Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến Pháp và Luật Hành Chính: Quyền khiếu nại về thi hành án dân sự - Từ thực tiễn các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: Vica999 Vica999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu nhằm đề xuất, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật khiếu nại về THADS, đảm bảo quyền khiếu nại về THADS nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, ổn định trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế của địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến Pháp và Luật Hành Chính: Quyền khiếu nại về thi hành án dân sự - Từ thực tiễn các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VĂN TUẤN QUYỀN KHIẾU NẠI VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ - TỪ THỰC TIỄN CÁC CƠ QUAN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TỈNH QUẢNG BÌNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ- NĂM 2018
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN QUANG THÁI Phản biện 1: PGS.TS. Vũ Trọng Hách Phản biện 2: TS. Lê Vệ Quốc Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành Chính Quốc gia Địa điểm : Phòng họp B.204, nhà B – Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia Số : 201 –Đường Phan Bội Châu – Thành phố Huế Thời gian : vào hồi 08 giờ ngày 21 tháng 9 năm 2018 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trải qua lịch sử đấu tranh, xây dựng và phát triển đất nước của dân tộc ta, gắn với mỗi giai đoạn lịch sử là sự ra đời các bản Hiến pháp 1946, 1959, 1980, 1992 và 2013. Trong mỗi giai đoạn lịch sử, các bản Hiến pháp đã ghi dấu lại sự tôn trọng và bảo vệ quyền con người. Trên cơ sở nhận thức pháp lý ngày càng sâu sắc và thực hiện công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia. Hiến pháp 2013 một lần nữa lại khẳng định việc thừa nhận, tôn trọng và bảo vệ quyền con người một cách mạnh mẽ, rõ ràng và hiện đại nhất. Một trong những nội dung quan trọng của Hiến pháp 2013 là tiếp tục phát huy dân chủ, bảo đảm thực hiện tốt hơn quyền con người, quyền công dân, trong đó có vấn đề khiếu nại. Đây là quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận. Giải quyết khiếu nại là một lĩnh vực hết sức quan trọng trong hệ thống quản lý nhà nước và điều hành xã hội. Thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại của nhân dân sẽ củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân vào chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước. Đối với lĩnh vực thi hành án dân sự (THADS), đây là hoạt động phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực trong đời sống xã hội, trực tiếp ảnh hưởng đến quyền cơ bản của con người. Việc tổ chức thi hành bản án, quyết định của Tòa án sẽ làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ về tài sản của các bên đương sự. Do tính chất công việc phức tạp nên khiếu nại trong quá trình tổ chức THADS là điều khó trách khỏi. Trong các giai đoạn tố tụng, nếu các cơ quan tiến hành tố tụng tiến hành điều tra, truy tố và xét xử công minh, khách quan, đúng pháp luật, kịp thời ngăn chặn việc tẩu tán tài 1
sản của đương sự, thì quá trình thi hành án sẽ thuận lợi, hạn chế được rất nhiều việc khiếu nại của các bên đương sự và người có liên quan. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy nhiều đương sự có điều kiện thi hành án nhưng vẫn cố tình chây ỳ, không tự nguyện thi hành án, thậm chí có trường hợp còn chống đối quyết liệt hoặc lợi dụng quyền tự do dân chủ của công dân làm đơn khiếu nại không đúng, khiếu nại vượt cấp nhằm để trì hoãn việc thi hành án. Nhiều trường hợp khiếu nại, cơ quan THADS đã giải quyết khiếu nại hết thẩm quyền nhưng các đương sự vẫn tiếp tục khiếu nại gửi đến nhiều ngành, nhiều cấp, thậm chí có trường hợp còn tổ chức tụ tập đông người, kéo đến các cơ quan Đảng, nhà nước, gây rối trật tự, làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan, đơn vị hoặc ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương. Bên cạnh đó, vẫn còn có những trường hợp cá nhân, tổ chức có thẩm quyền không quan tâm, chú trọng đến công tác giải quyết khiếu nại trong THADS, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của các bên. Xuất phát từ vai trò và tầm quan trọng của công tác giải quyết khiếu nại nên thời gian qua, Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS, các cơ quan THADS địa phương đã quan tâm, chú trọng đối với việc giải quyết khiếu nại thi hành án, xem công tác giải quyết khiếu nại là một nhiệm vụ trọng tâm của công tác THADS. Đối với tỉnh Quảng Bình, thời gian qua công tác giải quyết khiếu nại về THADS trên địa bàn tỉnh đã thu được những kết quả nhất định, tuy nhiên, so với yêu cầu thì công tác này vẫn còn có những hạn chế, chưa đáp ứng được đòi hỏi của công tác THADS trong tình hình mới, một số cơ quan THADS chưa coi trọng công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, còn đùn đẩy né tránh; việc phân công, bố trí người làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại còn chưa tương 2
xứng; có nơi việc giải quyết khiếu nại còn chậm, thiếu chặt chẽ làm cho đương sự bức xúc khiếu nại nhiều lần, vượt cấp. Tất cả những vấn đề nêu trên cho thấy cần phải nghiên cứu một cách toàn diện cả về lý luận, pháp lý và thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại về THADS là rất cần thiết. Từ đó đưa ra những giải pháp để điều chỉnh cho phù hợp đảm bảo quyền công dân trong thực hiện quyền khiếu nại về THADS. Với tính cấp thiết đó, tác giả chọn đề tài “Quyền khiếu nại về thi hành án dân sự - Từ thực tiễn các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình” làm luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài của luận văn Những năm gần đây, trước những đòi hỏi khách quan của công tác THADS, đã có nhiều đề tài, công trình khoa học nghiên cứu liên quan đến công tác THADS. Cụ thể là: - Hoàng Thế Anh (2013), Giám sát thi hành án dân sự, mã số 62380101, Luận án Tiến sĩ Luật học tại Đại học Quốc gia Hà Nội. - Luận văn thạc sĩ “Nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại tại Tổng cục Thi hành án dân sự” của tác giả Lê Thị Kim Dung, năm 2009. - Luận văn thạc sĩ “Khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự” của tác giả Nguyễn Công Toàn, năm 2012. - Luận văn thạc sĩ “Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay” của tác giả Nguyễn Thanh Tuấn, năm 2016. - Nguyễn Quang Thái (2008), Pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ Luật học – Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. 3
- Nguyễn Thanh Thủy (2008), Hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ Luật học – Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. Ngoài ra, còn nhiều nghiên cứu khác được đăng trên các tạp chí Dân chủ và pháp luật, Tạp chí Luật học, Tạp chí Nhà nước và pháp luật. Tuy nhiên, chưa có công trình nghiên cứu trực tiếp nào về đề tài “Quyền khiếu nại về thi hành án dân sự - Từ thực tiễn các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình”. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích - Mục đích nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa được những vấn đề lý luận và pháp lý về quyền khiếu nại về THADS. - Nhận diện được những hạn chế, vướng mắc trong hệ thống pháp luật khiếu nại cũng như thực hiện quyền khiếu nại về THADS – Từ thực tiễn các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình. - Đề xuất, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật khiếu nại về THADS, đảm bảo quyền khiếu nại về THADS nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, ổn định trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế của địa phương. 3.2. Nhiệm vụ: - Làm rõ những vấn đề lý luận và pháp lý đối với quyền khiếu nại về thi hành án dân sự. - Phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện quyền khiếu nại về THADS – Từ thực tiễn các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình. - Nghiên cứu đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật khiếu nại và thực hiện quyền khiếu nại về THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu 4
Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và pháp lý về quyền khiếu nại về THADS; thực tiễn thực hiện quyền khiếu nại về THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình thông qua thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại về THADS. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và pháp lý quy định quyền khiếu nại về THADS; thực tiễn thực hiện quyền khiếu nại về THADS của các bên đương sự và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan được ấn định trong bản án, quyết định của Tòa án phát sinh trong quá trình tổ chức THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình gồm: Cục THADS tỉnh Quảng Bình và 08 Chi cục THADS các huyện, thị xã, thành phố trực thuộc Cục THADS tỉnh Quảng Bình. - Thời gian: Giai đoạn từ năm 2013 - 2017 (5 năm). 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử; quan điểm của Đảng, Nhà nước và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; kế thừa có chọn lọc của các công trình khoa học đã được công bố. - Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, tác giả luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như: Phương pháp phân tích được áp dụng khi xem xét quy định của các văn bản pháp luật về quyền khiếu nại; quy trình thực hiện giải quyết khiếu nại của cá nhân, tổ chức có thẩm quyền thông qua thủ tục giải quyết khiếu nại về THADS. Phương pháp thống kê, tác giả đã sử dụng khi tìm hiểu, đánh giá số lượng đơn thư khiếu nại, nguyên nhân phát sinh đơn thư khiếu nại, các yếu tố bảo đảm việc thực hiện quyền khiếu nại và kết quả 5
giải quyết đơn khiếu nại. Ngoài ra, tác giả luận văn còn sử dụng các phương pháp so sánh, phương pháp lịch sử, phương pháp lôgic và phương pháp bình luận khi xem xét, đánh giá vụ việc khiếu nại phát sinh trong thực tiễn công tác. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Đề tài hệ thống hóa cơ sở khoa học về quyền khiếu nại; nêu rõ vấn đề lý luận và pháp lý cơ bản về quyền khiếu nại về THADS để làm cơ sở đi đến nghiên cứu thực trạng thực hiện quyền khiếu nại về THADS – Từ thực tiễn các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Đề tài đánh giá thực trạng thực hiện quyền khiếu nại về THADS – Từ thực tiễn các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình, những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế, từ đó đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị để hoàn thiện pháp luật khiếu nại về THADS nói chung và quyền khiếu nại về THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình nói riêng. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung của luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận và pháp lý về quyền khiếu nại về THADS trên địa bàn cấp tỉnh. Chương 2: Thực trạng thực hiện quyền khiếu nại về THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình. Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện quyền khiếu nại về THADS – Từ thực tiễn các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình. 6
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ QUYỀN KHIẾU NẠI THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH 1.1. Khái niệm, đặc điểm của quyền khiếu nại về thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh 1.1.1. Khái niệm quyền khiếu nại về thi hành án dân sự Để làm rõ khái niệm quyền khiếu nại về THADS, trước hết cần phải làm rõ khái niệm: Khiếu nại, quyền khiếu nại, án dân sự, thi hành án dân sự, khiếu nại về THADS là gì. Khiếu nại theo tiếng Latinh là: "Complain" có nghĩa là phàn nàn, kêu nài, thưa kiện, phản ứng, bất bình của người nào đó về vấn đề có liên quan đến lợi ích của mình. [34, tr.205] Theo Đại từ điển Tiếng Việt, khiếu nại là thắc mắc, đề nghị xem xét lại những kết luận, quyết định do cấp có thẩm quyền đã làm. [30, tr.904] Về khái niệm quyền khiếu nại về THADS: Luật Thi hành án dân sự không đưa ra khái niệm cụ thể về quyền khiếu nại, tuy nhiên, tại khoản 1 Điều 140 Luật THADS có nêu: “Đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có quyền khiếu nại đối với quyết định, hành vi của Thủ trưởng cơ quan THADS, Chấp hành viên nếu có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình”. [24, tr.146]. Từ quy định này có thể hiểu quyền khiếu nại về THADS là đề nghị của cá nhân, cơ quan, tổ chức chịu tác động trực tiếp của quyết định, hành vi của Thủ trưởng cơ quan THADS, Chấp hành viên, vì cho rằng quyết định, hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. 1.1.2. Đặc điểm của quyền khiếu nại về thi hành án dân sự 7
Thứ nhất, khiếu nại về THADS là quyền của công dân. Thứ hai, khiếu nại về THADS là việc cá nhân, tổ chức có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính. Thứ ba, chủ thể thực hiện quyền khiếu nại về THADS là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền và lợi ích hợp pháp liên quan trực tiếp tới quyết định hành chính, hành vi hành chính. Thứ tư, đối tượng thực hiện quyền khiếu nại về THADS là quyết định thi hành án, quyết định về thi hành án; hành vi của Thủ trưởng cơ quan THADS, Chấp hành viên. Thứ năm, thực hiện quyền khiếu nại về THADS tuân theo thủ tục hành chính được pháp luật quy định. 1.2. Các yếu tố cấu thành quyền khiếu nại về THADS trên địa bàn tỉnh 1.2.1. Chủ thể quyền khiếu nại về thi hành án dân sự Một là, người được thi hành án; Hai là, người phải thi hành án; Ba là, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. 1.2.2. Quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại, người bị khiếu nại về thi hành án dân sự Thứ nhất: Quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại về THADS Thứ hai: Quyền và nghĩa vụ của người bị khiếu nại về THADS 1.2.3. Thực hiện quyền khiếu nại THADS thông qua thủ tục giải quyết khiếu nại về thi hành án dân sự 1.2.3.1. Giải quyết khiếu nại lần đầu Để giải quyết khiếu nại về THADS, người giải quyết khiếu nại phải thực hiện rất nhiều công việc, từ thụ lý đơn, nghiên cứu đơn, lập kế hoạch giải quyết cho đến xác minh, thu thập chứng cứ, làm rõ các 8
nội dung khiếu nại, kiến nghị cấp có thẩm quyền ra quyết định giải quyết khiếu nại, hoàn chỉnh hồ sơ, tài liệu… Tuy nhiên, trước khi thụ lý giải quyết có thể tóm lược việc giải quyết khiếu nại được chia làm 06 bước gồm: (i) xử lý đơn; (ii) thụ lý đơn khiếu nại, yêu cầu báo cáo giải trình, cung cấp hồ sơ, tài liệu; (iii) tổ chức xác minh, đối thoại tại địa phương; (iiii) ban hành quyết định giải quyết khiếu nại; (iiiii) gửi quyết định giải quyết khiếu nại, công khai kết quả giải quyết khiếu nại và hoàn chỉnh hồ sơ; (iiiiii) đôn đốc, theo dõi và kiểm tra việc thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực thi hành. Bước 1: Xử lý đơn khiếu nại Bước 2: Thụ lý đơn khiếu nại, yêu cầu báo cáo giải trình, cung cấp hồ sơ, tài liệu Bước 3: Tổ chức xác minh, đối thoại tại địa phương Bước 4: Ban hành quyết định giải quyết khiếu nại Bước 5: Gửi quyết định giải quyết khiếu nại và công khai kết quả giải quyết khiếu nại và hoàn chỉnh hồ sơ Bước 6: Đôn đốc, theo dõi và kiểm tra việc thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực thi hành 1.2.3.2. Giải quyết khiếu nại lần hai 1.2.3.3. Giải quyết khiếu nại trong trường hợp đặc biệt 1.3. Các yếu tố bảo đảm quyền khiếu nại trong THADS 1.3.1. Yếu tố về chính trị Đảng cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Bằng nhiều cách khác nhau, sự lãnh đạo của Đảng luôn được xem là chủ trương lớn và có tính chất quyết định đến các hoạt động tư pháp nói chung và hoạt động THADS nói riêng, cụ thể là Nghị quyết 08/NQ-TW ngày 02/01/2002 về một số nhiệm vụ trọng tâm trong công tác trong thời gian tới đã định hướng “thành lập cảnh sát tư pháp trên cơ sở tổ chức và lực lượng hiện có ở ngành công an để 9
hỗ trợ công tác thi hành án dân sự, khẩn trương ban hành Bộ Luật tố tụng dân sự, Bộ Luật tố tụng hình sự, Luật Thi hành án dân sự,... làm cơ sở pháp lý cho hoạt động của các cơ quan tư pháp”. 1.3.2. Yếu tố về pháp luật Sự hoàn chỉnh của hệ thống pháp luật về THADS và pháp luật về khiếu nại là rất cần thiết, là hành lang pháp lý quan trọng tạo điều kiện cho người dân, cá nhân, tổ chức thực hiện quyền khiếu nại của mình thông qua công cụ pháp luật. 1.3.3. Yếu tố về văn hóa Trình độ văn hóa có ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền khiếu nại của người dân, bởi vì trình độ văn hóa được nâng cao thì dân trí cũng được nâng cao, từ đó người dân tiếp cận với các quy định của pháp luật thì tầm hiểu biết sẽ rộng hơn tạo được điều kiện cho việc tuyên truyền, phổ biến sâu rộng pháp luật cho nhân dân. 1.3.4. Đội ngũ công chức làm công tác thi hành án dân sự Hồ Chủ tịch đã dạy: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc", và " Công việc có thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém". Thực tiễn cho thấy, trong những năm qua, đất nước ta nói chung và công tác THADS nói riêng đã đạt được những thành tựu hết sức to lớn. Có được những thành tựu đó là do có sự đóng góp rất lớn công sức, trí tuệ của đội ngũ cán bộ, công chức, bởi hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức là một hoạt động đặc biệt mang tính quyền lực nhà nước, cho phép thực thi pháp luật trên thực tế. 1.3.5. Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quyền khiếu nại trong thi hành án dân sự Bộ Tư pháp chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về THADS, có các nhiệm vụ, quyền hạn: Kiểm tra, thanh tra, khen thưởng, xử lý vi phạm trong công tác thi hành án dân sự; giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự.” 10
Tiểu kết chương 1 Quyền khiếu nại về THADS là một nội dung quan trọng của pháp luật về THADS. Mục đích quan trọng nhất để thực hiện tốt quyền khiếu nại về THADS là phải gắn chặt chẽ với công tác giải quyết khiếu nại, bởi vì, thực hiện tốt công tác này là nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân được pháp luật ghi nhận. Thông qua công tác giải quyết khiếu nại nhằm phát hiện và kịp thời ngăn chặn, chấn chỉnh những hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình tổ chức thi hành án của cán bộ, Chấp hành viên cơ quan THADS để nâng cao chất lượng công tác thi hành án, nâng cao trình độ cho cán bộ công chức làm công tác thi hành án. Một mục đích quan trọng nữa của công tác giải quyết khiếu nại là hiện thực hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước thông qua việc thực hiện quyền khiếu nại. Quyền khiếu nại về THADS là quyền của công dân, giải quyết khiếu nại về THADS là trách nhiệm của Chi cục trưởng Chi cục THADS, Cục trưởng Cục THADS, Tổng cục trưởng Tổng cục THADS và Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Thông qua việc thực hiện quyền khiếu nại, giải quyết khiếu nại về THADS, cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền có thể thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về THADS, đảm bảo bản án, quyết định của Tòa án được nghiêm chỉnh thi hành, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân cũng như việc duy trì nề nếp, thái độ phục vụ tận tuỵ, trung thực của công chức làm công tác THADS. 11
Chương 2 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN QUYỀN KHIẾU NẠI VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ - TỪ THỰC TIỄN CÁC CƠ QUAN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TỈNH QUẢNG BÌNH 2.1. Tình hình tổ chức, hoạt động của các cơ quan THADS có liên quan trực tiếp tới thực hiện quyền khiếu nại về THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình 2.1.1. Cơ cấu tổ chức, biên chế các cơ quan THADS và tình hình thực hiện chỉ tiêu nhiệm vụ THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình - Về cơ cấu tổ chức, biên chế: Cục THADS tỉnh Quảng Bình được thành lập theo Quyết định số 2879/QĐ-BTP ngày 06/11/2009 của Bộ Tư pháp. Cục THADS tỉnh Quảng Bình có 04 phòng chuyên môn trực thuộc, gồm: Văn phòng Cục; phòng Nghiệp vụ và tổ chức thi hành án; phòng Kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; phòng tổ chức cán bộ và 08 chi cục THADS huyện, thị xã, thành phố trực thuộc, gồm: Chi cục THADS huyện Lệ Thủy, Chi cục THADS huyện Quảng Ninh, Chi cục THADS thành phố Đồng Hới, Chi cục THADS huyện Bố Trạch, Chi cục THADS huyện Quảng Trạch, Chi cục THADS thị xã Ba Đồn, Chi cục THADS huyện Tuyên Hóa, Chi cục THADS huyện Minh Hóa. Cơ cấu biên chế của các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình: Theo Quyết định số 474/QĐ-TCTHADS ngày 14/4/2017 của Tổng cục THADS - Bộ Tư pháp về việc giao biên chế công chức hành chính Nhà nước năm 2017 đối với các cơ quan THADS, thì các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình được giao tổng cộng 105 biên chế, trong đó tại Cục THADS tỉnh được giao 25 biên chế, các Chi cục THADS huyện, thị xã, thành phố được giao 80 biên chế. Số biên chế đã thực hiện được 103 biên chế, trong đó: ở Cục THADS tỉnh thực 12
hiện được 25/25 biên chế, Chi cục THADS huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh thực hiện được 78/80 biên chế. - Về tình hình thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ: Bảng 2.1: Kết quả thi hành án dân THADS về việc của các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình giai đoạn từ 2013 - 2017 Tổng số Tỷ lệ thi Tổng số việc Năm Tổng số việc việc thi hành có điều kiện côngtác phải thi hành hành xong/số việc thi hành xong có điều kiện 2013 3.465 2.877 2.677 93% 2014 3.281 2.779 2.583 93% 2015 3.447 2.914 2.837 97% 2016 3.741 3.261 2.956 91% 2017 4.073 3.504 3.173 91% Nguồn: Báo cáo Tổng kết công tác thi hành án dân sự giai đoạn 2013-2017 của Cục Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình. Bảng 2.2: Kết quả THADS về tiền của các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình giai đoạn từ 2013 - 2017 Tỷ lệ thi Tổng số tiền Tổng số tiền Tổng số Năm hành phải thi có điều kiện tiền thi công xong/số hành thi hành xong tác tiền có (1.000đ) hành(1.000đ) (1.000đ) điều kiện 2013 75.132.749 30.608.155 27.967.708 91% 2014 139.803.286 80.371.111 65.890.764 82% 2015 185.052.651 85.348.862 83.292.293 98% 20161 272.542.093 132.677.879 46.379.753 35% 2 2017 395.605.455 150.643.167 70.132.314 47% Nguồn: Báo cáo Tổng kết công tác thi hành án dân sự giai đoạn 2013 -2017 của Cục Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình. 2.1.2. Tình hình đơn thư khiếu nại, tố cáo về THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình 13
Bảng 2.3. Số liệu đơn thư khiếu nại, tố cáo và kết quả giải quyết của các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình giai đoạn từ 2013 - 2017 Số lượng Năm Số lượng Kết quả đơn khiếu Tỷ lệ % công tác đơn tố cáo giải quyết nại 2013 26 0 26/26 100% 2014 41 3 44/44 100% 2015 37 11 48/48 100% 2016 39 5 44/44 100% 2017 34 0 34/34 100% Nguồn: Báo cáo Tổng kết công tác thi hành án dân sự giai đoạn 2013-2017 của Cục Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình. 2.2. Kết quả và hạn chế; nguyên nhân của hạn chế thực hiện quyền khiếu nại về THADS tại các cơ quan THADS tỉnh Quảng Bình 2.2.1. Kết quả đạt được Thứ nhất: Công tác tiếp công dân đã đi vào nề nếp. Thứ hai: Chủ thể thực hiện quyền khiếu nại về THADS về cơ bản đúng đối tượng, đúng thẩm quyền, đúng trình tự thủ tục luật định. Thứ ba: Kỹ năng tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn thư khiếu nại về THADS được thực hiện một cách chủ động, khoa học và đúng pháp luật. Thứ tư: Công tác quản lý, chỉ đạo giải quyết việc khiếu nại kịp thời, sát sao đảm bảo mọi công dân đều được khiếu nại về THADS theo luật định. Thứ năm: Sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương; sự phối hợp liên ngành trong công tác giải quyết khiếu nại về THADS được các cấp, các ngành quan tâm hơn. 14
Thứ sáu: Công tác báo cáo, tổng hợp số liệu, đánh giá tình hình khiếu nại về THADS của các đương sự được thực hiện thường xuyên, chính xác. Thứ bảy: Quyền khiếu nại về THADS của các đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và người bị khiếu nại được đảm bảo thực hiện. 2.2.2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế thực hiện quyền khiếu nại về THADS của đương sự 2.2.2.1. Hạn chế Thứ nhất: Một số Thủ trưởng cơ quan THADS, cán bộ làm công tác tham mưu công tác giải quyết khiếu nại xác định sai thẩm quyền, để quá thời hạn, chậm giải quyết đối với đơn khiếu nại của đương sự gây nhiều bức xúc trong nhân dân. Thứ hai: Chủ thể thực hiện quyền khiếu nại đúng thẩm quyền, đúng đối tượng, đúng trình tự thủ tục quy định, đúng nội dung nhưng vẫn có tình trạng Thủ trưởng cơ quan THADS không chấp nhận đơn khiếu nại của người được thi hành án. Thứ ba: Thủ trưởng một số cơ quan THADS cấp huyện cố tình né tránh khiếu nại của đương sự, vì sợ ảnh hưởng đến công tác quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại và kết quả thi đua của đơn vị. Thứ năm: Việc xem xét, giải quyết đơn thư khiếu nại của cán bộ, công chức đối với người dân chưa được triệt để, có nhiều quan điểm trái chiều trong cách hiểu, cách thức áp dụng pháp luật. Thứ sáu: Một số cán bộ, công chức cơ quan tiến hành tố tụng còn thiếu trách nhiệm trong việc thẩm tra, điều tra, truy tố, xét xử; sự phối hợp của Tòa án trong việc đính chính, sửa chữa, bổ sung những sai sót đối với bản án, quyết định chưa được kịp thời, không rõ ràng. 15
2.2.2.2. Nguyên nhân của hạn chế * Nguyên nhân chủ quan: Thứ nhất: Năng lực, trình độ chuyên môn, ý thức trách nhiệm của Chấp hành viên, Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự Thứ hai: Đạo đức nghề nghiệp của Chấp hành viên, Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự Thứ ba: Trình độ quản lý, chỉ đạo điều hành của Lãnh đạo cơ quan lý thi hành án, cơ quan Thi hành án dân sự còn hạn chế Thứ tư: Một số cơ quan THADS cấp huyện chưa kịp thời công khai các trình tự thủ tục hành chính về khiếu nại, chưa kịp thời xây dựng, ban hành nội quy tiếp công dân, quy chế giải quyết khiếu nại về THADS * Nguyên nhân khách quan: Thứ nhất: Pháp luật quy định công tác giải quyết khiếu nại về THADS hiện hành còn bộc lộ một số bất cập cũng là yếu tố làm hạn chế quyền khiếu nại của đương sự Thứ hai: Luật THADS chưa có quy định cụ thể về việc chấm dứt giải quyết khiếu nại đối với trường hợp đã được cơ quan có thẩm quyền giải quyết hết cấp, đúng quy định của pháp luật nhưng vẫn tiếp tục có đơn khiếu nại Thứ ba: Quy định giữa các văn bản luật còn chồng chéo, chưa thống nhất Thứ tư: Sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương; sự phối hợp của một số cơ quan hữu 16
quan đôi lúc, đôi nơi còn thờ ơ, chưa “mặn mà” với công tác THADS. Thứ năm: Trình độ dân trí thấp cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền khiếu nại về THADS Thứ sáu: Chất lượng bản án, quyết định của Tòa án tuyên không rõ ràng, có nhiều sai sót, bị kháng nghị Thứ bảy: Yếu tố con người còn thiếu về số lượng cũng như chất lượng; chế độ bồi dưỡng cho cán bộ làm công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo chưa quan tâm đúng mức Thứ tám: Nguyên nhân từ phía các bên đương sự - Một là, đương sự khiếu nại nhằm mục đích trì hoãn, kéo dài việc thi hành án hoặc là trốn tránh nghĩa vụ thi hành án. - Hai là, lợi dụng quyền khiếu nại để nói xấu, vu khống, xúc phạm uy tín, danh dự của các đồng chí lãnh đạo, các cán bộ tham gia giải quyết khiếu nại, cản trở hoạt động bình thường của cơ quan Nhà nước. 17
Tiểu kết chương 2 Qua thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại về THADS trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, giai đoạn từ năm 2013 – 2017, cho thấy số lượng đơn khiếu nại về THADS có tính chất phức tạp ngày càng nhiều nhưng các cơ quan THADS đã giải quyết kịp thời, hiệu quả. Kết quả giải quyết đơn khiếu nại về THADS trên địa bàn đạt tỷ lệ cao, giảm thiểu mức thấp nhất đơn khiếu nại tồn đọng, bức xúc, kéo dài; dần tạo được niềm tin cho nhân dân, góp phần bảo đảm trật tự, an ninh trên địa bàn. Quyền khiếu nại của các đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về cơ bản được thực hiện kịp thời từ khâu nhận đơn, thụ lý đơn, thẩm tra, xác minh, đối thoại, giải quyết đơn,... cho đến giai đoạn sau khi ban hành quyết định giải quyết khiếu nại, tức là nội dung bị khiếu nại (hành vi, quyết định của Chấp hành viên, Thủ trưởng đơn vị) về THADS được tiếp tục thực hiện nghiêm túc, kết quả giải quyết cuối cùng về THADS được các bên đương sự chấp nhận và không còn ý kiến gì. 18