Tóm tắt luận văn thạc sĩ kỹ thuật: Giải pháp quản lý chất thải rắn theo mô hình 3R trên địa bàn quận Thanh Khê, Tp Đà Nẵng

Chia sẻ: Nhung Thi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

194
lượt xem 57
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Song hành với sự gia tăng dân số và sự phát triển kinh tế mạnh mẽ của đất nước trong những năm qua, lượng chất thải rắn phát sinh tại các khu công nghiệp, khu đô thị, làng nghề, nông thôn, y tế đã không ngừng gia tăng trong khi công tác quản lý chất thải rắn vẫn còn nhiều hạn chế, công tác xã hội hóa phát triển chậm chạp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ kỹ thuật: Giải pháp quản lý chất thải rắn theo mô hình 3R trên địa bàn quận Thanh Khê, Tp Đà Nẵng

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG L VĂN TH NH GI I PHÁP QU N LÝ CH T TH I R N THEO MÔ HÌNH 3R TRÊN Đ A BÀN QU N THANH KHÊ, THÀNH PH ĐÀ N NG Chuyên ngành: Công ngh môi trư ng Mã s : 60.85.06 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ K THU T Đà N ng - Năm 2012
2 Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. LÊ TH KIM OANH Ph n bi n 1: PGS.TS. TR N Đ C H Ph n bi n 2: GS.TS. Đ NG KIM CHI Lu n văn ñã ñư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ K thu t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 18 tháng 11 năm 2012 Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng - Trung tâm H c li u, Đ i h c Đà N ng
3 M Đ U 1. Đ t v n ñ B o v môi trư ng ñ phát tri n b n v ng hi n ñang là v n ñ c p bách cho m i qu c gia, vùng lãnh th trên toàn th gi i, ñ c bi t ñ i v i Qu c gia ñang phát tri n như Vi t Nam. Cùng v i s phát tri n c a ñ t nư c, các ñô th không ng ng gia tăng dân s , b m t ñ t nư c ñư c ñ i m i. Song, lư ng ch t th i ngày m t phát sinh nhi u, khó qu n lý, nh t là ch t th i r n ñô th . Đây cũng là ngu n g c chính gây ô nhi m môi trư ng, làm phát sinh và lan truy n các d ch b nh, nh hư ng x u ñ n ch t lư ng cu c s ng, văn minh ñô th . Thành ph Đà N ng ñang trên ñà phát tri n vư t b c, t c ñ tăng trư ng kinh t bình quân cao nh t so v i các ñô th l n trên c nư c. Ch trương xây d ng “Thành ph Môi trư ng” ñang ñư c Thành ph ñ c bi t quan tâm. Các qu n, huy n trên ñ a bàn Thành ph ñang b t ñ u tri n khai ñ án qu n, huy n môi trư ng. Tuy v y, công tác qu n lý ch t th i r n ñô th trên ñ a bàn các qu n, huy n cũng g p ph i m t s v n ñ như: không có bi n pháp ki m soát lư ng th i b ch t th i r n trong khi vi c thu gom, v n chuy n và x lý chưa th c s phù h p cho t ng lo i ch t th i. T t c các lo i ch t th i ñư c tr n l n và thu gom chung ñã d n ñ n vi c gây ô nhi m môi trư ng trong quá trình v n chuy n, x lý, như: (1) T n di n tích ñ t r t l n ñ chôn rác; (2) Gây mùi hôi th i, ô nhi m môi trư ng s ng cho dân chúng s ng c nh bãi chôn l p rác; (3) Phát sinh m t lư ng nư c r rác r t l n làm ô nhi m ch t lư ng nư c m t, nư c ng m, môi trư ng không khí...; (4) Bãi chôn l p rác t n t i lâu dài là m i hi m h a v môi trư ng c a khu v c. Hơn n a, thành ph n ch y u c a CTR ñô th là ch t h u cơ có th t o phân compost s d ng trong nông nghi p ho c lên men
4 t o khí biogas trong công nghi p ñi n, nhiên li u cho phương ti n giao thông và bao nilon, nh a, kim lo i,… s ñư c dùng làm nguyên li u cho các ngành công nghi p tái ch . Vi c này n u không th c hi n s lãng phí ngu n nguyên li u, tài nguyên thiên nhiên. Trư c nh ng v n ñ trên, ñ tài “Gi i pháp qu n lý ch t th i r n theo mô hình 3R trên ñ a bàn qu n Thanh Khê, thành ph Đà N ng” nh m ñưa ra các gi i pháp qu n lý CTR ñô th m t cách hi u qu , h p lý và kh thi nh t trên ñ a bàn qu n. 2. M c tiêu ñ tài M c tiêu t ng quát Đ xu t gi i pháp qu n lý ch t th i r n ñô th theo mô hình: Gi m thi u (Reduce) - Tái s d ng (Reuse) - Tái ch (Recycle) g i chung là mô hình 3R trên ñ a bàn qu n Thanh Khê, thành ph Đà N ng. M c tiêu c th M c tiêu c th c a ñ tài bao g m: - Nghiên c u, ñánh giá hi n tr ng qu n lý ch t th i r n ñô th trên ñ a bàn qu n Thanh Khê. - Đ xu t gi i pháp qu n lý ch t th i r n ñô th theo mô hình 3R trên ñ a bàn qu n Thanh Khê phù h p v i chi n lư c qu n lý ch t th i r n c a Qu c gia, k ho ch qu n lý ch t th i r n thành ph Đà N ng; quy ho ch phát tri n kinh t - xã h i và các quy ho ch khác có liên quan. 3. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài Ý nghĩa khoa h c K t qu nghiên c u c a ñ tài s là tài li u giúp nhà qu n lý môi trư ng qu n, thành ph có cơ s trong vi c ho ch ñ nh gi i pháp qu n lý ch t th i r n ñô th theo mô hình 3R. Ý nghĩa th c ti n
5 Đánh giá th c ti n công tác qu n lý ch t th i r n trên ñ a bàn qu n Thanh Khê hi n nay. Đưa ra gi i pháp kh thi ñ qu n lý ch t th i r n theo mô hình 3R cho qu n Thanh Khê. 4. Đ i tư ng và phương pháp nghiên c u Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u: Đ i tư ng nghiên c u c a ñ tài bao g m CTR sinh ho t phát sinh trên ñ a bàn qu n Thanh Khê. Phương pháp nghiên c u - Phương pháp thu th p s li u + Thu th p tài li u v ch t th i r n ñô th t i Xí nghi p môi trư ng Thanh Khê; s li u th ng kê hàng quý, hàng năm c a Công ty MTĐT Đà N ng; + Thu th p s li u v công tác thu gom, công tác v n chuy n, l trình thu gom và công tác s a ch a máy móc, xe c ; + Thu th p s li u v kh i lư ng - tr ng lư ng ch t th i r n phát sinh hàng ngày, hàng quý, hàng năm; tài li u v v t tư, máy móc thi t b và nhân công th c t ph c v công tác thu gom t i qu n Thanh Khê; + Thu th p các s li u v ñi u ki n t nhiên t i thành ph Đà N ng, t ñó xem xét ñ n ñi u ki n t nhiên t i qu n Thanh Khê; + Thu th p các báo cáo t ng k t v tình hình dân s , nh p cư, thu nh p, ngân sách, các d ch v xã h i, các công trình công c ng, cơ s h t ng, t l nghèo ñói, các d ch v xã h i,…trong các báo cáo th ng kê; + Thu th p các s li u v kinh t , xã h i, giáo d c, môi trư ng; k ho ch, quy ho ch phát tri n kinh t xã h i, phát tri n ngành, phát tri n không gian ñô th trong qu n;
6 + Thu th p các d án, chương trình phát tri n quan tr ng ñã, ñang và s th c hi n trên ñ a bàn qu n bao g m c các d án liên quan ñ n môi trư ng; + Thu th p các chính sách, chi n lư c phát tri n c a qu n Thanh Khê, c a thành ph Đà N ng; + Thu th p b n ñ qu n Thanh Khê: b n ñ giao thông, b n ñ v trí các trung tâm thương m i - d ch v - s n xu t; b n ñ hi n tr ng dân s ; b n ñ hi n tr ng và quy ho ch s d ng ñ t; + Thu th p, tìm hi u v mô hình 3R hi n nay t i các nư c phát tri n và các nư c ñang phát tri n,... - Phương pháp ñi u tra xã h i, kh o sát th c t Phát phi u ñi u tra: ti n hành phát 100 (m t trăm) phi u ñi u tra trên 10 (mư i) phư ng c a qu n Thanh Khê, ñ ng th i ti n hành kh o sát th c t ñ xác ñ nh các ñ i tư ng ph c v cho m c ñích nghiên c u. - Phương pháp th ng kê và x lý d li u Sau khi ñã thu th p, ñi u tra xã h i, các thông tin tư li u s ñư c th ng kê, phân lo i theo t ng ph n nh t ñ nh ñ x lý các d li u nh m ph c v cho vi c t ng h p báo cáo. 5. C u trúc c a lu n văn : Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, tài li u tham kh o và ph l c trong lu n văn g m có các chương như sau : Chương 1 : T NG QUAN Chương 2 : ĐI U KI N KINH T - XÃ H I VÀ D BÁO TĂNG TRƯ NG QU N THANH KHÊ Chương 2 : NGU N PHÁT SINH, THÀNH PH N VÀ TÍNH CH T C A CH T TH I R N QU N THANH KHÊ.
7 CHƯƠNG 1: T NG QUAN 1.1. Thu gom, phân lo i và lưu gi ch t th i r n t i qu n Thanh Khê 1.1.1. M ng lư i thu gom sơ c p Thu gom sơ c p có ý nghĩa quan tr ng trong qu n lý CTR, nh hư ng tr c ti p t i hi u qu c a toàn b h th ng qu n lý CTR. 1.1.2. Tr m trung chuy n ch t th i r n t i qu n T i qu n có 1 tr m trung chuy n ch t th i r n lo i nh (Tr m Thanh L c Đán) v i công su t 16 t n/ngày, di n tích 240m2, v trí t i ñư ng Nguy n Đ c Trung, phư ng Thanh Khê Đông. Ngoài ra, còn có 31 ñi m trung chuy n ch t th i r n trên các tuy n ñư ng. 1.2. H th ng thu gom th c p Ti p n i h th ng thu gom sơ c p, h th ng thu gom th c p có ch c năng v n chuy n rác t i các ñi m t p k t, tr m trung chuy n và v n chuy n ñ n nơi x lý (bãi rác Khánh Sơn). 1.3. Các phương pháp x lý ch t th i r n ñang áp d ng 1.3.1. Khái quát chung Có nhi u phương pháp x lý CTR ñư c áp d ng t i Vi t Nam g m: chôn l p h p v sinh, ch bi n rác h u cơ thành phân compost (composting), ñ t, ñóng r n, ch bi n ph th i xây d ng thành v t li u xây d ng… 1.3.2. Bãi chôn l p ch t th i r n h p v sinh Khánh Sơn Quy mô bãi chôn l p 48,3ha, b t ñ u ho t ñ ng t năm 2007, công su t hi n t i t 600-630 t n/ngày. 1.4. Mô hình 3R (Reduce- Reuse- Recycle) 1.4.1. Gi i thi u v 3R 3R là t vi t t t c a 3 ch cái ñ u trong ti ng anh: Reduce- Reuse-Recycle. 3R là ho t ñ ng góp ph n: - Ngăn ng a các v n ñ suy thoái môi trư ng;
8 - Ti t ki m ngu n tài nguyên thiên nhiên; - Ti t ki m chi phí thu gom và x lý rác th i; - Gi m qu ñ t giành cho vi c chôn l p rác. 1.4.2. T ng quan v mô hình 3R 1.5. Kinh nghi m qu n lý ch t th i r n ñô th theo mô hình 3R c a các nư c trên th gi i. 1.5.1. Kinh nghi m qu n lý ch t th i r n ñô th theo mô hình 3R Nh t B n Nh t B n là m t trong nh ng nư c ñ ng ñ u v sáng ki n 3R và vì v y vi c th c hi n 3R Nh t B n ñã có nhi u thành công. 1.5.1.1. Khung quy ñ nh 3R c a Nh t B n 1.5.1.2. Các ho t ñ ng c th t i m t s thành ph c a Nh t B n. 1.5.2. T ng h p thông tin vi c th c hi n 3R các nư c trong khu v c 1.5.2.1. Thông tin vi c th c hi n 3R các nư c Châu Á 3R không ph i là m t khái ni m m i m v i các nư c Châu Á, c nư c phát tri n và ñang phát tri n. 1.5.2.2. Thông tin v áp d ng 3R t i Thái Lan Chi n lư c 3R t i Thái Lan: Thái Lan xây d ng K ho ch qu n lý ch t th i t ng h p v i các n i dung khuy n khích phân lo i và gi m thi u ch t th i t i ngu n, khuy n khích s d ng phân h u cơ và năng lư ng tái t o. Tăng cư ng trách nhi m c a nhà s n xu t. 1.5.2.3. Kinh nghi m t mô hình 3R Hà N i – Vi t Nam. Mô hình 3R ñư c th c hi n t i Hà N i ñư c áp d ng mô hình 3R Nh t B n và m t s nư c lân c n như Thái Lan, Malaysia. Sau 3 năm tri n khai thí ñi m ,gi m 30% lư ng rác ñưa ñi chôn l p, gi m ô nhi m môi trư ng, ti t ki m chi phí x lý rác.
9 CHƯƠNG 2: ĐI U KI N KINH T - XÃ H I VÀ D BÁO TĂNG TRƯ NG QU N THANH KHÊ 2.1. Đi u ki n t nhiên và kinh t xã h i qu n Thanh Khê 2.1.1. Đi u ki n t nhiên Qu n Thanh Khê có ñi u ki n t nhiên mang tính ch t chung c a thành ph Đà N ng. 2.1.2. Đi u ki n kinh t xã h i 2.1.2.1. Dân s và phân b lao ñ ng Dân s c a qu n Thanh Khê ñ n h t năm 2011 là 181.210 ngư i, chi m kho ng 19,1% dân s toàn thành ph . M t ñ dân s trung bình c a qu n vào kho ng 19.210 ngư i/km2, trung bình cao nh t c a thành ph Đà N ng. 2.1.2.2. Ho t ñ ng kinh t - xã h i Cơ c u kinh t ñ n năm 2010 theo ñ nh hư ng Công nghi p - D ch v - Nông lâm ngư nghi p. Nh p ñ tăng trư ng kinh t theo GDP năm 2011 là 10,05%; GDP bình quân ñ u ngư i năm 2011 ñ t 27.321.000 ñ ng. 2.2. Đ nh hư ng quy ho ch phát tri n kinh t - xã h i qu n Thanh Khê ñ n năm 2020 2.2.1. Sơ lư c v quy ho ch phát tri n kinh t - xã h i Thành ph Đà N ng Xây d ng thành ph Đà N ng tr thành m t trong nh ng ñô th l n c a c nư c. 2.2.2. Đ nh hư ng quy ho ch phát tri n kinh t - xã h i qu n Thanh Khê 2.2.2.1. M c tiêu phát tri n Ph n ñ u ñ n năm 2020 qu n Thanh Khê là m t qu n trung tâm có kinh t - xã h i phát tri n và b n v ng, kinh t c a qu n phát
10 tri n theo hư ng: d ch v - công nghi p - ngư nghi p, g n phát tri n kinh t v i phát tri n xã h i, b o ñ m an ninh qu c phòng. 2.2.2.2. Đ nh hư ng phát tri n các ngành và lĩnh v c 2.3. D báo tăng trư ng kinh t - xã h i trong th i gian ñ nh hư ng th c hi n 3R 2.3.1. Đánh giá chung v l i th và h n ch ch y u tác ñ ng ñ n phát tri n kinh t xã h i c a Thanh Khê. 2.3.2. B i c nh trong thành ph và vùng kinh t tr ng ñi m mi n Trung có tác ñ ng ñ n phát tri n kinh t - xã h i qu n Thanh Khê. 2.3.3. Quan ñi m phát tri n. 2.3.4. M c tiêu qu n lý ch t th i r n qu n Thanh Khê. - Xây d ng qu n Thanh Khê tr thành “qu n môi trư ng” vào năm 2020. - T l thu gom và x lý h p v sinh ch t th i r n ñ t 100% vào năm 2015 và trên 95% ch t th i r n ñư c tái ch vào năm 2020. Gi m t l chôn l p CTR ñ n m c t i thi u. 2.4. V n ñ xã h i hóa công tác b o v môi trư ng t i qu n Ngoài s ñ u tư t ngân sách Nhà nư c, qu n Thanh Khê cũng t ng bư c huy ñ ng m i ngu n l c c a xã h i cho lĩnh v c b o v môi trư ng. CHƯƠNG 3: NGU N PHÁT SINH, THÀNH PH N VÀ TÍNH CH T C A CH T TH I R N ĐÔ TH 3.1. Ngu n phát sinh, t n su t, ch tiêu và phương pháp ñ nh lư ng ch t th i r n ñô th 3.1.1. Ngu n phát sinh Theo tài li u t ng h p t i Công ty MTĐT Đà N ng, CTR ñô th phát sinh t i qu n Thanh Khê bao g m 7 lo i chính như sau: - CTR t nhà c a các khu dân cư;
11 - CTR t i các trung tâm thương m i; - CTR phát sinh t i các cơ quan, công s , trư ng h c; - CTR trong các ho t ñ ng xây d ng; - CTR phát sinh t các d ch v ñô th ; - CTR phát sinh t các khu x lý, cơ s tái ch ch t th i; - CTR y t ; Ngoài ra, còn có các lo i CTR phát sinh t các h s n xu t nh , cơ s ch bi n th c ph m. 3.1.2. T n su t, ch tiêu và phương pháp ñ nh lư ng ch t th i r n ñô th 3.2. Thành ph n và các tính ch t c a ch t th i r n ñô th 3.2.1. Thành ph n ch t th i r n ñô th Đ i v i rác th i ñô th thành ph Đà N ng thì thành ph n có ngu n g c h u cơ chi m t l cao, rác có ñ m cao. 3.2.2. Các tính ch t c a ch t th i r n ñô th 3.3. Các quá trình chuy n hóa c a ch t th i r n 3.3.1. Quá trình bi n ñ i lý h c Nh ng bi n ñ i lý h c cơ b n trong quá trình v n hành h th ng qu n lý CTR bao g m: phân lo i CTR, tách hay phân chia các h p ph n CTR (th công, cơ gi i); gi m th tích cơ h c (nén, ép); gi m kích thư c cơ h c (c t, nghi n). 3.3.2. Quá trình chuy n hóa hóa h c Quá trình bi n ñ i CTR bao g m c quá trình chuy n pha (pha r n sang pha l ng, pha r n sang pha khí,...). Các quá trình này bao g m: ñ t, nhi t phân và hóa khí ch t th i r n. 3.3.3. Quá trình chuy n hóa sinh h c Các quá trình chuy n hóa sinh h c ph n ch t h u cơ có trong CTSH áp d ng ñ s n xu t phân compost, s n xu t khí mêtan.
12 CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ HI N TR NG VÀ Đ XU T CÁC GI I PHÁP QU N LÝ CH T TH I R N THEO MÔ HÌNH 3R 4.1. Đánh giá hi n tr ng qu n lý ch t th i r n hi n t i Qu n Thanh Khê 4.1.1. Đánh giá sơ b h th ng thu gom sơ c p: - Lo i thùng ch a CTR t i ngu n: ñ t yêu c u v sinh môi trư ng, qua quá trình ñi u tra thì m i h gia ñình chưa th c hi n phân lo i rác th i ra t ng ph n; - Kh o sát th c t trên ñ a bàn qu n cũng cho th y h u như các cơ quan, trư ng h c, các trung tâm thương m i, các ch , d ch v (c a hàng ăn u ng, khách s n, nhà ngh ) ñ u b rác vào m t v t d ng. Các b nh vi n, trung tâm y t , phòng khám th c hi n phân lo i rác th i sinh ho t và ch t th i nguy h i riêng và h p ñ ng thu gom theo th i gian nh t ñ nh. - Phương th c ñ t thùng, phương ti n thu gom tuy có phù h p v i ñi u ki n c th c a qu n nhưng chưa ñ t hi u qu kinh t cao. - Quá trình thu gom, v n chuy n CTR chưa ñ m b o ñi u ki n v sinh cho công nhân, m quan ñô th . M t s phương ti n thu gom (xe bagác, xe ñ y tay) chưa ñư c cơ gi i hóa. Các thùng ch a rác còn hư h ng, rác b c ng k nh gây nên tình tr ng hôi th i, ru i nh ng, nư c r rác ch y ra m t ñư ng. Công tác thu gom, v n chuy n rác th i do Xí nghi p môi trư ng Thanh Khê (tr c thu c Công ty Môi trư ng ñô th thành ph Đà N ng) th c hi n. M c dù hi n nay ñã tăng cư ng các phương ti n thu gom rác trên ñ a bàn 10 phư ng nhưng cũng ch m i thu gom ñư c kho ng hơn 90% t ng lư ng rác th i, m t s khu v c ch , d c hai bên tuy n ñư ng s t, các lô ñ t tr ng trên ñư ng Nguy n T t Thành v n còn hi n tư ng x rác b a bãi.
13 4.1.2. Đánh giá sơ b h th ng trung chuy n ch t th i r n: V trí tr m trung chuy n Thanh L c Đán chưa ñáp ng ñư c nhu c u trung chuy n toàn b rác trong ñô th . Trư c ñây, t i qu n Thanh Khê còn có tr m trung chuy n Nguy n Tri Phương (g n công viên 29-3) nhưng do ñi u ki n v sinh môi trư ng c a tr m không ñ m b o nên t m th i ng ng ho t ñ ng, và ñư c dùng làm ñi m t p k t rác. Các v trí t p k t c ñ nh trên ñư ng: ch t th i r n ñư c t p k t vào các thùng 240 lít ho c 660 lít, rác ñư c xe cu n ép thu gom hàng ngày. T i các ñi m t p k t, nh ng ngày rác phát sinh nhi u, xe cu n ép không v n chuy n h t, rác th i ñư c lưu gi trong d ng c ch a rác qua ngày hôm sau nên làm m t v sinh môi trư ng, m t m quan ñô th . 4.1.3. Đánh giá sơ b h th ng thu gom th c p: Thu n l i trong h th ng thu gom th c p hi n t i c a qu n là ch v n chuy n t t c các lo i rác chung 01 l n, công tác qu n lý ñơn gi n. Tuy nhiên, do v n chuy n rác l n l n nhi u thành ph n nên hi u qu chưa cao th hi n hi u qu cu n ép rác, và còn t n t i tình tr ng nư c r rác các xe cu n ép ch y ra ñư ng trong khi v n chuy n ñ i v i các xe ch a nhi u rác ư t. Ho t ñ ng chuy n rác lên xe v n chuy n rác t i các ñi m t p k t trên ñư ng ph tuy di n ra trong th i gian ng n (t i ña 15 phút) nhưng gây mùi hôi, m t m quan ñô th và còn nh hư ng ñ n ho t ñ ng giao thông. 4.1.4. Đánh giá công tác x lý ch t th i r n hi n t i Toàn b ch t th i r n phát sinh t i qu n ñư c chôn l p t i bãi rác Khánh Sơn. Chôn l p CTR tuy là công ngh ñơn gi n nh t phù h p t i Đà N ng, bao g m rác th i thu gom t i Qu n Thanh Khê trong th i ñi m hi n t i, v i su t ñ u tư cũng như chi phí v n hành
14 th p hơn các công ngh khác, nhưng vi c chôn l p toàn b rác th i ñã chôn l p các lo i rác có th tái ch ñư c, t n nhi u di n tích ñ t cho vi c x lý, như v y gây lãng phí nguyên li u, tài nguyên thiên nhiên; hơn n a, v n hành bãi chôn l p rác ti m tàng nhi u nguy cơ gây ô nhi m môi trư ng như phát sinh mùi hôi, ru i nh ng, ô nhi m nư c m t, nư c ng m, c môi trư ng ñ t; và ñ c bi t chưa phù h p, chưa ñáp ng v i các m c tiêu trong quy ho ch qu n lý CTR thành ph trong th i gian ñ n. 4.1.5. V n ñ th c hi n phân lo i rác hi n nay t i qu n K t qu ñi u tra cho th y, chưa có phân lo i rác m t cách khoa h c t i qu n Thanh Khê. Vi c PLRTN ch t phát, thi u s , do nhu c u v lao ñ ng c a m t b ph n r t nh ngư i dân n i th ho c dân t các t nh khác (bán ve chai, ñ ng nát, t n d ng th c ăn th a làm th c ăn chăn nuôi,...). Đ i ña s các h gia ñ nh, cơ quan, trư ng h c ñ u tr n l n chung t t c các lo i rác th i l i v i nhau. 4.1.6. Phân tích ưu như c ñi m c a khung qu n lý ch t th i r n thành ph Đà N ng 4.1.6.1. Ưu ñi m - Thành ph Đà N ng là ñô th lo i 1 tr c thu c Trung ương, do ñó các tiêu chu n v m t ñô th , cơ s h t ng thu n l i cho vi c qu n lý CTR, th hi n t l thu gom, v n chuy n tăng d n qua các năm. Năng l c trang thi t b thu gom, v n chuy n khá ñ y ñ ; - Đã áp d ng h u h t khung pháp lý c a Chính ph ñ th c hi n công tác qu n lý CTR. - Ho t ñ ng tái ch ñã b t ñ u ñư c th c hi n v i quy mô l n hơn. - Đà N ng là thành ph ñã th c hi n nhi u mô hình thí ñi m v qu n lý CTR.
15 4.1.6.2. Như c ñi m Ý th c gi gìn v sinh môi trư ng ngư i dân trong thành ph chưa cao, t n t i tình tr ng ñ ch t th i không ñúng nơi quy ñ nh, gây ô nhi m môi trư ng nh hư ng ñ n s c kh e c ng ñ ng. M i ch b t ñ u xã h i hóa công tác thu gom, v n chuy n CTR. Ho t ñ ng tái ch không ñư c qu n lý m t cách có h th ng, có ñ nh hư ng mà ch y u do các cơ s tư nhân th c hi n m t cách t phát. Các lò ñ t rác ch y u dành cho ngành y t và ch ñáp ng ñư c 50% t ng lư ng ch t th i y t nguy h i. Vi c ph c h i môi trư ng ñ i v i các cơ s x lý CTR còn h n ch . Đa s c ng ñ ng chưa nh n th c ñư c rác th i là tài nguyên, xem rác th i không còn giá tr s d ng. 4.1.7. Lý do ch n hư ng nghiên c u qu n lý ch t th i r n theo mô hình 3R Rác th i là m t v n ñ ña di n, ch quan và thư ng gây tranh cãi do có th nhìn nh n theo nhi u cách khác nhau tùy ng c nh c th . Ngh ch lý ch các bên liên quan t i v n ñ này bao g m ngư i dân, các nhà khoa h c, các nhà doanh nghi p, các nhà qu n lý, các nhà ho t ñ ng xã h i và chính quy n các ñ a phương ñ u có cách ti p c n riêng và ñó là lý do t i sao qu n lý rác th i l i là v n ñ r t ph c t p. Trong khi các doanh nghi p coi rác th i là cơ h i kinh doanh, chính quy n các ñ a phương xem ñó như là m t nghĩa v . V i ngư i dân thư ng và các nhà chính tr , nó là v n ñ c n gi i quy t nhưng ñ i v i các nhà khoa h c và các nhà ho t ñ ng xã h i, ñó l i là m t ngu n tài nguyên chưa ñư c quan tâm ñúng m c. Các quan ni m này tuy khác nhau nhưng l i ñ u nói ñ n cùng m t v n ñ .
16 Cách chôn l p rác hi n t i ñang b phê phán trong nh ng năm g n ñây do m t quá nhi u di n tích ñ t, vùng ñ m an toàn không h p lý, ô nhi m môi trư ng và tài nguyên thiên nhiên ñang d n c n ki t. M t tình hu ng ñi n hình mà ñó các chi n lư c qu n lý rác th i c n ñư c suy nghĩ th u ñáo là vi c phát tri n các cơ s thu h i nguyên li u và vi c xúc ti n phân lo i t i ngu n, theo mô hình 3R. 4.2. Đ xu t các gi i pháp qu n lý ch t th i r n theo các mô hình 3R áp d ng trên ñ a bàn qu n Thanh Khê. 4.2.1. Mô hình 3R th nh t Theo gi i pháp v công ngh cơ gi i hóa, x lý cu i ñư ng ng. Nghĩa là không thay ñ i khâu phát th i, thu gom, v n chuy n CTSH hi n t i mà ch t p trung vào khâu x lý. Đ ngh mô hình th nh t là vi c ñ u tư các công ngh tái ch ñ th c hi n qu n lý CTR theo mô hình 3R. D a vào kh i lư ng rác và thành ph n rác phát sinh t i qu n, ñ t n d ng các lo i ch t th i có th tái ch , c n thi t ph i ñ u tư dây chuy n công ngh ñ tách các lo i rác riêng bi t, sau ñó, tùy theo t ng lo i rác, ñ u tư công ngh ch bi n, ưu tiên cho lo i ch t th i có kh i lư ng l n và s n ph m ñ u ra ñáp ng nhu c u xã h i như: - H th ng rác th i h u cơ, s n xu t thành phân compost; - H th ng r a nilong, nh a và tái ch nh a ñ s n xu t thành các s n ph m ph c v nhu c u v xây d ng, tr ng tr t, thoát nư c ho c chuy n hóa thành d u ñ t công nghi p; Đánh giá th c hi n 3R theo mô hình th nh t: Đ th c hi n qu n lý CTR theo mô hình này, không c n thi t l p thêm các cơ ch chính sách, mà ch c n v n d ng các chính sách hi n t i và t p trung ñ u tư, v n hành các công ngh tái ch . Tuy nhiên, m t là do thói quen b rác c a ngư i dân t i qu n, h u h t s d ng túi nilong ñ b rác vào các thùng rác, chưa k ñ n các lo i rác gây mùi ñư c
17 ch a trong nhi u l p túi nilong ñư c c t ch t; hai là rác th i l n l n nhi u thành ph n nên h u như không có dây chuy n phân lo i nào có th phân lo i hoàn toàn các thành ph n rác th i riêng bi t, d n ñ n trong khâu phân lo i v n c n ñ n công tác phân lo i th công trong dây chuy n phân lo i, và vi c phân lo i không tri t ñ làm nh hư ng ñ n hi u qu các dây chuy n tái ch ti p sau khâu phân lo i. Do ñó, khâu v n hành khá ph c t p v i chi phí v n hành l n, trong khi giá thành s n ph m không ñư c quá cao, d n ñ n hi u qu ñ u tư các công ngh tái ch ch gi i quy t m t ph n v v n ñ môi trư ng mà không ñ t v hi u qu kinh t , khó ñư c ng d ng và không ñ t m c tiêu qu n lý CTR b n v ng. 4.2.2. Mô hình 3R th hai Th c hi n Phân lo i rác t i ngu n. Khác v i mô hình th nh t (gi i quy t cu i ngu n), mô hình th hai gi i quy t v n ñ ngay t ngu n phát sinh. Trên cơ s h c t p các mô hình 3R c a Nh t b n, m t nư c ñi ñ u v sáng ki n 3R, c th ñã ñư c áp d ng th c hi n thí ñi m b n qu n thành ph Hà N i, ñ th c hi n ñư c PLRTN t i qu n Thanh Khê, c n th c hi n m t chi n d ch dài h n v i nhi u khâu v chính sách l n công ngh . M t quy trình v n hành công tác PLRTN t i qu n Thanh Khê ñư c ñ ngh th c hi n như sau: 4.2.2.1. Th c hi n công tác v n ñ ng, tuyên truy n. 4.2.2.2. Thu gom, v n chuy n rác th i sau khi ñư c phân lo i t i ngu n. Đ ngư i dân quen d n v i phương th c ñ rác theo mô hình này, m t l trình c t gi m s lư ng thùng ñ t trên ñư ng ph ñư c xây d ng ti n ñ n cu i năm 2015 không còn ñ t thùng trên ñư ng ph n a. Th c hi n mô hình thông qua 3 giai ño n tóm t t như sau:
18 N i dung Giai ño n 1 Giai ño n 2 Giai ño n 3 M c tiêu V n ñ ng ngư i T p cho ngư i dân Chuy n ñ i dân phân lo i ch t có thói quen s phương th c th i làm 2 lo i: rác d ng bao nilon ñ thu gom t h u cơ và rác vô rác m t cách h p thùng rác ñ t cơ. v sinh. trên ñư ng ph sang thu gom tr c ti p bao nilon ch a rác. Phương -H dân s ng ngoài Tương t như ñ i T ng bư c th c ñ m t ph : rác h u cơ v i Giai ño n 1. gi m các thùng rác ñư c tách nư c, Th i gian ñ u, ñ a rác ñ t trên mang ñ n m t s v phương phát cho ñư ng ph . trí thu gom theo các h dân 02 bao Ngư i dân quy ñ nh. S d ng nilon, bao màu ch a rác th i các thùng rác màu xanh ch a ch t th i vào các bao xám ñ t t i các v h u cơ, bao còn l i nilon theo quy trí hi n t i ñ thu v i màu b t kỳ s ñ nh Giai gom rác vô cơ. ch a rác vô cơ. Sau ño n 2, sau ñó -H dân sinh s ng 03 tháng, ngư i dân mang ñ n các trong h m: công t n d ng các bao v trí t p k t nhân ñi xe bagac nilon cùng màu ban trên ñư ng ph thu gom v i thùng ñ u ñ ch a rác. ñ URENCO rác khác màu (màu Riêng ñ i v i rác thu gom. xanh ñ ng rác h u h u cơ, ngư i dân - Gi i h n th i cơ, màu xám ñ ng có th ch a vào bao gian ñ rác. rác vô cơ). nilon màu xanh - H dân s ng Các thùng thu gom ho c có th ch a trong ki t, rác h u cơ ñư c ñ t vào các thùng rác h m: như Giai
19 v trí thích h p và ñ ch a và mang ño n 2. ngư i dân có th ñ ñ n v trí ñ t p rác h ng ngày. trung theo quy ñ nh. T n su t -Đ n cu i giai ño n Như cu i giai ño n -Rác h u cơ: thu gom này t n su t thu 1 3l n/tu n; Rác gom 2 l n/tu n. vô cơ: 2 -Thu gom rác h m: l n/tu n. 4 l n/tu n v i rác -Rác h u cơ t i h u cơ; 2 l n/tu n các v trí quy v i rác vô cơ. ñ nh: Thu gom - Th i gian: 5 ÷10 hàng ngày. gi ; t 13 ÷17 gi . - L ch thu gom: - Thu gom rác h u Th c hi n l ch cơ t i các v trí quy thu gom xen k ñ nh: t 21÷22 gi v không gian hàng ngày. và th i gian. Đ i v i - Rác th i t các Đ i v i m t s ñơn Như Giai ño n các ch : ch a 02 lo i v s n xu t, kinh 2 ngu n vào 02 thùng có doanh, công s , phát sinh màu s c khác nhau; trư ng h c quy mô ch t th i thu gom hàng ngày. nh : s d ng khác -RTSH phát sinh t phương th c ñ rác các ñơn v s n xu t, như các h gia kinh doanh d ch v , ñình. công s , trư ng…: Đ i v i các ñơn v +Rác sau phân lo i s n xu t, kinh ñ vào thùng rác doanh quy mô l n: ñ t trên ñư ng ph do xe cu n ép tr c
20 ho c thông qua ti p thu gom. vi c thu gom rác Đ i v i các ch , ñ c a công nhân ngh qu n, thành trong các ki t, h m. ph ban hành quy + Rác các ñơn v ñ nh m i ch ph i kinh doanh quy mô có khu v c thu gom l n s do URENCO rác th i, các h thu gom tr c ti p kinh doanh ñ rác b ng xe cu n ép. t i v trí quy ñ nh -Khu v c công (không s d ng bao c ng: ñ t các thùng nilon) dư i s giám rác ti u c nh màu sát ch t ch c a xanh và màu xám. Ban qu n lý Ch . 4.2.2.3. X lý các lo i ch t th i sau khi ñư c phân lo i t i ngu n Đây là nhóm gi i pháp r t quan tr ng, có tính quy t ñ nh ñ n s thành b i c a vi c PLRTN, gi i quy t ñư c câu h i “rác ñư c phân lo i ñ làm gì?”. Vì v y, trong lu n văn cũng ñ c p ñ n vi c c n ph i xem xét, quy ho ch các gi i pháp tái ch , x lý ch t th i m t cách phù h p, tránh ch ng chéo ho c thi u ñi các gi i pháp hi u qu nh m tái ch , x lý ch t th i. 4.2.2.4. Xây d ng và th c hi n các gi i pháp v cơ ch th c hi n PLRTN Hi n nay Vi t Nam h u như chưa có hư ng d n, quy ñ nh c th nào v vi c tri n khai PLRTN. Do v y, ñ t o khung pháp lý cho vi c tri n khai th c hi n PLRTN trên ñ a bàn qu n Thanh Khê, qu n c n ñ xu t UBND thành ph Đà N ng ban hành các quy ñ nh, hư ng d n c th cho vi c tri n khai th c hi n. Đó là cơ s pháp lý khung trong su t quá trình tri n khai. Ngoài ra, Ban ñi u hành