh b. CÊu tróc tÇng thø cña QXTV c. Th¶o luËn Cấu tróc tÇng thø tầng c©y gỗ của QXTV cã đặc điểm: 16
Cã dạng một đỉnh tại cấp chiều cao trung gian là 18m; Ph©n bố chủ yếu ở cấp chiều cao 6 m 26 m chØ là 4 c©y/ha; Kết quả m« pháng tương quan NH cho thấy ph©n bố Weibull với α = 3,1 3,4 m« phỏng tốt cho tương quan N H của 04 ƯHTV thuộc kiểu rừng này. H×nh 3.29. Biểu đồ biểu diễn ph©n bố NH thực nghiệm QXTV 3.3.6. CÊu tróc ph©n bè c©y trªn mÆt ®Êt rõng B¶ng 3.41.Cấu tróc ph©n bè c©y trªn mặt đất của 04 ƯHTV Tªn ƯHTV n U Kết luận │U│=1,86 Tr©m vỏ đỏ + 1,96: Ph©n C¸p mộc VN + 59 1,71 0,065 1,86 bè ngÉu Dẻ xanh nhiªn C¸p mộc │U│=1,40 Bidoup + Tr©m 1,96: Ph©n 35 1,77 0,062 1,40 vỏ đỏ + Th«ng bè ngÉu 5 l¸ nhiªn │U│=0,75 Tr©m trắng + 1,96: Ph©n Tr©m vỏ đỏ + bè ngÉu 136 1,93 0,062 0,75 nhiªn Dẻ xanh + Th«ng hai l¸ dẹt 74 1,66 1,75 │U│=1,75 Th«ng hai l¸ dẹt 0,073 1,96: Ph©n 17
bè ngÉu + C¸p mộc nhiªn Bidoup + C¸p mộc VN + Dẻ xanh Cấu tróc ph©n bố trªn mặt đất rừng của 4 ƯHTV cã dạng ngẫu nhiªn chứng tỏ quần thụ kh¸ æn ®Þnh và do vậy sử dụng t¬ng ®èi tèt kh«ng gian trªn mặt đất nơi chóng ph©n bè. 3.4. §Æc ®iÓm sinh th¸i cña quÇn thÓ Th«ng hai l¸ dÑt 3.4.1. §Æc ®iÓm cÊu tróc quÇn thÓ a. CÊu tróc thÕ hÖ ND B¶ng 3.62. §ặc điểm ph©n bố ND cña loµi Th«ng hai l¸ dẹt Tªn ƯHTV Đặc điểm ph©n bố ND thực Dạng m« nghiệm phỏng tốt nhất Tr©m vỏ đỏ Cã dạng nhiều đỉnh, thiếu vắng Kh«ng m« + C¸p mộc c©y ở nhiều cấp kÝnh; phỏng được VN + Dẻ Tỉ lệ lớp c©y non và kế cận bằng c¸c xanh trong quần thể rất thấp, kh«ng hàm tãan học đảm bảo sự kế tục thay thế lớp c©y già cỗi; C¸p mộc Cã dạng nhiểu đỉnh, nhưng Dạng hàm Bidoup + nh×n chung vẫn cã dạng giảm; Mayer Tr©m vỏ đỏ Tỉ lệ lớp c©y non và kế cận + Th«ng 5 l¸ trong quần thể rất thấp, kh«ng đảm bảo sự kế tục thay thế lớp c©y già cỗi; Tr©m trắng Sè c©y tập trung ở cấp kÝnh Dạng hàm + Tr©m vỏ 35 cm và cã nhiều đỉnh răng cưa Mayer đỏ + Dẻ nhỏ ở c¸c cấp kÝnh lớn hơn 18
xanh + nhưng xu hướng tu©n theo dạng Th«ng hai l¸ giảm; dẹt Tỉ lệ lớp c©y non và kế cận trong quần thể rất thấp, kh«ng đảm bảo sự kế tục thay thế lớp c©y già cỗi; Th«ng hai l¸ Sè c©y tập trung ở cấp kÝnh Dạng hàm dẹt + C¸p 35 cm và cã nhiều đỉnh răng cưa Mayer mộc Bidoup nhỏ ở c¸c cấp kÝnh lớn hơn + C¸p mộc nhưng xu hướng tu©n theo dạng VN + Dẻ giảm; xanh Tỉ lệ lớp c©y non và kế cận trong quần thể rất thấp, kh«ng đảm bảo sự kế tục thay thế lớp c©y già cỗi; H×nh 3.43: Biểu đồ biểu diễn ph©n bố ND thực nghiệm loài Th«ng hai l¸ dÑt Th¶o luËn Cấu tróc ND loµi Th«ng hai l¸ dÑt cã c¸c đặc điểm: Cã nhiều đỉnh, dạng răng cưa nhưng nh×n chung tu©n theo quy luật ph©n bố giảm của kiểu rừng tự nhiªn kh¸c tuæi; Số c©y từ cấp kÝnh 15 cm 35 cm xấp xỉ 12 c©y/ha, chiếm tỉ lệ thÊp (khoảng 50%) trong quần thể, cã nguy cơ đe dọa sự tồn tại của quần thể do thiếu sự thay thế lớp c©y già cỗi. Kết quả m« phỏng tương quan ND cho thấy, ngoại trừ quần thể Th«ng hai l¸ dẹt trong ƯHTV Tr©m vỏ đỏ + C¸p mộc VN + Dẻ xanh kh«ng thể m« phỏng t¬ng quan ND b»ng c¸c hµm to¸n häc, c¸c quần thể Th«ng hai l¸ dẹt trong ba ƯHTV cßn lại đều cã thể m« phỏng tốt bằng cả ba dạng hàm 19
to¸n häc, trong ®ã dạng hàm Mayer m« phỏng tốt nhất. b. CÊu tróc tÇng thø B¶ng 3.73. §ặc điểm ph©n bố NH cña loài Th«ng hai l¸ dẹt trong 4 ƯHTV Tªn ƯHTV Đặc điểm ph©n bố NH thực Dạng m« nghiệm phỏng tốt nhất Tr©m vỏ đỏ C©y tập trung chủ yếu ở c¸c cấp Kh«ng m« + C¸p mộc chiều cao lớn từ 22 m 30 m phỏng được VN + Dẻ chứng tỏ quần thể thiếu vắng bằng c¸c xanh lớp c©y non và kế cận, kh«ng hàm tãan học đảm bảo sự kế tục thế hệ; C¸p mộc C©y tập trung chủ yếu ở c¸c cấp Dạng ph©n Bidoup + chiều cao lớn từ 22 m 30 m bố Weibull Tr©m vỏ đỏ chứng tỏ quần thể thiếu vắng + Th«ng 5 l¸ lớp c©y non và kế cận, kh«ng đảm bảo sự kế tục thế hệ; Tr©m trắng C©y tập trung chủ yếu ở c¸c cấp Dạng ph©n + Tr©m vỏ chiều cao lớn từ 22 m 34 m bố Weibull đỏ + Dẻ chứng tỏ quần thể thiếu vắng xanh + lớp c©y non và kế cận, kh«ng Th«ng hai l¸ đảm bảo sự kế tục thế hệ; dẹt Th«ng hai l¸ C©y tập trung chủ yếu ở c¸c cấp Dạng ph©n dẹt + C¸p chiều cao lớn từ 22 m 34 m bố Weibull mộc Bidoup chứng tỏ quần thể thiếu vắng + C¸p mộc lớp c©y non và kế cận, kh«ng VN + Dẻ đảm bảo sự kế tục thế hệ; xanh Th¶o luËn: Cấu tróc NH loµi Th«ng hai l¸ dÑt cã c¸c đặc điểm: Cã dạng một đỉnh, số c©y tập trung cao nhất ở cấp chiều cao 22 m, cao h¬n chiÒu cao BQ cña l©m phÇn (18 m); 20