Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y học: Ứng dụng tế bào gốc tự thân từ tủy xương trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ Y TẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI

======

VŨ THỊ THU TRANG

ỨNG DỤNG TẾ BÀO GỐC TỰ THÂN TỪ TỦY XƯƠNG TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH

Chuyên ngành: Nội hô hấp

Mã số: 9720107

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC

HÀ NỘI - 2023

Công trình được hoàn thành tại

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Phan Thu Phương

Phản biện 1: PGS. TS. Nguyễn Huy Lực

Phản biện 2: PGS. TS. Bạch Khánh Hòa

Phản biện 3: PGS. TS. Nguyễn Viết Nhung

Luận án được bảo vệ trước hội đồng đánh giá luận án cấp

trường vào ….. ngày …. 2023.

Luận án này được lưu trữ tại:

Thư viện Quốc gia

Thư viện Thông tin Y học Trung ương

Thư viện Trường Đại học Y Hà Nội

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ

LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1. Ngô Quý Châu, Phan Thu Phương, Nguyễn Tuấn Tùng, Vũ Văn Trường, Vũ

Thị Thu Trang*, Nguyễn Thanh Thủy, Đào Ngọc Phú, Đặng Thành Đô, Nguyễn

Đức Nghĩa (2019). “Kết quả bước đầu ghép tế bào gốc tự thân từ tuỷ xương

điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch

Mai”. Tạp chí Y học Việt Nam, tập 477 số đặc biệt tháng 4 năm 2019, tr30-38.

* Tác giả chịu trách nhiệm chính

2. Vu Thi Thu Trang, Phan Thu Phuong, Nguyen Tuan Tung, Vu Van Truong,

Nguyen Huy Binh, Pham Cam Phuong, Nguyen Thanh Thuy, Dao Ngoc Phu,

Dang Thanh Do, Nguyen Duc Nghia, Vu Van Giap, Ngo Quy Chau (2020).

“Clinical effects of autologous bone marrow derived stem cell therapy for

patients with chronic obstructive pulmonary disease at Bach Mai hospital”.

Journal Of Medical Research 136 (12) – 2020: p99-109.

3. P. Thu Phan, T.T. Thu Vu*, G. Van Vu, T. Tuan Nguyen, T. Van Vu, P. Cam

Pham, T. Thanh Nguyen, B. Huy Nguyen, K. Ba Nguyen, Q. Ngoc Tran, T.

Huyen Tran, H. Quoc Phan, P. Ngoc Dao, N. Duc Nguyen, D. Thanh Dang, H.

Thi Chu, K. Trong Mai, C. Quy Ngo (2021).“Quality and safety of autologous

bone marrow derived stem cell separation procedure in chronic obstructive

pulmonary disease patients”. Journal of

functional ventilation and

pulmonology, Issue 36 Volume 12, 4/2021, p1-6.

* Correspondent author

1

T V

M c dù b nh ti n tri n t t , tính ch t m n tính và không

gây t vong n s l y do b i b

và xã h i r t n ng n . n b nh ti n tri i b nh tr nên tàn ph , suy

gi m n ng v s c kh e và ch ng cu c s ng, ngay c u tr . Ngày nay,

h ng tôi ti n h

Tính c p thi t c a lu n án:

T n su t m c BPTNMT trung bình và n ng Vi ng cao nh t trong

khu v m 6,7% dân s n, gánh

n ng BPTNMT v c ti p t m v i các y u t

ng già hóa.

.

2

Tuy

nhiên, s ng các nghiên c u và th i gian nghiên c u li u ph p TBG trong lâm

s ng v n c n h n ch , còn nhi u câu h i v t nh an to ho ng c a c c

t b o ngo o ph i t n t nh, c

. u h a qu tr nh ho t h a c a c c t b o ti

Nh i c a lu n án:

Là công trình nghiên c u tiên ng d ng li u pháp TBG t thân t t

u tr BPTNMT c ti n hành t i Vi t Nam. K t qu nghiên c u cung c p

các ch s v m c a d ch t n t

d ch t i b m kh i t bào g c t y

thân c i b nh BPTNTM.

Công trình nghiên c u ch c tính an toàn c a li u pháp TBG t thân

ng k t qu u c a li u pháp khi t t u tr

tài cung c p d li u khoa h cho u tr i b

các nghiên c u ti p theo.

B c c c a lu n án:

Lu n án có 119 trang, bao g m các ph t v (2 trang), t ng quan (39

u (21 trang), k t qu (27 trang), bàn lu n

(28 trang), k t lu n (2 trang). Lu n án có 48 b ng, 7 . 154 tài li u tham

. T NG QUAN TÀI LI U

kh o (ti ng Anh và ti ng Vi t).

1.1. BPTNMT

Khái ni m BPTNMT

a t ch c Sáng ki n toàn c u v BPTNMT (GOLD),

BPTNMT là m t b nh ph bi n có th phòng ng u tr i s

t c ngh n lu ng kh th m n t ng ti n tri n d n k ng viêm mãn

tính qu m c ng hô h p và nhu mô ph i v i các ph n t ho c ch c h i.

3

b nh sinh BPTNMT

trò trung tâm.

rúc bình

M t cân b ng Proteinase - kháng Proteinase

T

Kích h

-

-8, TNF-

Ch

Khai thác k ti n s ti p xúc v i các y u t

tìm các d u hi ng ch n s ti p xúc v i y u t nguy

c, khói b i), ti n s ho, kh m m n tính hay khó th dai d

ng s c. d

i là tiêu chu ch nh và

t c ngh ng th c a b nh nhân BPTNMT.

Ch nh khi r i lo n thông khí t c ngh n không h i ph c hoàn toàn sau

test h i ph c ph qu n: ch s FEV1/FVC < 70% sau test HPPQ.

1.2. T bào g c và các ngu n t bào g c

Khái ni m

4

.

TBG t t

- HSC),

-

-

MSC t t

Khái ni m v MSC

t ng ch mô liên k n c a phôi, ch

y u b t ngu n t trung bì và t o ra ph n l n các t bào c a mô liên k t ng

thành. Các TBG trung mô (Mesenchymal Stem Cell MSC) là các t

ti h bi t hóa thành nhi u lo i t bào khác nhau c a mô liên k t bao g m

n, t bào m

Tiêu chu nh MSC

:

+ Th hi m k u ki n nuôi c ng và có hình

thái nguyên bào s i (t bào dài và m ng, thuôn nh u, có m t nhân tròn l n

ch a m t h

+ Có th bi t hóa thành các lo i t bào mô liên k t (m

+ Bi u hi n m t s lo i kháng nguyên b m

bi u hi n m t s

ngu n phân l p), không bi u hi n các kháng nguyên CD11b, CD14, CD19, CD34,

CD45, CD79a, HLA-DR.

m MSC t t

MSC c c phân l p t l p t a t

Bên c nh ti c ch ng minh có kh u

5

hòa mi n d ch. Kh ng viêm c a MSC c th do l m gi

lympho, TB di t t nhiên v TB dendritic, c c ch t trung gian h a h c liên quan:

TGF- , PGE2, HGF, IDO, B7H1, IL-10 v NO.

MSC

h

.

Quy trình t o kh i t bào g c t t

Thu th p t bào g c t

Tách chi t t bào g c t : th công ho c b ng máy t ng.

B o qu n t bào g c

Kh i t bào g

Kh i t bào g c sau thu nh c b o b o qu n 40C t n

cho b nh nhân. ng áp d ng cho nh

u ki có th d tr t bào g c lâu dài 15.

Kh i t bào g nh (Cryopreserved stem cell grafts):

c thu nh n n u th c làm l nh

vào b o qu n nhi -80oC ho c th c b o qu n dài ngày

nhi âm sâu (-196o ng.

n t bào g c cho b nh nhân

ánh giá và ki m tra ch ng kh i t bào g c

X

1.3. ng d ng TBG t t u tr BPTNMT

1.3.1. Các nghiên c u ti ng v t thí nghi m

Nói chung, các nghiên c u cho th y hi u qu u tr COPD ng v t thí

nghi m có vai trò chính c a các ch t trung gian hóa h c mà MSC ti t ra. Nh ng ch t

6

này làm gi m ph n ng mi n d ch, c i thi n tính th m c a t

bào bi u mô và n y s a ch a t t

vài ph bào c tái t góp ph n c i thi n b nh. Các nghiên c u ti n

lâm sàng này cho th y ti u tr c a MSC v i.

1.3.2. Các nghiên c u li u pháp TBG t t u tr BPTNMT

B ng 1.1. Các nghiên c u u tr b ng MSC t TX cho BN BPTNMT

Lo i TBG S BN K t qu Th nghi m Phase Weiss và cs 2 ng

l n

62 BN BPTNMT m trung bình và n ng MSC t loài vs placebo 1x108TB/1 truy n Truy n 1 tháng 1 l n x 4 tháng

1 TX t Ribeiro-Paes và cs TB/kg, 4 BN BPTNMT n ng MSC t thân 1x108 truy n 1 l n

Stolk và cs 1 c tính ho c bi n c nghiêm tr ng ho c t vong. Không có s khác bi t v ch i hay ch ng cu c s ng so v i nhóm ch ng Gi m CRP 1 tháng sau truy n. Không có tác d ng ph C i thi n ít v ch c p, c i thi n ít v tình tr ng s c kh e và ch ng cu c s ng Không có tác d ng ph u hi n TB CD31 BN 7 BPTNMT n ng và r t n ng MSC t TX t thân. 1-2x106TB/kg Truy n 2 l n cách nhau 1 tu n

1.3.3. Các nghiên c u ng d ng t bào g u tr b nh ph i t c ngh n

m n tính t i Vi t Nam

n hành m t nghiên c m,

i ch ng t i B nh vi n V n H nh (Thành ph H Chí Minh), b nh

vi n Quân Y 103, b nh vi n Ph a TBG

trung mô t dây r n d u tr BPTNMT trên 20 b nh nhân. T bào g c

trung mô có ngu n g c t dây r n (UC-MSCs - umbilical cord-derived mesenchymal

c thu th p t m u dây r n c a nh i hi n t ng khi sinh. Các

UC-MSC tinh khi c qua nhi u ki c truy

m ch 1 l n cho các b nh nhân nghiên c u. K t qu nghiên c u cho th y không có

7

n tiêm truy n, t vong, ho c các tác d ng ph nghiêm tr ng x y

n vi c s d ng UC-MSC. Các b c truy n UC-

MSC cho th m s mMRC, CAT và s t c p gi . Giá tr mMRC

gi m m nh t u tr xu u tr ,

t u tr xu ng 6,5 u

tr , 4,0 u tr và 2,0 u tr t c p

BPTNMT gi t 2 l u tr xu ng 0 u tr .

Tuy nhiên, ch s sau khi

u tr (1, 3 và 6 tháng) so v u tr . M t s y t c

u ti u tr b ng TBG cho m t s b ó BPTNMT. Tuy nhiên

nào khác công b k t qu nghiên c u v li u

tr BPTNMT.

NG V P NGHIÊN C U

2.1. ng nghiên c u

G m 60 b c ch n trung bình và n ng

t i trung tâm Hô h p, b nh vi n B ch Mai.

2.1.1. Tiêu chu n l a ch n b nh nhân

BN ph t t c các tiêu chu n sau:

- BN nam và n tu i t n 80.

- 6 c ch

- i. c ch

- d a BN).

- Có ít nh t c p ho t c p ph i nh p vi

- u tr b p nh n các tai

bi n có th x c khi làm b t c can thi u tr .

2.1.2. Tiêu chu n lo i tr

BN có b t k tiêu chu c tham gia nghiên c u:

- Có các b nh ph i khác kèm theo (hen, lao ti n tri n, b nh ph i h n ch i

i, b nh b i ph

- Cân n ng < 40kg.

- nh lý nhi m trùng do vi khu n ho c vi rút.

8

- t c p BPTNMT c n ph i nh p vi n trong vòng 4 tu c.

- c ho c m i b hút thu c trong 6 tháng.

- nh có thai.

+ Suy tim có phân su t t ng máu th t trái < 40%.

+ Nh

- B nh tim m ch không nh ho a t vong:

+ B nh van tim, b

c không nh trong 6 tháng qua.

+ R i lo n nh p tim nghiêm tr ng.

nh tim b m sinh.

- B nh gan không i ch ng não gan, r i lo m

albumin máu, viêm gan B, C ti n tri n...

- Suy th n (creatinin > 2 mg/dl (176,8 µmol/l)).

- ng không ki ng máu.

- Nh ng b nh lý/ b ng khác không m t lâm sàng. Có ý

t k b nh lý nào, theo ý ki n c a các nghiên c u viên,

s t an toàn khi tham gia nghiên c u, ho c làm

n phân tích hi u qu và an toàn n u b m tr ng thêm trong

quá trình nghiên c u.

- Có ti n s ho c ch

- S d ng thu c c ch c.

- S d ng thu c c ch mi n d

nh t 8 tu c.

- D ng v i thu c gây tê, gây mê không dung n c khi test kích thích.

- BN có b t k b h i gian s i 6 tháng.

- B nh nhân không có kh c hi n các nghi n thi t

trong quá trình tham gia nghiên c u.

- B u khác.

2.2. u

2.2.1. Thi t k nghiên c u

- Thi t k nghiên c u: can thi p, th nghi i ch ng.

- Th i gian nghiên c u: 54 tháng (11/2016 5/2021)

9

- m nghiên c u:

+ Trung tâm Hô h p b nh vi n B ch Mai

+ Trung tâm Y h c h u b nh vi n B ch Mai

+ Trung tâm Huy t h c và truy n máu b nh vi n B ch Mai

+ Khoa Gây mê h i s c b nh vi n B ch Mai

- ph i h p:

-

2.2.2. Cách ch n m u

- Ch n m u có ch

+

- C m u:

+ Nhóm 2

TX.

-

2.2.3. p thu th p s li u

T t c s li u thu th p theo m t m u b nh n nghiên c u th ng nh t.

10

c ti n h nh 2.2.4. C

B c 1:

:

BN

: B u tr và nhóm ch ng. Duy c phân ng

u tr n ng d n c a GOLD.

- TX TX gai ch u sau trên hai bên i gây T

- B sát toàn tr ng, v trí hút d ch TX nh m phát hi n và x trí các bi n ch ng có th x y máu, t máu t i v trí hút d ch t

nhi m trùng t i v trí hút d ch t - TBG

-

nh s ng t bào b m t ng

nh t l t bào s ng b ng Trypan Blue

nh t l t bào CD34 + và panel marker b m t c a MSC (CD90+,

CD105+, CD73+) k thu m t bào dòng ch y

+ Nuôi c y vi khu n, vi n i v i m i kh i t bào g c

+

6

+

11

+

+

-

nhân.

3 4

không có

-

Theo

theo -

ái tháo

.

2.2.5. Các bi n s chính c a nghiên c u

- m d ch t tích, TBCN, t

+ T l t bào s ng trong kh i t bào g

- c tính kh i t bào g c t

+ S

c ghép.

+ S

ng t i t bào g c

+ Nuôi c y kh i TBG tìm vi khu n, vi n

ng và t l các t bào có

c và sau b o qu n

- T l tác d ng không mong mu n, bi n ch n th thu t.

- T l t c p BPTNMT, t l t vong sau theo dõi 12 tháng.

- m lâm sàng: mMRC, SGRQ, CAT, 6MWD

- Các k t qu c n lâm sàng:

12

+ Ch

+ Ch p CLVT 64 dãy l ng ng

i

+ CRP, IL-6, IL-8, IL

c và sau can thi ng

+

10, IL - , TNF-

ng m ch

2.2.6. ng kê

- Các d li u thu th c x lý b ng ph n m m SPSS 20.0.

Nghiên c u là m t nhánh c tài nghiên c u c c H i

c b nh vi n B c nghiên c u y sinh h c B y t

. K T QU NGHIÊN C U

thông qua.

3.1. m lâm sàng chung c a nhóm nghiên c c can thi p

B ng 3.1. m chung các nhóm nghiên c u

m p

Tu i, (SD) Nhóm can thi p (n=30) 64,30 (7,87) Nhóm ch ng (n=30) 64,33 (5,93) 0,985

Gi i, nam, n (%) 30 (100%) 30 (100%)

S bao - (SD) 26,58 (12,14) 26,03 (13,02) 0,866

6MWD (mét), (SD) 362,27 (89,31) 371,64 (67,46) 0,635

FVC (Lít), (SD) 1,98 (0,42) 2,01 (0,52) 0,801

FVC%, (SD) 60,10 (11,42) 60,87 (14,95) 0,824

FEV1 (Lít), (SD) 0,89 (0,28) 0,92 (0,31) 0,681

FEV1%, (SD) 35,93 (9,35) 37,77 (12,42) 0,585

25 (83,3) 29 (96,7) 0,195

0,380 CAT, (SD) 23,67 (5,33) 22,33 (6,30)

0,183 SGRQ, (SD) 54,66 (13,21) 60,24 (18,46)

3.2. m kh i t bào g c t thân t t b nh nhân BPTNMT

3.2.1. Thu gom d ch t

B ng 3.2. M t s ch s c a d ch t u tiên (n=30)

13

Ch s Median Min Max

S ng TBCN (G/L) Trung bình (SD) 63,15 (43,69) 59,52 7,68 237,50

S ng b ch c u (G/L) 50,52 (34,95) 47,62 6,14 190,00

T l s ng TB 1 nhân (%) 20,62 (7,72) 18,00 11,00 45,00

SL t bào 1 nhân (G/L) 12,00 (7,69) 10,32 3,36 38,00

B ng 3.3. m túi d ch t t (n=30)

Ch s Trung bình (SD) Min Max

Th tích (ml) 340,43 (43,43) 270 409

S ng TBCN (G/L) 21,47 (6,34) 12,08 33,35

T l TB1N (%) 26,28 (7,86) 11,00 43,10

SLTB1N G/l 5,68 (2,07) 2,53 10,68

H ng c u (T/l) 3,78 (0,41) 3,20 5,06

Hb (g/l) 109,8 (8,69) 94 128

3.2.2. K t qu tách chi t t bào g c t t

B ng 3.4. m kh i TBG sau tách chi t t túi d ch t y (n=30)

Ch s Trung bình (SD) Min Max

Th tích (ml) 82

S ng TBCN (G/L) 59,75 (23,31) 26,60 98,99

T ng TB có nhân (106) 4931,73 (1883,40) 2181,2 8117,18

T l TB 1 nhân % 26,57 (7,29) 15,00 42,00

T ng TB 1 nhân (106) 1255,10 (521,68) 552,69 2700,85

T l TB s ng/ TB có nhân (%) 97,43 (2,50) 90 99

T ng CD34 (x 106) 31,64 (27,50) 3,59 139,51

N TB CD34 (t bào/µl) 383,67 (336,43) 43,78 1701,32

T l CD34/CD45 (%) 0,97 (0,58) 0,25 3,30

CD 34/kg (103 t bào/kg) 593,17 (505,77) 78,04 2632,23

T l CD 34 s ng (%) 78,52 (18,33) 32,95 98,06

T ng MSC (x 106 t bào) 1,005 (0,792) 0,156 0,325

N TB MSC (t bào/µl) 12,22 (9,70) 1,91 39,70

14

T l MSC/TBCN (%) 0,040 (0,084) 0,0027 0,3980

MSC/kg (103 t bào/kg) 18,84 (15,52) 3,72 58,13

T l MSC s ng (%) 86,56 (13,31) 53,70 100,00

B ng 3.5. m kh i TBG truy n l n 1 và l n 2

Ch s Kh i TBG truy n l n 1 (n=30) ± SD (Min; Max) Kh i TBG truy n l n 2 (n=30) ± SD (Min; Max)

Th tích (ml) 39 47,5

T l TBCN s ng 97,43±2,50 81,90±5,99

(%) (90,00; 99,00) (75,00; 95,00)

ng TBCN 59,75±23,31 S 37,13±13,04

(G/l) (26,60; 98,99) (17,10; 59,25)

15,01±13,06 10,89±6,98 T ng CD34 (106) (1,71; 66,35) (2,28; 28,79)

N TB CD34 383,67±336,43 228,07±146,97

(t bào/µl) (43,78; 1701,32) (48,00; 606,00)

0,97±0,58 0,75±0,37 T l % CD34/CD45 (0,25; 3,30) (0,33; 2,03)

78,52±18,33 83,41±8,47 CD 34 s ng (%) (32,95; 98,06) (57,29; 95,37)

0,473±0,390 0,280±0,256 T ng MSC (106) (0,075; 1,509) (0,095; 1,268)

N TB MSC 12,22±9,70 5,85±5,37

(t bào/µl) (1,91; 39,70) (2,00; 26,70)

T l MSC/TBCN 0,040±0,084 0,01437±0,0133

(%) (0,0027; 0,3980) (0,005; 0,057)

86,56±13,31 77,64±12,99 MSC s ng (%) (53,70; 100) (50,32; 99,00)

15

K t qu nuôi c y các m u kh i t bào g c t t

Các m u kh i TBG sau tách chi t và sau b o qu c l y làm xét

nghi m nuôi c y tìm vi khu n và vi n m, k t qu 100% âm tính.

3.3. ng d ng li u pháp TBG t thân t t BN BPTNMT

B ng 3.6.

6 tháng 6 tháng

2

TBG (T0) (n = 30) 1 (T6 L1) (n = 30) TBG (T0) (n = 29) p (T6 L2) (n = 29) p CAT 23,67 21,27 23,55 19,14 0,007 0,000 (5,33) (3,82) (5,38) (2,94) (SD) 25 20 24 19 0,150 0,180 n (%) (83,33) (66,67) (82,76) (65,52) 6MWD (mét) 362,27 428,47 363,56 454,14 0,000 0,000 (89,31) (82,86) (90,61) (104,54) (SD) SGRQ 0,000 0,000 54,66 (13,21) 47,14 (10,55) 54,52 (13,42) 44,05 (9,64) (SD)

B ng 3.7. CNHH

6 tháng 6 tháng

(SD)

TBG (T0) (n = 30) 1 L1) (T6 (n = 30) p TBG (T0) (n = 29) L2) (T6 (n = 29) P

1,98 2,08 1,98 2,19 FVC (L) 0,177 0,000 (0,42) (0,43) (0,42) (0,50)

60,10 63,9 59,69 67,34 FVC % 0,075 0,000 (11,42) (12,15) (11,39) (12,58)

0,89 0,89 FEV1 (L) 0,92 (0,34) 0,220 0,99 (0,34) 0,000 (0,28) (0,29)

35,93 35,55 37,67 40,48 FEV1 % 0,010 0,000 (9,35) (9,27) (10,69) (10,77)

16

B ng 3.8.

6 tháng 6 tháng

TBG (T0) (n = 30) (T6 L1) (n =30) P (T6 L2) (n = 29) P

0,016 1 16 (53,3) 23 (76,7) 15 (51,7) IL- (pg/ml) T l IL- <1 pg/ml, n (%)

Trung v 6,87 5,58 0,03 5,79 0,362

Trung v 2,24 2,55 0,045 2,52 0,02 IL-6 (pg/ml) IL-10 (pg/ml)

0,007 0,227 IL-6/ IL-10 Trung v (Min; Max) 3,16 (1,23; 61,20)

0,030 0,567 IL-8/ IL-10 Trung v (Min; Max) 6,39 (1,89; 487,89)

0,023 0,247 TNF- IL-10 Trung v (Min; Max) 3,80 (1,12; 6,84) 2,46 (0,44; 31,73) 12,61 (0,94; 1297,54) 3,17 (0,49; 10,40) 2,43 (0,40; 13,62) 5,95 (1,06; 226,94) 3,42 (0,64; 7,47)

B ng 3.9.

6 tháng sau truy n TBG l n 2 Ch s (SD) 6 tháng sau truy n TBG l n 1 L1) (T6 (n = 22) L2) (T6 (n = 26) P P

TLV (ml) 0,525 0,070

MLD (HU) 0,425 0,834 K t qu 5338,1 (829,9) -873,5 (19,8) c truy n TBG (T0) (n = 26) K t qu 5275,6 (720,0) -870,9 (19,2) K t qu 5478,3 (785,0) -870,3 (18,9)

LAA-950 33,9 (7,3) 0,685 33,3 (6,7) 34,0 (7,6) 0,435 c truy n TBG (T0) (n = 22) K t qu 5290,6 (771,8) -871,4 (19,6) 33,6 (7,2)

17

6 tháng sau truy n TBG l n 2 Ch s (SD) 6 tháng sau truy n TBG l n 1 (T6 L1) (n = 22) (T6 L2) (n = 26) K t qu P c truy n TBG (T0) (n = 26) K t qu K t qu P

LAA-856 69,5 (12,1) 0,770 70,6 (6,6) 70,9 (6,5) 0,792

WA (mm2) 23,6 (4,3) 0,782 23,5 (4,8) 25,2 (6,1) 0,251

%WA 67,9 (3,6) 0,490 69,3 (5,7) 65,4 (6,5) 0,040

LA (mm2) 11,3 (3,0) 0,912 11,0 (5,2) 12,7 (4,3) 0,229

TLV: Th tích toàn ph i (ml); MLD: t tr ng trung bình nhu mô ph i (HU); LAA-950: t l % khí ph LAA-856: t l % th tích b y khí; WA: di n tích vùng thành PQ (mm2); %WA: t l % di n tích thành ph qu n so v i di n tích toàn b thi t di n c t ngang ph qu n; LA: di n tích lòng trong ph qu ng kính trong lòng ph qu

ng kính thi t di n c t ngang lòng ph qu n.

c truy n TBG (T0) (n = 22) K t qu 70,2 (6,8) Ph qu n phân thùy 1 23,2 (5,1) 69,0 (6,3) 11,2 (5,7) 3,6 (0,9) 6,5 (0,9) ID (mm) OD (mm) 3,7 (0,5) 6,6 (0,6) 0,680 0,741 3,6 (0,8) 6,5 (0,9) 3,9 (0,7) 6,8 (1,1) 0,149 0,418

3.4. So sánh s i gi a nhóm can thi p và nhóm ch ng

B ng 3.10. i lâm sàng gi a nhóm can thi p và nhóm ch ng

Ch s c truy n 6 tháng sau truy n l n 1 6 tháng sau truy n l n 2

Nhóm ch ng n Nhóm can thi p n p 29 (96,7) 30 25 (83,33) 30 0,195 25 (100) 25 20 (66,7) 30 0,001 24 (92,31) 26 19 (65,5) 29 0,022 CAT, TB (SD)

Nhóm ch ng n Nhóm can thi p n p 22,3 (6,3) 30 23,7 (5,3) 30 0,380 21,0 (5,0) 25 21,3 (3,8) 30 0,849 24,2 (4,3) 26 19,1 (2,9) 29 0,000

SGRQ, TB (SD) Nhóm ch ng n Nhóm can thi p 60,24 (18,46) 30 54,66 (13,21) 54,66 (19,30) 25 47,14 (10,55) 54,63 (16,12) 26 44,05 (9,64)

18

Ch s c truy n

30 0,183 6 tháng sau truy n l n 1 30 0,072 6 tháng sau truy n l n 2 29 0,004

372,0 (67,8) 30 362,3 (89,3) 30 0,635 383,6 (99,0) 25 428,45 (82,9) 30 0,072 400,5 (92,1) 26 454,14 (104,54) 29 0,050 n p 6MWD (m), TB (SD) Nhóm ch ng n Nhóm can thi p n p B ng 3.11. CNHH

c truy n 6 tháng sau truy n l n 1 6 tháng sau truy n l n 2 Ch s (SD) FVC (L)

Nhóm ch ng n Nhóm can thi p n p 2,01 (0,52) 30 1,98 (0,42) 30 0,801 2,05 (0,49) 24 2,08 (0,43) 30 0,836 1,91 (0,45) 26 2,19 (0,50) 29 0,034 FVC%

Nhóm ch ng n Nhóm can thi p n p 60,87 (14,95) 30 60,10 (14,42) 30 0,824 63,75 (13,56) 24 63,90 (12,15) 30 0,966 58,23 (13,96) 26 67,34 (12,58) 29 0,014 FEV1 (L)

Nhóm ch ng n Nhóm can thi p n p 0,92 (0,31) 30 0,89 (0,28) 30 0,681 0,88 (0,23) 24 0,92 (0,34) 30 0,586 0,84 (0,28) 26 0,99 (0,34) 29 0,086 FEV1%

Nhóm ch ng n Nhóm can thi p n p 37,77 (12,42) 30 35,93 (19,35) 30 0,521 36,83 (8,46) 24 37,67 (10,69) 30 0,757 34,77 (11,59) 26 40,48 (10,77) 29 0,064 B ng 3.12.

Ch s c truy n 6 tháng sau truy n l n 1 6 tháng sau truy n l n 2 IL-

Nhóm ch ng N 10 (33,3) 30 8 (26,7) 23 10 (33,3) 28

19

Ch s c truy n

16 (53,3) 30 0,118 6 tháng sau truy n l n 1 23 (76,7) 30 0,002 6 tháng sau truy n l n 2 15 (50) 29 0,190

6,40 30 6,87 30 0,796 6,09 23 5,58 30 0,898 9,56 28 5,79 29 0,022 Nhóm can thi p n p IL-6 (pg/ml), trung v Nhóm ch ng N Nhóm can thi p N P B ng 3.13.

c Ch s truy n TBG p 6 tháng sau truy n TBG l n 1 p 6 tháng sau truy n TBG l n 2

0,279 0,916 0,442 0,517 0,296 0,506 0,047 0,253 0,230 0,646

0,992 0,157 0,392 0,286 0,501 i phân thùy 1-1 0,462 0,176 0,637 0,575 0,808 0,005 0,602 0,117 0,111 0,006 0,732 0,598 0,992 0,708 0,543

ng kính thi t di n c t ngang lòng ph qu n.

Ph qu n phân thùy 1 WA (mm2) %WA LA (mm2) ID (mm) OD (mm) Ph qu WA (mm2) %WA LA (mm2) ID (mm) OD (mm) WA: di n tích vùng thành PQ (mm2); %WA: t l % di n tích thành ph qu n so v i di n tích toàn b thi t ng kính trong lòng ph qu n; OD: di n c t ngang ph qu n; LA: di n tích lòng trong ph qu

3.5. Các bi n c b t l i trong quá trình thu gom d ch t

B ng 3.14. Bi n c b t l i c a quy trình thu gom d ch TX

Bi n c b t l i c hút d ch TX, n (%) 21 (70%) M VAS 1 - 3, n (%) 18 (60%) VAS 4, n (%) 3 (10%) B m tím t i vùng ch c d ch TX, n (%) 1 (3,3%) S t, n (%) 3 (10%)

20

T t HA, n (%) 6 (20%) Nh p nhanh, n (%) 2 (6,7%) T t HA và nh p nhanh, n (%) 1 (3,3%) D ng/ ph n v , n (%) 0 (0%) Gi m oxy hóa máu, n (%) 0 (0%) Nhi m trùng vùng ch c hút, n (%) 0 (0%) Nhi m trùng máu, n (%) 0 (0%) T vong, n (%) 0 (0%) Bi n c b t l i c a quy trình truy n TBG l n 1 có 3 BN s t chi m 10%, truy n

l n 2 có 1 BN THA thoáng qua, 1 BN ph n v , sau khi x u nh, không có

. BÀN LU N

BN t vong trong c 2 l n truy n.

4.1. m lâm sàng chung c a nhóm nghiên c u

Trong nghiên c u c c tuy n ch n và phân

ng u nhiên vào 2 nhóm g u tr b ng TBG t thân t t

i ch ng v i t l ng hút thu c. 2

nhóm nghiên c ng nhau v tu i, gi i, ti n s hút thu c lá thu c lào, ch c

p, kh ng s ng giá b c ki nh

b ng các test th ng kê v i p > 0,05.

4.2. m d ch TX và kh i TBG TX t thân c a BN BPTNMT

4.2.1. m d ch TX c a b nh nhân BPTNMT

Th tích d ch t a nhóm BN can thi p trung bình 340,43 ± 43,43 ml,

th p nh t 270 ml, cao nh t là 409 ml. K t qu phân tích 1ml d ch t u tiên cho

th y s ng t t 63,15 ± 43,69 (G/L) và s ng t

i ch s b ng c i Vi t

Nam công b ng t bào có nhân trong t y là 57,36 ± 15,50 (G/L).

Khi phân tích thành ph n t bào trong toàn b túi d ch t c, trung

bình s ng t bào có nhân là 21,47 ± 6,34 (G/L) và t hân là 5,68 ± 2,07

i các nghiên c i nghiên c ng

nghiên c u có nh n l a tu i, b nh n n, m u

tr các b ng d n v quy

21

u tr t bào g c tiêu chu n cho các b nh lý, vì v y tiêu chu n v ng d ch

t m c a các lo i t bào trong d ch t khác

nhau gi a các nghiên c u.

4.2.2. m kh i t bào g c t thân t t a b nh nhân b nh ph i

t c ngh n m n tính ngay sau tách chi t

S ng t bào có nhân túi d ch t c tách trung bình 21,47 G/l sau tách

c 2,5 l n v i p < 0,0001. T l s ng

c a t bào có nhân sau tách là 97,43% (90-99%) k t qu t m ra t l

t bào s ng sau tách > 75%. S ng t bào có nhân trong túi TBG sau tách chi t

trung bình là 4931,73 ± 1883,40 x106

S ng t u c a chúng tôi trung bình

là 1255,10 ± 521,68 x 106 . Sau tách chi t, t l hay n t bào CD34, MSC khá

c tuy v y có s chênh l ch khá l n gi a các túi. N

t bào CD34+ trung bình là 383,67 ± 336,43 t bào/ µl, ít nh t là 43,78 t bào/µl, túi

nhi u nh t là 1701 t bào/µl, t l t bào CD34+ s ng m nh

v i t l th p nh t 32,95%, cao nh t là 98,06%. T bào có d u

n CD34+ là t bào g u dòng quan tr ng nó có kh t hóa cao

và có th chuy n thành TBG v n. Th c t v i m i th nghi m lâm sàng

u tr các b nh lý khác nhau nên

quy trình thu gom d ch t t t bào g m kh i

ng.

Trong nghiên c u c a chúng tôi, do m t s nguyên nhân khách quan liên quan

n ngu n l c, chúng tôi không th c hi c nuôi c y t bào mà ch nh TBG

trung mô MSC b ng các d u n CD105, CD90, CD 73, và không mang d u n t bào

t o máu d m t bào dòng ch bào có kh

n vì v y nó ch a lành các t ng t bào MSC

trong t ng là 0,001-0,01% còn trong máu dây r n 2-3 t bào/108 t bào

u c a chúng ng 0,0027%-

0,398%. T l này n m trong giá tr t t. T l s ng c a MSC trung bình 86,56% có

u tr BPTNMT, li u pháp t bào g c là li u tr b

22

sung, ch không ph i li u tr thay th , vì v ng t bào c u tr

ng b u tr thay th . T u

n m l p t y s ng và t l t quy nh

hi u qu tách kh i t bào g c.

4.2.3. m kh i t bào g c t thân t t a b nh nhân b nh ph i

t c ngh n m n tính b o qu n l

Vi c b o qu n ch a t bào g c,

làm ch t t bào g c. Nhu t qu c là t l

TBCN s p nh t là 75%. T l s ng c a

t bào b nh h ng b i nhi u y u t . DMSO là dung d ch b o qu n, và quy trình h

l là y u t ng.

bào r t nh y c nhi cao thì

c tính c a DMSO lên t nhi u nghiên c ra t l

TBCN ch n theo th i gian. Th tích kh , ch 47,5ml

nên t t c u có th i gian truy n < 15 phút t lúc l y ra kh i t b o qu n,

gi m thi u s t bào ch Sau b o qu TBG

nào b nhi m khu n và nhi m n m. u tr BPTNMT, ch có m t s

ít nghiên c u s d c ti n hành và công b u s

d ng TBG t ng loài, 2 nghiên c u s d ng TBG t thân t t

công b , n m u r t h n ch .

4.3. ng d ng li u pháp TBG t thân t TX u tr BPTNMT

4.3.1. Hi u qu c a li u tr b ng TBG t thân t t BN

BPTNMT

u Các ch s

c c i thi u tr nhóm can thi p, và có s khác bi

sánh v i nhóm ch y li u pháp TBG t TX giúp c i thi n m tri u

ch ng và m khó th trong BPTNMT, m c dù m c i thi n còn h n ch .

6MWD trung bình c a nhóm can thi a t u tr là 362,27 m

lên 428,47 m sau 6 tháng và 454,14 m sau 6 tháng truy n TBG l n 2 và

k khi so sánh v i nhóm ch ng ng v i s c i thi n tri u ch ng và kh

23

g ng s c, ch ng cu c s c c i thi n theo th i gian. S c i thi

t c báo cáo trong các nghiên c . T

truy n TBG t ng c i thi n ch

c v m t th ng kê. Tuy nhiên, theo Lange và cs

(2015), FEV1 s gi m d n theo th i gian, ngay c vi c gi cho CNHH c a BN n

nh, không gi có hi u qu các nghiên c s

d ng các ngu u tr y c i thi n CNHH.

Các ch s viêm c a nhóm BN nghiên c u bi n thiên r t nhi u gi a các BN và

gi a các th m xét nghi m. T l BN có IL- c a

IL-6 gi n TBG l u qu

không còn t i th m 6 tháng sau truy n TBG l n 2. Trung v IL-

th ng kê v i p < 0,05 t i c 2 th m so v u tr , các ch s khác không

có s . T l cytokin viêm/ch ng viêm IL-6/IL-10, IL-8/IL-

- - u gi m có ý ng ng kê so v c truy n TBG cho th y

hi u qu gi m ph n ng viêm c a li u pháp TBG t thân t TX. Các ch s c n lâm

bi n chuy n rõ r t sau th i gian can thi p. Trên th gi i, có ít

n hi u qu c a TBG TX tr u tr t lu n

c c v hi u qu c a li u pháp. Khi so sánh v i nhóm ch ng t i th

nghiên c u và 12 tháng theo dõi trong nghiên c y s khác bi t

gi a 2 nhóm v s t c p (p > 0,05).

4.3.2. T nh an to n c a TBG t thân t t BN BPTNMT

Bi n c ph bi n nh t i v trí ch c t y chi m 70% b nh nhân. Bi n c

khác là t t huy t áp, m ch nhanh x y ra 6 BN chi m 20%,

có th n tác d ng ph

c a th thu t gây tê t y s ng. C

C

nhân BN

24

C

K

K T LU N

1.

TX trung bình 340,43±43,43(ml). TX

6

6

TBCN là 63,15±43,69 (G/L),

3

MSC L MSC sau tách

30

à 81,9%.

2. ng d ng li u pháp TBG t thân t t u tr BPTNMT

Sau 12 tháng,

6MWD

-1 ,

IL- -