Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Công tác xã hội: Vai trò của công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm tư vấn cai nghiện tại cộng đồng Hải Phòng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

70
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này nhằm đề xuất một số khuyến nghị giúp cho vai trò công tác xã hội cá nhân được thực hiện hiệu quả hơn trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm Tư vấn cai nghiện tại cộng đồng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Công tác xã hội: Vai trò của công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm tư vấn cai nghiện tại cộng đồng Hải Phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG KHÚC THỊ HUẾ - COO723 VAI TRÒ CỦA CÔNG TÁC XÃ HỘI CÁ NHÂN TRONG VIỆC HỖ TRỢ NGƯỜI CAI NGHIỆN MA TÚY TẠI TRUNG TÂM TƯ VẤN CAI NGHIỆN TẠI CỘNG ĐỒNG HẢI PHÒNG TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: CÔNG TÁC XÃ HỘI MÃ SỐ: 8.76.01.01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. ĐỖ NGỌC HÀ HÀ NỘI - 2018
LỜI CẢM ƠN LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây, ma túy đã và đang là đại dịch nguy hiểm để lại những hậu quả khôn lường cho sự phát triển của toàn nhân loại.Vấn đề ma túy hiện nay trở thành mối quan tâm của cộng đồng quốc tế. Tình hình sử dụngmatúy vẫn diễn biến phức tạp, bất chấp các nỗ lực kiểm soát ma túy. Theo báo cáo về tình hình ma túy Thế giới năm 2012 của chương trình kiểm soát tội phạm và ma túy của Liên Hợp Quốc (UNODC), ước tính năm 2010 trên toàn cầu có 230 triệu người sử dụng ma túy. Tình trạng sản xuất và sử dụng ma túy đang gia tăng đe dọa nghiêm trọng trật tự an toàn xã hội và sức khỏe cộng đồng tại các quốc gia trên Thế giới, trong đó có Việt Nam. Bởi vậy, công tác phòng chống ma túy nói chung và điều trị nghiện nói riêng, đặc biệt vấn đề tái nghiện và tái hòa nhập xã hội luôn là những thách thức đòi hỏi sự nỗ lực của người nghiện, gia đình, cộng đồng và toàn xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng, chống ma túy, những năm qua, Đảng và Nhà nước đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách và chỉ đạo hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống ma túy. Trải qua 5 năm thực hiện Kế hoạch tổng thể phòng, chống ma túy đến năm 2010 cho thấy nhờ triển khai quyết liệt và đồng bộ các giải pháp, công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy đã đạt được những kết quả quan trọng trên nhiều lĩnh vực: Nhận thức về tác hại của tệ nạn ma túy và trách nhiệm đối với công tác phòng chống ma túy của cán bộ, đảng viên và nhân dân đã có những chuyển biến tích cực góp phần từng bước kiềm chế tệ nạn ma túy; đẩy mạnh công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm ma túy; công tác quản lý và hỗ trợ người nghiện ma túy được nâng cao. Tuy nhiên, trong công tác 3
này chúng ta còn gặp không ít khó khăn, những kết quả thu được mới chỉ là bước đầu, cụ thể: chúng ta đã áp dụng nhiều hình thức, mô hình tổ chức can thiệp, trợ giúp cho người nghiện ma túy nhưng kết quả không được như mong muốn; tỷ lệ tái nghiện 90– 95%, công tác truyền thông còn dàn trải, bề nổi; hỗ trợ hòa nhập cộng đồng chưa đồng bộ và hiệu quả, đặc biệt nhu cầu của người nghiện chưa được đáp ứng và thiết thực. Điều đó đặt ra câu hỏi: Chúng ta phải hỗ trợ người nghiện như thế nào để họ từ bỏ hoàn toàn ma túy? Phương thức hỗ trợ nào được coi là hiệu quả và ứng dụng cao trong công tác trợ giúp cai nghiện cho người nghiện ma túy tái hòa nhập cộng đồng? Để giải quyết vấn đề đó, đòi hỏi sự chungtay, góp sức của toàn xã hội, trong đó có ngành Công tác xã hội. Chính vì vậy, trong thời gian gần đây, ngoài hình thức cai nghiện ma túy tại các cơ sở bắt buộc và điều trị thay thế chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone thì hình thức cai nghiện ma túy tại gia đình cộng đồng đã và đang được nhân rộng mô hình .Qua đó, khuyến khích người nghiện tự cai nghiện; hỗ trợ cho công tác cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng. Tại Hải Phòng, tính đến tháng 1/2017 toàn thành phố có gần 8.000 người nghiện có hồ sơ quản lý. Năm bắt được tình hình trên, nhiều hình thức cai nghiện ma túy đã và đang được triển khai rộng rãi như điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế MMT; điều trị cai nghiện bắt buộc tại các Trung tâm cai nghiện tập trung song kết quả đem lại còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ tái nghiện còn cao, đa phần người nghiện sau khi đi cai tập trung trở về lại quay trở lại con đường cũ. Mặt khác, có thể nhận thấy, tất cả người nghiện sau khi đi điều trị tập trung đều quay trở về gia đình, gia đình chính là nền tảng, là chỗ dựa tinh thần, là nguồn cổ vũ và động viên lớn giúp 4
người nghiện từ bỏ được ma túy nếu như mọi thành viên trong gia đình được trang bị kỹ năng, kiến thức về điều trị nghiện. Về mặt khoa học, chúng ta có thể thấy đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về cai nghiện nhưng trên thực tế có hai lĩnh vực chưa được quan tâm đầy đủ. Thứ nhất, đó là vai trò của gia đình trong hỗ trợ cai nghiện ma túy (gia đình đóng góp gì, phương pháp gì….). Thứ hai, đó là mảng công tác xã hội trong điều trị cai nghiện chưa được chú ý. Trên cơ sở đó, ngày 26/8/2005, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Quyết định số 1996/QĐ-UBND về việc cho phép thành lập Trung tâm Tư vấn cai nghiện tại cộng đồng Hải Phòng với vai trò tư vấn, điều trị cắt cơn cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng cho người nghiện trên địa bàn thành phố. Thực tế, đối với người nghiện, họ cần được hỗ trợ, giúp đỡ trên nhiều phương diện: tư vấn, tham vấn tâm lý, việc làm, cai nghiện, vốn... Tuy nhiên chưa có một nghiên cứu nào nghiên cứu về vấn đề “Vai trò của CTXH cá nhân trong việc giúp đỡ người nghiện cai nghiện. Trong khi đó, ở Việt Nam hiện nay, Công tác xã hội đã được coi là một nghề, các chính sách về Công tác xã hội đối với người nghiện ma túy đang dần được hoàn thiện. Vì vậy, vai trò củaCông tác xã hội xã hội, nhất là CTXH cá nhân ngày càng quan trọng và được khẳng định trong xã hội. Do đó, tôi quyết định chọn đề tài : “Vai trò của Công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm Tư vấn cai nghiện tại cộng đồng (TVCNCĐ) Hải Phòng” để nghiên cứu. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1 Mục đích nghiên cứu: - Làm sáng tỏ hơn và bổ sung thêm vào cơ sở lí luận về vai trò công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma 5
túy. - Phân tích được các vai trò của CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy. - Ứng dụng phương pháp công tác xã hội cá nhân vào hỗ trợ cho người cai nghiện ma túy tại gia đình. (1 ca cụ thể) - Đề xuất một số khuyến nghị giúp cho vai trò công tác xã hội cá nhân được thực hiện hiệu quả hơn trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm TVCNCĐ. 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu: - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận, thực tiễn và nghiên cứu tài liệu và phân tích số liệu thống kê nhằm đánh giá hiệu quả việc thực hiện các vai trò của CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ người nghiện ma túy. - Trình bày, phân tích và đánh giá thực trạng việc điều trị cai nghiện ma túy hiện nay mà Trung tâm Tư vấn cai nghiện tại cộng đồng Hải Phòng đang trực tiếp hỗ trợ điều trị. - Ứng dụng công tác xã hội cá nhân vào trợ giúp 01 thân chủ cai nghiện ma túy tại gia đình. - Đề xuất một số khuyến nghị giúp cho hoạt động công tác xã hội cá nhân trong việc giúp đỡ người cai nghiện ma túy đạt được hiệu quả cao hơn. 3. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 3.1. Những nghiên cứu trên Thế giới: 3.2.Những nghiên cứu ở Việt Nam về vấn đề ma túy: Như vậy, tổng quan tình hình nghiên cứu về công tác xã hội với các vấn đề liên quan tới người nghiện ma túy trên thế giới và ở Việt Nam cho thấy: đây là vấn đề thu hút được đông đảo các nhà nghiên cứu trên thế giới và cả ở Việt Nam quan tâm nghiên cứu. Tuy 6
nhiên, hầu hết các công trình nghiên cứu chỉ đi sâu vào những vấn đề chung nhất về tệ nạn ma túy, rất ít công trình nghiên cứu tập trung vào vấn đề cung cấp các dịch vụ công tác xã hội cá nhân cho người nghiện ma túy đang điều trị tại gia đình. Ở đề tài này tác giả đi sâu nghiên cứu vấn đề: “Công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm TVCNCĐ Hải Phòng”. 4. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 4.1.Ý nghĩa khoa học: Nghiên cứu đề tài sẽ góp phần lý giải một số lý thuyết của Công tác xã hội, lý giải một số vấn đề của thực tiễn thông qua việc tìm hiểu và phân tích thực trạng của người cai nghiện cũng như nhu cầu tại gia đình hiện nay. Điển hình như: thuyết nhận thức hành vi, thuyết nhu cầu… kết hợp các lý thuyết và phương pháp trong Công tác xã hội cá nhân nhằm nghiên cứu, ứng dụng sâu hơn cho các nhóm đối tượng đặc thù như nhóm đối tượng nghiện ma túy. Đồng thời người nghiên cứu vận dụng các kiến thức và kỹ năng can thiệp trong Công tác xã hội cá nhân được ứng dụng trong quá trình nghiên cứu, củng cố sâu sắc hơn những hiểu biết về các lý thuyết và các phương pháp, kỹ năng công tác xã hội đã được thực hành. 4.2. Ý nghĩa thực tiễn: - Đối với Nhà nước và các cơ quan chuyên trách về ma túy và hỗ trợ đối tượng nghiện ma túy: Nghiên cứu tìm hiểu làm rõ những khó khăn trong quá trình cai nghiện; những nhu cầu bức thiết của người nghiện được đáp ứng ra sao? (Nhu cầu cai nghiện, nhu cầu hòa nhập). Từ đó gợi ý những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng của hoạt động trợ giúp. Nói cách khác, kết quả nghiên cứu có thể giúp cho quá trình hoạch định, điều chỉnh, bổ sung những chính sách, chiến lược về đối tượng này. Đặc biệt là công tác xã hội trong 7
trợ giúp cho người nghiện tại gia đình một cách hiệu quả nhất. - Đối với Trung tâm tư vấn cai nghiện tại cộng đồng Hải Phòng: Nghiên cứu chỉ ra và làm rõ hoạt động trợ giúp người nghiện đang điều trị tại đây, khẳng định và ghi nhận vai trò của nhân viên xã hội trong hỗ trợ cho người sử dụng ma túy. - Đối với gia đình và bản thân người nghiện giúp họ xác định được tình trạng nghiện và những nhu cầu cũng như những khó khăn của người điều trị tại gia đình. Tăng cường trợ giúp về nhận thức, kỹ năng và các phương pháp giúp người nghiện phục hồi chức năng xã hội và hòa nhập cộng đồng. - Đối với bản thân người nghiên cứu: Qua quá trình nghiên cứu, tìm hiểu thực tế, nhà nghiên cứu có cơ hội áp dụng những lý thuyết và phương pháp được học vào thực tiễn cuộc sống. Từ đó, nhận thức rõ vai trò của nhân viên xã hội trong hỗ trợ điều trị nghiện và tiến tới phục hồi cho người nghiện ma túy. Đồng thời giúp nhà nghiên cứu nắm vũng kiến thức, rèn luyện kỹ năng và kinh nghiệm trong nghiên cứu tiếp theo và trong quá trình công tác của bảnthân. Kết quả nghiên cứu của đề tài là tài liệu tham khảo bổ ích cho những người làm việc trong lĩnh vực Công tác xã hội với người nghiện ma túy. 5. Đóng góp mới của luận văn - Luận văn tổng hợp và xây dựng hệ thống lý thuyết về vai trò của CTXH cá nhân trong hỗ trợ người cai nghiện ma tuý tại Trung tâm TVCNCĐ Hải Phòng; - Kết quả nghiên cứu thực tiễn của đề tài góp phần bổ sung vào xây dựng hệ thống lý thuyết vận dụng CTXH cá nhân trong hỗ trợ người cai nghiên ma tuý tại Việt Nam; - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể áp dụng vào thực 8
tiễn hỗ trợ người cai nghiện ma tuý tại Trung tâmTVCNCĐ Hải Phòng. 6. Đối tượng nghiên cứu Vai trò CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy. 7. Khách thể nghiên cứu + Người nghiện ma túy + Gia đình người nghiện ma túy + Các ban ngành đoàn thể, chính quyền địa phương: Cán bộ chính sách xã. + Nhân viên Công tác xã hội; + Các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách về phòng chống ma túy. 8. Câu hỏi nghiên cứu - Vai trò CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ người đang cai nghiện ma tuý tại Trung tâm hiện nay được triển khai như thế nào? - Những yếu tố nào ảnh hưởng đến vai trò CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ người nghiện ma tuý tại Trung tâm? - Khả năng áp dụng vai trò CTXH cá nhân việc hỗ trợ người cai nghiện ma tuý tại gia đình vào thực tiễn hoạt động của Trung tâm như thế nào? 9. Giả thuyết nghiên cứu - Các vai trò CTXH cá nhân đang được triển khai dựa trên kinh nghiệm, chưa theo hệ thống bài bản. - Sự hạn chế về nhận thức, phương pháp, kỹ năng, cách thức tổ chức hỗ trợ người cai nghiện ma tuý của các thành viên trong gia đình là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả của việc điều trị cai nghiện ma túy. 9
- Việc áp dụng vai trò CTXH cá nhân trong hỗ trợ người cai nghiện ma tuý tại gia đình sẽ giúp cho quá trình thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi của người nghiện ma tuý, cũng như các hoạt động hỗ trợ người cai nghiện tại gia đình mà Trung tâm thực hiện đạt hiệu quả tốt hơn. 10. Phạm vi nghiên cứu -Thời gian: Từ tháng 1/2018 đến tháng 6/2018 - Không gian: Trung tâm TVCNCĐ Hải Phòng - Nội dung: Các vai trò CTXH như vai trò tham vấn, vai trò biện hộ.... + Ứng dụng công tác xã hội cá nhân vào trợ giúp 01 thân chủ đang điều trị cai nghiện tại trung tâm. 11. Phương pháp nghiên cứu 11.1. Phương pháp phân tích tài liệu Đây là phương pháp được sử dụng trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Để có số liệu cụ thể và chính xác về các vấn đề liên quan, người nghiên cứu đã tìm hiểu một số tài liệunhư: - Các văn bản pháp luật, chính sách liên quan đến vấn đề trợ giúp cai nghiện cho người nghiện matúy. - Tìm hiểu các công trình nghiên cứu đã và đang thực hiện về trợ giúp cai nghiện cho người nghiện ma túy trong và ngoài nước. - Báo cáo tổng kết thực trạng ma túy và công tác phòng chống ma túy của Bộ LĐ- TB & XH, Bộ y tế, Bộ Công An, Trung tâm phòng chống HIV/AIDS…. - Tài liệu và các báo cáo thực trạng công tác hỗ trợ hòa nhập cho người nghiện. 11.2. Phương pháp điều tra Xã hội học 11.2.1. Phương pháp quan sát 10
Là phương pháp thu thập thông tin về đối tượng nghiên cứu bằng cách quan sát, theo dõi, ghi chép các biểu hiện, hành vi của người đang cai nghiện ma túy; đời sống tâm tư, tình cảm, nguyện vọng và mong muốn của họ. Quan sát những thay đổi của họ trước và sau khi có sự can thiệp, hỗ trợ của nhân viên Công tác xã hội. 11.2.2. Phương pháp phỏng vấn sâu - Phương pháp này giúp người nghiên cứu thu thập được thông tin về vấn đề thực hiện việc xây dựng và thực hiện các chính sách phòng chống ma túy và hỗ trợ điều trị nghiện cho người nghiện ma túy tại cộng đồng. Đồng thời tìm hiểu thực trạng điều trị cũng như hình thức điều trị nghiện bằng thuốc của ngườinghiện cũng như những thuận lợi và khó khăn mà họ đang gặp phải. 11.2.3. Phương pháp chuyên gia Tham khảo ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực: Tâm lý; Giáo dục; Y tế; Công tác xã hội…về những vấn đề liên quan đến việc trợ giúp người đang cai nghiện ma túy. 11.2.4. Phương pháp điều tra bảng hỏi - Phương pháp này giúp cho nhân viên CTXH đánh giá được tầm quan trọng của từng vai trò CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ, giúp đỡ người cai nghiện ma túy. Trên cơ sở đó có những nhận xét, phản hồi chính xác. Trong luận văn này, tác giả dùng phương pháp điều tra bảng hỏi trên 30 người cai nghiện. 11.3. Phương pháp Công tác xã hội Dựa vào việc phân tích vấn đề và các nhóm nguyên nhân chính tác động tới người nghiện ma túy (ở đây là trường hợp đang điều trị tại gia đình mà Trung tâm Tư vấn cai nghiện tại cộng đồng Hải Phòng). Vận dụng những lý thuyết, kỹ năng, xây dựng mô hình giải quyết vấn đề của thân chủ bằng cách sử dụng các phương pháp Công tác xã hội mà nền tảng là phương pháp Công tác xã hội cá nhân. 11
I. PHẦN NỘI DUNG Kết cấu luận văn: Ngoài phần Mục lục; Mở đầu; Khuyến nghị và Kết luận; Danh mục tài liệu tham khảo; Phụ lục; Luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và phương pháp luận nghiên cứu. Chương 2: Thực trạng CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm TVCNCĐ Hải Phòng. Chương 3: Ứng dụng CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm TVCNCĐ Hải Phòng. 12
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU 1.1. Khái niệm nghiên cứu: 1.1.1.Các khái niệm về Công tác xã hội: 1.1.1.1.Công tác xã hội: 1.1.1.2. Nhân viên công tác xã hội. 1.1.1.3. Công tác xã hội cá nhân. 1.1.2. Các khái niệm về hỗ trợ cai nghiện ma túy 1.1.2.1. Hỗ trợ. 1.1.2.2. Khái niệm Hỗ trợ trong công tác xã hội: 1.1.3. Các khái niệm về nghiện ma túy: 1.1.3.1. Ma túy: 1.1.3.2. Khái niệm người nghiện ma túy: Đặc điểm của người nghiện ma túy: Nhu cầu của người nghiện ma túy: 1.1.4. Công tác xã hội với người nghiện ma túy: 1.1.4.1.Khái niệm Công tác xã hội với người nghiện ma túy: *Các vai trò CTXH trong trợ giúp người nghiện ma túy: - Vai trò là người tham vấn/tư vấn cho người nghiện ma túy về các kiến thức cơ bản về ma túy, về nghiện ma túy, về hỗ trợ người nghiện ma túy trong cai nghiện; hòa nhập công đồng sau khi cai; các vấn đề về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với người nghiện ma túy. - Vai trò là người đánh giá nhu cầu, cùng xây dựng kế hoạch trợ giúp (quản lý ca): + Hỗ trợ giảm tự kỳ thị: - Vai trò là người biện hộ, bảo vệ chính sách: 13
- Vai trò là người vận động, kết nối, giới thiệu nguồn lực dịch vụ trợ giúp trong xã hội: -Vai trò là người truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức: 1.1.4.2.Công tác xã hội cá nhân trong hỗ trợ người nghiện ma túy: 1.2. Phương pháp luận 1.2.1.Chủ nghĩa duy vật biện chứng: 1.2.2.Chủ nghĩa duy vật lịch sử: 1.2.3. Hướng tiếp cận nghiên cứu: 1.3. Các lý thuyết áp dụng trong luận văn 1.3.1. Thuyết nhu cầu 1.3.2. Thuyếtnhận thức - hành vi: 1.4. Chính sách pháp luật của Nhà nước Tiểu kết chương 1 14
Chương 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG HỖ TRỢ NGƯỜI CAI NGHIỆN MA TÚY TẠI TRUNG TÂM TƯ VẤN CAI NGHIỆN TẠI CỘNG ĐỒNG HẢI PHÒNG 2.1.Giới thiệu về Trung tâm Tư vấn cai nghiện tại cộng đồng Hải Phòng. 2.1.1.Chức năng nhiệm vụ: 2.1.2.Cơ cấu tổ chức: 2.1.3. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ 2.1.4. Đào tạo tập huấn: 2.1.5. Tình hình người cai nghiện ma túy tại Trung tâm 2.2.Thực trạng Công tác xã hội cá nhân trong hỗ trợ người cai nghiên ma tuý hiện nay tại Trung tâm Tư vấn cai nghiện tại cộng đồng Hải Phòng. 1.2.1.1. Các hoạt động hỗ trợ người cai nghiện ma tuý tại Trung tâm 2.2.1.1. Công tác tư vấn, điều trị cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng. Thứ nhất: Tuyên truyền, tổ chức hội nghị, thành lập Tổ công tác và kết phối hợp: Thứ hai: Tư vấn, xét nghiệm, điều trị cắt cơn cai nghiện và điều trị chống táikết quả đạt được như sau: 2.2.2. Những yếu tố tác động đến quá trình triển khai các hoạt động hỗ trợ người cai nghiện ma tuý tại Trung tâm 2.2.3 Các nhu cầu cơ bản của người nghiện ma túy tại Trung tâm 2.2.3.1. Nhu cầu tham vấn, tư vấn cho người nghiện ma túy 15
và các kiến thức trong điều trị nghiện ma túy, các chính sách, dịch vụ hỗ trợ của Đảng và Nhà nước: 2.2.3.2.Nhu cầu biện hộ chính sách đối với việc đảm bảo quyền lợi của người nghiện: 2.2.3.3. Đánh giá nhu cầu, xây dựng kế hoạch trợ giúp người nghiện ma túy: 2.2.3.4. Vận động, kết nối, giới thiệu nguồn lực dịch vụ trợ giúp trong xã hội: 2.2.3.5. Nhu cầu truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức: 2.3. Thực trạng về vai trò CTXH cá nhân trong việc hỗ trợ người sử dụng ma túy. 2.3.1. Vai trò tham vấn/tư vấn 2.3.2. Vai trò biện hộ 2.3.3. Vai trò truyền thông Tiểu kết chương 2 16
Chương 3 THỰC HÀNH CÔNG TÁC XÃ HỘI CÁ NHÂN TRONG VIỆC HỖ TRỢ NGƯỜI CAI NGHIỆN MA TÚY TẠI TRUNG TÂM TƯ VẤN CAI NGHIỆN TẠI CỘNG ĐỒNG HẢI PHÒNG 3.1. Lý do ứng dụng Công tác xã hội cá nhân trong hỗ trợ người cai nghiện ma túy tại Trung tâm cai nghiện tại cộng đồng: Qua quá trình công tác tại trung tâm, tác giả cảm thấy, việc trợ giúp với những bệnh nhân này là cần thiết, và tác giả cũng đang trực tiếp làm việc tại trung tâm với 22 ngày/ tháng. Thời gian chủ yếu là tiếp xúc với các đối tượng đang cai nghiện, nên việc chọn thân chủ tại trung tâm là một điều thuận lợi với tác giả.Việc áp dụng Công tác xã hội cá nhân thì việc chia sẻ thông tin của thân chủ về vấn đề nghiên cứu sẽ dễ dàng hơn; Qua đó khích lệ được sự tham gia của thân chủ vào tiến trình can thiệp, trị liệu, thực hiện kế hoạch; Giúp tìm kiếm và kết nối nguồn lực sẽ được tập trung nhiều hơn; Ngoài ra, có thể sử dụng phương pháp công tác xã hội khác để hỗ trợ giải quyết vấn đề nghiên cứu. 3.2. Tiến trình Công tác xã hội cá nhân trong trợ giúp người nghiện ma túy tại gia đình: Gồm những nội dung chính sau: - Tiếp cận thân chủ: Hoàn cảnh nhân viên xã hội và thân chủ gặp nhau. - Nhận diện vấn đề: Vấn đề của thân chủ là gì: tâm lý, học tập, giao tiếp… - Thu thập thông tin: Thu thập thông tin từ thân chủ, gia đình, cộng đồng. - Đánh giá chẩn đoán: Vấn đề thực sự của thân chủ là gì, những yếu tố liên quan trong vấn đề của thân chủ. 17
- Lên kế hoạch giải quyết vấn đề: Mục đích của việc lập kế hoạch, các giải pháp thực thi, thứ tự ưu tiên cho các giải pháp, các yếu tố khác như thời gian, địa điểm, tài chính. - Thực hiện kế hoạch can thiệp: Các hoạt động tham vấn, đánh giá nhu cầu, biện hộ,kết nối, truyền thông… - Lượng giá: Đánh giá quá trình thực hiện kế hoạch có đạt mục tiêu đề ra không; Ghi chép, tổng hợp, rút kinh nghiệm; Tiếp tục hỗ trợ hay rút lui. - Kết thúc: Có thể phát triển một số kế hoạch tiếp theo để thân chủ theo đuổi thực hiện. Thông thường, giai đoạn này kết thúc diễn ra khi các mục tiêu can thiệp đạt được hay vấn đề của thân chủ được giải quyết. 3.3. Nội dung và phương pháp thực hiện: Tiến hành công tác xã hội cá nhân với trường hợp điển cứu: 01 trường hợp đang cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng mà Trung tâm đang trực tiếp điều trị. 3.3.1. Mô tả trường hợp điển cứu: Anh Lê Văn H, sinh năm 1983 tại thôn Nhân Trai, xã Đại Hà, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng. Anh sinh ra trong một gia đình thuần nông, kinh tế khó khăn, bố bị chất độc hóa học (CĐHH) đã qua đời và anh cũng bị di chứng của CĐHH. Anh bắt đầu biết tới ma túy và sử dụng nó vào năm 2005, theo anh chia sẻ một phần do ảnh hưởng của CĐHH khiến anh đau nhức người và một phần không làm chủ được bản thân, bạn bè rủ rê nên anh sa ngã vào ma túy. Anh đã cai bo nhiều lần nhưng không từ bỏ được ma túy. Hiện nay anh sống cùng mẹ già và con gái 10 tuổi. Anh và vợ ly hôn từ năm 2015, sau đó anh càng ngày càng lấn sâu vào ma túy. Anh H không có công 18
việc ổn định, gia đình anh hiện giờ rất mong muốn cho anh từ bỏ được ma túy. 3.3.2. Tiến trình trị liệu (7 bước) 3.3.2.1. Bước 1: Tiếp cận thân chủ Tiếp cận thân chủ được coi là khâu quan trọng trong tiến trình hỗ trợ cho người nghiện ma túy từ bỏ được ma túy và tái hòa nhập cộng đồng. Sau buổi làm việc với Tổ công tác (TCT) địa phương xã Đại Hà, huyện Kiến Thụy và được sự hỗ trợ, giới thiệu của TCT chúng tôi tìm đến nhà anh Lê Văn H, thôn Nhân Trai, xã Đại Hà, huyện Kiến Thụy. Mục đích của bước này là nhân viên CTXH tạo lập được mối quan hệ với TC Lê Văn H, bước này không chỉ đơn thuần là cuộc gặp gỡ mà còn nhằm tạo dựng niềm tin của TC với nhân viên CTXH. Chỉ khi nào tạo lập được mối quan hệ, thân chủ cảm thấy tin tưởng vào nhân viên CTXH thì họ mới yên tâm chia sẻ mọi vấn đề mà mình đang gặp phải. Đây có thể được xem như một trong những yếu tố tiền đề cho quá trình tương tác với TC Lê Văn H. Qúa trình tiếp cận thân chủ diễn ra theo trình tự sau: 19
Làm việc với TCT địa phương Gặp gỡ và làm quen với các thành viên trong gia đình Trao đổi với mẹ TC để tìm hiểu về tâm tư, nguyện vọng của TC Tiếp xúc, trò chuyện thân mật với TC Xác định ra vấn đề của TC Sơ đồ 3.1: Quy trình tiếp cận làm quen với thân chủ 3.3.2.2. Bước 2: Nhận diện vấn đề của thân chủ Bảng 3.1: Mức độ các vấn đề của thân chủ H (Mức độ quan trọng tăng từ 4 đến 1) Vấn đề của thân chủ gặp phải (lập ngày 20