intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 30 phần 3

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:80

Thêm vào BST
Báo xấu
44
lượt xem 5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thế chiến I cũng dẫn tới cuộc Cách mạng Nga năm 1917, trong những giai đoạn sau này của nó một nhóm ly khai cánh tả của Quốc tế cộng sản hai, nhóm Bolshevik, dưới sự lãnh đạo của Vladimir Lenin, lên nắm quyền lực. Cách mạng Nga đã khuyến khích công nhân trên khắp thế giới lập ra "Quốc tế cộng sản ba" Bolshevik.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 30 phần 3

  1. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 318 319 ¡ ng-ghen göi m¸c, 12 th¸ng s¸u 1861 ¡ng-ghen göi m¸c, 12 th¸ng s¸u 1861 tËp trung. Ng­êi ta chê 103 ¡ng-ghen göi m¸c ë Lu©n §«n [Man-se-xt¬], 12 th¸ng S¸u 1861 Mo-r¬ th©n mÕn! §¸ng tiÕc lµ t«i kh«ng thu thËp c¸c b¸o nãi vÒ cuéc chiÕn tranh ë Mü, thªm vµo ®Êy cã nhiÒu ®iÓm kh«ng thÓ t×m thÊy trªn b¶n ®å. Thùc chÊt lµ thÕ nµy: MiÒn Nam ®· bÝ mËt chuÈn bÞ chiÕn tranh trong nhiÒu n¨m, ®Æc biÖt lµ tõ thêi kú cã sù sôc s«i b¾t nguån tõ cuéc bÇu cö tæng thèng207, råi vµo thêi ®iÓm sau cïng th× miÒn Nam cßn nhËn ®­îc nhiÒu vò khÝ vµ tiÒn b¹c nhê sù ph¶n béi cña c¸c bé tr­ëng cña Biu-ke- nen. V× vËy, tr­íc ngµy 4 th¸ng Ba, miÒn B¾c ®· hoµn toµn bÞ tª liÖt. Tr­íc ngµy Xam-t¬ bÞ thÊt thñ, Lin-c«n ®· kh«ng lµm g×, v¶ l¹i còng kh«ng thÓ lµm ®­îc g× ngoµi viÖc tËp trung ë møc ®é nµo ®ã vµ chÊn chØnh sè qu©n chÝnh quy kh«ng ®«ng ®¶o (tæng céng cã 18 000 ng­êi, phÇn nhiÒu bÞ ph©n thµnh nh÷ng ®éi qu©n nhá chiÕn ®Êu chèng ng­êi da ®á ë miÒn T©y). ChØ ®Õn b©y giê, sau khi Xam-t¬ bÞ tÊn c«ng th× miÒn B¾c míi s«i sôc kh¸ m¹nh ®Ó buéc mäi phe ®èi lËp ph¶i c©m miÖng, vµ nhê ®ã míi cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nh÷ng ho¹t ®éng qu©n sù tÝch cùc. §· c«ng bè lÖnh gäi nhËp ngò 75 000 ng­êi cã kh¶ n¨ng cÇm sóng, nh­ng - nh­ cã thÓ xÐt ®o¸n - sè l­îng ng­êi ghi tªn nhËp ngò ®«ng gÊp m­êi lÇn, nhê vËy hiÖn nay cã ®Õn 100 000 ng­êi cÇm sóng, tuy r»ng hä hoµn toµn ch­a ®­îc
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 320 321 m ¸c göi ¡ng-ghen, 10 th¸ng n¨m 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 16 th¸ng n¨m 1861 Nam vµ bÞ qu©n ®éi liªn bang chiÕm, hai vïng nµy lËp tøc thuéc ®îi ngµy mét ngµy hai, Lin-c«n l¹i tuyªn bè ®ît gäi nhËp ngò míi, quyÒn cña Liªn bang. §©y lµ th¾ng lîi thø hai cña miÒn B¾c. ®Ó lµm viÖc nµy sÏ mÊt Ýt thêi gian h¬n, bëi v× giê ®©y mäi c¸i ViÖc ng­êi §øc thuéc thµnh phè Xanh-Lu-i giµnh l¹i ®­îc ®· ®­îc chuÈn bÞ tèt h¬n. Víi sè qu©n 75 000 ng­êi Êy, hay nãi bang Mi-xu-ri lµ th¾ng lîi thø ba, h¬n n÷a, lµ th¾ng lîi rÊt quan ®óng h¬n, víi bé phËn sè qu©n Êy hiÖn ®ang cã mÆt ë khu vùc träng, v× viÖc chiÕm gi÷ Xanh Lu-i ®· chÆn ®­êng tiÕn däc s«ng Oa-sinh-t¬n, ë ¤-hai-« ®èi diÖn víi Ken-tóc-ki vµ ë Xanh Lu-i MÝt-xi-xi-pi208. Sù trung lËp cña Ken-tóc-ki sÏ cã lîi cho miÒn (bang Mi-xu-ri) - nh­ vËy lµ ch­a kÓ sè qu©n dù bÞ ë ¤-hai-« vµ ë B¾c hoÆc cho miÒn Nam ë møc ®é nµo, ®iÒu ®ã sÏ phô thuéc vµo Pen-xin-va-ni-còng ®ñ ®Ó lËp ®­îc thÕ qu©n b×nh t¹m thêi gi÷a c¸c t×nh huèng vµ vµo diÔn biÕn tiÕp theo cña c¸c sù kiÖn. Dï sao lùc l­îng miÒn B¾c vµ lùc l­îng miÒn Nam trªn tuyÕn P«-t«-m¸c, th× sù trung lËp Êy còng t¹m thêi h¹n chÕ khu vùc chiÕn sù ë vµ thËm chÝ cã thÓ cho phÐp miÒn B¾c thùc hiÖn nh÷ng cuéc tÊn vïng n»m vÒ phÝa ®«ng1 . c«ng t¹m thêi ë nh÷ng kho¶ng c¸ch ng¾n. KÕt qu¶: vËy lµ, mÆc dï ®· cã tÊt c¶ mäi sù chuÈn bÞ, nh­ng miÒn Môc tiªu tr­íc m¾t cña qu©n miÒn Nam còng nh­ cña qu©n Nam chØ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ lµ miÒn B¾c, sau thêi gian chuÈn bÞ chØ miÒn B¾c lµ Oa-sinh-t¬n. Cuéc tÊn c«ng cña qu©n miÒn Nam theo trong mét th¸ng, ®· giµnh l¹i tõ tay miÒn Nam thñ ®« vµ ba bang h­íng nµy cho ®Õn nay cßn qu¸ yÕu; râ rµng lµ nh÷ng lùc l­îng theo chÕ ®é n« lÖ, trong khi bang thø t­ theo chÕ ®é n« lÖ kh«ng chñ yÕu cña hä cßn ch­a ®ñ ®Ó kÞp thêi gi¸ng ®ßn quyÕt ®Þnh ë d¸m ly khai209; ë trËn tuyÕn trªn s«ng P«-t«-m¸c, cuéc tÊn c«ng ngoµi ph¹m vi Ri-sm«n. §iÒu duy nhÊt ®· ®­îc thùc hiÖn, lµ viÖc cña qu©n miÒn Nam ®· bÞ chÆn l¹i vµ qu©n miÒn B¾c ®· v­ît qua ph¸i mét ®oµn qu©n c¬ ®éng ®Õn H¸c-píc-x¬ - Phª-ri n»m trªn ®­îc con s«ng nµy mµ cho ®Õn nay kh«ng gÆp ph¶i mét sù kh¸ng cù s«ng P«-t«-m¸c, phÝa trªn Oa-sinh-t¬n. TrËn ®Þa nµy hÕt søc thuËn lîi ®Ó tÊn c«ng lªn phÝa B¾c (Mª-ri-len vµ Pen-xin-va-ni). nµo. MiÒn B¾c cã thÓ ®­a ra trËn sè lÝnh nhiÒu gÊp ba hoÆc bèn lÇn Nã n»m ë cöa s«ng Sª-nan-®oa, mét con s«ng kh¸ lín, ë ®o¹n ®æ sè lÝnh mµ giê ®©y miÒn Nam cßn cã thÓ ®­a ra trËn. Nh÷ng bang vµo s«ng P«-t«-m¸c, nã rÊt m¹nh vÒ ph­¬ng diÖn chiÕn thuËt vµ ly khai cã kho¶ng 7 1/2 triÖu d©n, trong ®ã cã h¬n 3 triÖu n« lÖ. Ýt hoµn toµn khèng chÕ c¶ hai con s«ng nµy. ë ®Êy còng cã c¶ kho vò ra ph¶i trõ ®i 1 triÖu ng­êi da tr¾ng ®Ó canh gi÷ n« lÖ, nh­ thÕ, sè khÝ cña Liªn bang, cã lÏ víi chñ ý cña chÝnh phñ ®· thÊy tr­íc vµ d©n c­ cã thÓ ®­îc sö dông vµo c¸c môc ®Ých qu©n sù chØ cã suýt ®· khuyÕn khÝch viÖc t¸ch ra trong t­¬ng lai. ViÖc chiÕm H¸c-píc- so¸t 2 1/2 triÖu. NÕu trong sè d©n c­ Êy sÏ huy ®éng 10% - con sè x¬-Phª-ri lµm gi¸n ®o¹n sù khèng chÕ cña qu©n ®éi liªn bang ®èi tèi ®a ®èi víi chiÕn tranh phßng thñ - th× nhiÒu nhÊt sÏ cã 250 víi tuyÕn P«-t«-m¸c ë mét ®Þa ®iÓm rÊt nh¹y c¶m vµ t¹o kh¶ 000 ng­êi. Nh­ng ch¾c ch¾n sÏ kh«ng cã ®­îc sè qu©n nh­ thÕ. n¨ng cho qu©n miÒn Nam, trong tr­êng hîp x©m nhËp ®­îc vµo N­íc Thuþ SÜ, còng cã sè d©n ®«ng ®¹i thÓ nh­ vËy - h¬n hai trËn tuyÕn nµy víi sè qu©n lín, th× nã lËp tøc khèng chÕ ®­îc triÖu mét chót, - cã kho¶ng 160 000 d©n binh trªn giÊy tê. Nh­ng hoµn toµn c¶ hai phÝa bê s«ng. miÒn B¾c, ViÖc qu©n ®éi miÒn B¾c cã gi÷ ®­îc Oa-sinh-t¬n hay kh«ng ®· _____________________________________________________________ quyÕt ®Þnh sè phËn cña Mª-ri-len vµ §ª-la-vª-r¬; bÞ c¾t ®øt víi miÒn 1 T rong nguyªn b¶n ®· viÕt nhÇm: "vÒ phÝa t©y".
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 322 323 m ¸c göi ¡ng-ghen, 19 th¸ng s¸u 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 19 th¸ng s¸u 1861 chØ tÝnh riªng c¸c bang tù do, cã 20 triÖu d©n, tÊt c¶ hä ®Òu cã thÓ T«i lÇn l÷a m·i ch­a viÕt ®­îc th­ lµ v× Vª-b¬ (thî ®ång hå ë sö dông ®­îc vµo chiÕn tranh, cã thÓ chØ trõ bang Ca-li-phoãc-ni-a, Pphan-x¬) ®· høa víi t«i lµ sÏ cung cÊp b¶n t­êng thuËt vÒ phiªn I-u-ta vµ nh÷ng l·nh thæ vïng cùc T©y. Gi¶ dô, chØ cã 17 triÖu häp cña Liªn minh d©n téc ë Lu©n §«n, t¹i phiªn häp ®ã, Kin-ken ng­êi cã thÓ sö dông ®­îc xÐt vÒ ph­¬ng diÖn qu©n sù, vµ chóng ta ®· ph¶i chÞu ®ùng nh÷ng sù viÖc hÕt søc kú l¹, vµ t¹i ®ã, Vª-b¬ ®· kh«ng lÊy tû lÖ 10%, mµ chØ lÊy mét phÇn ba tû lÖ Êy - 3 1/2% ®Ó tham dù víi t­ c¸ch "ng­êi dù thÝnh tù do". ChØ m·i h«m nay t«i lµm chÊt liÖu cã thÓ sö dông ®­îc vµo chiÕn tranh tÊn c«ng, lóc Êy míi nhËn ®­îc cña anh Êy tµi liÖu göi kÌm theo ®©y. Qua sè gÇn chóng ta sÏ cã h¬n 500 000 ng­êi, con sè ®ã qu¸ ®ñ ®Ó ®Ì bÑp ®©y nhÊt cña b¸o "Hermann" anh sÏ hiÓu thùc chÊt cña vÊn ®Ò. miÒn Nam, ngay c¶ nÕu nã dån hÕt søc. VÒ so s¸nh chÊt l­îng Phiªn kÕt thóc ®­îc Ên ®Þnh vµo thø b¶y tuÇn tíi, sau mét tuÇn gi÷a binh lÝnh cña hai phÝa th× kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, qu©n n÷a. Trong thêi gian Êy, Gióc - ng­êi ®­îc trang bÞ nh÷ng ph­¬ng miÒn B¾c tréi h¬n nhiÒu so víi qu©n miÒn Nam c¶ vÒ ph­¬ng diÖn tiÖn lÊy ë mét th­¬ng gia §øc t¹i khu Xi-ti ®Ó dïng vµo môc ®Ých thÓ chÊt, c¶ vÒ ph­¬ng diÖn tinh thÇn. Trong sù gan d¹ khi ®¸nh nµy - sÏ ph¶i ®i ®Õn C«-buèc ®Ó ®ßi ban chÊp hµnh trung ­¬ng ë nhau cña ng­êi miÒn Nam, ta thÊy cã nhiÒu yÕu tè hÌn nh¸t ­a ®ã cña Liªn minh d©n téc ph¶i khai trõ DÐc-phi (cã nghÜa lµ c¶ thÝch giÕt ng­êi theo kiÓu ®¸nh lÐn. TÊt c¶ hä ®Òu mang vò khÝ Kin-ken n÷a). §iÒu thËt sù tuyÖt diÖu lµ Gèt-phrÝt ®· kh¬i dËy sù ®Çy ng­êi, nh­ng chØ lµ ®Ó - trong tr­êng hîp x¶y ra ®¸nh nhau - tøc giËn cuång tÝn cña toµn thÓ ®¸m thÞ d©n cã t­ t­ëng tù do ë giÕt ®Þch thñ cña m×nh ngay tr­íc khi ®Þch thñ chê ®îi sù tÊn c«ng. §ã lµ trung b×nh…1 khu Xi-ti, do sù bî ®ì cña m×nh ®èi víi ng­êi Anh. Tõ Bon còng cã nh÷ng l¸ th­ göi ®Õn do¹ cho Gèt-phrÝt "nÕm C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: "Der In theo b¶n viÕt tay gËy" khi nµo «ng ta trë vÒ. Briefwechsel zwischen F. Engels und K. Marx". Nguyªn v¨n lµ tiÕng Nh÷ng lý do bÝ mËt khiÕn DÐc-phi (kh«ng nghi ngê g× c¶, tay nµy Bd.III, Stuttgart, 1913 §øc hµnh ®éng theo chØ thÞ) vµ Gèt-phrÝt bªnh vùc M¸c-®«-nan201, - lµ nh­ sau: Gèt-phrÝt phôc vô ë Anh víi c­¬ng vÞ thuyÕt tr×nh viªn thuéc B¶o tµng Ken-xinh-t¬n, cßn DÐc-phi anh dòng th× cã chç lµm 104 t¹i mét nhiÖm së cña A-sli (S¸p-t¬-xbª-ri). Nh÷ng ®ång minh duy m¸c göi ¡ng-ghen nhÊt cña Gèt-phrÝt lµ nh÷ng tªn ngu ®én thuéc c¸c héi x­íng ca vµ ë Man-se-xt¬ nh÷ng héi töu qu¸n kh¸c "kh«ng lµm chÝnh trÞ". Gèt-phrÝt ®· mua bän nµy vµo tuÇn tr­íc víi sè l­îng lín (ch¾c lµ b»ng nh÷ng ®ång [Lu©n §«n], 19 th¸ng S¸u2 1861 tiÒn ë Anh) cho Liªn minh d©n téc. (Sè lµ, thµnh viªn cña c¸i liªn Phrª-®ª-rÝch th©n mÕn! minh bØ æi nµy cã thÓ lµ bÊt kú ai mua ë tay T¬-ruýp-n¬ mét tÊm _____________________________________________________________ thÎ víi kho¶n tiÒn gãp tèi thiÓu 3 si-linh). Gèt-phrÝt còng cßn tæ 1 PhÇn cuèi th­ kh«ng cã. chøc mét cuéc häp riªng víi nh÷ng kÎ theo m×nh vµ cö mét ph¸i 2 T rong nguyªn b¶n viÕt nhÇm lµ: "9 th¸ng S¸u".
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 324 325 m ¸c göi ¡ng-ghen, 19 th¸ng s¸u 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 m×nh mét nguyªn t¾c cã tÝnh hÖ thèng cho c¸ch ®i cña m×nh" (L¸t- ®oµn ®Õn gÆp Hai-n¬-x¬-man, ®Ò nghÞ «ng ta tù nguyÖn trót bá xan, tr¸ch nhiÖm chñ tÞch (do ®· xóc ph¹m phÈm gi¸ cña Gèt-phrÝt), nÕu kh«ng th× mét ®Ò nghÞ nh­ thÕ sÏ ®­îc nªu ra chÝnh thøc. TiÖn thÓ xin nãi thªm, xin anh ®õng quªn th«ng b¸o r»ng khi vô bª bèi ®· lªn ®Õn ®Ønh ®iÓm th× trong phiªn häp thÊy xuÊt hiÖn (theo sù tho¶ thuËn víi t«i) ng­êi b¹n cña t«i lµ Rai-n¬-len-®¬, ®em theo 50 thµnh viªn (phÇn nhiÒu hä lµ c¸c viªn cai) thuéc héi x­íng ca ë I-xlinh-t¬n. ChÝnh hä ®· g©y ra vô tai tiÕng chñ yÕu cho Gèt-phrÝt. Rai-n¬-len-®¬ kÓ cho t«i r»ng giíi th­¬ng gia §øc ë khu Xi-ti ch­a bao giê l¹i rÊt ®çi cuång tÝn chÞu tham gia mét vô viÖc chÝnh trÞ. SÏ lµ thËt sù v« gi¸ nÕu Gèt-phrÝt buéc ph¶i rót ra khái Liªn minh d©n téc sau hµnh ®éng bî ®ì cña h¾n ®èi víi mét chÝnh phñ ngo¹i quèc! §iÒu ®ã sÏ ph¸ ho¹i ®Þa vÞ cña h¾n trong ®¸m t­ s¶n v« l¹i §øc, mµ thiÕu ®¸m ng­êi Êy th× h¾n lµ c¸i g×? Gèt-phrÝt c¶m thÊy ®©y lµ vÊn ®Ò sinh tö ®èi víi h¾n, chÝnh v× thÕ, h¾n cè g¾ng theo kiÓu cña m×nh. H¾n ®Æc biÖt tøc tèi khi thÊy giê ®©y ®©u ®©u ng­êi ta còng nãi: "Ho¸ ra "Volk" vµ M¸c ®· cã lý khi nhËn ®Þnh vÒ «ng ta"211. ¤ng ta ®· nãi víi mét ng­êi quen cña chñ nhµ in HiÕc-s¬-phen-®¬ nh­ sau: "Èn nÊp ®»ng sau toµn bé c©u chuyÖn nµy lµ mét b¨ng nhãm l­u hoµng víi t­ c¸ch ng­êi chØ ®¹o v« h×nh"212. Ch¼ng ph¶i lµ mét ®iÒu tuyÖt diÖu ®ã sao, khi mµ nh÷ng kÎ thï cña chóng ta g¸n cho chóng ta - nh÷ng ng­êi kh«ng hÒ m¶y may hµnh ®éng - mét "nghÞ lùc" thÇn bÝ nh­ thÕ nµo? Tµi liÖu thø hai göi cho anh (cÇn tr¶ l¹i cho t«i, v× t«i ph¶i tr¶ lêi nã) lµ bøc th­ cña n÷ b¸ t­íc H¸t-tx¬-phen. T«i nhÊt ®Þnh sÏ lµm cho bµ ta trë thµnh th«ng tÝn viªn riªng cña t«i ë BÐc-lin, v× bµ ta cã mét sù hiÓu biÕt chÝnh trÞ h¬n nhiÒu (Êy lµ ch­a kÓ ®Õn nh÷ng mèi liªn hÖ tèt ®Ñp cña bµ ta) so víi "b­íc ®i mang trong b¶n th©n
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 326 327 m ¸c göi ¡ng-ghen, 19 th¸ng s¸u 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 19 th¸ng s¸u 1861 t.II, tr. 545)1 . (TiÖn thÓ xin nãi thªm! ch¾c lµ anh vµ Lu-pu-x¬ ®· nhËn ®­îc t¸c phÈm nµy cña L¸t-xan råi chø?) §Ó anh cã thÓ hiÓu ®­îc hai chç trong l¸ th­ cña bµ ta, t«i xin cho anh biÕt nh­ sau. VÒ vô Bl¨ng-ki, t«i ®· göi cho bµ Êy l¸ th­ tõ Bruy-xen (cña §ª-n«ng-vin). VÊn ®Ò tr­íc hÕt cã liªn quan ®Õn sè tiÒn dïng vµo viÖc xuÊt b¶n t¸c phÈm ch©m biÕm cña §ª-n«ng-vin ®Ò cËp ®Õn vô ¸n bØ æi xÐt xö Bl¨ng-ki (nh÷ng lêi ph¸t biÓu t¹i phiªn toµ v.v., vµ nh÷ng suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò nµy). B¶n th©n Bl¨ng-ki, th«ng qua §ª-n«ng-vin, ®· rÊt nång nhiÖt c¶m ¬n c¶ t«i, c¶ ®¶ng v« s¶n §øc (in partibus2 ) vÒ thiÖn c¶m cña chóng ta213. RÊt vui mõng thÊy r»ng chóng ta l¹i thiÕt lËp ®­îc mèi liªn hÖ trùc tiÕp víi ®¶ng c¸ch m¹ng cùc ®oan ë Ph¸p. §iÓm thø hai. Trong l¸ th­ göi L¸t-xan - trong th­ Êy t«i th«ng b¸o r»ng, trong thêi gian tr­íc m¾t sÏ kh«ng ®¹t ®­îc g× trong ý ®Þnh xuÊt b¶n tê b¸o - t«i còng cßn viÕt - nh»m dç ngät - r»ng cã thÓ lµ ®Õn mïa ®«ng t«i sÏ cã mÆt ë BÐc-lin3 . T«i cho r»ng bµ H¸t-tx¬-phen ®· ®¸nh gi¸ hoµn toµn ®óng vÒ ph¸i d©n chñ chÝnh thøc ë BÐc-lin. Ph¸i nµy dÜ nhiªn, kh«ng phï hîp víi quÇn chóng thùc sù, vµ ®iÒu dÔ hiÓu lµ nã kh«ng quen thuéc víi giäng ®iÖu ngù trÞ trong c¸c qu¸n bia, - giäng ®iÖu Êy dï sao còng tèt h¬n. RÊt c¸m ¬n anh vÒ l¸ th­ nãi vÒ n­íc Mü4 . Cø mçi lÇn cã sù kiÖn g× quan träng x¶y ra (xÐt trªn gãc ®é qu©n sù) th× dÜ nhiªn anh _____________________________________________________________ 1 Ph. L¸t-xan. "HÖ thèng c¸c quyÒn ®· giµnh ®­îc". 2 - in partibus infidelium - ë ngo¹i quèc (nguyªn v¨n: "ë xø së nh÷ng ng­êi ngo¹i ®¹o" - phÇn ghi thªm vµo t­íc vÞ cña gi¸m môc C¬ ®èc gi¸o ®­îc cö gi÷ chøc vô gi¸m môc thuÇn tuý cã tÝnh chÊt danh nghÜa t¹i c¸c n­íc kh«ng theo ®¹o C¬ ®èc). 3 X em tËp nµy, tr. 791-793. 4 X em tËp nµy, tr. 228-232.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 328 329 m ¸c göi ¡ng-ghen, 19 th¸ng s¸u 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 sÏ cho t«i biÕt ý kiÕn cña anh vÒ sù kiÖn ®ã. C¨n cø theo quan cña bµ ta, ra sao? Ch¼ng lÏ Xi-m«n ®· ®­îc ghi vµo ®éi qu©n trï bÞ råi ch¨ng216? Dï sao th× anh còng m¾c ph¶i nhiÒu lçi lÇm h¬n niÖm mµ t«i ®· cã vÒ t­íng Xcèt - «ng ta b©y giê ®· 76 tuæi - trªn c¬ së cuéc chiÕn tranh Mª-hi-c«214 (mong anh h·y tham kh¶o t¸c lµ Lót-vÝch (anh Êy ch­a hÒ tham gia trËn ®¸nh nµo v.v..). §èi phÈm cña Ri-pli1) th× cã thÓ dù ®o¸n «ng ta lµm nh÷ng viÖc ngu víi t«i, ®iÒu ®ã thËt khã hiÓu. Göi lêi chµo ®Õn Lu-pu-x¬. xuÈn lín nhÊt trong tr­êng hîp con lõa giµ nµy kh«ng bÞ ®Æt d­íi sù kiÓm so¸t cña mét ng­êi nµo ®ã. Tr­íc hÕt lµ tÝnh chËm ch¹p C.M. cña anh vµ tÝnh thiÕu kiªn quyÕt. Tuy nhiªn, qua nh÷ng sù viÖc ®­îc ®­a tin trªn tê "Tribune", t«i thÊy r»ng d©n chóng miÒn B¾c ®· c«ng C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und K. Marx". Nguyªn v¨n lµ tiÕng khai nãi ®Õn cuéc chiÕn tranh chèng l¹i bän chñ n« vµ vÒ viÖc thñ Bd.III, Stuttgart, 1913 §øc tiªu chÕ ®é n« lÖ. Nh©n vô ¸p phe ë Slª-d¬-vÝch - H«n-stai-n¬, h«m qua t¹i h¹ nghÞ viÖn hu©n t­íc M«n-tª-ghiu, nh­ «ng ta loan b¸o tõ tr­íc, ®· nªu vÊn ®Ò b¶n nghÞ ®Þnh th­ Lu©n §«n cña Pan-míc-xt¬n ký 105 n¨m 1850 (vÒ sù thõa kÕ ng«i vua ë §an M¹ch)215 v.v.. L·o giµ m¸c göi ¡ng-ghen Êy2 ® · sö dông thñ ®o¹n quen thuéc cña m×nh. M«n-tª-ghiu võa ë Man-se-xt¬ b¾t ®Çu ®äc diÔn v¨n th× lËp tøc bÞ bÞt miÖng b»ng mét yªu s¸ch ®­îc chuÈn bÞ tõ tr­íc, ®ßi chÊm døt c¸c cuéc tranh luËn v× kh«ng [Lu©n §«n], 1 th¸ng B¶y 1861 cã ®ñ sè ®¹i biÓu hîp lÖ. §Õn thø b¶y t«i ph¶i nép 2 pao thuÕ. T«i sÏ rÊt vui mõng nÕu Phrª-®ª-rÝch th©n mÕn! anh göi cho t«i sè tiÒn Êy. §Õn ®Çu th¸ng B¶y t«i sÏ l¹i nhËn ®­îc C¶ t«i, c¶ toµn thÓ gia ®×nh t«i rÊt mõng ®­îc gÆp Lu-pu-x¬ ë mét Ýt tiÒn. TÊt c¶ nh÷ng g× ®­îc mang theo ®Òu ®· chi tiªu hÕt, nhµ chóng t«i. ¤ng l·o tr«ng rÊt trÎ, mÆc dï «ng m¾c bÖnh thèng ®iÒu ®ã kh«ng thÓ lµm anh ng¹c nhiªn ®­îc. V× ph¶i céng thªm phong. ¤ng Êy ®· chuyÓn cho t«i l¸ th­ cña anh vµ 2 pao, sè tiÒn vµo nh÷ng kho¶n nî - v× chóng mµ t«i ®· ph¶i lªn ®­êng - t×nh Êy lËp tøc chuyÓn sang tay nh©n viªn thu thuÕ. S¸ng nay t«i chê tr¹ng kh«ng cã kho¶n thu nhËp nµo trong gÇn bèn th¸ng trêi, mµ ®îi mét kho¶n nµo ®ã göi tõ §øc, nh­ng kh«ng nhËn ®­îc g× c¶. chØ riªng tr­êng häc vµ b¸c sÜ ®· ngèn mÊt gÇn 40 pao. V× t«i vÉn ch­a cã nh÷ng kho¶n thu nhËp nµo, trong khi ®ã "sù T×nh h×nh L. Xi-m«n mµ bµ H¸t-tx¬-phen nãi ®Õn ë cuèi l¸ th­ tiªu dïng l¹i lu«n lu«n tiÕp tôc" (mét sè nhµ kinh tÕ häc lÊy c¸i ®ã ®Ó t×m c¸ch gi¶i thÝch "lîi nhuËn", ®Æt nã phô thuéc vµo chi phÝ _____________________________________________________________ tiªu dïng, chø kh«ng ph¶i vµo chi phÝ s¶n xuÊt)217, cho nªn mäi 1 R. X. Ri-pli. "ChiÕn tranh víi Mª-hi-c«". nguån ®Õn tõ Man-se-xt¬ ®Òu ®¸ng mõng. 2 - Pan-míc-xt¬n.
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 330 331 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th ¸ng b¶y 1861 Mong anh h·y viÕt th­ ngay cho t«i biÕt anh nghÜ g× vÒ nh÷ng B¾c ®· cung cÊp ®¹i bé ho¹t ®éng (qu©n sù) ë ViÕc-gi-ni-a? Nh÷ng s¬ xuÊt ®¸ng buån cña c¸c sÜ quan d©n binh - cña thiÕu t­íng Puèc-x¬, xÐt vÒ tÝnh c¸ch th× ®ã lµ "mét thî may" ng­êi bang Ma-xa-su-xÐt - dÜ nhiªn sÏ cßn lÆp l¹i kh¸ th­êng xuyªn ë c¶ hai phÝa218. Oa-sinh-t¬n cßn bÞ nguy hiÓm kh«ng? Anh cã coi trËn ®Þa cña qu©n miÒn Nam ë Ma-n¸t-x¸t lµ trËn ®Þa cã tÝnh chÊt tÊn c«ng hay kh«ng? LiÖu c¸c anh em cã nghÜ phÇn nhiÒu ®Õn sù rót lui hay kh«ng? H×nh nh­ ë bang Mi-xu-ri qu©n miÒn Nam ®· chÞu mét thÊt b¹i cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh, vµ thÕ lµ ë ®©y bçng nhiªn l¹i xuÊt hiÖn c¶ "®¹i t¸ Buèc-n¬-stai-n¬" khñng khiÕp. Qua th­ riªng göi Vª-b¬, t«i ®­îc biÕt r»ng ®øng ®Çu to¸n qu©n Êy ë Xin-xin-na-ti lµ "®¹i t¸ Vi- lÝch". Cã lÏ «ng ta ch­a tham gia c¸c trËn ®¸nh. Nghiªn cøu t×nh h×nh ë Mü kü h¬n, t«i ®i ®Õn kÕt luËn r»ng cuéc xung ®ét gi÷a miÒn Nam vµ miÒn B¾c - sau khi miÒn B¾c trong 50 n¨m ®· nhÉn nhôc cã hÕt nh­îng bé nµy ®Õn nh­îng bé kh¸c - cuèi cïng ®· næ ra (t¹m g¸c nh÷ng yªu s¸ch tr©ng tr¸o míi cña "giíi hiÖp sÜ") do t¸c ®éng cña sù ph¸t triÓn hÕt søc to lín cña c¸c bang ë miÒn T©y - B¾c ®èi víi tiÕn tr×nh c¸c sù kiÖn. D©n c­ c¸c bang nµy lµ mét sù pha trén kh¸ lín gi÷a c¸c thµnh phÇn §øc vµ Anh trÎ trung, vµ ngoµi ra phÇn ®¸ng kÓ lµ n«ng d©n tù m×nh canh t¸c ruéng ®Êt cña m×nh [selfworking farmers], ®­¬ng nhiªn hä kh«ng dÔ dµng ®Ó ng­êi kh¸c do¹ n¹t nh­ nh÷ng vÞ tr­îng phu ë Phè U-«n vµ nh÷ng tÝn ®å gi¸o ph¸i Qu©y-c¬ ë B«-xt¬n. Theo sè liÖu ®ît ®iÒu tra d©n sè gÇn ®©y nhÊt (n¨m 1860), sè d©n ë ®©y trong thêi kú tõ n¨m 1850 ®Õn n¨m 1860 ®· t¨ng lªn 67%, vµ vµo n¨m 1860 lµ 7 870 869 ng­êi, trong khi ®ã toµn bé sè d©n c­ tù do cña c¸c bang theo chÕ ®é n« lÖ ®· ly khai lµ kho¶ng 5 triÖu, còng c¨n cø theo sè liÖu ®ît kiÓm kª d©n sè nãi trªn. ChÝnh nh÷ng bang T©y-
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 332 333 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 gÇn ®©y), mêi hä ®Õn dù phiªn häp vµo thø b¶y. Do vËy, sau khi phËn nh÷ng ng­êi ñng hé ®¶ng võa lªn cÇm quyÒn, còng nh­ 1 ®­îc tù do hµnh ®éng, Gèt-phrÝt vµ phe c¸nh cña h¾n ®· tæ chøc nh÷ng ng­êi ñng hé tæng thèng ®­îc bÇu vµo n¨m 1860 . §©y mét cuéc häp mµ thùc tÕ nh÷ng ng­êi kh¸c kh«ng biÕt. Gèt-phrÝt còng chÝnh lµ bé phËn d©n c­ miÒn B¾c mµ ngay tõ ®Çu ®· kiªn (víi t­ c¸ch lµ mét phã chñ tÞch Liªn minh d©n téc) ®· chñ to¹ quyÕt chèng l¹i mäi viÖc c«ng nhËn sù ®éc lËp cña Liªn hiÖp c¸c cuéc häp nµy, cßn DÐc-phi (víi t­ c¸ch lµ ñy viªn ban chÊp hµnh bang miÒn Nam. DÜ nhiªn, hä kh«ng thÓ nh­êng phÝa h¹ l­u vµ còng cña Liªn minh d©n téc Êy) th× lµm th­ ký cuéc häp. §­¬ng cöa s«ng MÝt-xi-xi-pi cho c¸c bang xa l¹ víi hä. ChÝnh d©n c­ cña nhiªn, cuéc häp Êy ®· th«ng qua nh÷ng nghÞ quyÕt hîp ý víi Gèt- c¸c bang T©y-B¾c Êy ®· ®¸nh nhau víi bän l­u manh ë biªn giíi phrÝt vµ DÐc-phi vÒ chuyÖn M¾c-®«-nan222 v.v.. Vµo thø ba tuÇn trong thêi kú diÔn ra vô ¸p phe ë Can-d¾c219. (nãi ®óng ra, chÝnh sau, Hai-n¬-x¬-man ®· ®Ò nghÞ ®äc biªn b¶n cuéc häp gÇn ®©y tõ vô Êy mµ næ ra cuéc chiÕn tranh hiÖn nay). nhÊt mµ «ng ta chñ to¹, lµm ra vÎ kh«ng biÕt r»ng vµo thêi gian Xem xÐt kü qu¸ tr×nh c¸c bang t¸ch ra th× thÊy r»ng viÖc t¸ch ®ã ®· diÔn ra cuéc häp do Gèt-phrÝt vµ ®ång bän tæ chøc. Gèt- ra, hiÕn ph¸p (®­îc th«ng qua ë M«n-t¬-g«-mª-ri), quèc héi (còng phrÝt vµ DÐc-phi cã mÆt trong cuéc häp ®· kh«ng ®­a ra ®Ò nghÞ ë ®ã) v.v. - tÊt c¶ nh÷ng sù viÖc Êy toµn lµ qu¸ tr×nh tiÕm quyÒn220. ®äc biªn b¶n t­¬ng øng, vµ nãi chung ®· kh«ng hÐ mét lêi nµo vÒ Kh«ng ë n¬i nµo hä ¸p dông viÖc bá phiÕu toµn d©n c¶. VÒ vÊn ®Ò cuéc häp do chÝnh bän hä tæ chøc. Nh­ng sang ngµy h«m sau, "tiÕm quyÒn" nµy - ®©y kh«ng chØ lµ viÖc t¸ch khái miÒn B¾c, mµ Gèt-phrÝt ®· ®Ò nghÞ Gióc cho ®¨ng trªn tê "Hermann" biªn b¶n - cßn lµ sù cñng cè vµ t¨ng c­êng ë miÒn Nam tËp ®oµn ®Çu sá cña ®Ýnh kÌm theo bøc th­ cña «ng ta - vÒ cuéc häp do Gèt-phrÝt tæ 300 000 chñ n« chèng l¹i 5 triÖu ng­êi da tr¾ng - tr­íc ®©y ®· xuÊt chøc. §ång thêi thËm chÝ víi giäng ®e do¹, «ng ta cßn viÖn dÉn hiÖn nh÷ng bµi viÕt hÕt søc tiªu biÓu trªn c¸c b¸o ë miÒn Nam. tho¶ thuËn gi÷a «ng ta vµ Gióc trong cuéc chuyÓn giao tê B©y giê t«i chuyÓn sang "chÝnh s¸ch cao siªu" - bµn vÒ Kin-ken "Hermann" . Tuy nhiªn, Gióc ®· kiªn tuyÕt tr¶ lêi: "kh«ng” (h·y vµ Liªn minh d©n téc ë Lu©n §«n221. Anh cßn nhí, vµo thø b¶y tham kh¶o sè b¸o "Hermann" gÇn ®©y nhÊt). c¸ch ®©y hai tuÇn, Hai-n¬-x¬-man ®· ho·n phiªn häp (nh­ ®· §· ba ngµy ph¶i th¶o luËn vô tai tiÕng x¶y ra trong cuéc häp ®­a tin trªn tê "Hermann"), v× Gióc ®· ®­îc ph¸i ®Õn C«-buèc ®Ó cña Liªn minh d©n téc ë kh¸ch s¹n X©y-®¬1 . Nh­ng t«i ch­a ®¹t cho ®­îc ë ®ã placitum patrum2 . §ång thêi, Hai-n¬-x¬-man nhËn ®­îc tin tøc g× vÒ viÖc nµy. vÜ ®¹i cßn Ên ®Þnh vµo thø ba tiÕn hµnh phiªn häp bÊt th­êng Nh­ vËy lµ anh ®· cã mét kiÓu mÉu nµo ®ã vÒ "m­u kÕ quû quyÖt nh©n kû niÖm trËn Oa-tÐc-l« v.v.. cña Gottofredi Magni"2. TiÕp n÷a, qua b¶n tin vÒ cuéc häp cña Liªn Tuy nhiªn, Gèt-phrÝt l¸u c¸, cïng víi DÐc-phi, ®· göi cho minh d©n téc, ®¨ng trªn b¸o "Hermann" sè ra gÇn ®©y, anh sÏ thÊy ng­êi cña m×nh nh÷ng th«ng tri mËt (h·y tham kh¶o sè b¸o r»ng Blin-®¬ - «ng ta l¾m m­u mÑo vÆt nh­ rËn ë chã - xói giôc "Hermann" _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 1 - Lin-c«n. 1 X em tËp nµy, tr. 233-234. 2 - chØ thÞ cña cÊp trªn. 2 - Gèt-phrÝt cao quý.
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 334 335 ¡ng-ghen göi m¸c, 3 th¸ng b¶y 1861 ¡ ng-ghen göi m¸c, 3 th¸ng b¶y 1861 "§ra-l¬"1 ® Ò nghÞ bµy tá lßng biÕt ¬n ®èi víi Blin-®¬, coi lµ ng­êi C«ng bè lÇn ®Çu cã l­îc bít trong cuèn In theo b¶n viÕt tay s¸ch: "Der Briefwechsel zwischen F. Engels Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc ®· cøu xø Slª-d¬-vÝch - H«n-stai-n¬. Nh­ng Hai-n¬-x¬-man ®· und K.Marx". Bd. III, Stuttgart, 1913; c«ng b¸c bá viÖc ®ã. ¤ng nµy thËm chÝ ®· kh«ng cho phÐp ®­a ra lêi ®Ò bè toµn v¨n b»ng tiÕng Nga trong Marx - nghÞ cña §ra-l¬ tr­íc cuéc bá phiÕu. VÉn Blin-®¬ summus2 Êy, Engels Gesamtausgabe. Dritte Abteilung, th«ng qua ng­êi trung gian, ®· hái Vª-b¬ v.v. xem «ng ta, Blin- Bd. 3, 1930 vµ trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, ®¬, cã ph¶i "lµm diÔn gi¶" t¹i cuéc mÝt-tinh do héi nh÷ng ng­êi Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIII, céng s¶n §øc cïng víi c¸c hiÖp héi Ph¸p 223 tæ chøc ®Ó kû niÖm 1930 cuéc khëi nghÜa th¸ng S¸u, hay kh«ng. C©u tr¶ lêi lµ: nÕu «ng ta muèn bÞ ®¸nh ®ßn, - xin h·y cø thö ®i. VÒ cuèn s¸ch cña L¸t-xan3 . 106 Lu-pu-x¬ ®· tÆng cho t«i cuèn cña anh Êy, víi ®iÒu kiÖn lµ ¡ng-ghen göi m¸c anh sÏ chuyÓn nã cho ng­êi anh em hä cña t«i, theo ®Þa chØ: A. Phi-lÝp-x¬. LuËt s­. Keizergracht bÿ de Westermarkt. L.L. 267. ë Lu©n §«n Amsterdam. TÊt nhiªn, anh ph¶i xo¸ s¹ch dßng ch÷ ®Ò cña L¸t-xan, qua ®ã [Man-se-xt¬], 3 th¸ng B¶y 1861 cã thÓ thÊy lµ cuèn s¸ch Êy ®· ®­îc tÆng cho Lu-pu-x¬. Ng­êi anh em hä cña t«i quan t©m ®Õn m«n luËt häc lý thuyÕt. Anh Mo-r¬ th©n mÕn! Cßn b¶n th©n anh - ®Ó c¶m nhËn ®­îc ®«i chót mïi vÞ ®èi víi §èi víi nh÷ng c©u hái cña anh vÒ t×nh h×nh ë ViÕc-gi-ni-a th× nh÷ng ®iÒu v« vÞ trong cuèn s¸ch cña L¸t-xan, còng nh­ ®Ó c¶m ®Æt chóng ra dÔ h¬n lµ tr¶ lêi chóng. Oa-sinh-t¬n cã l©m nguy nhËn ®­îc nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp trong cuèn s¸ch nµy - th× t¹m thêi kh«ng? Trùc tiÕp th× kh«ng, nÕu kh«ng th× qu©n ®éi miÒn Nam ®· anh h·y ®äc lêi tùa viÕt cho tËp I vµ ch­¬ng XII trong tËp II, b¾t kh«ng dän s¹ch mét vïng l·nh thæ lín nh­ thÕ; nh­ng nªn nhí ®Çu tõ trang 517. r»ng chóng ta kh«ng n¾m ®­îc so s¸nh lùc l­îng gi÷a hai bªn Chµo anh. tham chiÕn. NÕu cuéc tÊn c«ng lín ®Çu tiªn cña qu©n miÒn B¾c sÏ ®Èy lïi mét c¸ch quyÕt liÖt th× vÉn ch­a thÓ nãi ®­îc ®iÒu g× sÏ diÔn ra, bëi v× kh«ng biÕt hä sÏ l¹i ph¶i dõng l¹i ë ®©u. Tuy nhiªn, C.M. cña anh cÇm ch¾c ®Õn hai phÇn ba r»ng c¶ trong tr­êng hîp nµy th× s«ng P«-t«-m¸c vÉn sÏ lµ trë ng¹i kh¸ lín. _____________________________________________________________ TrËn ®Þa ë Ma-n¸t-x¸t ph¶i cã, v× qu©n ®éi miÒn Nam cÇn duy 1 - T¬-ra-l¬ (ch¬i ch÷: Tralle - hä, "Dralle" - ng­êi ph× nén".) tr× liªn l¹c víi vïng T©y-B¾c ViÕc-gi-ni-a b»ng con ®­êng s¾t 2 - cao quý, rÊt ®¸ng kÝnh. ch¹y vÒ Pa-ri vµ Xt¬-ra-xbua. NÕu Ma-n¸t-x¸t thÊt thñ th× tuyÕn 3 Ph. L¸t-xan. "HÖ thèng c¸c quyÒn ®· giµnh ®­îc".
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 336 337 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 s¾t ng¾n nhÊt nèi hä víi miÒn T©y ViÕc-gi-ni-a (phÝa bªn kia d·y ®­êng nói) sÏ lµ tuyÕn ch¹y tõ RÝch-m¬n qua Goãc-®«n-xvin ch¹y vÒ ng¶ Xtan-t«n, - 80 dÆm vÒ phÝa nam tuyÕn tr­íc ®©y. Lóc ®ã hä sÏ mÊt kh¶ n¨ng nhanh chãng chuyÓn qu©n dù bÞ cña m×nh, - tr­íc hÕt lµ sè qu©n dù bÞ ®­îc bè trÝ ngay sau c¸c trËn ®Þa cña hä - tõ t©y sang ®«ng vµ ng­îc l¹i, tuú theo nhu cÇu, cßn sè qu©n hiÖn ®ang ë miÒn T©y bang ViÕc-gi-ni-a th× cã thÓ bÞ c¾t ®øt hoÆc bÞ ®Èy ra mét kho¶ng c¸ch rÊt xa. §ã lµ ý nghÜa chiÕn l­îc cña trËn ®Þa nµy, t«i kh«ng thÓ nãi ®­îc nã cßn cã mét ý nghÜa chiÕn thuËt nµo ®ã n÷a kh«ng, bëi v× hiÖn thêi cßn ch­a cã c¬ së cho mét c©u gi¶i ®¸p. Cßn nh×n chung th× s¾p tíi ®©y, c¸c ho¹t ®éng qu©n sù ë miÒn T©y bang ViÕc-gi-ni-a sÏ tËp trung xung quanh c¸c nót ®­êng s¾t. C©u chuyÖn ë BÝch-Bª-ten1 k h«ng cã mét ý nghÜa nµo c¶; vÒ ph­¬ng diÖn chiÕn thuËt, ®iÒu ®ã thËt hÕt søc phi lý. M­u toan thùc hiÖn mét cuéc tÊn c«ng vµo ban ®ªm chØ b»ng lùc l­îng qu©n t×nh nguyÖn, h¬n n÷a b»ng nh÷ng ®éi lÎ tÎ, - nhÊt ®Þnh kh«ng tr¸nh khái chØ kÕt thóc b»ng t×nh tr¹ng bèi rèi, tiªu diÖt lÉn nhau trong cuéc b¾n nhau vµ b»ng mét cuéc rót ch¹y. Nh­ng ë miÒn B¾c, theo t«i, ng­êi ta m¾c hai sai lÇm sau ®©y: 1) ng­êi ta kh«ng sö dông khèi qu©n ®«ng ®¶o cña c¸c binh ®oµn míi ®­îc thµnh lËp vµ ®· ®­îc hoµn toµn huy ®éng; ng­êi ta ®Ó sè qu©n Êy trong t×nh tr¹ng bÊt ®éng c¸ch b·i chiÕn tr­êng 400 - 500 dÆm, trong khi chóng l¹i cã thÓ cã mét ý nghÜa thùc sù v« gi¸ ë tuyÕn s«ng P«-t«-m¸c; 2) «ng giµ dòng m·nh Xcèt h×nh nh­ l¹i ®ang nung nÊu c¸c kÕ ho¹ch hÕt søc lín ®¸nh bäc hËu mµ sÏ chØ ®­a ®Õn t×nh tr¹ng hÕt søc ph©n nhá lùc l­îng mµ th«i; ®iÒu ®ã sÏ gãp phÇn g©y nªn nh÷ng thÊt b¹i ë chõng mùc nµo th× khã mµ ®­a _____________________________________________________________ 1 X em tËp nµy, tr. 237-239.
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 338 339 ¡ng-ghen göi m¸c, 3 th¸ng b¶y 1861 ¡ ng-ghen göi m¸c, 3 th¸ng b¶y 1861 ra c©u gi¶i ®¸p trong t×nh tr¹ng hçn lo¹n ®ang ngù trÞ ë phÝa qu©n miÒn Nam, v× nh÷ng anh hïng cña hä vÉn cßn ch­a lé diÖn. Ph¶i ch¨ng ®· kh«ng cã cuéc bá phiÕu vÒ vÊn ®Ò ly khai? Trªn tÊt c¶ c¸c b¸o ë ®©y ®Òu ®­a tin r»ng nh÷ng quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ quèc ­íc mçi bang ®Òu ®­îc phª chuÈn b»ng cuéc bá phiÕu toµn d©n. Xin anh cho t«i biÕt phÇn tiÕp chuyÖn «ng Gèt-phrÝt Cao quý - l·nh tô ®· gi¶i phãng linh c÷u vÜ ®¹i cña Chóa1 . T«i göi kÌm theo ®©y tÊm ng©n phiÕu 5 pao J/L 62585 Li-víc-pun, ngµy 12 th¸ng N¨m 1860. T«i sÏ cè g¾ng ®Õn cuèi tuÇn nµy sÏ göi mét Ýt n÷a. Cuéc viÕng th¨m sø qu¸n Phæ cña Lu-pu-x¬ diÔn ra nh­ thÕ nµo? Göi lêi th¨m c¸c bµ. Ph.¡. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und K. Marx". Nguyªn v¨n lµ tiÕng Bd.III, Stuttgart, 1913 §øc 107 m¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬ [Lu©n §«n], 5 th¸ng B¶y 1861 _____________________________________________________________ 1 Ta-x«. "Giª-ru-xa-lem ®­îc gi¶i phãng". Bµi ca thø nhÊt, (sù so s¸nh mØa mai Kin-ken víi nh©n vËt trong b¶n tr­êng ca lµ Gèt-phrÝt xø Bu-li-«n).
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 340 341 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 1 th¸ng b¶y 1861 ¡ng-ghen th©n mÕn! nh­ng «ng T«i ®· nhËn ®­îc th­ cña anh kÌm theo trong ®ã 5 pao, xin c¸m ¬n anh. §· ba ngµy nay t«i bÞ chøng viªm m¾t chÕt tiÖt, khiÕn t«i hoµn toµn kh«ng viÕt, kh«ng ®äc ®­îc. Tuy nhiªn, t«i hy väng hai, ba ngµy n÷a chøng bÖnh nµy sÏ qua khái. ë c hç An-bÐc-x¬, Lu-pu-x¬ ®· gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n rÊt lín. (TiÖn thÓ xin nãi r»ng An-bÐc-x¬ lµ c¸nh tay ph¶i cña BÐc-n¬-stoãc-ph¬, ngoµi ra cßn lµ mét tªn ®Æc vô chÝnh cña c¶nh s¸t vµ nh©n vËt chñ chèt cung cÊp mãn "hµng sèng" cho c¸c du kh¸ch quý ph¸i Phæ). Nh­ng nhê tÝnh ­¬ng ng¹nh vèn cã cña m×nh, cuèi cïng th× Lu-pu-x¬ ®· ®ßi ®­îc An-bÐc-x¬ ghi trªn tÊm hé chiÕu Thuþ SÜ cña anh Êy mét ®o¹n dµi víi néi dung lµ Lu-pu- x¬ ®· bÞ trôc xuÊt, cßn giê ®©y, v× muèn h­ëng sù ©n x¸ v.v, anh Êy ®Õn Vi-xba-®en víi môc ®Ých nh­ thÕ nµy, thÕ kia v.v.. Nh­ng tho¹t ®Çu ng­êi ta tuyªn bè víi anh Êy r»ng v× ®· m­êi n¨m c­ tró ë n­íc ngoµi, nªn anh Êy ®· mÊt quèc tÞch Phæ - nh­ vËy lµ giê ®©y khÈu lÖnh nµy ®­îc tr×nh víi mäi ng­êi - v× thÕ anh Êy ph¶i nhËp quèc tÞch Anh vµ thùc hiÖn chuyÕn ®i víi hé chiÕu Anh. TiÖn thÓ nãi thªm, XÐt-lÝt-x¬ kh«ng l©u tr­íc khi tõ chøc ®· nãi víi L¸t-xan r»ng t«i cã lèi t­ duy kiÓu céng hoµ, hoÆc Ýt ra còng mang tÝnh chÊt chèng chñ nghÜa b¶o hoµng, vµ r»ng nguyªn t¾c cña hä - m·i m·i nh­ thÕ - lµ kh«ng cho nh÷ng ng­êi lo¹i ®ã trë l¹i nhËn quèc tÞch cò. Hä kh«ng muèn qua tr­êng hîp cña t«i t¹o ra mét tiÒn lÖ cho nh÷ng ng­êi kh¸c224. Vin-t¬, ng­êi kÕ nhiÖm XÐt-lÝt- x¬, ®· tuyªn bè víi L¸t-xan r»ng «ng ta kh«ng thÓ huû bá quyÕt ®Þnh cña ng­êi tiÒn nhiÖm cña m×nh. Sau cïng th× Svª-rin - lµ ng­êi còng bÞ L¸t-xan quÊy rÇy - nãi víi L¸t-xan, cèt ®Ó tho¸i th¸c, r»ng «ng ta sÏ chuyÓn viÖc nµy lªn thÞ tr­ëng BÐc-lin gi¶i quyÕt,
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 342 343 m ¸c göi ¡ng-ghen, 5 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 5 th ¸ng b¶y 1861 ta sÏ kh«ng lµm ®iÒu ®ã. T¹i nghÞ viÖn, khi th¶o luËn vÊn ®Ò Bang Mª-ri-len t¸n thµnh Liªn bang, còng nh­ giê ®©y nã ®· bÇu s¸u nh©n vËt t¸n thµnh Liªn bang lµm ®¹i biÓu quèc héi225. nh÷ng ng­êi l­u vong, th× Phin-kª vµ ®ång bän ®· vç tay vang dËy hoan h« lêi tuyªn bè cña Svª-rin, r»ng chÝnh phñ dµnh cho B¾c Ca-r«-li-na vµ thËm chÝ bang ¸c-can-da-x¬ ®· bÇu nh÷ng m×nh quyÒn ®­îc quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò theo c¸ch cña m×nh trong ng­êi t¸n thµnh Liªn bang, h¬n n÷a, bang B¾c Ca-r«-li-na bÇu tõng tr­êng hîp. víi ®a sè ®¸ng kÓ. Sau nµy ë ®©y ®· thiÕt lËp chÕ ®é khñng bè. VÒ chuyÖn ly khai th× trªn c¸c b¸o Anh, chuyÖn nµy ®­îc miªu Bang ViÕc-gi-ni-a. Nh©n d©n ®· bÇu ra mét nghÞ viÖn t¸n thµnh t¶ hoµn toµn sai l¹c. Trõ Nam Ca-r«-li-na, cßn ë mäi n¬i ®Òu diÔn Liªn bang (theo ®a sè phiÕu ®· bá). Nh­ng mét bé phËn ®¸m ng­êi ra sù kh¸ng cù hÕt søc m¹nh mÏ chèng l¹i chñ tr­¬ng ly khai. nµy ®· b¸n m×nh. Vµo ®óng thêi ®iÓm s«i sôc nhÊt cña c¬n sèt Thø nhÊt: c¸c bang biªn giíi. Mïa ®«ng n¨m 1861 ®· diÔn ra miÒn Nam - sù thÊt thñ cña Xam-t¬ - ng­êi ta ®· bÝ mËt th«ng qua héi nghÞ quèc ­íc cña c¸c bang biªn giíi. §­îc mêi ®Õn dù cã c¸c ®¹o luËt, víi tû lÖ 88 phiÕu thuËn vµ 55 phiÕu chèng, vÒ viÖc t¸ch bang: ViÕc-gi-ni-a, Ken-tóc-ki, ¸c-can-da-x¬, Mª-ri-len, §ª-la-ve- ra khái Liªn bang. TÊt c¶ nh÷ng b­íc kh¸c - trong khi luËt nµy cßn r¬, Ten-nÐt-xi vµ B¾c Ca-r«-li-na. Nh©n sù kiÖn nµy, mçi bang ®­îc gi÷ kÝn - nh»m chiÕm lÊy x­ëng ®ãng tµu thuéc së h÷u cña ®Òu häp ®¹i héi ®Ó bÇu ®¹i biÓu ®i dù ®¹i héi liªn bang. Liªn bang ë Noãc-ph«n-c¬ vµ kho vò khÝ ë H¸c-píc-x¬ - Phª-ri, còng Bang §ª-la-ve-r¬ thËm chÝ ®· tõ chèi triÖu tËp ®¹i héi ®Ó thùc ®Òu ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch bÝ mËt. Nh­ng nh÷ng hµnh ®éng Êy ®· hiÖn môc ®Ých nµy. bÞ tiÕt lé víi chÝnh quyÒn liªn bang tr­íc khi chóng ®­îc thùc hiÖn. Bang Ten-nÐt-xi - ditto1 . Héi nghÞ lËp ph¸p cña bang nµy gåm Ng­êi ta ®· bÝ mËt ký liªn minh víi chÝnh phñ cña GiÐp-phÐc-x¬n nh÷ng ng­êi cña ®¶ng d©n chñ, ®· t¸ch bang nµy khái Liªn bang §ª-vÝt, vµ thÕ lµ mét khèi l­îng lín qu©n cña Liªn hiÖp c¸c bang b»ng mét coup de main2 . Tuy r»ng sau ®ã cã tiÕn hµnh bá phiÕu miÒn Nam ®· bÊt thÇn x©m nhËp vµo bang nµy. ChÝnh lµ d­íi sù ®Ó phª chuÈn hµnh ®éng bÊt hîp ph¸p nµy. yÓm trî cña sè qu©n nµy (thuÇn tuý theo kiÓu B«-na-p¸c-t¬) ®· Cuéc bá phiÕu Êy diÔn ra trong bÇu kh«ng khÝ khñng bè. H¬n diÔn ra cuéc bá phiÕu vÒ vÊn ®Ò ly khai khái Liªn bang. Tuy vËy, mét phÇn ba c«ng d©n nãi chung kh«ng tham gia bá phiÕu. Trong bÊt chÊp sù khñng bè mét c¸ch cã hÖ thèng, ®· cã 50 000 phiÕu t¸n sè ng­êi tham gia th× mét phÇn ba ®· bá phiÕu chèng l¹i viÖc t¸ch thµnh Liªn bang. Nh­ anh biÕt ®Êy, b©y giê T©y - B¾c ViÕc-gi-ni-a ra khái Liªn bang, trong ®ã cã toµn bé miÒn ®«ng bang Ten-nÐt- ®· c«ng khai t¸ch ra khái bän ly khai. xi, nay ®ang chèng l¹i viÖc ly khai. Thø hai: Nh÷ng bang n»m däc vÞnh Mª-hi-c«. ë ®©y, cuéc bá Bang Ken-tóc-ki. Cã 100 000 ng­êi bá phiÕu t¸n thµnh Liªn phiÕu thùc thô toµn d©n chØ diÔn ra ë mét vµi bang. Cßn ë ®a sè bang; chØ cã hai, ba ngh×n ng­êi bá phiÕu t¸n thµnh ly khai. bang th× c¸c héi nghÞ quèc d©n - ®­îc bÇu ra ®Ó quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò th¸i ®é cña c¸c bang miÒn Nam ®èi víi sù tróng cö cña Lin-c«n _____________________________________________________________ (sau nµy, th«ng qua c¸c ®¹i diÖn cña m×nh, hä ®· lËp ra quèc héi ë 1 - còng vËy. M«n-t¬-g«-mª-ri226), ®Òu ®· tiÕm quyÒn quyÕt ®Þnh kh«ng chØ vÊn 2 - ®ßn bÊt ngê.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 344 345 m ¸c göi ¡ng-ghen, 5 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 5 th¸ng b¶y 1861 T©u-xi, bé tr­ëng tµi chÝnh Cèp, bé tr­ëng néi vô T«m-x¬n - cïng ®Ò t¸ch ra khái Liªn bang, mµ c¶ vÊn ®Ò c«ng nhËn hiÕn ph¸p, víi c¸c th­îng nghÞ sü næi tiÕng nhÊt cña miÒn Nam ®· dÝnh lÝu c«ng nhËn GiÐp-phÐc-x¬n §ª-vÝt-x¬ v.v.. §iÒu ®ã diÔn ra nh­ thÕ rÊt nghiªm träng vµo c¸c vô tham « lªn ®Õn mÊy triÖu, vµ vµo nµo, anh sÏ thÊy qua nh÷ng ®o¹n trÝch mét sè b¸o Mü, ®­îc dÉn th¸ng Ch¹p 1860 quèc héi (h¹ viÖn) ®· giao cho mét uû ban ®Æc ra d­íi ®©y. biÖt ®iÒu tra nh÷ng vô tham « Êy. Mét sè c¸c vÞ Êy Ýt ra còng cã ë TÕch-d¸t - t¹i ®©y, ®øng sau Nam Ca-r«-li-na, cã ®¶ng nguy c¬ bÞ ngåi tï. V× vËy hä ®· trë thµnh nh÷ng c«ng cô ngoan chñ n« m¹nh nhÊt vµ diÔn ra sù khñng bè m¹nh mÏ nhÊt - vÉn ngo·n nhÊt cña bän ®Çu sá cña 300 000 chñ n«. §­¬ng nhiªn, nhê cã 11 000 phiÕu t¸n thµnh Liªn bang. sù cè kÕt cña m×nh, nhê ®Þa vÞ cña m×nh vµ nhê cã tiÒn b¹c nªn ë A-la-ba-na ® · kh«ng tiÕn hµnh cuéc bá phiÕu cña toµn d©n bän chñ n« Êy t¹m thêi cßn cã kh¶ n¨ng ®Ì bÑp mäi ph¸i ®èi lËp. c¶ vÒ vÊn ®Ò t¸ch ra khái Liªn bang, c¶ vÒ vÊn ®Ò hiÕn ph¸p míi ë mét bé phËn "nh÷ng ng­êi nghÌo da tr¾ng"228, bän chóng ®· v.v.. Héi nghÞ quèc ­íc ®­îc bÇu ra ë ®©y ®· th«ng qua ®¹o luËt t×m thÊy ®¸m d©n ®en thay thÕ cho c¸c lÝnh thuéc ®Þa cña chóng. vÒ viÖc ly khai, víi 61 phiÕu thuËn vµ 39 phiÕu chèng. Nh­ng 39 Bang Gioãc-gi-a. "The Griffin union": phiÕu Êy cña c¸c quËn phÝa b¾c - mµ hÇu nh­ c­ d©n ë ®ã chØ gåm "ThËt lµ mét trß giÔu cît thuÇn tuý khi mµ chÝnh nh÷ng nh©n vËt ®· so¹n th¶o nh÷ng ng­êi da tr¾ng - l¹i ®¹i diÖn cho mét sè l­îng c«ng d©n tù ë M«ng-g«-mª-ri b¶n hiÕn ph¸p ®ã, th× giê ®©y l¹i trë vÒ Gioãc-gi-a ®Ó phª chuÈn do nhiÒu h¬n so víi 61 phiÕu kia; sè lµ, theo hiÕn ph¸p cña Hîp b¶n hiÕn ph¸p ®ã, thay mÆt cho héi nghÞ quèc d©n cña bang". chóng quèc th× mçi chñ n« còng ®ång thêi bá phiÕu thay cho 3/5 "The Macon Journal"! sè n« lÖ cña m×nh. "C¸c héi nghÞ quèc ­íc ë c¸c bang ®­îc triÖu tËp hoµn toµn v× mét môc ®Ých Bang Lu-i-di-a-na. Trong cuéc bÇu ®¹i biÓu ®i dù héi nghÞ quèc kh¸c kh¼ng ®Þnh r»ng hä lµ nh©n d©n, vµ v× n¾m ®­îc quyÒn lùc Êy, hä cã d©n, sè phiÕu t¸n thµnh Liªn bang nhiÒu h¬n sè phiÕu bá cho bän quyÒn - ch¼ng cÇn hái han b¶n th©n nh©n d©n - cö ®¹i diÖn ®i dù quèc héi hiÖp ly khai. Nh­ng c¸c ®¹i biÓu ®· ch¹y sang phe kia. bang. TÊt c¶ nh÷ng quyÕt ®Þnh cña ®¹i héi cña Liªn hiÖp bang cña hä ®Òu ®­îc T©y Ca-r«-li-na, ®«ng Ten-nÐt-xi, B¾c A-la-ba-ma vµ Gioãc- th«ng qua t¹i c¸c phiªn häp bÝ mËt trong c¸c phßng kÝn, vµ tÊt c¶ nh÷ng g× diÔn ra gi-a lµ nh÷ng vïng nói víi nh÷ng lîi Ých rÊt kh¸c lîi Ých cña ë ®ã ®Òu bÞ che giÊu kh«ng cho nh©n d©n biÕt". "The Augusta Chronicle and Sentinel" (lµ tê b¸o lín nhÊt ë nh÷ng vïng ®ång b»ng ®Çm lÇy ë miÒn Nam. bang Gioãc-gi-a): Toµn bé thñ ®o¹n ly khai Êy mang tÝnh chÊt cña "ngµy 2 th¸ng "Toµn bé phong trµo ®ßi ly khai vµ thµnh lËp chÝnh phñ míi ®· diÔn ra - Ýt ra, Ch¹p"227 (®ã lµ lý do khiÕn cho ng­êi miÒn Nam ph¶i khiªu khÝch v× ®©y lµ nãi vÒ bang Gioãc-gi-a" (mµ Gioãc-gi-a lµ bang ®«ng d©n nhÊt theo chÕ ®é g©y ra chiÕn tranh ®Ó cã thÓ tiÕp tôc c«ng viÖc cña m×nh d­íi lêi n« lÖ) - "trong ®iÒu kiÖn chØ cã sù t¸n ®ång gi¶ cña nh©n d©n, vµ nã ®­îc ¸p ®Æt trong kªu gäi "miÒn B¾c chèng miÒn Nam"), ®iÒu ®ã anh cã thÓ thÊy qua bÇu kh«ng khÝ hÕt søc sôc s«i vµ ®iªn cuång, b»ng con ®­êng t¹o ra mét ®a sè gi¶. nh÷ng ®o¹n trÝch tõ c¸c b¸o, ®­îc dÉn ra d­íi ®©y. §iÒu ®ã cµng BÊt chÊp tÊt c¶ nh÷ng m­u toan t¸c ®éng Êy v.v. cuéc bÇu cö ngµy 4 th¸ng Giªng thÊy râ sù kiÖn lµ bän ph¶n béi cÇm ®Çu phong trµo thuéc chÝnh phñ ®· cho thÊy mÊt ®i gÇn 3000 phiÕu, vµ ®a sè tuyÖt ®èi mµ ®¹i diÖn lµ 79 vÞ ®¹i biÓu Biu-ke-nen - bé tr­ëng chiÕn tranh Phl«i-®¬, bé tr­ëng hµng h¶i ®­îc bÇu ra. Nh­ng khi héi nghÞ quèc d©n nhãm häp th× do thñ ®o¹n nÞnh bî,
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 346 347 m ¸c göi ¡ng-ghen, 5 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 12 th¸ng b¶y 1861 thuyÕt phôc, vµ mäi thñ ®o¹n lõa bÞp, cho nªn ®· cã phe ®a sè 31 phiÕu" (chèng l¹i Liªn bang) "Héi nghÞ mua chuéc quèc ­íc cña bang Gioãc-gi-a vµ quèc héi hiÖp bang ®· hµng ®éng - kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®iÒu nµy - mµ kh«ng cã sù uû quyÒn cña nh©n d©n". Bang A-la-ba-ma. "The Mobile Advertiser": "Héi nghÞ quèc d©n ®· phª chuÈn b¶n hiÕn ph¸p chÝnh thøc, thay mÆt bang A- la-ba-ma kh«ng thÓ nghi ngê mét sù kiÖn quan träng lµ c¸c ®¹i biÓu ®­îc bÇu ra kh«ng ph¶i v× môc ®Ých Êy". "The North Alabamian": "Héi nghÞ quèc ­íc ®· véi v· tiÕm ®o¹t ®Æc quyÒn cña nh©n d©n vµ phª chuÈn b¶n hiÕn ph¸p §¸ng chó ý lµ søc m¹nh vËt chÊt, søc m¹nh thÓ chÊt cña ®Êt n­íc, nh©n d©n lao ®éng víi nh÷ng bµn tay chai s¹n, ng­êi sÏ ph¶i g¸nh chÞu toµn bé søc nÆng cña cuéc ®Êu tranh, khi ®Êt n­íc hiÖu triÖu, th× ngay tõ ®Çu ®· chèng l¹i sù ly khai ". Bang MÝt-xi-xi-pi. Cã nh÷ng lêi than phiÒn t­¬ng tù vÒ hµnh ®éng tiÕm quyÒn, ®¨ng trªn c¸c b¸o "Jackson Mississippian" vµ "Vicksburg Whig". Bang Lu-i-di-a-na. "New - Orleans True Delta ": "ë ®©y viÖc ly khai ®· thùc hiÖn ®­îc chØ v× kÕt qu¶ bÇu cö ®· bÞ giÊu ®i ban l·nh ®¹o ®· trë nªn ®éc tµi". Trong phiªn häp cña héi nghÞ quèc ­íc bang Lu-i-di-a-na (T©n Oãc-lª-¨ng) ngµy 21 th¸ng Ba 1861 «ng giµ R©u-d¬-li-ít (mét trong nh÷ng chÝnh kh¸ch næi tiÕng nhÊt cña Hîp chóng quèc) ®· tuyªn bè:  "V¨n kiÖn M«ng-t¬-g«-mª-ri1 lËp ra kh«ng ph¶i mét chÝnh phñ nh©n d©n, mµ lËp ra mét tËp ®oµn ®Çu sá ®¸ng c¨m ghÐt vµ v« h¹n. Nh©n d©n kh«ng ®­îc phÐp tham gia vµo c«ng viÖc nµy". ë Lu-i-xvi-l¬, bang Ken-tóc-ki, th­îng nghÞ sÜ G¸t-t¬-ri (ng­êi ñng hé chÕ ®é n« lÖ, bé tr­ëng tµi chÝnh d­íi thêi PiÕc-x¬) ngµy 16 th¸ng Ba 1861 ®· tuyªn bè r»ng toµn bé phong trµo Êy chØ lµ "©m m­u" vµ "hµnh ®éng tiÕm quyÒn". Ngoµi ra, «ng ta cßn nãi: _____________________________________________________________ 1 - b¶n hiÕn ph¸p ®­îc th«ng qua ë M«ng-t¬-g«-mª-ri.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 348 349 m ¸c göi ¡ng-ghen, 5 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 5 th¸ng b¶y 1861 "ë A-la-ba-ma, trong thêi gian diÔn ra cuéc bá phiÕu toµn d©n, ®a sè ®· tá ý l¹i, viÖc rót ra khái Liªn bang, nh­ng mét ®a sè kh«ng ®¸ng kÓ c¸c ®¹i biÓu ®· t¸n chèng thµnh ly khai; hä ®· t¸ch A-la-ba-ma ra khái Liªn bang vµ kh«ng cho phÐp nh©n d©n ®­îc ph¸t biÓu tiÕng nãi cña m×nh trong viÖc nµy. Bang Lu-i-di-a-na còng bá phiÕu chèng l¹i viÖc ly khai, nh­ng c¸c ®¹i biÓu ®· giÊu giÕm ®iÒu ®ã v.v.". C.M. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn s¸ch: "Der In theo b¶n viÕt tay Briefwechsel zwischen F. Engels und K. Nguyªn v¨n lµ tiÕng Marx". Bd.III, Stuttgart, 1913 §øc 108 M¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬ [Lu©n §«n], 12 th¸ng B¶y 1861 ¡ng-ghen th©n mÕn! T«i ®· nhËn ®­îc l¸ th­ gÇn ®©y nhÊt cïng víi b¶n phô lôc, hay nãi ®óng h¬n, ®· nhËn ®­îc b¶n phô lôc mµ kh«ng cã th­, rÊt c¸m ¬n anh vÒ viÖc nµy. Vë bi hµi kÞch vÜ ®¹i víi Gèt-phrÝt Kin-ken ®· cã ®­îc ®o¹n kÕt thóc xøng ®¸ng, thÕ lµ anh chµng Gèt-phrÝt téi nghiÖp ®· bÞ ®¸nh t¶ t¬i. Nãi ng¾n gän th× sù kiÖn vÜ ®¹i Êy ®­îc h×nh dung nh­ thÕ nµy. Ngµy 16 th¸ng S¸u, Gèt-phrÝt vµ ®ång bän - nh­ t«i ®· th«ng b¸o víi anh1 ®· liÒu lÜnh triÖu tËp mét cuéc häp ®Æc biÖt mµ t¹i ®ã hä ®· th«ng qua nh÷ng quyÕt ®Þnh hîp ý b¶n th©n hä mong muèn. Ngµy _____________________________________________________________ 1 X em tËp nµy, tr. 239-240.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 350 351 m ¸c göi ¡ng-ghen, 12 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 12 th¸ng b¶y 1861 18 th¸ng S¸u ®· diÔn ra cuéc häp bÊt th­êng d­íi sù chñ to¹ cña C«-buèc-g¬. VÞ tiªn tri ë ®ã viÕt: qu¶ thËt, chØ cã viÖn nguyªn l·o ë Hai-n¬-x¬-man, trong ®ã vÊn ®Ò tranh c·i vÜ ®¹i kh«ng ®­îc ®em C«-buèc-g¬ míi cã thÓ tiÕn hµnh viÖc khai trõ ra khái liªn minh, ra th¶o luËn, v× vÉn cßn chê th­ tr¶ lêi tõ C«-buèc-g¬. nh­ng viÖc khai trõ ra khái ban chÊp hµnh (mµ ®èi víi DÐc-phi Sau cïng, ngµy 6 th¸ng B¶y ®· diÔn ra phiªn häp cã tÝnh chÊt th× vÊn ®Ò lµ nh­ thÕ) lµ c«ng viÖc cña tæ chøc ®Þa ph­¬ng, - nh­ quyÕt ®Þnh, v× vµo lóc ®ã ®· nhËn ®­îc th­ tr¶ lêi tõ vÞ tiªn tri ë vËy lµ viÖc Êy giao cho Lu©n §«n xem xÐt quyÕt ®Þnh. C«-buèc-g¬. Cã mÆt tÊt c¶ c¸c lùc l­îng chiÕn ®Êu cña c¶ hai Tuy nhiªn, cã ®iÒu lµ ngµy 8 th¸ng B¶y nãi chung ph¶i tiÕn ®¶ng, kÓ c¶ 35 thµnh viªn cña "liªn minh c¸c vÞ ®¹i phu §øc"229 ®· hµnh cuéc bÇu cö míi ®Ó bÇu ra c¸c nh©n vËt chøc s¾c cña Liªn bÞ Gèt-phrÝt mua chuéc b»ng tiÒn mÆt. Song, ngay tr­íc khi minh d©n téc ë Lu©n §«n. V× vËy ng­êi ta ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ phiªn häp diÔn ra ®· cã mét cuéc cæ ®éng lín. Ch¼ng h¹n, "Liªn cña XmÝt vÒ viÖc chuyÓn sang nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c vµ vÒ viÖc gi¶i minh c¸c vÞ ®¹i phu §øc" ®· ®­îc Hai-n¬-x¬-man vµ ®ång bän quyÕt vÊn ®Ò nµy th«ng qua chÝnh cuéc bÇu cö. tuyªn truyÒn vËn ®éng, bän hä ®· th«ng b¸o cho c¸c thµnh viªn cña Gèt-phrÝt ®· ®äc bµi diÔn v¨n rÊt dµi vµ nãi chung lµ ë trong "Liªn minh" Êy biÕt vÒ nh÷ng m­u ch­íc cña Gèt-phrÝt. Chñ tÞch mét tr¹ng th¸i l©m ly hÕt søc xóc ®éng. MÊy sîi tãc l¬ th¬ trªn cña Liªn minh Êy, ®¹i diÖn cña h·ng ®ãng tµu, cã tªn lµ SmÝt ®Çu «ng ta cø liªn tôc dùng ng­îc lªn. ¤ng ta lÇn l­ît thay ®æi tõ (ng­êi ë Han-n«-v¬) dÜ nhiªn lµ ®· ng¶ theo "nh÷ng ng­êi yªu giäng chua xãt sang ®e do¹, vµ thËm chÝ ®«i lóc cßn ®i vµo lÜnh n­íc". vùc mØa mai xa l¹ víi «ng ta. Trong khi «ng ta ph¸t biÓu, trong TiÖn thÓ nãi thªm, Hai-n¬-x¬-man ®­¬ng nhiªn ®· theo ®uæi phßng häp diÔn ra t×nh tr¹ng ån µo kh«ng t¶ xiÕt, cã tiÕng suþt. hai môc tiªu: thø nhÊt, lµm cho chÝnh phñ Phæ chó ý ®Õn m×nh NhiÒu lóc còng nghe thÊy nh÷ng tiÕng h«: "Gèt-phrÝt", ®iÒu ®ã mét c¸ch cã thiÖn c¶m; thø hai, hoc via1 cè g¾ng ®Ó còng chÝnh lu«n lu«n lµm cho «ng ta hÕt søc tù ¸i. Ch¾c cã lÏ ®iÒu hµi h­íc phñ Êy ban cho mét chøc vô quan träng nµo ®ã t¹i cuéc triÓn l·m nhÊt lµ trong tiÕn tr×nh tiÕp tôc tranh luËn, tuy kh«ng ®­îc ph¸t c«ng nghiÖp s¾p tíi230. Nh­ t«i nghe thÊy, th»ng cha Êy ngåi trªn biÓu n÷a, Gèt-phrÝt vÉn lu«n lu«n nhæm dËy ®Ó ng¾t lêi c¸c diÔn ghÕ chñ to¹ víi th¸i ®é, d¸ng ®iÖu cña mét viªn ch­ëng lý th« bØ gi¶ ®ang nãi, nh­ng Hai-n¬-x¬-man, b»ng cö chØ gi¬ tay ®e do¹ - ®Ých thùc cña hoµng ®Õ Phæ ë En-b¬-phen-®¬. Tuy nhiªn, so víi chØ b»ng cö chØ - ®· buéc «ng ta l¹i ph¶i ngåi xuèng. Gèt-phrÝt hîm hÜnh th× th¸i ®é vµ d¸ng ®iÖu Êy lµ ®óng mùc. Trong cuéc bÇu cö, Gèt-phrÝt vµ tÊt c¶ b¨ng ®¶ng cña «ng ta ®· Tãm l¹i, sau khi phiªn häp (ngµy 6 th¸ng B¶y) khai m¹c, chÞu thÊt b¹i hoµn toµn. Trong cuéc bÇu cö chøc chñ tÞch, Hai-n¬-x¬-man ®· chØ thÞ cho ®äc biªn b¶n c¸c phiªn häp ngµy 8 vµ Hai-n¬-x¬-man ®­îc 133 phiÕu, cßn Gèt-phrÝt ®­îc 5 phiÕu. Nh­ 18 th¸ng S¸u. C¶ Kin-ken lÉn DÐc-phi ®Òu thËm chÝ kh«ng d¸m ®Ò vËy lµ, ngay c¶ nh÷ng phÇn tö ®· bÞ «ng ta mua chuéc th× phÇn ®«ng nghÞ ®äc biªn b¶n cuéc häp ngµy 15 th¸ng S¸u cña hä. Nh­ vËy lµ ®· bá phiÕu chèng l¹i «ng ta. Khi c«ng bè kÕt qu¶ bÇu cö, Gèt-phrÝt, hä ®· thõa nhËn tÝnh chÊt bÊt hîp ph¸p cña cuéc häp do hä triÖu "trµn ®Çy lßng tù träng", ®· tuyªn bè b¶n th©n m×nh lµ sù kÕt hîp tËp bÝ mËt. Sau ®ã, Hai-n¬-x¬-man ®äc bøc th­ võa nhËn ®­îc tõ - theo lêi ng­êi ta kÓ l¹i - gi÷a "mét ®Êu sÜ hÊp hèi" vµ "Chóa Ky-t« _____________________________________________________________ bÞ ®ãng ®inh trªn c©y Th¸nh gi¸". Ch¼ng lÏ «ng ta xøng ®¸ng víi ®iÒu 1 - b»ng c¸ch Êy.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 352 353 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 3 th ¸ng t¸m 1861 ®ã sau tÊt c¶ nh÷ng g× «ng ta ®· lµm v× "n­íc §øc yªu dÊu cña m×nh"? Trong khi ®ã, chµng lïn Blin-®¬ - ®­¬ng nhiªn, v× lµ "ng­êi theo ®¶ng céng hoµ" nªn «ng ta kh«ng thÓ lµ thµnh viªn cña Liªn minh d©n téc - b»ng th¸i ®é quþ luþ, nÞnh hãt vµ ®ñ lo¹i m­u m« ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ lµ t¹i c¶ hai cuéc häp cña Liªn minh d©n téc - vµo ngµy 15 th¸ng S¸u vµ ngµy 8 th¸ng B¶y - ng­êi ta ®· "hoan h«" chµo mõng «ng ta nh­ mét nhµ yªu n­íc dòng c¶m vµ mét chiÕn sÜ ®Êu tranh v× sù nghiÖp cña xø Slª-d¬-vÝch - H«n-stai-n¬. §ã lµ tÊt c¶ nh÷ng g× mµ t«i cã thÓ th«ng b¸o cho anh vÒ cuéc chiÕn tranh Êy gi÷a bän chuét vµ bän Õch nh¸i1 . DÜ nhiªn, anh ®· thÊy r»ng ngay c¶ tê "Kladderadatsch" còng ®· ®¨ng vµi bµi b¸o chÕ nh¹o nhµ th¬ cao quý2 . Chµo anh. C.M. cña anh C«ng bè lÇn ®Çu b»ng tiÕng cña nguyªn b¶n In theo b¶n viÕt tay trong Marx - Engels Gesamtausgabe. Dritte Nguyªn v¨n lµ tiÕng Abteilung, Bd. 3, 1930 vµ b»ng tiÕng Nga §øc trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt, t. XXIII, 1930 109 m¸c göi ¡ng-ghen ë Man-se-xt¬ [Lu©n §«n], 20 th¸ng B¶y 1861 _____________________________________________________________ 1 ¸m chØ b¶n tr­êng thi hµi h­íc cæ Hy L¹p "Cuéc chiÕn tranh cña loµi chuét vµ loµi Õch nh¸i". ("Ba-t¬-ra-kh«-n«-ma-khi-a") - nh¹i l¹i thiªn sö thi cña H«-me. 2 Kin-ken.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 354 355 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng b¶y 1861 ¡ng-ghen th©n mÕn! giíi T«i kh«ng nghÜ r»ng anh cã thÓ ®Õn sø qu¸n Phæ ë Lu©n §«n ®Ó xin "giÊy chøng nhËn th¸i ®é ®¸ng tin cËy" mµ l¹i kh«ng sî r»ng b»ng viÖc lµm ®ã, anh ®· trao vµo tay nh÷ng th»ng cha Êy mét tµi liÖu rÊt lµm tæn h¹i thanh danh cña anh. Theo luËt ph¸p cña Phæ còng nh­ theo luËt ph¸p quèc tÕ th× sø qu¸n Phæ kh«ng ph¶i lµ c¬ quan gi¸m s¸t cã thÈm quyÒn cÊp giÊy chøng nhËn hµnh vi, - dï lµ ng­êi ngo¹i quèc hay ng­êi Phæ. ChØ khi nµo sø qu¸n nµy cÊp hé chiÕu, nã míi cã bæn phËn ph¶i biÕt ch¾c xem ng­êi nµy hay ng­êi kia cã ph¶i lµ téi ph¹m ®· bÞ kÕt ¸n theo b¶n ¸n cña toµ hoÆc theo rumor poblicus1 hay kh«ng. Cßn trong nh÷ng tr­êng hîp kh¸c th× gi¶ ®Þnh r»ng nã kh«ng biÕt g× vÒ c¸c c¸ nh©n. TÊt c¶ nh÷ng g× nã biÕt ®Òu lµ ®iÒu nã ®­îc biÕt per abusum2 - víi t­ c¸ch lµ c¬ quan tiÕn hµnh ho¹t ®éng gi¸n ®iÖp. Nh­ vËy, giÊy chøng nhËn th¸i ®é ®¸ng tin cËy do sø qu¸n cÊp ch¼ng qua chØ lµ giÊy chøng nhËn do c¶nh s¸t chÝnh trÞ mËt bÊt hîp ph¸p (do ®ã mµ vÒ ph­¬ng diÖn chÝnh thøc nã còng kh«ng tån t¹i) sub suspiciis3 cña An-bÐc-x¬, mét nh©n viªn v¨n th­ sø qu¸n, cÊp mµ th«i. Nh­ng anh kh«ng thÓ thõa nhËn mét c¬ quan quyÒn lùc nh­ vËy ®­îc, vµ viªn c¶nh s¸t tr­ëng ë B¸c-men sÏ thÊy rÊt khã xö nÕu anh ®Ò nghÞ «ng ta chØ cho anh thÊy trong bé luËt cña Phæ cã ®iÒu kho¶n nµo mµ theo ®ã, sø qu¸n Phæ ë Lu©n §«n cã nh÷ng chøc n¨ng Êy. T×nh h×nh viªn l·nh sù Phæ ë Man-se-xt¬ l¹i kh¸c. C¸c viªn l·nh sù lµ nh÷ng ®¹i diÖn th­¬ng m¹i, chø kh«ng ph¶i nh÷ng ®¹i diÖn chÝnh trÞ cña quèc gia m×nh. V× vËy, gi¶ ®Þnh r»ng hä ph¶i biÕt _____________________________________________________________ 1 - d­ luËn x· héi. 2 - do sù l¹m dông. 3 - d­íi sù l·nh ®¹o.
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 356 357 m ¸c göi ¡ng-ghen, 20 th¸ng b¶y 1861 m ¸c göi ¡ng-ghen, 3 th ¸ng t¸m 1861 th­¬ng gia cña thµnh phè m×nh vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i biÕt nh÷ng bÖnh ë gÇn Phran-phuèc trªn s«ng Mai-n¬. th­¬ng gia thuéc d©n téc hä. VËy lµ, hä chØ cã thÓ cÊp giÊy chøng nhËn r»ng «ng X.X. cã sèng ë Man-se-xt¬ trong 10 n¨m vµ ®­îc biÕt ®Õn nh­ mét th­¬ng gia ®­îc kÝnh träng. Nãi chung, chÝnh phñ Phæ kh«ng cã quyÒn ®ßi hái ng­êi ta xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn nµo kh¸c, vµ nã sÏ tr¸nh lµm viÖc nµy mét c¸ch chÝnh thøc. Nh­ng nã cã thÓ ®ßi hái anh tr×nh giÊy chøng nhËn Êy, v× víi viÖc anh xin nhËn l¹i quèc tÞch cò, anh ®· ®Æt m×nh cïng mét hµng víi ng­êi n­íc ngoµi mµ khi hä nhËp quèc tÞch ë Phæ th× ng­êi ta cã thÓ ®ßi hái hä xuÊt tr×nh nh÷ng giÊy chøng nhËn nh­ vËy v.v.. ChÝnh phñ Phæ Ýt cã quyÒn ®ßi hái giÊy chøng nhËn vÒ th¸i ®é chÝnh trÞ ®¸ng tin cËy cña anh, còng nh­ nã Ýt cã quyÒn ®ßi hái anh tù m×nh tr×nh bµy tÝn ®iÒu chÝnh trÞ. T«i kh«ng nhËn ®­îc g× thªm tõ Viªn, còng nh­ tõ chç §a-na, mÆc dï §a-na hµng tuÇn cã göi cho t«i b¸o "Tribune". Brèc-hau-d¬ chê ®Õn khi nhËn ®­îc b¶n th¶o míi quyÕt ®Þnh døt kho¸t231. §iÒu kiÖn nµy hoµn toµn ch¼ng thó vÞ, v× «ng ta sÏ göi b¶n th¶o ®i cho nh÷ng kÎ ngu ngèc cña m×nh - nh÷ng cè vÊn v¨n ch­¬ng - ®Ó lÊy ý kiÕn. Tuy nhiªn, t×nh h×nh kh«ng tiÕn triÓn nhanh chãng nh­ mong muèn, do nhiÒu viÖc bËn rén trong gia ®×nh. Anh ®· ®äc ®­îc g× trong cuèn s¸ch cña L¸t-xan1 ch­a? Anh ®· göi cuèn s¸ch ®ã cho ng­êi anh em hä cña t«i ch­a2 ? ViÖc sau quan träng ®èi víi t«i v× t«i rÊt cÇn cã sù gióp ®ì tèt bông cña chµng trai Êy. L¸t-xan vµ b¸ t­íc phu nh©n3 ®ang ë vïng n­íc kho¸ng ch÷a _____________________________________________________________ 1 Ph. L¸t-xan. "HÖ thèng c¸c quyÒn ®· giµnh ®­îc". 2 - Au-gu-xt¬ Phi-lÝp-x¬. 3 - H¸t-tx¬-phen.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2