®¹i häc quèc gia hµ néi<br />
khoa luËt<br />
<br />
ph¹m hoµng diÖu linh<br />
<br />
CĂN CỨ TIẾN HÀNH THỦ TỤC GIÁM ĐỐC THẨM TRONG TỐ<br />
TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM VÀ VAI TRÒ, TRÁCH NHIỆM CỦA VIỆN<br />
KIỂM SÁT TRONG THỦ TỤC GIÁM ĐỐC THẨM VỤ VIỆC DÂN SỰ<br />
Chuyªn ngµnh : LuËt d©n sù<br />
: 60 38 30<br />
<br />
M· sè<br />
<br />
tãm t¾t luËn v¨n th¹c sÜ luËt häc<br />
<br />
hµ néi – 2009<br />
<br />
1<br />
<br />
C«ng tr×nh ®-îc hoµn thµnh<br />
t¹i Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi<br />
<br />
Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: TS. NguyÔn Ngäc Kh¸nh<br />
<br />
Ph¶n biÖn 1:<br />
<br />
Ph¶n biÖn 2:<br />
<br />
LuËn v¨n ®-îc b¶o vÖ t¹i Héi ®ång chÊm luËn v¨n, häp t¹i Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ<br />
Néi.<br />
Vµo håi ..... giê ....., ngµy ..... th¸ng ..... n¨m 2009.<br />
<br />
Cã thÓ t×m hiÓu luËn v¨n<br />
t¹i Trung t©m t- liÖu - Th- viÖn §¹i häc Quèc gia Hµ Néi Trung t©m t- liÖu - Khoa LuËt<br />
§¹i häc Quèc gia Hµ Néi<br />
<br />
3<br />
<br />
môc lôc cña luËn v¨n<br />
Trang<br />
Trang phô b×a<br />
Môc lôc<br />
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t<br />
Danh môc c¸c b¶ng<br />
Më ®Çu<br />
<br />
Ch-¬ng 1: mét sè vÊn ®Ò chung vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm<br />
<br />
1<br />
8<br />
<br />
trong tè tông d©n sù vµ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t<br />
trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù<br />
<br />
1.1.<br />
1.2.<br />
1.2.1.<br />
1.2.2.<br />
1.2.2.1.<br />
1.2.2.2.<br />
1.3.<br />
1.3.1.<br />
1.3.2.<br />
1.3.2.1.<br />
1.3.2.2.<br />
<br />
Kh¸i qu¸t vÒ thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong tè tông d©n sù<br />
Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong tè tông d©n sù<br />
Kh¸i niÖm c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong tè tông d©n sù<br />
C¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm theo ph¸p luËt tè tông d©n sù cña mét sè quèc gia trªn<br />
thÕ giíi<br />
C¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm theo ph¸p luËt tè tông d©n sù cña c¸c n-íc theo truyÒn<br />
thèng luËt lôc ®Þa (luËt d©n sù)<br />
C¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm theo ph¸p luËt tè tông d©n sù cña c¸c n-íc theo truyÒn<br />
thèng luËt ¸n lÖ vµ NhËt B¶n<br />
Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm<br />
d©n sù<br />
C¬ së lý luËn cña viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ, vai trß ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù<br />
Vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t (ViÖn c«ng tè) trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù theo<br />
ph¸p luËt cña mét sè quèc gia trªn thÕ giíi<br />
Vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t (ViÖn c«ng tè) trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù theo<br />
ph¸p luËt cña mét sè quèc gia theo truyÒn thèng luËt lôc ®Þa<br />
Vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t (ViÖn c«ng tè) trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù theo<br />
ph¸p luËt cña mét sè quèc gia theo truyÒn thèng luËt ¸n lÖ vµ NhËt B¶n<br />
Ch-¬ng 2: thùc tr¹ng ph¸p luËt vÒ C¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc<br />
<br />
8<br />
17<br />
17<br />
21<br />
21<br />
26<br />
34<br />
34<br />
40<br />
40<br />
47<br />
50<br />
<br />
thÈm vµ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc<br />
gi¸m ®èc thÈm d©n sù - mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn<br />
<br />
2.1.<br />
2.1.1.<br />
2.1.2.<br />
2.1.2.1.<br />
2.1.2.2.<br />
2.2.<br />
2.2.1.<br />
2.2.2.<br />
2.3.<br />
2.3.1.<br />
2.3.1.1.<br />
<br />
2.3.1.2.<br />
2.3.1.3.<br />
2.3.2.<br />
2.3.2.1.<br />
2.3.2.2.<br />
<br />
C¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm vµ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc<br />
gi¸m ®èc thÈm theo Bé luËt Tè tông d©n sù ViÖt Nam<br />
C¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm theo Bé luËt Tè tông d©n sù ViÖt Nam n¨m 2004<br />
Vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm theo Bé luËt Tè tông d©n<br />
sù ViÖt Nam n¨m 2004<br />
ThÈm quyÒn cña ViÖn kiÓm s¸t trong viÖc kh¸ng nghÞ theo thñ tôc gi¸m ®èc thÈm<br />
ThÈm quyÒn cña ViÖn kiÓm s¸t trong viÖc tham gia phiªn tßa gi¸m ®èc thÈm<br />
Thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm vµ<br />
thÈm quyÒn cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù<br />
Thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n<br />
sù<br />
Thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thÈm quyÒn cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc<br />
gi¸m ®èc thÈm d©n sù<br />
Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm vµ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña<br />
ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong Bé luËt Tè tông d©n sù ViÖt Nam<br />
Yªu cÇu hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong tè tông d©n sù<br />
vµ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù<br />
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong tè tông d©n sù vµ vai trß, tr¸ch<br />
nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù ph¶i phï hîp víi nh÷ng chñ tr-¬ng,<br />
®-êng lèi c¶i c¸ch t- ph¸p cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta vÒ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ph¸p luËt vÒ thñ tôc tè<br />
tông t- ph¸p vµ ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n<br />
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong tè tông d©n sù vµ vai trß,<br />
tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù b¶o ®¶m phï hîp víi c¸c<br />
nguyªn t¾c ®Æc thï cña tè tông d©n sù<br />
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong tè tông d©n sù vµ vai trß,<br />
tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù trªn c¬ së tham kh¶o cã<br />
chän läc kinh nghiÖm n-íc ngoµi, ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp quèc tÕ<br />
Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm trong tè tông<br />
d©n sù vµ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm d©n sù<br />
Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm vô ¸n d©n<br />
sù<br />
Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t trong thñ tôc<br />
<br />
5<br />
<br />
50<br />
50<br />
58<br />
59<br />
64<br />
65<br />
65<br />
81<br />
85<br />
85<br />
85<br />
<br />
87<br />
88<br />
89<br />
89<br />
95<br />
<br />
gi¸m ®èc thÈm d©n sù<br />
KÕt luËn<br />
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o<br />
<br />
7<br />
<br />
100<br />
103<br />
<br />
Më ®Çu<br />
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi<br />
Theo quy luËt cña sù t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c yÕu tè thuéc c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng,<br />
ph¸p luËt - mét yÕu tè thuéc kiÕn tróc th-îng tÇng - dï sím hay muén, vÒ c¬ b¶n còng ph¶i phï hîp víi tÝnh<br />
chÊt cña nÒn kinh tÕ lµ c¬ së cho sù ra ®êi vµ tån t¹i cña nã, bëi sù lÖch l¹c th¸i qu¸ tÊt yÕu dÉn ®Õn viÖc c¸c<br />
yÕu tè k×m h·m, h¹n chÕ lÉn nhau. Nh÷ng nç lùc kh«ng ngõng nghØ cña chóng ta trong viÖc c¶i tæ hÖ thèng<br />
ph¸p luËt diÔn ra trong vµi n¨m gÇn ®©y, kh«ng g× kh¸c, chÝnh lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng<br />
cña c¸c mèi quan hÖ mang ®Æc tr-ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®ßi hái ph¶i ®-îc ®iÒu chØnh. §ã còng chÝnh<br />
lµ mét c¸ch ®Ó ViÖt Nam thuyÕt phôc thÕ giíi r»ng viÖc nÒn kinh tÕ mµ m×nh ®ang theo ®uæi cã ®Þnh h-íng<br />
x· héi chñ nghÜa (XHCN) kh«ng m©u thuÉn hay ng¨n c¶n ®-îc mét nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi ®Çy ®ñ c¸c mÆt<br />
tèt, xÊu cña nã ®ang hiÖn h÷u ngµy mét râ rµng h¬n ë ViÖt Nam mµ biÓu hiÖn næi bËt nhÊt cña nã lµ ®Ò cao<br />
quyÒn tù do cña con ng-êi trong lÜnh vùc d©n sù, kinh tÕ, coi träng héi nhËp, hîp t¸c trªn ph¹m vi toµn cÇu ë<br />
mäi lÜnh vùc. Do ®ã, x©y dùng vµ hoµn thiÖn ph¸p luËt tè tông d©n sù ph¶i tÝnh ®Õn c¸c khÝa c¹nh cña quyÒn<br />
tù do tham gia tè tông cña con ng-êi vµ cã sù t-¬ng ®ång nhÊt ®Þnh víi ph¸p luËt, th«ng lÖ quèc tÕ.<br />
Ph¸p luËt tè tông d©n sù c¸c n-íc trªn thÕ giíi ®Òu ®-îc x©y dùng dùa trªn c¸c nguyªn t¾c quyÒn quyÕt<br />
®Þnh vµ tù ®Þnh ®o¹t cña ®-¬ng sù, ®-¬ng sù cã nghÜa vô cung cÊp chøng cø vµ chøng minh, b×nh ®¼ng vÒ<br />
quyÒn vµ nghÜa vô gi÷a c¸c bªn trong tè tông d©n sù, b¶o ®¶m quyÒn b¶o vÖ cña ®-¬ng sù... Bé luËt Tè tông<br />
d©n sù (BLTTDS) ViÖt Nam n¨m 2004 còng ®· ghi nhËn nh÷ng nguyªn t¾c nµy nh-ng l¹i ch-a thùc sù coi nã lµ<br />
nh÷ng nguyªn t¾c mang tÝnh ®Þnh h-íng, chi phèi toµn bé ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ tiÕn hµnh còng nhtham gia tè tông, trong mét sè chÕ ®Þnh, mét sè quy ph¹m cña Bé luËt, ng-êi ta cßn nhËn thÊy sù vi ph¹m c¸c<br />
nguyªn t¾c nªu trªn vµ chÕ ®Þnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm còng kh«ng tr¸nh khái h¹n chÕ nµy.<br />
C¸c quy ®Þnh vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ tôc gi¸m ®èc thÈm vµ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ViÖn kiÓm s¸t (VKS)<br />
trong thñ tôc nµy ®· ®-îc hoµn thiÖn mét b-íc trong BLTTDS, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho c¸c c¬ quan cã<br />
thÈm quyÒn trong viÖc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông gi¸m ®èc thÈm. Tuy nhiªn, c¸c quy ®Þnh cßn thiÕu cô<br />
thÓ, râ rµng vµ ch-a ®Çy ®ñ. NhiÒu quy ®Þnh m©u thuÉn víi c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tè tông d©n sù nhkh«ng thõa nhËn quyÒn kh¸ng c¸o cña ®-¬ng sù lµ c¨n cø ®Ó më thñ tôc gi¸m ®èc thÈm, cho phÐp kh¸ng nghÞ<br />
kh«ng phô thuéc vµo viÖc cã yªu cÇu cña ®-¬ng sù hay kh«ng, ph¹m vi yªu cÇu…§èi víi quy ®Þnh vÒ vai trß,<br />
tr¸ch nhiÖm cña VKS trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm còng cßn tån t¹i nh÷ng bÊt hîp lý vÒ thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ<br />
gi¸m ®èc thÈm, ph¹m vi kh¸ng nghÞ gi¸m ®èc thÈm, thñ tôc tham gia phiªn tßa gi¸m ®èc thÈm cña VKS...<br />
Trªn ph-¬ng diÖn ¸p dông ph¸p luËt, nh÷ng bÊt cËp trong quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¨n cø tiÕn hµnh thñ<br />
tôc gi¸m ®èc thÈm ®· t¹o ra søc Ðp lín ®èi víi c¸c c¬ quan Tßa ¸n vµ VKS trong viÖc gi¶i quyÕt ®¬n ®Ò nghÞ<br />
kh¸ng nghÞ gi¸m ®èc thÈm; b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh gi¸m ®èc thÈm kh«ng cã gi¸ trÞ khu«n mÉu, h-íng dÉn ho¹t<br />
®éng xÐt xö; viÖc kh¸ng nghÞ cßn dùa trªn c¨n cø mang tÝnh chñ quan; vi ph¹m tÝnh thèng nhÊt cña ho¹t ®éng<br />
xÐt xö... ViÖc thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña VKS trong thñ tôc gi¸m ®èc thÈm th-êng gÆp ph¶i nh÷ng<br />
trë ng¹i do KiÓm s¸t viªn tham gia phiªn tßa kh«ng cã quyÒn thay ®æi, bæ sung, rót quyÕt ®Þnh kh¸ng nghÞ t¹i<br />
phiªn tßa nªn ph¶i ho·n phiªn tßa ®Ó xin ý kiÕn ng-êi ®· kh¸ng nghÞ gi¸m ®èc thÈm; KiÓm s¸t viªn ph¶i ph¸t<br />
biÓu ý kiÕn vÒ quyÕt ®Þnh kh¸ng nghÞ trong tr-êng hîp VKS kh¸ng nghÞ g©y ra l·ng phÝ thêi gian..., vµ nh÷ng<br />
khã kh¨n, tån t¹i kh¸c n÷a.<br />
Ngµy 02 th¸ng 6 n¨m 2005, Bé ChÝnh trÞ ra NghÞ quyÕt sè 49-NQ/TW vÒ ChiÕn l-îc c¶i c¸ch t- ph¸p<br />
®Õn n¨m 2020, trong ®ã nªu râ: "Tõng b-íc hoµn thiÖn thñ tôc gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm theo h-íng quy ®Þnh<br />
chÆt chÏ nh÷ng c¨n cø kh¸ng nghÞ vµ quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña ng-êi ra kh¸ng nghÞ ®èi víi b¶n ¸n hoÆc<br />
quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n ®· cã hiÖu lùc; kh¾c phôc t×nh tr¹ng kh¸ng nghÞ trµn lan, thiÕu c¨n cø". Trong ho¹t ®éng<br />
tè tông t- ph¸p, cÇn: "Ph©n ®Þnh râ thÈm quyÒn qu¶n lý hµnh chÝnh víi tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n t- ph¸p…<br />
theo<br />
h-íng t¨ng quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cho ®iÒu tra viªn, kiÓm s¸t viªn, thÈm ph¸n ®Ó hä chñ ®éng trong thùc thi<br />
nhiÖm vô, n©ng cao tÝnh ®éc lËp vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc ph¸p luËt vÒ c¸c hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh tè tông cña<br />
m×nh".<br />
9<br />
<br />