Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Vĩnh Phúc

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là trên cơ sở lý luận về thưc hiện chính sách thu hút FDIvà đánh giá thực trạng thựchiện các chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện tốt chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân trong những năm tiếp theo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Vĩnh Phúc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN ĐỨC THÀNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI Ở TỈNH VĨNH PHÚC Chuyên ngành: Chính sách công Mã số: 8.34.04.02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2018
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Thị Hồng Hải Phản biện 1: PGS. TS. Lương Thanh Cường Phản biện 2: PGS. TS. Phạm Thái Quốc Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: Phòng họp D, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Số: 77- Đường Nguyễn Chí Thanh- Quận: Đống Đa- TP: Hà Nội Thời gian: vào hồi 9 giờ 00 ngày 25 tháng 5 năm 2018 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia.
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ở mỗi quốc gia, chính sách thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) là một trong những nội dung quan trọng của kinh tế đối ngoại góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Ở Việt Nam, chính sách thu hút FDI là một trong những dấu ấn đậm nét của chính sách đổi mới kinh tế, thể hiện quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về cơ chế mở cửa và hội nhập quốc tế. Tỉnh Vĩnh Phúc được tái lập từ ngày 01/01/1997. Là tỉnh thuộc vùng đồng bằng Bắc Bộ, nằm trong 3 vùng quy hoạch: Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Vùng Đồng bằng sông Hồng và Vùng Thủ đô. Với khởi điểm là một tỉnh nghèo, thuần nông, cơ cấu kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, chiếm 53,2%, công nghiệp chỉ chiếm 13%, thu ngân sách chỉ khoảng 100 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người 144 USD. Do vậy, Vĩnh Phúc có nhu cầu rất lớn về nguồn vốn để thực hiện CNH, HĐH trên địa bàn. Với chủ trương phát triển công nghiệp làm nền tảng, thu hút vốn FDI và doanh nghiệp dân doanh là động lực quan trọng trong phát triển kinh tế, trên cơ sở chính sách thu hút đầu tư cởi mở thông thoáng của Việt Nam và sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo chính sách đó của tỉnh Vĩnh Phúc, sau 20 năm tái lập, bằng sự nỗ lực phấn đấu của toàn Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh, bằng các cơ chế, chính sách ưu tiên phát triển công nghiệp, Vĩnh Phúc đã đạt được những kết quả quan trọng, trở thành một tỉnh thu hút đầu tư trực tiếp của nước ngoài với lượng lớn và đã mang lại hiệu quả tích cực. Tỉnh đã có những hướng đi mang tính đột phá để trở thành “điểm sáng” của cả nước về thu hút đầu tư. Toàn tỉnh hiện có 231 dự án FDI với số vốn đăng ký 3,56 tỷ USD. Từ chỗ chỉ có một khu công nghiệp với quy mô 50 ha, đến nay tỉnh có 11 khu đã được thành lập với diện tích 1
2,3 nghìn ha. Một số doanh nghiệp lớn vào đầu tư và sản xuất ra những sản phẩm chủ lực, tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động, đóng góp chủ yếu cho ngân sách và gia tăng xuất khẩu cho tỉnh như: Toyota, Honda, Piaggio, Deawoo bus, Tập đoàn Prime... Mặc dù thu hút FDI của tỉnh Vĩnh Phúc trong thời gian qua đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên các dự án FDI đa phần nhỏ lẻ, thiếu bền vững và chủ yếu là các doanh nghiệp vệ tinh. Do đó trước yêu công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, đòi hỏi tỉnh Vĩnh Phúc cần thực hiện tốt hơn nữa các chính sách thu hút FDI để FDI có tác dụng mạnh hơn đến phát triển kinh tế - xã hội theo hướng bền vững cả về kinh tế, xã hội và môi trường, góp phần thực hiện mục tiêu phấn đấu trở thành thành phố Vĩnh Phúc vào những năm 20 của thế kỷ XXI và thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi về thăm Vĩnh Phúc, đó là “phải làm cho Vĩnh Phúc trở thành một trong những tỉnh giàu có, phồn vinh nhất ở miền Bắc nước ta”. Xuất phát từ lý do trên, học viên chọn đề tài “Thực hiện chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Vĩnh Phúc” làm đề tài luận văn cao học chuyên ngành Chính sách công của mình, với hy vọng có những đóng góp nhất định để hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của việc thực thi chính sách thu hút FDI góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Vĩnh Phúc. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 2.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về Chính sách công Nguyễn Hữu Hải (2002)“Giáo trình hoạch định và phân tích chính sách công”, NXB Thống kê, Hà Nội. Cuốn sách đã đề cập đến chính sách công dưới góc độ chung nhất, bao gồm các vấn đề như: nhận thức về chính sách công; hoạch định chính sách công; tổ chức thực thi chính sách công; phân tích chính sách công. 2
Nguyễn Hữu Hải (2014), “Chính sách công - Những vấn đề cơ bản”, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách cung cấp những kiến thức lý luận chung nhất về chính sách công như: quá trình phát triển khoa học chính sách; đặc điểm, vai trò và phân loại chính sách công; cấu trúc nội dung và chu trình chính sách công; nguyên tắc, căn cứ, các bước và phương pháp, công cụ hoạch định chính sách công; yêu cầu, các hình thức, phương pháp tổ chức thực thi chính sách công và phân cấp quản lý chính sách công; nguyên tắc, tiêu chí, quy trình, nội dung và phương pháp phân tích chính sách công; nội dung đánh giá chính sách công; tổ chức công tác phân tích, đánh giá chính sách công. Đặc biệt tác giả còn chú trọng đến việc vận dụng những kiến thức cơ bản đã học vào thực tiễn đánh giá chính sách công. Cuốn sách là một tài liệu tham khảo quan trọng của luận văn, cung cấp một cách hệ thống những kiến thức cơ bản về chính sách công, vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn đánh giá chính sách công, góp phần hoàn thiện công tác hoạch định và thực thi chính sách công trong quản lý nhà nước. 2.2. Nhóm các công trình nghiên cứu về đầu tư FDI Mai Ngọc Cường (2000), Hoàn thiện chính sách và tổ chức thu hút FDI ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Trong nghiên cứu này tác giả đã phân tích những chính sách trong nước có tác động mạnh đến quá trình thu hút FDI, cũng như đề xuất các biện pháp thu hút FDI. Theo tác giả cần tiếp tục nghiên cứu và triển khai thực hiện phân cấp việc cấp phép đầu tư, giải quyết những vấn đề sở hữu, sử dụng đất đai, những ưu đãi và khuyến khích về tài chính, về chính sách tiền lương của người lao động làm việc trong các doanh nghiệp có vốn FDI. Tuy nhiên những đề xuất này đã được giải quyết phần lớn trong Luật Đầu tư nước ngoài năm 2000, Luật Đất đai năm 2003... 3
Phùng Xuân Nhạ, (2013), FDI tại Việt Nam: lý luận và thực tiễn, NXB Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội. Cuốn sách đã đề cập tới khái niệm, hình thức FDI, nhiều lý thuyết luận giải về nguyên nhân hình thành FDI, bao gồm các lý thuyết truyền thống và các lý thuyết mới về quốc tế hóa sản xuất, phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới FDI, các chính sách, biện pháp thu hút FDI tại Việt Nam. Trong cuốn sách, tác giả tập trung phân tích các luận cứ khoa học và làm rõ tác động của các chính sách cũng như kết quả hoạt động FDI ở Việt Nam trong hơn 20 năm qua, từ đó đưa ra một số gợi ý điều chỉnh chính sách, biện pháp điều tiết các hoạt động thu hút và sử dụng nguồn vốn FDI ở Việt Nam. Nguyễn Văn Tuấn, (2005), FDI với phát triển kinh tế ở Việt Nam, NXB Tư pháp, Hà Nội. Đây là một đề tài nghiên cứu có phạm vi rộng về lịch sử hình thành, phát triển của hoạt động FDI, trên cơ sở đó tác giả cũng đưa ra một số giải pháp nhằm huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn FDI đối với kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, ở đề tài này tác giả chỉ tập trung nghiên cứu, phân tích về vai trò của FDI đối với phát triển kinh tế Việt Nam chứ không đề cập đến việc tổ chức thực thi chính sách thu hút FDI ở các địa phương. Trần Xuân Tùng (2005), FDI ở Việt Nam, thực trạng và giải pháp, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trong tác phẩm này, tác giả đã phân tích vai trò, vị trí khách quan của FDI đối với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, nêu bật những thành công cũng như những hạn chế chủ yếu trong việc thu hút và sử dụng nguồn vốn FDI trong tình hình hiện nay; trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm thúc đẩy thu hút mạnh hơn và sử dụng có hiệu quả hơn nguồn ngoại lực quan trọng này. 4
Nhìn chung các công trình trên đã mang lại những kiến thức lý luận cơ bản về FDI; làm rõ tác động của nguồn vốn FDI tới nền kinh tế Việt Nam hiện nay, từ đó đưa ra những đề xuất, giải pháp thực tiễn mang tính dài hạn. Tuy nhiên, nhận thấy chưa có công trình nghiên cứu sâu về thực hiện chính sách thu hút FDI tại Việt Nam nói chung và tại tỉnh Vĩnh Phúc. Đồng thời, hiện nay cả nước đang đẩy mạnh thực hiện công cuộc CNH, HĐH, xây dựng “Chính phủ hành động, kiến tạo, liêm chính, phục vụ phát triển, phục vụ nhân dân”, thì vấn đề thu hút FDI càng cần được quan tâm hơn. Do vậy, việc nghiên cứu một cách có hệ thống về thực hiện chính sách thu hút FDI tại tỉnh Vĩnh Phúc là hết sức cần thiết nhằm bổ sung các giải pháp thúc đẩy thu hút đầu tư từ các quốc gia khác trên thế giới. Và đó là lý do để học viên lựa chọn chủ đề nói trên làm đề tài luận văn của mình. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích: Trên cơ sở lý luận về thưc hiện chính sách thu hút FDIvà đánh giá thực trạng thựchiện các chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện tốt chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân trong những năm tiếp theo. 3.2. Nhiệm vụ: Xuất phát từ mục đích nghiên cứu, luận văn đề ra các nhiệm vụ nghiên cứu sau: - Hệ thống hóa và phân tích cơ sở lý luận về thực hiện chính sách thu hút FDI. Tập trung những khái niệm và tiêu chí đánh giá, những yếu tố ảnh hưởng, các bước trong quá trình thực hiện chính sách thu hút FDI. Qua đó xây dựng khung lý thuyết về thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc. 5
- Phân tích thực trạng, đánh giá ưu điểm và hạn chế, chỉ ra nguyên nhân của ưu điểm và hạn chế trong thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc. - Đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc trong những năm tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động thực hiện các chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: - Về không gian: Luận văn nghiên cứu việc thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc. - Về thời gian: Phân tích, đánh giá việc thực hiện các chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc từ khi tái lập tỉnh năm 1997 đến nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng, Nhà nước về thu hút FDI, các lý thuyết về thực thi chính sách công. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, học viên kết hợp sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Phương pháp nghiên cứu tài liệu được thực hiện nhằm thu thập thông tin, hệ thống các khái niệm và luận điểm, cơ sở lý thuyết liên quan đến chất thu hút FDI, các tài liệu của các tác giả trong và ngoài nước. Luận văn cũng nghiên cứu tài liệu là các văn bản pháp luật, văn bản quy phạm pháp luật như 6
Luật, Nghị quyết, Nghị định, Quyết định, Thông tư, Chỉ thị, Hướng dẫn…của các cơ quan Đảng và Nhà nước để làm căn cứ pháp lý cho việc phân tích các khái niệm liên quan đến đề tài. Đồng thời, để làm cơ sở thực tiễn cho việc phân tích thực trạng thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc, luận văn cũng sử dụng các tài liệu: Báo cáo thống kê tình hình thu hút FDI của tỉnh Vĩnh Phúc hàng năm; quá trình hình thành, phát triển, điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của tỉnh Vĩnh Phúc … để phân tích, đánh giá tình hình chung về địa bàn và đối tượng nghiên cứu. - Phương pháp chuyên gia: Phương pháp này giúp cho luận văn thu thập được những nhận định sát thực, các ý kiến đóng góp phù hợp với thực tiễn. Luận văn áp dụng phương pháp này trên cơ sở phỏng vấn, đối thoại, trao đổi với các cán bộ, công chức làm việc trong cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể của tỉnh Vĩnh Phúc, những người làm công tác chuyên môn lâu năm, có nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong thu hút FDI. Nội dung phỏng vấn về thực hiện chính sách thu hút FDI, các yếu tố ảnh hưởng đến thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc. - Phương pháp điều tra xã hội học: Đây là phương pháp điều tra bằng bảng hỏi thu thập thông tin để đo lường, đánh giá việc thực hiện chính sách thu hút FDI dựa trên cơ sở phát phiếu khảo sát để người dân đánh giá, công chứctự đánh giá và lãnh đạo quản lý đánh giá. Tổng số phiếu phát ra là 137. Nội dung phiếu khảo sát được thiết kế phù hợp với việc thu thập thông tin từ ba nhóm đối tượng: Lãnh đạo, quản lý; công chức tại các sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Ngoại vụ, Ban Quản lý các Khu công nghiệp, Văn phòng UBND tỉnh…; công dân, tổ chức. Cụ thể như sau: 7
+ Lãnh đạo/quản lý: 30 phiếu hỏi đã được gửi đến cho các đối tượng trên tại các Sở, ban,ngành nhằm thu thập thông tin về quá trình thực hiện và kết quả thực hiện chính sách thu hút FDI. + Công chức: 70 phiếu hỏi được phát cho công chứcmột số Sở, ban, ngành ở các vị trí khác nhau nhằm thu thập thông tin vềvề chất lượng và kết quả thực hiện chính sách thu hút đầu tư nước ngoài đối với phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. + Công dân, tổ chức: tác giả phát phiếu khảo sát đối với 16 doanh nghiệp nước ngoài và 21 doanh nghiệp trong nước ở các KCN trong địa bàn nhằm thu thập ý kiến đánh giá về kết quả thu hút FDI trong việc giải quyết việc làm, nâng cao đời sống vật chất cho người dân. Đối với đối tượng là công dân, tác giả đã sử dụng phương pháp khảo sát điều tra online để đạt được hiệu quả tối đa, nhanh chóng và đã thu về được 553 câu trả lời. Các bước tiến hành điều tra gồm: chuẩn bị và xây dựng mẫu phiếu điều tra, in sẵn các câu hỏi có liên quan đến luận văn; xác định đối tượng điều travà phát phiếu điều tra; tổng hợp ý kiến làm cơ sở cho việc phân tích, đánh giá việc thực hiện chính sách thu hút FDI.. Thời gian thực hiện: quý 3/2017. Số liệu qua điều tra được thu thập, xử lý tổng hợp ra kết quả bằng cách thống kê số lượng các yếu tố ảnh hưởng, số lượng lựa chọn mức độ các yếu tố ảnh hưởng, các biện pháp tác động làm căn cứ tính tỷ lệ % để làm rõ vấn đề nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần hệ thống hóa, bổ sung và làm sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận, tạo cơ sở khoa học cho vấn đề nghiên cứu thực hiện chính sách thu hút FDI. 8
6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn cung cấp cơ sở dữ liệu về công tác thực hiện chính sách thu hút đầu tư nước ngoàithông qua việc đánh giá thực trạng tại tỉnh Vĩnh Phúc. Đồng thời các giải pháp được đề xuất trong luận văn có giá trị tham khảo cho các nhà lãnh đạo và cơ quan quản lý có thẩm quyền tham khảo xây dựng chính sách và kế hoạch thực hiện nhằm nâng cao chất lượng thu hút FDI góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Vĩnh Phúc những năm tới. Đồng thời, luận văn là tài liệu tham khảo cho những cán bộ và học viên quan tâm đến việc triển khai thực hiện chính sách thu hút FDI tại địa phương. 7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn được cấu trúc gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về thu hút FDI. Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc. Chương 3: Quan điểm, phương hướng và giải pháp hoàn thiện việc thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc. 9
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ THU HÚT FDI 1.1. Chính sách thu hút FDI 1.1.1. FDI * Khái niệm FDI FDI là việc nhà đầu tư nước ngoài đưa vốn bằng tiền hay tài sản khác vào nước nhận đầu tư để trực tiếp quản lý, điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh nhằm mục tiêu lợi nhuận. * Đặc điểm của FDI - FDI gắn với hoạt động sản xuất kinh doanh trực tiếp. - Chủ thể của FDI là các chủ thể tư nhân, mục tiêu đầu tư là lợi nhuận cao, - FDI thường sử dụng công nghệ khác biệt nhằm tận dụng lợi thế trong phân công lao động quốc tế - Nguồn vốn FDI là vốn đầu tư phát triển dài hạn, trực tiếp từ bên ngoài * Phân loại các hình thức FDI: + Theo bản chất đầu tư: - Đầu tư mới (Greenfield Investment (GI)) - Mua lại và sáp nhập (Cross-border Merger and Acquisition (M&A)) - Đầu tư BI (Brownfield Investment). + Theo mức độ tham gia của nhà đầu tư: - Hợp đồng hợp tác kinh doanh; Doanh nghiệp liên doanh; Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài - Hình thức BOT, BTO, BT, PPP 10
1.1.2. Chính sách thu hút FDI * Khái niệm Chính sách thu hút FDI bao gồm một hệ thống các quyết định thích hợp mà Nhà nước áp dụng, để điều chỉnh các hoạt động thu hút và sử dụng FDI vào các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc gia trong một thời kỳ nhất định, nhằm đạt được mục tiêu kinh tế vĩ mô đã định trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia đó. * Mục tiêu và nội dung của chính sách thu hút FDI a) Mục tiêu: Mục tiêu của chính sách thu hút FDI là thu hút vốn, công nghệ, kinh nghiệm quản lý của nước ngoài để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, khai thác có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, tạo việc làm cho người lao động và mở rộng xuất khẩu. b) Nội dung: Nội dung của chính sách thu hút FDI bao gồm: Chính sách đảm bảo đầu tư, chính sách cơ cấu đầu tư, chính sách tài chính và các công cụ khuyến khích tài chính, chính sách tiền tệ và vốn liên quan đến đầu tư nước ngoài, chính sách đất đai, chính sách lao động, chính sách về môi trường đầu tư và các biện pháp thu hút đầu tư khác. 1.2. Thực hiện chính sách thu hút FDI 1.2.1. Khái niệm Chính sách thu hút đầu đầu tư nước ngoài là một trong những chính sách kinh tế đối ngoại của Nhà nước. Do vậy, thực hiện chính sách thu hút FDI là quá trình đưa các chính sách thu hút FDI vào thực tiễn đời sống xã hội nhằm thu hút nguồn vốn FDI phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia nói chung và của từng địa phương nói riêng. 11
1.2.2. Sự cần thiết phải thực hiện chính sách thu hút FDI - Thực hiện chính sách thu hút FDI giúp Nhà nước giải quyết có hiệu quả những khó khăn về vốn cho công nghiệp hoá. Thứ hai, thực hiện chính sách thu hút FDI giúp nâng cao trình độ khoa học công nghệ. Thứ ba, thực hiện chính sách thu hút FDI giúp giải quyết vấn đề lao động và việc làm. Thứ tư, thực hiện chính sách thu hút FDI giúp tạo lập một hệ thống thị trường phù hợp với yêu cầu của một nền sản xuất công nghiệp hoá, tiếp cận và mở rộng được thị trường mới, tăng cường quan hệ hợp tác kinh tế… 1.2.3. Chủ thể thực hiện chính sách thu hút FDI - Chủ thể tổ chức triển khai thực hiện: là các cơ quan trong bộ máy nhà nước. - Chủ thể tham gia phối hợp thực hiện chính sách: Các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương trong đó nòng cốt là các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Uỷ ban nhân dân các cấp và các cơ quan chuyên môn của Uỷ ban nhân dân các cấp. - Đối tượng mục tiêu và đối tượng thụ hưởng chính sách: Đối tượng mục tiêu hay đối tượng mà chính sách thu hút FDI tác động tới bao gồm cả cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân trong xã hội và cả những người thụ hưởng lợi ích trực tiếp của chính sách và những đối tượng không thụ hưởng lợi ích trực tiếp từ chính sách. Đối tượng thụ hưởng chính sách chính là sự phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh. 1.2.4. Quy trình thực hiện chính sách thu hút FDI Bước 1: Ban hành văn bản, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Bước2: Phổ biến, tuyên truyền chính sách 12
Bước 3: Phân công phối hợp thực hiện chính sách Bước 4: Tổ chức thực hiện các nội dung chính sách Bước 5: Đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách Bước 6: Đánh giá, tổng kết rút kinh nghiệm 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách thu hút FDI ở địa phương 1.3.1. Sự hoàn thiện của hệ thống pháp luật 1.3.2. Tổ chức bộ máy và năng lực thực thi của cán bộ, công chức 1.3.3. Môi trường thực thi chính sách thu hút FDI 1.3.4. Nhận thức xã hội và sự đồng tình, ủng hộ của người dân 13
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH THU HÚT FDI Ở TỈNH VĨNH PHÚC 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ở tỉnh Vĩnh Phúc và ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách thu hút FDI trên địa bàn tỉnh 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Vĩnh Phúc từ khi tái lập tỉnh đến nay. 2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên Vĩnh Phúc là tỉnh thuộc đồng bằng châu thổ sông Hồng, cửa ngõ Tây Bắc của thủ đô Hà Nội và là một trong 8 tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Vĩnh Phúc nằm trên Quốc lộ số 2, đường sắt Hà Nội – Lào Cai và đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai – Vân Nam (Trung Quốc), là cầu nối giữa vùng Trung du miền núi phía Bắc với Thủ đô Hà Nội; liền kề cảng hàng không quốc tế Nội Bài, qua đường quốc lộ số 5 thông với cảng Hải Phòng và đường 18 thông với cảng nước sâu Cái Lân. Vĩnh Phúc là tỉnh có địa hình đa dạng thấp dần từ Đông Bắc xuống Tây Nam với ba vùng sinh thái rõ rệt là đồng bằng, trung du, miền núi. Những lợi thế về vị trí địa lý kinh tế đã đưa tỉnh Vĩnh Phúc trở thành một bộ phận cấu thành của vành đai phát triển công nghiệp các tỉnh phía Bắc Việt Nam. 2.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội Sau 20 năm tái lập tỉnh, kinh tế của tỉnh đã có sự thay đổi mạnh mẽ, tốc độ tăng trưởng kinh tế qua các giai đoạn luôn đạt ở mức cao; đặc biệt có năm tăng trưởng kinh tế đạt trên 20% đã góp phần đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh. 14
Bình quân giai đoạn 1997-2016, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) đạt 15,37%/năm, trong đó: ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản tăng 5,67%/năm; ngành công nghiệp – xây dựng tăng 23,89%/năm và ngành dịch vụ tăng 10,39%/năm. Quy mô giá trị tăng thêm theo giá hiện hành tăng 39,5 lần từ 1,96 nghìn tỷ đồng năm 1997 lên 77,2 nghìn tỷ đồng năm 2016. Giá trị GRDP bình quân đầu người (theo giá hiện hành) liên tục tăng, năm 1997 mới chỉ đạt 2,18 triệu đồng/người (tương đương khoảng 180 USD/người), đến năm 2007 đã cao hơn so mức bình quân của vùng đồng bằng sông Hồng và mức bình quân cả nước, đến năm 2016 đạt 72,3 triệu đồng/người/năm (tương đương khoảng 3.200 USD). Cơ cấu kinh tế của tỉnh chuyển dịch khá nhanh, tỷ trọng công nghiệp và xây dựng tăng 43,5 điểm (%) từ 18,4% năm 1997 lên 61,97% vào năm 2016; khu vực dịch vụ có xu hướng giảm từ 36,5% xuống còn 27,78% và tỷ trọng ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản giảm liên tục rất nhanh từ 45,1% năm 1997 xuống còn 10,25% năm 2016. 2.1.2. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến việc thực thi chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc 2.1.2.1. Thuận lợi Vĩnh Phúc có nhiều thuận lợi trong việc thực thi chính sách thu hút FDI đó là lợi thế về vị trí địa lý nằm trong vùng phát triển của đồng bằng sông Hồng sát trục tam giác kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh; có các đầu mối giao thông quan trọng, hệ thống hạ tầng kinh tế kỹ thuật khá phát triển gồm hệ thống đường bộ, đường sắt, đường sông; có quỹ đất phù hợp với phát triển các khu, cụm công nghiệp; có nguồn lao động trẻ dồi dào có văn hoá có thể đào tạo nâng cao chuyên môn vốn khả năng tiếp thu khoa học công nghệ. 15
Bên cạnh đó là sự quan tâm của Chính phủ đối với quá trình phát triển toàn diện của tỉnh Vĩnh Phúc. Sự quyết tâm cao độ thể hiện ở các giải pháp, chính sách phù hợp của Đảng bộ và Chính quyền tỉnh đối với sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh. 2.1.2.2. Khó khăn Bên cạnh những thuận lợi về điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội, Vĩnh Phúc còn có nhiều khó khăn trong thực thi chính sách thu hút FDI như đa số dân cư sống ở nông thôn (chiếm 77,05%), làm nông nghiệp, có thu nhập thấp nên tích luỹ thấp; đội ngũ cán bộ còn yếu và thiếu; nguồn lao động chưa qua đào tạo nên chất lượng thấp, chưa có tác phong công nghiệp; tài nguyên khoáng sản nghèo, các sản phẩm nông, lâm nghiệp, thuỷ sản chưa được sản xuất tập trung với chất lượng cao nên chưa tạo thuận lợi cho công nghiệp chế biến phát triển; kết cấu hạ tầng đã phát triển song chưa đồng bộ vẫn cần tiếp tục hoàn thiện nâng cấp, áp lực giải quyết việc làm có xu hướng gia tăng cùng những bức xúc về xã hội đối với bộ phận dân cư trong diện bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp để phát triển các khu, CCN và kết cấu hạ tầng giao thông. Bộ máy chính quyền địa phương nhiều nơi còn cồng kềnh gây khó khăn trong việc phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc thực thi chính sách thu hút FDI. 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay 2.2.1. Ban hành văn bản, kế hoạch hướng dẫn triển khai thực hiện Chính sách thu hút FDI. Công tác ban hành văn bản, lập kế hoạch hướng dẫn triển khai thực hiện chính sách thu hút FDI đã được tỉnh Vĩnh Phúc đặc biệt 16
quan tâm và thực hiện nghiêm túc. Bên cạnh việc ban hành các văn bản, kế hoạch hướng dẫn thực hiện đầy đủ các chính sách thu hút FDI của Trung ương, tỉnh Vĩnh Phúc còn ban hành và thực hiện nhiều chính sách ưu đãi, thu hút đầu tư. Song song với việc ban hành các chính sách, kế hoạch hướng dẫn thực hiện, tỉnh Vĩnh Phúc còn tập trung đưa ra các biện pháp khác nhau để thu hút FDI. 2.2.2. Công tác tuyên truyền, phổ biến về Chính sách thu hút FDI. Trong quá trình thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc, công tác tuyên truyền, phổ biến về các chính sách này đã được các ngành, các địa phương trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc quan tâm thực hiện. 2.2.3. Phân công, phối hợp thực hiện Chính sách thu hút FDI Để các chính sách thu hút đầu tư FDI của tỉnh Vĩnh Phúc được tổ chức triển khai đúng kế hoạch, theo đúng những mục tiêu và nội dung đã đề ra và đạt được kết quả như mong đợi thì các cơ quan, đơn vị cần phải có sự phân công, phối hợp chức năng, nhiệm vụ một cách rõ ràng và hợp lý. 2.2.4. Tổ chức thực hiện các nội dung chính sách thu hút FDI. Việc tổ chức thực hiện các nội dung chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc đã được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo đúng quy định của Pháp luật. 2.2.5. Kiểm tra, giám sát thực hiện Chính sách thu hút FDI Công tác kiểm tra, giám sát thực hiện Chính sách thu hút FDI được tỉnh Vĩnh Phúc rất chú trọng. 2.3. Kết quả thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc Bằng việc ban hành những chính sách phù hợp và những kế hoạch hướng dẫn cụ thể, rõ ràng trong thu hút đầu tư nói chung và thu hút FDI nói riêng, trong những năm qua môi trường đầu tư và kinh doanh của tỉnh thường xuyên được cải thiện và được các nhà đầu tư đánh giá cao, nhiều năm liền Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp 17
tỉnh (CPI) của Vĩnh Phúc nằm trong top đầu của cả nước. Kết quả thu hút đầu tư của tỉnh tăng cao, năm 1998 toàn tỉnh chỉ có 8 dự án FDI đến nay đã thu hút được 227 dự án FDI với số vốn đăng ký 3,4 tỷ USD, trong đó có 55% dự án đang hoạt động sản xuất kinh doanh. Luỹ kế hết năm 2016, tỉnh thu hút được 227 dự án FDI đến từ 16 quốc gia và vùng lãnh thổ với số vốn đăng ký 3,4 tỷ USD. 2.4. Nhận xét, đánh giá chung về thực hiện chính sách thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc 2.4.1. Ưu điểm Các chính sách thu hút đầu tư FDI đã được tập trung triển khai và mang lại hiệu quả nhất định, đáp ứng được mục tiêu đã đề ra. Các chính sách thu hút FDI đã được thực hiện trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền và địa phương trong công tác triển khai thực thi chính sách. Các chính sách đã nhận được sự đồng thuận không của các cấp chính quyền mà còn nhận được sự hưởng ứng, đồng tình của người dân. 2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế 2.4.2.1. Hạn chế Thứ nhất, việc lập kế hoạch thực hiện chính sách ở một số cơ quan, đơn vị còn mang tính hình thức, việc xây dựng kế hoạch còn chậm, chưa chủ động. Thứ hai, công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách, mục đích, ý nghĩa của việc thực hiện chính sách thu hút FDI ở nhiều nơi chưa tốt, chưa đi vào chiều sâu. Thứ ba, trong công tác phân công, phối hợp tổ chức thực hiện Chính sách đã bôc lộ một số hạn chế Thứ tư, thực tế công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực 18