Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Pháp luật về quản lý nội bộ trong công ty cổ phần ở Việt nam

Pháp luật về quản lý nội bộ trong công ty cổ<br /> phần ở Việt nam<br /> Lưu Tiến Ngọc<br /> Khoa Luật<br /> Luận văn Thạc sĩ ngành: Luật Kinh tế; Mã số: 5 08 10<br /> Người hướng dẫn: TS. Phạm Duy Nghĩa<br /> Năm bảo vệ: 2002<br /> Abstract: Luận văn hệ thống hoá một số vấn đề lý luận về công ty cổ phần và quản lý<br /> nội bộ trong công ty cổ phần. Tổng quát mô hình và cơ cấu quản lý nội bộ trong công<br /> ty cổ phần Việt Nam. Một số các quy định pháp luật Vệt Nam về quản lý nội bộ trong<br /> công ty cổ phần. Đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam về<br /> công ty cổ phần và quản lý nội bộ trong công ty cổ phần<br /> Keywords: Công ty cổ phần; Doanh Nghiệp; Luật kinh tế; Việt Nam<br /> Content<br /> PhÇn më ®Çu<br /> <br /> 1.<br /> <br /> TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi<br /> T- t-ëng qu¶n lý doanh nghiÖp ®· ®-îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ nhiÒu thÕ kû qua,<br /> <br /> nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh hÖ thèng trong thùc tiÔn qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp.<br /> LÞch sö kinh tÕ thÕ giíi ®· chøng kiÕn nhiÒu cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ-tµi chÝnh mang tÝnh<br /> toµn cÇu, khu vùc hay trong ph¹m vi cña mét quèc gia. Trong sè rÊt nhiÒu nguyªn nh©n, th× sù<br /> yÕu kÐm trong qu¶n lý doanh nghiÖp lµ mét trong c¸c nguyªn nh©n hµng ®Çu dÉn ®Õn c¸c cuéc<br /> khñng ho¶ng nãi trªn. Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ-tµi chÝnh ë khu vùc §«ng ¸, vµ §«ng Nam ¸1<br /> trong nh÷ng n¨m cuèi 1990, lµ mét minh chøng cho thÊy c¸c thÊt b¹i trong qu¶n lý doanh<br /> nghiÖp ®· lµm trÇm träng thªm c¸c khã kh¨n vÒ kinh tÕ-tµi chÝnh cña c¸c quèc gia §«ng ¸ vµ<br /> §«ng Nam ¸, mµ nguyªn nh©n chÝnh cña nã xuÊt ph¸t tõ sù yÕu kÐm cña hÖ thèng ph¸p luËt,<br /> thiÕu c¸c tiªu chuÈn kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n ®ång nhÊt, sù yÕu kÐm cña c¸c ng©n hµng th-¬ng<br /> m¹i, sù yÕu kÐm trong qu¶n lý thÞ tr-êng tµi chÝnh, sù qu¶n lý kÐm hiÖu qu¶ cña Héi ®ång<br /> qu¶n trÞ trong c¸c doanh nghiÖp, vµ cuèi cïng sù quan t©m ch-a ®óng møc tíi quyÒn lîi cña<br /> 1<br /> <br /> Bao gåm c¸c n-íc: Hµn Quèc, Th¸i Lan, Malaysia, In®«nªsia, PhilÝppin.<br /> <br /> c¸c cæ ®«ng, nhÊt lµ c¸c cæ ®«ng thiÓu sè, ng-êi lao ®éng vµ nh÷ng ng-êi cã lîi Ých liªn quan<br /> trong doanh nghiÖp.<br /> §Ó kh¾c phôc c¸c yÕu kÐm trong ho¹t ®éng qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp, nhiÒu quèc<br /> gia, nhiÒu tæ chøc quèc tÕ ®· dµnh nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc ®Ó tæng kÕt vµ ®óc rót nhiÒu bµi<br /> häc bæ Ých vÒ qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp. NhiÒu m« h×nh vµ nguyªn t¾c qu¶n lý néi bé trong<br /> doanh nghiÖp ®· ®-îc x©y dùng, ¸p dông, kh«ng ngõng ®-îc c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn ®Ó thÝch<br /> øng h¬n n÷a víi sù ph¸t triÓn ®a d¹ng cña thùc tiÔn kinh doanh, ®ang ngµy cµng ®-îc toµn cÇu<br /> ho¸, víi sù ®an xen cña nhiÒu nÒn kinh tÕ chøa ®ùng c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vµ ph¸t triÓn ë<br /> c¸c tr×nh ®é kh¸c nhau.<br /> <br /> Còng nh- nhiÒu quèc gia kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, ViÖt nam ®ang tÝch cùc<br /> trong viÖc héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, b»ng viÖc tham gia c¸c ®iÒu -íc quèc tÕ, gia<br /> nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ2, vµ cam kÕt tu©n thñ c¸c yªu cÇu cña héi nhËp.<br /> ViÖt nam còng ®ang nç lùc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn<br /> ®ång thêi cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi nhiÒu lo¹i h×nh së h÷u kh¸c nhau. Trªn c¬ së kÕ<br /> thõa vµ ph¸t triÓn LuËt c«ng ty (1990) vµ LuËt doanh nghiÖp t- nh©n (1990), LuËt Doanh<br /> nghiÖp (1999) ®-îc xem lµ nÒn t¶ng ph¸p lý quan träng cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ<br /> t- nh©n, khu vùc ®-îc ®¸nh gi¸ lµ n¨ng ®éng nhÊt cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam hiÖn nay. Sau h¬n<br /> 2 n¨m thùc hiÖn LuËt Doanh nghiÖp (1999), cã kho¶ng 35.450 c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n,<br /> c«ng ty cæ phÇn vµ doanh nghiÖp t- nh©n ®-îc ®¨ng ký thµnh lËp míi ë ViÖt nam, víi tæng sè<br /> vèn ®¨ng ký lµ 40.580 tû ®ång<br /> <br /> [23]<br /> <br /> . Con sè nµy thùc tÕ lín h¬n so víi sè l-îng c¸c doanh<br /> <br /> nghiÖp ®-îc thµnh lËp trong 9 n¨m thùc hiÖn LuËt c«ng ty (1990) vµ LuËt doanh nghiÖp tnh©n (1990), chØ víi 30.000 doanh nghiÖp.<br /> HiÖn t¹i, ë ViÖt nam cã kho¶ng 1.100 c«ng ty cæ phÇn, bao gåm 350 c«ng ty ®-îc<br /> thµnh lËp theo LuËt C«ng ty (1990) vµ LuËt Doanh nghiÖp (1999), vµ kho¶ng 7503 c«ng ty<br /> ®-îc cæ phÇn ho¸ tõ doanh nghiÖp nhµ n-íc theo NghÞ ®Þnh sè 44 (1998) nay ®-îc thay thÕ<br /> bëi NghÞ ®Þnh sè 64 (2002), vÒ viÖc chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> ViÖt nam ®· tham gia Khu vùc MËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) tõ n¨m 1995, vµ sÏ trë thµnh thµnh<br /> viªn ®Çy ®ñ cña AFTA vµo n¨m 2006; ViÖt nam còng ®· tham gia DiÔn ®µn Hîp t¸c Kinh tÕ ch©u<br /> ¸-Th¸i b×nh d-¬ng (APEC) tõ n¨m 1998, nép ®¬n xin gia nhËp Tæ chøc Th-¬ng m¹i ThÕ giíi<br /> (WTO) tõ n¨m 1996, vµ ®ang tÝch cùc thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong lé tr×nh gia nhËp tæ chøc nµy.<br /> Theo sè liÖu tæng kÕt vÒ t×nh h×nh cæ phÇn ho¸ cña Ban chØ ®¹o §æi míi vµ Ph¸t triÓn Doanh nghiÖp,<br /> tÝnh ®Õn th¸ng 12 n¨m 2001.<br /> <br /> 2<br /> <br /> HiÖn cã 17 c«ng ty cæ phÇn ®· niªm yÕt vµ cã c¸c giao dÞch mua b¸n cæ phiÕu trªn thÞ tr-êng<br /> chøng kho¸n [21].<br /> Qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ ®· ®Æt ra vÊn ®Ò cÇn ph¶i x¸c lËp c¸c nguyªn t¾c<br /> qu¶n lý néi bé phï hîp cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ë ViÖt nam, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty cæ<br /> phÇn víi sù tham gia cña nhiÒu chñ së h÷u vµ nh÷ng ng-êi cã lîi Ých liªn quan, sao cho c¸c<br /> doanh nghiÖp ViÖt nam cã thÓ x©y dùng ®-îc nÒn t¶ng cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn l©u dµi vµ<br /> bÒn v÷ng cña m×nh, ®ång thêi cã thÓ ®¸p øng ®-îc c¸c yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp. MÆc<br /> dï ch-a nhiÒu vÒ sè l-îng so víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c, nh-ng ®· xuÊt hiÖn rÊt<br /> nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt liªn quan ®Õn tæ chøc vµ qu¶n lý néi bé trong c¸c c«ng ty cæ<br /> phÇn ë ViÖt nam.<br /> Tr-íc thùc tÕ bøc xóc ®ã, trong khi ch-a cã mét c«ng tr×nh khoa häc mang tÇm cì<br /> quèc gia nµo nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch ®Çy ®ñ vÒ ph¸p luËt vÒ qu¶n lý néi bé trong<br /> c¸c c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam, b¶n luËn v¨n nµy ®· tËp trung vµo viÖc nghiªn cøu, ®¸nh gi¸<br /> vµ ph©n tÝch tæng qu¸t m« h×nh, c¬ cÊu vµ c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ<br /> phÇn, vµ tr×nh bµy mét sè kiÕn nghÞ, dùa trªn c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p luËt ViÖt nam,<br /> víi mong muèn cã thÓ ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc tiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh<br /> cña ph¸p luËt vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam.<br /> 2.<br /> <br /> Môc ®Ých nghiªn cøu cña luËn v¨n<br /> Môc ®Ých chÝnh cña b¶n luËn v¨n lµ nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch tæng qu¸t ph¸p<br /> <br /> luËt vÒ m« h×nh, c¬ cÊu vµ c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam.<br /> Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, b¶n luËn v¨n cã so s¸nh ®èi chiÕu víi thùc tiÔn quèc tÕ vµ<br /> khu vùc vÒ qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn, qua ®ã chØ ra c¸c vÊn ®Ò cÇn ®-îc ®iÒu chØnh<br /> bæ sung trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt nam nh»m t¹o mét hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi ®Ó c¸c<br /> c«ng ty cæ phÇn thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng qu¶n lý néi bé. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng gãp phÇn n©ng<br /> cao søc c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty ®ã, ®ång thêi gãp phÇn cho c¸c c«ng ty dÔ dµng hoµ nhËp<br /> víi m«i tr-êng kinh tÕ quèc tÕ trong t-¬ng lai kh«ng xa.<br /> 3.<br /> <br /> §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu<br /> B¶n luËn v¨n tËp trung vµo nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch:<br /> <br /> 3<br /> <br /> <br /> <br /> M« h×nh qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam;<br /> <br /> <br /> <br /> C¸c nguyªn t¾c cña qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt<br /> ViÖt nam;<br /> <br /> <br /> <br /> C¬ cÊu qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam, vµ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c chñ<br /> thÓ tham gia; vµ<br /> <br /> <br /> <br /> KiÕn nghÞ tiÕp tôc hoµn thiÖn ph¸p luËt ViÖt nam vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ qu¶n lý néi bé<br /> trong c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam.<br /> C¸c vÊn ®Ò mµ b¶n luËn v¨n tËp trung nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch dùa trªn ph¸p<br /> <br /> luËt hiÖn hµnh cña ViÖt nam, liªn quan ®Õn c«ng ty cæ phÇn vµ qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ<br /> phÇn ë ViÖt nam.<br /> C¸c vÊn ®Ò nãi trªn còng ®-îc xem xÐt trong mèi liªn hÖ víi c¸c lo¹i h×nh doanh<br /> nghiÖp kh¸c ®-îc thµnh lËp theo luËt ph¸p ViÖt nam, còng nh- c¸c thùc tiÔn quèc tÕ vÒ qu¶n<br /> lý néi bé trong c¸c c«ng ty cæ phÇn, nh»m phôc vô cho c¸c nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch<br /> trong b¶n luËn v¨n nµy.<br /> 4.<br /> <br /> Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸, b¶n luËn v¨n ®· sö dông ph-¬ng<br /> <br /> ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö, g¾n lý luËn vÒ qu¶n lý néi bé trong doanh nghiÖp<br /> víi c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn trong ho¹t ®éng qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam,<br /> tr×nh bµy c¸c ®iÓm phï hîp vµ nh÷ng bÊt cËp cña ph¸p luËt ®iÒu chØnh ho¹t ®éng qu¶n lý néi<br /> bé trong c«ng ty cæ phÇn, trªn c¬ së ®ã ®-a ra mét sè kiÕn nghÞ vÒ vÊn ®Ò ®ang nghiªn cøu.<br /> Ngoµi ra, b¶n luËn v¨n cßn sö dông mét sè ph-¬ng ph¸p kh¸c nh-: Ph-¬ng ph¸p ph©n<br /> tÝch tæng hîp, ph-¬ng ph¸p thèng kª so s¸nh, ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch dù b¸o, v.v.... nh»m hç<br /> trî cho viÖc nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c¸c vÊn ®Ò nªu ra trong b¶n luËn v¨n.<br /> 5.<br /> <br /> §ãng gãp vÒ mÆt khoa häc cña luËn v¨n<br /> Víi c¸c nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ cña m×nh, hy väng r»ng b¶n luËn v¨n sÏ<br /> <br /> ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc:<br /> <br /> 4<br /> <br /> <br /> <br /> HÖ thèng ho¸ mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn c«ng ty cæ phÇn vµ qu¶n lý néi bé<br /> trong c«ng ty cæ phÇn;<br /> <br /> <br /> <br /> Tr×nh bµy tæng qu¸t m« h×nh vµ c¬ cÊu qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt<br /> nam;<br /> <br /> <br /> <br /> Tr×nh bµy tæng qu¸t vÒ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ<br /> phÇn ë ViÖt nam; vµ<br /> <br /> <br /> <br /> Tr×nh bµy mét sè kiÕn nghÞ tiÕp tôc hoµn thiÖn ph¸p luËt ViÖt nam vÒ c«ng ty cæ phÇn<br /> vµ qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Tªn vµ kÕt cÊu cña luËn v¨n<br /> Tªn cña b¶n luËn v¨n lµ: “Ph¸p luËt vÒ qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt<br /> <br /> nam”.<br /> Ngoµi phÇn më ®Çu, phÇn kÕt luËn, phô lôc vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o, b¶n luËn v¨n nµy<br /> ®-îc kÕt cÊu thµnh 3 ch-¬ng chÝnh nh- sau:<br /> <br /> Ch-¬ng 1. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn<br /> Ch-¬ng 2. Ph¸p luËt ViÖt nam vÒ qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn<br /> Ch-¬ng 3. Mét sè kiÕn nghÞ tiÕp tôc hoµn thiÖn ph¸p luËt ViÖt nam vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ<br /> qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn<br /> *<br /> *<br /> <br /> *<br /> <br /> Qu¶n lý néi bé trong c«ng ty cæ phÇn lµ mét vÊn ®Ò tæng hîp, chøa ®ùng rÊt nhiÒu c¸c<br /> vÊn ®Ò thuéc ph¹m vi vµ ®èi t-îng nghiªn cøu cña c¸c ngµnh khoa häc kh¸c nhau. Trong khi<br /> ®ã, viÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ ph¸p luËt ViÖt nam vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ qu¶n lý néi bé trong<br /> c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam trong bèi c¶nh hiÖn nay, yªu cÇu b¶n luËn v¨n ph¶i gi¶i quyÕt mét<br /> khèi l-îng lín c«ng viÖc nghiªn cøu. MÆc dï cã nhiÒu cè g¾ng vµ ®Çu t- nhiÒu c«ng søc, song<br /> v× thêi gian cã h¹n, b¶n luËn v¨n còng khã tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. T«i rÊt mong<br /> nhËn ®-îc c¸c ý kiÕn nhËn xÐt cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c nhµ nghiªn cøu, b¹n bÌ vµ ®ång<br /> nghiÖp ®Ó b¶n luËn v¨n ®-îc hoµn chØnh h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho t«i trong viÖc<br /> tiÕp tôc nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy trong thêi gian tíi.<br /> <br /> 5<br /> <br />