Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Luật học: Những khía cạnh pháp lý của việc công chứng các thỏa thuận tài sản của vợ chồng

Chia sẻ: Hàn Nguyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận chung về tài sản của vợ chồng, với vai trò là cơ sở pháp lý đảm bảo tính hợp pháp, có căn cứ của các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng tại cơ quan công chứng; nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về công chứng nhằm đảm bảo giá trị pháp lý của văn bản công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Luật học: Những khía cạnh pháp lý của việc công chứng các thỏa thuận tài sản của vợ chồng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT LẠI THỊ HỒNG NHỮNG KHÍA CẠNH PHÁP LÝ CỦA VIỆC CÔNG CHỨNG CÁC THỎA THUẬN TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG Chuyên ngành : Luật dân sự Mã số Công trình đƣợc hoàn thành tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Phương Lan Phản biện 1: Phản biện 2: : 60 38 30 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Luận văn đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, họp tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội. Vào hồi ..... giờ ....., ngày ..... tháng ..... năm 2012. HÀ NỘI - 2012 1 Có thể tìm hiểu luận văn tại Trung tâm thông tin - Thƣ viện Đại học Quốc gia Hà Nội Trung tâm tƣ liệu - Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội 2 2.2. MỤC LỤC CỦA LUẬN VĂN Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các từ viết tắt 2.2.2. 2.2.3. MỞ ĐẦU Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG 1 6 CHỨNG CÁC THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG 1.1. 1.1.1. 1.1.1.1. 1.1.1.2. 1.1.2. 1.2. 1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.2.3.1. 1.2.3.2. 1.2.3.3. 1.3. Khái niệm chung về quyền sở hữu tài sản của vợ chồng Quyền sở hữu tài sản của vợ chồng Quyền sở hữu của vợ chồng đối với tài sản chung Quyền sở hữu của vợ, chồng đối với tài sản riêng Mối quan hệ giữa các quy định về quyền sở hữu tài sản của vợ chồng và việc công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Một số vấn đề lý luận công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Khái niệm thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Khái niệm công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Yêu cầu đối với văn bản công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Yêu cầu về hình thức đối với văn bản công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Yêu cầu về nội dung của văn bản công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Trình tự, thủ tục chung công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Ý nghĩa pháp lý của việc công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Chương 2: ÁP DỤNG PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT YÊU CẦU 6 6 7 13 18 20 20 21 26 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. Các trường hợp phát sinh yêu cầu công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Yêu cầu công chứng theo quy định của pháp luật Yêu cầu công chứng theo ý chí tự nguyện của vợ chồng Công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng theo yêu cầu của bên thứ ba có liên quan đến giao dịch về tài sản với vợ chồng 3 2.2.4. 2.2.5. 2.2.6. 2.2.7. 2.2.8. 2.2.9. 3.1. 3.1.1. 27 29 3.2.1. 31 3.2.1.1. 38 3.2.1.2. 26 3.2.1.3. 38 38 41 42 43 43 46 50 59 62 66 69 72 76 79 CÔNG CHỨNG CÁC THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.2. CÔNG CHỨNG CÁC THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG TẠI CƠ QUAN CÔNG CHỨNG 2.1. 2.2.1. Áp dụng pháp luật để công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng trong thực tiễn Công chứng thỏa thuận nhập tài sản riêng của vợ, chồng vào khối tài sản chung của vợ chồng Công chứng thỏa thuận (cam kết) tài sản riêng của vợ, chồng Công chứng thỏa thuận chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân Công chứng thỏa thuận chia tài sản chung sau khi ly hôn Công chứng thỏa thuận tặng cho tài sản giữa vợ và chồng Thỏa thuận khôi phục chế độ tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân Thỏa thuận phân chia di sản thừa kế của vợ chồng Công chứng thỏa thuận ủy quyền giữa vợ và chồng Công chứng các thỏa thuận sửa đổi, bổ sung và hủy bỏ hợp đồng, giao dịch giữa vợ và chồng Chƣơng 3: MỘT SỐ VƢỚNG MẮC, BẤT CẬP TRONG VIỆC 3.2.1.4. 3.2.2. Những vướng mắc phát sinh trong quá trình giải quyết yêu cầu công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Những vướng mắc phát sinh trong việc áp dụng pháp luật hôn nhân và gia đình Những vướng mắc trong việc áp dụng Luật Nhà ở Những vướng mắc trong việc áp dụng Luật Đất đai Một số điểm tồn tại trong việc áp dụng Luật Công chứng Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật về công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật là cơ sở pháp lý công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình Một số kiến nghị nhằm hoàn hiện các quy định về pháp luật nhà ở Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật đất đai Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật công chứng Một số kiến nghị nhằm đảm bảo hiệu quả của hoạt động công chứng KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 4 79 79 84 87 89 98 98 98 101 103 104 113 116 118 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Nền kinh tế thị trường mang lại cho kinh tế gia đình những cơ hội, đồng thời cũng đặt kinh tế gia đình trước những rủi ro và thách thức. "Gia đình là một trong những nhân tố quan trọng quyết định sự thành công của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Coi đầu tư cho gia đình là đầu tư cho sự phát triển bền vững". Với vai trò quan trọng như vậy, Nhà nước cần phải có chính sách nhằm bảo đảm sự phát triển ổn định, bền vững cho gia đình và xã hội. Hoạt động công chứng hợp đồng, giao dịch đã tỏ rõ là giải pháp hiệu quả để Nhà nước quản lý và bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch phát sinh trong xã hội, trong đó có giao dịch về tài sản của vợ chồng trong thời gian qua. Thỏa thuận về tài sản của vợ chồng xuất phát từ yêu cầu chính đáng của vợ chồng trong việc chủ động nguồn vốn đề đầu tư kinh doanh, hạn chế các rủi ro có thể gặp phải. bảo đảm quyền và lợi ích của vợ chồng và gia đình. Tuy nhiên, do trình độ hiểu biết pháp luật còn hạn chế cộng với quy định còn phức tạp, chưa cụ thể và thống nhất của pháp luật đã làm cho vợ chồng lúng túng, e ngại khi lập văn bản thỏa thuận về tài sản. Trong khi đó, công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng đã tỏ rõ những ưu việt của mình trong việc bảo đảm đảm giá trị pháp lý của văn bản công chứng, từ đó bảo đảm quyền và lợi ích của vợ chồng và người thứ ba có quyền lợi liên quan đến tài sản của vợ chồng, đồng thời hạn chế các tranh chấp có thể phát sinh. Vì vậy, việc công chứng thỏa thuận về tài sản được vợ chồng quan tâm, lựa chọn ngay cả khi pháp luật không yêu cầu bắt buộc thỏa thuận về tài sản của vợ chồng phải được công chứng. chưa theo kịp với thực tiễn, các quy định hiện hành còn chưa rõ ràng, thống nhất cũng đã gây khó khăn cho công chứng viên trong việc áp dụng pháp luật để giải quyết các yêu cầu công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng trên thực tế. Mặc dù là một vấn đề không mới và có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của xã hội nói chung và gia đình nói riêng nhưng vấn đề công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng chưa được các học giả quan tâm nghiên cứu một cách toàn diện. Nghiên cứu đề tài này có ý nghĩa quan trọng về mặt lý luận và thực tiễn, đặc biệt trong việc nâng cao giá trị pháp lý của văn bản công chứng liên quan đến thỏa thuận về tài sản của vợ chồng, một vấn đề quan trọng mà những người làm nghề dịch vụ công chứng như chúng tôi phải bảo đảm. Chính vì vậy, tác giả quyết định chọn đề tài: "Những khía cạnh pháp lý của việc công chứng các thỏa thuận tài sản của vợ chồng" làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trong khi nhu cầu công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng trong xã hội không ngừng gia tăng thì các quy định của pháp luật lại Vấn đề công chứng dưới góc độ là hoạt động bổ trợ tư pháp đã được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu như: "Những vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc xác định phạm vi, nội dung hành vi công chứng và giá trị pháp lý của văn bản công chứng ở nước ta hiện nay", Luận án tiến sĩ Luật học, của Đặng Văn Khanh; "Nghiên cứu so sánh pháp luật về công chứng một số nước trên thế giới nhằm góp phần xây dựng luận cứ khoa học cho việc hoàn thiện pháp luật về công chứng ở Việt Nam hiện nay", Luận án tiến sĩ Luật học, của Tuấn Đạo Thanh… Vấn đề công chứng giao dịch tài sản nói chung cũng đã được quan tâm nghiên cứu như: "Một số vấn đề về công chứng giao dịch tài sản ở Việt Nam", Luận văn thạc sĩ Luật học, của Đỗ Xuân Hòa. Tuy nhiên, những công trình nghiên cứu này mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu các giao dịch tài sản nói chung, còn việc nghiên cứu những vấn đề pháp lý của việc công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng dưới góc độ thực hiện quyền tài sản của vợ chồng thì chưa có công trình nghiên cứu nào 5 6 được thực hiện. Vì vậy, có thể khẳng định, đề tài là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách chuyên sâu, có hệ thống, toàn diện về vấn đề công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng, áp dụng các quy định của pháp luật để giải quyết các yêu cầu công chứng trên thực tiễn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài - Đề tài nghiên cứu nhằm các mục đích sau đây: + Nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận chung về tài sản của vợ chồng, với vai trò là cơ sở pháp lý đảm bảo tính hợp pháp, có căn cứ của các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng tại cơ quan công chứng; + Nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về công chứng nhằm đảm bảo giá trị pháp lý của văn bản công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng. - Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài: + Giải quyết những vấn đề lý luận liên quan đến chế định tài sản của vợ chồng là cơ sở pháp lý thỏa thuận về tài sản của vợ chồng, xây dựng văn bản công chứng và bảo đảm giá trị của văn bản công chứng. + Nghiên cứu một số tình huống thỏa thuận về tài sản của vợ chồng đã gặp trong thực tiễn tại Văn phòng Công chứng Hà Nội. + Phân tích mối liên hệ giữa các quy định của pháp luật về tài sản của vợ chồng trong Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Đất đai, Luật Nhà ở… và Luật Công chứng, trên cơ sở đó có những đề xuất nhằm bảo đảm tính chính xác, khách quan và giá trị pháp lý của văn bản công chứng, nâng cao hiệu quả thực hiện công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng tại các cơ quan công chứng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài - Đối tượng nghiên cứu của đề tài: + Trên cơ sở nghiên cứu các quy định của pháp luật về tài sản của vợ chồng và pháp luật công chứng để xác định cơ sở pháp lý xây dựng và công chứng văn bản thỏa thuận về tài sản của vợ chồng. 7 + Phân tích, đánh giá một số tình huống công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng thường gặp tại Văn phòng Công chứng Hà Nội. Để đảm bảo giữ bí mật các thông tin về nội dung công chứng theo quy định tại Điểm a, Khoản 1, Điều 12 của Luật Công chứng, các tình huống tại luận văn được xây dựng trên cơ sở các tình huống đã gặp từ thực tiễn. - Phạm vi nghiên cứu của đề tài: + Trong phạm vi luận văn thạc sĩ, tác giả chỉ nghiên cứu việc công chứng các thỏa thuận về tài sản giữa vợ và chồng mà không nghiên cứu việc công chứng các thỏa thận khác về tài sản giữa vợ chồng với người thứ ba như mua bán, tặng cho… Luận văn chỉ xem xét và đánh giá một số tình huống công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng thường gặp tại Văn phòng Công chứng Hà Nội. + Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, tác giả cũng chỉ tập trung nghiên cứu chế định tài sản của vợ chồng theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 với vai trò là cơ sở pháp lý để xây dựng một văn bản công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng, không nghiên cứu các vấn đề về nghiệp vụ công chứng. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài - Cơ sở phương pháp luận để nghiên cứu đề tài là chủ nghĩa duy vật lịch sử, chủ nghĩa duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật. - Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu cụ thể sau: so sánh, phân tích, tổng hợp, thống kê. 6. Những điểm mới và đóng góp của đề tài - Luận văn là công trình nghiên cứu đầu tiên nghiên cứu một cách có hệ thống những khía cạnh pháp lý của việc công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng. - Luận văn tập trung làm rõ một số vấn đề lý luận về công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng, phát hiện những vướng mắc trong 8 quá trình áp dụng pháp luật để giải quyết việc công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng trên thực tiễn.  Căn cứ xác lập quyền sở hữu của vợ chồng đối với tài sản chung - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật liên quan đến việc công chứng thỏa thuận về tài sản của vợ chồng để đảm bảo giá trị pháp lý của văn bản công chứng. - Căn cứ vào nguồn gốc phát sinh tài sản của vợ chồng: 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về công chứng các thỏa thuận tài sản của vợ chồng. Chương 2: Áp dụng pháp luật giải quyết yêu cầu công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng tại cơ quan công chứng. Chương 3: Những vướng mắc, bất cập trong việc công chứng các thỏa thuận về tài sản của vợ chồng và một số kiến nghị. Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG CHỨNG CÁC THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG 1.1. Khái niệm chung về quyền sở hữu tài sản của vợ chồng 1.1.1. Quyền sở hữu tài sản của vợ chồng Mục này, tác giả đề cập đến khái niệm quyền sở hữu tài sản, từ đó xây dựng khái niệm quyền sở hữu tài sản của vợ chồng. Quyền sở hữu tài sản của vợ chồng được hiểu là tổng hợp các quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành để điều chính các quan hệ xã hội phát sinh trong việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của vợ chồng. - Căn cứ vào thời kỳ hôn nhân. + Hoạt động lao động, sản xuất kinh doanh của vợ chồng là nguồn gốc tạo lập tài sản chủ yếu của vợ chồng. + Quyền sở hữu tài sản chung của vợ chồng có thể được xác lập do sự định đoạt của chủ sở hữu tài sản khi tặng cho hoặc để lại thừa kế cho cả hai vợ chồng. + Quyền sở hữu của vợ chồng đối với tài sản chung còn được xác lập trên cơ sở thỏa thuận của vợ chồng. + Quyền sở hữu đối với tài sản chung của vợ chồng còn được xác lập dựa trên các căn cứ được pháp luật thừa nhận.  Quyền và nghĩa vụ của vợ chồng đối với tài sản thuộc sở hữu chung Mục này, tác giả phân tích các quyền và nghĩa vụ của vợ chồng đối với tài sản thuộc sở hữu chung, là cơ sở để thực hiện việc công chứng các thỏa thuận về tài sản chung của vợ chồng. - Vợ, chồng có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trong việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung. - Vợ, chồng phải chịu trách nhiệm liên đới đối với giao dịch dân sự hợp pháp do một trong hai người thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt thiết yếu của gia đình. Mục này, tác giả phân tích, làm rõ các căn cứ xác lập quyền sở hữu của vợ chồng đối với tài sản chung nhằm mục đích xác định chính xác quyền sở hữu của vợ chồng đối với tài sản yêu cầu công chứng. - Vợ chồng có quyền bán, trao đổi, tặng cho, cho vay, từ bỏ hoặc thực hiện các hình thức định đoạt khác phù hợp với quy định của pháp luật đối. Đối với việc định đoạt tài sản chung giữa vợ và chồng, vợ chồng có thể thỏa thuận chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân, thỏa thuận tặng cho tài sản giữa vợ và chồng, thỏa thuận chia tài sản chung của "vợ chồng" sau khi ly hôn, thỏa thuận khôi phục chế độ tài sản chung của vợ chồng… 9 10 1.1.1.1. Quyền sở hữu của vợ chồng đối với tài sản chung