Tóm tắt luận văn Thạc sĩ: Nghiên cứu chiết tách và chuyển hoá một số dẫn xuất của axit asiatic từ cây rau má [Centella asiatica (L.) Urban]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG<br /> <br /> UNG THỊ NHƯ TRUYỀN<br /> <br /> NGHIÊN CỨU CHIẾT TÁCH VÀ CHUYỂN HOÁ<br /> MỘT SỐ DẪN XUẤT CỦA AXIT ASIATIC<br /> TỪ CÂY RAU MÁ [Centella asiatica (L.) Urban]<br /> <br /> Chuyên ngành: Hóa hữu cơ<br /> Mã số: 60 44 27<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC<br /> <br /> Đà Nẵng - 2012<br /> <br /> Công trình ñược hoàn thành tại<br /> ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH. TRẦN VĂN SUNG<br /> <br /> Phản biện 1 : PGS.TS. LÊ THỊ LIÊN THANH<br /> Phản biện 2 : PGS.TS. LÊ TỰ HẢI<br /> <br /> Luận văn ñã ñược bảo vệ trước hội ñồng chấm Luận văn tốt nghiệp<br /> Thạc sĩ Khoa học họp tại Đại học Đà Nẵng vào ngày 14 tháng 11 năm<br /> 2012.<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận văn tại:<br /> - Trung tâm Thông tin – Học liệu, Đại học Đà Nẵng<br /> - Thư viện trường Đại Học Sư Phạm, Đại học Đà Nẵng<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Ngày nay trong thế giới hiện ñại, công nghiệp phát triển kéo theo<br /> nhiều vấn ñề về môi trường, sinh thái và sức khoẻ con người. Mô hình<br /> bệnh tật vì thế cũng ngày càng phức tạp hơn. Gần ñây thế giới luôn phải<br /> ñối mặt với những dịch bệnh nguy hiểm và có khả năng lan rộng thành ñại<br /> dịch ở quy mô toàn cầu. Có thể lấy một số ví dụ ñiển hình như HIV/AIDS,<br /> ung thư, viêm ñường hô hấp cấp SARS, cúm gia cầm H5N1, cúm lợn<br /> H1N1, tim mạch v.v.... Thực tế ñó ñã thúc ñẩy chúng ta luôn luôn phải tìm<br /> ra các thuốc chữa bệnh mới, có hiệu quả cao hơn, tác dụng chọn lọc hơn và<br /> giá thành rẻ hơn.<br /> Một trong những con ñường hữu hiệu ñể phát hiện ra các chất có<br /> hoạt tính tiềm năng, có thể phát triển thành thuốc chữa bệnh cho người, gia<br /> súc và cây trồng là ñi từ các hợp chất thiên nhiên. Các hợp chất thiên nhiên<br /> ñã trải qua hàng triệu năm tiến hóa, nó tương ñối phù hợp với cơ thể sống,<br /> ít ñộc hơn và thân thiện với môi trường. Người ta có thể sử dụng các hợp<br /> chất thiên nhiên một cách trực tiếp ñể làm thuốc, hoặc sử dụng làm các mô<br /> hình ñể nghiên cứu tổng hợp các thuốc mới.<br /> Cây rau má là một trong những cây thuốc ñược sử dụng rộng rãi<br /> trong y học cổ truyền ở các nước trong khu vực ñông Á như: Ấn Độ,<br /> Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia, Sri lanka, Việt Nam…, do ñó ñã thu hút<br /> ñược rất nhiều sự chú ý của các nhà hóa học. Các nghiên cứu thử nghiệm<br /> trong ống nghiệm về các dịch chiết của cây rau má trong CHCl3 và etanol<br /> 95%, ñã cho thấy các dịch chiết này ñều có các hoạt tính sinh học ñáng<br /> chú ý như: hoạt tính kháng viêm, hoạt tính chống oxy hóa, hoạt tính chống<br /> u và có tác dụng bảo vệ gan. Nguồn rau má mọc tự nhiên ở Việt Nam khá<br /> dồi dào. Tuy vậy, cây chỉ ñược khai thác và sử dụng tại chỗ, chưa trở<br /> thành mặt hàng thương mại hóa [1]. Thành phần hóa học chính của cây rau<br /> má gồm các hợp chất triterpen và triterpen glucosid như axitasiatic,<br /> asiaticosid, axitmadecassic, madecassoid, irahmosid, brahminosid. Ngoài<br /> <br /> 2<br /> <br /> ra cây rau má còn chứa tinh dầu với mùi thơm ñặc trưng, các hợp chất<br /> polyacetylen, flavonoid, vitaminC, ancaloid và oligosacharid [1, 17].<br /> Từ những lí do trên trong bản luận văn này chúng tôi ñặt nhiệm vụ “nghiên<br /> cứu chiết tách và chuyển hoá một số dẫn xuất của axit asiatic từ cây rau<br /> má [Centella asiatica (L.) urban] “<br /> 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU<br /> - Chiết tách và tinh chế axit asiatic từ cây rau má Việt Nam<br /> - Chuyển hoá một số dẫn xuất<br /> - Thăm dò hoạt tính sinh học<br /> + Hoạt tính gây ñộc tế bào<br /> + Thăm dò hoạt tính sinh học.<br /> 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU<br /> - Tách, tinh chế axit asiatic từ dịch chiết EtOH của cây rau má.<br /> - Tổng hợp các dẫn xuất của axit asiatic.<br /> - Thử hoạt tính sinh học của các dẫn xuất sạch thu ñược.<br /> 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 4.1. Chiết tách axit asiatic trong cây rau má<br /> - Chiết tách và tinh chế axit asiatic.<br /> - Định lượng axit asiatic.<br /> 4.2. Phương pháp tổng hợp hữu cơ<br /> Các phản ứng ñược thực hiện bằng các phương pháp tổng hợp hữu<br /> cơ cơ bản như phương pháp khử, phương pháp oxi hóa, phương pháp<br /> ankyl hóa, phương pháp axyl hóa, phương pháp thế,...<br /> 4.3. Phương pháp sắc ký bản mỏng theo dõi quá trình phản ứng<br /> Phương pháp sắc ký lớp mỏng ñược sử dụng ñể giám sát tiến trình<br /> xảy ra của các phản ứng hóa học và phân tích chất lượng sản phẩm của<br /> phản ứng.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4.4. Phương pháp phân lập và tinh chế<br /> Các hợp chất sau phản ứng ñược phân lập và tinh chế bằng các<br /> phương pháp chiết, phương pháp sắc ký cột silicagel, phương pháp kết<br /> tinh,...<br /> 4.5. Phương pháp xác ñịnh cấu trúc hóa học các hợp chất hữu cơ<br /> Các chất tinh khiết sau khi ñược phân lập và tinh chế sẽ ñược xác<br /> ñịnh các hằng số lý hóa ñặc trưng như: màu sắc, nhiệt ñộ nóng chảy... Sau<br /> ñó tiến hành ghi các phổ như:<br /> - Phổ hồng ngoại (FT-IR) ñối với chất rắn ñược ño dưới dạng viên<br /> nén KBr, ñối với chất lỏng ñược ño ở dạng màng mỏng (film).<br /> - Phổ khối (ESI-MS) ñược ghi trong dung môi CHCl3 hoặc CH3OH.<br /> - Phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) 1 chiều và 2 chiều sử dụng<br /> chất nội chuẩn là TMS (δ = 0 ppm), dung môi CDCl3 hoặc DMSO-d6<br /> ñược ghi ở tần số 500 MHz cho phổ 1H-NMR và ở tần số 125 MHz cho<br /> phổ 13C-NMR. Cấu trúc của các hợp chất ñược xác ñịnh bằng sự kết hợp<br /> các phương pháp phổ và so sánh tài liệu.<br /> 4.6. Phương pháp sinh học<br /> Thăm dò hoạt tính sinh học của các chất tổng hợp ñược tại phòng thử<br /> hoạt tính của Viện Hoá học.<br /> 5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI<br /> Từ các kết quả nghiên cứu, luận văn ñã thu ñược một số kết quả với<br /> những ñóng góp thiết thực sau:<br /> - Đã xác ñịnh ñược các ñiều kiện tối ưu ñể thực hiện qui trình chiết, tách<br /> axit asiatic và axit madecassic từ cây rau má.<br /> - Từ dịch chiết EtOH của rau má ñã phân lập ñược 3 chất sạch<br /> - Đã tổng hợp ñược 4 dẫn xuất của axit asiatic trong ñó dẫn 41<br /> (RMDV25mE) là chất mới.<br /> - Cấu trúc của các chất trên ñã ñược xác ñịnh bằng việc kết hợp các<br /> <br />