Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk trên cơ sở đánh giá thực trạng để tìm ra những bất cập còn tồn tại về công tác quản lý này tại chi nhánh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… …/... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐỖ THỊ MAI LAN QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH EA KNỐP, TỈNH ĐẮK LẮK Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8 31 01 10 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ ĐĂK LĂK - 2023
Công trình được hoàn thành tại Học viện Hành chính Quốc gia Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Đình Chín Phản biện 1:........................................................................... Phản biện 2:........................................................................... Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 02 Trương Quang Tuân, phường Tân Lập, Tp. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm…. Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học Viện Hành chính Quốc gia hoặc Website Học viện Hành chính Quốc gia 1
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Thời gian qua, hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Vấn đề trọng tâm hiện nay là nợ xấu của hệ thống ngân hàng thương mại, bởi nó làm tắc nghẽn dòng tín dụng trong nền kinh tế Việt Nam, ảnh hửởng đến khả năng thanh khoản của các ngân hàng thương mại (NHTM). Do vậy, quản lý nợ xấu là bước đi quan trọng trong quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng. Dù nợ xấu ở mức nào thì hiện tại đã và đang ảnh hưởng không nhỏ đến điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, đến lưu thông dòng vốn vào nền kinh tế, tính an toàn, hiệu quả kinh doanh của chính các ngân hàng. Chính vì vậy, quản lý nợ xấu đang đựợc Ngân hàng Nhà nước và các NHTM Việt Nam ráo riết thực hiện nhằm lành mạnh hoá hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên trong bối cảnh đặc biệt như tình hình suy thoái kinh tế toàn cầu hoặc đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, dẫn đến nợ xấu tăng đột biến mà bản thân các ngân hàng không thể tự xử lý trên cơ sở các quy định hiện hành, cần phải có chính sách, cơ chế đặc thù của nhà nước mới xử lý được. Nhiều quốc gia trên thế giới đã chi những khoản ngân sách khổng lồ để hỗ trợ xử lý nợ xấu. Tại Việt Nam, các biện pháp đưa ra để xử lý nợ xấu đang từng bước hoàn thiện hướng tới xử lý nợ xấu không sử dụng ngân sách nhà nước. Đây là bước đi phù hợp làm giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước vẫn còn eo hẹp như hiện nay. Để tạo hành lang pháp lý trong quá trình xử lý nợ xấu trên cơ sở Nghị định 53/2013/NĐ-CP ngày 18/05/2013 của Chính phủ, ngày 31/05/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 843/QĐ- TTg về việc phê duyệt: (i) Đề án “Xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng” và Đề án “Thành lập Công ty Quản lý tài sản của các 1
TCTD Việt Nam”; Ngày 27/6/2013, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Quyết định số 1459/QĐ-NHNN về việc thành lập Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam, đồng thời ban hành Thông tư số 19/2013/TT-NHNN ngày 6/9/2013 quy định về việc mua, bán và xử lý nợ xấu của công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam cùng với việc ban hành Thông tư 02/2013/TT-NHNN quy định về phân loại tài sản có và trích lập dự phòng rủi ro trong hoạt động của TCTD, CNNHNNg... Bên cạnh đó, ngày 21/06/2017, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong xử lý nợ xấu, và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1058/QĐ-TTg ngày 19/7/2017 phê duyệt Đề án “Tái cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020”. Các quy định pháp luật đã dần hoàn thiện giúp cả hệ thống TCTD xử lý nợ xấu đạt được kết quả khả quan. Ý thức được vấn đề này, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), cũng như các chi nhánh của Ngân hàng ở các địa phương đã xem quản lý nợ xấu là một trong những việc cần được giải quyết hàng đầu nhằm đưa ra những giải pháp quản lý nợ xấu, góp phần tăng cường một cách toàn diện hiệu quả của hoạt động tín dụng ngân hàng, giúp tạo ra điểm tựa vững chắc trong quá trình thực hiện đổi mới, hiện đại hóa toàn hệ thống ngân hàng Agribank trên cả nước, bao gồm chi nhánh tỉnh Đắk Lắk. Là một cán bộ công tác tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk, em xin chọn đề tài cho luận văn tốt nghiệp của mình là: “Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk”. 2
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Nghiên cứu về vấn đề nợ xấu và quản lý nợ xấu là một trong những đề tài rất được quan tâm trong lĩnh vực ngân hàng. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này ở các cấp độ khác nhau, từ luận văn, luận án, bài nghiên cứu, sách tham khảo, đề tài nghiên cứu khoa học…Theo khảo cứu của tác giả, một số luận văn thạc sỹ trong thời gian qua nghiên cứu về nợ xấu và quản lý nợ xấu trong các NHTM như: Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thị Thu Hiền (2012), Nguyễn Thị Lan Phương (2016) đã nghiên cứu giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Agribank Việt Nam, luận văn chỉ mới đưa ra phương pháp xử lý nợ xấu, chưa nói đến đo lường nợ xấu, phòng tránh nợ xấu. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thị Vân Huyền (2014), Cù Hoài Thanh (2015).. nghiên cứu về các giải pháp nhằm hạn chế và xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Quốc Việt (2017), Đặng Thị Ngọc Diễm (2018)… nghiên cứu xử lý nợ xấu tại Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam. Như vậy, vấn đề nợ xấu đã được quan tâm khá nhiều ở các luận văn thạc sỹ, phần lớn các nghiên cứu trên mới nghiên cứu sự phát sinh các khoản nợ xấu hoặc việc xử lý các khoản nợ xấu, chưa có sự kết hợp toàn diện giữa hai vấn đề này. Trong khi đó thực tiễn đòi hỏi phải quản lý nợ xấu đồng thời trên cả hai giác độ: hạn chế sự phát sinh nợ xấu và xử lý những khoản nợ xấu đã phát sinh như thế nào. Đối với luận án tiến sĩ trong nước, có một công trình được bảo vệ khá thành công với những đóng góp thực sự có giá trị cho hoạt động quản trị NHTM, đó là luận án tiến sĩ của tác giả Lê Thị Huyền Diệu (2012) với tên đề tài “Luận cứ khoa học về xác định mô hình quản lý rủi ro tín dụng tại hệ thống NHTM Việt Nam”. Đề tài của tác giả đã đúc kết lại lý thuyết cơ bản về các mô hình quản lý rủi ro tín dụng. Tác giả 3
Huyền Diệu đã luận giải một cách có hệ thống các vấn đề cơ bản về quản lý rủi ro tín dụng và xây dựng mô hình quản lý rủi ro tín dụng từ đó phân tích các điều kiện thực tiễn để áp dụng tại các NHTM Việt Nam. Gần đây nhất, có một công trình được bảo vệ thành công với những đóng góp thực sự có giá trị cho hoạt động quản lý nợ xấu NHTM Việt Nam, đó là luận án tiến sỹ của tác giả Nguyễn Thị Hoài Phương (2019) với tên đề tài “Quản lý nợ xấu tại các ngân hàng thương mại Việt Nam”. Đề tài của tác giả lựa chọn cách tiếp cận việc quản lý nợ xấu ngân hàng theo tiêu chuẩn quốc tế, Hiệp ước Basel II được sử dụng như một chuẩn mực trong việc quản lý nợ xấu. Luận án Tiến sĩ kinh tế của tác giả Nguyễn Thị Thu Cúc với đề tài “Quản lý nợ xấu tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam” (2015). Luận án sử dụng cách tiếp cận mới với nguồn số liệu cập nhật và chính xác cao, đầy đủ được thu thập từ nguồn đáng tin cậy, chất lượng. Nghiên cứu xác định vấn đề quản lý nợ xấu của NHNo&PTNT Việt Nam trên cơ sở các vấn đề lý luận như nợ xấu là gì, nguyên nhân của nợ xấu, tác động tiêu cực của nợ xấu, các chỉ tiêu đo lường nợ xấu. Từ đó đưa ra những vấn đề căn bản trong quản lý nợ xấu đối với NHNo&PTNT Việt Nam trong thời gian tới như: Quy trình xử lý nợ xấu như thế nào? Việc bán nợ và xử lý tài sản đảm bảo ra sao? Trích lập và quản lý quỹ dự phòng rủi ro tín dụng tại ngân hàng thế nào có hiệu quả? Khung pháp lý cho hoạt động phòng ngừa và xử lý nợ xấu? Trình độ công nghệ thông tin và trình độ cán bộ, đạo đức kinh doanh của cán bộ ngân hàng? Các cơ quan Nhà nước sẽ làm gì để tạo điều kiện cho doanh nghiệp giải phóng hàng tồn kho, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, hạn chế nợ xấu…. 4
Các vấn đề về nợ xấu cũng được đề cập tới ở một số tạp chí chuyên ngành. Bài viết của Huỳnh Thế Du (2014) trong chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, TP. Hồ Chí Minh đã đưa ra một số mô hình xử lý nợ xấu trên thế giới: Gồm mô hình xử lý nợ tập trung ở một số quốc gia như: Hoa Kỳ và các nước Đông Á như: Thái Lan, Indonesia, Hàn Quốc...và mô hình xử lý nợ phi tập trung ở các nước Hungary, Ba Lan… Tác giả phân tích rất kỹ về mặt ưu - nhược điểm của từng loại mô hình. Ngoài ra, tác giả còn có sự so sánh các điểm tương đồng về xuất phát điểm và quá trình phát triển của hệ thống NHTM Việt Nam và hệ thống NHTM Trung Quốc, đồng thời cũng nghiên cứu thực trạng về nguyên nhân, quá trình phát sinh và xử lý nợ xấu ở Việt Nam và Trung Quốc. Nghiên cứu của tác giả cũng đánh giá các biện pháp trong việc xử lý nợ của cả hai quốc gia này. Bài viết của Nguyễn Đào Tố (2018) trên tạp chí Ngân hàng, số 5 nhấn mạnh tới sự cần thiết phải ứng dụng những nguyên tắc Basel về quản lý nợ xấu, từ đó xây dựng mô hình quản trị rủi ro tín dụng đối với các NHTM Việt Nam. Bài nghiên cứu của Huỳnh Thị Phương Thảo (2016), trên tạp chí Tài chính - Bảo hiểm, đã đề cập tới việc Việt Nam không nằm trong danh sách các quốc gia thành viên của Uỷ Ban Basel, tức là không chịu áp lực phải vận dụng các quy định an toàn của hiệp ước này, song việc vận dụng các hiệp ước Basel trong hoạt động quản trị Ngân hàng nước ta hết sức ý nghĩa và cần thiết. Các nghiên cứu này có ưu điểm là đã tiếp cận cách quản lý nợ xấu hiện đại theo tiêu chuẩn quốc tế, cụ thể là ứng dụng các nguyên tắc của Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên đã có những đóng góp quan trọng trong việc hoàn thiện lý luận cơ bản về nợ xấu của NHTM, tập trung phân tích thực trạng quản lý nợ xấu trong phạm vi chi nhánh hoặc một ngân hàng trong một giai đoạn cụ thể. Trong phạm vi nghiên 5
cứu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk hiện chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý nợ xâu trong thời gian qua. Luận văn sẽ làm sáng tỏ vấn đề quản lý nợ xấu tại NHNO&PTNT Việt Nam- Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk qua các con số và phương án cụ thể. Từ đó, đánh giá đúng thực trạng quản lý nợ xấu đưa ra các giải pháp phù hợp để quản lý nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk trên cơ sở đánh giá thực trạng để tìm ra những bất cập còn tồn tại về công tác quản lý này tại chi nhánh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, luận văn cần thực hiện những nhiệm vụ sau: (i) Hệ thống hóa cơ sở lý luận về nợ xấu và quản lý nợ xấu tại các NHTM,bao gồm việc tìm hiểu các quan niệm khác nhau về nợ xấu, cách nhận biết, phân loại, đo lường, xử lý nợ xấu. Các vấn đề này được tiếp cận dựa trên các nguyên tắc của Hiệp ước Basel trong hoạt động quản lý rủi ro tín dụng ngân hàng. (ii) Nghiên cứu kinh nghiệm quản lý nợ xấu tại một số NHTM lớn ở Việt Nam cũng như ở các nước trên thế giới, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm có thể vận dụng cho Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk. (iii) Làm rõ thực trạng về tình hình nợ xấu và quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk thông qua việc phân tích 6
các số liệu thu thập. Qua đó, xác định những hạn chế trong hoạt động quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk hiện nay. (iv) Đề xuất các giải pháp cũng như kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý nợ xấu của Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: Luận văn nghiên cứu các các hoạt động quản lý nợ xấu. Nợ xấu được nghiên cứu trong phạm vi luận văn là những khoản nợ được phân loại vào nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn), nhóm 4 (Nợ nghi ngờ) và nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn) theo Quyết định 493/2005/QĐ-NHNN của Ngân hàng Nhà nước và nội dung quản lý nợ xấu tập trung vào 4 khía cạnh cơ bản gồm: nhận biết nợ xấu, đo lường nợ xấu, ngăn ngừa nợ xấu và xử lý nợ xấu. Phạm vi về thời gian: Thời gian thực hiện nghiên cứu là giai đoạn từ năm 2019 đến 2022. Phạm vi về không gian: Nghiên cứu quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk. 5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu Đề tài đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý nợ xấu của các NHTM đồng thời xác lập bốn nội dung quản lý nợ xấu tại NHTM trong đó các nội dung quản lý nợ xấu được luận giải gắn liền với đặc điểm hoạt động tín dụng và công tác quản trị của NHTM. Đề tài đã phân tích, đánh giá thực trang quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, từ đó chỉ ra những điểm thành công, 7
những điểm hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. Đây là cơ sở quan trọng để đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp. Ngoài ra, luận văn có thể xem là tài liệu hữu ích để các nhà khoa học, các học viên tại các cơ sở giáo dục tham khảo hoặc các cán bộ ngành ngân hàng quan tâm đến vấn đề này có thể nghiên cứu. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Phương pháp luận Phương pháp luận là hệ thống các nguyên lý, quan điểm, trước hết là những nguyên lý, quan điểm liên quan đến thế giới quan làm cơ sở, có tác dụng chỉ đạo, xây dựng các phương pháp, xác định phạm vi, khả năng áp dụng các phương pháp và định hướng cho việc nghiên cứu tìm tòi cũng như việc lựa chọn, vận dụng phương pháp. Đề tài vận dụng những nguyên lý cơ bản lý luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của Mác – Lênin cho hoạt động nghiên cứu. 6.2 Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện nghiên cứu vấn đề “Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk” với mục tiêu như trên, luận văn dự kiến sử dụng một số phương pháp nghiên cứu, phương pháp thu thập số liệu, xử lý số liệu và phân tích số liệu, tống kê, so sánh được thực hiện như: - Phương pháp hệ thống hoá trên cơ sở tổng hợp các số liệu báo cáo hoạt động tín dụng của Agribank chi nhánh Ea KNốp tỉnh Đắk Lắk, báo cáo tổng hợp tín dụng NHNN tỉnh Đắk Lắk của các NHTM trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, số liệu kiểm toán hoạt động tín dụng và nợ xấu trên địa bàn nghiên cứu… - Phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp: Các nguồn tài liệu thứ cấp bao gồm sách giáo khoa, bài báo, sách tham khảo, luận văn, luận án, 8
internet, tài liệu, báo cáo ngành, kiểm toán... Các tài liệu trên được thu thập trong quá trình công tác và học tập nên có nhiều thuận lợi cho việc thu thập thông tin của tác giả trong quá trình nghiên cứu. Những thông tin, số liệu được dẫn chứng từ báo cáo tín dụng thường niên của Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk, báo cáo tổng hợp của Ngân hàng nhà nước tỉnh Đắk Lắk, báo cáo kiểm toán của Kiểm toán nhà nước khi thực hiện kiểm toán tại các NHTM tỉnh Đắk Lắk… có độ tin cậy cao. - Phương pháp phân tích và so sánh để đưa ra nhận định về số liệu nợ xấu được công bố của Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk đã phản ảnh được đúng bản chất nợ xấu hay chưa. Trên cơ sở số liệu nợ xấu thu thập từ báo cáo thường niên của Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk theo Quyết định 493/2005/QĐ- NHNN và số liệu nợ xấu khai thác trên hệ thống IPCAS đánh giá nợ xấu theo Thông tư số 11/2021/TT-NHNN quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. 7. Kết cấu của đề tài Ngoài lời mở đầu, kết luận, mục lục, tài liệu tham khảo đề tài được chia thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nợ xấu trong hoạt động của ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng quản lý nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk. 9
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về nợ xấu trong ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái quát về ngân hàng thương mại và rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại 1.1.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại Như vậy, có thể nói Ngân hàng thương mại là một doanh nghiệp đặc biệt kinh doanh về tiền tệ với hoạt động thường xuyên là huy động vốn, cho vay, chiết khấu, bảo lãnh, cung cấp các dịch vụ tài chính và các hoạt động khác có liên quan, trong đó cho vay (hay cấp tín dụng) được xem là hoạt động sinh lợi chủ yếu của ngân hàng. 1.1.1.2 Tín dụng Ngân hàng thương mại Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng giữa hai bên, nhất thiết một bên là ngân hàng, một bên là cá nhân, doanh nghiệp hoặc các tổ chức khác. Đây thực chất là sự chuyển nhượng quyền sử dụng vốn giữa người cấp tín dụng ngân hàng và người nhận tín dụng trong một khoảng thời gian xác định. Hết hạn theo thỏa thuận, người nhận tín dụng phải hoàn trả người cấp tín dụng phần giá trị gốc ban đầu và phần giá trị tăng thêm. 1.1.1.3 Rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng là khả năng xảy ra tổn thất đối với nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng không có khả năng trả được một phần hoặc toàn bộ nợ của mình theo hợp đồng hoặc thỏa thuận với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (Điều 3, TT 11/2021/NHNN). 1.1.2. Các quan điểm về nợ xấu trong ngân hàng thương mại 10
Có rất nhiều quan điểm khác nhau về nợ xấu. Quan điểm nợ xấu khác nhau ở các tổ chức, các quốc gia và trong một nền kinh tế dưới góc nhìn của các chủ thể khác nhau thì quan điểm về nợ xấu cũng có sự khác biệt. a) Quan điểm về nợ xấu của Liên Hiệp quốc b) Quan điểm về nợ xấu của Quỹ tiền tệ quốc tế c) Quan điểm về nợ xấu của Viện Tài chính quốc tế d) Quan điểm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Theo khoản 8. Điều 3 Thông tư số 11/2021/TT-NHNN ngày 30/7/2021 thông tư về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thì nợ xấu (NPL) là nợ xấu nội bảng, gồm nợ thuộc các nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn), nhóm 4 (nợ nghi ngờ), nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) 1.1.3 Phân loại nợ xấu của ngân hàng thương mại 1.1.4 Nguyên nhân phát sinh nợ xấu 1.1.4.1 Nguyên nhân khách quan + Môi trường tự nhiên: + Môi trường kinh tế xã hội + Môi trường pháp lý + Về phía khách hàng 1.1.4.2 Nguyên nhân chủ quan + Sự quản lý yếu kém của ngân hàng + Quy trình nghiệp vụ + Trình độ và đạo đức của đội ngũ cán bộ Ngân hàng: 1.1.5 Các tác động của nợ xấu 1.1.5.1 Đối với ngân hàng thương mại 1.1.5.2 Đối với doanh nghiệp 1.1.5.3 Đối với nền kinh tế 11
1.2. Quản lý nợ xấu trong ngân hàng thương mại 1.2.1. Khái niệm quản lý nợ xấu Theo Ủy ban Basel: "Quản lý nợ xấu là quá trình xây dựng và thực thi các chiến lược, các chính sách quản lý và kinh doanh tín dụng của ngân hàng nhằm đạt được các mục tiêu an toàn, hiệu quả và phát triển bền vững, trong đó tăng cường các biện pháp nhằm phòng ngừa nợ xấu, đi kèm với các biện pháp xử lý nợ xấu đã phát sinh, từ đó nhằm tăng doanh thu, giảm chi phí và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động kinh doanh cả trong ngắn hạn và dài hạn của NHTM". Mục tiêu quản lý nợ xấu của ngân hàng thương mại - Kiểm soát nợ xấu: - Đảm bảo an toàn: - Đảm bảo khả năng sinh lời: 1.2.2 Nội dung quản lý nợ xấu Quản lý nợ xấu bao gồm 4 nội dung cơ bản: Đo lường Xử lý nợ đánh giá nợ xấu Nhận diện xấu Ngăn ngừa nợ xấu nợ xấu 1.2.2.1 Nhận diện nợ xấu Hiện nay, các NHTM nhận biết nợ xấu thông qua các tiêu chí định tính (dựa vào mức độ nghi ngờ về khả năng trả nợ), định lượng (chủ 12
yếu dựa vào thời gian quá hạn của khoản nợ) hoặc kết hợp định tính và định lượng. 1.2.2.2. Đo lường nợ xấu Trên cơ sở kết quả nhận diện, các NHTM sẽ tiến hành đo lường, đánh giá nợ xấu. Mục đích chính của đo lường nợ xấu là xác định mức độ rủi ro, khả năng không trả được nợ của khách hàng, đánh giá mức độ tác động của nợ xấu đến hoạt động, kết quả kinh doanh của ngân hàng 1.2.2.3. Ngăn ngừa nợ xấu - Xây dựng mô hình quản lý rủi ro tín dụng: - Xây dựng chiến lược quản lý rủi ro: - Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm đối với các khoản nợ xấu phát sinh: - Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng: - Trích lập dự phòng rủi ro: 1.2.2.4. Xử lý nợ xấu 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý nợ xấu 1.2.3.1. Nhân tố khách quan 1.2.3.2. Nhân tố chủ quan 1.3. Kinh nghiệm về quản lý nợ xấu tại một số ngân hàng thương mại và bài học cho Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk 1.3.1. Kinh nghiệm về quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam- chi nhánh Bắc Quảng Bình Thứ nhất, trong công tác phòng ngừa nợ xấu: Ngân hàng BIDV chi nhánh Bắc Quảng Bình đã thực hiện quy trình tín dụng theo tiêu chuẩn ISO 9001: 2000 Thứ hai, trong xử lý nợ xấu, chi nhánh đã sử dụng các biện pháp: Gia hạn điều chỉnh kỳ hạn trả nợ; Xử lý bằng quỹ dự phòng rủi ro,.. 13
1.3.2. Kinh nghiệm quản lý nợ xấu của TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) tại Hội sở chính Thứ nhất, về nhận diện nợ xấu: VietinBank đã thực hiện một loạt biện pháp để đảm bảo hiệu quả trong quá trình này. Cụ thể, ngân hàng đã tổ chức kiểm tra định kỳ và thường xuyên các hoạt động nghiệp vụ tại bộ phận kinh doanh, bằng cách tiến hành kiểm tra trực tiếp hoặc gián tiếp, nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu có thể dẫn đến tình trạng nợ xấu. Thứ hai, đo lường nợ xấu: Mô hình lượng hóa rủi ro tín dụng đã được chính thức áp dụng tại Vietinbank trụ sở chính từ năm 2022 Thứ ba, ngăn ngừa nợ xấu: Để phòng ngừa nợ xấu, VietinBank áp dụng hệ thống quản trị rủi ro bao gồm ba trụ cột: Rủi ro thị trường, rủi ro hoạt động/tác nghiệp và rủi ro tín dụng Thứ tư, xử lý nợ xấu: Trong số các biện pháp xử lý nợ xấu của Vietinbank, nổi bật nhất là 2 biện pháp: bán nợ cho VAMC và xử lý nợ xấu bằng dự phòng rủi ro tín dụng Ngoài ra, VietinBank - Hội sở chính đã tích cực và chủ động trong việc sử dụng nhiều biện pháp khác nhau để xử lý nợ xấu một cách hiệu quả. Các biện pháp này bao gồm việc xử lý tài sản đảm bảo, thực hiện cơ cấu lại nợ, và thuê dịch vụ thu hồi nợ từ bên ngoài. Áp dụng các chuẩn mực tiên tiến theo tiêu chuẩn Basel II, bao gồm việc sử dụng mô hình quản lý rủi ro tiên tiến. Áp dụng mô hình cảnh báo sớm về rủi ro tín dụng, giúp phát hiện sớm các tín hiệu đáng ngờ và rủi ro tiềm ẩn. Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ cho từng khách hàng, giúp xác định mức độ rủi ro cụ thể của từng khoản vay. Thực hiện đầy đủ việc trích lập dự phòng rủi ro để đảm bảo tính ổn định của tài chính ngân hàng. Bên cạnh những thành tựu cụ thể này, VietinBank cũng đã chú trọng vào việc xây dựng cơ sở lý luận cho công tác quản lý nguồn 14
vốn, điều này đã giúp họ đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong thời gian gần đây. Điều này đánh dấu sự cam kết của VietinBank trong việc đảm bảo tính bền vững và ổn định trong hoạt động ngân hàng. 1.3.3 Bài học tham khảo về quản lý nợ xấu cho Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk Một là, cần áp dụng những biện pháp tổng thể xử lý nợ xấu trong khuôn khổ chung về tái cấu trúc ngân hàng. Hai là, tuân thủ chặt chẽ việc phân loại tín dụng theo thông lệ quốc tế hướng tới lượng hoá RRTD Ba là, nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty quản lý tài sản để xử lý các khoản nợ và tài sản xấu. Bốn là, ngân hàng cần quyết liệt chấn chỉnh hệ thống kiểm tra, giám sát nhằm gia tăng khả năng phòng ngừa rủi ro. Năm là, xây dựng các quy chế quản lý và hoạt động phù hợp với chuẩn mực quốc tế Tiểu kết chương 1 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN – CHI NHÁNH EA KNỐP, TỈNH ĐẮK LẮK 2.1. Quá trình hình thành và hoạt động của Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk 2.1.1. Tổng quát về Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk 2.1.1.1 Giới thiệu tổng quan Tên điểm giao dịch: Agribank Chi nhánh Ea KNốp, Ea Kar, Đắk Lắk Địa chỉ: Khối 3, Thị Trấn Ea KNốp, Huyện Ea Kar, Tỉnh Đắk Lắk 15
2.1.1.3 Cơ cấu bộ máy tổ chức của NHNo&PTNT chi nhánh Ea KNốp 2.1.2. Tình hình kinh doanh tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk 2.1.2.1 Công tác huy động vốn 2.1.2.2 Công tác cho vay 2.2 Thực trạng nợ xấu của Agribank chi nhánh Ea KNốp 2.2.1 Quy mô nợ xấu 2.2.2 Cơ cấu nợ xấu 2.3. Thực trạng quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk 2.3.1 Nhận biết và phân loại nợ xấu * Nhận biết nợ xấu * Phân loại nợ xấu - Phân loại nợ dựa trên phương pháp định tính căn cứ vào kết quả xếp hạng tín dụng nội bộ tại Agribank chi nhánh Ea KNốp theo bảng dưới đây: Bảng 2.5: Phân loại nợ theo phương pháp định tính Xếp hạng khách Phân loại nhóm Nhóm nợ hàng theo HTXH nợ AAA Nợ đủ tiêu chuẩn Nhóm 1 AA A BBB Nợ cần chú ý Nhóm 2 BB B Nợ dưới tiêu Nhóm 3 CCC chuẩn CC C Nợ nghi ngờ Nhóm D Nợ có khả năng Nhóm 5 16
mất vốn (Nguồn: Quyết định 450/QĐ-HĐTV-XLRR ngày 30/05/2014 của Hội đồng thành viên Agribank) Phân loại nợ dựa trên phương pháp định lượng căn cứ vào kết quả theo bảng dưới đây: Bảng 2.6: Phân loại nợ theo phương pháp định lượng Phân loại theo yếu tố tình trạng khoản nợ Nhóm nợ - Các khoản nợ trong hạn hoặc quá hạn dưới 10 ngày Nhóm 1 - Quá hạn từ 10 ngày đến 90 ngày Nhóm 2 - Các khoản nợ điều chỉnh kỳ hạn lần đầu - Các khoản nợ quá hạn từ 91 ngày đến 180 ngày Nhóm 3 - Các khoản nợ gia hạn nợ lần đầu - Các khoản nợ được miễn, giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi. - Các khoản nợ quá hạn từ ngày 181 đến 360 ngày Nhóm 4 - Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn lần đầu, quá hạn dưới từ 90 ngày - Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai. - Các khoản nợ quá hạn trên ngày 360 ngày Nhóm 5 - Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn lần đầu, quá hạn từ 90 ngày trở lên. - Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai, quá hạn trả nợ. - Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba - Các khoản nợ phải thu hồi theo kết luận của thanh tra, quá thời hạn thu hồi trên 60 ngày. (Nguồn: Quyết định 450/QĐ-HĐTV-XLRR ngày 30/05/2014 của Hội đồng thành viên Agribank) 17
2.3.2 Đo lường nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk 2.3.3 Ngăn ngừa nợ xấu Một số biện pháp Agribank chi nhánh Ea KNốp đã sử dụng để ngăn ngừa hạn chế nợ xấu phát sinh tại Chi nhánh: - Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng: - Trích lập dự phòng rủi ro - Thực hiện hoạt động kiểm tra, kiểm soát: 2.3.4. Xử lý nợ xấu - Đôn đốc thu hồi nợ: - Xử lý bằng quỹ dự phòng rủi ro và bán nợ: Trong thời gian qua, Agribank chi nhánh Ea KNốp đã sử dụng triệt để tất cả các biện pháp nhằm mục tiêu thu hồi các khoản nợ xấu với hiệu quả cao nhất, hạn chế tối đa tổn thất về tài sản cho ngân hàng. Bảng sau thể hiện một cách sơ bộ về tỷ trọng của từng biện pháp xử lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp: 2.4 Đánh giá thực trạng quản lý nợ xấu tại Agribank chi nhánh Ea KNốp, tỉnh Đắk Lắk 2.4.1. Kết quả đạt được * Về công tác quản lý nợ xấu Thứ nhất, công tác nhận diện, phân loại nợ xấu được thực hiện nghiêm túc và thống nhất Thứ hai, công tác ngăn ngừa nợ xấu được chú trọng Thứ ba, đa dạng hóa các biện pháp xử lý nợ xấu và bắt đầu phát huy hiệu quả trong thời gian qua 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế 2.4.2.1 Hạn chế Tuy đã đạt được nhiều thành tựu, Chi nhánh không tránh khỏi còn nhiều hạn chế trong phòng ngừa, xử lý nợ xấu, cụ thể: 18