Ý nghĩa nghệ thuật của hình tượng "mảnh trăng" trong truyện ngắn "Mảnh trăng cuối rừng" của Nguyễn Minh Châu

Đề   bài:   Ý   nghĩa   nghệ   thuật   của   hình   tượng   "mảnh   trăng”   trong   truyện   ngắn  <br /> "Mảnh trăng cuối rừng" của Nguyễn Minh Châu<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Như cái tên của nó, truyện ngắn "Mảnh trăng cuối rừng” có một hình tượng hết sức quan  <br /> trọng mà thiếu nó thì truyện ngắn này cũng mất đi sức sống. Đó là hình tượng mảnh <br /> trăng. Chúng ta chỉ cần giả định nếu câu chuyện này vẫn diễn ra ban ngày thì sự thể sẽ ra <br /> sao? Hoặc giả câu chuyện diễn ra vào ban đêm nhưng chúng ta tước bỏ  đi tất cả  những <br /> câu văn dính dáng đến hình ảnh trăng thì sự thể sẽ ra sao? Có thế thấy ngay rằng tính cách <br /> nhân vật chủ đề câu chuyện thì không hề thay đổi, nhưng tất cả sẽ hiện lên rõ ràng đến  <br /> mức trần trụi, nhạt nhẽo, tầm thường và toàn bộ  cái gọi là chất thơ  của câu chuyện sẽ <br /> hoàn toàn bị tiêu tan. Chỉ cần hình dung như thế chúng ta đã đủ thấy vị trí của hình tượng  <br /> này đối với tác phẩm<br /> <br /> Vấn đề đặt ra với người viết là cần phải mô tả hình tượng này ra sao cho thật sống động, <br /> chân thực, lại phải chứa đựng những ẩn ý nghệ thuật. Vì thế, người nghệ sĩ cần phải sử <br /> dụng hai bút pháp song song. Đó là: vừa tả  thực vừa tượng trưng hoá. Có nghĩa là biến <br /> một hình tượng sinh động thành một biểu tượng nghệ thuật. Nhà văn Nguyễn Minh Châu <br /> đã đáp ứng một cách hoàn hảo những đòi hỏi mang tính chất thách thức ấy.<br /> <br /> Đoc câu chuyện này chúng ta thấy bút pháp tả  thực của Nguyễn Minh Châu tỏ  ra rất cụ <br /> thể, giàu chất truyền cảm. Trước hết, trăng là hình ảnh gợi ra thời gian. Cuộc gặp gỡ của  <br /> đôi trai gái này diễn ra vào đầu tháng, bấy giờ  là trăng thượng tuần. Mảnh trăng khuyết <br /> gợi ra được quãng thời gian này một cách sống động. Mặt khác trăng là hình tượng gợi ra  <br /> không gian. Đôi trai gái này hẹn nhau  ở rừng già Trường Sơn. Đêm ấy trăng đã giúp cho  <br /> Nguyễn Minh Châu mô tả  thành một khung cảnh rất trữ  tình Trăng gợi ra vòm trời cao <br /> lồng lộng và trong vắt, trăng phù lên khung cảnh thứ  ánh sáng huyền  ảo, thơ  mộng làm <br /> cho tất. cả trở nên lung linh Đúng là khung cảnh dành cho tình yêu. Và chúng ta cùng thấy  <br /> Nguyễn Minh Châu bám sát hình tượng này để  tả  nó như  một nguồn sáng dọc theo câu <br /> chuyện tổ điểm cho nhân vật. Nhân vật Nguyệt đẹp nhất là khi có ánh trăng soi tỏ chiếu  <br /> vào mái tóc và đọng đầy trên khuôn mặt.<br /> <br /> Nhưng nếu chỉ  dừng lại  ở  những nét tả  thực không thôi thì hình  ảnh trăng có thể  sinh  <br /> động nhưng chưa có chiều sâu nghệ  thuật. Chính bút pháp tượng trưng hoá mới làm cho  <br /> hình tượng mảnh trăng trở  nên đầy đặn. Có nghĩa là trăng không phải chỉ  là trăng mà nó  <br /> còn biểu tượng cho tuổi trẻ, vẻ đẹp của nhân vật Nguyệt, tình yêu của Nguyệt và Lãm. <br /> Mà tựu trung lại trăng là biểu tượng cho sức sống bất diệt của dân tộc Việt Nam trong  <br /> chiến tranh.<br /> <br /> Làm thế nào mà Nguyễn Minh Châu có thể gửi gắm vào hình tượng trăng những ý nghĩa  <br /> lớn lao đến vậy? Đầu tiên, chúng ta có thể  thấy ngay rằng trăng được mô tả  song song <br /> với Nguyệt thành một cặp hình tượng gắn bó với nhau, soi chiếu lẫn nhau, tuy hai mà  <br /> một. Điều này đã bộc lộ ngay trong cách đặt tên nhân vật. Nguyệt chính là trăng. Hai hình <br /> tượng này cũng được mô tả  một cách rất tinh tế. Ban đầu trăng hiện ra còn mờ  nhạt,  <br /> chưa rõ nét, ý thơ  nó chỉ  là một chi tiết rất phụ  nằm bên lề  cốt truyện. Càng về  sau,  <br /> chúng ta mới thấy trăng càng tỏ dần, sắc nét hơn và thâm nhập sâu hơn vào nội dung câu  <br /> chuyện. Thậm chí, chúng ta có thể thấy trăng không chi là nguồn sáng mà trở  thành nhân  <br /> vật thứ ba của thiên truyện. Cũng như vậy, ban đầu Nguyệt ẩn mình trong bóng tối của  <br /> thùng xe. Sau đó, Nguyệt cũng cứ hiện dần, hiện dần từng nét núp dưới ánh sáng và khi <br /> Nguyệt lên buồng lái ngồi thì trăng và Nguyệt cũng hoà nhập vào nhau. Và cuối cùng, cả <br /> hai hình  ảnh trăng và Nguyệt đã đồng nhất trong tâm tưởng của Lãm. Khi trăng đã lặn, <br /> Nguyệt đã chia tay với Lãm nhưng Lãm vẫn cứ  thấy hình  ảnh Nguyệt với gương mặt <br /> lộng lẫy ảnh trăng hiện ra phía trước xe. Điều đó cho thấy trăng và Nguyệt không hề mất  <br /> đi trong tình yêu của Lãm. Vầng trăng và gương mặt Nguyệt đã hoà vào nhau và sống mãi,  <br /> lung linh mãi tươi tắn mãi trong tâm khảm của Lãm.<br /> <br /> Tác phẩm kết thúc, Nguyễn Minh Châu thấy cần phải phát huy cao hơn nữa bút pháp <br /> tượng trưng, để  tạo ra một hình  ảnh chốt gây  ấn tượng đẹp và sâu trong tâm trí người  <br /> đọc: ấy là hình ảnh sợi chỉ xanh óng ánh của đức tin và tình yêu lý tưởng nối liền tâm hồn <br /> đôi tình nhân­ chiến sĩ. Dường như  nó ­ cái sợi chỉ  huyền thoại  ấy ­ cũng được xe kết  <br /> bằng cái ánh trăng xanh đậm  ấy. Tác giả  đã tạo ra hình  ảnh sợi chỉ  xanh này để  đặt nó <br /> trong quan hệ  tương phản với hình  ảnh cái cầu Đá Xanh đồ  sộ. Những chiếc cầu đã bị <br /> bom Mỹ  đánh sập. Còn sợi chỉ  xanh mỏng manh kia thì chẳng đạn bom nào phá được. <br /> Một kết luận như  vậy đã nâng ý nghĩa tượng trưng của hình  ảnh mánh trăng lên một <br /> bước mới để mãi mãi ám ảnh người đọc.<br />