Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện quy trình hợp nhất báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần tập đoàn Mai Linh Đông Bắc Bộ

i<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Trong xu thế hội nhập của nền kinh tế thế giới, đặc biệt là việc Việt Nam trở<br /> thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại Quốc tế (WTO) thì việc hình<br /> thành các tập đoàn kinh tế là điều tất yếu.<br /> Để đánh giá hiệu quả hoạt động của các tập đoàn kinh tế này, người ta phải<br /> căn cứ vào báo cáo tài chính. Tuy nhiên, để có được một bức tranh toàn cảnh về<br /> tình hình tài chính của cả tập đoàn thì không thể nhìn vào từng bức tranh nhỏ của<br /> từng công ty thành viên mà phải có một cái nhìn tổng thể, bức tranh đó chính là báo<br /> cáo tài chính hợp nhất của cả tập đoàn.<br /> Tại công ty Cổ phần tập đoàn Mai Linh Đông Bắc Bộ bao gồm Công ty mẹ và<br /> 16 Công ty con hoạt động tại các tỉnh khác nhau. Do có sự không đồng bộ về<br /> chuyên môn của các nhân viên kế toán dẫn đến sự không đồng bộ trong hệ thống<br /> báo cáo tài chính của cả tập đoàn. Trong năm 2008 công ty đã thực hiện lập báo cáo<br /> tài chính hợp nhất của cả tập đoàn dựa trên các chuẩn mực kế toán. Tuy nhiên, bộ<br /> phận hợp nhất cũng mới được thành lập, kinh nghiệm và trình độ còn thiếu, tổ chức<br /> còn thiếu khoa học nên cách thức và thời gian lập còn mất rất nhiều thời gian. Điều<br /> đó đã gây ra một hạn chế không thể tránh khỏi là thông tin cung cấp chưa chính xác<br /> và thiếu tính kịp thời.<br /> Trước những thực trạng còn tồn tại trên, với góc độ là nhân viên của phòng<br /> hợp nhất công ty Cổ phần tập đoàn Mai Linh Đông Bắc Bộ tác giả đã mạnh dạn<br /> chọn đề tài: “Hoàn thiện quy trình hợp nhất báo cáo tài chính tại Công ty cổ<br /> phần tập đoàn Mai Linh Đông Bắc Bộ”.<br /> Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn có kết cấu làm 3 chương:<br /> Chương 1: Cơ sở lý luận chung về báo cáo tài chính hợp nhất;<br /> Chương 2: Thực trạng quy trình hợp nhất báo cáo tài chính tại Công ty cổ<br /> phần tập đoàn Mai Linh Đông Bắc Bộ;<br /> Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quy trình hợp nhất báo cáo<br /> tài chính tại Công ty cổ phần tập đoàn Mai Linh Đông Bắc Bộ.<br /> <br /> ii<br /> <br /> Chương 1<br /> Cơ sở lý luận chung về hợp nhất báo cáo tài chính<br /> 1.1. Tổng quan về báo cáo tài chính hợp nhất<br /> Theo VAS21: BCTC là sản phẩm của kế toán tài chính, tổng hợp và phản ánh<br /> một cách tổng quát, toàn diện: Tình hình tài sản và nguồn vốn của một doanh<br /> nghiệp tại một thời điểm; Tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh; Tình hình và<br /> kết quả lưu chuyển tiền tệ của một doanh nghiệp trong một kỳ kế toán nhất định.<br /> Theo VAS25: BCTC hợp nhất là BCTC của một tập đoàn được trình bày như<br /> BCTC của một doanh nghiệp. Báo cáo này được lập trên cơ sở hợp nhất báo cáo<br /> của công ty mẹ và các công ty con theo quy định của chuẩn mực này (Chuẩn mực<br /> này ở đây là VAS25).<br /> Việc hợp nhất báo cáo tài chính nhằm mục đích chính là:<br /> - Tổng hợp và trình bày một cách tổng quát, toàn diện tình hình tài sản, nợ<br /> phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu tại thời điểm kết thúc năm tài chính, kết quả hoạt<br /> động kinh doanh và các dòng lưu chuyển tiền tệ trong năm tài chính của Tập đoàn.<br /> - Cung cấp thông tin kinh tế, tài chính chủ yếu cho việc đánh giá thực trạng<br /> tình hình tài chính và kết quả kinh doanh và các dòng lưu chuyển tiền tệ của Tập<br /> đoàn, Tổng công ty trong năm tài chính đã qua và dự đoán trong tương lai.<br /> Kết thúc kỳ kế toán, CTM có trách nhiệm lập Báo cáo tài chính hợp nhất để<br /> phản ánh tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh và các dòng lưu chuyển<br /> tiền tệ của cả Tập đoàn. Trường hợp CTM đồng thời là CTC bị một công ty khác sở<br /> hữu toàn bộ hoặc gần như toàn bộ và được các cổ đông thiểu số trong công ty chấp<br /> thuận thì Công ty mẹ này không phải lập và trình bày Báo cáo tài chính hợp nhất.<br /> Một bộ báo cáo tài chính hợp nhất bao gồm:<br /> - Bảng CĐKT hợp nhất<br /> <br /> Mẫu số B01-DN/HN<br /> <br /> - Báo cáo KQKD hợp nhất<br /> <br /> Mẫu số B02-DN/HN<br /> <br /> - Báo cáo LCTT hợp nhất<br /> <br /> Mấu số B03-DN/HN<br /> <br /> - Bản thuyết minh BCTC hợp nhất<br /> <br /> Mẫu số B09-DN/HN<br /> <br /> iii<br /> <br /> 1.2. Quy trình hợp nhất báo cáo tài chính<br /> 1.2.1. Điều kiện hợp nhất báo cáo tài chính<br /> Theo chuẩn mực VAS 25 quy định tất cả các công ty mẹ phải lập và trinh bày<br /> báo cáo tài chính hợp nhất ngoại trừ trường hợp công ty mẹ đồng thời là công ty<br /> con bị một công ty khác sở hữu toàn bộ hoặc gần như toàn bộ và được cổ đông<br /> thiểu số trong công ty chấp thuận không phải lập báo cáo tài chính hợp nhất.<br /> Điều kiện tiếp theo là điều kiện về công ty được đầu tư bởi công ty mẹ có phải<br /> là công ty con thuộc phạm vi hợp nhất hay không. Công ty con được xác định nằm<br /> trong phạm vi hợp nhất phải thỏa mãn một trong hai tiêu chuẩn cơ bản về tỷ lệ<br /> quyền biểu quyết và quyền kiểm soát.<br /> 1.2.2. Nguyên tắc hợp nhất báo cáo tài chính<br /> Công ty mẹ khi lập Báo cáo tài chính hợp nhất phải hợp nhất Báo cáo tài chính<br /> riêng của mình và của tất cả các Công ty con ở trong nước và ngoài nước do Công<br /> ty mẹ kiểm soát, trừ các trường hợp được quy định trong chuẩn mực VAS25.<br /> 1.2.3. Phương pháp kế toán các khoản liên quan đến hợp nhất báo cáo tài chính<br /> - Loại trừ khoản đầu tư của Công ty mẹ vào Công ty con tại ngày mua: Khi<br /> lập Báo cáo tài chính hợp nhất hàng năm, kế toán phải loại trừ giá trị ghi sổ của<br /> khoản đầu tư của Công ty mẹ trong Công ty con tại ngày mua.<br /> - Phân bổ lợi thế thương mại: Lợi thế thương mại phát sinh tại ngày mua<br /> được phân bổ dần vào kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất theo phương pháp<br /> đường thẳng trong thời gian không quá 10 năm.<br /> - Tách lợi ích của cổ đông thiểu số<br /> - Loại trừ ảnh hưởng của giao dịch bán hàng trong nội bộ Tập đoàn: Trong<br /> Báo cáo tài chính hợp nhất, doanh thu và giá vốn của hàng tiêu thụ trong nội bộ<br /> Tập đoàn phải được loại trừ toàn bộ. Các khoản lãi, lỗ chưa thực hiện từ các giao<br /> dịch bán hàng đang phản ánh trong giá trị của hàng tồn kho cũng phải được loại<br /> trừ hoàn toàn.<br /> - Loại trừ ảnh hưởng của giao dịch bán tài sản cố định trong nội bộ: Các<br /> khoản thu nhập khác, chi phí khác, lãi hoặc lỗ chưa thực hiện phát sinh từ các giao<br /> <br /> iv<br /> <br /> dịch bán tài sản cố định trong nội bộ Tập đoàn phải được loại trừ hoàn toàn.<br /> - Điều chỉnh và loại trừ ảnh hưởng của giao dịch chuyển hàng tồn kho thành<br /> tài sản cố định trong nội bộ tập đoàn: Trường hợp một đơn vị trong Tập đoàn bán<br /> hàng hoá, thành phẩm cho đơn vị khác trong Tập đoàn sử dụng làm tài sản cố định<br /> thì toàn bộ doanh thu bán hàng hoá, giá vốn hàng bán và lợi nhuận chưa thực hiện<br /> trong nguyên giá TSCĐ phải được loại trừ hoàn toàn.<br /> - Loại trừ cổ tức được chia từ lợi nhuận sau ngày mua: Toàn bộ cổ tức được<br /> chia từ lợi nhuận sau ngày mua từ các Công ty con trong Tập đoàn phải được loại<br /> trừ hoàn toàn trong Báo cáo tài chính hợp nhất.<br /> - Các khoản vay trong nội bộ: Các khoản vay trong nội bộ Tập đoàn chưa trả<br /> phải được loại trừ hoàn toàn khi lập Báo cáo tài chính hợp nhất. Theo đó, các khoản<br /> thu nhập từ cho vay và chi phí đi vay cũng phải loại trừ toàn bộ trong Báo cáo tài<br /> chính hợp nhất.<br /> - Các khoản phải thu, phải trả nội bộ: Số dư các khoản phải thu, phải trả giữa<br /> các đơn vị trong nội bộ Tập đoàn phải được loại trừ hoàn toàn khi lập Báo cáo tài<br /> chính hợp nhất.<br /> 1.2.4. Trình tự hợp nhất báo cáo tài chính<br /> Bước 1: Hợp cộng các chỉ tiêu trong Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả<br /> hoạt động kinh doanh của Công ty mẹ và các Công ty con trong Tập đoàn.<br /> Bước 2: Loại trừ toàn bộ giá trị ghi sổ khoản đầu tư của Công ty mẹ trong<br /> từng Công ty con và phần vốn của Công ty mẹ trong vốn chủ sở hữu của Công ty<br /> con và ghi nhận lợi thế thương mại (nếu có).<br /> Bước 3: Phân bổ lợi thế thương mại (nếu có).<br /> Bước 4: Tách lợi ích của cổ đông thiểu số.<br /> Bước 5: Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn<br /> Bước 6: Lập các Bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và Bảng tổng hợp các<br /> chỉ tiêu hợp nhất.<br /> Bước 7: Lập Báo cáo tài chính hợp nhất căn cứ vào Bảng tổng hợp các chỉ tiêu<br /> hợp nhất sau khi đã được điều chỉnh và loại trừ.<br /> <br /> v<br /> <br /> 1.3. Chuẩn mực kế toán Việt Nam và chuẩn mực kế toán Quốc tế về hợp nhất<br /> báo cáo tài chính<br /> 1.3.1. Chuẩn mực kế toán Việt Nam về hợp nhất báo cáo tài chính<br /> Cho đến nay hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam về hệ thống báo cáo tài<br /> chính hợp nhất cũng đã được bổ sung thêm rất nhiều, trong đó bao gồm các chuẩn<br /> mực số: 07, 08, 10, 11, 21, 24, 25.<br /> 1.3.2. Chuẩn mực kế toán Quốc tế về hợp nhất báo cáo tài chính<br /> Hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế liên quan đến báo cáo tài chính hợp nhất<br /> bao gồm: IAS 22 - hợp nhất kinh doanh, IAS 27 - báo cáo tài chính tổng hợp và kế<br /> toán các khoản đầu tư vào các công ty con, IAS 28 - kế toán các khoản đầu tư trong<br /> các đơn vị liên kết.<br /> 1.4. Kinh nghiệm của một số nước về hợp nhất báo cáo tài chính<br /> Việc lập báo cáo tài chính hợp nhất trên thế giới đã hình thành và phát triển<br /> trong một thời gian dài. Phần lớn là vẫn dựa theo chuẩn mực kế toán Quốc tế, tuy<br /> nhiên mỗi nước lại có những cách thức áp dụng khác nhau tùy theo điều kiện và luật<br /> pháp của mỗi nước như:<br /> - Điều kiện hợp nhất báo cáo tài chính<br /> - Phạm vi hợp nhất BCTC<br /> - Kế toán lợi thế thương mại<br /> - Báo cáo tài chính hợp nhất trong trường hợp công ty con có kỳ kế toán khác<br /> với công ty mẹ.<br /> <br /> Chương 2<br /> Thực trạng quy trình hợp nhất báo cáo tài chính<br /> tại Công ty cổ phần tập đoàn Mai Linh Đông Bắc Bộ<br /> <br /> 2.1. Khái quát chung về Công ty cổ phần tập đoàn Mai Linh Đông Bắc Bộ<br /> 2.1.1.<br /> <br /> Quá trình hình thành và phát triển của Công ty cổ phần tập đoàn Mai<br /> <br /> Linh Đông Bắc Bộ<br /> <br />