Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị

Chia sẻ: Nhumbien999 Nhumbien999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………./………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN NGỌC TIẾN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2020
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. DƯƠNG HƯƠNG SƠN Phản biện 1:..................................................................... Phản biện 2:...................................................................... Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại TP Huế. Địa điểm: Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại TP Huế. Số 201 - Đường Phan Bội Châu - Phường Trường An - TP Huế Thời gian: ....................................................... Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại TP Huế hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Trong hệ thống hành chính ở nước ta, cấp xã là cấp cơ sở, trực tiếp quản lý hoạt động của đại bộ phận dân cư trú tại địa phương, là nơi trực tiếp thực hiện các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ của cấp trên giao và là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Cấp xã là gần gũi dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi công việc đều xong xuôi” [17, tr.371]. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương [22], chính quyền địa phương ở xã có nhiệm vụ, quyền hạn sau: - Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn xã. - Quyết định những vấn đề của xã trong phạm vi được phân quyền, phân cấp theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan. - Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do cơ quan hành chính nhà nước cấp trên ủy quyền. - Chịu trách nhiệm trước chính quyền địa phương cấp huyện về kết quả thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở xã. - Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã. Trong hệ thống chính trị cấp xã, đội ngũ cán bộ cơ sở có vai trò rất quan trọng trong việc giúp chính quyền địa phương ở xã thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn ở địa phương. Đội ngũ cán bộ cơ sở bao gồm cán bộ chuyên trách giữ chức vụ bầu cử theo nhiệm kỳ ở cấp xã, công chức cấp xã và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã [4]. 1
Cùng với đội ngũ cán bộ chuyên trách giữ chức vụ bầu cử theo nhiệm kỳ ở cấp xã, đội ngũ công chức cấp xã, những người hoạt động không chuyên trách cấp xã đã có những đóng góp nhất định đối với những kết quả phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh trật tự ở địa phương trong thời gian qua. Các vị trí hoạt động không chuyên trách cấp xã hiện nay gồm có phó chủ tịch ủy ban mặt trận tổ quốc, phó chủ tịch các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, phó bí thư đoàn xã, phó chỉ huy trưởng ban chỉ huy quân sự xã, cán bộ phụ trách công tác kiểm tra Ðảng… Tất cả các vị trí đó đều được bầu hoặc được cấp ủy lựa chọn qua nhiều vòng lấy phiếu tín nhiệm rất chặt chẽ. Nhiều người có trình độ đại học, cao đẳng, là đảng viên, có uy tín cao trong cộng đồng, nhiệt tình với công việc. Tuy nhiên, thực tiễn phát triển những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trong thời gian qua đã nảy sinh những vấn đề như: Số lượng những người hoạt động không chuyên trách nhiều, ngân sách chi trả lớn, nhưng phụ cấp cho từng chức danh còn thấp, chưa khuyến khích cho những người hoạt động không chuyên trách yên tâm hoạt động, đồng thời không thu hút được người giỏi, thạo việc vì phụ cấp chưa tương xứng. Ngược lại, người không làm được việc thì cố níu kéo, bám trụ, công việc không thường xuyên, chồng chéo. Kể từ ngày 25 tháng 6 năm 2019, Nghị định số 92/2009/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 34/2019/NĐ-CP ngày 24 tháng 4 năm 2019 của Chính phủ Sửa đổi, bổ sung một số quy định về CBCC cấp xã và người hoạt động không chuyên trách cấp xã, ở thôn, tổ dân phố [9]. Theo đó, số lượng người hoạt động không chuyên trách cấp xã được bố trí theo Quyết định phân loại đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn được quy định như sau: - Loại 1 tối đa 14 người (giảm 8 người). - Loại 2 tối đa 12 người (giảm 8 người). - Loại 3 tối đa 10 người (giảm 9 người). Ngoài chế độ phụ cấp, người hoạt động không chuyên trách cấp xã được hưởng thêm chế độ BHXH và chế độ BHYT. Nghị định số 34/2019/NĐ-CP cũng quy định rõ: Ngân sách nhà nước thực hiện 2
khoán quỹ phụ cấp, bao gồm cả hỗ trợ BHXH và BHYT để chi trả hàng tháng đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã. Tuy nhiên, những người hoạt động không chuyên trách cấp xã hiện nay vẫn còn những bất cập nhất định, chưa thực sự đáp ứng tốt các yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra. Một mặt, công tác phát triển đội ngũ này còn thiếu một chiến lược quán triệt quan điểm phát triển nguồn nhân lực tổng thể trong thời kỳ mới. Mặt khác, các hệ thống chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã chưa thực sự đồng bộ, chưa thể hiện được tính đặc thù công việc từ định danh (người hoạt động không chuyên trách hay cán bộ không chuyên trách?); tuyển chọn (ngoài các chức danh thông qua bầu cử, việc tuyển dụng, bố trí các chức danh không chuyên trách cấp xã không qua bầu cử mặc dù đã có quy định nhưng chưa đồng bộ dẫn đến trình độ chuyên môn, lý luận chính trị chưa tương tương xứng với vị trí công việc); thiếu sự thống nhất trong quản lý (chịu sự quản lý của các đơn vị khác nhau, chưa quy định cụ thể về chế độ làm việc, nhiệm vụ, quyền hạn); bố trí nhân sự, giao công việc chưa hợp lý,... Những khó khăn của thực tiễn tạo ra khoảng cách khá xa giữa chính sách và triển khai chính sách. Điều này cho thấy, công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã còn thiếu luận cứ khoa học. Chúng ta đã biết rằng, năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính cấp xã có phát huy được hay không, một trong những nội dung quan trọng đó là phải nâng cao chất lượng đội ngũ, trong đó có những người hoạt động không chuyên trách cấp xã hiện nay. Chất lượng những người hoạt động không chuyên trách cấp xã chịu sự chi phối trực tiếp của hệ thống chính sách đối với nó. Chính vì vậy, việc tổng kết thực tiễn, tổ chức nghiên cứu khoa học để hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã đang là một yêu cầu tất yếu. Đã có vài công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ CBCC cấp xã; quản lý đội ngũ CBCC cấp xã; nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã; thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng công chức 3
cấp xã; thực hiện chính sách phát triển đội ngũ CBCC cấp xã ở một số địa phương, tuy nhiên, nghiên cứu về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã, đặc biệt là hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị chưa được nghiên cứu một cách chuyên sâu và có hệ thống. Xuất phát từ thực trạng trên, tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị” để làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Những người hoạt động không chuyên trách cấp xã là một bộ phận quan trọng của đội ngũ cán bộ cơ sở nói chung. Đây là nguồn dự bị có chất lượng có thể phát triển thành cán bộ, công chức cấp xã; là lực lượng luôn song hành cùng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, tham gia trực tiếp vào các hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Chính vì vậy, việc xác định rõ những vấn đề về “những người hoạt động không chuyên trách” cũng như quy định thống nhất về chức danh, nhiệm vụ, chế độ công vụ, chính sách...của nhóm đối tượng này là một vấn đề cần phải thực hiện. Điều này không chỉ góp phần đảm bảo tính thống nhất trong quản lý, điều hành mà còn góp phần tạo tiền đề để đổi mới về chế độ, chính sách cho đội ngũ cán bộ cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng cán bộ, hoàn thiện hệ thống chính trị cơ sở ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã là sự tác động có tổ chức và bằng các văn bản pháp luật của nhà nước, thông qua một hệ thống các chính sách nhằm sử dụng có hiệu quả cao nhất những người hoạt động không chuyên trách cấp xã, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội cấp xã nói riêng và đất nước nói chung. Chính sách cán bộ công chức là hệ thống quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước đối với đội ngũ CBCC, là công cụ và các giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ CBCC đồng bộ, có chất lượng 4
đáng ứng yêu cầu của mỗi thời kỳ cách mạng. Chính sách cán bộ bao gồm: Chính sách đào tạo, bồi dưỡng; chính sách sử dụng và quản lý CBCC, chính sách đảm bảo động viên CBCC {19} Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập, nghiên cứu đến nhiều góc độ khác nhau và có những đóng góp nhất định vào việc hoạch định chủ trương, chính sách nhằm đề ra các nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cơ sở nói chung và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã nói riêng ở nước ta hiện nay. Các tác giả trên đều đã phân tích một cách hệ thống và tương đối toàn diện về vấn đề chất lượng CBCC dưới góc độ lý luận và thực tiễn; đó đều là những công trình nghiên cứu, là sản phẩm có giá trị góp phần cho các công trình nghiên cứu tiếp theo về CBCC. Đến nay, chưa có một đề tài nghiên cứu cụ thể về quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Tên đề tài học viên lựa chọn nghiên cứu không có sự trùng lắp, những tài liệu nêu trên chỉ có giá trị tham khảo nhất định, giúp tác giả nghiên cứu để hoàn thiện luận văn này. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1.Mục đích Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị nhằm xây dựng và phát triển những người hoạt động không chuyên trách cấp xã đảm bảo về số lượng và chất lượng, có tính chuyên nghiệp, có bản lĩnh chính trị vững vàng, năng lực chuyên môn, có trình độ ngoại ngữ, có tinh thần trách nhiệm cao, tiếp cận và khai thác tốt CNTT, có nhiệt huyết đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. 5
3.2.Nhiệm vụ - Nghiên cứu hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. - Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1.Đối tượng nghiên cứu Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. 4.2.Phạm vi nghiên cứu - Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. - Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2015 đến nay. - Không gian nghiên cứu: các xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1.Phương pháp luận - Tiếp cận theo quan điểm của Đảng, Nhà nước Vận dụng quan điểm lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã nói chung và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã nói riêng. - Tiếp cận hệ thống Theo quan điểm này đòi hỏi khi nghiên cứu lý luận và thực trạng của vấn đề công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, 6
tỉnh Quảng Trị cần xem xét như một hệ thống gồm nhiều thành tố, việc hoàn thiện và thực thi chính sách phát triển những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị gắn với đặc điểm kinh tế chính trị, văn hóa, xã hội huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị - Tiếp cận lịch sử - logic Nghiên cứu công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị dựa trên sự kế thừa thành quả và những hạn chế của các nghiên cứu về công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trong lịch sử để xây dựng các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị theo tuần tự logic chặt chẽ. - Tiếp cận thực tiễn Nghiên cứu giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị phải bám sát với đặc điểm hoạt động nghề nghiệp của những người hoạt động không chuyên trách cấp xã, gắn với thực tiễn phát triển văn hóa, kinh tế, chính trị, xã hội huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. 5.2.Phương pháp nghiên cứu - Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá các nguồn tài liệu, văn bản trong và ngoài nước để tìm hiểu các khái niệm, các thuật ngữ, các vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài, trên cơ sở đó tổng hợp kiến thức để tạo ra hệ thống, thấy được mối quan hệ biện chứng giữa các vấn đề lý luận, từ đó hiểu đầy đủ, toàn diện, sâu sắc lý thuyết. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn gồm có các phương pháp sau + Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi (anket); Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia về bộ công cụ, về nội dung các giải pháp hoàn 7
thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; Phương pháp phỏng vấn được sử dụng để tiến hành phỏng vấn đội ngũ CBCC và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; Phương pháp tổng kết kinh nghiệm được sử dụng nhằm tổng kết lại kinh nghiệm trong công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; Phương pháp thử nghiệm được tiến hành để xem xét tính khả thi, tính phù hợp của các giải pháp được đề xuất từ đó chứng minh tính đúng đắn của giả thuyết khoa học. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1.Ý nghĩa lý luận Các kết luận, kết quả nghiên cứu rút ra từ việc nghiên cứu của đề tài luận văn có giá trị và ý nghĩa góp phần bổ sung, hoàn thiện và làm rõ thêm những cơ sở lý luận về công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Đánh giá được thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Chỉ ra được mặt mạnh và mặt yếu, những thời cơ và thách thức; những tác động của hệ thống chính sách đến sự phát triển những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị - Đề xuất được các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. - Kết quả nghiên cứu của luận văn là tài liệu tham khảo có giá trị trong thực tiễn hiện nay đối với công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; đồng thời góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan, đơn vị, địa phương trong quá trình hoạch định, xây dựng và thực hiện chính sách phát triển những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong một cách hữu hiệu và đạt kết quả cao nhất. 8
7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 03 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. Chương 2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Chương 3. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. 9
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH CẤP XÃ 1.1. Khái quát về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã 1.1.1. Cấp xã và vị trí, vai trò của hệ thống chính trị cơ sở 1.1.1.1. Khái niệm về cấp xã và hệ thống chính trị cấp cơ sở Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương [22, Điều 2], đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay có bốn cấp, gồm: Cấp tỉnh (Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương), cấp huyện (Huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương), cấp xã (Xã, phường, thị trấn) và Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Trong đó, cấp xã (gồm xã, phường, thị trấn) được xác định là cấp cơ sở. Vị trí, vai trò của hệ thống chính trị cấp cơ sở Nói tới cơ sở là nói tới xã - phường - thị trấn, trong đó xã là chủ yếu, chiếm tới 85% trong tổng số các đơn vị hành chính cấp cơ sở. Hệ thống chính trị cấp cơ sở có vị trí, vai trò quan trọng trong hệ thống chính trị của nước ta: 1.1.2. Cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã 1.1.2.1. Cán bộ, công chức cấp xã * Khái niệm: Quan niệm về cán bộ, công chức hiện nay còn có nhiều cách hiểu khác nhau do cách tiếp cận khác nhau. * Chức vụ, chức danh: 1.1.2.2. Những người hoạt động không chuyên trách cấp xã * Khái niệm Các thuật ngữ “cán bộ cấp xã”, “công chức cấp xã” đã được định nghĩa thống nhất trong Luật Cán bộ, công chức năm 2008 [20], nhưng chưa có văn bản nào giải thích rõ ràng, đầy đủ về thuật ngữ “những người hoạt động không chuyên trách cấp xã”. 10
* Chức vụ, chức danh: Năm 2009, Nghị định số 92/2009/NĐ-CP lần đầu tiên tách bạch “cán bộ, công chức ở xã” với “những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã” [4].Các vị trí hoạt động không chuyên trách cấp xã hiện nay gồm có phó chủ tịch ủy ban mặt trận tổ quốc, phó chủ tịch các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, phó bí thư đoàn xã, phó chỉ huy trưởng ban chỉ huy quân sự xã, cán bộ phụ trách công tác kiểm tra Ðảng… * Đặc điểm: Những người hoạt động không chuyên trách cấp xã phần lớn là những người trưởng thành từ thực tiễn hoạt động phong trào của địa phương hoặc được tuyển chọn, họ có kinh nghiệm trong thực tế, am hiểu về văn hóa, phong tục tập quán của địa phương, được nhân dân, hội viên đoàn viên tin tưởng, tín nhiệm, họ phát huy được tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao, cơ bản có trình độ chính trị, chuyên môn đáp ứng theo quy định của các cấp về tiêu chuẩn, năng lực trình độ và lịch sử chính trị. Tuy nhiên cũng có nhiều cán bộ không hoặc chưa đạt chuẩn về trình độ chuyên môn nên hầu hết những người hoạt động không chuyên trách cấp xã chưa được đào tạo bài bản, đúng qui trình hay thực hiện việc chuẩn hóa đối với đội ngũ này. Vì vậy, những người hoạt động không chuyên trách cấp xã sau khi được tuyển chọn thường được cử đi đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nên năng lực thực hiện nhiệm vụ trong quản lý nhà nước của đội ngũ này còn nhiều hạn chế nhất định. Thực tế đã cho thấy, một bộ phận những người hoạt động không chuyên trách cấp xã thiếu những kiến thức chuyên môn nghiệp vụ hoặc không am hiểu, thành thạo mọi kỹ năng cần thiết đáp ứng nhiệm vụ được giao và một bộ phận những người hoạt động không chuyên trách cấp xã có thái độ ứng xử chưa phù hợp trong xử lý và giải quyết công việc, tiếp xúc với nhân dân. Hiện nay, trình độ của những người hoạt động không chuyên trách cấp xã đã từng bước được nâng lên đáng kể. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập về trình độ văn hoá, lý luận chính trị, nhận thức, 11
năng lực thực thi công việc; một số những người hoạt động không chuyên trách cấp xã làm việc chủ yếu dựa trên những kinh nghiệm thực tiễn được truyền từ các thế hệ đi trước hoặc một số những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trẻ có trình độ chuyên môn nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm trong thực tiễn nên đã gặp không ít khó khăn khi xử lý, giải quyết các tình huống xảy ra trong công việc được phân công. Tất cả những điều nêu trên đã làm ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng và hiệu quả thực hiện nhiệm vụ được giao. 1.2. Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã * Khái niệm về quản lý * Khái niệm về quản lý nhà nước * Quản lý nguồn nhân lực * Quản lý nhà nước về nguồn nhân lực * Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã 1.2.2. Thẩm quyền quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã Theo chức năng nhiệm vụ cụ thể của từng cơ quan, đơn vị từ Quốc hội cho đến Chính phủ, Bộ nội vụ, các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương theo tính chất mức độ đều có thẩm quyền quản lý đối với những người hoạt động không chuyên trách khác nhau như Quốc hội ban hành nghị quyết để điều chỉnh đối tượng này, Chính phủ có thẩm quyền ban hành Nghị định để quy định cụ thể về các nội dung liên quan, cấp Bộ, ngành ban hành các thông tư hướng dẫn thực hiện nghị định của Chỉnh phủ, các địa phương quy định về các nội dung phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật để quản lý đối tượng này nhằm mục đích quản lý ngày càng chặt chẽ, phát huy tinh thần trách nhiệm, hiệu quả công tác. 12
1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã 1.2.3.1. Về số lượng 1.2.3.2. Về tuyển chọn và sử dụng 1.2.3.3. Về chất lượng: - Phẩm chất chính trị, tư tưởng - Phẩm chất đạo đức, lối sống - Trình độ 1.2.3.4.Về đào tạo, bồi dưỡng Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực là một tập hợp nhiều hoạt động liên quan đến “dạy và học” được tiến hành trong một thời gian nhất định nhằm làm cho người lao động thay đổi kiến thức, kỹ năng và hành vi thực thi hoạt động của mình đáp ứng yêu cầu của công việc. Đây là quá trình trang bị cho người lao động các kiến thức, kỹ năng và hành vi ứng xử để họ có thể đảm nhận và thực thi công việc theo các yêu cầu đặt ra [25, tr.51]. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã nhằm trang bị các kiến thức, kỹ năng giúp đội ngũ này thực hiện được công việc được giao. - Chương trình đào tạo, bồi dưỡng: - Phương pháp đào tạo, bồi dưỡng: - Trang thiết bị cần thiết phục vụ đáp ứng yêu cầu trong khâu tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đối với đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã: - Đội ngũ giảng viên hành chính và quản lý nhà nước: 1.2.3.5.Về chế độ, chính sách  Về chế độ phụ cấp và khoán kinh phí đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã  Về chế độ đào tạo, bồi dưỡng và bảo hiểm xã hội đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã  Về chế độ làm việc 13
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã 1.3.1. Thể chế quản lý và phát triển nguồn nhân lực quốc gia; các chính sách, chế độ của địa phương Như chúng ta đã biết, thể chế là những văn bản quy phạm pháp luật quy định về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, tổ chức, cách thức vận động, thẩm quyền, trách nhiệm của các bộ máy nhà nước và của đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trong việc thực thi nhiệm vụ được giao. Nói cách khác, thể chế quản lý nhà nước là hệ thống các quy tắc xử sự của nhà nước đối với các mối quan hệ xã hội trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, từ chính trị đến quốc phòng, an ninh. 1.3.2. “Tâm” và “tầm” của người đứng đầu hệ thống chính trị cấp xã trong tuyển dụng, bổ nhiệm, sử dụng, quy hoạch “Tâm” và “tầm” của người đứng đầu hệ thống chính trị cấp xã trong tuyển dụng, bổ nhiệm, sử dụng, quy hoạch CBCC cấp xã nói chung là yếu tố quan trọng, tác động đến sự phát triển của đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. “Tâm” ở đây chính là phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống của người đứng đầu trong tuyển dụng, sử dụng, thực hiện các chế độ, chính sách. 1.3.3. Nhận thức và trình độ, phẩm chất của những người hoạt động không chuyên trách cấp xã Trong xã hội nhiều biến đổi như hiện nay, tác động từ chủ thể quản lý dù tốt đến mấy cũng không thể đáp ứng hết nhu cầu của đối tượng quản lý nói chung và đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã nói riêng cũng như đòi hỏi ngày càng cao của đời sống xã hội. Sự tự ý thức, tự phấn đấu, và phát triển những đặc tính cá nhân của bản thân đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã sẽ giúp đội ngũ này có thể bù đắp được những thiếu, khuyết về chính sách, về chế độ, về cách thức quản lý,… từ đó có được sự tự tin, động lực trong cuộc sống, trong công việc bởi năng lực toàn diện của mình. 14
1.3.4. Tác động của phong tục, tập quán của địa phương Văn hóa địa phương định hướng một cách “dưới ý thức” cho hành vi hoặc quyết định của thành viên trong địa phương đó. Tính chất và nội dung của các hoạt động quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực ở các địa phương bị ảnh hưởng rất nhiều bởi văn hóa địa phương - những giá trị cốt lõi, những phương thức thực hiện công việc và các mối quan hệ được chấp nhận một cách “bất thành văn” ở địa phương đó. Là đơn vị cấp xã, cũng có những nét tương đồng với các tổ chức hành chính nhà nước, hoạt động ở cấp xã thiên về hoạt động theo nguyên tắc pháp trị, thường chấp nhận việc ra các quyết định từ trên xuống, kể các quyết định về nguồn nhân lực. Do đó, ở các đơn vị hành chính cấp xã, cũng phải tính đến việc có thể các hoạt động quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách ít bị chi phối bởi các yếu tố thị trường lao động, đặc biệt trong trả chế độ và các biện pháp khuyến khích khác khi mà triết lý khuyến khích phi vật chất quan trọng hơn các khuyến khích vật chất, khi mà sự thăng tiến, sự công nhận và giá trị của việc phụng sự được xem là quan trọng hơn. 15
Chương 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ 2.1. Khái quát về huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị 2.1.1.Khái quát về vị trí địa lý, tình hình dân cư và các đơn vị hành chính cấp xã Mảnh đất Triệu Phong chính thức thuộc về bản đồ nước Đại Việt từ năm 1306, lúc hai châu Ô - Rý được vua Chăm Pa là Chế Mân làm sính lễ cưới Công chúa Huyền Trân - con gái vua Trần Nhân Tông. Từ năm đó về trước, sử cổ chỉ cho biết mảnh đất này là một phần của Bộ Việt Thường - một trong 15 Bộ của nước Văn Lang đời các Vua Hùng. Sau năm 207 (trước Công nguyên) là một phần của Huyện Tỳ Cành, Quận Nhật Nam thời Bắc thuộc. Giữa thế kỷ 4 lúc Vua Chăm pa là Phạm Văn đánh đuổi quân Hán ra khỏi Đèo Ngang, trở thành một phần đất của Châu Ô, thuộc Vương Quốc Chăm Pa. 2.1.2.Khái quát về văn hóa, kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng Sau ba mươi năm sau ngày huyện nhà được tái lập từ ngày 01/5/1990, với chí khí quật cường và tinh thần vượt khó vươn lên, Đảng bộ và nhân dân Triệu Phong đã sát cánh bên nhau lao động cần cù, đầu tư công sức, tập trung trí lực để khai thác tiềm năng, thế mạnh, phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. 2.2.Thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị 2.2.1.Thực trạng về số lượng, chất lượng, cơ cấu 2.2.1.1. Số lượng những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị 16
2.2.1.2.Chất lượng đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị 2.2.1.3.Cơ cấu đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị 2.2.2.Thực trạng về công tác tuyển chọn và sử dụng những người hoạt động không chuyên trách cấp xã Công tác tuyển chọn và sử dụng những người hoạt động không chuyên trách cấp xã có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hoạt động và hiệu quả của chính quyền cấp xã. Kết quả khảo sát công tác tuyển chọn và sử dụng những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị thể hiện ở Bảng 2.6. 2.2.3.Thực trạng về công tác đào tạo, bồi dưỡng những người hoạt động không chuyên trách cấp xã Xuất phát điểm của những người hoạt động không chuyên trách cấp xãlà những người trưởng thành từ thực tiễn hoạt động phong trào của địa phương hoặc được tuyển chọn nhưng không đạt chuẩn về trình độ chuyên môn nên hầu hết những người hoạt động không chuyên trách cấp xã chưa được đào tạo bài bản, đúng qui trình hay thực hiện việc chuẩn hóa đối với đội ngũ này. Do đó, những người hoạt động không chuyên trách cấp xã thường thiếu những kiến thức chuyên môn nghiệp vụ hoặc không am hiểu, thành thạo mọi kỹ năng cần thiết đáp ứng nhiệm vụ được giao và một bộ phận những người hoạt động không chuyên trách cấp xã có thái độ ứng xử chưa phù hợp trong xử lý và giải quyết công việc, tiếp xúc với nhân dân. Vì vậy, đào tạo, bồi dưỡng những người hoạt động không chuyên trách cấp xã là nội dung đặc biệt quan trọng trong quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. Đào tạo, bồi dưỡng những người hoạt động không chuyên trách cấp xãlà cách tốt nhất để nâng cao chất lượng hoạt động và hiệu quả của chính quyền cấp xã. Kết quả khảo sát công tác tuyển chọn và sử dụng những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị thể hiện ở Bảng 2.7. 17
2.2.4.Thực trạng về chế độ, chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã Chế độ đãi ngộ, chính sách là điều kiện để động viên khuyến khích mọi thành viên cống hiến tốt hơn nữa trong việc thực hiện các nhiệm vụ của tổ chức. Một chế độ đãi ngộ, chính sách tốt sẽ là công cụ quản lý hữu hiệu trong phương thức quản lý thời kỳ đổi mới. Kết quả khảo sát về chế độ, chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị được thể hiện ở Bảng 2.8. 2.3. Đánh giá chung về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị 2.3.1.Hiệu quả hoạt động của những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. 2.3.1.1. Hiệu quả hoạt động là gì? Cụ thể, hiệu quả hoạt động của những người hoạt động không chuyên trách cấp xã được xem xét dưới các góc độ sau: *Thứ nhất, sự hợp lý về số lượng * Thứ hai, sự bảo đảm về chất lượng * Thứ ba sự đảm bảo về cơ cấu 2.3.2. Đánh giá chung về những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị  Về ưu điểm:  Về những hạn chế: 2.3.3.Đánh giá chung về công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị Trên địa bàn huyện Triệu Phong công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã về công tác tuyển chọn và sử dụng; đào tạo và bồi dưỡng; chế độ chính sách so với quy định về các chủ trương, chính sách về đội ngũ này từ trung ương, cấp tỉnh thì không có điểm gì mới, nổi bật, không có các 18