Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Sư phạm: Xây dựng và sử dụng một số chủ đề dạy học tích hợp phần Ancol etylic – polime Hóa học hữu cơ 9

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC<br /> <br /> NGUYỄN THỊ THẢO<br /> <br /> XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG MỘT SỐ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP<br /> PHẦN ANCOL ETYLIC - POLIME HÓA HỌC HỮU CƠ 9<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM HÓA HỌC<br /> CHUYÊN NGÀNH: LÍ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC BỘ MÔN HÓA<br /> HỌC<br /> <br /> Mã số: 60.14.01.11<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. ĐÀO THỊ VIỆT ANH<br /> <br /> HÀ NỘI – 2016<br /> <br /> i<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CẢM ƠN ................................................. Error! Bookmark not defined.<br /> DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮTError! Bookmark not defined.<br /> DANH MỤC CÁC BẢNG.............................. Error! Bookmark not defined.<br /> DANH MỤC CÁC HÌNH ............................... Error! Bookmark not defined.<br /> MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 5<br /> 1. Lý do chọn đề tài 5<br /> 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu<br /> 6<br /> 3. Mục đích nghiên cứu<br /> 7<br /> 4. Câu hỏi nghiên cứu<br /> 7<br /> 5. Giả thuyết khoa học<br /> 7<br /> 6. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> 7<br /> 7. Đối tƣợng, khách thể nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 8<br /> 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8<br /> 9. Đóng góp mới của luận văn<br /> 9<br /> 10. Cấu trúc của luận văn<br /> 9<br /> CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP NHẰM PHÁT<br /> TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH .......................................................... 10<br /> 1.1. Những vấn đề chung về dạy học tích hợp<br /> 10<br /> 1.1.1. Khái niệm tích hợp và DHTH 10<br /> 1.1.2. Lý do và tình hình vận dụng DHTH 10<br /> 1.1.3. Mục tiêu của DHTH<br /> 12<br /> 1.1.4. Các mức độ trong dạy học tích hợp 12<br /> 1.2. Dạy học theo chủ đề tích hợp 14<br /> 1.2.1. Khái niệm dạy học theo chủ đề tích hợp<br /> 14<br /> 1.2.2. Ƣu điểm của dạy học chủ đề so với dạy học theo cách tiếp cận<br /> truyền thống hiện nay<br /> 15<br /> 1.2.3. Những nguyên tắc lựa chọn chủ đề tích hợp ở trƣờng phổ thông.<br /> 15<br /> 1.2.4. Đề xuất quy trình tổ chức dạy học theo chủ đề tích hợp 16<br /> 1.3. Vận dụng một số PPDH tích cực trong DHTH<br /> 17<br /> 1.3.1. Dạy học theo dự án<br /> 18<br /> 1.3.2. Dạy học giải quyết vấn đề<br /> 20<br /> 1.4. Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh cấp Trung học cơ<br /> sở 22<br /> 1.4.1. Khái niệm năng lực<br /> 22<br /> 1.4.2. Năng lực giải quyế t vấ n đề và sáng ta ̣o<br /> 23<br /> 1.4.3. Các phƣơng pháp đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng<br /> tạo<br /> 25<br /> 1.5. Thực trạng DHTH ở một số trƣờng Trung học cơ sở của Bắc Ninh<br /> 26<br /> 1.5.1. Mục đích điều tra 26<br /> <br /> ii<br /> <br /> 1.5.2. Nhiê ̣m vu ̣ điề u tra 27<br /> 1.5.3. Đối tƣợng điều tra 27<br /> 1.5.4. Kế hoạch điều tra 27<br /> 1.5.5. Phân tich kế t quả 27<br /> ́<br /> CHƢƠNG 2: XÂY DỰNG MỘT SỐ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP<br /> PHẦN HÓA HỌC HỮU CƠ LỚP 9 ............... Error! Bookmark not defined.<br /> 2.1. Phân tích chƣơng trình hóa học cấp THCS để xây dựng một số chủ đề<br /> dạy học tích hợp Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2. Xây dựng chủ đề dạy học tích hợp: Ancol etylic với vấn đề sức khỏe<br /> con ngƣời<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2.1. Cơ sở tích hợp<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2.2. Nội dung chủ đề Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2.3. Tổ chức dạy học chủ đề Error! Bookmark not defined.<br /> 2.3. Xây dựng chủ đề dạy học tích hợp: Polime – Tầm quan trọng và vấn đề<br /> môi trƣờng<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 2.3.1. Cơ sở tích hợp<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 2.3.2. Nội dung chủ đề Error! Bookmark not defined.<br /> 2.3.3. Tổ chức dạy học chủ đề Error! Bookmark not defined.<br /> 2.4. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua dạy học theo<br /> chủ đề tích hợp Error! Bookmark not defined.<br /> 2.4.1. Cấ u trúc của năng lƣ̣c giải quyế t vấ n đề và sáng ta ̣o của học sinh<br /> THCS Error! Bookmark not defined.<br /> 2.4.2. Thiết kế bộ công cụ đánh giá năng lực giải quyế t vấ n đề và sáng<br /> tạo<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> CHƢƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM .. Error! Bookmark not defined.<br /> 3.1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm Error! Bookmark not defined.<br /> 3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sƣ phạm<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 3.3. Địa bàn và đối tƣợng thực nghiệm sƣ phạm Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> 3.4. Tiến trình thực nghiệm sƣ phạm<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 3.4.1. Đánh giá kiến thức liên môn có liên quan đến thực tiễn mà học<br /> sinh lĩnh hội đƣợc<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> 3.4.2. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh<br /> Error! Bookmark not defined.<br /> KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................. Error! Bookmark not defined.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 27<br /> PHỤ LỤC ........................................................ Error! Bookmark not defined.<br /> PHỤ LỤC 1. CÁC PHIẾU HỎI GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH<br /> Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> PHỤ LỤC 2. ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM ĐỀ KIỂM TRA CỦA HAI<br /> CHỦ ĐỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP Error! Bookmark not defined.<br /> ̉<br /> ́<br /> PHỤ LỤC 3. SÔ THEO DÕ I DƢ̣ AN 1 – LỚP 9A Trƣờng THCS Nguyễn<br /> Gia Thiều – Bắc Ninh Error! Bookmark not defined.<br /> <br /> iii<br /> <br /> PHỤ LỤC 4. MỘT SỐ HÌNH ẢNH CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH<br /> THAM GIA CHỦ ĐỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> <br /> iv<br /> <br /> 5<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Để thực hiện công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước và tiếp cận nhanh chóng với nền công nghệ<br /> cao, trong những năm gần đây đổi mới giáo dục được đặt lên như một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu ở<br /> nước ta, trong đó đòi hỏi sự đổi mới đồng bộ cả mục đích, nội dung, phương pháp và phương tiện dạy<br /> học. Luật giáo dục năm 2005 điều 28.2 có ghi: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích<br /> cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng<br /> phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác<br /> động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS".<br /> <br /> Nhằm đƣa giáo dục Việt Nam tiếp cận với sự phát triển của giáo dục các<br /> nƣớc trong khu vực, gần với sự phát triển giáo dục của các nƣớc tiên tiến trên thế<br /> giới, Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa XI đã nhất trí thông<br /> qua nghị quyết số 29 NQ/TWvới nội dung: “Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT,<br /> đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa – hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường<br /> định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Phát triển phẩm chất, năng lực<br /> người học, đảm bảo hài hòa giữa “dạy chữ”, “dạy người” và định hướng nghề<br /> nghiệp. Đổi mới giáo dục từ tiếp cập nội dung sang tiếp cận năng lực”[16]. Trong<br /> định hƣớng giáo dục sau năm 2015, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục<br /> khuyến khích GV dạy học theo hƣớng “tích hợp, liên môn”. Đối với HS, học các<br /> chủ đề DHTH giúp HS tăng cƣờng vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các<br /> tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc, có ƣu thế trong<br /> việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho HS. Đối với GV, dạy học theo các chủ đề<br /> tích hợp có tác dụng bồi dƣỡng, nâng cao kiến thức và kĩ năng sƣ phạm cho GV,<br /> góp phần phát triển đội ngũ GV bộ môn hiện nay thành đội ngũ GV có đủ năng lực<br /> dạy học kiến thức liên môn, trở thành ngƣời GV của tƣơng lai.<br /> Ngày nay các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống đặt ra nhiều khi không chỉ<br /> giải quyết bằng kiến thức của một môn học, mà cần cung cấp cho HS những kiến<br /> thức hệ thống, toàn vẹn, tổng thể.Quá trình dạy học phải làm sao liên kết, tổng hợp<br /> hóa các tri thức đồng thời thay thế “tư duy cơ giới cổ điển” bằng “tư duy hệ thống”.<br /> Nhƣ Xavier Rogiers đã nói: “Nếu nhà trường chỉ quan tâm dạy cho HS các khái<br /> niệm một cách rời rạc thì nguy cơ sẽ hình thành ở HS các suy luận khép kín, sẽ<br /> hình thành những con người “mù chức năng”, nghĩa là những người đã lĩnh hội<br /> kiến thức nhưng không có khả năng sử dụng các kiến thức đó hàng ngày”.<br /> Qua dạy môn Hóa học ở trƣờng phổ thông tôi nhận thấy có thể kết hợp kiến<br /> thức của một số môn khoa học tự nhiên nhƣ Vật lí, Hóa học, Sinh học, Công nghệ,<br /> Địa lí… vào xây dựng một số chủ đề DHTH phần hóa học hữu cơ 9 nhƣ một số<br /> chủ đề sau: “Metan – Bioga – Nhiên liệu xanh”, “Ancol etylic với vấn đề sức khỏe<br /> con ngƣời”, “Polime – Tầm quan trọng và vấn đề môi trƣờng”…Những chủ đề trên<br /> <br /> 5<br /> <br />