Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm đề xuất giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về công tác thanh niên, góp phần tạo điều kiện cho thanh niên phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho thanh niên tỉnh Lào Cai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ ANH ĐỨC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÀO CAI Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2018
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Trƣơng Quốc Chính Phản biện 1: TS. Lê Thị Hằng Phản biện 2: PGS. TS Vi Thái Lang Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 5, Nhà A, Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện hành chính Quốc gia Số: 77- Đường Nguyễn Chí Thanh- Quận Đống Đa- Thành phố Hà Nội Thời gian: vào hồi 09 giờ 00, ngày 06 tháng 7 năm 2018 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài “Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm nhiệm những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo. Thanh niên là độ tuổi sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình” . Trước yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và sự biến đổi nhanh chóng của tình hình thanh niên, đòi hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đối với công tác thanh niên. Trong những năm qua, việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở các huyện, thành phố trong tỉnh Lào Cai đã có được những kết quả khả quan. Tuy nhiên những khó khăn, hạn chế trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên cũng không ít. Từ nhận thức của CBCCVC đến công tác chỉ đạo triển khai thực hiện. Bước vào giai đoạn mới, Lào Cai có nhiều thuận lợi, một số chương trình, dự án lớn về công nghiệp, nông nghiệp, văn hoá – xã hội được đưa vào quy hoạch, triển khai xây dựng; hệ thống giáo dục được đầu tư, nâng cấp tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên học tập, trau dồi kiến thức. Đảng, Nhà nước và toàn xã hội dành nhiều sự quan tâm cho thanh niên. Với mong muốn tìm hiểu sâu hơn về tình hình thanh niên quản lý nhà nước về thanh niên, trên cơ sở lý luận và qua khảo sát thực tế tại tỉnh Lào Cai, tôi chọn vấn đề: “Quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai” làm đề tài nghiên cứu văn thạc sĩ quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Quản lý nhà nước về công tác thanh niên có vị trí đặc biệt quan trọng, đã có nhiều văn bản đề cập tới việc quản lý nhà nước về thanh niên như: Luật thanh niên năm 2005, Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Ngoài ra cũng có nhiều công trình khoa học nghiên cứu vấn đề quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên dưới nhiều góc độ khác nhau, được công bố dưới dạng sách, đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, luận văn tốt nghiệp và các bài viết trên một số tạp chí. Về đối tượng trực tiếp khảo sát là thanh niên Lào Cai giai đoạn gần đây đã có một số tác giả nghiên cứu. Tuy nhiên, các hướng nghiên cứu chủ yếu tập trung ở góc độ về truyền thống, giáo dục ý thức cho thanh niên ở Lào Cai. Còn nghiên cứu quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn Lào Cai thì chưa có tác giả nào đề cập đến. Luận văn này là một cố gắng triển khai nghiên cứu theo hướng trên.
2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Đề xuất giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về công tác thanh niên, góp phần tạo điều kiện cho thanh niên phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho thanh niên tỉnh Lào Cai. 3.2. Nhiệm vụ - lý luận quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên, lý luận về thanh niên, chức năng nhiệm vụ quản lý nhà nước với thanh niên. - Phân tích thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về công tác thanh niên tỉnh Lào Cai. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Trong Luận văn này tác giả tập trung nghiên cứu các vấn đề về tình hình thanh niên Lào Cai và Quản lý nhà nước về công tác thanh niên tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung nghiên cứu hệ thống các văn bản, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các văn bản chỉ đạo của Tỉnh ủy, các chương trình, chính sách của UBND tỉnh Lào Cai về quản lý nhà nước về công tác thanh niên. - Về không gian: Trên địa bàn tỉnh Lào Cai. - Về thời gian: Giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2017 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận - Cơ sở lý luận: Chủ nghĩa Mác - Lênin, quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác thanh niên; lý thuyết QLNN về công tác thanh niên - Phương pháp luận: Phép biện chứng duy vật 5.2. Phương pháp nghiên cứu Vận dụng phương pháp tổng hợp, trong đó chú trọng phương pháp phân tích, diễn giải, chứng minh bằng số liệu thực tế ở trong nước, và ở tỉnh rút ra những giải pháp áp dụng vào những điều kiện cụ thể và đối tượng thanh niên Việt Nam nói chung và thanh niên tỉnh Lào Cai nói riêng. 6. Đóng góp của luận văn Về lý luận: Luận văn góp phần hệ thống lại cơ sở lý luận và lý thuyết về thanh niên và quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Về thực tiễn: Luận văn là tài liệu giúp cho các cơ quan Nhà nước, các tổ chức Đoàn thanh niên, Hội liên hiệp thanh niên Việt Nam, tỉnh Lào Cai xây dựng kế hoạch phát triển thanh niên, kế hoạch thực hiện các chính sách hỗ trợ cho thanh niên, góp phần ổn định tình hình chính trị, nâng cao đời sống cho thanh niên, phát triển kinh tế xã hội trên cơ sở khoa học. Là tài liệu tham khảo cho học viên, những người quan tâm đến quản lý nhà nước về công tác thanh niên. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 03 chương, 8 tiết.
3 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN 1.1. Các khái niệm liên quan đến luận văn 1.1.1. Thanh niên Thanh niên là một khái niệm có thể được hiểu và định nghĩa theo nhiều cách. Tùy thuộc vào nội dung tiếp cận, góc độ nhìn nhận hoặc cấp độ đánh giá mà người ta đưa ra các định nghĩa khác nhau về thanh niên. - "Thanh niên là người còn trẻ, đang ở độ tuổi trưởng thành" - "Thanh niên là một nhóm nhân khẩu - xã hội đặc thù, bao gồm những người trong một độ tuổi nhất định, có quan hệ gắn bó mật thiết với mọi giai cấp, tầng lớp xã hội, có mặt trong mọi lĩnh vực hoạt động xã hội, có vai trò to lớn trong hiện tại và giữ vai trò quyết định sự phát triển trong tương lai của xã hội” - Theo Luật Thanh niên “Thanh niên Việt Nam là những người đủ 16 đến 30 tuổi”. Qua phân tích, nghiên cứu, nhìn nhận thanh niên dưới các góc độ tuổi,góc độ chính sách, luật pháp; góc độ hôn nhân, gia đình; góc độ chính trị, rút ra kết luận sau: Thanh niên là một khái niệm, chỉ một nhóm nhân khẩu, xã hội đặc thù, ở độ tuổi nhất định (từ 16 đến 30 tuổi), có mặt trong tất cả các giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, có những đặc điểm chung đặc trưng về tâm lý, nhận thức xã hội, có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc trong cả hiện tại và tương lai. Với khái niệm này, có thể chỉ ra một số đặc điểm của thanh niên như sau: - Thanh niên không phải là một giai cấp mà là một nhóm nhân khẩu, xã hội; có độ tuổi nhất định, từ 16 đến 30 tuổi; có những đặc điểm đặc trưng khác với các lứa tuổi khác về tâm lý, sinh lý; có tâm tư, nguyện vọng, có nhu cầu và hoài bão, khát vọng phù hợp với lứa tuổi và giới. - Thanh niên có mặt trong tất cả các giai cấp và tầng lớp xã hội: - Thanh niên có mặt và giữ vai trò quan trọng trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước. 1.1.2. Công tác thanh niên và quản lý nhà nước về công tác thanh niên 1.1.2.1 Công tác thanh niên Công tác thanh niên được hiểu là hoạt động có mục đích của tổ chức tác động vào đối tượng thanh niên nhằm giáo dục, bồi dưỡng, định hướng và phát huy thanh niên, đáp ứng những đòi hỏi nào đó của thanh niên và của xã hôi. Công tác thanh niên là một loại hoạt động xã hội hàm chứa sự tác động qua lại lẫn nhau giữa các chủ thể xã hội và thanh niên, nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu phát triển của thanh niên và yêu cầu phát triển của xã hội. 1.1.2.2 Quản lý nhà nước về công tác thanh niên Quản lý nhà nước về công tác thanh niên được hiểu là hoạt động của Nhà nước trên các lĩnh vực lập pháp, hành pháp, tư pháp đối với công tác thanh niên. Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực Nhà nước đối với một số đối tượng đặc biệt là thanh niên.
4 Quản lý nhà nước về công tác thanh niên có sự tham gia của các chủ thể xã hội như: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, các tổ chức chính trị - xã hội khác. Thông qua luật pháp, chính sách, cơ chế, tổ chức bộ máy và nguồn lực, Nhà nước quản lý, điều phối các chủ thể xã hội tiến hành công tác thanh niên. quản lý nhà nƣớc về 1.2.1. Quy định pháp luật: * Điều 5 Luật Thanh niên năm 2005 quy định nội dung quản lý nhà nước về công tác thanh niên bao gồm: - Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, chính sách, chương trình phát triển thanh niên và công tác thanh niên; - Đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh niên; - Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về thanh niên và công tác thanh niên; - Quản lý hoạt động hợp tác quốc tế về công tác thanh niên. * Trách nhiệm quản lý nhà nước về công tác thanh niên được quy định như sau: - Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về công tác thanh niên; - Các Bộ, cơ quan ngang Bộ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh niên theo sự phân công của Chính phủ; - Uỷ ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở địa phương theo sự phân cấp của Chính phủ. * Quản lý nhà nước về công tác thanh niên có một số đặc điểm cơ bản sau: - Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là một dạng quản lý xã hội đặc thù, mang tính quyền lực nhà nước đối với một đối tượng đặc biệt là thanh niên. - Nhà nước thực hiện chức năng quản lý đối với công tác thanh niên trong sự phối hợp và huy động sự tham gia cộng đồng trách nhiệm của mọi tổ chức, mọi nguồn lực xã hội trong công tác thanh niên. - Sự tham gia của các chủ thể xã hội trong quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên; sự phong phú trong nội dung và phương pháp quản lý đối với công tác thanh niên của Nhà nước. - Sự kết hợp hài hòa giữa phương pháp mệnh lệnh hành chính với phương pháp vận động, thuyết phục là những đặc điểm đặc thù của công tác thanh niên ở nước ta. 1.2.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về công tác thanh niên - Vụ Công tác thanh niên trực thuộc Bộ Nội vụ; - Cán bộ làm công tác thanh niên tại các bộ, ngành; - Phòng Xây dựng chính quyền và Công tác thanh niên, thuộc Sở Nội vụ các tỉnh, thành phố trực thuộc TW. - Phòng Nội vụ cấp huyện: 1.2.3 quản lý nhà nước về công tác thanh niên Trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên, nguồn lực cơ bản có nguồn nhân lực và nguồn lực tài chính công. 1.2.3.1. Nguồn nhân lực
5 Nguồn nhân lực là một nguồn lực đặc biệt không thể thiếu, trong quá trình hoạt động của tổ chức, nó quyết định tới sự thành bại của tổ chức. Từ năm 2008 đến nay, ngành Nội vụ đã tích cực triển khai kiện toàn bộ máy, tổ chức quản lý nhà nước về công tác thanh niên; hiện nay 63 tỉnh, thành và trên 700 quận, huyện đã bố trí cán bộ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Một số bộ, ngành trung ương đã phân công công chức theo dõi QLNN về công tác thanh niên thuộc ngành, lĩnh vực phụ trách. Hàng năm Bộ Nội vụ đều tổ chức tập huấn để nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác thanh niên; các bộ, ngành và địa phương chủ động tổ chức tập huấn đội ngũ công chức thực hiện nhiệm vụ này. 1.2.3.2. Nguồn lực Để đảm bảo cho hoạt động của bộ máy và những mục tiêu, nhiệm vụ quản lý, mục tiêu, chiến lược phát triển thanh niên, Nhà nước cần phải có các nguồn tài chính để chi tiêu. Tài chính công có vai trò huy động nguồn tài chính đảm bảo hoạt động của nhà nước và hệ thống chính trị; chi trả cho các hoạt động của cơ quan, tổ chức, cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên; thực hiện các chính sách tài chính, chính sách thuế, tín dụng để hỗ trợ phát triển giáo dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm, cơ sở y tế, văn hoá, nghệ thuật, vui chơi giải trí, thể dục thể thao cho thanh niên; chính sách tín dụng ưu đãi để thanh niên học tập, nghiên cứu khoa học, tự tạo việc làm... Trong những năm qua Nhà nước ta đã ban hành và triển khai thực hiện nhiều chính sách đối với thanh niên. Các chính sách được quy định trong các văn bản như: + Đề án đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhà nước vể công tác thanh niên cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thanh niên các cấp, các ngành giai đoạn 2011-2015 (Quyết định 1923/QĐ-BNV, ngày 28/11/2011 của Bộ Nội vụ). + Dự án thí điểm tuyển chọn 600 trí thức trẻ ưu tú, có trình độ đại học tăng cường về làm phó chủ tịch Ủy ban nhân dân xã thuộc 62 huyện nghèo + Chính sách đối với thanh niên xung phong + Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011-2020 1.2.4. 1.2.4.1. Thanh tra - Với vai trò là chức năng thiết yếu của quản lý nhà nước, thanh tra (một phương thức của kiểm tra) là giai đoạn tiếp theo của quá trình quản lý; là hình thức tác động có hướng đích nhằm quan sát cả hệ thống để phát hiện những sai lệch so với yêu cầu đề ra, tìm ra nguyên nhân và từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp đảm bảo để đối tượng bị quản lý tự điều chỉnh hoạt động để đạt tới mục tiêu mà chủ thể quản lý đã xác định. - Thanh tra góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước: - Thanh tra là một phương thức bảo đảm pháp chế XHCN. - Thanh tra là một biện pháp phòng ngừa, phát hiện và xử lý những hành vi vi phạm pháp luật.
6 1.2.4.2. Kiểm tra Kiểm tra là loại hoạt động mà chủ thể kiểm tra tiến hành xem xét tình hình thực tế của đối tượng kiểm tra để đưa ra những đánh giá, nhận xét, kiến nghị, xử lý 1.2.4.3. Thanh tra, kiểm tra trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên: Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp luật về thanh niên và công tác thanh niên được xác định là một trong những nội dung quản lý nhà nước về công tác thanh niên (Quy định tại Điểm c, Khoản 1, Điều 5, Luật Thanh niên). Trong Nghị định số 34/2007/NĐ-CP, ngày 03/4/2017 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Bộ Nội vụ, tại Điểm a, Khoản 19, Điều 12 quy định về nhiệm vụ của Bộ Nội vụ; Trong Thông tư số 15/2014/TT-BNV, ngày 31/10/2014 của Bộ Nội vụ hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Nội vụ thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Phòng Nội vụ thuộc Ủy ban Nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Tiểu kết chƣơng 1 Thanh niên là một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc, và ngày càng khẳng định vai trò quan trọng của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chính vì vậy quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên là nhiệm vụ quan trọng cần được các cấp, các ngành quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Trong những năm qua quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên ở Việt Nam đã có nhiều bước tiến rõ rệt, từ chỗ các cấp chính quyền chỉ có trách nhiệm tham gia công tác thanh niên đến chỗ công tác thanh niên là một trong các nhiệm vụ của các cấp chính quyền; từ chỗ các cấp chính quyền chỉ tạo điều kiện hỗ trợ về kinh phí, cơ sở vật chất cho Đoàn hoạt động đến chỗ có trách nhiệm thể chế hóa các chủ trương của Đảng thành chính sách, luật pháp liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên, tổ chức bộ máy chăm lo công tác thanh niên, phối hợp với Đoàn Thanh niên, các ngành, đoàn thể và tạo điều kiện về cơ chế, chính sách cho Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên… Tuy nhiên, trước yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Cách mạng công nghiệp 4.0) đã và đang diễn ra, được dự đoán sẽ tác động mạnh mẽ đến mọi quốc gia, chính phủ, doanh nghiệp và người dân khắp toàn cầu; trước yêu cầu của quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nhiều vấn đề về công tác thanh niên đã và đang đặt ra cần phải được xem xét thấu đáo và xử lý kịp thời. Chính vì vậy vấn đề nâng cao quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên cần được coi trọng và ưu tiên hàng đầu không chỉ xuất phát từ đòi hỏi phát triển của thanh niên mà còn là yêu cầu của thực tiễn xã hội.
7 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÔNG TÁC THANH NIÊN TỈNH LÀO CAI TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 2.1. Những đặc điểm của Lào Cai ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc đối với công tác thanh niên. 2.1.1. Về điều kiện tự nhiên Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới, nằm giữa vùng Đông Bắc và vùng Tây Bắc, cách Hà Nội 296 km theo đường sắt và 345 km theo đường bộ; có 203 km đường biên giới với Trung Quốc. Diện tích tự nhiên của tỉnh là 636.076 ha, chiếm 1,93% diện tích cả nước, đứng thứ 19/64 tỉnh, thành phố cả nước về diện tích. Địa hình Lào Cai rất phức tạp, phân tầng độ cao lớn, mức độ chia cắt mạnh. Có đỉnh núi Phan Xi Păng trên dãy Hoàng Liên Sơn có độ cao 3.143m so với mặt nước biển, cao nhất 3 nước Đông dương. Toàn tỉnh có 8 huyện và 1 thành phố với 164 xã, phường, thị trấn, trong đó có 95 xã đặc biệt khó khăn; có 3 huyện hưởng chính sách theo Nghị quyết 30a của Chính phủ; Đặc điểm về địa hình, đất đai tạo ra nhiều vùng, miền đặc thù với những khó khăn, thuận lợi cũng như tiềm năng, lợi thế khác nhau, đòi hỏi Lào Cai cũng cần có những chính sách phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội riêng phù hợp với từng vùng, từng khu vực. Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh cũng cần phải bám sát những đặc điểm đặc thù riêng đó. 2.1.2. Về tình hình kinh tế - xã hội Trong những năm qua, tỉnh Lào Cai đã bước đầu khai thác những tiềm năng, lợi thế do vậy kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai có nhiều bước phát triển quan trọng: Kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng ở mức cao, tốc độ tăng GDP bình quân giai đoạn 2001 - 2010 đạt 13,2%/năm; giai đoạn 2010-2015 đạt 14,1%/năm. GDP bình quân đầu người năm 2015 đạt 39,4 triệu đồng/người/năm, gấp 2,4 lần so năm 2010. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng (nông, lâm nghiệp giảm từ 27,9% năm 2010 xuống còn 15,7% năm 2015; công nghiệp - xây dựng tăng từ 34,2% lên 43,1%; dịch vụ tăng từ 37% lên 41,2%, thu ngân sách trên địa bàn đạt trên 5.500 tỷ đồng (62.Tr2). Tuy nhiên, đến nay Lào Cai vẫn còn là tỉnh nghèo, GDP bình quân đầu người mới bằng 70% của cả nước; tỷ lệ hộ nghèo còn ở mức cao (13,8%). Xuất phát từ những đặc điểm về tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội nêu trên, Lào Cai có những tiềm năng, lợi thế rất lớn về phát triển công nghiệp, thƣơng mại, dịch vụ du lịch. Những đặc điểm về điều kiện tự nhiên, khí hậu, địa lý, văn hóa, kinh tế, xã hội nói trên có ảnh hưởng không nhỏ đến quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại tỉnh Lào Cai. Cơ quan quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở Lào Cai phải bám sát đặc điểm tình hình, hiện trạng kinh tế, xã hội, cơ sở hạ tầng kỹ thuật của Lào Cai, bám sát chủ trương, định hướng lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp chính quyền tỉnh Lào Cai, những chính sách đã, đang và sẽ thực hiện trên địa
8 bàn tỉnh để tham mưu, tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên, đặc biệt trong việc tham mưu xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, các cơ chế, chính sách của Lào Cai đối với thanh niên. 2.2. Tình hình thanh niên ở Lào Cai và những vấn đề đặt ra trong giai đoạn hiện nay 2.2.1. Tình hình thanh niên Lào Cai hiện nay * Về số lƣợng thanh niên khá lớn là 139.145 người (chiếm khoảng 21,2 % dân số toàn tỉnh); * Về trình độ học vấn của thanh niên tiểu học là: 27.495 người (chiếm 19,8 %); thanh niên tốt nghiệp Trung học cơ sở: 55.796 người (chiếm 40,1 %); thanh niên có trình độ THPT là 43.083 người (chiếm 31%). Số thanh niên có trình độ khác (thanh niên chưa tốt nghiệp tiểu học hoặc thanh niên chưa biết chữ) là: 12.798 ngƣời (chiếm 9,1%) Như vậy xét về mặt bằng chung, tỷ lệ thanh niên có trình độ THPT còn thấp so với cả nước, tỷ lệ chưa tốt nghiệp tiểu học hặc chưa biết chữ còn khá cao. * Về trình độ chuyên môn: Qua điều tra cho thấy tỷ lệ thanh niên chưa qua đào tạo của tỉnh Lào Cai còn cao: 56.007 người (chiếm 40,3 %); qua đào tạo sơ cấp nghề là: 12.752 người (chiếm 9,1 %); có trình độ trung cấp, cao đẳng nghề là 11.585 người (chiếm 8,3 %); Số thanh niên có trình độ trung cấp chuyên nghiệp là 11.125 người (chiếm 8 %); có trình độ cao đẳng, đại học là 12.119 người (chiếm 8,7 %); thanh niên có trình độ Thạc sỹ là 63 người (0,04%). * Phân loại thanh niên theo lĩnh vực: Thanh niên làm việc trong lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp chiếm tỷ lệ cao nhất 60.642 người, chiếm 44%; Thanh niên làm việc trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp: 5.100 người, chiếm 4%; Thanh niên làm việc trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ: 9.061 người, chiếm 7%; * Phân loại theo lĩnh vực sinh sống : Trong tổng số 139.145 thanh niên, có 47.776 người sống ở khu vực nông thôn khu vực I,II (chiếm 34%); sống ở nông thôn khu vực III là 65637 người (chiếm 47%); sống ở thành thị là 25732 người (chiếm 19 %). * Tình hình việc làm của thanh niên: Số liệu điều tra trên toàn tỉnh cho thấy, thanh niên đến độ tuổi lao động, nhưng chưa có việc làm chiếm tỷ lệ cao: 15.893 (chiếm 11,5 % thanh niên toàn tỉnh). * Thanh niên hộ nghèo: Kết quả điều tra số thanh niên thuộc hộ nghèo của tỉnh Lào Cai chiếm tỷ lệ khá cao: 22.500 người (chiếm 16,17% trên tổng số thanh niên toàn tỉnh), * Thanh niên hoạt động mại dâm, nghiện hút, HIV, ma túy Số liệu điều tra thanh niên hoạt động mại dâm, nghiện hút, ma túy, nhiễm HIV, AIDS có xu hướng giảm theo các năm, tuy nhiên thống kê cho thấy số thanh niên mắc tệ nạn này (chiếm 1,2% trên tổng số thanh niên toàn tỉnh). Thanh niên nghiện ma túy chiếm tỷ lệ cao, chủ yếu tập trung ở địa bàn thành phố Lào Cai (255 người), huyện Bảo Thắng (166 người), huyện Văn Bàn (263 người).
9 * Thanh niên đƣợc tiếp cận thông tin và trang bị kiến thức xã hội. Số liệu phân loại thanh niên được tiếp cận Internet là 72.794 người (chiếm tỷ lệ 52,3%); 2.2.2. Những vấn đề đặt ra với thanh niên Lào Cai hiện nay Thứ nhất: Trình độ học vấn, trình độ chuyên môn của thanh niên Lào Cai nhìn chung còn thấp và không đồng đều giữa các khu vực, vùng miền; tỷ lệ thanh niên được đào tạo qua các cấp nghề còn hạn chế, hiệu quả công tác đào tạo nghề và tìm kiếm việc làm ổn định. Thứ hai: Thanh niên làm việc trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, thương mại, dịch vụ chưa nhiều, chưa tương xứng với cơ cấu phát triển kinh tế của địa phương. Tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm, hoặc việc làm không ổn định và thu nhập thấp còn diễn ra trong tất cả đối tượng thanh niên. Thứ ba: Nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Cách mạng công nghiệp 4.0) đã và đang diễn ra, được dự đoán sẽ tác động mạnh mẽ đến mọi quốc gia, chính phủ, doanh nghiệp và người dân khắp toàn cầu; cùng với sự chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế và quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang đặt ra yêu cầu cao về mọi mặt đối với thanh niên, đặc biệt là yêu cầu về lao động có trình độ và tay nghề cao, có trình độ học vấn, trình độ khoa học, công nghệ và quản lý, trình độ chuyên môn, nghề nghiệp giỏi, có năng lực hội nhập và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Trong khi đó một bộ phận không nhỏ thanh niên Lào Cai khả năng đáp ứng thấp do nhiều nguyên nhân (Trình độ học vấn thấp; không được đào tạo về chuyên môn; ít được tiếp cận với thông tin; ít được tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa), ảnh hưởng trực tiếp đến cơ hội tìm việc làm của thanh niên Lào Cai. Thứ tư : Phần lớn thanh niên tỉnh Lào Cai sống ở nông thôn vùng III (Gần 50%); Tỷ lệ thanh niên trong hộ nghèo cao trên 16% và có sự chênh lệch khá lớn giữa thành thị và vùng nông thôn, đặc biệt là thanh niên vùng cao, vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn. Thứ năm: Ảnh hưởng mặt trái của kinh tế thị trường, của tư tưởng, đạo đức, lối sống tư sản; sự phân hóa giàu nghèo; sự tha hóa về đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ đảng viên… đang tác động rất phức tạp đến thế hệ trẻ, ảnh hưởng tiêu cực đến tư tưởng, đạo đức, lối sống và lý tưởng sống của thanh niên Lào Cai. Tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn ma túy, tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS đang diễn ra phức tạp mà thanh thiếu niên đã và đang là đối tượng, nạn nhân chính; Thứ sáu: Thanh niên gặp không ít khó khăn về cơ chế, chính sách và môi trường để phát huy đầy đủ tiềm năng của mình. Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị văn hóa phục vụ cho nhu cầu vui chơi, giải trí và hưởng thụ nghệ thuật của thanh thiếu nhi tại Lào Cai còn hạn chế. Vai trò tập hợp thanh niên của tổ chức Đoàn, Hội Liên hiệp thanh niên còn có những hạn chế nhất định.
10 Những vấn đề chung nhất trên đây, cũng như những vấn đề của thanh niên Lào Cai trong từng lĩnh vực, từng đối tượng cụ thể như đã phân tích đòi hỏi các cấp ngành tỉnh Lào Cai phải có những chính sách thích hợp, đầu tư nhiều hơn nữa về nguồn lực, về cơ sở vật chất và bộ máy, đồng thời huy động các chủ thể xã hội khác cùng tham gia giải quyết. Mục đích chung là tạo ra môi trường kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội lành mạnh để thanh niên Lào Cai phát huy tốt tiềm năng, phục vụ sự phát triển của tỉnh nhà cũng như của đất nước. 2.3. Thực quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên tại Lào Cai 2.3.1. Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, chính sách, chương trình phát triển thanh niên và công tác thanh niên; Ngày 06/01/2010 UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành Quyết định số 13/QĐ-UBND, ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 45/NQ-CP ngày 11/9/2009 của Chính phủ về công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh CNH -HĐH đất nước. Ngày 26/4/2012 UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 04/CT-UBND về việc tăng cường sự lãnh đạo các cấp trong việc thực hiện công tác QLNN về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2012- 2015. Ngày 03/8/2012 UBND tỉnh ban hành Chương trình số 06/CTr-UBND về Phát triển thanh niên tỉnh Lào Cai giai đoạn 2012-2020. Ngày 25/12/2013, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành quyết định số 65/2013/QĐ-UBND về việc ban hành quy định quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Ngày 04/06/2014, UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định số 17/2014/QĐ-UBND, ban hành Quy chế phối hợp công tác giữa UBND tỉnh Lào Cai với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Lào Cai. Hàng năm UBND tỉnh Lào Cai đều ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình phát triển thanh niên tỉnh Lào Cai, các kế hoạch thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên ngắn hạn, trung hạn như: Kế hoạch số 67/KH-UBND, ngày 18/4/2013, triển khai thực hiện Chương trình phát triển thanh niên tỉnh Lào Cai giai đoạn 2013-2015. Kế hoạch số 57/KH-UBND, ngày 06/6/2016 về triển khai thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên tỉnh giai đoạn 2016-2020; Kế hoạch số 70/KH-UBND, ngày 14/3/2017 về triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai năm 2017… Như vậy có thể nhận thấy UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành khá đầy đủ hệ thống các văn bản quy định, các chỉ thị chỉ đạo và các kế hoạch tổ chức thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược phát triển thanh niên trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, việc thể chế hóa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đối với thanh niên bằng việc ban hành các cơ chế, chính sách đối với thanh niên trên địa bàn tỉnh còn hạn chế.
11 2.3.2. Tổ chức bộ máy làm công tác thanh niên tỉnh Lào Cai Ngày 20/3/2012 UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành Quyết định số 07/2012/QĐ- UBND về việc ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Nội vụ tỉnh Lào Cai. Trong đó quy định chức năng, nhiệm vụ của Sở Nội vụ về quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Ngày 15/5/2012 Sở Nội vụ ban hành quyết định số 03/QĐ-SNV, ban hành quy định chức năng, nhiệm vụ các phòng chuyên môn thuộc Sở Nội vụ, trong đó quy định Phòng Bộ máy biên chế thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Ngày 26/4/2012 UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành Quyết định số 916/QĐ- UBND về việc thành lập Hội đồng Công tác thanh niên; Chỉ đạo UBND cấp huyện thành lập Hội đồng Công tác thanh niên Ngày 15/5/2013, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 11/2013/QĐ-UBND sửa đổi điểm a, khoản 2, Điều 3 bản Quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Nội vụ tỉnh Lào Cai ban hành kèm theo Quyết định số 07/2012/QĐ-UBND ngày 20/3/2012 của UBND tỉnh Lào Cai. Trong đó quy định đổi tên gọi “Phòng Đào tạo bồi dưỡng” thành “Phòng Công tác thanh niên và Đào tạo bồi dưỡng”. Từ thời điểm nêu trên tỉnh trong cơ cấu tổ chức của Sở Nội vụ tỉnh Lào Cai chính thức có tên gọi của một phòng chuyên môn thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Thực hiện Thông tư số 15/2014/TT-BNV ngày 31/10/2014 của Bộ Nội vụ; ngày 14/5/2015, UBND tỉnh Lào Cai ban hành quyết định số 20/2015/QĐ- UBND, quyết định giải thể Phòng Công tác thanh niên và Đào tạo bồi dưỡng, đổi tên Phòng Xây dựng chính quyền thành “Phòng Xây dựng chính quyền và Công tác thanh niên”, đồng thời chuyển chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên từ Phòng Công tác thanh niên và Đào tạo bồi dưỡng cho “Phòng Xây dựng chính quyền và Công tác thanh niên”. Thực hiện Thông tư số 04/2011/TT-BNV của Bộ Nội vụ, UBND cấp huyện giao bổ sung nhiệm vụ và 01 biên chế cho Phòng Nội vụ huyện, thành phố chuyên trách làm công tác thanh niên, phân công một đồng chí lãnh đạo phòng Nội vụ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về thanh niên theo đúng quy định; Cấp xã giao nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên cho UBND xã, phân công đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã theo dõi công tác thanh niên, giao nhiệm vụ cho công chức Văn phòng - Thống kê thực hiện kiêm nhiệm về công tác thanh niên. Các sở, ngành đều đã có phân công lãnh đạo ngành, 01 đồng chí chuyên viên giúp các sở ngành triển khai, tổng hợp các nội dung liên quan đến công tác thanh niên thuộc lĩnh vực sở, ngành quản lý. Đến nay, về cơ bản tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh đã ổn định, từng bước đảm bảo thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. 2.3.3. Kết quả thực hiện đề án, dự án, chính sách đối với thanh niên - Thực hiện các chính sách đào tạo văn hóa, chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng nghề nghiệp; giải quyết việc làm cho thanh niên:
12 + Trong giai đoạn 2012 - 2015, tỉnh Lào Cai đã giải quyết việc làm mới cho 46.606 lao động, trong đó lao động là thanh niên là 27.960 lao động, chiếm 60% trong tổng số lao động được giải quyết việc làm. Nguồn vốn Trung ương hỗ trợ bổ sung từ nguồn Chương trình mục tiêu Quốc gia về việc làm và cho vay giải quyết việc làm. + Triển khai công tác xuất khẩu lao động theo Quyết định số 71/2009/QĐ- TTg ngày 29/4/2009 và số 1201/QĐ-TTg ngày 30/8/2012 của Thủ tướng Chính phủ, có trên một nghìn lao động đăng ký đi xuất khẩu lao động, trong đó 548 lao động hoàn thiện hồ sơ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng và có 348 lao động xuất cảnh, trong đó 100% lao động trong độ tuổi thanh niên. + Chính sách, pháp luật hỗ trợ cho thanh niên sau cai nghiện và quản lý sau cai nghiện, sau cải tạo: Trong giai đoạn 2012 - 2015, đã thực hiện cai nghiện phục hồi cho 4.103 đối tượng, trong đó có 1850 người nằm trong độ tuổi thanh niên. - Giáo dục, văn hóa, xã hội: + Về công tác giáo dục và đào tạo: Mạng lưới trường lớp được đầu tư mở rộng, cơ sở vật chất trường lớp học được đầu tư trang bị đã góp phần tạo điều kiện và cơ hội để thanh niên trong độ tuổi được học tập, nâng cao trình độ nhận thức và học vấn, kết quả giáo dục và đào tạo được nâng lên rõ rệt (năm 2008 tỷ lệ tốt nghiệp THPT là 82,12%, đến năm 2014 tỷ lệ tốt nghiệp THPT toàn tỉnh là 94,92 %). Kết quả số thanh niên đạt giải học sinh giỏi cấp quốc gia (HS cấp THPT) hàng năm đều tăng: năm 2013 có 14 giải, năm 2014 là 17 giải, năm 2015 là 24 giải. + Về văn hóa, nghệ thuật, vui chơi, giải trí cho thanh niên: Hàng năm, UBND tỉnh đầu tư kinh phí tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa trong tỉnh; bảo tồn làng truyền thống dân tộc, sưu tầm văn hóa phi vật thể, phục dựng lễ hội truyền thống dân tộc; hỗ trợ trang thiết bị cho Trung tâm văn hóa, thể thao tỉnh, huyện, xã; Tổ chức Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, thể thao truyền thống của các dân tộc thiểu số, tạo sân chơi bổ ích cho thanh thiếu niên. + Về chăm sóc sức khỏe cho thanh niên: Tỉnh Lào Cai đẩy mạnh thực hiện các hoạt động giáo dục truyền thông thay đổi hành vi, tuyên truyền, vận động và tư vấn về dân số, kế hoạch hóa gia đình với nhiều nội dung và hình thức phù hợp với từng nhóm đối tượng. Ngoài ra, tổ chức Đoàn Thanh niên các cấp đã phối hợp với các cấp chính quyền tổ chức nhiều hoạt động thiết thực như: tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật, tổ chức khám bệnh, cấp phát thuốc: tổ chức hơn 20 đợt khám chữa bệnh, cấp phát thuốc cho 5.000 thanh niên dân tộc thiểu số; tổ chức các chương trình văn hóa văn nghệ cho thanh niên dân tộc thiểu số...... - Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh giải ngân từ các nguồn vốn nước sạch, vốn học sinh sinh viên, giải quyết việc làm, phát triển kinh tế cho các đối tượng học sinh, sinh viên, thanh niên dân tộc thiểu số vay vốn (trên 1000 lượt). Tính đến hết năm 2014, toàn tỉnh Lào Cai đã đưa vào sử dụng 79 công trình cấp nước sinh hoạt, 242 công trình vệ sinh môi trường;
13 * Về chính sách đặc thù đối với thanh niên người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lào Cai: - Năm 2014 UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định số 27/2014/QĐ-UBND ngày 11/8/2014 về việc ban hành kèm Quy định về ưu tiên tuyển dụng người dân tộc thiểu số vào các cơ quan Đảng, cơ quan Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, Đoàn thể trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2014-2016; Kết quả tính đến 30/6/2015 toàn tỉnh Lào Cai đã ưu tiên tuyển dụng được trên 200 học sinh là người người dân tộc thiểu số vào làm việc tại các cơ quan, hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã và các đơn vị sự nghiệp thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý... Hàng năm, Sở Nội vụ phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo tham mưu UBND tỉnh quan tâm thực hiện tốt chế độ cử tuyển đối với học sinh là người dân tộc thiểu số của tỉnh Lào Cai. * Triển khai thực hiện Dự án, Đề án cho thanh niên. Tỉnh Lào Cai đã thu hút tổng số 161 trí thức trẻ, cán bộ chuyên môn, kỹ thuật tình nguyện về công tác tại các xã nghèo, trong đó: Có 34 trí thức trẻ có trình độ đại học về làm Phó chủ tịch UBND xã (viết tắt là Dự án 600 PCT xã) và 107 trí thức trẻ, cán bộ chuyên môn kỹ thuật tham gia tổ công tác tại xã; 20 đội viên Đề án 500 đã tuyển chọn, đào tạo bồi dưỡng theo chương trình của Bộ Nội vụ. * Giải quyết chế độ cho thanh niên xung phong theo Quyết định số 40/QĐ-TTg. Đến nay, tỉnh Lào Cai cơ bản đã giải quyết xong chế độ, chính sách cho thanh niên xung phong đã hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến. Tính đến ngày 30/6/2015 đã chi trả chế độ cho 368 hồ sơ thanh niên xung phong hưởng trợ cấp một lần với tổng kinh phí là: 1.008.600.000 đồng. 2.3.4. Xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên - Trong giai đoạn 2012 - 2015 UBND tỉnh quan tâm cấp kinh phí cho các cơ quan, đơn vị thực hiện việc bồi dưỡng, tập huấn công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Kết quả đã tổ chức cho trên 500 lượt cán bộ, công chức cấp tỉnh, cấp huyện. Sở Nội vụ thường xuyên đôn đốc các sở, ban ngành, UBND các huyện, thành phố bố trí cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Hiện nay, số công chức thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên toàn tỉnh là 204 người. Trong đó mỗi sở, ngành bố trí 1 công chức/sở (22 sở, ngành) ; 9/9 Phòng Nội vụ huyện, thành phố bố trí 1 công chức và 1 lãnh đạo/phòng ; 164/164 xã, phường, thị trấn trên địa bàn bố trí 1 công chức Văn phòng/xã làm nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Cơ bản số công chức làm nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên đã được tập huấn, bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước về công tác thanh niên. 2.3.5. Công tác kiểm tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai Ở Lào Cai công tác kiểm tra, giám sát quản lý nhà nước về công tác thanh niên được “Ủy ban nhân dân tỉnh giao Hội đồng công tác thanh niên cấp tỉnh, cấp huyện xây dựng và thực hiện kế hoạch kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh”;
14 Ngoài ra nhiệm vụ kiểm tra về công tác thanh niên còn được giao cho Sở Nội vụ tại Điểm b, Khoản 16, Điều 2 Quyết định số 20/2015/QĐ-UBND, ngày 14/05/2015 của UBND tỉnh Lào Cai. Hàng năm UBND tỉnh xây dựng kế hoạch thực hiện công tác thanh niên. Trong đó có nội dung chỉ đạo thực hiện công tác kiểm tra, giám sát công tác thanh niên. Hàng năm, Sở Nội vụ đã hướng dẫn các cơ quan, địa phương kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về thanh niên và công tác thanh niên; việc thực hiện chính sách, chế độ trong tổ chức và quản lý thanh niên, công tác thanh niên của tỉnh; hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về công tác thanh niên đối với các sở, cơ quan ngang sở, đơn vị sự nghiệp thuộc tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã. Từ năm 2012 đến năm 2015, mỗi năm Hội đồng công tác thanh niên của tỉnh Lào Cai tổ chức được từ 01 đến 02 đợt kiểm tra công tác QLNN về thanh niên và việc triển khai Dự án cho thanh niên. Hội đồng công tác thanh niên cấp huyện kiểm tra công tác thanh niên các cơ quan thuộc huyện, UBND các xã trên địa bàn. Hàng năm, Hội đồng công tác thanh niên của tỉnh Lào Cai phối hợp với Ủy ban Văn hóa, giáo dục thanh niên - Quốc Hội và Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai trực tiếp kiểm tra việc thực hiện Luật thanh niên tại Tỉnh Lào Cai. Qua theo dõi cho thấy trong những năm qua trên địa bàn tỉnh Lào Cai không phát sinh khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về thanh niên và công tác thanh niên; 2.4. quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên ở Lào Cai hiện nay 2.4.1. Tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo các cấp, các ngành tích cực tham mưu giúp UBND tỉnh cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, Nhà nước về công tác QLNN về công tác thanh niên: Đã hoàn thiện được bộ máy làm công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên từ tỉnh xuống huyện, thành phố; xây dựng Chương trình phát triển thanh niên tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2012 – 2020. - Các địa phương đã xây dựng Chương trình Phát triển thanh niên của địa phương mình, cụ thể hóa thành các chỉ tiêu trong Kế hoạch, phân kỳ theo từng giai đoạn để tổ chức triển khai thực hiện. - Các cấp, các ngành, các địa phương đã tạo điều kiện để Đoàn thanh niên, Hội Liên hiệp thanh niên thực hiện vai trò xung kích của thanh niên trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới. 2.4.2. 2.4.2.1. Những hạn chế, bất cập: Mặc dù có bước tiến rất quan trọng cả về nhận thức, cả về hành động trong quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên tại Lào Cai, song về căn bản, quá trình quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên tại Lào Cai còn lúng túng, bị động, thiếu đồng bộ. Có thể nêu ra một số vấn đề sau:
15 - Nhận thức về vị trí, vai trò của thanh niên của một số cơ quan Nhà nước tại Lào Cai hiện nay còn chưa đầy đủ, thiếu toàn diện. - Cán bộ chuyên trách tham mưu thực hiện công tác thanh niên thiếu và yếu. - Việc thể chế hóa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác thanh niên ở một số cơ quan Nhà nước tại Lào Cai còn thiếu đồng bộ (mang tính hệ thống); chưa chủ động xây dựng các chính sách đối với thanh niên; chưa lồng gắn đối tượng là thanh niên vào trong đối tượng điều chỉnh của cơ chế, chính sách của tỉnh. - Nội dung, phương thức quản lý, lãnh đạo công tác thanh niên của cấp chính quyền và cấp ủy Đảng ở Lào Cai hiện nay Nội dung, phương thức quản lý, lãnh đạo công tác thanh niên của cấp chính quyền và cấp ủy Đảng chưa thực sự đổi mới có khi thiếu nhất quán; Công tác đào tạo, bổ sung, quy hoạch, sử dụng cán bộ làm công tác thanh niên chỉ mới đáp ứng những yêu cầu trước mắt. - Một số khó khăn, trở ngại do tác động của điều kiện tự nhiên, thực trạng tình hình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của Lào Cai; + Trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn của một bộ phận thanh niên, còn thấp và không đồng đều: Tỷ lệ thanh niên được đào tạo qua các cấp nghề còn hạn chế + Cùng với trình độ học vấn thấp, phong tục tập quán cũng là những trở ngại của thanh niên là người dân tộc thiểu số thiếu việc làm vẫn còn chiếm tỷ lệ cao. + Tỷ lệ thanh niên được tiếp cận Internet là 52,3%, như vậy là rất thấp trong khi chúng ta đang hướng tới xây dựng Chính phủ điện tử, đang tiến hành cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. - Công tác thanh tra, kiểm tra, đôn đốc việc triển khai công tác quản lý nhà nước về thanh niên còn có hạn chế nhất định. Vai trò thanh tra, kiểm tra, giám sát của cơ quan chuyên môn chưa thực sự rõ, chưa thể hiện đầy đủ; 2.4.2.2. Những hạn chế, yếu kém nêu trên có những nguyên nhân chủ yếu là: - Một số cấp ủy Đảng chưa quan tâm đúng mức lãnh đạo công tác thanh niên, nội dung lãnh đạo thiếu cụ thể; việc đôn đốc, kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm thực hiện các nghị quyết, chủ trương của Đảng về công tác thanh niên chưa được quan tâm đúng mức; công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ trẻ chưa thực sự được coi trọng; chưa làm tốt công tác phát triển Đảng trong thanh niên. Qua nghiên cứu cho thấy trong nhiều năm qua Tỉnh ủy Lào Cai, cấp ủy Đảng nhiều huyện, thành phố chưa có Nghị quyết chuyên đề lãnh đạo thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong nhận thức về vị trí, vai trò của thanh niên và công tác thanh niên trong nhiều cơ quan, đơn vị, chính quyền cơ sở còn chưa đầy đủ, thiếu toàn diện. - Đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở cả cấp tỉnh và cấp huyện vừa thiếu, vừa yếu, vị trí công tác không ổn định, thường xuyên bị thay đổi, ảnh hưởng tới chất lượng công tác tham mưu, tham mưu không chuyên sâu.
16 - Trong xây dựng kế hoạch phát triển KTXH hàng năm của tỉnh và huyện chưa có sự chỉ đạo đồng bộ, xuyên suốt từ cấp tỉnh đến cấp huyện về thực hiện nhiệm vụ công tác thanh niên; - Tỷ lệ hộ nghèo có giảm so mục tiêu chung đề ra, song tính bền vững chưa cao, chất lượng cuộc sống của các hộ đã thoát nghèo còn thấp. - Ở một số địa phương vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn những phong tục, tập quán lạc hậu, như tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống ảnh hưởng tới quản lý nhà nước về công tác thanh niên. - Cơ sở vật chất trường, lớp học ở một số địa phương vẫn còn hết sức khó khăn, chưa đáp ứng được yêu cầu. Khó khăn về đời sống kinh tế; khó khăn do địa hình chia cắt; học sinh phải học xa nhà, giao thông đi lại khó khăn ... nên tỷ lệ thanh niên, đặc biệt là thanh niên dân tộc thiểu số ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa có trình độ văn hóa tiểu học, dưới tiểu học còn cao. - Sự phối hợp, gắn kết giữa các cơ sở đào tạo nghề với các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động để đào tạo nghề cho thanh niên chưa thực sự chặt chẽ; đào tạo nghề cho thanh niên chưa gắn với nhu cầu thực tế của thị trường lao động. - Các công trình đầu tư ở cơ sở, địa điểm vui chơi, sân vận động, nhà thiếu nhi, các phương tiện hoạt động của Đoàn thanh niên còn thiếu và có những bất cập nhất định, không đáp ứng được nhu cầu của thanh niên, không lôi cuốn được thanh niên tham gia các hoạt động, ảnh hưởng đến phát triển thể chất, tinh thần của thanh niên. - Vai trò tập hợp thanh niên của tổ chức Đoàn, Hội Liên hiệp thanh niên còn có những hạn chế nhất định, hoạt động chưa thật sự hiệu quả. Tiểu kết chƣơng 2 Thanh niên tỉnh Lào Cai là lực lượng đông đảo chiếm số đông trong lực lượng dân số của Lào Cai. Cơ cấu thành phần thanh niên đa dạng và có nét đặc thù. Với điều kiện kinh tế, xã hội, bản sắc văn hóa, thanh niên tỉnh Lào Cai có nhiều thuận lợi và cũng không ít khó khăn trong hoạt động, học tập, phấn đấu trưởng thành. Trong những năm qua kinh tế xã hội tỉnh Lào Cai có bước phát triển mạnh mẽ, một số lĩnh vực có bước đột phá quan trọng, chính trị xã hội ổn định, quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; các vấn đề an sinh xã hội được thực hiện tốt, hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở được củng cố và phát triển. Các cơ quan quản lý nhà nước tỉnh Lào Cai đã triển khai thực hiện nhiều chủ trương, chính sách quan trọng đối với công tác thanh niên; thanh niên được tiếp cận các nguồn vốn vay lập nghiệp, đào tạo nghề và giải quyết việ Tuy vậy Lào Cai vẫn đang là một tỉnh nghèo, đời sống của một bộ phận nhân dân và thanh niên còn gặp nhiều khó khăn nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Mặt trái của quá trình chuyển hoá theo nền kinh tế thị trường; các tệ nạn xã hội, an ninh vùng đặc thù còn diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng đến công tác thanh niên và hoạt động của thanh niên; xuất hiện những biểu hiện lệch chuẩn về giá trị đạo đức, lối sống trong thanh niên; tình trạng vi phạm pháp luật nhất là phạm
17 pháp hình sự, tệ nạn xã hội, sử dụng các chất ma túy và vi phạm trật tự an toàn giao thông có chiều hướng gia tăng. Chính những khó khăn thách thức đó đã và đang cần có thêm nhiều những chủ trương, chính sách nâng cao công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên của các cấp chính quyền tỉnh Lào Cai nhằm phát huy được tối đa các khả năng, tiềm lực của đội ngũ thanh niên, nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần cho thanh niên, đưa tỉnh Lào Cai trở thành tỉnh phát triển của khu vực Tây Bắc. Chƣơng 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ công tác thanh niên 3.1.1. Quan điểm của Đả Hơn 80 năm đấu tranh cách mạng, Đảng đã ban hành và lãnh đạo thực hiện 19 chủ trương quan trọng chuyên đề về công tác thanh niên, trong đó có 5 nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng; 4 nghị quyết, chỉ thị của Ban Thường vụ hoặc Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng. Đây đồng thời là quá trình phát triển tư duy, lý luận của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên, trong đó quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên. Những nét khái quát nhất về các chủ trương của Đảng đối với công tác thanh niên hiện nay thể hiện trong một số văn bản cụ thể sau: - Nghị quyết 25 của Bộ Chính trị khóa VI về “Đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên” tháng 2/1991. - Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII “Về công tác thanh niên trong thời kỳ mới” tháng 1/1993 - Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá” Tỉnh ủy Lào Cai cũng có chương trình hành động cụ thể hóa chủ trương lãnh đạo của Đảng về công tác thanh niên như: Chương trình hành động số 244- CTr/TU, ngày 29/6/2015 của Tỉnh ủy Lào Cai về thực hiện Chỉ thị số 42- CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư TW Đảng khóa XI. 3.1.2. Chính sách của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Sau khi đất nước độc lập các cơ quan quản lý nhà nước đi vào hoạt động ổn định Chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản liên quan đến công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên: Ngày 13 tháng 2 năm 1998, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định thành lập Ủy ban Quốc gia về Thanh niên Việt Nam. Ngày 29/4/2003, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam đến 2010” theo quyết định số 70/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
18 Cùng với việc ban hành “Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam đến 2010” và Chương trình phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2004-2005, hệ thống chính sách thanh niên từng bước được hình thành. Ngày 29 tháng 11 năm 2005, Quốc hội khoá XI, kỳ họp thứ 8 thông qua Luật Thanh niên (Số 53/2005/QH11, ngày 2-/11/2005). Ngày 11/9/2009 Chính phủ ban hành Nghị quyết số 45/NQ-CP “Về ban hành chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Ngày 30/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ ban ban hành Quyết định số 2474/QĐ-TTg “Về phê duyệt Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011- 2020”. … Ngoài ra còn nhiều văn bản khác của Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ quy định trực tiếp về thanh niên và công tác thanh niên. Ở địa phƣơng UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành một số văn bản về công tác thanh niên: - Ngày 03/8/2012 UBND tỉnh Lào Cai ban hành Chương trình phát triển thanh niên tỉnh Lào Cai giai đoạn 2012 – 2020 (Văn bản số 06/CTr-UBND). - Ngày 25/12/2013 UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định số 65/2013/QĐ-UBND, quy định quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai. tăng cƣờng quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên trong thời gian tới 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước ở Lào Cai về vị trí vai trò của thanh niên trong giai đoạn hiện nay - Nâng cao nhận thức thông qua giáo dục định hướng tư tưởng, nâng cao bản lĩnh chính trị. - Tiếp tục triển khai sâu rộng và có hiệu quả việc Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. - Tiếp tục tuyên truyền về tầm quan trọng, ý nghĩa của Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011- 2020, Chương trình phát triển thanh niên Lào Cai giai đoạn 2012-2020. - Nghiên cứu tổ chức các hội thảo chuyên đề trao đổi kinh nghiệm theo nhóm như: Nhóm các sở, ban, ngành của tỉnh; Nhóm các huyện, thành phố; Nhóm xã, phường, thị trấn … - Thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, truyền thống, lý tưởng, đạo đức lối sống, pháp luật cho thanh niên. 3.2.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên tỉnh Lào Cai có tinh thần trách nhiệm cao, có kiến thức, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ và hiểu biết sâu sắc về quản lý nhà nước về công tác thanh niên.