intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 18 phần 4

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:49

Thêm vào BST
Báo xấu
74
lượt xem 5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khái niệm này được chính những người theo chủ nghĩa Trotsky tiếp nhận sau này. Chủ nghĩa Trotsky về cơ bản dựa vào hai thuyết chính: về một mặt là thuyết của "cuộc cách mạng liên tục" mà theo đó chủ nghĩa xã hội là xã hội quá độ tiến lên chủ nghĩa cộng sản chỉ có thể thành công trên bình diện quốc tế, vì thế mà toàn bộ thế giới phải được giải phóng khỏi chủ nghĩa tư bản bằng một cuộc cách mạng....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 18 phần 4

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 542 543 c.m¸c G.A. V©y-l¬-r¬ - Chi héi ng­êi §øc ë Lu©n §«n. X.VÝch-ke-ri - Chi héi BiÕc-ken-hª-®a. E-§uy-p«ng - Chi héi Man-se-xt¬, nguyªn uû viªn Tæng Héi ®ång, héi viªn s¸ng lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ . Mäi th«ng b¸o xin göi cho «ng Rai-li, chñ bót b¸o "International Herald", sè 7, RÝt Lai-on-coãc-t¬, phè Ph¬-lÝt, Lu©n §«n. Lu©n §«n, ngµy 23 th¸ng Ch¹p 1872 Ph.¡ng-ghen Do C.M¸c so¹n th¶o ngµy 20 th¸ng In theo b¶n in trªn tê truyÒn ®¬n VÒ vÊn ®Ò nhµ ë223 Ch¹p 1872 Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh §· in thµnh truyÒn ®¬n ngµy 30 - 31 In b»ng tiÕng Nga lÇn ®Çu th¸ng Ch¹p 1872 Do Ph.¡ng-ghen viÕt tõ th¸ng N¨m 1872 - In theo b¶n in cña lÇn xuÊt b¶n th¸ng Giªng 1873 n¨m 1887, cã ®èi chiÕu víi b¶n in §· ®¨ng trªn b¸o "Der Volksstaat" c¸c trªn b¸o sè 51, 52, 53, 103 vµ 104, ngµy 26 vµ Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc 29 th¸ng S¸u, 3 th¸ng B¶y, 25 vµ 28 th¸ng Ch¹p 1872, c¸c sè 2, 3, 12, 13, 15 vµ 16, ngµy 4 vµ 8 th¸ng Giªng, 8, 12,19 vµ 22 th¸ng Hai 1873 vµ ®· in ba lÇn thµnh s¸ch riªng t¹i Lai-pxÝch nh÷ng n¨m 1872 - 1873 Ký tªn: Phri-®rÝch ¡ng-ghen
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 544 545 B×a trong cuèn s¸ch cña Ph.¡ng-ghen "VÒ vÊn ®Ò nhµ ë" cã ch÷ cña t¸c gi¶ ®Ò tÆng Lau-r¬ La-ph¸c-g¬
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 546 547 PhÇn I Pru §«ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhµ ë nh­ thÕ nµo T rªn tê "Volksstaat" sè 10 vµ nh÷ng sè tiÕp theo, cã mét lo¹t s¸u bµi nãi vÒ vÊn ®Ò nhµ ë, ®ang ®­îc chó ý: trõ mét vµi ®o¹n d«ng dµi viÕt theo lèi v¨n ch­¬ng cña nh÷ng n¨m 1840 mµ ®· tõ l©u kh«ng ai nhí ®Õn n÷a, nh÷ng bµi ®ã lµ m­u toan ®Çu tiªn ®Þnh chuyÓn häc ph¸i Pru-®«ng vµo n­íc §øc. §ã lµ mét b­íc lïi khæng lå so víi toµn bé sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa x· héi §øc lµ chñ nghÜa, c¸ch ®©y 25 n¨m, ®· gi¸ng mét ®ßn quyÕt ®Þnh vµo t­ t­ëng Pru-®«ng1); v× thÕ, cÇn ph¶i lËp tøc ph¶n ®èi m­u toan ®ã. HiÖn t­îng khan hiÕm nhµ ë, mµ b¸o chÝ ngµy nay chó ý ®Õn nhiÒu nh­ thÕ, kh«ng ph¶i lµ t×nh tr¹ng phæ biÕn nµy: giai cÊp c«ng nh©n ë tåi tµn, tró ngô trong nh÷ng c¨n nhµ chËt nÝch ng­êi vµ thiÕu vÖ sinh. HiÖn t­îng khan hiÕm nhµ ë ®ã k h«ng ph¶i lµ mét hiÖn t­îng ®Æc thï cña thêi kú hiÖn nay: nã còng kh«ng ph¶i lµ mét trong nh÷ng tai n¹n riªng cña giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i vµ lµm cho giai cÊp v« s¶n nµy kh¸c víi tÊt c¶ nh÷ng giai cÊp bÞ ¸p bøc tån t¹i tr­íc giai cÊp v« s¶n: tr¸i h¼n l¹i, tÊt c¶ nh÷ng giai cÊp bÞ ¸p bøc trong mäi thêi kú ®Òu ®· ph¶i chÞu tai n¹n ®ã gÇn nh­ nhau. Muèn chÊm døt n¹n khan hiÕm nhµ ë ®ã th× chØ cã mét c¸ch lµ thñ tiªu hoµn toµn ¸ch bãc lét vµ _____________________________________________________________ 1) Trong cuèn s¸ch cña M¸c "Sù khèn cïng cña triÕt häc". Bruy-xen vµ Pa-ri, 1847224.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 548 549 p h.¨ng-gh en v Ò vÊn ®Ò nhµ ë. - I Trong nh÷ng giai cÊp ¨n kh«ng ngåi råi, viÖc ph©n phèi gi¸ trÞ ¸p bøc cña giai cÊp thèng trÞ ®èi víi giai cÊp cÇn lao. §iÒu mµ thÆng d­ do giai cÊp c«ng nh©n lµm ra vµ bÞ t­íc ®o¹t kh«ng tr¶ ngµy nay ng­êi ta cho lµ khñng ho¶ng nhµ ë, chÝnh lµ t×nh tr¹ng tiÒn, ®­îc tiÕn hµnh gi÷a nh÷ng cuéc c·i v· rÊt ®¸ng chó ý vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn c­ tró cña nh÷ng ng­êi lao ®éng ngµy cµng ®Æc nh÷ng sù lõa bÞp lÉn nhau; chõng nµo mµ sù ph©n phèi ®ã ®­îc biÖt xÊu ®i, do viÖc d©n c­ ®ét nhiªn ®æ x« vÒ c¸c thµnh phè lín tiÕn hµnh b»ng cßn ®­êng mua b¸n th× mét trong nh÷ng thñ ®o¹n sinh ra; chÝnh lµ viÖc t¨ng tiÒn thuª nhµ lªn qu¸ nhiÒu; lµ t×nh chÝnh cña nã lµ sù l­êng g¹t cña ng­êi b¸n ®èi víi ng­êi mua, thñ tr¹ng nh÷ng ng­êi thuª nhµ ngµy cµng chen chóc nhiÒu thªm ®o¹n l­êng g¹t nµy hiÖn nay ®· trë thµnh mét tÊt yÕu sèng cßn trong mçi c¨n nhµ vµ mét ®«i ng­êi cßn kh«ng kiÕm ®­îc chç ë tuyÖt ®èi cña ng­êi b¸n trong viÖc bu«n b¸n lÎ, ®Æc biÖt lµ ë trong n÷a. Vµ së dÜ cuéc khñng ho¶ng nhµ ë ®ã ®­îc bµn ®Õn nhiÒu c¸c thµnh phè lín. Nh­ng nÕu ng­êi lao ®éng bÞ ng­êi b¸n t¹p ho¸ nh­ thÕ, chÝnh lµ v× nã kh«ng ph¶i chØ giíi h¹n trong giai cÊp hay ng­êi lµm b¸nh mú lõa dèi vÒ gi¸ c¶ hay vÒ phÈm chÊt hµng c«ng nh©n mµ cßn t¸c h¹i trong c¶ giai cÊp tiÓu t­ s¶n n÷a. ho¸,th× ®ã kh«ng ph¶i lµ v× t­ c¸ch ®Æc biÖt cña anh ta lµ mét ng­êi Cuéc khñng ho¶ng nhµ ë ®èi víi nh÷ng ng­êi lao ®éng vµ mét lao ®éng mµ anh ta bÞ lõa. Tr¸i l¹i, khi mét sè l­îng trung b×nh bé phËn cña giai cÊp tiÓu t­ s¶n trong c¸c thµnh phè lín hiÖn ®¹i nh÷ng thñ ®o¹n l­êng g¹t trë thµnh th«ng lÖ x· héi ë mét n¬i nµo cña chóng ta lµ mét trong v« sè tai häa nhá nhÆt vµ thø yÕu, do ®Êy th× dÇn dÇn nã ¾t ph¶i ®­îc bï l¹i b»ng sù t¨ng t­¬ng øng vÒ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa hiÖn nay s¶n sinh ra. Nã tiÒn c«ng. §øng tr­íc ng­êi b¸n t¹p ho¸, ng­êi lao ®éng lµ ng­êi tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ hËu qu¶ trùc tiÕp cña viÖc chñ nghÜa t­ mua hµng, tøc lµ mét ng­êi cã tiÒn hay cã tÝn dông, do ®ã hoµn b¶n bãc lét ng­êi lao ®éng, v× hä lµ ng­êi lao ®éng. ¸ch bãc lét Êy toµn kh«ng ph¶i lµ mét ng­êi lao ®éng, tøc lµ mét ng­êi b¸n søc lµ tai häa c¬ b¶n mµ c¸ch m¹ng x· héi muèn xo¸ bá b»ng c¸ch thñ lao ®éng cña m×nh. Thñ ®o¹n l­êng g¹t qu¶ cã thÓ lµm cho anh ta, tiªu ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. C¬ së cña ph­¬ng còng nh­ cho toµn thÓ giai cÊp nghÌo khæ, thiÖt h¹i nÆng nÒ h¬n thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ®ã lµ sù thËt sau ®©y: tæ chøc nh÷ng giai cÊp x· héi kh¸ gi¶; nh­ng thñ ®o¹n ®ã tuyÖt nhiªn hiÖn nay cña x· héi chóng ta ®· cho phÐp bän t­ b¶n cã thÓ mua kh«ng ph¶i lµ mét tai häa riªng cña giai cÊp anh ta. søc lao ®éng cña c«ng nh©n ®óng víi gi¸ trÞ cña søc lao ®éng ®ã, §èi víi cuéc khñng ho¶ng nhµ ë th× còng ®óng y nh­ thÕ. nh­ng l¹i bßn rót tõ søc lao ®éng ®ã ra nhiÒu h¬n gi¸ trÞ cña nã ViÖc më réng nh÷ng thµnh phè hiÖn ®¹i lín lµm cho ®Êt ®ai t¹i rÊt nhiÒu, b»ng c¸ch b¾t c«ng nh©n lµm viÖc l©u h¬n thêi gian cÇn mét vµi khu phè, nhÊt lµ t¹i nh÷ng khu trung t©m, cã mét gi¸ thiÕt ®Ó bï l¹i sè tiÒn mua søc lao ®éng ®ã. Gi¸ trÞ thÆng d­ t¹o ra trÞ gi¶ t¹o; ®«i khi t¨ng lªn mét c¸ch phi th­êng; nh÷ng nhµ ®· b¾ng c¸ch ®ã, ®­îc ph©n chia cho mäi thµnh viªn trong giai cÊp ®­îc x©y dùng trªn nh÷ng ®Êt ®ã kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ ®ã lªn, bän t­ b¶n vµ ®Þa chñ vµ cho bän ®Çy tí ¨n l­¬ng cña chóng, tõ mµ l¹i h¹ nã xuèng, v× nh÷ng nhµ ë Êy kh«ng cßn ®¸p øng gi¸o chñ vµ hoµng ®Õ cho ®Õn ng­êi g¸c ®ªm vµ nh÷ng ng­êi d­íi nh÷ng ®iÒu kiÖn míi n÷a; cho nªn ng­êi ta ph¸ huû nh÷ng nhµ n÷a. ë ® ©y chóng ta kh«ng bµn ®Õn ph­¬ng thøc ph©n chia ®ã; ë ®ã ®i vµ x©y nh÷ng nhµ ë kh¸c thay vµo ®ã. §iÒu nµy hay x¶y ®iÒu ch¾c ch¾n lµ tÊt c¶ nh÷ng kÎ kh«ng lao ®éng th× chØ cã thÓ ra nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng c¨n nhµ c«ng nh©n n»m ë trung t©m, sèng b»ng nh÷ng phÇn gi¸ trÞ thÆng d­ ®ã mµ chóng nhËn ®­îc mµ tiÒn thuª, ngay c¶ trong nh÷ng c¨n nhµ chËt nÝch ng­êi ë, b»ng c¸ch nµy hay b»ng c¸ch kh¸c (xem "T­ b¶n" cña M¸c, trong ®ã ®iÒu nµy ®­îc gi¶i thÝch lÇn ®Çu tiªn225). còng kh«ng bao giê cã thÓ v­ît qu¸ mét gi¸ tèi ®a nµo ®ã, hay
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 550 551 p h.¨ng-gh en v Ò vÊn ®Ò nhµ ë. - I ®· cã v­ît ®­îc ch¨ng n÷a th× còng chØ v­ît ®­îc mét c¸ch hÕt søc thÊy, kh«ng ph¶i chØ liªn quan ®Õn ®éc mét m×nh giai cÊp c«ng chËm ch¹p th«i. Ng­êi ta ph¸ nh÷ng nhµ ®ã ®i, vµ thay vµo ®Êy, nh©n mµ kh«ng liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c giai cÊp kh¸c; còng x©y dùng c¸c tiÖm bu«n, c¸c cöa hiÖu lín vµ c¸c c«ng së. ë Pa-ri1*, kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ «ng ta tuyªn bè tr¸i l¹i r»ng ®ã lµ mét chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬, mµ ®¹i biÓu lµ ¤-xman, ®· lîi dông triÖt vÊn ®Ò liªn quan thËt sù vµ chØ liªn quan ®Õn giai cÊp c«ng nh©n ®Ó xu h­íng ®ã ®Ó lµm lîi rÊt nhiÒu cho sù ®Çu c¬ vµ lµm giµu th«i. riªng; nh­ng tinh thÇn ¤-xman còng ®· tån t¹i ë Lu©n §«n, Man-se-xt¬, Li-víc-pun vµ h×nh nh­ còng c¶m thÊy dÔ chÞu c¶ ë " Quan hÖ gi÷a ng­êi lµm thuª víi nhµ t­ b¶n lµ hoµn toµn gièng quan hÖ BÐc-lin vµ Viªn nh­ ë t¹i nhµ nã vËy. KÕt qu¶ lµ c«ng nh©n bÞ gi÷a ng­êi thuª nhµ víi ng­êi së h÷u nhµ ë ". ®uæi tõ trung t©m c¸c thµnh phè ra vïng ngo¹i «, lµ nhµ ë c«ng §iÒu nµy lµ hoµn toµn sai. nh©n, vµ nh÷ng ng«i nhµ nhá bÐ nãi chung, trë nªn khan hiÕm vµ Trong vÊn ®Ò nhµ ë, chóng ta cã hai bªn ®èi lËp nhau: ng­êi ®¾t ®á vµ thËm chÝ th­êng lµ kh«ng thÓ kiÕm ra ®­îc; v×, trong thuª nhµ vµ ng­êi cho thuª nhµ hay së h÷u nhµ. Ng­êi thø nhÊt nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã, c«ng nghiÖp x©y dùng nhµ ë, - ®èi víi c«ng muèn mua cña ng­êi thø nh× viÖc t¹m thêi sö dông mét c¨n nhµ nghiÖp nµy, th× nh÷ng ng«i nhµ cho thuª víi gi¸ cao lµ mét tr­êng ë; anh ta cã tiÒn hay cã tÝn dông, ngay c¶ khi anh ta ph¶i mua tÝn réng h¬n nhiÒu cho ho¹t ®éng ®Çu c¬ - chØ x©y dùng ë c«ng nh©n, dông ®ã cña ng­êi së h÷u nhµ víi mét gi¸ c¾t cæ b»ng c¸ch tr¶ trong nh÷ng tr­êng hîp ngoai lÖ th«i. thªm mét kho¶n phô vµo tiÒn thuª nhµ còng vËy. §ã chØ lµ mét V× vËy, ch¾c ch¾n lµ cuéc khñng ho¶ng nhµ ë ®ã ®¸nh vµo chuyÖn b¸n hµng hãa th«i, chø kh«ng ph¶i lµ mét viÖc giao dÞch ng­êi lao ®éng mét c¸ch nÆng nÒ h¬n lµ vµo mäi giai cÊp kh¸c kh¸ gi÷a v« s¶n vµ t­ s¶n, gi÷a c«ng nh©n vµ t­ b¶n; ng­êi thuª nhµ - gi¶ h¬n; nh­ng kh«ng h¬n g× thñ ®o¹n lõa ®¶o cña ng­êi b¸n dï lµ c«ng nh©n ®i n÷a - xuÊt hiÖn víi t­ c¸ch lµ mét ng­êi cã hµng t¹p ho¸, cuéc khñng ho¶ng ®ã kh«ng ph¶i lµ mét tai ho¹ chØ tiÒn; tr­íc hÕt anh ta ph¶i b¸n ®­îc mãn hµng thuéc quyÒn së ®Ì nÆng lªn giai cÊp c«ng nh©n kh«ng th«i, vµ trong chõng mùc h÷u cña anh ta, tøc lµ søc lao ®éng cña anh ta, råi míi cã thÓ xuÊt mµ cuéc khñng ho¶ng ®ã g©y t¸c h¹i ®Õn giai cÊp c«ng nh©n th× hiÖn, víi sè tiÒn b¸n søc lao ®«ng, víi t­ c¸ch lµ ng­êi mua quyÒn nhÊt ®Þnh nã còng sÏ ®­îc bï ®¾p vÒ mÆt kinh tÕ b»ng mét c¸i g× sö dông mét c¨n nhµ, hoÆc lµ anh ta ph¶i cã thÓ b¶o ®¶m lµ sau ®ã, khi nã ®· ®¹t ®Õn mét tr×nh ®é nµo ®ã vµ ®· kÐo dµi trong mét nµy sÏ b¸n ®­îc søc lao ®éng ®ã. ë ®©y hoµn toµn kh«ng cã mét thêi gian nµo ®ã. hËu qu¶ ®Æc thï nµo cña viÖc b¸n søc lao ®éng cho ng­êi t­ b¶n ChÝnh nh÷ng tai häa ®ã, nh÷ng tai häa chung cho giai cÊp c¶. Bän t­ b¶n tr­íc hÕt b¾t søc lao ®éng mµ chóng ®· mua ph¶i c«ng nh©n vµ nhiÒu giai cÊp kh¸c, cho giai cÊp tiÓu t­ s¶n ch¼ng t¸i s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ cña nã; råi l¹i ph¶i t¸i s¶n xuÊt ra mét gi¸ h¹n, lµ nh÷ng tai häa mµ chñ nghÜa x· héi tiÓu t­ s¶n, - Pru- trÞ thÆng d­, gi¸ trÞ nµy t¹m thêi n»m trong tay chóng trong khi ®«ng còng theo chñ nghÜa nµy - thÝch quan t©m ®Õn. Vµ do ®ã, chê ®­îc ph©n phèi cho nh÷ng ng­êi trong giai cÊp c¸c nhµ t­ tuyÖt ®èi kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ anh häc trß ng­êi §øc cña b¶n. Nh­ vËy lµ ë ®©y, cã viÖc s¶n xuÊt ra mét gi¸ trÞ tréi ra; tæng Pru-®«ng n¾m lÊy tr­íc hÕt vÊn ®Ò nhµ ë, lµ vÊn ®Ò, nh­ chóng ta sè gi¸ trÞ hiÖn cã ®· t¨ng lªn. Trong viÖc cho thuª nhµ, vÊn ®Ò l¹i kh¸c _____________________________________________________________ h¼n. Dï cho ng­êi chñ nhµ cã lÊy cña ng­êi thuª nhµ nh÷ng mèi 1* Nh÷ng tõ "ë Pa-ri" do ¡ng-ghen bæ sung trong lÇn xuÊt b¶n n¨m 1887.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 552 553 p h.¨ng-gh en vÒ vÊn ®Ò nh µ ë. - I ph¶i bï l¹i sù khÊu hao cña t­ b¶n ®· bá vµo viÖc x©y dùng mét lîi qu¸ ®¸ng thÕ nµo ®i n÷a th× ë ®©y, còng vÉn chØ lµ sù di chuyÓn bÊt ®éng s¶n kh«ng tån t¹i vÜnh viÔn vµ sau nµy sÏ trë thµnh mét gi¸ trÞ ®· tån t¹i, ®· ®­îc s¶n xuÊt ra tõ tr­íc; tæng sè nh÷ng kh«ng thÓ ë ®­îc vµ kh«ng cßn gi¸ trÞ1*. Thø hai, ng­êi ta quªn gi¸ trÞ do ng­êi thuª nhµ vµ ng­êi së h÷u nhµ cïng chiÕm h÷u, r»ng tiÒn thuª nhµ còng cßn ph¶i bï l¹i kho¶n t¨ng lªn cña gi¸ trÞ tr­íc sau vÉn kh«ng thay ®æi. Ng­êi c«ng nh©n lu«n lu«n bÞ l­êng cña miÕng ®Êt, trªn ®ã ng«i nhµ ®· ®­îc dùng lªn vµ mét phÇn g¹t mÊt mét phÇn s¶n phÈm lao ®éng cña anh ta, dï lao ®éng cña tiÒn cho thuª nhµ lµ ®Þa t«. §µnh r»ng anh chµng theo ph¸i Pru- anh ta ®­îc ng­êi t­ b¶n tr¶ ®óng gi¸, d­íi gi¸ hoÆc cao h¬n gi¸ trÞ ®«ng cña chóng ta tuyªn bè ngay r»ng kho¶n t¨ng gi¸ trÞ ®ã, v× cña nã còng vËy; cßn ng­êi thuª nhµ th× chØ bÞ l­êng g¹t trong kh«ng ph¶i lµ do sù tham gia cña nh÷ng ng­êi së h÷u nhµ mµ cã, tr­êng hîp anh ta ph¶i tr¶ tiÒn thuª nhµ qu¸ gi¸ trÞ cña nã mµ nªn kh«ng thuéc vÒ ng­êi së h÷u nhµ mµ thuéc vÒ x· héi; song th«i. Do ®ã, muèn coi quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng vµ nh÷ng anh chµng ®ã ®· kh«ng hiÓu r»ng thùc ra nh­ vËy lµ anh ta ®· ng­êi t­ b¶n lµ ®ång nhÊt víi quan hÖ gi÷a ng­êi thuª nhµ vµ yªu cÇu xo¸ bá quyÒn chiÕm h÷u ruéng ®Êt: mét vÊn ®Ò mµ chóng ng­êi së h÷u nhµ th× nh­ vËy lµ hoµn toµn bãp mÐo quan hÖ gi÷a ta sÏ kh«ng bµn ®Õn, v× ®iÒu ®ã cã thÓ kÐo chóng ta ®i qu¸ xa. ng­êi thuª nhµ vµ ng­êi së h÷u nhµ. Tr¸i h¼n l¹i, vÊn ®Ò ë ®©y lµ Cuèi cïng, anh ta kh«ng thÊy r»ng trong toµn bé viÖc giao dÞch mét sù giao dÞch bu«n b¸n thuéc lo¹i th«ng th­êng, gi÷a hai c«ng ®ã, vÊn ®Ò tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ mua bÊt ®éng s¶n cña ng­êi d©n, vµ ®­îc tiÕn hµnh theo nh÷ng quy luËt kinh tÕ chi phèi viÖc së h÷u nhµ, mµ chØ lµ mua quyÒn sö dông bÊt ®éng s¶n nµy vµ b¸n hµng ho¸ nãi chung vµ viÖc b¸n mãn hµng "bÊt ®éng s¶n" nµy, mua trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Pru-®«ng, kÎ ch¼ng bao giê nãi riªng. TiÒn phÝ tæn vÒ x©y dùng vµ b¶o qu¶n ng«i nhµ hay mét quan t©m ®Õn nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ, cô thÓ, trong ®ã ph¸t sinh phÇn cña ng«i nhµ, ph¶i ®­îc tÝnh ®Õn tr­íc nhÊt; tiÕp ®ã lµ gi¸ trÞ mét hiÖn t­îng kinh tÕ nµo ®ã, th× ®­¬ng nhiªn lµ kh«ng thÓ gi¶i ®Êt ®ai, do ®Þa ®iÓm thuËn tiÖn nhiÒu hay Ýt cña bÊt ®éng s¶n quyÕt thÝch râ h¬n v× sao mµ sè tiÒn bá ra ®Ó x©y dùng mét bÊt ®éng ®Þnh; cuèi cïng, quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò lµ quan hÖ gi÷a cung vµ cÇu lóc s¶n, trong mét vµi tr­êng hîp nµo ®ã, ®· ®­îc bï l¹i gÊp 10 lÇn bÊy giê. Quan hÖ kinh tÕ, rÊt gi¶n ®¬n ®ã biÓu hiÖn trong ®Çu ãc trong 50 n¨m, d­íi h×nh thøc tiÒn cho thuª nhµ. §¸ng lÏ ph¶i cña anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta nh­ sau: ®øng vÒ mÆt kinh tÕ ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò kh«ng cã chót g× lµ r¾c rèi ®ã, " Ng«i nhµ mét khi ®­îc x©y dùng xong, trë thµnh mét lý do ph¸p quyÒn vµ ph¶i x¸c ®Þnh xem lµ nã cã m©u thuÉn víi nh÷ng quy luËt kinh tÕ vÜnh cöu vÒ mét phÇn nhÊt ®Þnh cña lao ®éng x· héi, ngay c¶ khi gi¸ trÞ thùc tÕ cña ng«i nhµ ®· ®­îc tr¶, mét c¸ch qu¸ ®Çy ®ñ vµ tõ l©u råi, cho ng­êi së hay kh«ng vµ m©u thuÉn ë ®iÓm nµo th× Pru-®«ng l¹i gi¶i quyÕt nã h÷u nhµ, d­íi h×nh thøc tiÒn thuª nhµ. ChÝnh v× vËy mµ mét ng«i nhµ ®­îc b»ng c¸ch b¹o gan nh¶y tõ kinh tÕ häc sang ph¸p luËt häc: "Ng«i dùng lªn c¸ch ®©y 50 n¨m ch¼ng h¹n, th× trong thêi gian ®ã, tiÒn cho thuª nhµ mét khi ®­îc x©y dùng xong trë thµnh mét lý do ph¸p quyÒn nhµ ®· bï l¹i nhiÒu gÊp 2, 3, 5, 10, v.v.. lÇn sè tiÒn ®· bá ra tr­íc kia". vÜnh cöu" vÒ mét mãn tiÒn nhÊt ®Þnh tr¶ hµng n¨m. §iÒu ®ã ®· diÔn T oµn bé Pru-®«ng lµ ë trong ®ã. Thø nhÊt, ng­êi ta quªn ra nh­ thÕ nµo, bÊt ®éng s¶n trë thµnh mét lý do ph¸p quyÒn nh­ r»ng tiÒn thuª nhµ ch¼ng nh÷ng ph¶i bï l¹i tiÒn phÝ tæn vÒ x©y thÕ nµo, Pru-®«ng kh«ng hÒ nãi tíi. ThÕ mµ ®ã l¹i chÝnh lµ ®iÓm mµ dùng, mµ còng cßn ph¶i bï l¹i tiÒn söa ch÷a vµ tiÒn thu nhËp bÞ _____________________________________________________________ mÊt ®i do bÞ quÞt nî, do kh«ng thu ®­îc tiÒn thuª nhµ còng nh­ 1* PhÇn cuèi c©u, b¾t ®Çu tõ nh÷ng tõ "vµ cuèi cïng" lµ do ¡ng-ghen bæ do nhµ ë t¹m thêi ch­a cho thuª ®­îc, vµ cuèi cïng tiÒn thuª nhµ sung trong lÇn xuÊt b¶n n¨m 1887.
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 554 555 p h.¨ng-gh en v Ò vÊn ®Ò nhµ ë. - I gi¸o phô tr­íc kia kh«ng, khi hä tuyªn bè r»ng n¹n cho vay nÆng lÏ ra «ng ta ph¶i lµm s¸ng tá. Gi¸ nh­ «ng ta nghiªn cøu ®iÓm l·i lµ tr¸i víi "©n sñng vÜnh cöu", "®øc tin vÜnh cöu", "ý chi vÜnh ®ã th× «ng ta sÏ thÊy ®­îc r»ng mäi lý do ph¸p quyÒn trªn thÕ cöu cña Chóa? (M¸c, "T­ b¶n" tr.45226). giíi, dï lµ vÜnh cöu mÊy ®i n÷a, còng ®Òu kh«ng thÓ trao cho mét Anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta còng kh«ng tµi g× bÊt ®éng s¶n c¸i quyÒn ®­îc nhËn trong 50 n¨m, d­íi h×nh thøc h¬n «ng thµy cña anh ta. Anh ta nãi: tiÒn cho thuª nhµ, gÊp 10 lÇn sè tiÒn bá ra ®Ó x©y dùng nã, mµ chØ cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ (®µnh r»ng nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ " Trong ®êi sèng cña x· héi hiÖn ®¹i, hîp ®ång thuª nhµ lµ mét trong nµy, vÒ mÆt x· héi, cã thÓ ®­îc c«ng nhËn d­íi h×nh thøc lý do mu«n ngh×n sù giao dÞch còng cÇn thiÕt nh­ sù tuÇn hoµn cña m¸u trong c¬ ph¸p quyÒn) míi cã thÓ thu ®­îc kÕt qu¶ ®ã th«i. Vµ nh­ thÕ lµ thÓ ®éng vËt vËy. §­¬ng nhiªn lµ v× lîi Ých cña x· héi ®ã mµ quan niÖm ph¸p «ng ta sÏ l¹i trë vÒ khëi ®iÓm. quyÒn ph¶i th©m nhËp vµo tÊt c¶ nh÷ng sù giao dÞch Êy, nghÜa lµ nh÷ng sù Toµn bé häc thuyÕt cña Pru-®«ng lµ dùa vµo c¸i lèi tho¸t ly giao dÞch ®ã ph¶i lu«n lu«n ®­îc tiÕn hµnh ®óng theo nh÷ng yªu cÇu nghiªm hiÖn thùc kinh tÕ nh­ vËy ®Ó trèn vµo trong nh÷ng lêi lÏ ba hoa vÒ kh¾c cña c«ng lý. Tãm l¹i, ®êi sèng kinh tÕ cña x· héi, theo nh­ lêi Pru-®«ng, ph¸p luËt. Cø mçi lÇn mµ «ng Pru-®«ng dòng c¶m cña chóng ta ph¶i ®­îc n©ng lªn cao ngang víi mét nÒn c«ng lý kinh tÕ. Thùc ra th× nh­ ai kh«ng nhËn ra ®­îc mèi liªn hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c hiÖn t­îng, - vµ ®ã nÊy ®Òu biÕt, t×nh h×nh x¶y ra tr¸i ng­îc h¼n l¹i". lµ ®iÒu x¶y ra trong tÊt c¶ mäi vÊn ®Ò quan träng, - th× «ng ta l¹i L iÖu cã thÓ t­ëng t­îng ®­îc r»ng n¨m n¨m sau khi M¸c ®· v¹ch mÆt Pru-®«ng b»ng nh÷ng lêi rµnh m¹ch ®Õn thÕ vµ chÝnh trèn vµo trong lÜnh vùc ph¸p luËt vµ viÖn ®Õn c«ng lý vÜnh cöu. "Tr­íc hÕt Pru-®«ng ®i t×m c¸i lý t­ëng c«ng lý vÜnh cöu cña vÒ ®iÓm chñ yÕu ®ã, mµ l¹i cßn cã thÓ cho in b»ng tiÕng §øc mét «ng ta ë trong nh÷ng quan hÖ ph¸p lý t­¬ng øng víi nÒn s¶n c¸i mí bßng bong nh­ thÕ n÷a ch¨ng? Nh­ vËy th× c¸i mí bßng xuÊt hµng ho¸; nh©n tiÖn ®©y còng xin nãi r»ng ®iÒu ®ã ®· cung bong ®ã nãi lªn c¸i g×? Nã chØ nãi lªn r»ng nh÷ng hËu qu¶ cô thÓ cÊp cho tÊt c¶ bän phi-li-xtanh mét b»ng chøng thó vÞ nãi lªn cña nh÷ng quy luËt kinh tÕ chi phèi x· héi hiÖn nay ®ang kÞch liÖt r»ng h×nh th¸i s¶n xuÊt hµng ho¸ còng vÜnh cöu nh­ b¶n th©n b¸c l¹i t×nh c¶m vÒ c«ng lý cña t¸c gi¶ cña chóng ta vµ t¸c gi¶ nµy c«ng lý vËy. Sau ®ã, ng­îc l¹i, «ng ta l¹i muèn c¶i tæ nÒn s¶n thµnh t©m hy väng r»ng t×nh h×nh cã thÓ ®­îc thu xÕp sao cho cã xuÊt hµng ho¸ hiÖn thùc vµ ph¸p luËt hiÖn thùc t­¬ng øng víi thÓ cøu ch÷a ®­îc m©u thuÉn ®ã. V©ng, nÕu cãc cã ®u«i th× ®· nÒn s¶n xuÊt ®ã cho phï hîp víi c¸i lý t­ëng c«ng lý Êy. kh«ng ph¶i lµ cãc n÷a råi! Vµ sau hÕt, h¸ ch¼ng ph¶i lµ ph­¬ng Ng­êi ta sÏ nghÜ nh­ thÕ nµo vÒ mét nhµ ho¸ häc, khi lÏ ra ph¶i thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ®· "thÊm nhuÇn mét quan niÖm nghiªn cøu c¸c quy luËt hiÖn thùc vÒ sù trao ®æi chÊt vµ dùa ph¸p quyÒn", quan niÖm vÒ quyÒn riªng cña nã ®­îc bãc lét trªn c¬ së c¸c quy luËt ®ã mµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nhÊt nh÷ng ng­êi lao ®éng sao? Vµ khi t¸c gi¶ nãi víi chóng ta r»ng ®Þnh, th× ng­êi ®ã l¹i ®ßi c¶i t¹o nh÷ng sù trao ®æi chÊt Êy sao "quan niÖm ph¸p quyÒn" cña «ng ta kh«ng ph¶i lµ nh­ thÕ th× cho phï hîp víi "nh÷ng quan niÖm vÜnh cöu" vÒ "tÝnh tù nhiªn vµ liÖu chóng ta cã tiÕn thªm ®­îc b­íc nµo kh«ng? ¸i lùc"? Khi ng­êi ta nãi víi chóng ta r»ng" n¹n cho vay nÆng l·i" Nh­ng chóng ta h·y trë l¹i vÊn ®Ò nhµ ë. Anh chµng theo ph¸i lµ tr¸i víi "c«ng lý vÜnh cöu" vµ víi sù "c«ng b»ng vÜnh cöu", Pru-®«ng cña chóng ta ®· ®Ó cho "quan niÖm ph¸p quyÒn" cña "nghÜa t­¬ng th©n vÜnh cöu" vµ nhiÒu thø "ch©n lý vÜnh cöu" kh¸c anh ta tù do tu«n ra vµ anh ta ®·i chóng ta bµi diÔn v¨n thèng th× liÖu chóng ta cã hiÓu biÕt g× vÒ n¹n cho vay nÆng l·i h¬n c¸c
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 556 557 p h.¨ng-gh en vÒ vÊn ®Ò nh µ ë. - I thiÕt sau ®©y: ®uæi nh÷ng ng­êi lao ®éng ra khái gia ®×nh vµ nhµ ë cña hä, coi nh­ ®ã lµ mét b­íc lïi lín; nh­ng thËt ra ®ã l¹i chÝnh lµ ®iÒu kiÖn " Chóng t«i kh«ng ngÇn ng¹i mµ kh¼ng ®Þnh r»ng ®èi víi toµn bé nÒn v¨n minh cña thÕ kû ®­îc ca tông biÕt bao cña chóng ta, kh«ng cã ®iÒu nh¹o tr­íc tiªn ®Ó gi¶i phãng tinh thÇn cña hä. b¸ng nµo ghª gím h¬n sù thËt nµy, trong nh÷ng thµnh phè lín, 90% d©n c­ C¸ch ®©y 27 n¨m (trong cuèn "T×nh c¶nh cña giai cÊp lao ®éng ë vµ thËm chÝ nhiÒu h¬n n÷a, kh«ng cã lÊy mét chç nµo kh¶ dÜ coi nh­ thuéc së Anh"227) t«i ®· miªu t¶, trªn nh÷ng nÐt lín, viÖc ®uæi nh÷ng ng­êi h÷u cña hä ®­îc. Trung t©m thËt sù cña ®êi sèng tinh thÇn vµ ®êi sèng gia lao ®éng ra khái gia ®×nh vµ nhµ ë cña hä håi thÕ kû XVIII ë Anh ®· ®×nh, tøc lµ nhµ ë vµ gia ®×nh, ®· bÞ c¬n lèc x· héi cuèn ®i... VÒ mÆt ®ã, diÔn ra nh­ thÕ nµo. T«i còng ®· tr×nh bµy t×nh c¶nh nhôc nh· v« chóng ta cßn thÊp kÐm h¬n nh÷ng ng­êi d· man rÊt nhiÒu. Ng­êi ¨n l«ng ë cïng trÇm träng do bän ®Þa chñ vµ chñ x­ëng g©y ra, cïng nh÷ng lç cã c¸i hang, ng­êi ch©u ¤-xt¬-r©y-li-a cã tóp lÒu tranh, ng­êi in-®i-an cã ®iÒu bÊt lîi mµ tr­íc hÕt nh÷ng ng­êi lao ®éng bÞ ®uæi nh­ thÕ c¸i nhµ riªng, cßn ng­êi v« s¶n hiÖn ®¹i th× thùc tÕ l¹i kh«ng cã lÊy mét chç kh«ng thÓ nµo tr¸nh khái, c¶ vÒ mÆt tinh thÇn lÉn vÒ mÆt vËt chÊt. ®Æt l­ng".v.v.. Nh­ng liÖu t«i cã thÓ xem sù tiÕn triÓn lÞch sö ®ã, sù tiÕn triÓn tuyÖt L êi o¸n th¸n ®ã ®Ó lé râ tÊt c¶ bé mÆt ph¶n ®éng cña chñ ®èi cÇn thiÕt trong nh÷ng hoµn c¶nh nh­ thÕ, lµ mét qu¸ tr×nh giËt nghÜa Pru-®«ng. Muèn t¹o ra giai cÊp c¸ch m¹ng hiÖn ®¹i lµ giai lïi, ®­a ®Õn t×nh tr¹ng "thÊp kÐm h¬n nh÷ng ng­êi d· man", hay cÊp v« s¶n, kh«ng thÓ kh«ng c¾t bá c¸i cuèng rèn ®· g¾n chÆt ch¨ng? Ch¾c ch¾n lµ kh«ng. Ng­êi v« s¶n Anh n¨m 1872 ë vµo mét ng­êi lao ®éng thêi x­a víi ruéng ®Êt. Ng­êi thî dÖt cã, bªn tr×nh ®é v« cïng cao h¬n tr×nh ®é cña ng­êi thî dÖt ë n«ng th«n n¨m c¹nh khung cöi cña anh ta, ng«i nhµ nhá, m¶nh v­ên con vµ 1772 lµ ng­êi ®· cã "gia ®×nh vµ nhµ ë". Vµ ng­êi ¨n l«ng ë lç cã c¸i thöa ruéng tÝ xÝu, lµ mét ng­êi b×nh th¶n vµ sung s­íng, sèng hang, ng­êi ch©u ¤-xt¬-r©y-li-a cã tóp lÒu tranh, ng­êi In-®i-an cã "víi tÊt c¶ tÊm long thµnh kÝnh vµ ch©n thËt", mÆc dï lµ anh ta ng«i nhµ riªng, thö hái r»ng nh÷ng ng­êi ®ã cã bao giê lµm ®­îc mét rÊt tóng khæ vµ bÞ ¸p bøc vÒ chÝnh trÞ; anh ta khóm nóm tr­íc cuéc khëi nghÜa th¸ng S¸u hay mét C«ng x· Pa-ri kh«ng? bän nhµ giµu, bän thµy tu vµ bän quan l¹i cña nhµ n­íc, vµ tõ Tõ khi ¸p dông ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa trªn ®Çu chÝ ch©n, anh ta thÊm ®Çy tinh thÇn n« lÖ. ChÝnh c«ng mét quy m« réng lín th× nãi chung, t×nh tr¹ng nh÷ng ng­êi lao nghiÖp lín hiÖn ®¹i ®· lµm cho ng­êi lao ®éng bÞ g¾n chÆt vµo ®éng trë nªn tåi tÖ h¬n vÒ mÆt vËt chÊt, - ®iÒu ®ã th× chØ cã ruéng ®Êt, trë thµnh mét ng­êi v« s¶n hoµn toµn kh«ng cã g×, ng­êi t­ s¶n míi hoµi nghi mµ th«i. Nh­ng ph¶i ch¨ng v× thÕ mµ tho¸t khái mäi xiÒng xÝch cæ truyÒn1*, tù do nh­ kh«ng khÝ2*; chóng ta ph¶i nh×n vÒ ®»ng sau ®Ó tiÕc rÎ nh÷ng c¸i nåi thÞt cña ng­êi Ai CËp288 (còng rÊt lµ ®¹m b¹c), tiÕc rÎ nÒn tiÓu c«ng chÝnh cuéc c¸ch m¹ng kinh tÕ ®ã ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn duy nghiÖp n«ng th«n chØ t¹o ra nh÷ng ®Çu ãc n« lÖ, hay ®Õn nh÷ng nhÊt ®Ó xo¸ bá sù bãc lét giai cÊp c«ng nh©n d­íi h×nh thøc cuèi "ng­êi d· man"? Tr¸i h¼n l¹i. ChØ cã giai cÊp v« s¶n do c«ng cïng cña nã, tøc lµ nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. Nh­ng hiÖn nghiÖp lín hiÖn ®¹i t¹o ra, ®­îc gi¶i phãng khái mäi xiÒng xÝch t¹i, anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng l¹i xen vµo, khãc than vÒ viÖc cña qu¸ kh­, kÓ c¶ nh÷ng xiÒng xÝch ®· rµng buéc giai cÊp ®ã _____________________________________________________________ vµo ®Êt ®ai, vµ ®­îc tËp trung trong nh÷ng thµnh phè lín, míi 1* Trªn tê "Volksstaat" thay cho nh÷ng ch÷ "tho¸t khái mäi xiÒng xÝch cæ cã thÓ tiÕn hµnh ®­îc cuéc biÕn ®æi x· héi lín lao, chÊm døt mäi truyÒn" lµ nh÷ng ch÷ "tho¸t khái mäi nÒn v¨n ho¸ cæ truyÒn". ¸ch bãc lét vµ thèng trÞ giai cÊp. Nh÷ng ng­êi thî dÖt cò ë n«ng 2* Ch¬i ch÷: "Vogelfrei", "®­îc ®Æt ra ngoµi ph¸p luËt" vµ còng cã nghÜa lµ "tù do nh­ kh«ng khÝ".
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 558 559 p h.¨ng-gh en v Ò vÊn ®Ò nhµ ë. - I nh÷ng tiÕp thu mµ cßn lµm cho tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã tõ chç lµ th«n, cã nhµ ë vµ gia ®×nh, kh«ng bao giê cã thÓ lµm næi ®iÒu ®éc quyÒn cña giai cÊp thèng trÞ trë thµnh tµi s¶n chung cña ®ã; hä kh«ng bao giê cã thÓ s¶n sinh ra ®­îc mét c¸ch suy nghÜ toµn thÓ x· héi vµ lµm cho tµi s¶n ®ã ph¸t triÓn phong phó thªm nh­ thÕ, mµ l¹i cµng kh«ng muèn thùc hiÖn c¸ch suy nghÜ ®ã. m·i. Vµ ®ã lµ b­íc ngoÆt quyÕt ®Þnh. Khi søc s¶n xuÊt cña lao Tr¸i l¹i, Pru-®«ng cho r»ng toµn bé cuéc c¸ch m¹ng c«ng ®éng loµi ng­êi ®· ®¹t ®Õn møc ®é ®ã th× giai cÊp thèng trÞ nghiÖp tõ mét tr¨m n¨m l¹i ®©y, - h¬i n­íc, ®¹i c«ng x­ëng s¶n kh«ng cßn cã mét lý do nµo ®Ó tån t¹i n÷a. Ph¶i ch¼ng lý do cuèi xuÊt ®· lÊy m¸y mãc thay thÕ lao ®éng thñ c«ng vµ lµm cho søc cïng biÖn hé cho nh÷ng sù kh¸c biÖt giai cÊp bao giê còng lµ: s¶n xuÊt cña lao ®éng t¨ng lªn gÊp tr¨m ngh×n lÇn, - lµ mét sù cÇn cã mét giai cÊp kh«ng cÇn ph¶i nai l­ng ra s¶n xuÊt nh÷ng biÕn v« cïng ®¸ng buån, thËt ra kh«ng nªn x¶y ra míi ph¶i. Anh thø tiªu dïng hµng ngµy cña m×nh ®Ó cã ®ñ th× giê lµm c«ng viÖc chµng tiÓu t­ s¶n Pru-®«ng ®ßi hái mét thÕ giíi, trong ®ã mçi lao ®éng trÝ ãc trong x· héi? C©u chuyÖn bµy ®Æt Êy, - tõ tr­íc ng­êi lµm ra, mét c¸ch ®éc ®¸o vµ ®éc lËp, mét s¶n phÈm cã thÓ ®Õn nay vÉn ®­îc lÞch sö x¸c minh mét c¸ch rÊt râ rµng, - ®· bÞ ®em tiªu dïng vµ trao ®æi trªn thÞ tr­êng ®­îc ngay; sau ®ã chØ cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp mét tr¨m n¨m gÇn ®©y vÜnh viÔn cÇn mçi ng­êi thu l¹i ®­îc ®Çy ®ñ gi¸ trÞ lao ®éng cña m×nh ë biÕn thµnh v« c¨n cø. Sù tån t¹i cña mét giai cÊp thèng trÞ ngµy mét s¶n phÈm kh¸c, lµ ®ñ tho¶ m·n ®­îc yªu cÇu "c«ng lý vÜnh cµng tá ra lµ mét trë ng¹i cho sù ph¸t triÓn cña nh÷ng lùc l­îng cöu" vµ ®ñ cho mét thÕ giíi tèt ®Ñp nhÊt ®­îc s¸ng lËp. Nh­ng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, còng nh­ cho sù ph¸t triÓn cña khoa häc, ch­a thµnh h×nh th× c¸i thÕ giíi tèt ®Ñp nhÊt ®ã cña Pru-®«ng ®· nghÖ thuËt vµ ®Æc biÖt lµ cho sù ph¸t triÓn cña nh÷ng h×nh thøc bÞ nghiÒn n¸t d­íi b­íc ch©n cña sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®ang giao tiÕp v¨n minh. Ch­a tõng bao giê cã nh÷ng ng­êi th« lç h¬n ë trong thêi kú tiÕn bé m¹nh, mét sù ph¸t triÓn ®· xo¸ bá tõ l©u nh÷ng ng­êi t­ s¶n hiÖn ®¹i cña chóng ta. lao ®éng c¸ thÓ trong mäi ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu vµ xo¸ bá, Nh­ng tÊt c¶ ®iÒu Êy, «ng b¹n Pru-®«ng kh«ng quan t©m mçi ngµy mçi nhiÒu h¬n mét Ýt, lao ®éng c¸ thÓ trong nh÷ng ®Õn. §iÒu mµ «ng ta muèn, chÝnh lµ "c«ng lý vÜnh cöu" vµ chØ cã ngµnh thø yÕu còng nh­ trong nh÷ng ngµnh quan träng nhÊt; lao ®éng c¸ thÓ ®­îc thay thÕ b»ng lao ®éng x· héi ®­îc trî lùc thÕ th«i. §em ®æi s¶n phÈm cña m×nh, mçi ng­êi ph¶i nhËn ®­îc bëi m¸y mãc vµ lùc l­îng tù nhiªn ®· bÞ chinh phôc, tøc lµ lao toµn bé thu nhËp, toµn bé gi¸ trÞ cña lao ®éng cña m×nh. Nh­ng ®éng s¶n xuÊt ra nh÷ng thµnh phÈm cã thÓ ®em trao ®æi hoÆc nÕu lµ mét s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i th× viÖc tÝnh to¸n tiªu dïng ngay vµ lµ thµnh qu¶ cña lao ®éng chung cña rÊt ®ã kh«ng ph¶i lµ gi¶n ®¬n: thùc vËy, c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i lµm nhiÒu ng­êi. Vµ chÝnh lµ nhê cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ®ã lu mê phÇn cña c¸ nh©n trong toµn bé s¶n phÈm, cßn ë trong mµ søc s¶n xuÊt cña lao ®éng cña loµi ng­êi ®· ®¹t ®Õn mét ®iÒu kiÖn lao ®éng thñ c«ng nghiÖp tr­íc kia th× phÇn ®ã tù nã tr×nh ®é cã thÓ, - lÇn ®Çu tiªn tõ khi cã loµi ng­êi, - nhê sù ph©n biÓu hiÖn ra trong s¶n phÈm ®· lµm ra. H¬n n÷a, c«ng nghiÖp phèi lao ®éng hîp lý gi÷a tÊt c¶ mäi ng­êi, ch¼ng nh÷ng s¶n hiÖn ®¹i lo¹i bá dÇn dÇn viÖc trao ®æi b»ng hiÖn vËt, trªn ®ã xuÊt ra ®ñ b¶o ®¶m sù tiªu dïng dåi dµo cña tÊt c¶ mäi ng­êi Pru-®«ng ®· x©y dùng toµn bé hÖ thèng cña «ng ta, tøc lµ sù trong x· héi vµ g©y mét qòy dù tr÷ quan träng, mµ cßn lµm cho trao ®æi trùc tiÕp gi÷a hai ng­êi s¶n xuÊt, trong ®ã ng­êi nµy mäi ng­êi cã ®ñ th× giê nhµn rçi ®Ó tiÕp thu tÊt c¶ nh÷ng g× thËt lÊy s¶n phÈm cña ng­êi kia ®Ó tiªu dïng1*. Do ®ã, toµn bé chñ sù ®¸ng quý trong di s¶n v¨n ho¸ do lÞch sö truyÒn l¹i - _____________________________________________________________ khoa häc, nghÖ thuËt, c¸c h×nh thøc giao tiÕp, v.v. - vµ ch¼ng 1* PhÇn cuèi cña c©u nµy b¾t ®Çu tõ nh÷ng ch÷: "tøc lµ trao ®æi trùc
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 560 561 p h.¨ng-gh en vÒ vÊn ®Ò nh µ ë. - I nghÜa Pru-®«ng ®· tiªm nhiÔm mét xu h­íng ph¶n ®éng: tinh * thÇn o¸n ghÐt cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp vµ hy väng, ®· Ýt * * nhiÒu biÓu hiÖn c«ng khai, lµ bá qu¸ch tßn bé c«ng nghiÖp hiÖn Theo nh÷ng ®iÒu ®· nãi trªn ®©y th× còng dÔ thÊy tr­íc ®­îc ®¹i, nh÷ng m¸y h¬i n­íc, m¸y kÐo sîi vµ nh÷ng ph¸t minh viÓn r»ng anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta sÏ gi¶i quyÕt v«ng kh¸c, ®Ó trë vÒ víi chÕ ®é lao ®éng thñ c«ng cæ x­a ®¸ng tin vÊn ®Ò lín lao vÒ nhµ ë nh­ thÕ nµo råi. Mét mÆt, anh ta ®ßi hái c©y. Nh­ vËy, dï chóng ta cã mÊt 999 phÇn ngh×n søc s¶n xuÊt, r»ng mçi ng­êi lao ®éng ph¶i cã mét ng«i nhµ thuéc së h÷u riªng dï toµn nh©n lo¹i cã bÞ dån vµo t×nh tr¹ng n« lÖ ®¸ng sî nhÊt, dï cña m×nh, ®Ó kh«ng cßn ph¶i ë vµo t×nh tr¹ng t hÊp kÐm h¬n mét cuéc ®ãi kh¸t lµ th«ng lÖ ®i n÷a th× còng ch¼ng can chi, - nh÷ng ng­êi d· man n÷a. MÆt kh¸c, anh ta l¹i kh¼ng ®Þnh r»ng ®iÒu chñ yÕu ch¼ng ph¶i lµ tiÕn ®Õn chç tæ chøc viÖc trao ®æi nh­ gi¸ thµnh lóc ®Çu cña ng«i nhµ sÏ ®­îc tr¶ gÊp 2, 3, 5 hay 10 lÇn thÕ nµo ®Ó mçi ng­êi ®Òu nhËn ®­îc "tßn bé thu nhËp cña lao d­íi h×nh thøc tiÒn thuª nhµ - nh­ ®· x¶y ra nh­ thÕ, trong thùc ®éng cña m×nh" vµ ®Ó "c«ng lý vÜnh viÔn" ®­îc thùc hiÖn, hay tÕ, - lµ dùa trªn mét lý do ph¸p quyÒn, r»ng lý do ®ã m©u thuÉn sao? Fiat justitia, pereat mundus! víi "c«ng lý vÜnh cöu". BiÖn ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò th× thËt lµ ChØ cÇn lµ c«ng lý ®¾c th¾ng gi¶n ®¬n: thñ tiªu lý do ph¸p quyÒn vµ tuyªn bè, chiÓu theo c«ng Cßn mÆc cho thÕ giíi tiªu vong! lý vÜnh cöu, r»ng tiÒn thuª nhµ lµ tiÒn tr¶ gãp vÒ chÝnh ngay gi¸ Vµ thÕ giíi sÏ tiªu vong, nÕu ngÉu nhiªn mµ cuéc ph¶n c¸ch c¶ cña ng«i nhµ. Khi ng­êi ta ®· lÊy nh÷ng tiÒn ®Ó sao cho nh÷ng m¹ng cña Pru-®«ng cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. tiÒn ®Ò ®ã ®· chøa ®ùng ®­îc c¶ kÕt luËn råi th× kh«ng cÇn g× ph¶i Tuy nhiªn râ rµng lµ ngay c¶ trong nÒn s¶n xuÊt x· héi do khÐo h¬n mäi thµy lang b¨m míi rót ®­îc tõ c¸i bÞ cña m×nh ra c«ng nghiÖp lín chi phèi, mçi ng­êi ®Òu cã thÓ ch¾c ch¾n nhËn c¸i kÕt qu¶ ®· ®­îc chuÈn bÞ s½n vµ h·nh diÖn r»ng c¸i l«-gÝch ®· ®­îc "toµn bé thu nhËp cña lao ®éng cña m×nh", trong chõng mùc dÉn ®Õn kÕt qu¶ Êy lµ kh«ng g× lay chuyÓn ®­îc. c©u nãi chung chung ®ã cã mét ý nghÜa. Vµ c©u nãi ®ã chØ cã thÓ cã Vµ ®ã lµ ®iÒu x¶y ra ë ®©y. Ng­êi ta c«ng bè lµ cÇn ph¶i xo¸ bá ý nghÜa, nÕu ta hiÓu nã theo mét nghÜa réng h¬n, tøc lµ hiÓu r»ng tiÒn thuª nhµ vµ ®ßi hái r»ng mçi ng­êi thuª nhµ ph¶i trë thµnh ng­êi së h÷u "toµn bé thu nhËp cña lao ®éng cña m×nh" kh«ng ng­êi së h÷u ng«i nhµ m×nh. Ng­êi ta lµm c¸ch nµo? Mét c¸ch rÊt ph¶i lµ c¸ nh©n ng­êi lao ®éng, mµ chÝnh lµ toµn thÓ x· héi, mét ®¬n gi¶n. x· héi chØ gåm toµn nh÷ng ng­êi lao ®éng mµ th«i; chÝnh x· héi " SÏ mua l¹i ng«i nhµ cho thuª... Ng­êi ta sÏ tr¶ gi¸ trÞ ng«i nhµ m×nh nµy lµ ng­êi së h÷u toµn bé s¶n phÈm lao ®éng cña nh÷ng ng­êi ë cho ng­êi së h÷u cò kh«ng thiÕu mét xu nµo. LÏ ra, nh­ tõ tr­íc ®Õn lao ®éng: mét phÇn do x· héi ph©n phèi cho nh÷ng thµnh viªn nay, tiÒn thuª nhµ lµ cèng vËt mµ ng­êi thuª nhµ nép cho quyÒn lîi vÜnh trong x· héi ®Ó tiªu dung, phÇn kh¸c ®­îc dïng ®Ó thay thÕ vµ cöu cña t­ b¶n kÓ tõ ngµy c«ng bè viÖc mua l¹i nhµ ë, sè tiÒn do ng­êi t¨ng thªm t­ liÖu s¶n xuÊt, cuèi cïng, mét phÇn n÷a ®­îc dµnh thuª nhµ tr¶, tÝnh to¸n rÊt tØ mØ, sÏ lµ tiÒn tr¶ gãp hµng n¨m vÒ gi¸ c¶ riªng ra lµm vèn dù tr÷ ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu dïng1* ng«i nhµ ®­îc chuyªn thµnh së h÷u cña m×nh... Nh­ thÕ lµ b»ng c¸ch ®ã, tiÕp" do ¡ng-ghen bæ sung trong lÇn xuÊt b¶n n¨m 1887. 1* Toµn bé c©u cuèi b¾t ®Çu tõ nh÷ng ch÷: "Vµ c©u nãi ®ã..." do ¡ng- ghen bæ sung trong lÇn xuÊt b¶n n¨m 1887.
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 562 563 p h.¨ng-gh en v Ò vÊn ®Ò nhµ ë. - I §ã hoµn toµn lµ c¸i lèi mÞ d©n quen thuéc cña «ng thµy Pru- x· héi... sÏ biÕn thµnh mét tËp thÓ nh÷ng ng­êi së h÷u tù do vµ ®éc lËp ®«ng, lµ con ng­êi mµ tiÕng côc t¸c th× to nh­ng trøng ®Î ra l¹i nhá. vÒ nhµ ë". Vµ b©y giê, h·y thö t­ëng t­îng mét chót xem nh÷ng ng­êi Anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta cho r»ng khi lao ®éng, nh÷ng ng­êi tiÓu t­ s¶n hay nh÷ng ng­êi t­ s¶n, do ng­êi së h÷u nhµ ë cã thÓ kh«ng lµm lông g× mµ vÉn thu ®­îc ®Þa tr¶ tiÒn hµng n¨m, ®· buéc ph¶i trë thµnh ng­êi së h÷u mét t« vµ tiÕn l·i cña t­ b¶n ®· bá vµo bÊt ®éng s¶n cña hä, th× nh­ phÇn råi trë thµnh ng­êi së h÷u hoµn toµn cña ng«i nhµ hä ë, sÏ thÕ lµ mét téi ¸c chèng l¹i c«ng lý vÜnh cöu. Anh ta ra mét mÖnh ë vµo mét t×nh c¶nh ®Ñp ®Ï nh­ thÕ nµo. T¹i nh÷ng vïng c«ng lÖnh: t×nh tr¹ng ®ã ph¶i chÊm døt vµ t­ b¶n bá vµo nhµ ë kh«ng nghiÖp ë Anh lµ n¬i cã mét nÒn c«ng nghiÖp lín nh­ng l¹i cã ®­îc lÊy l·i, còng kh«ng ®­îc lÊy ®Þa t«, khi mµ tu b¶n ®ã lµ tiÒn nhiÒu nhµ bÐ nhá cho c«ng nh©n vµ ë ®ã, mçi ng­êi lao ®éng cã mua miÕng ®Êt. Nh­ng chóng ta thÊy r»ng nh­ thÕ th× ph­¬ng vî con ®Òu ë mét ng«i nhµ nhá riªng, th× ®iÒu ®ã cßn cã thÓ cã thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, c¬ së cña x· héi hiÖn nay, kh«ng mét ý nghÜa. Nh­ng ë Pa-ri, còng nh­ ë phÇn nhiÒu nh÷ng hÒ bÞ ®éng ®Õn. C¸i mÊu chèt trong viÖc tæ chøc bãc lét ng­êi lao thµnh phè lín trªn lôc ®Þa, nÒn c«ng nghiÖp nhá l¹i kÌm theo ®éng, chÝnh lµ viÖc ng­êi lao ®éng b¸n søc lao ®éng ®éng cña nh÷ng nhµ lín, trong ®ã 10, 20, 30 gia ®×nh sèng chung víi m×nh cho nhµ t­ b¶n vµ viÖc nhµ t­ b¶n sö dông søc lao ®éng Êy nhau. Ngµy mµ s¾c lÖnh gi¶i phãng ban bè viÖc mua l¹i nhµ ë, b»ng c¸ch b¾t ng­êi lao ®éng ph¶i s¶n xuÊt ra nhiÒu h¬n so víi th× anh Pª-t¬, ch¼ng h¹n, ®ang lµm viÖc trong mét c«ng x­ëng gi¸ mua søc lao ®éng cña m×nh. ChÝnh sù giao ®Þch ®ã gi÷a nhµ t­ chÕ t¹o m¸y ë BÐc-lin. Mét n¨m sau, anh ta lµ ng­êi së h÷u gi¶ b¶n vµ ng­êi lao ®éng ®· ®Ó ra gi¸ trÞ thÆng d­; råi sau ®ã, gi¸ trÞ thö 1 phÇn 15 chç anh ta ë, gåm cã mét c¨n phßng trªn g¸c 5, t¹i thÆng d­, d­íi h×nh thøc ®Þa t«, lîi nhuËn th­¬ng nghiÖp, lîi tøc mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã ë cèng H¨m-buèc. Anh ta mÊt viÖc vµ Ýt l©u cña t­ b¶n, thuÕ m¸, v.v., sÏ ®­îc ph©n phèi cho nhiÒu lo¹i nhµ t­ sau th× vÒ ë P«-t«-ph¬ ë Han-n«-v¬, trong mét n¬i t­¬ng tù nh­ b¶n kh¸c nhau vµ bän ®Çy tí cña chóng. Êy thÕ mµ anh chµng chç ë cò, trªn g¸c 3, ®»ng sau nh×n ra mét c¸i s©n phong c¶nh theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta l¹i t­ëng t­îng r»ng nÕu ng­êi ®Ñp tuyÖt: n¨m th¸ng sau, anh ta së h÷u 1/36 ng«i nhµ th× mét ta cÊm ®éc cã mét lo¹i nh÷ng nhµ t­ b¶n, - ®©y lµ nh÷ng ng­êi cuéc b·i c«ng l¹i ®uæi anh ta ®Õn m·i tËn Muyn-sen; ë ®©y m­êi kh«ng trùc tiÕp mua søc lao ®éng vµ do ®ã kh«ng lµm ra mét gi¸ mét th¸ng, anh ta buéc ph¶i g¸nh ®óng 11/180 quyÒn së h÷u trÞ thÆng d­ nµo, - kh«ng ®­îc lÊy lîi nhuËn hay tiÒn l·i th× ng­êi mét chç ë kh¸ tèi t¨m, ë tÇng d­íi cïng, sau phè ¤-b¬ ¡ng-ng¬. ta sÏ tiÕn lªn ®­îc mét b­íc ®Êy. NÕu ngµy mai, ng­êi ta kh«ng NhiÒu lÇn di chuyÓn kh¸c, nh­ ngµy nay th­êng x¶y ra trong ®Ó cho nh÷ng ng­êi së h÷u nhµ ë cã thÓ thu ®Þa t« vµ tiÒn l·i th× giíi nh÷ng ng­êi lao ®éng, l¹i buéc anh ta ph¶i g¸nh 7/360 khèi l­îng lao ®éng kh«ng ®­îc tr¶ c«ng mµ giai cÊp c«ng nh©n bÞ quyÒn së h÷u mét chç ë Ga-len mµ tiÖn nghÞ kh«ng kÐm g× t­íc ®o¹t, còng vÉn sÏ y nguyªn nh­ tr­íc; nh­ng ®iÒu ®ã còng nh÷ng chç tr­íc, 23/180 mét chç ë kh¸c ë LÝt-x¬ vµ 347/56223 kh«ng c¶n trë anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta tuyªn mét chç ë thø ba ë Xª-ren; ®©y lµ nh÷ng con tÝnh lµm r¸t chÝnh bè r»ng: x¸c ®Ó cho "c«ng lý vÜnh cöu" kh«ng cßn than phiÒn g× ®­îc c¶. " Xo¸ bá tiÒn cho thuª nhµ lµ mét trong nh÷ng nguyÖn väng cã hiÖu qu¶ Vµ b©y giê, liÖu anh Pª-t¬ cña chóng ta ®­îc g× trong tÊt c¶ nhÊt vµ cao th­îng nhÊt do t­ t­ëng c¸ch m¹ng ®Î ra vµ nguyÖn väng ®ã nh÷ng phÇn chç ë Êy? Ai sÏ cho anh ta vËt ngang gi¸ thËt sù cña ph¶i trë thµnh mét yªu cÇu chñ yÕu cña ph¸i d©n chñ - x· héi".
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 564 565 p h.¨ng-gh en vÒ vÊn ®Ò nh µ ë. - I nh÷ng phÇn ®ã? Anh ta sÏ t×m ë ®©u ra ng­êi së h÷u hoÆc nh÷ng viÖc mua l¹i nhµ cöa nãi trªn kia sÏ cã vÎ Ýt phi lý h¬n. Pru-®«ng ng­êi së h÷u cña nh÷ng phÇn nhµ ë mµ anh ta ë tr­íc ®©y? Vµ chØ quªn cã mét ®iÒu, ®ã lµ muèn ®¹t ®Õn kÕt qu¶ Êy th× tr­íc tr­íc hÕt, trong mét ng«i nhµ lín nµo ®ã, cã nh÷ng tÇng g¸c gåm 20 nhÊt, «ng ta ph¶i lµm cho c¸i ®ång hå lÞch sö thÕ giíi chËm l¹i chç ë ch¼ng h¹n, vµ mét khi ®· qu¸ h¹n cÇn thiÕt ®Ó mua l¹i vµ mét tr¨m n¨m, vµ do ®ã «ng ta g©y l¹i cho nh÷ng ng­êi lao ®éng viÖc cho thuª ®· bÞ xo¸ bá, sÏ thuéc quyÒn së h÷u cña ®é chõng ngµy nay mét t©m lý n« lÖ, dèi n¸t, khóm nóm vµ nham hiÓm, 300 ng­êi së h÷u bé phËn, ph©n t¸n kh¾p bèn ph­¬ng trêi th× gièng nh­ t©m lý cña tæ tiªn ba ®êi cña hä. nh÷ng ®iÒu kiÖn së hòu sÏ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo? Anh chµng Trong chõng mùc mµ gi¶i ph¸p ®ã cña ph¸i Pru-®«ng vÒ vÊn theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta sÏ trë lêi r»ng tõ nay ®Õn ngµy ®Ò nhµ ë cã nh÷ng ®iÒu hîp lý, kh¶ dÜ sö dông ®­îc trong thùc ®ã, ng©n hµng trao ®æi cña Pru-®«ng sÏ ho¹t ®éng, ng©n hµng nµy tiÔn, th× gi¶i ph¸p ®ã ngµy nay ®· ®­îc ¸p dông råi, sù ¸p dông ®ã sÏ tr¶, bÊt cø lóc nµo vµ cho tõng ng­êi, toµn bé thu nhËp cña lao thùc ra kh«ng hÒ "do t­ t­ëng c¸ch m¹ng ®Î ra", mµ lµ do chÝnh ®éng cña hä vµ nh­ vËy lµ còng tr¶ c¶ toµn bé gi¸ trÞ cña phÇn giai cÊp ®¹i t­ s¶n ®Î ra. Chóng ta h·y nghe ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò ®ã nhµ ë cña hä. Nh­ng thø nhÊt lµ c¸i ng©n hµng trao ®æi ®ã cña cña mét tê nhËt b¸o xuÊt s¾c, tê "La Emancipacion", xuÊt b¶n Pru-®«ng, ë ®©y, kh«ng quan hÖ g× ®Õn chóng ta, v× nã kh«ng hÒ b»ng tiÕng T©y Ban Nha ë Ma-®rÝt, ngµy 16 th¸ng Ba 1872; ®­îc nªu lªn trong nh÷ng bµi b¸o viÕt vÒ vÊn ®Ò nhµ ë: thø hai lµ " Cßn cã mét gi¶i ph¸p kh¸c n÷a vÒ vÊn ®Ò nhµ ë, gi¶i ph¸p do Pru-®«ng ng©n hµng ®ã c¨n cø vµo mét ý kiÕn sai lÇm kú quÆc cho r»ng ®Ò nghÞ: tho¹t nh×n th× ®ã lµ mét gi¶i ph¸p hÊp dÉn, nh­ng nÕu nghiªn cøu ng­êi muèn b¸n mét mãn hµng nhÊt ®Þnh ph¶i t×m ®­îc mét s©u s¾c th× thÊy râ r»ng ®ã lµ mét gi¶i ph¸p hoµn toµn b·i lùc, Pru-®«ng ®Ò ng­êi mua toµn bé gi¸ trÞ cña mãn hµng Êy; thø ba lµ tr­íc khi nghÞ biÕn nh÷ng ng­êi thuÕ nhµ thµnh nh÷ng ng­êi mua nhµ tr¶ tiÒn gãp, ®­îc Pru-®«ng ph¸t minh ra th× c¸i ng©n hµng ®ã, d­íi nh·n hiÖu b»ng c¸ch nµy, tiÒn thuª nhµ tr¶ hµng n¨m sÏ ®­îc coi lµ tiÒn tr¶ gãp dÇn lµ Labour Exchange Bazaar229, ®· nhiÒu lÇn bÞ ph¸ s¶n ë Anh råi. cho gi¸ trÞ cña ng«i nhµ vµ sau mét thêi gian nµo ®ã, ng­êi thuª nhµ sÏ cã ChÝnh c¸i ý kiÕn cho r»ng ng­êi lao ®éng ph¶i mua chç ë cña thÓ trë thµnh ng­êi së h÷u ng«i nhµ ®ã. Gi¶i ph¸p nµy, mµ Pru-®«ng cho lµ m×nh còng l¹i dùa trªn c¸i nguyªn lý ph¶n ®éng cña Pru-®«ng mµ rÊt c¸ch m¹ng, ngµy nay ®· ®­îc c¸c c«ng ty ®Çu c¬ thùc hiÖn trong tÊt c¶ chóng ta ®· nªu lªn, nguyªn lý cho r»ng t×nh tr¹ng do c«ng c¸c n­íc; nh÷ng c«ng ty ®Çu c¬ ®ã, b»ng c¸ch t¨ng tiÒn thuª nhµ lªn, ®· thu nghiÖp lín vµ hiÖn ®¹i t¹o ra lµ mét biÓu hiÖn bÖnh tËt; cho nªn ®­îc gÊp 2 vµ 3 lÇn gi¸ trÞ ng«i nhµ. ¤ng §«n-phu-x¬ vµ c¸c chñ x­ëng lín ph¶i ®­a x· héi, b»ng c¸ch dïng b¹o lùc, - nghÜa lµ b»ng c¸ch ®i kh¸c ë ®«ng - b¾c n­íc Ph¸p ®· ¸p dông chÕ ®é ®ã, ch¼ng nh÷ng ®Ó lµm tiÒn, ng­îc l¹i trµo l­u ®· l«i cuèn x· héi tõ 100 n¨m nay, - ®Õn mét mµ h¬n n÷a, còng cßn cã mét Èn ý chÝnh trÞ n÷a. tr¹ng th¸i, trong ®ã lao ®éng thñ c«ng thñ cùu cæ x­a cña ng­êi Nh÷ng l·nh tô kh«n ngoan nhÊt cña c¸c giai cÊp thèng trÞ lu«n lu«n ra søc t¨ng thªm con sè nh÷ng ng­êi tiÓu t­ h÷u ®Ó t¹o ra cho m×nh mét ®¹o s¶n xuÊt riªng biÖt sÏ thµnh lÏ th­êng, nh­ vËy ch¼ng qua chØ qu©n chèng l¹i giai cÊp v« s¶n. Nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n håi thÕ kû võa lµ phôc håi mét c¸ch lý t­ëng nÒn tiÓu c«ng nghiÖp ®· bÞ diÖt qua ®· chia vôn chÕ ®é së h÷u nhiÒu ruéng ®Êt cña giai cÊp quý téc vµ cña väng hay ®ang ë trªn con ®­êng diÖt vong. Khi nh÷ng ng­êi lao t¨ng l÷ thµnh ra nh÷ng së h÷u nhá ph©n t¸n - gièng nh­ ®iÒu mµ nh÷ng ®éng ®· bÞ qu¨ng vµo tr¹ng th¸i thñ cùu ®ã vµ ®· may m¾n ng­êi céng hoµ T©y Ban Nha muèn thùc hiÖn ngµy nay - vµ do ®ã, hä ®· t¹o tho¸t khái "c¬n lèc x· héi", th× quyÒn së h÷u "mét ng«i nhµ vµ nªn mét giai cÊp nh÷ng ng­êi së h÷u Ýt ruéng ®Êt, giai cÊp nµy tõ ®ã ®· trë mét gia ®×nh" l¹i cã thÓ trë nªn bæ Ých ®èi víi hä vµ lý luËn vÒ
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 566 567 p h.¨ng-gh en v Ò vÊn ®Ò nhµ ë. - I kh«ng lµm c¸i viÖc x©y dùng nh÷ng hÖ thèng kh«ng t­ëng vÒ thµnh nh©n tè ph¶n ®éng nhÊt cña x· héi vµ lµ trî lùc th­êng xuyªn chèng viÖc tæ chøc x· héi t­¬ng lai, cho nªn nãi dµi dßng vÒ vÊn ®Ò ®ã ë ®èi l¹i phong trµo c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n ë thµnh thÞ. Na-p«-lª-«ng III ®· cã ý ®Þnh t¹o ra, trong c¸c thµnh thÞ, mét giai cÊp t­¬ng tù b»ng c¸ch ®©y, sÏ lµ mét viÖc qu¸ ­ phï phiÕm. Cã ®iÒu ch¾c ch¾n lµ nh÷ng gi¶m bít gi¸ mçi phiÕu quèc tr¸i: «ng §«n-phu-x¬ vµ nh÷ng b¹n ®ång thµnh phè lín ®· cã kh¸ ®Çy ®ñ nhµ dïng lµm nhµ ë ®Ó kh¾c nghiÖp, trong khi b¸n cho c«ng nh©n cña hä nh÷ng nhµ ë nho nhá cã thÓ phôc ngay tøc kh¾c mäi t×nh tr¹ng thËt sù "khñng ho¶ng nhµ ë”, tr¶ dÇn tõng n¨m, ®· t×m c¸ch bãp chÕt mäi tinh thÇn c¸ch m¹ng cña b»ng c¸ch sö dông hîp lý nh÷ng nhµ cöa ®ã. DÜ nhiªn lµ ®iÒu nµy nh÷ng ng­êi lao ®éng, ®ång thêi rµng buéc hä vµo c«ng x­ëng trong ®ã hä chØ cã thÓ tiÕn hµnh ®­îc b»ng c¸ch t­íc quyÒn së h÷u cña nh÷ng lµm viÖc: v× thÕ, c¸i kÕ ho¹ch cña Pru-®«ng kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m bít chñ nhµ hiÖn t¹i, b»ng c¸ch ®Ó cho nh÷ng ng­êi lao ®éng kh«ng ®­îc nh÷ng nçi ®au khæ cña giai cÊp c«ng nh©n, mµ thËm chÝ cßn trùc cã nhµ ë hay sèng chen chóc trong nh÷ng chç ë cña hä ®Õn ë tiÕp quay l¹i chèng hä n÷a"1). nh÷ng nhµ cöa ®ã; vµ ngay sau khi giai cÊp v« s¶n ®· giµnh ®­îc VËy gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhµ ë nh­ thÕ nµo? Trong x· héi chÝnh quyÒn th× biÖn ph¸p ®ã, do lîi Ých cña x· héi ®ßi hái, còng sÏ chóng ta hiÖn nay, ng­êi ta gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhµ ë nh­ gi¶i ®­îc thùc hiÖn dÏ dµng nh­ hiÖn nay nhµ n­íc ®ang thùc hiÖn quyÕt mäi vÊn ®Ò x· héi kh¸c, nghÜa lµ b»ng c¸ch dÇn dÇn t¹o ra nh÷ng biÖn ph¸p t­íc ®o¹t vµ tr­ng thu. mét sù th¨ng b»ng kinh tÕ gi÷a cung vµ cÇu; gi¶i ph¸p nµy lµm * cho vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ®i ®Æt l¹i m·i nªn kh«ng ph¶i lµ mét gi¶i * * ph¸p. Cßn mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi sÏ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nh­ Nh­ng anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta ch­a tháa thÕ nµo, ®iÒu ®ã tïy thuéc kh«ng nh÷ng vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn m·n víi sù ®ãng gãp cña anh ta tõ tr­íc ®Õn nay trong vÊn ®Ò trong ®ã c¸ch m¹ng næ ra, mµ còng cßn tïy thuéc vµo nhiÒu vÊn nhµ ë. Anh ta n©ng vÊn ®Ò nhµ ë tõ thùc tÕ tÇm th­êng lªn nh÷ng ®Ò réng lín h¬n nhiÒu, mµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu nhÊt lÜnh vùc cao cña chñ nghÜa x· héi, ®Ó lµm cho vÊn ®Ò ®ã, ë ®©y lµ xãa bá sù ®èi lËp gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. V× chóng ta n÷a, còng biÓu hiÖn ra lµ mét "bé phËn chñ yÕu cña vÊn ®Ò x· héi". _____________________________________________________________ " VËy th× chóng t«i gi¶ ®Þnh r»ng ng­êi ta tÊn c«ng kiÕn quyÕt vµo n¨ng 1) Gi¶i ph¸p ®ã vÒ vÊn ®Ò nhµ ë, - gi¶i ph¸p rµng buéc nh÷ng ng­êi lao ®éng vµo "nhµ" riªng cña hä - ®· ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch tù ph¸t nh­ thÕ suÊt cña t­ b¶n, - ®iÒu ®ã sím hay muén nhÊt ®Þnh còng sÏ x¶y ra, - ch¼ng nµo ë ngo¹i « nh÷ng thµnh phè lín ë Mü hoÆc nh÷ng thµnh phè ®ang ph¸t h¹n b»ng c¸ch ban bè mét ®¹o luËt qu¸ ®é quy ®Þnh tiÒn l·i cña tÊt c¶ mäi t­ triÓn, vÒ ®iÒu nµy ta cã thÓ xem mét ®o¹n trÝch trong mét bøc th­ cña £-lª- b¶n lµ 1%, víi xu h­íng - chóng ta h·y chó ý ®iÒu nµy, - lµm cho líi tøc ®ã «-no-ra M¸c-£-v¬-linh [mét trong nh÷ng con g¸i cña M¸c] viÕt t¹i In-®i-a- n«-p«-lÝt, ngµy 28 th¸ng M­êi mét 1886: "ë C an-d¸t-x¬ Xi-ti, hay nãi ®óng ngµy cµng nhÝch l¹i gÇn con sè kh«ng, cho ®Õn khi nµo mµ cuèi cïng ng­êi ta h¬n lµ ë vïng ngo¹i « thµnh phè ®ã, chóng t«i thÊy nh÷ng tóp lÒu v¸n nhá bÐ chØ cßn ph¶i tr¶ tiÒn c«ng lao ®éng cÇn thiÕt cho sù chu chuyÓn cña t­ b¶n. tåi tµn, kho¶ng chõng ba gian, dùng trªn nh÷ng miÕng ®Êt bá hoang. §Êt ®ai Nh­ tÊt c¶ mäi s¶n phÈm kh¸c, ng«i nhµ vµ chç ë sÏ do ®¹o luËt ®ã chi phèi... trÞ gi¸ 600 ®«-la vµ chØ võa vÆn ®Ó dùng tóp lÒu bÐ nhá; tóp lÒu trÞ gi¸ 600 ®«-la n÷a, vÞ chi lµ 4800 m¸c c¶ th¶y míi cã ®­îc mét tóp lÒu nhá bÐ tåi tµn ChÝnh ng­êi së h÷u nhµ ë sÏ lµ ng­êi ®Çu tiªn ®­a tay ra tho¶ thuËn b¸n, ë c¸ch xa thµnh phè mét giê ®ång hå ®­êng ®Êt, n»m trong b·i sa m¹c bïn bëi v× nÕu kh«ng th× nhµ cña anh ta sÏ kh«ng ®­îc sö dông vµ t­ b¶n bá vµo lÇy". Nh­ vËy, nh÷ng ng­êi lao ®éng muèn cã chç ë ph¶i chÞu nh÷ng mãn nî ®ã sÏ kh«ng sinh lîi g× c¶". cÇm cè nÆng nÒ vµ h¬n bao giê hÕt, hä lµ nh÷ng n« lÖ cña bon chñ cña hä; hä bÞ trãi buéc vµo nhµ ë cña hä, hä kh«ng thÓ bá nã ra ®i vµ hä buéc ph¶i nhËn §o¹n nµy bao hµm mét trong nh÷ng tÝn ®iÒu c¬ b¶n cña gi¸o tÊt c¶ mäi ®iÒu kiÖn lao ®éng ®Ò ra cho hä.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 568 569 p h.¨ng-gh en vÒ vÊn ®Ò nh µ ë. - I d­ do giai cÊp t­ b¶n t­íc cña giai cÊp c«ng nh©n d­íi h×nh thøc lý cña Pru-®«ng vµ lµ mét vÝ dô næi bËt vÒ sù m¬ hå trong gi¸o lao ®éng kh«ng c«ng. Nãi chung nh÷ng quy luËt cña cïng mét lý ®ã. h×nh th¸i x· héi cã thÓ ®éc lËp ®èi víi nhau nh­ thÕ nµo th× "N¨ng suÊt cña t­ b¶n" lµ mét ®iÒu kú quÆc mµ Pru-®«ng lÆp nh÷ng quy luËt kinh tÕ quyÕt ®Þnh tû suÊt lîi tøc còng ®éc lËp l¹i nguyªn v¨n theo c¸c nhµ kinh tÕ t­ s¶n. §µnh r»ng ngay tõ ®èi víi nh÷ng quy luËt quyÕt ®Þnh tû suÊt cña gi¸ trÞ thÆng d­ ®Çu c¸c nhµ kinh tÕ t­ s¶n kh¼ng ®Þnh r»ng lao ®éng lµ nguån gèc nh­ thÕ. Trong viÖc ph©n phèi gi¸ trÞ thÆng d­ ®ã gi÷a nh÷ng c¸ cña mäi cña c¶i vµ lµ th­íc ®o gi¸ trÞ cña mäi hµng ho¸; nh­ng hä nh©n bän t­ b¶n, râ rµng lµ ®èi víi nh÷ng nhµ c«ng nghiÖp hay cßn ph¶i gi¶i thÝch xem b¨ng c¸ch nµo mµ ng­êi t­ b¶n øng tr­íc nhµ bu«n ®­îc nh÷ng nhµ t­ b¶n kh¸c øng cho nhiÒu t­ b¶n ®Ó ra mét sè t­ b¶n ®Ò kinh doanh c«ng nghiÖp hay thñ c«ng nghiÖp, kinh doanh, th× trong nh÷ng ®iÒu kiÖn gièng nhau, tû suÊt lîi tøc cuèi cïng ch¼ng nh÷ng lÊy l¹i ®­îc sè t­ b¶n cña h¾n mµ cßn thu gi¶m ®i bao nhiªu th× tû suÊt lîi nhuËn còng t¨ng lªn theo cïng thªm ®­îc mét sè lîi nhuËn n÷a. V× thÕ nh÷ng nhµ kinh tÕ t­ s¶n mét tû lÖ nh­ thÕ. Nh­ vËy, viÖc gi¶m bít vµ cuèi cïng lµ viÖc thñ kh«ng thÓ nµo kh«ng lóng tóng trong ®ñ mäi lo¹i m©u thuÉn vµ tiªu tû suÊt lîi tøc sÏ kh«ng "kiªn quyÕt tÊn c«ng" c¸i gäi lµ "n¨ng g¸n cho b¶n th©n t­ b¶n lµ cã mét n¨ng suÊt nµo ®ã. Pru-®«ng ®· suÊt cña t­ b¶n", mµ sÏ chØ ®iÒu tiÕt, b»ng mét c¸ch kh¸c, sù bÞ lÖ thuéc s©u s¾c ®Õn ®©u vµo c¸ch suy nghÜ kiÓu t­ s¶n - kh«ng ph©n phèi, gi÷a nh÷ng nhµ t­ b¶n kh¸c nhau, c¸i gi¸ trÞ thÆng d­ cã g× chøng tá ®iÒu ®ã ®­îc râ rµng h¬n viÖc «ng ta ®· dïng thuËt c­êng ®o¹t cña giai cÊp c«ng nh©n; vµ ®ã kh«ng ph¶i lµ sÏ lµm lîi ng÷ n¨ng suÊt cña t­ b¶n ®ã. Ngay tõ ®Çu, chóng ta ®· thÊy r»ng cho ng­êi lao ®éng b»ng c¸ch lµm thiÖt hai cho chñ nghÜa t­ b¶n c¸i gäi lµ "n¨ng suÊt cña t­ b¶n" ®ã kh«ng ph¶i lµ c¸i g× kh¸c h¬n c«ng nghiÖp, mµ lµ sÏ lµm lîi cho chñ nghÜa t­ b¶n c«ng nghiÖp lµ tÝnh chÊt cè h÷u cña t­ b¶n (trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x· héi hiÖn b»ng c¸ch lµm thiÖt h¹i cho ng­êi thùc lîi. nay, v¶ l¹i nÕu kh«ng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã th× t­ b¶n l¹i ch¼ng §øng trªn quan ®iÓm ph¸p quyÒn cña m×nh, Pru-®«ng gi¶i ph¶i lµ t­ b¶n n÷a), lµ cã thÓ chiÕm ®o¹t lao ®éng kh«ng c«ng cña thÝch tû suÊt lîi tøc, nh­ gi¶i thÝch tÊt c¶ mäi hiÖn t­îng kinh tÕ, nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm thuª. kh«ng ph¶i b»ng nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt x· héi, mµ b»ng Tuy vËy Pru-®«ng l¹i kh¸c víi c¸c nhµ kinh tÕ t­ s¶n ë chç lµ nh÷ng ®¹o luËt nhµ n­íc, tøc lµ nh÷ng biÓu hiÖn chung cña «ng ta kh«ng t¸n thµnh c¸i "n¨ng suÊt cña t­ b¶n" ®ã, mµ tr¸i l¹i nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy. §øng trªn quan ®iÓm Êy, ng­êi ta kh«ng thÓ cßn ph¸t hiÖn r»ng n¨ng suÊt ®ã lµ mét sù vi ph¹m "c«ng lý vÜnh cã m¶y may ý niÖm nµo vÒ mèi liªn quan gi÷a nh÷ng ®¹o luËt cña cöu". ChÝnh n¨ng suÊt ®ã ®· lµm cho ng­êi lµm thuª kh«ng ®­îc nhµ n­íc vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña x· héi; cho nªn nh÷ng h­ëng toµn bé s¶n phÈm lao ®éng cña m×nh. VËy ph¶i thñ tiªu nã ®¹o luËt nhµ n­íc ®ã nhÊt ®Þnh ph¶i xuÊt hiÖn nh­ nh÷ng s¾c ®i. B»ng c¸ch nµo? B»ng c¸ch dïng s¾c lÖnh ®Ó h¹ thÊp tû suÊt lîi lÖnh hoµn toµn tuú tiÖn mµ ng­êi ta cã thÓ thay thÕ bÊt kú lóc tøc xuèng vµ b»ng c¸ch gi¶m dÇn tû suÊt ®ã ®Õn chç kh«ng cßn g× nµo, b»ng nh÷ng s¾c lÖnh kh¸c, ®èi lËp h¼n l¹i. Do ®ã, ®èi víi c¶. Nh­ vËy, theo anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta, t­ Pru-®«ng th× kh«ng cã g× dÔ dµng h¬n lµ ban hµnh mét s¾c lÖnh - b¶n sÏ ngõng kh«ng sinh lîi n÷a. khi «ng ta cã quyÒn lµm nh­ thÕ - gi¶m tû suÊt lîi tøc cuèng møc Lîi tøc cña t­ b¶n tiÒn tÖ cho vay chØ lµ mét phÇn cña lîi 1%. Vµ nÕu tÊt c¶ mäi ®iÒu kiÖn x· héi kh¸c vÉn y nguyªn nh­ nhuËn; lîi nhuËn nµy dï lµ do t­ b¶n c«ng nghiÖp hay do t­ b¶n tr­íc th× s¾c lÖnh ®ã sÏ chØ tån t¹i trªn giÊy tê mµ th«i. BÊt chÊp th­¬ng nghiÖp mµ cã, th× còng chØ lµ mét phÇn cña gi¸ trÞ thÆng
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 570 571 p h.¨ng-gh en v Ò vÊn ®Ò nhµ ë. - I tiÕn hµnh trong x· héi t­ s¶n, th× b×nh qu©n mµ tÝnh, ng­êi ta ®· tÊt c¶ mäi s¾c lÖnh, tû suÊt lîi tøc sÏ ®­îc quyÕt ®Þnh nh­ tr­íc chØ tr¶ gi¸ cho 'lao ®éng cÇn thiÕt cho sù chu chuyÓn cña t­ b¶n" kia theo nh÷ng quy luËt kinh tÕ hiÖn ®ang chi phèi nã; y hÖt nh­ (nghÜa lµ: cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt mét mãn hµng nhÊt ®Þnh). tr­íc kia, tÊt c¶ nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng tr¶ nî sÏ vay tiÒn Lao ®éng lµ th­íc ®o gi¸ trÞ cña tÊt c¶ mäi hµng ho¸ vµ trong x· víi l·i suÊt 2,3% vµ h¬n thÕ n÷a, tuú tr­êng hîp, chØ cã chç héi hiÖn nay, vµ b×nh qu©n mµ tÝnh, tuyÖt ®èi kh«ng thÓ - kh¸c lµ nh÷ng ng­êi thùc lîi sÏ thËn träng h¬n vµ sÏ chØ øng nÕu kh«ng kÓ ®Õn nh÷ng sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng - tr¶ cho tr­íc cho nh÷ng ai mµ hä kh«ng sî lµ sÏ kiÖn hä. Ngoµi ra, c¸i kÕ nh÷ng hµng ho¸, mét c¸i gi¸ cao h¬n lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó s¶n ho¹ch lín lao ®ã, nh»m t­íc "n¨ng suÊt" cña t­ b¶n ®i, ®· qu¸ ­ xuÊt ra hµng ho¸ ®ã. Kh«ng, «ng b¹n theo ph¸i Pru-®«ng cña t«i cò kü, cò kü nh­... nh÷ng ®¹o luËt vÒ cho vay l·i lµ nh÷ng ®¹o ¬i, khã kh¨n kh«ng ph¶i lµ ë chç Êy ®©u; khã kh¨n lµ ë chç 'lao luËt kh«ng cã môc ®Ých nµo kh¸c ngoµi viÖc h¹n chÕ tû suÊt lîi tøc ®éng cÇn thiÕt cho sù chu chuyÓn cña t­ b¶n" )nãi theo c¸i lèi nãi vµ ngµy nay ®· bÞ xo¸ bá ë kh¾p n¬i v×, trong thùc tiÔn, nh÷ng ®¹o m¬ hå cña «ng b¹n) chÝnh còng ch­a ®­îc tr¶ gi¸ ®Çy ®ñ. Cßn vÒ luËt ®ã th­êng th­êng bÞ vi ph¹m hay bÞ tr¸nh nÐ va v× nhµ n­íc viÖc gi¶i thÝch ®iÒu ®ã, «ng b¹n h·y t×m trong tr­íc t¸c cña M¸c ®· ph¶i thõa nhËn lµ bÊt lùc ®èi víi nh÷ng quy luËt s¶n xuÊt x· ("T­ b¶n", tr.128-160230). héi. ThÕ mµ l¹i kh«i phôc l¹i nh÷ng ®¹o luËt trung cæ kh«ng thÓ Nh­ng thÕ ch­a ph¶i lµ ®· hÕt. Mét khi lîi tøc cña t­ b¶n bÞ thi hµnh ®­îc ®ã, ®Ò "kiªn quyÕt tÊn c«ng n¨ng suÊt cña t­ b¶n"! thñ tiªu th× ®ång thêi tiÒn thuª nhµ1*còng bÞ thñ tiªu lu«n. V× Râ rµng lµ cµng xem xÐt chñ nghÜa Pru-®«ng kü bao nhiªu th× l¹i "nh­ tÊt c¶ mäi s¶n phÈm kh¸c, nhµ ë vµ chç ë dÜ nhiªn còng bÞ cµng thÊy nã ph¶n ®éng bÊy nhiªu. ®¹o luËt ®ã chi phèi". §iÒu ®ã thËt ch¼ng kh¸c nµo c¸i viÖc mét Vµ khi mµ ng­êi ta ®· ®­a tû suÊt lîi tøc l·i xuèng con sè viªn thiÕu t¸ giµ ®· cho gäi mét qu©n nh©n t×nh nguyÖn cña m×nh kh«ng b»ng c¸ch dã, tøc lµ ®· thñ tiªu tiÕn l·i cña t­ b¶n, th× lóc ®Õn vµ b¶o:" "Nµy anh, t«i nghe nãi anh lµ b¸c sÜ: vËy th× thØnh Êy "ng­êi ta chØ cßn ph¶i tr¶ tiÒn c«ng lao ®éng cÇn thiÕt cho sù tho¶ng anh h·y ®Õn nhµ t«i: khi ng­êi ta cã vî vµ b¶y con th× bao chu chuyªn cña t­ b¶n th«i". §iÒu ®ã cã nghÜa lµ thñ tiªu tû suÊt giê ch¶ cã ng­êi bÖnh ®Ó mµ ch÷a". lîi tøc, còng lµ thñ tiªu lîi nhuËn vµ thËm chÝ thñ tiªu c¶ gi¸ trÞ Ng­êi qu©n nh©n t×nh nguyÖn th­a r»ng: "Xin lçi thiÕu t¸, thÆng d­ n÷a. Nh­ng nÕu cã thÓ thËt sù thñ tiªu tû suÊt lîi tøc nh­ng t«i l¹i lµ b¸c sÜ triÕt häc kia!" l·i b»ng s¾c lÖnh th× hËu qu¶ sÏ ra sao? Lóc ®ã, giai cÊp nh÷ng Viªn thiÕu t¸ nãi: "C¸i ®ã ch¼ng can chi, b¸c sÜ nµo mµ ch¼ng ng­êi thùc lîi sÏ kh«ng cã mét lý do nµo ®Ó ®em t­ b¶n cña hä cho lµ b¸c sÜ". vay d­íi h×nh thøc tiÕn øng tr­íc, vµ hä sÏ buéc ph¶i ®em t­ b¶n Anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta còng gièng y nh­ ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp ®Ò kiÕm lîi cho b¶n th©n, hoÆc ®Çu t­ trùc thÕ; ®èi víi anh ta th× lîi tøc cña t­ b¶n hay do nhµ ë mang l¹i tiÕp, hoÆc b»ng c¸ch tham gia c¸c c«ng ty cæ phÇn. C¸i khèi gi¸ trÞ còng chØ lµ mét th«i: lîi tøc lµ lîi tøc, vµ b¸c sÜ lµ b¸c sÜ. thÆng d­ do giai cÊp c¸c nhµ t­ b¶n t­íc ®o¹t cña giai cÊp c«ng nh©n sÏ vÉn y nguyªn nh­ tr­íc; chØ cã sù ph©n phèi gi¸ trÞ thÆng d­ lµ thay ®æi, nh­ng còng ch¼ng thay ®æi ®­îc lµ bao. _____________________________________________________________ Thùc tÕ, anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta kh«ng 1* Ch¬i ch÷: Zins - lîi tøc. Miethzins (hay Mieth) - tiÕn kiÕm ®­îc b»ng thÊy r»ng ngay b©y giê, trong viÖc mua hµng ho¸, nh­ vÉn ®­îc cho thuª nhµ.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 572 573 p h.¨ng-gh en vÒ vÊn ®Ò nh µ ë. - I T rªn ®©y chóng ta ®· thÊy r»ng gi¸ tiÒn thuª nhµ, vulgo2* gäi ng­êi ta ch­a lµm cho chóng ta s¸ng tá ®­îc chót nµo c¶. lµ tiÒn thuª nhµ, bao gåm nhiÒu phÇn kh¸c nhau: "1) ®Þa t«; Sau c¸i c«ng viÖc khã nhäc Êy, ®­îc tiÕn hµnh cã vÎ th¾ng lîi 2) tiÒn l·i cña t­ b¶n bá vµo viÖc x©y dùng, kÓ c¶ lîi nhuËn cña trong nh÷ng lÜnh vùc cao cña chñ nghÜa x· héi cao cÊp («ng thµy ng­êi thÇu kho¸n; 3) sè tiÒn dïng ®Ó tr¶ nh÷ng chi phÝ vÒ söa Pru-®«ng ®· gäi lµ chñ nghÜa x· héi siªu cÊp), anh chµng theo ch÷a vµ nh÷ng kho¶n b¶o hiÓm; 4) nh÷ng sè tiÒn hµng n¨m ®Ó bï ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta tù cho lµ cã quyÒn b­íc lªn cao h¬n dÇn sè t­ b¶n bá ra, kÓ c¶ lîi nhuËn, tuú theo t×nh tr¹ng nhµ ë h­ mét chót n÷a. háng dÇn dÇn. " B©y giê chØ cßn cã viÖc lµ rót ra mét vµi kÕt luËn ®Ó lµm hoµn toµn s¸ng Vµ b©y giê h¼n lµ ph¶i râ rµng, ngay c¶ ®èi víi ng­êi mï lßa tá vÊn ®Ò rÊt quan träng cña chóng t«i". Vµ nh÷ng kÕt luËn ®ã lµ g×? Nh÷ng kÕt luËn ®ã Ýt to¸t ra tõ nhÊt, r»ng: "ChÝnh ng­êi së h÷u nhµ ë sÏ lµ ng­êi ®Çu tiªn ®­a nh÷ng ®iÒu trªn ®©y, còng nh­ t×nh tr¹ng nh÷ng nhµ ë kh«ng cã tay ra tháa thuËn b¸n, v× nÕu kh«ng th× nhµ cña anh ta sÏ kh«ng gi¸ trÞ Ýt n¶y sinh ra tõ viÖc xo¸ bá tû suÊt tiÒn l·i; t­íc bá nh÷ng ®­îc sö dông vµ t­ b¶n bá vµo ®ã sÏ kh«ng sinh lîi g× c¶". §­¬ng c©u v¨n hoa vµ trÞnh träng cña t¸c gi¶ cña chóng ta ®i th× nh÷ng nhiªn lµ nh­ vËy. NÕu ng­êi ta xo¸ bá tiÒn l·i cña mäi t­ b¶n øng kÕt luËn ®ã chØ cã nghÜa lµ muèn lµm cho viÖc mua l¹i nhµ ë ®­îc tr­íc th× lóc ®ã, sÏ kh«ng cã mét ng­êi së h÷u nhµ ë nµo cã thÓ dÔ dµng, cÇn cã ba ®iÒu: 1) mét thèng kª chÝnh x¸c vÒ vÊn ®Ò ®ã; nhËn ®­îc mét xu tiÒn cho thuª nhµ cña m×nh, v× c¸i lý do rÊt ®¬n 2) mét tæ chøc c¶nh s¸t vÖ sinh tèt; vµ 3) c¸c hîp t¸c x· c«ng nh©n gi¶n lµ thay v× nãi tiÒn thuª nhµ, ng­êi ta còng cã thÓ nãi tiÒn l·i kiÕn tróc cã kh¶ n¨ng ®¶m nhiÖm viÖc x©y dùng ng«i nhµ míi. cho thuª nhµ vµ tiÒn l·i nµy l¹i gåm mét phÇn thËt sù lµ tiÒn l·i §­¬ng nhiªn, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®Òu tèt ®Ñp, nh­ng còng tuyÖt cña mét t­ b¶n. B¸c sÜ nµo mµ ch¼ng lµ b¸c sÜ. NÕu vÒ mÆt tiÒn l·i ®èi ch¼ng hÒ lµm "s¸ng tá hoµn toµn" t­ t­ëng tèi t¨m vµ m¬ hå th«ng th­êng cña t­ b¶n, ng­êi ta ®· cã thÓ lµm cho nh÷ng ®¹o cña ph¸i Pru-®«ng, mÆc dï t­ t­ëng nµy ®· mang c¸i giäng ba luËt vÒ cho vay l·i kh«ng cã hiÖu qu¶, chØ b»ng c¸ch tr¸nh nÐ hoa cña bän b¸n hµng rong. nh÷ng ®¹o luËt ®ã, th× nh÷ng ®¹o luËt ®ã ch¼ng bao giê ®ông Ng­êi nµo ®· ®¹t ®­îc mét kû lôc nh­ thÕ h¼n lµ rÊt cã quyÒn ch¹m m¶y may ®Õn tiÒn thuª nhµ. Cø ®Ó cho Pru-®«ng t­ëng c¶nh c¸o nghiªm kh¾c nh÷ng ng­êi lao ®éng §øc: t­îng r»ng ®¹o luËt míi cña «ng ta vÒ cho vay l·i sÏ nhÊt ®Þnh cã " Chóng t«i thiÕt t­ëng r»ng nh÷ng vÊn ®Ò ®ã vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c thÓ quy ®Þnh ch¼ng nh÷ng tiÒn l·i ®¬n gi¶n cña t­ b¶n, mµ c¶ gi¸ t­¬ng tù ®¸ng ®­îc §¶ng d©n chñ - x· héi hoµn toµn chó ý ®Õn... Mong r»ng, c¶ phøc t¹p cña tiÒn thuª nhµ, vµ do ®ã, ®¹o luËt ®ã sÏ dÇn dÇn còng nh­ trong vÊn ®Ò nhµ ë ë ®©y, hä sÏ cè g¾ng nghiªn cøu râ rµng nh÷ng xãa bá chóng231. VËy th× t¹i sao ng­êi ta l¹i cã thÓ mua ng«i nhµ vÊn ®Ò còng cùc kú quan träng nh­ vÊn ®Ò tÝn dông, c«ng tr¸i, tiÒn nî cña t­ "®¬n thuÇn v« dông" cña ng­êi së h÷u nhµ ë víi mét gi¸ trÞ rÊt nh©n, thuÕ m¸",v.v.. ®¾t, vµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã v× sao ng­êi së h÷u nhµ ë l¹i Anh chµng theo ph¸i Pru-®«ng ®· hÐ cho chóng ta thÊy ë ®©y c¶ kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn ®Ó trót bá c¸i ng«i nhµ "®¬n thuÇn v« dông" mét lo¹t bµi b¸o vÒ nh÷ng "vÊn ®Ò t­¬ng tù" vµ nÕu anh ta bµn ®Õn ®ã, nh»m khái ph¶i mÊt tiÒn chi phÝ söa ch÷a? VÒ vÊn ®Ò nµy, c¸c vÊn ®Ò ®ã mét c¸ch còng r­êm rµ nh­ bµn ®Õn vÊn ®Ò "rÊt quan _____________________________________________________________ träng" nµy, th× tê "Volksstaat" sÏ cã ®ñ b¶n th¶o cho mét n¨m. Trong khi chê ®îi, chóng ta cã thÓ v¹ch tr­íc ra néi dung cña nh÷ng bµi 2* - th«ng th­êng.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 574 575 p h.¨ng-gh en v Ò vÊn ®Ò nhµ ë. - I nh©n, chØ chñ yÕu cã quan hÖ lîi h¹i ®èi víi nh÷ng nhµ t­ s¶n, vµ b¸o ®ã, v× chung quy l¹i th× còng chØ lµ ®iÒu ®· ®­îc nãi ra råi: lîi tøc nhÊt lµ nh÷ng ng­êi tiÓu t­ s¶n, nªn tr¸i víi Pru-®«ng, chóng t«i cña t­ b¶n bÞ thñ tiªu th× ®ång thêi lîi tøc tr¶ cho c«ng tr¸i vµ tiÒn chñ tr­¬ng r»ng nh÷ng ng­êi lao ®éng kh«ng cã tr¸ch nhiÖm ph¶i nî cña t­ nh©n còng bÞ thñ tiªu, tÝn dông trë thµnh kh«ng cã l·i, v.v.. ch¨m lo ®Õn lîi Ých cña nh÷ng giai cÊp ®ã. Còng c¸i c«ng thøc bïa chó Êy ®· ®­îc ¸p dông cho tÊt c¶ mäi vÊn Anh häc trß cña Pru-®«ng cña chóng ta kh«ng nãi qua mét ®Ò, dï vÊn ®Ò Êy nh­ thÕ nµo vµ trong mäi tr­êng hîp, ng­êi ta ®Òu c©u nµo vÒ c¸i vÊn ®Ò lín, tøc lµ vÊn ®Ò ®ông ch¹m thËt sù ®Õn ®i ®Õn, mét c¸ch hÕt søc l«-gÝch, cïng mét kÕt luËn ®¸ng kinh ng¹c: nh÷ng ng­êi lao ®éng vµ lµ vÊn ®Ò quan hÖ gi÷a bän t­ b¶n vµ ®Õn khi lîi tøc cña t­ b¶n bÞ xo¸ bá th× vay tiÒn sÏ kh«ng ph¶i tr¶ ng­êi lµm thuª, vÊn ®Ò xÐt xem v× sao mµ bän t­ b¶n cã thÓ lµm l·i n÷a. giµu b»ng lao ®éng cña nh÷ng ng­êi lµm thuª. §µnh r»ng «ng Ch¼ng qua ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò rÊt ­ lµ ®Ñp ®Ï mµ anh chµng thµy cña anh ta cã nghiªn cøu vÊn ®Ò ®ã, nh­ng kh«ng lµm s¸ng theo ph¸i Pru-®«ng cña chóng ta ®em ra däa chóng ta: tÝn dông! tá vÊn ®Ò Êy ®­îc chót nµo vµ ngay c¶ trong nh÷ng t¸c phÈm cuèi Ng­êi lao ®éng cã thÓ rÊt cÇn ®Õn tÝn dông nµo, nÕu kh«ng ph¶i lµ tÝn dông hµng tuÇn1* hay lµ tÝn dông cña nhµ cÇm ®å? Vµ nÕu anh cïng cña «ng ta, th× vÒ thùc chÊt, «ng ta còng kh«ng tiÕn bé g× ta ®­îc nhËn tÝn dông kh«ng cã l·i, dï r»ng ®ã lµ nh÷ng l·i nÆng h¬n trong cuèn "Philosophie de la Misere" ("TriÕt häc vÒ sù khèn cïng"232, mµ luËn cø rÊt ®anh thÐp cña M¸c ®· ®Ëp cho tan tµnh gièng nh­ tiÒn l·i nî cña nhµ cÇm ®å ®i n÷a, th× ®èi víi anh ta cã g× lµ kh¸c nhau kh«ng? Vµ nãi chung, nÕu do ®ã anh ta cã lîi vµ v× vµo n¨m 1847. thÕ mµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ra søc lao ®éng sÏ gi¶m ®i th× liÖu ThËt kh«ng may lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng thuéc c¸c n­íc la- chÝnh ngay gi¸ c¶ cña søc lao ®éng ®ã cã thÓ kh«ng bÞ sôt xuèng tinh, tõ 25 n¨m nay, hÇu nh­ kh«ng cßn cã mét mãn ¨n tinh thÇn kh«ng? Nh­ng ®èi víi ng­êi t­ b¶n vµ nhÊt lµ ®èi víi ng­êi tiÓu nµo kh¸c vÒ chñ nghÜa x· héi, ngoµi nh÷ng t¸c phÈm cña con t­ s¶n, th× tÝn dông lµ mét vÊn ®Ò träng yÕu; ®Æc biÖt nhÊt lµ ®èi ng­êi "x· héi chñ nghÜa cña §Õ chÕ II" ®ã. §iÒu kh«ng may ®ã l¹i víi ng­êi tiÓu t­ s¶n, nÕu cã thÓ cã tÝn dông bÊt kú lóc nµo vµ h¬n cµng lín gÊp béi nÕu ngµy nay, lý luËn cña ph¸i Pru-®«ng l¹i n÷a, kh«ng ph¶i tr¶ l·i th× thËt lµ tuyÖt diÖu. - C«ng tr¸i! Giai còng ®­îc phæ biÕn ë n­íc §øc. Nh­ng ch¼ng cã g× ®¸ng ng¹i. cÊp c«ng nh©n biÕt r»ng hä kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng tr¸i Quan ®iÓm lý luËn cña nh÷ng ng­êi lao ®éng §øc ®· ®i tr­íc vµ khi hä n¾m chÝnh quyÒn, hä sÏ ®Ó cho nh÷ng kÓ ®· vay, ph¶i quan ®iÓm cña Pru-®«ng 50 n¨m vµ sÏ chØ cÇn lÊy mét vÊn ®Ò nhµ tr¶ nî. - TiÒn nî cña t­ nh©n! Xin xem ®iÒu võa nãi vÒ tÝn dông. - ë lµm thÝ dô, còng ®ñ thÊy r»ng vÒ mÆt ®ã, bÊt tÊt ph¶i cã nh÷ng ThuÕ m¸! ThuÕ m¸ th× cã quan hÖ lîi h¹i nhiÒu ®èi víi giai cÊp t­ sù cè g¾ng míi. s¶n, vµ rÊt Ýt ®èi víi nh÷ng ng­êi lao ®éng: c¸i mµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ph¶i ®ãng d­íi h×nh thøc thuÕ m¸, l©u dÇn nhËp vµo nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ra søc lao ®éng vµ do ®ã ph¶i ®­îc bän t­ b¶n bï l¹i. V× tÊt c¶ nh÷ng ®iÓm tr×nh bµy víi chóng ta ë ®©y nh­ nh÷ng vÊn ®Ò cã mét tÇm quan träng cao ®èi víi giai cÊp c«ng _____________________________________________________________ 1* - §i vay hµng tuÇn th­êng lµ ph¶i chÞu l·i rÊt nÆng.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 576 577 p h.¨ng-gh en v Ên ®Ò nhµ ë. - II héi, viÕt s¸ch, ph¸c ra nh÷ng ®Ò ¸n, th¶o luËn vµ c«ng bè nh÷ng ®¹o luËt nh»m tiªu trõ nguån gèc cña nh÷ng bÖnh dÞch kh«ng ngõng ph¸t sinh trë l¹i. Ng­êi ta xem xÐt nh÷ng ®iÒu kiÖn c­ tró cña nh÷ng ng­êi lao ®éng vµ ng­êi ta m­u tÝnh kh¾c phôc nh÷ng PhÇn II tÖ n¹n râ rµng nhÊt. NhÊt lµ ë Anh, n¬i cã phÇn lín nh÷ng thµnh Giai cÊp t­ s¶n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhµ ë phè quan träng vµ n¬i mµ sù nguy h¹i ®èi víi giai cÊp ®¹i t­ s¶n nh­ thÕ nµo trë nªn ®Æc biÖt bøc thiÕt, th× ng­êi ta ®· ho¹t ®éng tÝch cùc; ng­êi ta cö ra nh÷ng uû ban cña chÝnh phñ ®Ó xem xÐt nh÷ng I ®iÒu kiÖn vÖ sinh cña giai cÊp cÇn lao; nh÷ng b¶n b¸o c¸o cña hä cã nh÷ng tµi liÖu chÝnh x¸c, hoµn bÞ vµ v« t­ h¬n h¼n nh÷ng b¸o ViÖc nghiªn cøu gi¶i ph¸p cña ph¸i Pru-®«ng vÒ vÊn ®Ò nhµ ë c¸o ®· tËp hîp ®­îc ë lôc ®Þa; nh÷ng b¸o c¸o Êy ®· ®­îc dïng lµm ®· chØ ra r»ng vÊn ®Ò Êy cã quan hÖ lîi h¹i trùc tiÕp ®Õn giai cÊp c¬ së cho nh÷ng ®¹o luËt míi cã Ýt nhiÒu tinh thÇn cÊp tiÕn. Dï tiÓu t­ s¶n ®Õn møc nµo. Nh­ng nã còng cã quan hÖ lîi h¹i kh«ng nh÷ng ®¹o luËt ®ã ch­a ®­îc hoµn h¶o l¾m, nh­ng còng ®· h¬n kÐm ®èi víi giai cÊp ®¹i t­ s¶n mÆc dÇu chØ cã quan hÖ gi¸n tiÕp h¼n mäi m­u toan tõ tr­íc ®Õn nay vÒ ph­¬ng diÖn Êy trªn lôc th«i. Khoa häc tù nhiªn hiÖn ®¹i chøng tá r»ng nh÷ng "khu tåi ®Þa. Tuy nhiªn, chÕ ®é x· héi t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng ngõng sinh tµn", n¬i mµ nh÷ng ng­êi lao ®éng sèng chen chóc, lµ nh÷ng c¸i æ ra vµ tÊt nhiªn ph¶i sinh ra nh÷ng tÖ h¹i cÇn ph¶i ch÷a, ®Õn nçi, cña mäi thø bÖnh dÞch t¸c h¹i mét c¸ch chu kú trong c¸c thµnh ngay c¶ ë n­íc Anh, còng khã nãi r»ng c«ng t¸c ch¹y ch÷a ®ã ®· phè cña chóng ta. Nh÷ng mÇm bÖnh thæ t¶, bÖnh truyÒn nhiÔm, cã ®­îc mét b­íc tiÕn. bÖnh th­¬ng hµn, bÖnh ®Ëu mïa vµ nhiÒu bÖnh ph¸ ho¹i kh¸c Theo lÖ th­êng, ë §øc cÇn ph¶i cã mét thêi kú dµi h¬n nhiÒu ®Òu lan trµn trong bÇu kh«ng khÝ nhiÔm trïng vµ trong n­íc « míi cã thÓ khiÕn cho nh÷ng æ bÖnh dÞch - ë ®©y, nh÷ng bÖnh nµy nhiÔm cña nh÷ng khu c«ng nh©n Êy; ë ®ã, nh÷ng mÇm bÖnh Êy còng cã tÝnh chÊt kinh niªn -ph¸t triÓn ®­îc ®Õn tr×nh ®é nguy kh«ng bao giê chÕt h¼n mµ l¹i ph¸t triÓn ngay khi cã ®iÒu kiÖn kÞch cÇn thiÕt ®Ó kÐo giai cÊp ®¹i t­ s¶n ra khái t×nh tr¹ng h«n thuËn lîi, vµ g©y ra nh÷ng bÖnh dÞch, nh÷ng bÖnh dÞch nµy liÒn mª. Tuy nhiªn, ®i thong th¶ th× v÷ng vµng h¬n, v× thÕ nªn cuèi trµn ra khái c¸c gia ®×nh c«ng nh©n ®Õn tËn nh÷ng khu tho¸ng cïng ë n­íc ta, ®· n¶y ra mét lo¹i s¸ch b¸o t­ s¶n nãi vÒ søc khoÎ khÝ h¬n vµ trong s¹ch h¬n cña c¸c ngµi t­ b¶n. Nh÷ng nhµ t­ b¶n cña c«ng chóng vµ vÊn ®Ò nhµ ë; ®ã lµ mét thø s¸ch b¸o nh¾c l¹i nµy kh«ng thÓ th¶n nhiªn ®Ó cho nh÷ng bÖnh dÞch hoµnh hµnh mét c¸ch r­êm rµ nh÷ng ®iÒu cña nh÷ng tiÒn bèi ngo¹i quèc cña trong giai cÊp c«ng nh©n, mµ b¶n th©n hä còng ph¶i chÞu nh÷ng hä ®· viÕt, nhÊt lµ cña ng­êi Anh, vµ ng­êi ta ®· t×m c¸ch dïng hËu qu¶ cña nh÷ng bÖnh dÞch Êy; thÇn chÕt còng ch¼ng níi tay nh÷ng lêi hoa mü, rëm vµ kªu ®Ó kho¸c cho nh÷ng s¸ch b¸o ®ã c¸i ®èi víi hä, h¬n lµ ®èi víi nh÷ng ng­êi lao ®éng. vÎ lõa dèi cña mét t­ t­ëng s©u s¾c h¬n. Thuéc vµo thø v¨n ch­¬ng ®ã lµ cuèn: TiÕn sÜ £-min D¾c-x¬. "Nh÷ng ®iÒu kiÖn c­ tró Ngay khi mµ sù thËt ®ã ®· ®­îc khoa häc x¸c nhËn th× nh÷ng cña c¸c giai cÊp lao ®éng vµ viÖc c¶i c¸ch nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã". nhµ t­ s¶n tõ thiÖn ®Òu cã mét tinh thÇn thi ®ua cao quý s«i Viªn, 1869233. næi, lo l¾ng ®Õn søc khoÎ cña c«ng nh©n cña hä. Ng­êi ta lËp
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 578 579 p h.¨ng-gh en v Ên ®Ò nhµ ë. - II vÊn ®Ò "x· héi". Vµ chóng ta bµn ngay ®Õn ®iÓm träng yÕu nhÊt. §Ó tr×nh bµy c¸ch cña giai cÊp t­ s¶n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhµ ë, TiÕn sÜ D¾c-x¬ ®ßi hái lµ nh÷ng "quy luËt s¾t" cña nÒn kinh tÕ t­ t«i ®· chän cuèn s¸ch ®ã v× nã ®Þnh tãm t¾t, trong ph¹m vi cã thÓ, s¶n, c¸i "khu«n khæ cña trËt tù x· héi hiÖn hµnh", nãi mét c¸ch kh¸c toµn bé s¸ch b¸o t­ s¶n viÕt vÒ vÊn ®Ò ®ã. Vµ c¸i thø s¸ch b¸o mµ lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, kh«ng ®­îc thay ®æi, tuy t¸c gi¶ cña chóng ta ®· dïng lµm "tµi liÖu" th× thËt lµ ®Ñp ®Ï biÕt nhiªn nh÷ng "c¸i gäi lµ nh÷ng giai cÊp v« s¶n" vÉn ®­îc n©ng lªn bao! Trong sè nh÷ng b¸o c¸o cña nghÞ viÖn Anh lµ nh÷ng nguån "ngang víi nh÷ng giai cÊp h÷u s¶n". Song, mét ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt tµi liÖu thËt sù vµ chñ yÕu, «ng ta chØ kÓ tªn cã ba b¶n b¸o c¸o cò tuyÖt ®èi cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ sù tån t¹i nhÊt th«i; nh­ng ®äc toµn bé cuèn s¸ch th× chóng ta thÊy r»ng cña mét giai cÊp v« s¶n thËt sù chø kh«ng ph¶i cña c¸i gäi lµ giai cÊp «ng ta kh«ng hÒ xem qua mét b¶n b¸o c¸o nµo c¶; tr¸i l¹i, ng­êi ta v« s¶n, giai cÊp nµy kh«ng hÒ cã mét c¸i g× ®Ó b¸n, ngoµi søc lao dÉn ra cho chóng ta mét lo¹t tr­íc t¸c ®Çy rÉy nh÷ng s¸o ng÷ t­ ®éng cña m×nh vµ do ®ã, ®· buéc ph¶i b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho s¶n, nh÷ng thiÖn ý hoµn toµn ph¶n ®éng vµ mét sù b¸c ¸i gi¶ dèi; bän t­ b¶n c«ng nghiÖp. VËy nhiÖm vô cña khoa häc míi, khoa kinh §uy-pe-xi-«, R«-bíc H«-l¬, Hu-b¬, nh÷ng cuéc tranh luËn trong tÕ x· héi do «ng D¾c-x¬ ph¸t minh ra lµ nh­ thÕ nµy; t×m ra trong c¸c héi nghÞ khoa häc x· héi (hay nãi ®óng h¬n: héi nghÞ nãi mét chÕ ®é x· héi x©y dùng trªn sù ®èi kh¸ng gi÷a mét bªn lµ nh÷ng nh¶m) ë Anh, tê t¹p chÝ cóa Héi ®Êu tranh cho phóc lîi cña c¸c nhµ t­ b¶n chiÕm h÷u mäi nguyªn liÖu, mäi t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t­ giai cÊp lao ®éng ë Phæ, b¶n b¸o c¸o chÝnh thøc cña ¸o vÒ cuéc liÖu sinh ho¹t, vµ mét bªn lµ nh÷ng ng­êi lµm thuª hoµn toµn kh«ng triÓn l·m quèc tÕ ë Pa-ri, nh÷ng b¸o c¸o chÝnh thøc cña nh÷ng cã g× kh¸c ngoµi søc lao ®éng cña hä, t×m ra trong mét chÕ ®é x· héi nhµ ®­¬ng côc d­íi thêi B«-na-p¸c-t¬ còng vÒ vÊn ®Ò ®ã, tê nh­ thÕ nh÷ng con ®­êng vµ biÖn ph¸p ®Ó biÕn tÊt c¶ nh÷ng ng­êi Illustrated London News", "Uber Land und Meer", vµ cuèi cïng, lµm thuª thµnh nh÷ng nhµ t­ b¶n, nh­ng l¹i kh«ng v× thÕ mµ kh«ng "mét quyÒn uy ®­îc thõa nhËn", mét con ng­êi "cã c¸ch nh×n s¸ng cßn lµ ng­êi lµm thuª n÷a. ¤ng D¾c-x¬ nghÜ r»ng m×nh ®· gi¶i suèt vµ thùc tÕ", "cã lêi nãi hÊp dÉn vµ nång nhiÖt" tøc lµ I-u-li-ót quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ®ã. Cã lÏ «ng ta còng cßn lßng tèt chØ ra cho chóng Phau-s¬! Trªn b¶n danh s¸ch ®ã, chØ cßn thiÕu tê "Gartenlaube" ta biÕt lµ ph¶i lµm nh­ thÕ nµo ®Ó biÕn thµnh nh÷ng vÞ thèng chÕ tÊt tê "Kladderadatsch", vµ ng­êi lÝnh Cót-sc¬234. c¶ nh÷ng ng­êi lÝnh trong qu©n ®éi Ph¸p, mçi ng­êi lÝnh nµy, kÓ tõ §Ò cho ng­êi ta ®õng hiÓu lÇm quan ®iÓm cña m×nh, «ng D¾c- thêi Na-p«-lª-«ng trë ®i, ®Òu cã ë trong tói ®¹n cña m×nh mét c¸i x¬ tuyªn bè ë trang 22: gËy thèng chÕ, mµ l¹i vÉn lµ nh÷ng ng­êi lÝnh th­êng. HoÆc lµm " Chóng t«i dïng danh tõ kinh tÕ x· héi ®Ó chØ häc thuyÕt kinh tÕ chÝnh c¸ch nµo ®Ó mçi ng­êi trong sè 40 triÖu thÇn d©n cña §Õ chÕ §øc trÞ ®­îc vËn dông vµo nh÷ng vÊn ®Ò x· héi: - nãi cho ®óng h¬n, toµn bé ®Òu trë thµnh hoµng ®Õ c¶. ®­êng lèi vµ biÖn ph¸p mµ khoa häc ®ã cung cÊp cho chóng ta ®Ó n©ng nh÷ng Thùc chÊt cña chñ nghÜa x· héi t­ s¶n chÝnh lµ ë chç t×m c¸ch c¸i gäi lµ (!) nh÷ng giai cÊp v« s¶n lªn ngang víi nh÷ng giai cÊp h÷u s¶n, duy tr× c¬ së cña mäi tai ho¹ trong x· héi hiÖn nay vµ ®ång thêi b»ng c¸ch c¨n cø vµo nh÷ng "quy luËt s¾t" cña khoa häc ®ã vµ trong khu«n l¹i muèn xo¸ bá nh÷ng tÖ h¹i ®ã. Nh­ cuèn "Tuyªn ng«n cña khæ cña trËt tù x· héi hiÖn hµnh". §¶ng Céng s¶n" ®· nãi, nh÷ng nhµ x· héi chñ nghÜa t­ s¶n muèn Chóng ta sÏ kh«ng ®Ó mÊt th× giê víi c¸i kh¸i niÖm m¬ hå cho "ch÷a bÖnh tËt x· héi, cèt ®Ó cñng cè x· héi t­ s¶n"; hä muèn r»ng "häc thuyÕt vÒ nÒn kinh tÕ quèc d©n" hay kinh tÕ chÝnh trÞ "cã cña giai cÊp t­ s¶n mµ kh«ng cã giai cÊp v« s¶n"235. Chóng häc cã thÓ thËt sù nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c ngoµi nh÷ng
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 580 581 p h.¨ng-gh en v Ên ®Ò nhµ ë. - II ®«ng ®¶o nh÷ng ng­êi lao ®éng ra ngoµi ®­êng phè; khi nh÷ng ta ®· thÊy lµ «ng D¾c-x¬ ®Æt vÊn ®Ò ®óng y nh­ thÕ. ¤ng ta cho ng­êi lao ®éng sèng chen chót trong nh÷ng thµnh phè lín, vµ r»ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhµ ë th× gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ®ã. ý kiÕn ngµy cµng chen chóc víi mét nhÞp ®é nhanh h¬n nhÞp ®é x©y cña «ng ta lµ: dùng nhµ cöa trong nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn nay vµ khi nh÷ng tóp "nhê c¶i thiÖn nhµ ë cña nh÷ng giai cÊp cÇn lao, ng­êi ta cã thÓ cøu ch÷a cã lÒu tåi tÖ nhÊt còng lu«n lu«n cã ng­êi thuª; cuèi cïng, khi kÕt qu¶ sù khèn cïng vÒ thÓ x¸c vµ tinh thÇn ®· ®­îc miªu t¶ trªn ®©y vµ do ®ã ng­êi së h÷u mét ng«i nhµ, víi t­ c¸ch lµ nhµ t­ b¶n, ch¼ng - chØ nhê sù c¶i tiÕn réng r·i nh÷ng ®iÒu kiÖn nhµ ë - ®a sè nh÷ng giai cÊp ®ã sÏ nh÷ng cã quyÒn mµ trong mét ph¹m vi nµo ®ã, nhê cã sù c¹nh cã thÓ tho¸t khái vòng lÇy, trong ®ã ch×m ngËp cuéc sèng cña hä, mét cuéc sèng tranh, cßn cã bæn phËn ph¶i kh«ng ®­îc ngÇn ng¹i cho thuª ng«i l¾m khi hÇu nh­ kh«ng ph¶i lµ cuéc sèng cña con ng­êi n÷a, vµ sÏ cã thÓ v­¬n nhµ cña m×nh víi tiÒn thuª nhµ cao nhÊt. Trong mét x· héi nh­ lªn nh÷ng ®Ønh cao trong s¹ch cña phóc lîi vËt chÊt vµ tinh thÇn" (tr.14). thÕ, n¹n khñng ho¶ng nhµ ë kh«ng ph¶i lµ mét hiÖn t­îng ngÉu TiÖn thÓ xin nãi qua mét chót: lîi Ých cña cña giai cÊp t­ s¶n lµ nhiªn, mµ lµ mét hiÖn t­îng tÊt yÕu; ng­êi ta chØ cã thÓ lo¹i trõ ph¶i che giÊu sù tån t¹i cña mét giai cÊp v« s¶n ®­îc t¹o ra trong ®­îc n¹n khñng ho¶ng nhµ ë còng nh­ nh÷ng hËu qu¶ cña nã nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa vµ rÊt cÇn thiÕt cho sù ®èi víi søc khoÎ, v.v., khi ®· hoµn toµn thay ®æi toµn bé trËt tù tiÕp tôc tån t¹i cña cña giai cÊp t­ s¶n. V× thÕ nªn ë trang 21, «ng x· héi ®· s¶n sinh ra n¹n khñng ho¶ng ®ã. Nh­ng chñ nghÜa x· D¾c-x¬ kÓ lÓ víi chóng ta r»ng ngoµi nh÷ng ng­êi c«ng nh©n chÝnh héi t­ s¶n kh«ng thÓ nµo biÕt ®iÒu ®ã. Nã kh«ng thÓ gi¶i thÝch cèng ra, th× c¸i tªn gäi nh÷ng giai cÊp cÇn lao cßn bao gåm tÊt c¶ n¹n khñng ho¶ng nhµ ë b»ng nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i. V× vËy, "nh÷ng giai cÊp bÇn cïng trong x· héi", "nh÷ng ng­êi d©n th­êng nã kh«ng cßn c¸ch nµo ®Ó gi¶i thÝch hiÖn t­îng ®ã, ngoµi c¸ch nãi chung, nh­ nh÷ng ng­êi thî thñ c«ng, nh÷ng ®µn bµ gãa, nh÷ng dïng nh÷ng thuyÕt gi¸o ®¹o ®øc ®Ó gi¶i thÝch r»ng së dÜ thiÕu ng­êi ®­îc h­ëng trî cÊp (!), nh÷ng viªn chøc cÊp d­íi v.v.". Chñ nhµ ë lµ do tÝnh ®éc ¸c cña loµi ng­êi, cã thÓ nãi lµ do téi tæ t«ng nghÜa x· héi t­ s¶n ®· b¾t tay víi chñ nghÜa x· héi tiÓu t­ s¶n. vËy. Do ®©u mµ cã n¹n khan hiÕm nhµ ë? Nã ®· ph¸t sinh nh­ thÕ " Vµ ë ®©y, ng­êi ta kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn - do ®ã, còng kh«ng thÓ nµo? Lµ mét nhµ t­ s¶n tèt, «ng D¾c-x¬ lµm sao mµ cã thÓ biÕt chèi c·i (kÕt luËn t¸o b¹o thay!) - r»ng téi lçi... mét phÇn lµ t¹i chÝnh b¶n ®­îc r»ng n¹n khñng ho¶ng nhµ ë lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña h×nh th©n nh÷ng ng­êi lao ®éng ®ßi hái nhµ ë, nh­ng mét phÇn lín quan träng th¸i x· héi t­ s¶n: mét x· héi kh«ng thÓ tån t¹i mµ kh«ng cã h¬n nhiÒu, l¹i lµ t¹i nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm tho¶ m·n nhu cÇu ®ã, hoÆc khñng ho¶ng nhµ ë, khi tuyÖt ®¹i ®a sè nh÷ng ng­êi lao ®éng chØ lµ mÆc dÇu cã nh÷ng ph­¬ng tiÖn cÇn thiÕt, nh­ng kh«ng ®¶m nhËn viÖc ®ã, hoµn toµn sèng b»ng tiÒn c«ng cña hä, tøc lµ chØ sèng b»ng tæng tøc lµ t¹i nh÷ng giai cÊp trªn, h÷u s¶n trong x· héi. T éi lçi cña nh÷ng giai cÊp nµy... lµ kh«ng ®Ó hÕt t©m trÝ vµo viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ nhµ ë tèt". sè nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó sèng vµ sinh con ®Î c¸i; Còng gièng nh­ Pru-®«ng ®· ®­a chóng ta tõ khoa kinh tÕ khi nh÷ng c¶i tiÕn míi vÒ m¸y mãc, v.v., kh«ng ngõng lµm cho sang khoa ph¸p lý, ë ®©y nhµ x· héi chñ nghÜa t­ s¶n cña chóng nh÷ng khèi lín c«ng nh©n mÊt viÖt lµm; khi nh÷ng n¹n khñng ta l¹i kÐo chóng ta tõ khoa kinh tÕ sang khoa lu©n lý. §iÒu ®ã ho¶ng c«ng nghiÖp gay g¾t vµ cã tÝnh chu kú, mét mÆt, quyÕt còng hoµn toµn tù nhiªn th«i. §èi víi kÎ tuyªn bè r»ng ph­¬ng ®Þnh sù tån t¹i cña mét ®¹o qu©n hËu bÞ to lín gåm nh÷ng ng­êi thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, nh÷ng "quy luËt s¾t" cña x· héi thÊt nghiÖp vµ mÆt kh¸c, thØnh tho¶ng l¹i qu¼ng mét khèi t­ s¶n hiÖn nay, lµ bÊt kh¶ x©m ph¹m vµ tuy vËy, l¹i muèn trõ
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2