Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hoá cơ sở lý luận, các văn bản của Nhà nước, Tỉnh về quy trình cũng như chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phục vụ GPMB. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với GPMB trên địa bàn huyện CưM’gar, chỉ ra những ưu, nhược điểm, thuận lợi và khó khăn đối với công tác bồi thường, GPMB. Đề xuất một số giải pháp về hoàn thiện quản lý Nhà nước nhằm đẩy nhanh tiến độ GPMB cũng như giải quyết chế độ, chính sách đối với người dân sau khi bị thu hồi đất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ..……../……… ….../….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HUỲNH THANH TOÀN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BỒI THƢỜNG VÀ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƢ M’GAR, TỈNH ĐĂK LĂK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK, NĂM 2020 1
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Bùi Thị Hải Phản biện 1…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Phản biện 2…………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….. Luân văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng…. ………..Học viện Hành chính Quốc gia: Thời gian: vào…..giờ… tháng …. năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Ban quản lý đào tạo sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 2
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bồi thường, giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất là vấn đề phức tạp, mang tính chất kinh tế, xã hội tổng hợp, được sự quan tâm của nhiều ngành, nhiều cấp, tổ chức và cá nhân. Huyện uỷ, HĐND, UBND Huyện Cư M’gar đã quan tâm chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện có hiệu quả chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư trên địa bàn, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Đại bộ phận nhân dân trong khu vực thu hồi đất đồng tình, tự giác thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, một số người còn vì lợi ích chung đã chịu một phần thiệt thòi, giúp đẩy nhanh tiến độ GPMB. Tuy nhiên công tác GPMB của huyện còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, chưa đáp ứng được yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Thậm chí có lúc, có nơi xảy ra vụ việc phức tạp, kéo dài làm chậm tiến độ của dự án, gây tổn hại về kinh tế và ảnh hưởng trật tự trị an xã hội. Tuy nhiên, GPMB thường diễn ra chậm, không thể đáp ứng yêu cầu của địa phương, chủ đầu tư và đơn vị thi công. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm, kéo dài trong đó nổi bật là nguyên nhân thuộc về các yếu tổ quản lý nhà nước: Sự chồng chéo giữa các văn bản hướng dẫn thực hiện GPMB của các cấp các ngành; Chính sách bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân một số nơi chưa hợp lý; Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách BT, HT&TĐC chậm và chưa hiệu quả; Sự 1
can thiệp của các ban ngành, đoàn thể chưa kịp thời; Sự phối hợp thực hiện giữa đơn vị được giao nhiệm vụ GPMB với các phòng, ban, đơn vị liên quan; Cán bộ thực hiện GPMB có trình độ chuyên môn yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu của công việc có tính chất nhạy cảm… Xuất phát từ thực trạng đó, cùng với những kinh nghiệm nhất định từ vị trí công tác của mình, học viên đã lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk” để làm luận văn Thạc sỹ với mong muốn tiếp tục nghiên cứu, tìm ra giải pháp hữu hiệu cho công tác GPMB trên địa bàn huyện. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Mặc dù có nhiều đề tài đã hệ thống hoá lý luận và thực tiễn đối với công tác GPMB. Tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào nhấn mạnh đến quản lý nhà nước đối với GPMB trên địa bàn huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk với cách tiếp cận đầy đủ dưới góc độ của khoa học hành chính công. 3. Mục đích và nhiệm vụ của nghiên cứu đề tài 3.1. Mục đích nghiên cứu đề tài Xuất phát từ nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về Bồi thường, GPMB trên địa bàn huyện CưM’gar, luận văn nhằm đạt được các mục đích sau: - Hệ thống hoá cơ sở lý luận, các văn bản của Nhà nước, Tỉnh về quy trình cũng như chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phục vụ GPMB. - Phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với GPMB trên địa bàn huyện CưM’gar, chỉ ra những ưu, nhược điểm, thuận lợi và khó khăn đối với công tác bồi thường, GPMB. - Đề xuất một số giải pháp về hoàn thiện quản lý Nhà nước nhằm đẩy nhanh tiến độ GPMB cũng như giải quyết chế độ, chính sách đối với người dân sau khi bị thu hồi đất. 2
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Để đạt được mục đích trên, nhiệm vụ của nghiên cứu đề tài bao gồm: Xây dựng khung lý thuyết quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ở cấp huyện Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện CưMgar, tỉnh Đăk Lăk; Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện CưMgar, tỉnh Đăk Lăk; 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quản lý nhà nước về Bồi thường GPMB trên địa bàn huyện Cư M’gar, tỉnh Đăk Lăk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu: Là tình hình Bồi thường GPMB các dự án đầu tư trên địa bàn huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk. Về thời gian: Từ năm 2014 đến năm 2019. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận 5.2. Phương pháp nghiên cứu 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa về lý luận: - Ý nghĩa thực tiễn: nhà quản lý ở địa phương, và những ai quan tâm đến đề tài này. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Cư M’gar, tỉnh Đăk Lăk. 3
Chương 3: Quan điểm hoàn thiện quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Cư M’gar, tỉnh Đăk Lăk. 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BỒI THƢỜNG VÀ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG 1.1. Khái niệm của Bồi thƣờng và giải phóng mặt bằng. 1.1.1. Bồi thường Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước hoặc tổ chức, cá nhân được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, hoặc phát triển kinh tế - x hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (tức các chủ đầu tư) phải bù đắp những tổn hại về đất và tài sản trên đất do hành vi thu hồi đất gây ra cho người sử dụng đất theo những quy định của pháp luật đất đai. 1.1.2. Giải phóng mặt bằng: Giải phóng mặt bằng là quá trình thực hiện các công việc liên quan đến việc di dời nhà cửa, cây cối, các công trình xây dựng và một bộ phận dân cư trên một phần đất nhất định được quy hoạch cho việc cải tạo, mở rộng hoặc xây dựng một công trình mới. 1.2. Quản lý nhà nƣớc về Bồi thƣờng và giải phóng mặt bằng. 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng. 1.2.1.1. Khái niệm. Từ nội hàm của các khái niệm trên đây và từ cơ sở lý luận, pháp lý và thực tiễn có thể hiểu một cách khái quát: quản lý nhà nước về bồi thường, giải phóng mặt bằng là tổng hợp các hoạt động của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong việc thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng mà người sử dụng đất phải gánh chịu những thiệt hại khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất theo quy định của pháp luật, giúp cho người có đất bị thu hồi ổn định đời sống, sản xuất và phát triển. 1.2.1.2. Đặc điểm của quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng. Bồi thường, giải phóng mặt bằng là một hoạt động đa dạng và phức tạp, đặc biệt nó càng trở nên phức tạp và khó khăn khi giá trị đất ngày càng tăng cao cùng với quá trình đô thị hóa, Bồi thường và giải phóng mặt bằng có một số đặc điểm sau: 5
- Tính “nhạy cảm” của quản lý nhà nước về bồi thường, giải phóng mặt bằng: - Tính phức tạp của quản lý nhà nước về bồi thường, giải phóng mặt bằng: - Yếu tố nhân văn và xã hội trong quản lý nhà nước về bồi thường, giải phóng mặt bằng: 1.2.1.3. Vai trò của quản lý nhà nước đối với Bồi thường và giải phóng mặt bằng. - Vai trò đối với phát triển kinh tế - xã hội: - Vai trò của quản lý nhà nước trong việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội nói chung và đáp ứng quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa nói riêng - Vai trò quản lý Nhà nước trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp của công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư - Vai trò trong việc điều hòa lợi ích của các bên liên quan: 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng. 1.2.2.1. Tổ chức việc bồi thường, giải phóng mặt bằng - Về quy trình thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng: Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là một hoạt động phức tạp, liên quan đến đến lợi ích nhiều đối tượng, vì vậy đòi hỏi công tác này phải được thực hiện chặt chẽ, đúng quy trình. Tổng quát quy trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư bao gồm các bước sau: Bước 1: Xây dựng Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm và ban hành thông báo thu hồi đất. Bước 2: Công bố Thông báo thu hồi đất và Kế hoạch đo đạc, kiểm đếm. Bước 3: Thực hiện đo đạc, kiểm đếm thống kê thiệt hại của người bị thu hồi đất. Bước 4: Tổ chức xác định các điều kiện được bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất và các khoản hỗ trợ. Bước 5: Xác định giá đất để tính tiền bồi thường. Bước 6: Lập, niêm yết, công khai phương án bồi thường (dự thảo) để lấy ý kiến của người dân. 6
Bước 7: Trình phương án bồi thường cho Hội đồng bồi thường xem xét. Bước 8: Thẩm định phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng Bước 9: Ban hành quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng Bước 10: Công khai Quyết định thu hồi đất, Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng. Bước 11: Tổ chức chi trả tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng Bước 12: Quản lý và bàn giao quỹ đất đã thu hồi. 1.2.2.2. Trách nhiệm các cơ quan cấp huyện, xã trong việc tham gia thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng: - Trách nhiệm của UBND huyện: + Ban hành quyết định thành lập Hội đồng bồi thường, giải phóng mặt bằng; + Chỉ đạo, tổ chức, tuyên truyền, vận động mọi tổ chức, cá nhân về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; + Ban hành thông báo thu hồi đất, kế hoạch đo đạc, kiểm đếm; + Ban hành quyết định thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân và quyết định phê duyệt phương án bồi thường; + Chỉ đạo Ban bồi thường giải phóng mặt bằng huyện phối hợp với Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư lập và tổ chức thực hiện phương án bồi thường; + Phối hợp với các sở, ban, ngành, các tổ chức và chủ đầu tư thực hiện dự án đầu tư xây dựng, phương án tạo lập các khu tái định cư tại địa phương theo phân cấp. + Giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo thẩm quyền được giao; ra quyết định cưỡng chế và tổ chức cưỡng chế đối với các trường hợp không bàn giao mặt bằng theo thẩm quyền quy định. - Trách nhiệm Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư: Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được thành lập cho từng dự án cụ thể, trách nhiệm của Hội đồng bồi thường là cho chủ trương xử lý những khó khăn, vướng mắc trong quá trình lập và tổ chức thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn huyện; chịu trách 7
nhiệm về tính pháp lý của đất đai, tài sản được bồi thường, hỗ trợ hoặc không được bồi thường hỗ trợ trong phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. - Trách nhiệm của Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng: Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng là cơ quan giúp UBND huyện thực hiện các công việc có liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện từ công tác chuẩn bị thực hiện cho đến khi bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư; tham gia phối hợp với các cơ quan có liên quan trong việc giải quyết các hồ sơ khiếu nại, tố cáo về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. - Trách nhiệm UBND cấp xã: - Cử lãnh đạo UBND xã tham gia Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư huyện; - Tổ chức tuyên truyền về mục đích thu hồi đất, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. - Phối hợp với Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thực hiện việc xác nhận nguồn gốc sử dụng đất, diện tích đất đai, tài sản của người bị thu hồi và xét các chính sách hỗ trợ; - Phối hợp và tạo điều kiện hỗ trợ cho việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư cho người bị thu hồi đất. 1.2.2.3. Xác định điều kiện bồi thường về đất, tài sản trên đất và giá đất bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất a. Điều kiện bồi thường và không bồi thường về đất * Điều kiện bồi thường về đất: Nhà nước có trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại cho người sử dụng đất khi thu hồi đất, song không phải tất cả các trường hợp Nhà nước thu hồi đất đều được bồi thường. Người sử dụng đất được xem xét bồi thường phải đáp ứng được một trong các điều kiện sau: - Có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai; - Có quyết định giao đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về đất đai; 8
- Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định, được UBND xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là UBND cấp xã) - Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất, nhưng đất đã được sử dụng ổn định không tranh chấp đến thời điểm có quyết định thu hồi đất, mà tại thời điểm bắt đầu sử dụng đất không vi phạm quy hoạch; không vi phạm hành lang bảo vệ các công trình, được cấp có thẩm quyền phê duyệt đã công bố công khai, cắm mốc; không phải là đất lấn chiếm trái phép và được UBND cấp xã nơi có đất bị thu hồi xác nhận đất đó không có tranh chấp; - Tổ chức sử dụng đất mà đất có nguồn gốc được Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất đã nộp không có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước; đất nhận chuyển nhượng của người sử dụng đất hợp pháp mà tiền trả cho việc chuyển nhượng không có nguồn từ ngân sách nhà nước; đất sử dụng có nguồn gốc hợp pháp từ hộ gia đình, cá nhân; - Người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam mà có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất mà chưa được cấp; - Cơ sở tôn giáo, cộng đồng dân cư đang sử dụng đất mà không phải là đất do nhà nước giao, cho thuê và có giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất mà chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; - Người sử dụng đất theo hình thức thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê [16]. - Đối với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 mà người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không có Giấy chứng nhận hoặc không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất [16]. * Các trường hợp không được bồi thường về đất: b. Điều kiện bồi thường và không bồi thường tài sản trên đất 9
Một là, những tài sản được xem xét bồi thường: - Tài sản được hình thành trên đất đủ điều kiện bồi thường; - Tài sản hình thành trước trước thời điểm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Hai là, những tài sản không được xem xét bồi thường: - Nhà, công trình khác gắn liền với đất được xây dựng sau khi quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất công bố mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép xây dựng. - Tài sản gắn liền với đất thuộc các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai; - Tài sản gắn liền với đất được tạo lập trái quy định của pháp luật hoặc tạo lập từ sau khi có thông báo thu hồi đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. - Công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và công trình xây dựng khác không còn sử dụng [16]. c. Xác định giá tính tiền bồi thường, hỗ trợ về đất và tài sản trên đất * Xác định giá tính tiền bồi thường, hỗ trợ về đất: Theo quy định của pháp luật, giá đất là giá trị của quyền sử dụng đất tính trên một đơn vị diện tích đất. Việc xác định giá đất phải đảm bảo nguyên tắc là phải được xác định theo mục đích sử dụng hợp pháp và phải phù hợp với giá phổ biến trên thị trường của loại đất cùng mục đích sử dụng đã chuyển nhượng hoặc giá trúng đấu giá quyền sử dụng đất. Như vậy, các loại đất khác nhau sẽ có giá khác nhau. Trong từng thời kỳ, pháp luật đất đai nước ta có những quy định khác nhau về việc áp dụng giá đất để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. * Xác định giá tính tiền bồi thường, hỗ trợ về tài sản: Tùy từng loại tài sản mà có cách xác định giá bồi thường khác nhau 1.2.2.4. Xác định vị trí, quy mô khu tái định cư phù hợp với quy hoạch phát triển chung của địa phương. Về nguyên tắc, việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất được thực hiện bằng việc Nhà nước giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường 10
bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất. Tuy nhiên, trong điều kiện quỹ đất ngày càng hạn hẹp như hiện nay thì việc bồi thường bằng đất ở cho người bị thu hồi đất ở là hết sức khó khăn và không khả thi. 1.2.2.5. Lập và thực hiện các dự án tái định cư a. Quy định lập khu tái định cư Khu tái định cư được lập cho một hoặc nhiều dự án; nhà ở, đất ở trong khu tái định cư được bố trí theo nhiều cấp nhà, nhiều mức diện tích khác nhau phù hợp với các mức bồi thường và khả năng chi trả của người được tái định cư; cơ sở hạ tầng phải được xây dựng đồng bộ, bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng, phù hợp với điều kiện, phong tục, tập quán của từng vùng, miền. Dự án tái định cư được lập và phê duyệt độc lập với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhưng phải bảo đảm có đất ở, nhà ở tái định cư trước khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định thu hồi đất. Việc lập dự án tái định cư, lựa chọn chủ đầu tư thực hiện theo quy định của pháp luật về phát triển và quản lý nhà ở tái định cư. b. Thực hiện bố trí tái định cư - Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng được UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện giao trách nhiệm bố trí tái định cư phải thông báo cho người có đất ở thu hồi thuộc đối tượng phải di chuyển chỗ ở về dự kiến phương án bố trí tái định cư và niêm yết công khai ít nhất là 15 ngày tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi và tại nơi tái định cư trước khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt phương án bố trí tái định cư. 1.2.2.6. Kiểm tra, giám sát và giải quyết khiếu nại tố cáo về bồi thường, giải phóng mặt bằng a. Thực hiện kiểm tra, giám sát Kiểm tra, giám sát là một trong những khâu quan trọng của quản lý nhà nước. Kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo hoạt động quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được thực hiện đúng thẩm quyền, phù hợp với quy định của pháp luật, đảm bảo quyền và lợi ích của người bị thu hồi đất, lợi ích của nhà đầu tư và lợi ích của Nhà nước. 11
Thông qua công tác kiểm tra, giám sát sẽ kịp thời phát hiện những sai sót, sai phạm trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng b. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về bồi thường, giải phóng mặt bằng Khiếu nại, tố cáo là quyền cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp 2013 của nước ta, là công cụ pháp lý để công dân bảo vệ quyền và lợi ích của mình khi bị xâm phạm, là biểu hiện của nền dân chủ XHCN. Khiếu nại, tố cáo là một kênh thông tin khách quan phản ánh việc thực thi quyền lực của bộ máy Nhà nước nói chung, bộ máy cơ quan hành chính Nhà nước nói riêng; phản ánh tình hình thực hiện công vụ của cán bộ, công chức. * Giải quyết khiếu nại về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư: Theo quy định của pháp luật, công dân, cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại đến cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi có căn cứ cho rằng các quyết định hành chính, hành vi hành chính xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. 1.2.2.7. Tổng kết, đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ở địa phương Tổng kết, đánh giá là một khâu quan trọng trong quản lý nói chung và quản lý nhà nước nói riêng. Qua tổng kết đánh giá, giúp nhà quản lý đánh giá được mặt tích cực cũng như những hạn chế đối với quyết định quản lý của mình, cũng như chỉ ra những nguyên nhân hạn chế, để từ đó có những biện pháp khắc phục giúp quá trình quản lý đạt được kết quả mục tiêu quản lý đã đề ra. 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về Bồi thƣờng và giải phóng mặt bằng. 1.3.1. Hệ thống pháp luật 1.3.2. Sự phù hợp về chính trị 1.3.3. Đảm bảo cân bằng lợi ích trong hoạt động bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 1.3.4. Tổ chức bộ máy; năng lực phẩm chất đội ngũ cán bộ, công chức của các cơ quan quản lý nhà nước 12
Tiểu kết chƣơng 1 Thông qua việc nghiên cứu cơ sở khoa học và pháp lý quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng, có thể thấy đây là một hoạt động thiết yếu của công tác quản lý Nhà nước. Để công tác Bồi thường và giải phóng mặt bằng bảo đảm đúng vị trí và phát huy tốt vai trò của mình, dựa vào các căn cứ khoa học, pháp lý và thực tiễn, cần có các biện pháp quản lý và tổ chức thực hiện phù hợp, đáp ứng yêu cầu, bối cảnh hiện tại và xu thế phát triển chung. Mục đích quản lý nhà nước về Bồi thường và giải phóng mặt bằng nhằm đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan nhà nước từ Trung ương đến cơ sở trong công tác Bồi thường và giải phóng mặt bằng; đảm bảo sự thống nhất trong quản lý, tổ chức thực hiện các nội dung và các nghiệp vụ công tác Bồi thường và giải phóng mặt bằng ở các cơ quan, các ngành, các cấp hiện nay. Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BỒI THƢỜNG VÀ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƢM’GAR, TỈNH ĐĂK LĂK 2.1. Khái quát về tình hình Bồi thƣờng và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện CƣM’gar, tỉnh Đăk Lăk. 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế- xã hội huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk. 2.1.1.1. Về đặc điểm tự nhiên Huyện nằm ở phía bắc tỉnh Dak Lak, có vị trí quan trọng; giàu tiềm năng lợi thế để phát triển kinh tế xã hội, với tổng diện tích tự nhiên là 82.443 ha. Đặc điểm địa hình bằng phẳng, có hệ thống suối trải đều khắp địa bàn và với hơn 70% diện tích là đất đỏ bazan, thích hợp cho việc sản xuất các loại cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao theo hướng sản xuất hàng hóa, tập trung chuyên canh. Khi mới thành lập dân số toàn huyện chỉ có 41.176 người, gồm 3 dân tộc anh em sinh sống ở 8 xã. Đến nay, dân số toàn huyện trên 13
162.000 người, 25 dân tộc anh em với nhiều nền văn hóa phong phú, đa dạng sinh sống ở 17 xã, thị trấn. 2.1.2. Tình hình bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk từ năm 2014 cho đến nay. 2.1.2.1. Về tình hình chung Nhìn chung, công tác Bồi thường và giải phóng mặt bằng trong thời gian qua trên địa bàn huyện CưM’gar đã cơ bản đảm bảo được nhu cầu sử dụng đất cho đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng và triển khai các dự án đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Công tác Bồi thường và giải phóng mặt bằng gần như đã được sự hưởng ứng của cả hệ thống chính trị. Trung tâm phát triển quỹ đất huyện cùng các ban ngành cấp huyện, UBND các xã, thị trấn đã có những tham mưu cho UBND huyện CưM’gar tổ chức thực hiện và triển khai khá tốt công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện. Các chính sách Bồi thường và giải phóng mặt bằng của Nhà nước được huyện CưM’gar tổ chức thực hiện khá chặt chẽ, đúng pháp luật và theo hướng có lợi cho người bị thu hồi đất. Tuy nhiên, công tác Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện thời gian qua còn gặp nhiều những khó khăn, bất cập; trong đó, khó khăn, bất cập lớn nhất là: Các chính sách bồi thường, hỗ trợ thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất liên tục thay đổi, không nhất quán và đồng bộ nên dẫn đến người dân khiếu nại kéo dài. 2.1.2.2. Thực hiện Bồi thường và giải phóng mặt bằng của một số dự án điển hình trên địa bàn huyện CưM’gar. Trong luận văn này tác giả chọn 03 dự án điển hình cho tình hình bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện CưM’gar. Đây cũng là những dự án có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của huyện và có nhiều vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai thực hiện dự án. 1- Dự án Hạ tầng kỹ thuât khu dân cƣ tổ dân phố 8, thị trấn Quảng Phú, huyện CƣM’gar: 14
2. Dự án đầu tƣ xây dựng đƣờng Hồ Chí Minh đoạn tuyến tránh tây thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đăk Lăk (đoạn qua huyện CƣM’gar): 3- Dự án TBA 110 kV Ea Súp và đấu nối, đoạn đi qua địa bàn huyện CƣM’gar: 2.2. Thực tiễn quản lý nhà nƣớc về bồi thƣờng và giải phong mặt bằng trên địa bàn huyện CƣM’gar, tỉnh Đăk Lăk. 2.2.1. Tổ chức bộ máy làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk. Tổ chức bộ máy thực hiện nhiệm vụ Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk gồm: - Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện CưM’gar: Được thành lập theo Quyết định số 2066/QĐ-UBND ngày 18/8/2010 của UBND tỉnh Đăk Lăk. Với chức năng, nhiệm vụ thực hiện công tác Bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện CưM’gar và các nhiệm vụ khác do UBND huyện CưM’gar chỉ đạo. - Hội đồng thẩm định phương án Bồi thường và giải phóng mặt bằng huyện CưM’gar (gọi tắt là Hội đồng thẩm định phương án); 2.2.2. Quản lý nhà nƣớc về Bồi thƣờng và giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện CƣM’gar, tỉnh Đăk Lăk 2.2.2.1. Về tổ chức việc Bồi thường và giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất Công tác Bồi thường và giải phóng mặt bằng là một công việc khó khăn, phức tạp đòi hỏi phải có sự phối hợp của nhiều cơ quan tham gia trong việc tổ chức thực hiện phương án bồi thường. Nhìn chung các phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện CưM,gar thời gian qua về cơ bản đã được thực hiện đúng pháp luật và theo một quy trình chặt chẽ từ giai đoạn xây dựng hiện kế kế hoạch thu hồi đất, tổ chức chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư và bàn giao quỹ đất đã thu hồi cho nhà đầu tư. 2.2.2.2. Xác định điều kiện bồi thường về đất, tài sản trên đất và giá đất bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện CưM’gar 15
Việc xác định điều kiện được bồi thường và không được bồi thường hỗ trợ về đất và tài sản trên đất là một công việc hết sức quan trọng, làm cơ sở cho việc áp giá bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Thời gian qua, huyện CưM’gar đã thực hiện khá tốt việc xác định điều kiện bồi thường, không được bồi thường theo đúng quy định của pháp luật. Phần lớn công tác xét duyệt điều kiện bồi thường được thực hiện chặt chẽ, nên đã hạn chế được phát sinh khiếu kiện sau khi phương án bồi thường được phê duyệt. 2.2.2.3. Xác định vị trí, quy mô khu tái định cư phù hợp với quy hoạch phát triển chung của địa phương Hiện nay huyện CưM’gar chưa có quy hoạch và đầu tư xây dựng khu tái định cư tập trung, các dự án tái định cư được lập theo từng dự án dầu tư, toàn huyện hiện nay có 02 khu tái định cư phục vụ nhu cầu bố trí tái định cư trên địa bàn huyện cho hai dự án. Tuy nhiên, hiện huyện Cư M’gar chưa tiến hành điều tra xác định được nhu cầu cần bố trí tái định cư cho tất cả các dự án đầu tư theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của huyện đến năm 2020 đã được UBND tỉnh Đăk Lăk phê duyệt tại Quyết định số 2196/QĐ-UBND ngày 11 tháng 9 năm 2013. 2.2.2.4. Lập và thực hiện các dự án tái định cư Nhìn chung các khu tái định cư trên địa bàn huyện Cư M’gar thời gian qua cơ bản đã được địa phương lập đúng theo quy định Chất lượng khu tái định cư chưa đảm bảo theo quy định, thiếu các điều kiện sống tối thiểu cho người dân khi được bố trí vào khu tái định cư (giao thông nội khu, điện, nước người dân phải tự lo, thiếu nhà trẻ - mẫu giáo, chợ ...); Xây dựng khu tái định chưa đảm bảo theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt, điển hình như khu tái định cư Chùa Hang theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt có hạng mục công trình nhà trẻ, mẫu giáo nhưng trên thực tế không được đầu tư xây dựng. 2.2.2.5. Về kiểm tra, giám sát và giải quyết khiếu nại tố cáo về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện CưM’gar - Về thực hiện công tác kiểm tra, giám sát: 16
Thực hiện kiểm tra, giám sát việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất là việc làm thường xuyên. Trong quá trình quản lý nhà nước, kiểm tra, giám sát là công việc quan trọng nhằm đảm bảo các chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước được tổ chức thực hiện nghiêm minh, nhất là đối với vấn đề nhạy cảm như bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. 2.3. Đánh giá quản lý về bồi thƣờng và giai phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Cƣ M’gar, tỉnh Đăk Lăk. 2.3.1. Những kết quả, thành tựu nổi bật - Về cơ bản, các phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện Cư M’gar thời gian qua đã được thực hiện một cách chặt chẽ, đảm bảo đúng pháp luật và quy trình, từ giai đoạn xây dựng hiện kế kế hoạch thu hồi đất, tổ chức chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư và bàn giao quỹ đất đã thu hồi cho nhà đầu tư. - Công tác tổng kết, đánh giá việc thực hiện các qui định của Nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất được UBND huyện Cư M’gar chỉ đạo, qua đó đã kịp thời phát hiện những thiếu sót, bất cập trong việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để tìm ra những nguyên của tồn tại, hạn chế và đề ra các giải pháp tăng cường hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này. 2.3.2. Những hạn chế, bất cập - Việc xác định điều kiện bồi thường về đất đôi khi vẫn còn sai sót, vi phạm các nguyên tắc về bồi thường tài sản. Giá đất tính bồi thường vẫn còn thấp hơn giá thị trường, nhất là giá đất nông nghiệp liền kề khu dân cư, đất mặt tiền đường, gây nhiều khó khăn trong công tác thực hiện chi trả bồi thường và thu hồi đất. Công tác xác định giá đất để bồi thường được tiến hành chậm, thiếu giải pháp để đẩy nhanh tiến độ xác định giá đất. Xác định điều kiện bồi thường và không bồi thường về đất đôi khi chưa thực sự khách quan, còn có những sai sót. - Hạ tầng cơ sở của các khu tái định cư chưa đồng bộ, chất lượng các khu tái định chưa đạt theo yêu cầu. Việc chỉ đạo và tổ chức thực hiện đầu tư xây dựng các khu tái định cư còn chậm, gây khó khăn trong việc giải phóng mặt bằng; người bị thu hồi đất thường nhận tiền tự lo chỗ ở, có trường hợp phải ở tạm cư, không đảm bảo ổn định cuộc sống. 17
- Công tác giải quyết khiếu nại về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư còn chậm so với thời gian quy định. - Công tác tổng kết đánh giá về thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa được huyện Cư M’gar tổ chức thường xuyên. TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 Trong chương 2, trên cơ sở khung lý thuyết của Chương 1 và từ thực tế của huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk; nghiên cứu đã: - Khái quát về đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội của huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk và tác động của đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội đến quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của huyện CưM’gar; - Tình hình thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk; - Thực trạng quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk. Qua phân tích, đánh giá, bên cạnh những kết quả đạt được, quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk cũng còn không ít những hạn chế bất cập và đây là cơ sở quan trọng cho việc đề xuất các giải pháp hoàn hiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện huyện CưM’gar, tỉnh Đăk Lăk ở Chương 3 tiếp theo. 18