Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Ngôn ngữ học: Đối chiếu chuyển ngữ tiếng Việt - tiếng Trung (các nhóm chuyển ngữ liên quan đến nghề nghiệp địa vị và kiêng kị)

B GIÁO D C VÀ ÀO T O<br /> I H C À N NG<br /> <br /> HOÀNG TH LI U<br /> <br /> I CHI U UY N NG<br /> TI NG VI T - TI NG TRUNG<br /> (CÁC NHÓM UY N NG LIÊN QUAN<br /> N<br /> NGH NGHI P - A V VÀ KIÊNG K )<br /> <br /> Chuyên ngành: Ngôn ng h c<br /> Mã s : 60.22.02.40<br /> <br /> TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ NGÔN NG<br /> <br /> à N ng - Năm 2015<br /> <br /> H C<br /> <br /> Công trình ư c hoàn thành t i<br /> I H C À N NG<br /> <br /> Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. Trương Th Di m<br /> <br /> Ph n bi n 1: PGS. TS. Dương Qu c Cư ng<br /> Ph n bi n 2: PGS. TS. Hoàng T t Th ng<br /> <br /> Lu n văn ã ư c b o v t i H i ng ch m Lu n văn t t<br /> nghi p Th c sĩ Ngôn ng h c h p t i<br /> i h c à N ng<br /> vào ngày 26 tháng 7 năm 2015.<br /> <br /> Có th tìm hi u lu n văn t i:<br /> Trung tâm Thông tin - H c li u, i h c à N ng<br /> Thư vi n trư ng i h c Sư ph m, i h c à N ng<br /> <br /> 1<br /> <br /> M<br /> <br /> U<br /> <br /> 1. Lý do ch n tài<br /> Uy n ng (euphemism) là thu t ng b t ngu n t ti ng Hy<br /> L p, có nghĩa là nói cho t t p, nói cho hay hơn. Trong ti ng Vi t,<br /> tùy theo nh ng quan i m và ph m vi nghiên c u mà thu t ng này<br /> còn ư c g i b ng các tên khác như nói gi m, nói tránh, nói vòng,<br /> khinh t hay nhã ng …<br /> Uy n ng là m t hi n tư ng ngôn ng và cũng là m t hi n<br /> tư ng văn hóa; có th nói uy n ng là văn hóa th hi n qua ngôn<br /> ng . Nh ng quan ni m c a xã h i v văn hóa, o c, cách ng x<br /> v i nhau c a con ngư i trư c nh ng vi c t nh , khó nói, au bu n...<br /> ã tác ng t i vi c s d ng các phương ti n ngôn ng và cũng là<br /> nguyên nhân thúc y s xu t hi n c a uy n ng . Có th nói uy n<br /> ng ph n ánh r t rõ văn hóa - o c ng x c a m i cá nhân trong<br /> c ng ng xã h i i v i nh ng s v t, hi n tư ng t nhiên có trong<br /> i s ng c a con ngư i. Uy n ng không ch là v n c a ngôn ng<br /> h c. Ngư i ta có th<br /> c ư c tâm lý, t p quán, truy n th ng văn hóa<br /> dân t c ư c khúc x qua v n t v ng c bi t này. Khi con ngư i<br /> tr nên văn minh hơn, l ch s hơn, văn hóa hơn thì nhu c u s d ng<br /> uy n ng càng nhi u hơn. Chính s phong phú c v hình th c và<br /> n i dung c a uy n ng ti ng Vi t và ti ng Hán ã khích l chúng tôi<br /> xúc ti n nghiên c u<br /> tài này. Hơn n a, m i giao lưu h p tác a<br /> phương di n gi a Vi t Nam và Trung Qu c ang ngày càng ư c<br /> m r ng và phát tri n, vi c h c t p nghiên c u ti ng Hán i v i<br /> ngư i Vi t Nam cũng như vi c h c t p nghiên c u ti ng Vi t i v i<br /> ngư i Trung Qu c ã tr thành nhu c u h t s c c n thi t giúp cho<br /> hai nư c có i u ki n trao i và hi u bi t l n nhau. Nghiên c u<br /> uy n ng trong ti ng Vi t, liên h v i ti ng Hán m t ch ng m c<br /> nh t nh, t ó v n d ng vào d y h c ngo i ng là m t trong nh ng<br /> n i dung quan tr ng góp ph n nâng cao hi u qu h c t p và nghiên<br /> c u ti ng Vi t và ti ng Hán. ó chính là lý do chúng tôi ch n<br /> tài<br /> này nghiên c u.<br /> <br /> 2<br /> 2. M c ích và nhi m v nghiên c u<br /> - Tìm ra nh ng c i m c a uy n ng trong ti ng Vi t, ti ng<br /> Hán nói chung và c i m c a uy n ng thu c nhóm a v , ngh<br /> nghi p và nhóm kiêng k nói riêng.<br /> - Phân tích, i chi u, tìm ra ư c s tương ng và khác bi t<br /> c a nhóm uy n ng này trên bình di n t v ng, phong cách và ng<br /> d ng c a hai ngôn ng .<br /> - Thông qua vi c phân tích c u t o và cách s d ng uy n ng<br /> c a hai ngôn ng<br /> rút ra m t s<br /> c trưng v ngôn ng , văn hóa hai<br /> ngôn ng .<br /> - Khái quát nh ng tri th c c n thi t v uy n ng nh m giúp<br /> tránh ư c nh ng sai sót trong quá trình giao ti p, tránh hi u sai và<br /> nh m l n v nghĩa trong quá trình d y và h c ngôn ng , nâng cao<br /> kh năng s d ng t ng , kh năng bi u t ngôn ng .<br /> 3. Ý nghĩa lí lu n và th c ti n c a<br /> tài<br /> V m t lí lu n: Lu n văn mong mu n óng góp m t cái nhìn<br /> t ng quan v uy n ng ti ng Vi t và ti ng Hán; m t hư ng ti p c n<br /> m i trong vi c nâng cao hi u qu trong giao ti p, trong vi c d y và<br /> h c ti ng Hán, ti ngVi t như là m t ngo i ng ; h tr cho công tác<br /> biên phiên d ch ngôn ng Vi t - Trung.<br /> V m t th c ti n: Qua vi c phân tích i chi u các c i m<br /> v hình th c bi u t c a uy n ng trong ti ng Vi t và ti ng Hán, tìm<br /> hi u s tương ng và khác bi t gi a cách dùng uy n ng c a ngôn<br /> ng ngu n (ti ng Vi t) và c a ngôn ng ích (ti ng Hán), chúng tôi<br /> mong mu n mang l i cho ngư i h c nhi u ki n th c thú v v ngôn<br /> ng nói chung và uy n ng nói riêng; ng d ng k t qu nghiên c u<br /> vào th c ti n s d ng và gi ng d y ngo i ng , ngôn ng .<br /> 4.<br /> i tư ng và ph m vi nghiên c u c a<br /> tài<br /> i tư ng nghiên c u: Uy n ng thu c nhóm a v , ngh<br /> nghi p và kiêng k (ch t chóc, tang ma, b nh t t) trong ti ng Vi t và<br /> ti ng Hán.<br /> Ph m vi nghiên c u: Uy n ng ti ng Vi t và ti ng Hán thu c<br /> <br /> 3<br /> nhóm a v , ngh nghi p và kiêng k (ch t chóc, tang ma, b nh t t)<br /> 3 c p : t , ng , câu; trên 3 bình di n: t v ng h c, phong cách<br /> h c, ng d ng h c; nh ng i m tương ng và d bi t.<br /> 5. Phương pháp nghiên c u: Di n d ch, quy n p, miêu t và<br /> so sánh.<br /> 6. L ch s v n nghiên c u: ã có nhi u công trình c p<br /> nhi u khía c nh khác nhau. i n hình là công trình c a các tác gi như:<br /> inh Tr ng L c, Nguy n Thái Hòa, Trương Viên, Hà H i Tiên …<br /> Qua kh o sát m t s công trình nghiên c u v uy n ng c a<br /> các nhà ngôn ng h c Trung Qu c vi t b ng ti ng Hán, chúng tôi<br /> nh n th y r ng nh ng công trình này ã t ra nh ng v n<br /> cơ b n<br /> và toàn di n khi nghiên c u v uy n ng , làm n n t ng cho nh ng<br /> tài nghiên c u liên quan. Tuy v y, nh ng công trình này ch trình bày<br /> m t cách khái quát ch chưa ti n hành phân lo i uy n ng theo<br /> nhóm<br /> quan tâm m t cách sâu s c n khía c nh riêng c a v n<br /> uy n ng . Như v y, v n<br /> nghiên c u so sánh i chi u c a<br /> tài<br /> chúng tôi là hoàn toàn m i.<br /> 7. B c c lu n văn: Ngoài ph n M<br /> u và K t lu n, lu n<br /> văn g m có 3 chương: Chương 1, chương 2 và chương 3.<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> <br /> M TS<br /> 1.1.<br /> <br /> V N<br /> <br /> LÝ LU N LIÊN QUAN<br /> <br /> N<br /> <br /> TÀI<br /> <br /> KHÁI NI M UY N NG<br /> Uy n ng là m t t hay m t ng c<br /> nh ư c c u t o l i, di n<br /> t l i t m t n i dung ã có nh m th hi n m t cách t nh và th m<br /> m hơn, m b o nguyên t c l ch s trong giao ti p. M i uy n ng<br /> c a m t ngôn ng có b i c nh văn hóa khác nhau s khác nhau. S<br /> khác nhau gi a uy n ng ti ng Vi t và ti ng Hán cũng ph n ánh s<br /> khác bi t gi a văn hóa Vi t Nam và văn hóa Trung Hoa. Vi c ti p<br /> nh n và hi u th u áo nghĩa bên trong c a uy n ng hoàn toàn ph<br /> thu c vào ng c nh văn hóa c th , n u ch lý gi i nghĩa b m t c a<br /> <br />