Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay

1<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Giới thiệu khái quát về luận án<br /> Quản lý quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN là yếu tố quan trọng,<br /> quyết định đến chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường<br /> đại học hiện nay, góp phần vào việc đào tạo đội ngũ giáo viên, giảng<br /> viên GDQP&AN ở nước ta đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của công tác<br /> GDQP&AN cho học sinh, sinh viên trong tình hình mới. Tuy nhiên,<br /> QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN hiện nay vẫn còn nhiều hạn<br /> chế, bất cập cần phải giải quyết. Theo đó, công trình nghiên cứu được<br /> thực hiện nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về QTĐT và QLQTĐT<br /> giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay; đề xuất các biện<br /> pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học có tính khả<br /> thi, hiệu quả cao, góp phần thiết thực trong việc nâng cao chất lượng đào<br /> tạo giáo viên GDQP&AN đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.<br /> 2. Lý do lựa chọn đề tài luận án<br /> Trong giai đoạn hiện nay, trước yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và<br /> bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Đảng ta xác định: “Kiên quyết, kiên trì<br /> đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh<br /> thổ của Tổ quốc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất<br /> nước; bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội”. Để thực<br /> hiện được điều này, Đảng ta xác định tăng cường, tuyên truyền giáo dục tinh<br /> thần yêu nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền,<br /> lợi ích quốc gia và kiến thức quốc phòng, an ninh là một trong những vấn đề<br /> quan trọng hàng đầu. Đồng thời, coi công tác GDQP&AN cho học sinh, sinh<br /> viên ở các trường từ THPT đến đại học vừa là nội dung, nhưng đồng thời<br /> cũng là giải pháp quan trọng hàng đầu.<br /> Để giải quyết có hiệu quả vấn đề trên, Đảng, Nhà nước ta đã và đang<br /> triển khai thực hiện đồng bộ nhiều chủ trương, nhiệm vụ khác nhau, trong<br /> đó xác định đẩy mạnh công tác đào tạo giáo viên, giảng viên GDQP&AN ở<br /> các trường đại học là một trong những vấn đề trọng tâm, có ý nghĩa quan<br /> trọng. Chính vì thế, trong những năm gần đây, Chính phủ đã ban hành nhiều<br /> quyết định khác nhau liên quan đến vấn đề đào tạo giáo viên, giảng viên<br /> GDQP&AN. Cụ thể, gần đây nhất, ngày 12/4/2010, Thủ tướng Chính phủ<br /> đã ban hành Quyết định số 472/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án “Đào tạo giáo<br /> viên GDQP-AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp và trung<br /> cấp nghề giai đoạn 2010 - 2016”; ngày 24/4/2014, Thủ tướng Chính phủ<br /> ban hành Quyết định số 607/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án “Đào tạo giáo viên,<br /> giảng viên GDQP&AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp,<br /> trung cấp nghề, cao đẳng nghề và các cơ sở giáo dục đại học đến năm<br /> 2020” với mục tiêu “Đến năm 2020 bảo đảm đào tạo đáp ứng được 90%<br /> <br /> 2<br /> nhu cầu giáo viên và 70% nhu cầu giảng viên GDQP&AN giảng dạy ở các<br /> trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề, cao đẳng nghề và<br /> các cơ sở giáo dục đại học”.<br /> Thực hiện các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo của Bộ<br /> GD&ĐT, các trường đại học được giao nhiệm vụ đào tạo giáo viên<br /> GDQP&AN đã triển khai đào tạo và xác định việc nâng cao hiệu quả<br /> QLQTĐT giáo viên GDQP&AN là một trong những yếu tố quan trọng góp<br /> phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN, cũng như chất<br /> lượng đào tạo toàn diện của từng nhà trường. Tuy nhiên, từ thực tiễn cho<br /> thấy, chất lượng QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học thời<br /> gian qua vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập và chưa thực sự đáp ứng được với<br /> yêu cầu của thực tiễn. Để nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên<br /> GDQP&AN ở các trường đại học, một trong những vấn đề quan trọng,<br /> mang tính tất yếu khách quan đòi hỏi các nhà trường cần phải coi trọng, đó<br /> là nâng cao chất lượng, hiệu quả QLQTĐT, đồng thời, xác định đây là<br /> hướng đi cơ bản, cần thiết hiện nay. Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả<br /> lựa chọn đề tài: “Quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng<br /> và an ninh ở các trường đại học hiện nay” làm luận án tiến sĩ của mình.<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> 3.1. Mục đích nghiên cứu<br /> Đề xuất các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại<br /> học, góp phần thiết thực vào việc nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên<br /> GDQP&AN ở các trường đại học đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra hiện nay.<br /> 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> - Bổ sung, phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về QTĐT và QLQTĐT giáo<br /> viên GDQP&AN ở các trường đại học.<br /> - Khảo sát, đánh giá thực trạng QTĐT và QLQTĐT giáo viên<br /> GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay.<br /> - Đề xuất các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại<br /> học hiện nay.<br /> - Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi và thử nghiệm các biện pháp<br /> đã đề xuất.<br /> 4. Khách thể, đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu và giả thuyết khoa học<br /> 4.1. Khách thể nghiên cứu<br /> Quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay.<br /> 4.2. Đối tượng nghiên cứu<br /> Quản lý QTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay.<br /> 4.3. Phạm vi nghiên cứu<br /> * Phạm vi về nội dung<br /> Luận án tập trung nghiên cứu những nội dung liên quan đến QTĐT và<br /> QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học ngoài quân đội hiện<br /> nay theo Quyết định số 607/QĐ-TTg ngày 24/4/2014 của Thủ tướng Chính<br /> <br /> 3<br /> phủ với đối tượng đào tạo là sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN hệ dài<br /> hạn, chính quy tập trung thời gian 4 năm.<br /> * Phạm vi về khách thể khảo sát<br /> Luận án thực hiện khảo sát, tọa đàm, trao đổi với các đối tượng là<br /> CBQL, giảng viên, sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN ở 04 trường đại<br /> học ngoài quân đội là: ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, Đại học Vinh,<br /> ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh.<br /> * Phạm vi về thời gian<br /> Các số liệu sử dụng trong luận án được giới hạn chủ yếu từ năm 2012 đến nay.<br /> 4.4. Giả thuyết khoa học<br /> Trong những năm qua, QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường<br /> đại học đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, chất lượng, hiệu<br /> quả QLQTĐT vẫn chưa thích hợp và còn nhiều hạn chế, bất cập nhất định. Nếu<br /> đề xuất được hệ thống biện pháp quản lý phù hợp với xu hướng đổi mới căn<br /> bản, toàn diện GD&ĐT và tính đặc thù của lĩnh vực quốc phòng, an ninh, như:<br /> Giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý các cấp và giảng viên ở các<br /> nhà trường về vị trí, vai trò của việc đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN;<br /> Xây dựng, kế hoạch đào tạo giáo viên GDQP&AN đảm bảo tính khoa học, toàn<br /> diện, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ phát triển các trường theo từng giai đoạn;<br /> Chuẩn hoá đội ngũ CBQL và giảng viên tham gia QTĐT giáo viên GDQP&AN;<br /> Tăng cường chỉ đạo, thực hiện đổi mới chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN<br /> theo hướng tiếp cận năng lực; Chỉ đạo chặt chẽ việc lựa chọn và sử dụng các hình<br /> thức, phương pháp đào tạo giáo viên GDQP&AN theo hướng tích cực, hiện đại;<br /> Hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho QTĐT giáo<br /> viên GDQP&AN, thì sẽ đào tạo được đội ngũ giáo viên GDQP&AN có phẩm chất,<br /> năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.<br /> 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu<br /> 5.1. Phƣơng pháp luận nghiên cứu<br /> * Phương pháp tiếp cận biện chứng<br /> Vận dụng cơ sở lý luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa<br /> Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt<br /> Nam về GD&ĐT và GDQP&AN để nghiên cứu, xem xét quá trình vận động và<br /> phát triển môn học GDQP&AN và đào tạo giáo viên GDQP&AN.<br /> * Phương pháp tiếp cận hệ thống - cấu trúc<br /> Môn học GDQP&AN là một trong các môn học chính khoá trong các<br /> nhà trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Đào tạo giáo viên<br /> GDQP&AN có mối quan hệ chặt chẽ với đào tạo các loại hình giáo viên<br /> khác trong chương trình đào tạo ở các trường đại học hiện nay. QTĐT giáo<br /> viên GDQP&AN là một hệ thống bao gồm nhiều thành tố cùng vận động<br /> trong các mối quan hệ qua lại mật thiết với nhau.<br /> * Phương pháp tiếp cận thực tiễn<br /> Trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, GDQP&AN trong các nhà<br /> trường nhằm khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, trang<br /> <br /> 4<br /> bị cho thế hệ trẻ kiến thức quốc phòng, an ninh, kỹ năng quân sự, an ninh<br /> cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng củng cố nền quốc phòng toàn<br /> dân, sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quân sự bảo vệ Tổ quốc.<br /> 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> * Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết, bao gồm các phương pháp:<br /> phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát, hệ thống hoá các vấn đề qua<br /> nghiên cứu hệ thống tài liệu lý luận, chuyên khảo, các bài báo khoa học<br /> thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài.<br /> * Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn, bao gồm các phương pháp:<br /> Tổng kết kinh nghiệm, điều tra, tọa đàm, trao đổi, quan sát và nghiên cứu các<br /> sản phẩm hoạt động, khảo nghiệm, thử nghiệm.<br /> * Phương pháp hỗ trợ: Sử dụng phương pháp toán thống kê được dùng<br /> trong khoa học giáo dục để xử lý các số liệu điều tra.<br /> 6. Những đóng góp mới của luận án<br /> - Xây dựng được cơ sở lý luận về QTĐT và QLQTĐT giáo viên<br /> GDQP&AN ở các trường đại học.<br /> - Trên cơ sở kết quả khảo sát, đã đánh giá, phân tích làm sáng tỏ thực trạng, đồng<br /> thời xác định được các nguyên nhân của ưu điểm, hạn chế của QTĐT và QLQTĐT<br /> giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay.<br /> - Đề xuất được các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở<br /> các trường đại học đảm bảo tính thiết thực, khả thi cao, góp phần nâng<br /> cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện<br /> nay đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn đặt ra.<br /> 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án<br /> 7.1. Ý nghĩa lý luận<br /> Luận án bổ sung, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về QTĐT và<br /> QLQTĐT, nhất là những vấn đề lý luận về QLQTĐT giáo viên<br /> GDQP&AN ở các trường đại học. Luận án đã đề xuất được những biện<br /> pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay có<br /> tính thiết thực, khả thi cao.<br /> 7.2. Ý nghĩa thực tiễn<br /> Kết quả nghiên cứu của luận án, có thể làm tài liệu tham khảo và vận dụng<br /> ngay vào trong thực tiễn QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường<br /> đại học hiện nay. Trên cơ sở đó, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên<br /> GDQP&AN ở nước ta đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn công tác GDQP&AN<br /> cho học sinh, sinh viên đã và đang đặt ra hiện nay.<br /> 8. Kết cấu của luận án<br /> Kết cấu của luận án gồm: Phần mở đầu; tổng quan tình hình nghiên<br /> cứu có liên quan đến đề tài; 4 chương, kết luận và kiến nghị; danh mục công<br /> trình khoa học của tác giả; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.<br /> <br /> 5<br /> TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI<br /> “QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC<br /> PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC HIỆN NAY”<br /> 1.1. Những công trình nghiên cứu về giáo dục quốc phòng và an ninh<br /> Trên thế giới có các công trình như: “Giáo dục quốc phòng ở Mỹ” của tác<br /> giả Ngụy Nhạc Giang;“Giáo dục quốc phòng một số nước” của tác giả Đức<br /> Giang và Quốc Ân; Giáo dục quốc phòng trong các nhà trường ở Trung<br /> Quốc” của tác giả Nguyễn Nghĩa; “ u hướng y dựng quốc phòng c a một<br /> số nước trên thế giới hiện nay T ng h p qua tài liệu nước ngoài ” của tác<br /> giả Trung Hòa… Nhìn chung, những công trình này chủ yếu đề cập đến các<br /> quan điểm, mục đích, cách thức tổ chức hoạt động giáo dục quốc phòng ở<br /> một số quốc gia trên thế giới như: Mỹ, Trung Quốc, Nhật bản,<br /> Singapore…<br /> Ở nước ta, năm 1988, tác giả Lê Đức Anh có bài viết “Đ i mới tư duy<br /> qu n sự, kiên trì chấp hành và vận dụng sáng tạo đường lối qu n sự c a Đảng”.<br /> Đi sâu nghiên cứu GDQP&AN trong các trường đại học, cao đẳng ở nước<br /> ta hiện nay, tác giả Nguyễn Minh Hiền có bài viết “Giáo dục quốc phòng<br /> - an ninh cho học sinh, sinh viên - Một nội dung quan trọng c a giáo dục,<br /> đào tạo trong thời kỳ mới”. Năm 2006, tập thể tác giả Lê Văn Yên, Nguyễn<br /> Tế Nhị, Nguyễn Thế Vỵ đã sưu tầm, biên tập cuốn sách “Tăng cường công<br /> tác giáo dục quốc phòng - an ninh trong giai đoạn hiện nay”. Năm 2013,<br /> khi nghiên cứu về các giải pháp nâng cao chất lượng GDQP&AN cho học<br /> sinh, sinh viên hiện nay, tác giả Nguyễn Thiện Minh có bài viết “Đẩy mạnh<br /> công tác giáo dục quốc phòng - an ninh cho học sinh, sinh viên trong tình<br /> hình mới”. Năm 2015, tác giả Trần Danh Lực có bài viết “Giải pháp n ng<br /> cao chất lư ng giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên ở Đại học<br /> Quốc gia Hà Nội”… Nhìn chung, các công trình này đều khẳng định<br /> GDQP&AN thuộc nội dung của nền giáo dục quốc gia, là nội dung cơ bản trong<br /> xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, có ý nghĩa quan trọng trong<br /> chiến lược đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa. Một số bài viết đã khái quát<br /> được thực trạng và chất lượng GDQP&AN hiện nay, trên cơ sở đó, chỉ ra được<br /> những phương hướng, giải pháp, yêu cầu để nâng cao chất lượng GDQP&AN cho<br /> từng đối tượng, ở từng phạm vi nhất định.<br /> 2. Những công trình nghiên cứu về đào tạo, quản lý quá trình đào<br /> tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh<br /> Trên thế giới, tiêu biểu có các công trình “Những quan điểm<br /> phương pháp luận về y dựng học thuyết giáo dục qu n sự ở Nga”<br /> của tác giả V.P.Êrêmin; cuốn sách “Các vấn đề<br /> hội c a giáo dục<br /> qu n sự” của 2 tác giả là E.G.Vapilin và Muliava; bài viết “Giáo dục<br /> quốc phòng trong các nhà trường ở Trung Quốc” của tác giả Nguyễn<br /> <br />