Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục: Tổ chức dạy học chương “Sóng ánh sáng” Vật lí 12 trung học phổ thông theo định hướng bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của Internet

Chia sẻ: Buemr KKK | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tiến hành xây dựng quy trình tổ chức dạy học chương “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT theo định hướng bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của Internet.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục: Tổ chức dạy học chương “Sóng ánh sáng” Vật lí 12 trung học phổ thông theo định hướng bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của Internet

ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN THỊ THU SƢƠNG TỔ CHỨC DẠY HỌC CHƢƠNG “SÓNG ÁNH SÁNG” VẬT LÝ 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA INTERNET Demo Version - Select.Pdf SDK Chuyên ngành: Lý luận và PPDH bộ môn Vật lý Mã số: 8140111 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THEO ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS. TS. LÊ CÔNG TRIÊM TS. QUÁCH NGUYỄN BẢO NGUYÊN Thừa Thiên Huế, năm 2019 i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực, đƣợc các đồng tác giả cho phép sử dụng và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ một công trình nào khác Họ và tên tác giả Nguyễn Thị Thu Sƣơng Demo Version - Select.Pdf SDK ii
LỜI CẢM ƠN Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại học, Ban Chủ nhiệm, quý Thầy, Cô giáo khoa Vật lý trường Đại học Sư phạm Huế và quý Thầy, Cô giáo trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến thầy giáo Lê Công Triêm, thầy giáo Quách Nguyễn Bảo Nguyên đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ của Ban giám hiệu và quý thầy cô trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai, tỉnh Phú Yên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi trong suốt thời gian thực nghiệm sư phạm. Demo Version - Select.Pdf SDK Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các anh chị và các bạn học viên lớp LL&PPDH môn Vật lý khóa 26 đã giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Cuối cùng, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đối với gia đình, người thân và bạn bè đã giúp đỡ, động viên tác giả hoàn thành luận văn này. Huế, tháng 09 năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Sương iii
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA .......................................................................................................i LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iii MỤC LỤC ..................................................................................................................iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ VÀ HÌNH VẼ ............................ viii MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ......................................................................................3 3. Mục tiêu đề tài .........................................................................................................4 4. Giả thuyết khoa học................................................................................................4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................................................5 6. Đối tƣợng nghiên cứu ..............................................................................................5 7. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................5 8. Phƣơng pháp nghiên cứu.........................................................................................5 9. Đóng góp của đề tài.................................................................................................6 Demo Version - Select.Pdf SDK NỘI DUNG .................................................................................................................7 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VẬT LÝ VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA INTERNET ........................................................................................7 1.1. Năng lực tự học ....................................................................................................7 1.1.1. Khái niệm năng lực tự học ................................................................................7 1.1.2. Các năng lực thành tố của năng lực tự học .......................................................8 1.1.3. Các biểu hiện của năng lực tự học của học sinh trong dạy học Vật lý ...........11 1.1.4. Đánh giá năng lực tự học trong dạy học Vật lý. .............................................13 1.2. Thực trạng về việc tổ chức dạy học theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của internet ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên ...................................................................................19 1.2.1. Thực trạng về việc tổ chức dạy học theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của internet .....................................................................19 1.2.3. Nguyên nhân thực trạng ..................................................................................21 iv
1.2.4. Thuận lợi và khó khăn .....................................................................................22 1.3. Các biện pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh trong dạy học Vật lý với sự hỗ trợ của internet .................................................................................................23 1.3.1. Tạo niềm tin, động cơ, hứng thú học tập cho học sinh với sự hỗ trợ của internet .......................................................................................................................23 1.3.2. Hƣớng dẫn học sinh lập kế hoạch tự học với sự hỗ trợ của internet...............24 1.3.3. Hƣớng dẫn học sinh thực hiện kế hoạch tự học với sự hỗ trợ của internet.....25 1.3.4. Tăng cƣờng sự tham gia tích cực của học sinh vào quá trình tự học trên lớp, giảm thời lƣợng thuyết trình của giáo viên. ..............................................................27 1.3.5. Bồi dƣỡng cho học sinh năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn với sự hỗ trợ của internet ..........................................................................................................27 1.4. Xây dựng quy trình tổ chức hoạt động dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của internet ....................................................28 1.5. Kết luận chƣơng 1 ..............................................................................................33 CHƢƠNG 2. XÂY DỰNG TIẾN TRÌNH DẠY HỌC CHƢƠNG SÓNG ÁNH SÁNG VẬT LÝ 12 THEO ĐỊNH HƢỚNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA INTERNET ..........................................35 2.1. Đặc điểm phần “Sóng Demo ánh sáng” Version Vật lí 12 SDK - Select.Pdf trung học phổ thông .......................35 2.1.1 Cấu trúc phần “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 trung học phổ thông ......................35 2.1.2. Chuẩn kiến thức kĩ năng của phần “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 trung học phổ thông ..........................................................................................................................35 2.1.3. Đặc điểm chung của phần “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 trung học phổ thông ..35 2.2. Chuẩn bị các điều kiện cho việc triển khai dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh trong dạy học chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 trung học phổ thông với sự hỗ trợ của internet .........................................................39 2.2.1. Thiết kế các tình huống có vấn đề trong dạy học chƣơng “Sóng ánh sáng” ..39 2.2.2. Khai thác và xây dựng kho tƣ liệu trực quan của chƣơng “Sóng ánh sáng” nhờ sự hỗ trợ của internet .................................................................................................41 2.3. Xây dựng các tiến trình dạy học chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 trung học phổ thông theo định hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của internet ................................................................................................................47 v
2.3.1. Xây dựng quy trình tổ chức dạy học các bài học trong chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 trung học phổ thông theo định hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của internet .....................................................................47 2.3.2. Thiết kế một số giáo án chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 trung học phổ thông theo định hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học với sự hỗ trợ của internet..........50 2.4. Kết luận chƣơng 2 ..............................................................................................64 Chƣơng 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ..................................................................66 3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sƣ phạm .............................................66 3.2. Đối tƣợng và nội dung của thực nghiệm sƣ phạm .............................................66 3.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ...................................................................67 3.4. Tiến hành thực nghiệm.......................................................................................69 3.5. Phân tích, đánh giá kết quả thực nghiệm sƣ phạm.............................................69 3.6. Kết luận chƣơng 3 ..............................................................................................77 KẾT LUẬN ...............................................................................................................79 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................... Error! Bookmark not defined. PHỤ LỤC ................................................................................................................. P1 Demo Version - Select.Pdf SDK vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ NL Năng lực NLTH Năng lực tự học NLTT Năng lực thành tố TC Tiêu chí HS Học sinh GV Giáo viên HĐDH Hoạt động dạy học QTDH Quá trình dạy học THPT Trung học phổ thông PPDH Phƣơng pháp dạy học PTDH Phƣơng tiện dạy học SGK Sách giáo khoa TNSP Demo Version nghiệm sƣ phạm ThựcSDK - Select.Pdf TN Thực nghiệm TĐ Tác động vii
DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG Bảng 1.1. Biểu hiện của NLTH ........................................................................11 Bảng 1.2. Bảng đánh giá mức độ phát triển NLTH của HS .............................14 Bảng 1.3. Bảng tổng hợp những việc HS làm khi sử dụng internet vào thời gian rảnh ...........................................................................................................20 Bảng 1.4. Bảng tổng hợp lƣợng thời gian HS dành cho việc tự học ................21 Bảng 2.1. Tiến trình chung cho việc tố chức dạy học chƣơng “ Sóng ánh sáng” theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet .........................48 Bảng 3.1. Bảng số liệu HS đƣợc chọn làm mẫu thực nghiệm..........................67 Bảng 3.2. Kết quả đánh giá NLTH của HS trƣớc TĐ và sau TĐ .....................71 Bảng 3.3. Bảng thống kê điểm số (Xi) của bài kiểm tra ..................................73 Bảng 3.4. Bảng phân phối tần suất ...................................................................74 Bảng 3.5. Bảng phân phối tần suất tích lũy ......................................................74 Bảng 3.6. Bảng phân loại theo học lực của HS ................................................75 Bảng 3.7. Bảng tổng hợp các tham số đặc trƣng ..............................................76 Demo Version - Select.Pdf SDK viii
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ Sơ đồ 1.1. Các NL thành tố của NLTH ..............................................................8 Sơ đồ 1.2. Quy trình tổ chức hoạt động dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của internet .........................................................30 Sơ đồ 2.1. Sơ đồ cấu trúc chƣơng sóng ánh sáng .............................................35 Sơ đồ 2.2. Sơ đồ các giai đoạn của quá trình dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH cho HS .......................................................................................47 Biểu đồ 3.1. Điểm trung bình NLTH trƣớc TĐ và sau TĐ ..............................72 Biểu đồ 3.2. Biểu đồ phân bố điểm trƣớc TĐ và sau TĐ .................................73 Đồ thị 3.1. Đồ thị phân phối tần suất................................................................74 Đồ thị 3.2. Đồ thị phân phối tần suất tích lũy ..................................................74 Biểu đồ 3.3. Biểu đồ phân loại theo học lực của HS ........................................75 DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH Hình 2.1. Thí nghiệm về hiện tƣợng tán sắc ...................................................41 Hình 2.2. Thí nghiệm với ánh sáng đơn sắc .....................................................42 Demo Hình 2.3. Version Thí nghiệm - Select.Pdf về hiện tƣợng nhiễuSDK xạ ..................................................43 Hình 2.4. Thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng ........................................43 Hình 2.5. Thí nghiệm về sự hình thành các loại quang phổ .............................44 Hình 2.6. Thí nghiệm phát hiện tia hồng ngoại và tử ngoại .............................44 Hình 2.7. Ống Cu-lít- giơ và cách tạo ra tia X .................................................45 ix
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tƣ, sự tiến bộ không ngừng của khoa học công nghệ với những bƣớc nhảy vƣợt bậc một năm bằng hàng thế kỉ trƣớc đó; những cơ hội và thách thức lớn cho nguồn lao động hiện nay cũng đƣợc đặt ra, đó là nguồn lao động có trình độ cao, có khả năng học tập suốt đời, biết vận dụng tri thức vào thực tiễn cuộc sống một cách linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. Nếu không muốn bị tụt hậu với thời đại, kịp thời nắm bắt những tri thức khoa học kĩ thuật tiên tiến đòi hỏi con ngƣời phải không ngừng tự học, tự vƣơn lên. Luật Giáo dục 2005, tại điều 5 mục 2 quy định: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên” [16]. Nghị quyết Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã nêu: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năngDemo của người học; khắc Version phục lối truyền - Select.Pdf SDK thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích người học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học…”[1]. Thực hiện các Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng, Chƣơng trình giáo dục phổ thông mới đƣợc xây dựng theo định hƣớng phát triển phẩm chất và NL của ngƣời học [5], tạo môi trƣờng học tập và rèn luyện giúp HS phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần; trở thành ngƣời học tích cực, tự tin, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời; có những phẩm chất tốt đẹp và NL cần thiết để trở thành ngƣời công dân có trách nhiệm, ngƣời lao động có văn hóa, cần cù, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của cá nhân và yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nƣớc trong thời đại toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới. Chƣơng trình Giáo dục phổ thông tổng thể đã xếp NL tự chủ và tự học ở vị trí số một trong hệ thống các NL cốt lõi. Nhƣ vậy, việc dạy học và đánh giá theo hƣớng phát triển NL của ngƣời học là rất cần thiết và cấp thiết. 1
Học vấn mà nhà trƣờng phổ thông trang bị không thể thâu tóm đƣợc mọi tri thức mà con ngƣời mong muốn, thay vì chỉ chú trọng tới truyền thụ kiến thức, quá trình dạy học cần phải chú trọng việc dạy phƣơng pháp, dạy cách đi tới kiến thức của loài ngƣời, trên cơ sở đó mà tiếp tục học tập suốt đời. Do đó, NLTH cần phải trở thành một trong những NL không thể thiếu trong mỗi cá nhân ngƣời học. Bản thân ngƣời học cần phải làm quen với vấn đề tự học, hình thành một NLTH để sau này có điều kiện học tiếp nữa hay không vẫn có thể tự học để trau dồi tri thức và thích nghi với thời đại. Hiện nay, internet gần nhƣ đã đi sâu vào mọi lĩnh vực: kinh tế, giáo dục, khoa học, y tế,…Tuy nhiên, có thể thấy món quà to lớn nhất do cuộc cách mạng Internet mang lại cho xã hội chính là sự phát triển vƣợt bậc của giáo dục. Internet cho phép con ngƣời có thể học đƣợc bất cứ khi nào và bất cứ đâu. Do đó, việc khai thác và học tập của con ngƣời trên Internet cũng vô cùng đơn giản và thuận lợi. Bên cạnh những tiện ích, những tác động tích cực không thể phủ nhận, việc truy cập Internet còn có những tác động tiêu cực đến việc học tập của nhiều HS trung học phổ thông, trở thành mối lo của các bậc phụ huynh, nhà trƣờng và xã hôi. Chính vì vậy, việc làm thế nào để HS khai thác và học tập có hiệu quả trên Internet; và làm thế nào để HS chủ động hạn chế những cám dỗ, những ảnh hƣởng xấu mà internet mang lại là Demo Version - Select.Pdf SDK nhiệm vụ cấp thiết và không hề dễ dàng cho mỗi GV. Chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT giới thiệu những kiến thức cơ bản về Sóng ánh sáng, có nhiều thí nghiệm với dụng cụ cồng kềnh, khó thực hiện trên thực tế lớp học, do đó GV phải sử dụng các phần mềm thí nghiệm ảo, cần nhiều hình ảnh, video trực quan sinh động để HS nắm bắt đƣợc vấn đề. Đây cũng là nội dung có nhiều tƣ liệu mang tính thực tế giúp GV có cơ hội khai thác và sử dụng internet nhằm xây dựng một hệ thống kho tự liệu trực quan về Sóng ánh sáng, đồng thời tạo điều kiện để HS tự lực tìm tòi phát hiện và giải quyết vấn đề, tự do trao đổi thảo luận và hợp tác nhóm. Từ đó, các em sẽ có nhiều hứng thú trong quá trình tự nghiên cứu, tự suy luận, tăng khả năng ham học hỏi hơn,... Tuy nhiên, vấn đề bồi dƣỡng NLTH thông qua sự hỗ trợ của internet vẫn chƣa đƣợc nghiên cứu một cách đầy đủ và thích đáng. Căn cứ vào những lý do trên, tôi lựa chọn đề tài “Tổ chức dạy học chương “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 trung học phổ thông theo định hướng bồi dưỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của internet” với mong muốn đóng góp một phần rất nhỏ vào việc nâng cao chất lƣợng dạy học nói chung và chất lƣợng dạy học Vật lý nói riêng. 2
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu các tài liệu khoa học có liên quan đến vấn đề cần nghiên cứu của đề tài, đã nhận thấy đƣợc một số vấn đề sau: Trên thế giới, từ thế kỉ XVII đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề tự học của các tác giả nhƣ: J.A Comenski, G.Brousseau, J.H. Pestalozzi, A. Disterwweg, Holec,… các công trình của các tác giả đều nghiên cứu về sự phát triển trí tuệ tích cực, độc lập, sáng tạo của HS và nhấn mạnh khuyến khích ngƣời học giành lấy tri thức bằng con đƣờng tự khám phá, tìm tòi, suy nghĩ trong quá trình học tập [9]. Nhiều nhà khoa học, nhiều giảng viên trên thế giới cũng đã nghiên cứu về vấn đề tự học cho sinh viên nhƣ: Hội nghị chuyên đề “The International Society for Self-Directed Learning (ISSDL)” ( Hiệp hội Quốc tế về Tự học) đƣợc tổ chức hàng năm kể từ khi nó đƣợc thành lập bởi Tiến sĩ Huey Long vào năm 1986. ISSDL đã và đang tổ chức thƣờng xuyên các hội nghị, cung cấp một diễn đàn quốc tế để trình bày và thảo luận về những phát triển hiện tại trong nghiên cứu và ứng dụng của Self-Directed Learning (tự học), trong năm 2018 từ ngày 7 đến ngày 10 tháng 02, ISSDL lần thứ 32 đã đƣợc tổ chức, những ngƣời tham gia hội nghị có cơ hội tìm hiểu nhiều vấn đề bao gồm: kết quả nghiên cứu gần đây về vấn đề tự học, các biện pháp tự học có hiệu quả trong các môi trƣờng đa dạng, các cách đánh giá theo định Demo Version - Select.Pdf SDK hƣớng phát triển NLTH và làm thế nào để phát triển và củng cố khả năng tự học. ISSDL lần thứ 33 đã tổ chức từ ngày 6 đến ngày 9 tháng 02 năm 2019 [25]; ngoài ra còn có một số bài báo nhƣ “Developing Students‟ Self-Directed Learning Skills” (2010) Maryellen Weimer; “On Self-learning Ability of College Students and Its Cultivation” (2015) của nhóm tác giả Jiaming Zhong, Jisheng He, Zhijuan Liu tại Hội nghị quốc tế lần 3 về Quản lý, Giáo dục, Thông tin và Kiểm soát (MEICI 2015) cũng đã nghiên cứu về vấn đề tự học… Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, dạy học theo hƣớng bồi dƣỡng NLTH đã đƣợc Bộ giáo dục triển khai ở các cấp tiểu học, THCS và THPT. Nhiều đề tài nghiên cứu về NLTH nhƣ: + Trong luận văn thạc sĩ: Đề tài “Bồi dưỡng NLTH cho hoc sinh trong dạy học chương “Động lực học chất điểm” Vật lí lớp 10 qua khai thác và sử dụng bài tập Vật lý” (2009) của tác giả Võ Thị Cẩm Quyên, đã đề xuất hệ thống các biện pháp phát triển NLTH cho HS trong giờ học ở lớp và tự học ở nhà [17]. Tác giả Cao Văn Thạnh với đề tài : “Phát triển NLTH của HS khi ôn tập chương “Dòng điện xoay chiều” Vật lý 12 nâng cao với sự hỗ trợ của bản đồ tư duy”(2014) đã đƣa ra đƣợc 3
quy trình ôn tập kiến thức chƣơng “ Dòng điện xoay chiều” Vật lý 12 theo hƣớng phát triển NLTH của HS với sự hỗ trợ của bản đồ tƣ duy [19]. Tác giả Trần Trọng Công với đề tài “Bồi dưỡng NLTH cho HS trong dạy học phần “ Nhiệt học” Vật lý 10 THPT với sự hỗ trợ của bản đồ tư duy” (2016) đã trình bày đƣợc vai trò của bản đồ tƣ duy trong việc hình thành NLTH cho HS, đề xuất một số biện pháp bồi dƣỡng NLTH cho HS và xây dựng quy trình dạy học theo hƣớng bồi dƣỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của bản đồ tƣ duy [6]. Tác giả Phạm Thị Kim Nguyệt với đề tài “ Bồi dưỡng NLTH cho HS trong dạy học phần “ Nhiệt học” Vật lý 10 THPT với sự hỗ trợ của máy vi tính” đã trình bày đƣợc vai trò của máy vi tính trong việc bồi dƣỡng NLTH cho HS, xây dựng đƣợc quy trình dạy học phần “ Nhiệt học” theo hƣớng bồi dƣỡng NLTH dƣới sự hỗ trợ của máy vi tính [15]. + Các tác giả trong nƣớc đã nghiên cứu về vấn đề tự học nhƣ Nguyễn Kỳ,Võ Văn Tảo, Nguyễn Thái Duy Nguyễn Cảnh Toàn, Lê Công Triêm. Các tác giả nhƣ Phạm Xuân Quế, Lê Công Triêm, Nguyễn Quang Lạc, Phan Gia Anh Vũ, Mai Văn Trinh, Trần Huy Hoàng, ... đã có nhiều giáo trình, đề tài, công trình nghiên cứu và công bố nhiều bài báo khoa học về vấn đề này. Các nghiên cứu đó đã đề xuất những phƣơng án, quy trình khai thác các ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học Vật lí. Các tác giả Phạm Xuân Quế, Phan Gia Anh Vũ tập trung vào mảng xây dựng các Demo Version - Select.Pdf SDK phần mềm dạy học, các thí nghiệm mô phỏng, thí nghiệm ảo. Tác giả Lê Công Triêm, Nguyễn Quang Lạc đã làm sáng tỏ lí luận của ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí. Tác giả Mai Văn Trinh nghiên cứu sử dụng máy vi tính và các phƣơng tiện dạy học hiện đại vào quá trình dạy học. Tuy nhiên, chƣa có công trình nào tập trung nghiên cứu vào việc tổ chức các hoạt động dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng lực tự học cho HS với sự hỗ trợ của internet. Tiếp nối những cơ sở lý luận sẵn có, trong phạm vi luận văn, những vấn đề còn chƣa đƣợc quan tâm ở trên sẽ đƣợc tiếp tục đi sâu nghiên cứu, với mong muốn góp một phần nhỏ cung cấp thêm một số tƣ liệu cho dạy học Vật lý ở cấp trung học phổ thông hiện nay. 3. Mục tiêu đề tài Xây dựng đƣợc quy trình tổ chức dạy học chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của internet. 4. Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng đƣợc quy trình tổ chức dạy học chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của internet 4
và vận dụng quy trình đó vào dạy học thì sẽ góp phần bồi dƣỡng đƣợc NLTH của HS, nâng cao chất lƣợng dạy học chƣơng “Sóng ánh sáng” nói riêng và dạy học vật lý nói chung. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc tổ chức dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet. Đề xuất đƣợc các biện pháp bồi dƣỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của internet. Xây dựng quy trình tổ chức dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của internet. Khai thác và xây dựng có hệ thống một kho tƣ liệu trực quan về chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT dƣới sự hỗ trợ của internet nhằm bồi dƣỡng NLTH. Xây dựng tiến trình dạy học một số bài thuộc chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet. Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm, kiểm chứng hiệu quả của việc tổ chức dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet. 6. Đối tƣợng nghiên cứu Demo Hoạt động dạy Version học Vật lý- ởSelect.Pdf trƣờng trungSDK học phổ thông theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của internet. 7. Phạm vi nghiên cứu Trong thời gian và khả năng cho phép, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu việc xây dựng quy trình và tổ chức dạy học chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet tại các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận a. Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, các văn bản của Nhà nƣớc và của ngành Giáo dục về: đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng phổ thông, vấn đề tự học, tự nghiên cứu của HS; b. Nghiên cứu những cơ sở lí luận, những tài liệu liên quan, các bài báo, tạp chí và ý kiến của các nhà khoa học giáo dục về vấn đề tự học, việc sử dụng internet trong trong quá trình dạy và học; c. Nghiên cứu nội dung chƣơng trình sách giáo khoa, sách bài tập và các tài 5
liệu tham khảo chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lí 12 THPT. 8.2. Phƣơng pháp điều tra: Trao đổi với GV và HS bằng phƣơng pháp sử dụng phiếu điều tra, phân tích kết quả học tập và ý kiến của GV và HS. 8.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm: Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm có đối chứng bằng cách tổ chức dạy học, dự giờ, quan sát, ghi chép, chụp ảnh, quay phim, thu thập số liệu, phân tích, đánh giá kết quả học tập và kết quả từ các phiếu điều tra. 8.4. Phƣơng pháp thống kê toán học: Thống kê kết quả điều tra, bài kiểm tra để đánh giá sự khác biệt trong kết quả học tập của lớp đối chứng và lớp thực nghiệm 9. Đóng góp của đề tài 9.1. Về mặt lý luận a. Xây dựng hệ thống cơ sở lý luận về tổ chức dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet. b. Đề xuất đƣợc các biện pháp bồi dƣỡng NLTH cho HS với sự hỗ trợ của internet. c. Xây dựng đƣợc quy trình tổ chức dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet. 9.2. Về mặt thực tiễn a. ĐiềuDemo Version tra, phân - Select.Pdf tích, đánh giá đƣợc thựcSDK trạng của việc tổ chức dạy học theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet, ở các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên. b. Khai thác và xây dựng có hệ thống kho tƣ liệu trực quan chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT với sự hỗ trợ của internet. c. Thiết kế tiến trình dạy học một số bài cụ thể trong chƣơng “Sóng ánh sáng” Vật lý 12 THPT theo định hƣớng bồi dƣỡng NLTH với sự hỗ trợ của internet. 6