Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Ngân hàng: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Lê Chân

Tính cấp thiết của đề tài<br /> Hoạt động của các ngân hàng thương mại (NHTM) luôn tiềm ẩn rủi ro với biểu hiện<br /> đa dạng cả về nguyên nhân phát sinh, quy mô tác động và tính chất ảnh hưởng. Trong đó,<br /> mặc dù được coi là rủi ro riêng lẻ, nhưng rủi ro tín dụng (RRTD) vẫn là rủi ro quan trọng<br /> nhất và có thể gây ra tổn thất nghiêm trọng cho các NHTM. Nguyên nhân ở chỗ, kể từ khi<br /> ra đời đến nay, hoạt động tín dụng vẫn là một trong những hoạt động kinh doanh chủ yếu,<br /> và thu nhập từ tín dụng là nguồn thu nhập chính của các NHTM. Quản lý RRTD đã trở<br /> thành một yêu cầu nghiêm túc và đóng vai trò quyết định trong sự ổn định và phát triển của<br /> không chỉ một NHTM mà cả hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD), thị trường tài chính và<br /> toàn bộ nền kinh tế. Điều này đã được minh chứng rõ ràng trong thực tiễn hoạt động của<br /> ngành ngân hàng và nền kinh tế Việt Nam những năm qua. Việc các NHTM chạy theo phát<br /> triển nóng, gia tăng quy mô, tìm kiếm lợi nhuận lớn mà chưa quan tâm hoặc quản lý RRTD<br /> chặt chẽ đã dẫn đến suy thoái chất lượng tín dụng, giảm uy tín và tiềm lực tài chính của bản<br /> thân ngân hàng, ảnh hưởng trực tiếp lên thị trường tiền tệ.<br /> Đối với Chi nhánh Lê Chân (Vietinbank Lê Chân), một đơn vị trong hệ thống Ngân<br /> hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (Vietinbank), bằng những nỗ lực vượt<br /> bậc của tập thể ban lãnh đạo và người lao động, đã đạt được những thành tích đáng tự hào<br /> trong hoạt động kinh doanh. Vietinbank Lê Chân nhiều năm liên tục dẫn đầu về quy mô<br /> hoạt động so với các chi nhánh Vietinbank tại Hải Phòng. Tuy nhiên, từ năm 2011 cho đến<br /> nay, hoạt động tín dụng của Vietinbank Lê Chân có dấu hiệu tiêu cực, như: Quy mô tín<br /> dụng thu hẹp (dư nợ năm 2013 giảm 67% so với năm 2011), chất lượng tín dụng giảm, tỷ<br /> lệ nợ quá hạn, nợ xấu cao (năm 2013, nợ xấu chiếm 12,07% tổng dư nợ) trong khi khả<br /> năng thu hồi nợ thấp đã ảnh hưởng xấu đến thu nhập và thực hiện kế hoạch kinh doanh<br /> Vietinbank giao.<br /> Bỏ qua bất lợi khách quan chung của nền kinh tế, một nguyên nhân quan trọng dẫn<br /> đến tình trạng khó khăn trên là do quản lý RRTD tại Vietinbank Lê Chân chưa được<br /> nghiêm túc thực hiện. Việc tăng trưởng tín dụng không đi đôi với nâng cao chất lượng tín<br /> dụng, khi gặp phải điều kiện bất lợi của thị trường và khách hàng, sự cạnh tranh gay gắt<br /> của các TCTD khác trên địa bàn đã ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững và uy tín, thương<br /> <br /> hiệu của Vietinbank Lê Chân.<br /> Để đảm bảo an toàn hoạt động, hiệu quả kinh doanh, hoạt động quản lý RRTD phải<br /> được nhìn nhận lại một cách đúng đắn và cần được tăng cường hơn nữa, khẳng định vị trí<br /> trong định hướng hoạt động của Vietinbank Lê Chân. Nhận thức được điều này và qua<br /> kinh nghiệm công tác, học viên lựa chọn đề tài nghiên cứu:<br /> “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương<br /> Việt Nam – Chi nhánh Lê Chân”<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Trên cơ sở những vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan, luận văn nghiên cứu<br /> những vấn đề lý luận về quản lý RRTD tại NHTM và luận chứng giải pháp hoàn thiện hoạt<br /> động quản lý RRTD tại Vietinbank Lê Chân trong điều kiện hiện nay. Những mục tiêu<br /> nghiên cứu cụ thể bao gồm:<br /> Thứ nhất, luận văn nghiên cứu những vấn đề cơ bản về RRTD và hoạt động quản lý<br /> RRTD tại NHTM, những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý RRTD tại NHTM.<br /> Luận văn nghiên cứu một số mô hình quản lý RRTD hiện đang phổ biến và những điều<br /> kiện áp dụng.<br /> Thứ hai, trên cơ sở phân tích đánh giá khách quan, toàn diện hoạt động hoạt động<br /> quản lý RRTD tại Vietinbank Lê Chân, luận văn chỉ ra những thành công và hạn chế của<br /> hoạt động quản lý RRTD của Vietinbank Lê Chân, đồng thời tìm hiểu nguyên nhân dẫn<br /> đến thực trạng này.<br /> Thứ ba, trên cơ sở định hướng hoạt động của Vietinbank Lê Chân, luận văn xây<br /> dựng giải pháp cụ thể, thích hợp tăng cường hoạt động quản lý RRTD tại Vietinbank Lê<br /> Chân bảo đảm an toàn, hiệu quả, phát triển bền vững.<br /> Kết cấu của luận văn<br /> Về cấu trúc, ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung của luận văn được thể hiện<br /> thành ba chương:<br /> Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản lý rủi ro tín dụng của ngân hàng thương<br /> mại.<br /> Chương 2: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần<br /> <br /> Công thương Việt Nam - Chi nhánh Lê Chân.<br /> Chương 3: Giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại<br /> cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Lê Chân.<br /> Những vấn đề cơ bản về quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại<br /> Theo quy định của Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005: “RRTD<br /> trong hoạt động ngân hàng của TCTD là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân<br /> hàng của TCTD do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa<br /> vụ của mình theo cam kết.” Theo Basel II, RRTD hoàn toàn có thể được đo lường thông<br /> qua các mô hình mô phỏng và tổn thất dự kiến (EL) trong hoạt động tín dụng là điểu<br /> NHTM phải chấp nhận trên thực tế.<br /> Quản lý RRTD là tổng thể các hoạt động hoạch định chính sách quản lý, tổ chức<br /> biện pháp thực hiện, giám sát kiểm tra trong hoạt động cấp tín dụng với mục tiêu tối đa<br /> hóa lợi nhuận của NHTM trong mức rủi ro có thể chấp nhận.<br /> Mô hình quản lý RRTD là cách thức tổ chức quản lý, đo lường và kiểm soát RRTD<br /> mà các NHTM áp dụng nhằm tối đa hóa lợi nhuận trên cơ sở kiểm soát RRTD trong giới<br /> hạn cho phép. Có hai mô hình là mô hình phân tán và mô hình tập trung.<br /> Quản lý RRTD bao gồm 4 nội dung: nhận diện RRTD; đo lường RRTD; phòng<br /> ngừa và ứng phó RRTD; kiểm soát và xử lý tổn thất do RRTD.<br /> Nhận diện RRTD được thực hiện từ phía NHTM và khách hàng để nhìn nhận rủi<br /> ro chính mà khách hàng có thể gặp phải là: rủi ro hoạt động, rủi ro thị trường, rủi ro quản<br /> lý, rủi ro tài chính, rủi ro pháp lý.<br /> Về đo lường RRTD, nhiều NHTM và các tổ chức định hạng tín nhiệm sử dụng mô<br /> hình điểm số xếp hạng tín dụng trong quản lý RRTD. Mô hình điểm số xếp hạng tín dụng<br /> kết hợp giữa việc sử dụng dữ liệu quá khứ của các khách hàng/nhóm khách hàng trong<br /> quá trình hoạt động, quá trình SXKD cũng như quan hệ tín dụng với các TCTD để nghiên<br /> cứu thống kê.<br /> Việc phòng ngừa và ứng phó RRTD bao gồm thiết lập chính sách tín dụng và vận<br /> hành công cụ phòng ngừa và ứng phó RRTD như:<br /> - Đặt ra khẩu vị RRTD<br /> <br /> - Xây dựng và quản lý danh mục tín dụng<br /> - Quyết định mức ủy quyền phán quyết phê duyệt cấp tín dụng<br /> - Xây dựng tiêu chuẩn cấp tín dụng<br /> - Thiết lập giới hạn tín dụng với khách hàng/nhóm khách hàng<br /> - Thực hiện các biện pháp bảo đảm tiền vay<br /> - Phân tán RRTD<br /> - Phân loại nợ và trích lập dự phòng RRTD<br /> - Xử lý tổn thất do RRTD xảy ra<br /> Về kiểm soát RRTD, tất cả các bước, các nghiệp vụ, các khoản tín dụng đều được<br /> kiểm soát để đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả.<br /> Để đánh giá quản lý RRTD của NHTM có thể dựa trên hai tiêu chí là:<br /> - Sự phù hợp của mô hình quản lý RRTD<br /> - Sự đầy đủ, toàn diện của nội dung quản lý RRTD<br /> Những nhân tố tác động đến quản lý RRTD của NHTM bao gồm:<br /> Nhân tố chủ quan như: Định hướng quản lý RRTD; Năng lực và phẩm chất cán bộ<br /> NHTM; Thông tin trong quản lý RRTD<br /> Nhân tố khách quan như: Tình hình phát triển của nền kinh tế; Quy định chính<br /> sách quản lý của nhà nước; Tính trung thực, đầy đủ của thông tin khách hàng<br /> Thực trạng quản lý RRTD tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh Lê Chân<br /> Vietinbank Lê Chân trưởng thành từ Phòng giao dịch Lê Chân được thành lập từ<br /> năm 1995 trực thuộc Ngân hàng Công thương Hải Phòng. Kết quả một số mặt hoạt động<br /> chính của Vietinbank Lê Chân cho thấy những khó khăn như quy mô và chất lượng tín<br /> dụng giảm, lợi nhuận hoạt động âm.<br /> Về mô hình quản lý RRTD: Kể từ cuối năm 2011 trở lại đây, theo định hướng<br /> chuyển đối mô hình tín dụng của Vietinbank, Vietinbank Lê Chân thực hiện chuyển đổi<br /> mô hình tín dụng giai đoạn 1 cùng với việc chuyển đổi mô hình kiểm soát nội bộ.<br /> Về nội dung quản lý RRTD:<br /> Nhận diện RRTD: Vietinbank Lê Chân chỉ đạo CBTD nghiên cứu kỹ và lưu ý đến các<br /> <br /> dấu hiệu RRTD của khách hàng thường xảy ra để nhận diện phát hiện, đề xuất các phương<br /> án xử lý khi khách hàng được giao phụ trách phát sinh các dấu hiệu RRTD.<br /> Đo lường RRTD: Trong thời gian từ năm 2009-2013, số lượng khách hàng cũng<br /> như tỷ lệ % khách hàng đảm bảo tiêu chuẩn cấp tín dụng (từ hạng BBB trở lên) ngày<br /> càng giảm, tỷ lệ khách hàng thuộc nhóm rủi ro cao (từ hạng CCC trở xuống) cho thấy<br /> chất lượng tín dụng của Chi nhánh thực sự giảm sút<br /> Phòng ngừa và ứng phó RRTD:<br /> Dựa trên số liệu thống kê hoạt động tín dụng của Vietinbank Lê Chân trong 05<br /> năm từ năm 2009 đến năm 2013, có thể nhận thấy cơ cấu tín dụng của Chi nhánh có thay<br /> đổi đáng kể, từ đó phản ánh chất lượng tín dụng đang đi xuống của Vietinbank Lê Chân<br /> trong thời gian qua.<br /> Việc thẩm định, tiếp nhận, quản lý TSBĐ còn chưa thực hiện đúng theo quy định<br /> của Vietinbank nên còn nhiều tồn tại cần khắc phục.<br /> Vietinbank Lê Chân chưa có ý thức rõ rệt về việc phân tán RRTD<br /> Không chỉ đối mặt với tình trạng sụt giảm nhanh về quy mô, mức độ nợ quá hạn,<br /> nợ xấu của Vietinbank cũng tăng rất nhanh.<br /> Từ năm 2011 trở đi, nợ quá hạn, nợ xấu tăng, chi dự phòng RRTD tăng nhanh,<br /> như năm 2012 (123,4 tỷ đồng) là nguyên nhân chính dẫn đến lợi nhuận của Vietinbank<br /> Lê Chân liên tục giảm và dẫn đến lỗ lũy kế qua các năm.<br /> Vietinbank Lê Chân đã thực hiện một số biện pháp xử lý tổn thất khi có RRTD<br /> xảy ra: Cho vay duy trì hoạt động, Cơ cấu nợ, Xử lý TSBĐ,…<br /> Kiểm soát RRTD:<br /> Thực tế những năm qua cho thấy, công tác kiểm soát RRTD của Vietinbank Lê<br /> Chân mang tính thụ động, chủ yếu là xử lý khi những tổn thất tín dụng đã xảy ra.<br /> Kết quả đạt được:<br /> Nhìn chung, trong hoạt động quản lý RRTD, Vietinbank Lê Chân đã có ý thức<br /> chấp hành chính sách, quy định của Vietinbank trong việc triển khai mô hình tín dụng,<br /> quy trình tín dụng mới, tuân thủ các quy định về giới hạn an toàn. Một số chỉ tiêu về cơ<br /> cấu tín dụng của Chi nhánh đều trong ngưỡng an toàn cao.<br /> <br />