Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quan hệ Quốc tế: Vai trò của báo Nhân dân trong công tác đối ngoại của Việt Nam từ năm 1986 tới nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận án là phân tích vai trò của báo Nhân dân trong việc thực hiện chính sách đối ngoại ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay (2020) trên góc độ thông tin đối ngoại, qua đó khẳng định vai trò của báo chí Việt Nam nói chung và Báo Nhân dân nói riêng trong công tác thông tin đối ngoại.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quan hệ Quốc tế: Vai trò của báo Nhân dân trong công tác đối ngoại của Việt Nam từ năm 1986 tới nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NGOẠI GIAO HỌC VIỆN NGOẠI GIAO NGUYỄN TRUNG THÀNH VAI TRÕ CỦA BÁO NHÂN DÂN TRONG CÔNG TÁC ĐỐI NGOẠI CỦA VIỆT NAM TỪ NĂM 1986 TỚI NAY Chuyên ngành: Quan hệ Quốc tế Mã số: 9310206 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ HÀ NỘI - 2021
Công trình đƣợc hoàn thành tại: Học viện Ngoại giao Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. VÕ KIM CƢƠNG GS.TS. NGUYỄN THÁI YÊN HƢƠNG Phản biện 1: ........................................................................... Phản biện 2: ........................................................................... Phản biện 3: ........................................................................... Luận án sẽ đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm luận án cấp Học viện họp tại Học viện Ngoại giao vào hồi phút, ngày tháng năm 2021 Có thể tìm hiểu luận án tại thƣ viện: + Thƣ viện Quốc gia Việt Nam + Thƣ viện Học viện Ngoại giao
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài 1.1. Trong tiến trình cách mạng Việt Nam, công tác đối ngoại là một bộ phận quan trọng trên mặt trận ngoại giao, có vai trò to lớn trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Để làm tốt nhiệm vụ đối ngoại phục vụ sự nghiệp cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã sử dụng báo chí nhƣ một công cụ quan trọng để đấu tranh dƣ luận, thông tin để thế giới hiểu rõ tính chính nghĩa của các cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc; xác lập chỗ đứng, biểu tƣợng, hình ảnh đất nƣớc, con ngƣời Việt Nam trên trƣờng quốc tế; thông tin về công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, về đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc trong thời kỳ đổi mới hiện nay. Công tác thông tin đối ngoại là một bộ phận của chính sách đối ngoại; đồng thời cũng là một bộ phận của công tác tƣ tƣởng, văn hóa của Đảng và Nhà nƣớc đã đóng góp tích cực vào thành tựu chung của đất nƣớc sau hơn 35 năm đổi mới nói chung cũng nhƣ ngoại giao nói riêng. 1.2. Báo Nhân dân là là cơ quan ngôn luận Trung ƣơng của ĐCS Việt Nam, tiếng nói của Đảng, Nhà nƣớc và nhân dân Việt Nam, ngọn cờ chính trị - tƣ tƣởng của Đảng trên mặt trận báo chí Việt Nam, cầu nối giữa Đảng, Nhà nƣớc và nhân dân. Công tác thông tin đối ngoại của Báo Nhân Dân có vai trò hết sức đặc biệt trong góp phần mở rộng thông tin đối ngoại, tuyên truyền đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, đặc biệt là các chủ trƣơng, chính sách và thành tích hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, giáo dục và khoa học công nghệ trong nƣớc tới công chúng và kiều bào ta ở nƣớc ngoài… Bởi vậy, tăng cƣờng công tác thông tin đối ngoại trên các ấn phẩm Báo Nhân Dân là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và định hƣớng tuyên truyền ƣu tiên của báo trong thời gian tới. Với những ý nghĩa khoa học và thực tiễn trên, chúng tôi chọn đề tài: “Vai trò của báo Nhân dân trong công tác đối ngoại của Việt Nam từ năm 1986 tới nay” làm đề tài luận án tiến sĩ của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu 2.1. Những nghiên cứu trong nước Trƣớc hết là những công trình đề cập chủ yếu đến công tác đối ngoại của Việt Nam, đƣợc triển khai theo hai hƣớng chính: Một là nghiên cứu về mảng ngoại giao Việt Nam nói chung, trong đó có đề cập đến chính sách đối ngoại của Việt Nam đối với một số các nƣớc lớn. Hai là nghiên cứu trực tiếp về chính sách đối ngoại của Việt Nam đối với từng nƣớc lớn cụ thể.
2 Thứ hai là những nghiên cứu về báo chí và vai trò của báo chí. Báo chí là phƣơng tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nƣớc và các tổ chức chính trị - xã hội, đồng thời là diễn đàn rộng rãi của nhân dân. Báo chí Việt Nam mang sứ mệnh trọng đại đó nhằm thực hiện lý tƣởng xã hội chủ nghĩa. Trong tình hình kinh tế, xã hội của đất nƣớc còn gặp nhiều khó khăn, nhất là tình hình chính trị thế giới phức tạp, các thế lực thù địch thƣờng xuyên chống phá cách mạng Việt Nam, vị trí, vai trò của báo chí càng có tầm quan trọng đặc biệt. Thực tế của sự nghiệp đổi mới đất nƣớc trong thời gian qua, báo chí đã có những đóng góp tích cực vào những thành tựu chung của cả nƣớc cũng nhƣ trong công tác đối ngoại nói riêng. Thứ ba là những nghiên cứu về báo Nhân dân. Đã có một số công trình nghiên cứu về báo Nhân dân của một số tác giả nhƣ: Nguyễn Bá Sinh, Nguyễn Thị Hảo. Bên cạnh đó là một số đề tài nghiên cứu về báo Nhân dân do Ban Biên tập báo Nhân dân thực hiện... 2.2. Những nghiên cứu nước ngoài Các công trình nghiên cứu nƣớc ngoài chủ yếu nghiên cứu về mối quan hệ giữa truyền thông nói chung, báo chí nói riêng với quan hệ quốc tế có khá nhiều cách tiếp cận khác nhau. Vào những năm cuối thế kỷ XX, khi làn sóng tự do thƣơng mại và toàn cầu hóa dƣới tác động của Internet trở nên rõ ràng hơn, cũng là lúc xuất hiện hàng loạt các công trình nghiên cứu về mối quan hệ giữa truyền thông và quan hệ quốc tế. Điển hình nhƣ International communication: Continuity and change; Media Power in Politics. Đặc biệt là từ những năm 2000 đến nay, nghiên cứu tác động của truyền thông tới các vấn đề quốc tế đƣợc chú ý đặc biệt, nhƣ các tác phẩm Global communications, international affairs and the media since 1945, Political communication, Public policy and the mass media: The inter of mass communication and political decision making… 2.3. Những nội dung luận án kế thừa 2.3.1. Những nội dung kế thừa Thứ nhất, những tác phẩm trình bày về đối ngoại và báo chí là những tác phẩm mang tính lý luận, cung cấp cho tác giả đề tài những lý thuyết và phƣơng pháp tiếp cận vấn đề nghiên cứu, đem đến cho nghiên cứu sinh những cái nhìn mới, để từ đó tiếp cận vấn đề nghiên cứu của mình - báo Nhân dân đặt trong bối cảnh phát triển đối ngoại của đất nƣớc từ năm 1986 đến nay. Những công trình này đã giúp cho NCS có thêm nhận thức về bức tranh tổng quan về đối tƣợng
3 nghiên cứu, tham khảo và kế thừa các luận giải, đánh giá về những vấn đề công tác đối ngoại, báo chí. Thứ hai, các nghiên cứu về báo Nhân dân đã cung cấp những n t tổng quan về lịch sử phát triển của tờ báo, nội dung của các công trình nhằm cung cấp cho ngƣời đọc những thành tựu đạt đƣợc của một tờ báo Đảng có bề dày lịch sử. Tuy những công trình nêu trên chƣa đề cập trực tiếp đến vấn đề thực hiện công tác đối ngoại của báo Nhân dân trong thời kỳ 1986 đến nay, nhƣng qua đó NCS có thể nắm bắt đƣợc những n t chung nhất về tờ báo. Có thể nói rằng, cho đến nay vẫn chƣa có một công trình nghiên cứu một cách có hệ thống về việc thực hiện công tác đối ngoại của một tờ báo cụ thể nhƣ báo Nhân dân từ năm 1986 đến nay nhƣ đề tài mà chúng tôi đã lựa chọn. 2.3.2. Những vấn đề luận án giải quyết Trên cơ sở kế thừa những thành quả của nhiều ngƣời đi trƣớc nhƣ đã nêu, luận án sẽ tập trung hƣớng tới việc giải quyết những nội dung sau: - Làm rõ hơn những chủ trƣơng, đƣờng lối đối ngoại của Việt Nam trong các giai đoạn từ năm 1986 đến nay; - Luận án đi sâu phân tích về vai trò của tờ báo Nhân dân trong việc thực hiện chính sách đối ngoại của Việt Nam qua các giai đoạn cụ thể: 1986-1995, 1996-2011 và từ năm 2011 đến nay; - Trên nền tảng phân tích những vai trò của báo Nhân dân, luận án sẽ đƣa ra một số nhận x t những ƣu điểm cũng nhƣ những mặt còn hạn chế của tờ báo Nhân dân trong quá trình thực hiện chính sách đối ngoại của Việt Nam; qua đó nêu lên những thuận lợi cũng nhƣ thách thức đang đặt ra cho việc phát triển tờ báo trong giai đoạn tiếp theo. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3.1. Mục đích nghiên cứu - Mục tiêu nghiên cứu của luận án là phân tích vai trò của báo Nhân dân trong việc thực hiện chính sách đối ngoại ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay (2020) trên góc độ thông tin đối ngoại, qua đó khẳng định vai trò của báo chí Việt Nam nói chung và Báo Nhân dân nói riêng trong công tác thông tin đối ngoại. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu trên, đề tài sẽ triển khai các nhiệm vụ cụ thể sau: - Phân tích cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn vai trò của báo chí nói chung và báo Nhân dân nói riêng đối với công tác đối ngoại; - Trên cơ sở trình bày quá trình phát triển của báo Nhân dân từ sau Đổi mới, luận án đi sâu phân tích về vai trò của báo Nhân dân
4 trong việc thực hiện chính sách đối ngoại của Việt Nam qua các giai đoạn cụ thể: phá vây trong quan hệ quốc tế, tuyên truyền đƣờng lối đối ngoại của Việt Nam; tiến hành hội nhập quốc tế, trƣớc hết là hội nhập sâu về kinh tế, đẩy mạnh hội nhập toàn diện, phát huy vai trò chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong quá trình tham gia các tổ chức khu vực và quốc tế; - Trên cơ sở nhận x t, đánh giá về vai trò của báo Nhân dân trong công tác triển khai đƣờng lối đối ngoại của Đảng và Nhà nƣớc, luận án sẽ đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của báo Nhân dân trong công tác đối ngoại đất nƣớc trong bối cảnh hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu của luận án là vai trò của báo Nhân dân trong công tác đối ngoại của Việt Nam. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Báo Nhân Dân bao gồm cả báo in (Nhân Dân hằng ngày, Nhân Dân cuối tuần, Nhân Dân hằng tháng, Thời Nay), báo điện tử (tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Pháp, tiếng Nga, tiếng Tây Ban Nha) và báo hình (kênh Truyền hình Nhân Dân). Tuy nhiên, trong phạm vi luận án này, chúng tôi nghiên cứu thực hiện công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nƣớc trên báo Nhân dân hàng ngày và báo Nhân dân điện tử. - Về thời gian: Luận án sẽ tập trung phân tích quá trình báo Nhân dân triển khai công tác thông tin đối ngoại của Đảng từ năm 1986 tới nay qua các giai đoạn: 1986-1995, 1996-2011 và 2011-2020. 5. Cơ sở phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu: Phƣơng pháp luận của luận án: Luận án đƣợc thực hiện dựa trên cơ sở phƣơng pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, các quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc trong hoạt động báo chí. Luận án sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu chủ yếu sau: Phƣơng pháp nghiên cứu quan hệ quốc tế; Phƣơng pháp lịch sử; Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp... 6. Nguồn tài liệu - Các văn bản, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc trong hoạt động báo chí; văn bản, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc về công tác đối ngoại; - Các công trình khoa học, các bài tạp chí chuyên ngành, báo cáo hội thảo quốc gia và quốc tế về hoạt động báo chí nói chung và
5 báo chí trong công tác đối ngoại nói riêng; - Các văn bản, báo cáo về hoạt động của báo Nhân dân. 7. Những đóng góp của luận án - Luận án là một công trình nghiên cứu toàn diện, có hệ thống về vai trò của báo Nhân dân trong công tác đối ngoại của Việt Nam từ năm 1986 đến nay; qua đó đƣa ra một số nhận x t về hoạt động của báo Nhân dân; bƣớc đầu đƣa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động báo chí trong công tác đối ngoại nói chung và báo Nhân dân nói riêng trong tình hình mới. - Luận án là một tài liệu tham khảo về vai trò của báo chí trong công tác đối ngoại, qua đó góp phần định hình quan điểm và thúc đẩy hoạt động thông tin đối ngoại trên các ấn phẩm báo Nhân Dân hiện đại và hiệu quả nói riêng và củng cố, nâng cao nhận thức, phƣơng pháp tổ chức thông tin đối ngoại trong tổ hợp báo chí đa phƣơng tiện nói chung ở Việt Nam. 8. Cấu trúc luận án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, luận án đƣợc chia thành 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò báo chí đối với công tác đối ngoại Chƣơng 2: Báo Nhân dân trong việc triển khai công tác đối ngoại từ năm 1986 đến nay Chƣơng 3: Nhận x t và kiến nghị một số giải pháp
6 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VAI TRÕ BÁO CHÍ ĐỐI VỚI CÔNG TÁC ĐỐI NGOẠI 1.1. Thông tin đối ngoại trong quan hệ quốc tế 1.1.1. Một số khái niệm liên quan đến nội dung luận án - Báo chí Luật Báo chí nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1989, quy định: Báo chí nói trong luật này là báo chí Việt Nam, bao gồm: báo in (báo, tạp chí, bản tin thời sự, bản tin thông tấn), báo nói (chƣơng trình phát thanh), báo hình (chƣơng trình truyền hình, chƣơng trình nghe - nhìn thời sự đƣợc thực hiện bằng các phƣơng tiện kỹ thuật khác nhau), báo điện tử (đƣợc thực hiện trên mạng thông tin máy tính) bằng tiếng Việt, tiếng các dân tộc thiểu số Việt Nam, tiếng nƣớc ngoài. Đến năm 2016, Luật Báo chí đƣợc bổ sung và điều chỉnh khái niệm về Báo chí nhƣ sau: Báo chí là sản phẩm thông tin về các sự kiện, vấn đề trong đời sống xã hội thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh, đƣợc sáng tạo, xuất bản định kỳ và phát hành, truyền dẫn tới đông đảo công chúng thông qua các loại hình báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử. - Thông tin đối ngoại Thứ nhất, thông tin đối ngoại là một bộ phận của công tác tƣ tƣởng-văn hóa. Thông tin đối ngoại là sự tiếp tục của công tác tƣ tƣởng-văn hóa trên phạm vi quốc tế với một đối tƣợng khá phức tạp và đa dạng hơn. Nếu trong nƣớc, thông tin nhằm làm cho mọi công dân quán triệt rồi triển khai thực hiện những chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc, thì trên phạm vi quốc tế, thông tin đối ngoại thực chất là nhằm tranh thủ dƣ luận quốc tế, góp phần vào việc thực hiện nhiệm vụ cách mạng đƣợc xác định cho một giai đoạn nhất định. Thứ hai, thông tin đối ngoại là một bộ phận rất quan trọng của công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nƣớc ta. Mục đích của thông tin đối ngoại cũng là mục đích của hoạt động đối ngoại. Một mặt làm cho bạn bè cũng nhƣ các đối tác trên thế giới hiểu rõ nƣớc mình; mặt khác, góp phần thực hiện mục tiêu cách mạng đề ra. Hiểu theo nghĩa rộng, công tác thông tin đối ngoại bao gồm tất cả mọi hoạt động truyền, nhận, xử lý tin tức và giải thích các thông tin hƣớng tới các quốc gia, ngƣời nƣớc ngoài (bao gồm cả ngƣời nƣớc ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam) và ngƣời Việt Nam đang sinh sống và làm việc ở nƣớc ngoài về đất nƣớc, con ngƣời Việt Nam, đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà
7 nƣớc ta nhằm tạo ra sự hiểu biết và xây dựng hình ảnh về đất nƣớc, con ngƣời Việt Nam. 1.1.2. Vai trò, vị trí, nội dung của thông tin đối ngoại trong công tác đối ngoại 1.1.2.1. Vai trò của báo chí trong thông tin đối ngoại Báo chí thực sự đã trở thành một trong những kênh thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền quan điểm, đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc; phát hiện và phản ánh tâm tƣ, nguyện vọng của quần chúng; những vấn đề bức xúc trong đời sống xã hội; kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, quan liêu lãng phí và suy thoái đạo đức, lối sống… Báo chí trong quá trình đổi mới và hội nhập đã góp phần nâng cao chất lƣợng thông tin đối ngoại, góp phần quan trọng giới thiệu đất nƣớc, văn hóa con ngƣời Việt Nam với bạn bè quốc tế; thực hiện đƣờng lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng, đa phƣơng hóa các quan hệ quốc tế của Đảng, Nhà nƣớc; góp phần nâng cao uy tín và vị thế Việt Nam trên trƣờng quốc tế. 1.1.2.2. Vai trò của thông tin đối ngoại Thông tin đối ngoại là một mảng công việc rất quan trọng trong công tác đối ngoại và công tác tƣ tƣởng của Đảng và Nhà nƣớc, là cầu nối và phƣơng tiện để mở rộng giao lƣu hiểu biết giữa Việt Nam và các nƣớc. Xét về lợi ích quốc gia, thực hiện tốt công tác thông tin đối ngoại sẽ giúp bạn bè quốc tế tiếp cận tình hình về Việt Nam một cách chính xác, qua đó hiểu đúng về đất nƣớc, con ngƣời Việt Nam. Điều này giúp thực hiện chính sách đối ngoại rộng mở, đa phƣơng hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế và hội nhập kinh tế quốc tế của đất nƣớc ta, tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân thế giới, sự đóng góp của cộng đồng ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài, thu hút sự quan tâm của nhà kinh doanh, tổ chức tài chính tiền tệ, Chính phủ các nƣớc trên thế giới. Đồng thời góp phần hạn chế những thông tin sai lệch, bịa đặt về Việt Nam và ngăn chặn âm mƣu “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tƣ tƣởng, văn hóa cũng nhƣ các hoạt động phá hoại an ninh quốc gia của các phần tử chống đối. Thông tin đối ngoại là thông tin quảng bá hình ảnh quốc gia, đất nƣớc, con ngƣời, lịch sử, văn hóa dân tộc Việt Nam; thông tin về chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, pháp luật, chính sách của Nhà nƣớc Việt Nam ra thế giới và thông tin về thế giới vào Việt Nam. Thông tin đối ngoại là một bộ phận quan trọng của công tác đối ngoại và công tác tƣ tƣởng nhằm làm cho thế giới hiểu rõ đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc; quan điểm và lập trƣờng của Việt Nam trong các vấn đề quốc tế và khu vực; giới thiệu những thành tựu to lớn của công cuộc đổi mới; về đất nƣớc, con ngƣời, lịch sử, văn hóa,
8 dân tộc; đấu tranh chống lại những luận điệu sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch đối với Việt Nam. 1.2. Quá trình đổi mới tƣ duy đối ngoại của Việt Nam từ năm 1986 đến nay 1.2.1. Đổi mới tư duy đối ngoại trong giai đoạn 1986-1995 Đại hội lần thứ VI của Đảng (12/1986) chỉ ra: “nhiệm vụ trên lĩnh vực đối ngoại của Đảng, nhà nƣớc là ra sức kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, phấn đấu giữ vững hòa bình ở Đông Dƣơng, Đông Nam Á và thế giới, tăng cƣờng hợp tác toàn diện với Liên Xô và các nƣớc xã hội chủ nghĩa, tranh thủ điều kiện quốc tế thuận lợi xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, tích cực góp phần vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội”. Trong chính sách đối ngoại, Đảng chủ trƣơng "kiên trì thực hiện chính sách đối ngoại hòa bình… ủng hộ chính sách cùng tồn tại giữa các nƣớc có chế độ chính trị xã hội khác nhau”; đồng thời xác định rõ mục tiêu của công tác đối ngoại là: “giữ gìn an ninh chính trị, làm thất bại cuộc chiến tranh phá hoại nhiều mặt của địch… tranh thủ những điều kiện thuận lợi mới về hợp tác kinh tế và khoa học, kỹ thuật, tham gia ngày càng rộng rãi việc phân công và hợp tác trong Hội đồng Tƣơng trợ kinh tế; đồng thời tranh thủ mở rộng quan hệ với các nƣớc lớn khác”. Đại hội lần thứ VII của Đảng, tháng 6 năm 1991, đã đánh dấu bƣớc phát triển mới của sự nghiệp đổi mới, đặc biệt trong lĩnh vực đối ngoại. Đại hội đã khẳng định quyết tâm đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, đề ra Cƣơng lĩnh xây dựng đất nƣớc trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và chính sách đa dạng hóa, đa phƣơng hóa quan hệ đối ngoại, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi với tất cả các nƣớc không phân biệt chế độ chính trị, xã hội khác nhau; đƣa phƣơng châm: “Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nƣớc trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển”, “giữ vững hòa bình, mở rộng quan hệ hữu nghị và hợp tác, tạo điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội”. 1.2.2. Đổi mới tư duy đối ngoại giai đoạn 1996-2011 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng cộng sản Việt Nam đã khẳng định nhiệm vụ đối ngoại là "củng cố môi trƣờng hòa bình, tạo điều kiện quốc tế thuận lợi hơn nữa để đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, đồng thời góp phần vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội". Đại hội cũng cho rằng cần phải sớm
9 hoạch định một chiến lƣợc quốc gia về thông tin; coi trọng việc nâng cao chất lƣợng thông tin đại chúng; tăng cƣờng các hoạt động TTĐN. Trên cơ sở thế và lực tạo ra sau gần 15 năm đổi mới, Đảng tiếp tục điều chỉnh nhằm mở rộng, tiếp tục đổi mới để nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại. Đại hội IX của Đảng (2001) bổ sung, làm rõ thêm chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa phƣơng hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế. Tại Đại hội này, lần đầu tiên Đảng đƣa ra chủ trƣơng chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực theo tinh thần phát huy tối đa nội lực, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, đảm bảo độc lập, tự chủ và định hƣớng xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích dân tộc, an ninh quốc gia, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ môi trƣờng. Tiếp đó, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng (4/2006) tiếp tục bổ sung đƣờng lối đối ngoại với phƣơng châm: “Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy của các nƣớc trong cộng đồng quốc tế, tham gia tích cực vào tiến trình hợp tác quốc tế và khu vực”, và “đƣa các quan hệ quốc tế đã đƣợc thiết lập vào chiều sâu, ổn định và bền vững”. Nghị quyết Đại hội đã chỉ rõ: Đẩy mạnh công tác văn hóa - thông tin đối ngoại, góp phần tăng cƣờng sự hợp tác, tình hữu nghị giữa nhân dân ta với nhân dân các nƣớc... Bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nƣớc đối với các hoạt động đối ngoại. Phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nƣớc và đối ngoại nhân dân; chính trị đối ngoại và kinh tế đối ngoại; đối ngoại quốc phòng và an ninh; thông tin đối ngoại và thông tin trong nƣớc. 1.2.3. Đổi mới tư duy đối ngoại giai đoạn 2011 đến nay Đại hội XI, XII của Đảng diễn ra trong bối cảnh hoạt động TTĐN đạt đƣợc những thành tựu quan trọng. Trên cơ sở “triển khai đồng bộ, toàn diện hoạt động đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế...”, Đại hội chủ trƣơng “tăng cƣờng công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận cao, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội” và sự cần thiết phải “mở rộng, nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động thông tin đối ngoại, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực văn hóa, báo chí, xuất bản”. 1.3. Báo Nhân dân trong công tác đối ngoại của Việt Nam từ năm 1975 đến năm 1986 Từ ngày 11 đến 19/2/1951, để đáp ứng những yêu cầu mới của cách mạng, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng họp tại chiến khu Việt Bắc đã ra Nghị quyết xuất bản tờ báo lấy tên là Nhân dân, cơ quan trung ƣơng của Đảng. Ngày 11/3/1951, một tháng sau Đại hội Đảng lần thứ II chính thức khai mạc, báo Nhân dân ra mắt bạn đọc.
10 Từ khi ra đời cho đến năm 1954 - thời điểm kết thúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, báo Nhân dân đã làm tốt nhiệm vụ do Đại hội II đề ra, phản ánh sự gắn bó chặt chẽ giữa mục tiêu độc lập dân tộc và mục tiêu dân chủ nhân dân, nắm vấn đề số 1 là đoàn kết toàn dân, đẩy mạnh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn. Trong giai đoạn này, tuyên truyền quốc tế luôn chiếm một phần đáng kể trên báo Nhân dân. Báo đăng nhiều bài phân tích về những sự kiện quốc tế quan trọng, ủng hộ các phong trào đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, giới thiệu những thành tựu xây dựng đất nƣớc ở Liên Xô, Trung Quốc và các nƣớc dân chủ nhân dân Đông Âu; nêu cao vấn đề đoàn kết quốc tế: đoàn kết Việt-Trung-Xô, đoàn kết Việt Nam- Campuchia-Lào; các phong trào nhân dân Pháp phản đối chiến tranh xâm lƣợc Việt Nam…; phân tích lập trƣờng hòa bình của Chính phủ và nhân dân Việt Nam, tố cáo thái độ ngoan cố của thực dân Pháp, vạch âm mƣu của đế quốc Mỹ can thiệp trực tiếp vào Việt Nam, vạch tội chính phủ bù nhìn cho nhân dân trong nƣớc và thế giới đƣợc biết. Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ và giải phóng miền Bắc, báo Nhân dân bƣớc sang một thời kỳ mới, một nhiệm vụ mới. Đây là thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954-1975), là thời kỳ chuyển biến có ý nghĩa quan trọng trên con đƣờng tiến hành đồng thời hai nhiệm vụ chiến lƣợc: xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam, thống nhất đất nƣớc. Báo Nhân dân trở thành một vũ khí sắc b n, động viên, phản ánh phong trào cách mạng sôi nổi, phong trào thi đua sản xuất và chiến đấu của nhân dân cả nƣớc ở cả hai miền Nam - Bắc. một loạt bài chính luận sâu sắc trên báo Nhân dân phân tích cục diện cuộc chiến đấu trên chiến trƣờng miền Nam, nêu bật những chiến thắng của quân và dân Việt Nam từ lúc Mỹ vào và những thất bại về chiến lƣợc, chiến thuật của Mỹ, có tiếng vang lớn đối với nhân dân trong nƣớc và thế giới; Trong đó chiến thắng mùa Xuân 1975 là niềm tự hào về tinh thần quật cƣờng của dân tộc. Bước sang giai đoạn 1975-1986, giai đoạn đất nƣớc đã đƣợc hòa bình, độc lập, thống nhất, cả nƣớc tiến lên chủ nghĩa xã hội với nhiều thuận lợi lớn, song cũng còn nhiều khó khăn. Lúc này báo Nhân dân thực sự là một công cụ sắc b n về tƣ tƣởng của Đảng: Trƣớc hết, Báo Nhân dân kịp thời làm sáng tỏ quan điểm của Đảng về những sự kiện quan trọng của đất nƣớc và thế giới, góp phần nâng cao tinh thần yêu nƣớc và chủ nghĩa xã hội; Thứ hai, tuyên truyền cho tinh thần hòa hợp, đại đoàn kết dân tộc, xóa bỏ mặc cảm, hận
11 thù; mọi ngƣời Việt Nam ở trong nƣớc cũng nhƣ nƣớc ngoài, lấy mục tiêu Tổ quốc độc lập, thống nhất, đất nƣớc Việt Nam phồn thịnh, hạnh phúc làm điểm tƣơng đồng; Thứ ba, giải thích tình hình, phân tích nguyên nhân xảy ra chiến tranh, động viên tinh thần yêu nƣớc và tinh thần quốc tế, niềm tự hào dân tộc, sự cảnh giác cách mạng, ý chí bất khuất và lòng dũng cảm, giƣơng cao ngọn cờ chính nghĩa của dân tộc Việt Nam; Thứ tƣ, ngay sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nƣớc, báo Nhân dân đã cổ vũ phong trào và khí thế lao động sôi nổi của nhân dân Việt Nam trong công tác khôi phục kinh tế, duy trì và phát triển các cơ sở sản xuất, kinh doanh; truyền bá những chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc; Thứ năm, báo Nhân dân đã hoàn thành tốt nhiệm vụ tuyên truyền về sự giúp đỡ của các nƣớc xã hội chủ nghĩa đối với nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa nhƣ Liên Xô, Tiệp Khắc… Tiểu kết chương 1: Chƣơng này đã phân tích cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn việc nghiên cứu vai trò của báo chí nói chung và báo Nhân dân nói riêng trong việc thực hiện công tác đối ngoại. Về cơ sở lý luận đó là: sự thay đổi về tƣ duy đối ngoại của Đảng và Nhà nƣớc từ năm 1986 đến nay; một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu nhƣ báo chí, thông tin đối ngoại cũng nhƣ vai trò của báo chí trong công tác đối ngoại. Về cơ sở thực tiễn đó là: vai trò của báo Nhân dân trong công tác đối ngoại từ khi thành lập (1951) cho đến năm 1986. CHƢƠNG 2: BÁO NHÂN DÂN TRONG VIỆC TRIỂN KHAI CÔNG TÁC ĐỐI NGOẠI TỪ NĂM 1986 ĐẾN NAY 2.1. Giai đoạn đầu công cuộc đổi mới, phá thế bao vây cấm vận (1986-1995) 2.1.1. Tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, thành tựu bước đầu của công cuộc đổi mới Đối với Việt Nam, tuyên truyền đƣờng lối và chính sách là làm rõ chủ trƣơng đổi mới toàn diện và đƣờng lối đối ngoại của Đảng và Nhà nƣớc đối với bạn bè quốc tế. Tuyên truyền đƣờng lối đổi mới gắn liền với việc quảng bá những thành tựu bƣớc đầu đã đạt đƣợc và làm rõ quyết tâm chính trị của Việt Nam. Mô hình phát triển của Việt Nam và các bƣớc đi cụ thể cũng là một nội dung của tuyên truyền đối ngoại. Báo Nhân dân là phƣơng tiện đắc lực tuyên truyền, phổ biến đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, thực sự trở thành phƣơng tiện thông tin hiệu quả của Đảng và Nhà nƣớc. Với tinh thần đổi mới tƣ duy, đổi mới phong cách, đổi mới tổ chức, báo Nhân dân đã phát huy đầy đủ chức năng là công cụ của Đảng, là cầu nối giữa
12 Đảng với nhân dân; báo chí đã tập trung đổi mới thông tin, phát huy vai trò vừa là tiếng nói của Đảng, Nhà nƣớc, vừa là diễn đàn của nhân dân. Báo Nhân dân đã tuyên truyền đƣờng lối, chủ trƣơng mới, những nội dung cơ bản các Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VI, VII, trọng tâm là đổi mới tƣ duy, nội dung Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, chủ trƣơng xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; phân tích tình hình quốc tế, bốn nguy cơ của cách mạng Việt Nam trong bối cảnh Liên Xô và các nƣớc XHCN Đông Âu sụp đổ. 2.1.2. Tuyên truyền chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Trong giai đoạn đầu đổi mới, báo Nhân Dân đã chủ động trên mặt trận tuyên truyền đối ngoại theo quan điểm mở cửa và hội nhập, Việt Nam muốn là bạn và đối tác tin cậy của các nƣớc trong cộng đồng thế giới, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của mỗi nƣớc, phấn đấu vì hòa bình, hợp tác, hữu nghị và phát triển. Trong giai đoạn này, báo Nhân dân đã đề cập đến rất nhiều mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các nƣớc trong khu vực, thế giới cũng nhƣ các chuyến viếng thăm của lãnh đạo cấp cao của Việt Nam và các nƣớc. Trên mặt trận ngoại giao, nhất là khi Việt Nam chƣa thể bình thƣờng hóa quan hệ với các nƣớc trong khu vực và trên thế giới, tại những cuộc gặp song phƣơng các cấp với lãnh đạo Đảng, Nhà nƣớc và các đoàn của Việt Nam đã trao đổi, làm rõ thiện chí của Việt Nam trong việc thiết lập một khu vực Đông Nam Á hòa bình, hữu nghị và hợp tác trên tinh thần tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. Lúc này, lực lƣợng báo chí truyền thông đã liên tục, thƣờng xuyên đăng tải nhiều bài viết kịp thời, phản ánh về mong muốn Việt Nam trong quan hệ với các nƣớc để ngày càng đƣợc củng cố và phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu nhƣ khu vực Đông Nam Á, hay việc thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ trải qua quá trình lâu dài và đầy sóng gió… Bên cạnh đó, báo Nhân dân luôn luôn công bố, đăng tải các tuyên bố của Nhà nƣớc, Chính phủ, của Bộ Ngoại giao về các vấn đề liên quan đến lập trƣờng quan điểm đối ngoại của đất nƣớc, về các vấn đề liên quan đến các sự kiện nổi bật trong đời sống quan hệ quốc tế hiện đại, về các vấn đề nóng trên thế giới, cũng nhƣ về quan hệ của Việt Nam với các nƣớc, các tổ chức quốc tế và khu vực… 2.1.3. Tuyên truyền về đất nước, con người, lịch sử và văn hóa Trên thực tế, trong những năm đầu đổi mới, báo Nhân dân đã có cố gắng nhất định trong việc tuyên truyền, quảng bá hình ảnh của đất nƣớc Việt Nam ra thế giới. Từ năm 1986, báo Nhân dân có nhiều cơ quan thƣờng trú ở nƣớc ngoài và các cơ quan này có chức năng tuyên truyền đối ngoại thông qua các hoạt động thông tin báo chí.
13 Ngay từ những năm mới thành lập, nhận thấy tầm quan trọng của việc tuyên truyền quốc tế, tuyên truyền đối ngoại, từ năm 1958 đến năm 1963, Báo Nhân dân đã đặt cơ quan thƣờng trú ở Mátxcơva (Liên Xô, nay là Liên bang Nga). Với chức năng, nhiệm vụ của mình, báo Nhân dân là đầu mối thông tin, là một cơ quan phát ngôn của Đảng, Nhà nƣớc và nhân dân đối với bạn bè gần xa đến với Việt Nam và tìm hiểu tình hình Việt Nam, là nơi các cơ quan ngoại giao, các tổ chức quốc tế đến trao đổi, nắm các thông tin chính thức. Trong quá trình thực hiện thực hiện, báo Nhân dân luôn xác định đối tƣợng tuyên truyền, chọn lọc chủ đề thông tin, tuyên truyền để đƣa ra giải pháp nhằm quảng bá hình ảnh quốc gia một cách tốt nhất. Thời gian qua, báo Nhân dân đã nỗ lực trong việc tăng cƣờng chất lƣợng công tác tuyên truyền, quảng bá hình ảnh của Việt Nam ra thế giới và đã đạt đƣợc nhiều kết quả. Hàng năm, Việt Nam đều có nhiều đoàn văn hóa, nghệ thuật đi biểu diễn tại nhiều nƣớc trên thế giới. Những chuyến đi này một mặt là hoạt động trao đổi chuyên môn giữa Việt Nam với các nƣớc, nhƣng mặt khác là kênh rất hiệu quả để quảng bá văn hóa Việt Nam ra với bạn bè quốc tế. 2.1.4. Đấu tranh chống lại âm mưu của các thế lực thù địch Làm rõ đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc cũng là một biện pháp hạn chế hành động của những lực lƣợng thù địch lợi dụng tình trạng thiếu thông tin xuyên tạc tình hình thực tế ở Việt Nam. Với nhận thức trên, trong giai đoạn 1986-1995, báo Nhân dân đã tích cực tham gia cuộc đấu tranh bảo vệ tính đúng đắn của Chủ nghĩa Mác-Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, bảo vệ đƣờng lối, quan điểm của Đảng, vạch trần âm mƣu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, khẳng định quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta là phát huy sức mạnh của khối đại đoạn kết toàn dân, tiếp tụsc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 2.2. Giai đoạn triển khai hội nhập quốc tế của Việt Nam (1996-2011) 2.2.1. Tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, thành tựu của công cuộc đổi mới Trong giai đoạn này, đối với Việt Nam, tuyên truyền đƣờng lối và chính sách là làm rõ chủ trƣơng đổi mới toàn diện, chiến lƣợc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc; hội nhập kinh tế quốc tế và đƣờng lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa dạng hóa đa phƣơng hóa, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của tất cả các nƣớc trên thế giới. Báo Nhân dân đã tích cực, chủ động góp phần vào việc tuyên truyền đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc, nhất là nội dung Nghị
14 quyết Đại hội Đảng lần thứ VIII, IX, X, Nghị quyết Trung ƣơng 5 khóa VIII về Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Nghị quyết Trung ƣơng 6 (lần 2) khóa VIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng... làm cho toàn Đảng, toàn dân quán triệt sâu sắc và ủng hộ và thực hiện đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng. Chủ đề trung tâm của báo Nhân dân giai đoạn này là tuyên truyền độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, bám sát tình hình thực tiễn đất nƣớc, nêu gƣơng những địa phƣơng, cơ sở tiêu biểu trong việc thực hiện các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc… đến những thành tựu của công cuộc hội nhập quốc tế… 2.2.2. Tuyên truyền chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Báo Nhân dân đã tích cực triển khai nhiều hoạt động thông tin đối ngoại cả ở trong nƣớc và ở nƣớc ngoài. Thông qua nhiều bài viết, bài xã luận, tin tức… bằng nhiều hình thức, thông tin đối ngoại đã đƣa hình ảnh nƣớc Việt Nam đổi mới, hội nhập ra thế giới, phản ánh chủ trƣơng, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy hợp tác, đầu tƣ, thƣơng mại, khắc họa những n t đặc trƣng của Việt Nam cho cộng đồng quốc tế, giúp nhân dân thế giới và cộng đồng ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài hiểu thêm về Việt Nam. Việc đƣa thông tin về các hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nƣớc, các sự kiện trọng đại của đất nƣớc, các trả lời phỏng vấn, tiếp xúc với báo chí của lãnh đạo cấp cao đƣợc đăng tải trên báo Nhân dân đã góp phần chuyển tải thông điệp về hòa bình, phát triển, mong muốn làm bạn với tất cả các nƣớc của Việt Nam. Trong bối cảnh xu thế hội nhập quốc tế với sự phát triển của loại hình báo điện tử trên Internet diễn ra với tốc độ nhanh chóng và trở thành phƣơng tiện truyền tải thông tin hết sức nhanh chóng và hiệu quả. Vào ngày 21-6-1998, Báo Nhân dân điện tử là nhật báo đầu tiên của Việt Nam lên internet. Lúc mới thành lập, Nhân dân điện tử hiện gồm các ấn phẩm: tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Pháp, tiếng Nga. Nhiều thông tin thời sự trên các lĩnh vực của cuộc sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… đƣợc Nhân Dân điện tử phản ánh kịp thời, chính xác, đã thu hút và trở thành món ăn tinh thần quan trọng của hàng triệu độc giả trong và ngoài nƣớc. Với nội dung chính thống, đa dạng, phong phú, Báo Nhân Dân điện tử trở thành vũ khí sắc b n, tiên phong trong đấu tranh chống diễn biến hòa bình trên mặt trận tƣ tƣởng văn hóa, trở thành kênh thông tin đối ngoại quan trọng, có hiệu quả cao. 2.2.3. Tuyên truyền về đất nước, con người, lịch sử và văn hóa Việt Nam Năm 1998, Báo Nhân dân đã thiết lập ba cơ quan thƣờng trú tại ba thủ đô của các nƣớc: Bắc Kinh (Trung Quốc), Pari (Pháp), Băng Cốc (Thái Lan) chính thức đi vào hoạt động, đánh dấu mốc mới của báo Nhân dân trong quá trình hội nhập báo chí quốc tế. Từ các cơ
15 quan đại diện trƣớc đây và hiện nay, báo Nhân dân đã rút ra những kinh nghiệm quý để tiến tới mở rộng một số cơ quan thƣờng trú ở một số nƣớc khác. Trên thực tế, báo Nhân dân đã tiếp tục duy trì tốt chuyên mục quảng bá du lịch “Việt Nam - Vẻ đẹp tiềm ẩn”. Tuyên truyền kịp thời các chủ trƣơng, chính sách về du lịch, quảng bá các sản phẩm và điểm đến du lịch đến với du khách, đƣợc Tổng cục Du lịch và Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đánh giá cao. Bƣớc vào thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam ngày càng thu hút nhiều ngƣời nƣớc ngoài đến du lịch, công tác, kinh doanh, học tập… cuộc sống tại Việt Nam không chỉ đem lại cho họ những khám phá mới về một vùng đất ở xứ sở nhiệt đới, mà còn hơn thế nữa còn làm cho họ hiểu rõ hơn về văn hóa, phong tục và cốt cách con ngƣời Việt Nam. Do đó, báo Nhân dân đã đăng tải nhiều bài viết của các bạn ngƣời nƣớc ngoài viết cảm nhận về đất nƣớc Việt Nam. 2.2.4. Đấu tranh chống lại âm mưu của các thế lực thù địch Đối với báo Nhân Dân, công tác truyên truyền, đấu tranh phòng, chống luận điệu sai trái của các lực lƣợng thù địch, các tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam là một nhiệm vụ quan trọng của Tòa soạn. Vì thế, trên các ấn phẩm của báo (gồm: Nhân Dân hằng ngày, Nhân Dân điện tử…) đều triển khai tổ chức, biên tập, đăng tải nhiều chuyên luận nghiên cứu, phân tích, bình luận cũng nhƣ những bài phản ánh tình hình thực tiễn cuộc đấu tranh chống diễn biến hòa bình trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Báo Nhân dân đăng nhiều bài bình luận, chuyên luận kịp thời phê phán, đấu tranh với những luận điệu, hành động sai trái của các thế lực thù địch chống phá công cuộc đổi mới đất nƣớc của Ðảng và nhân dân ta, sự nghiệp đoàn kết toàn dân tộc; bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, đƣờng lối, chủ trƣơng của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc. 2.3. Giai đoạn triển khai hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện (2011 đến nay) 2.3.1. Tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước và thành tựu của công cuộc đổi mới Trong giai đoạn này, báo Nhân dân đã chuyển tải nhanh nhất quan điểm, chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc ta và nhấn mạnh những chủ trƣơng, chính sách mới; đánh giá một cách tổng quát, trung thực, khách quan về một vấn đề, sự kiện cụ thể tình hình kinh tế-xã hội đất nƣớc, trong đó nêu rõ những ƣu điểm và thiếu sót, khuyết điểm, phƣơng hƣớng, giải pháp khắc phục. Tuyên truyền chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, thể hiện rõ quan điểm của tờ báo, góp phần quan trọng vào việc định hƣớng dƣ luận xã hội. Trong công cuộc đổi mới đất nƣớc hơn 30 năm
16 qua, báo Nhân Dân tiếp tục phát huy thế mạnh, đề cập kịp thời, toàn diện đời sống chính trị - xã hội của đất nƣớc, góp phần tuyên truyền, cổ động và tổ chức tập thể; góp phần giải đáp những vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn, tổng kết thực tiễn, đúc rút thành lý luận. Bên cạnh đó, báo có những bài xã luận nhân các ngày kỷ niệm lớn, các kỳ họp Ban Chấp hành Trung ƣơng, các kỳ họp Quốc hội, các sự kiện chính trị-xã hội quan trọng, xã luận đầu năm mới,... 2.3.2. Tuyên truyền chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Từ sau Đại hội Đảng lần thứ XI (2011), đất nƣớc Việt Nam bắt đầu bƣớc vào thời kỳ chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, hội nhập sâu rộng, toàn diện. Báo Nhân dân đã thể hiện vai trò kết nối giữa Việt Nam và thế giới, chủ động cung cấp thông tin về Việt Nam cho công chúng quốc tế cũng nhƣ cung cấp thông tin về tình hình thế giới cho công chúng Việt Nam, quảng bá bản sắc của Việt Nam “hòa nhập không hòa tan”, chuyển tải các thông điệp về một đất nƣớc Việt Nam hòa bình, độc lập, tự chủ, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Trên cơ sở những thành tựu ngoại giao đã đạt đƣợc, năm 2011, báo Nhân Dân tiếp tục tuyên truyền đƣờng lối đối ngoại nhất quán Đảng và Nhà nƣớc ta, không ngừng mở rộng quan hệ hợp tác đa phƣơng hoá, trên cơ sở hòa bình, hữu nghị, tôn trọng độc lập, chủ quyền, lợi ích giữa các quốc gia, chủ động và tích cực trong hội nhập quốc tế. 2.3.3. Tuyên truyền về đất nước, con người, lịch sử và văn hóa Việt Nam Với ƣu thế của mình, báo Nhân dân đóng vai trò quan trọng trong nắm bắt thông tin, cung cấp thông tin chính thức tới bạn bè quốc tế, đặc biệt là giới học giả, báo chí và cộng đồng ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài. Bên cạnh đó, cơ quan đại diện của báo cũng đóng vai trò cầu nối, hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch nhằm quảng bá hình ảnh Việt Nam với bạn bè quốc tế. Mạng lƣới phóng viên dày đặc, có mặt ở mọi nơi trên thế giới là một "cầu nối" quan trọng trong việc truyền tải thông tin, kết nối những ngƣời nƣớc ngoài có thiện cảm với Việt Nam và những ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài hƣớng về Tổ quốc. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ này, báo Nhân dân luôn xác định đối tƣợng tuyên truyền, chọn lọc chủ đề thông tin, tuyên truyền để đƣa ra giải pháp nhằm quảng bá hình ảnh quốc gia một cách tốt nhất. Báo Nhân dân đã nỗ lực trong việc tăng cƣờng chất lƣợng công tác tuyên truyền, quảng bá hình ảnh của Việt Nam ra thế giới và đã đạt đƣợc nhiều kết quả.
17 2.3.4. Đấu tranh, phản bác chống lại âm mưu của các thế lực thù địch Do đặc thù của tờ báo chính trị, báo Nhân Dân trực tiếp thực hiện những bài phê phán các quan điểm sai trái, chống diễn biến hòa bình và sự chống phá của các thế lực thù địch, nên mức độ phản hồi, chống phá, đả kích của các thế lực này trên các trang mạng và biểu hiện khác đối với hoạt động thông tin, tuyên truyền trên báo Nhân Dân (tiêu biểu là chuyên mục “Bình luận-Phê phán” đƣợc ra đời từ tháng 6/2012) còn đƣợc BBT báo Nhân Dân coi nhƣ một tiêu chí gián tiếp đặc trƣng đo lƣờng chất lƣợng các ấn phẩm báo Nhân Dân, x t về chất lƣợng tuyên truyền chính trị và nghiệp vụ tuyên truyền của tờ báo. Tiểu kết chương 2: Có thể thấy rằng, việc triển khai công tác đối ngoại của báo Nhân dân đƣợc chia làm 3 giai đoạn với điểm khởi đầu là năm 1986, khi đất nƣớc ta tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện. Trong giai đoạn đầu (1986-1995), cùng với các phƣơng tiện truyền thông khác, báo Nhân dân đã thể hiện vai trò của mình qua phá thế bao vây cấm vận, để bắt đầu thực hiện chính sách đối ngoại độc lập tự chủ, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của tất cả các nƣớc trên thế giới. Giai đoạn 1996-2011 là thời kỳ Việt Nam sẵn sàng hội nhập quốc tế, đặc biệt là kinh tế quốc tế, dần khẳng định uy tín của mình trên trƣờng quốc tế. Từ năm 2011 đến nay là giai đoạn hội nhập một cách sâu rộng, toàn diện trên mọi lĩnh vực. Qua đó cho thấy vai trò của một tờ báo Đảng nhƣ báo Nhân dân trong công tác thông tin đối ngoại đƣợc thể hiện trên nhiều phƣơng diện gồm: Tuyên truyền đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc và thành tựu của công cuộc đổi mới đất nƣớc; Tuyên truyền chính sách đối ngoại; Tuyên truyền về đất nƣớc, con ngƣời, lịch sử và văn hóa; Đấu tranh chống diễn biến hòa bình; Thông tin tuyên truyền quốc tế trong nƣớc. CHƢƠNG 3: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP 3.1. Nhận xét về vai trò của báo Nhân dân trong công tác đối ngoại 3.1.1. Thành tựu 3.1.1.1. Báo Nhân dân đã thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trong việc tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ra thế giới Là cơ quan trung ƣơng của Đảng Cộng sản Việt Nam, tiếng nói của Đảng, Nhà nƣớc và của nhân dân, Báo Nhân Dân luôn chủ động và tích cực thông tin tuyên truyền đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, giáo dục và khoa học công nghệ trong nƣớc, trong khu
18 vực và trên thế giới; thƣờng xuyên cập nhật thông tin về thành tựu đổi mới, chủ trƣơng, chính sách lớn của Đảng, Nhà nƣớc Việt Nam trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nƣớc tới đông đảo quần chúng nhân dân trong nƣớc, cũng nhƣ kiều bào Việt Nam ở nƣớc ngoài một cách nhanh chính xác, khách quan, tin cậy. 3.1.1.2. Báo Nhân dân đã tuyên truyền hiệu quả chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Về tổng thể, báo Nhân Dân đã và đang làm khá tốt công tác thông tin đối ngoại đƣợc Đảng và Nhà nƣớc giao phó, đạt đƣợc nhiều kết quả đáng ghi nhận, góp phần tăng cƣờng sự hợp tác, tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân các nƣớc, làm cho bạn bè thế giới hiểu rõ hơn về công cuộc đổi mới, về đất nƣớc và con ngƣời Việt Nam trên con đƣờng hội nhập và phát triển, nhƣ phản ánh kịp thời chủ trƣơng, chính sách phát triển kinh tế-xã hội và chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nƣớc, những thành tựu phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội và hội nhập quốc tế của Việt Nam, giúp dƣ luận bên ngoài hiểu rõ hơn, đúng hơn về hình ảnh đất nƣớc Việt Nam hoà bình, ổn định, đổi mới, đang phát triển năng động, là điểm đến an toàn và tin cậy của đầu tƣ, du lịch, con ngƣời, lịch sử và nền văn hoá lâu đời hết sức phong phú và giàu bản sắc dân tộc của Việt Nam; góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam, nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên thế giới, củng cố và mở rộng quan hệ hợp tác với các nƣớc và các tổ chức quốc tế, bảo vệ chủ quyền biên giới lãnh thổ, biển và hải đảo, khuyến khích, động viên đồng bào ta ở nƣớc ngoài gắn bó với quê hƣơng. 3.1.1.3. Báo Nhân dân góp phần đấu tranh chống lại các thế lực thù địch, chỗng diễn biến hòa bình, đồng thời giới thiệu vẻ đẹp đất nước, văn hóa và con người Việt Nam Trong suốt thời gian từ năm 1986 đến nay, báo Nhân Dân đã giữ vững đƣợc vị trí ngọn cờ chính trị, tƣ tƣởng của Đảng trên mặt trận báo chí Việt Nam. Ngọn cờ ấy không chỉ thể hiện ở việc định hƣớng tuyên truyền trên các ấn phẩm của báo, trong hoạt động chính trị xã hội của báo mà còn là một cơ quan, một đầu mối đáng tin cậy khi thực hiện công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nƣớc Việt Nam. Cùng với việc tăng cƣờng quảng bá thông tin về đất nƣớc, con ngƣời và sự phát triển của Việt Nam, báo cũng đã đấu tranh chủ động và hiệu quả hơn với những luận điệu xuyên tạc về Việt Nam, nhất là trong những vấn đề nhƣ dân chủ, nhân quyền, tôn giáo, biên giới lãnh thổ, chính sách và những nỗ lực của Việt Nam trong việc phát huy